Hink-Stap ……. de Sprong ZELF maken Op weg naar een studie of een baan. Juli 2009
Deze brochure is geschreven voor jongeren met een handicap die overstappen van school naar een vervolgopleiding of werk, en voor langere tijd revalidatiezorg nodig blijven hebben.
Waarom deze brochure? De informatie in deze brochure helpt je bij het overstappen van je huidige school naar de nieuwe situatie. Als je overstapt naar vervolgonderwijs of werk zul je situaties tegenkomen waarvoor je een oplossing moet vinden. Daarbij speelt de overgang van kinderrevalidatie naar de volwassenenrevalidatie een rol. Je moet een manier vinden om hiermee om te gaan en alles op elkaar af te stemmen. In deze brochure vind je tips om de overstap zo goed mogelijk te maken en daarbij de revalidatiezorg niet uit het oog te verliezen. De volgende onderwerpen komen aan bod: • het maken van een toekomstplan; • vervolgonderwijs; • werk. De informatie en de tips kunnen je op weg helpen om een goed plan te maken voor de volgende stap in je leven. Je vindt bij elk onderwerp het kopje ‘wie kan jou assisteren?’ Daar worden specifieke personen binnen de school, het werk en de revalidatiezorg genoemd waar je naar toe kunt gaan met je vragen op het gebied van werk, vervolgonderwijs of revalidatiezorg.
Inhoud 1. Na het speciaal onderwijs
4
2. Start met een plan 5 3. Van kinderrevalidatie naar zorg voor volwassenen 7 4. De stap naar vervolgonderwijs 8 5. De stap naar werk 11 6. Overzicht 14 7. Interessante links
2
15
1. Na het speciaal onderwijs
welke opleiding het beste bij je past. Of wil je liever meteen gaan werken? Wat wil je dan doen en hoe kun je dat bereiken? Er is veel om over na te denken. Bovendien moet je wennen aan de nieuwe situatie. Je weet nog niet hoe het Wanneer je klaar bent met het voortgezet speciaal
zal gaan, wat je allemaal tegen komt en of het wel zal
onderwijs (VSO) en afscheid neemt van je school, laat
lukken.
je een vertrouwde omgeving achter. Vaak is het een plek waar je vanaf de basisschool elke dag naar toe
Daarnaast verandert er in de revalidatiezorg ook van
bent gegaan. De leerkrachten en andere medewerkers
alles. In de kinderrevalidatie is alles keurig voor je gere-
van de school kennen jou goed. Jij weet precies bij wie
geld. Nu ga je overstappen naar de zorg voor volwas-
je terecht kunt en waarvoor. Je kunt op de hulp van
senen. Je moet dan meer zelf uitzoeken, zelf afspraken
anderen rekenen en dat is prettig. Maar misschien heb
maken en de dingen die je doet op elkaar afstemmen.
je het daar intussen ook wel gezien en wil je nu wel eens wat anders. Los van al die mensen die het beste
Je hoeft het nu natuurlijk niet opeens allemaal alleen
met je voor hebben. Op je eigen benen staan. Je eigen
te doen. Maar je wilt vast wel de touwtjes zoveel mo-
plannen maken en doen wat je zelf wilt. Op je eigen
gelijk zelf in handen hebben. Het is jouw leven en jouw
manier die past bij wie jij wilt worden.
toekomst. Dus jij staat zoveel mogelijk zelf aan het roer. Het is belangrijk om daar op tijd mee te beginnen. Een
Je hebt vast en zeker al nagedacht over je toekomst-
goede voorbereiding is het halve werk.
plannen en daarover gesproken met je leerkrachten en begeleiders. Ga je verder leren, dan moet je bedenken
3
2. Start met een plan
Maak een toekomstplan. En begin daar al mee als
Schrijf de stappen op die je wilt maken
je gaat kiezen wat je graag als werk wilt doen in de toekomst. Het klinkt misschien logisch en dat is het
Als je een goed beeld hebt van jezelf en van wat je wilt,
ook. Toch doen veel jongeren het niet. Het voordeel
schrijf je iedere stap op die nodig is om jouw doel waar
van een plan is dat je zelf kunt overzien waar je staat
te maken. Je bedenkt bij elke stap wat je daarbij nodig
en of je de goede kant op gaat. Bereik je het doel dat je
hebt, of iemand je kan helpen en wat je van de persoon
voor ogen hebt? Wil je graag zoveel mogelijk de baas
verwacht. Op die manier maak je een toekomstplan
zijn over je eigen leven, dan betekent dat nog niet dat je
waarin alles staat waar je aan moet denken als je een
alles alleen moet doen. Maak er vooral gebruik van als
bepaalde stap zet.
anderen je kunnen helpen. Wanneer je zelf een helder
Ook wat je in de revalidatie gaat doen kun je opne-
plan hebt sta je sterk. Je kunt het aan anderen laten
men in dit plan. Zo maak je een mooi geheel van alle
zien, je plan bespreken en ook beter bedenken welke
activiteiten. Je kunt ze ook op elkaar afstemmen. Denk
hulp je gebruiken kunt om je doel te bereiken. Zo houd
bijvoorbeeld aan afspraken met artsen of therapeuten
je koers.
die je kunt afstemmen op je lesprogramma op school. Je bent goed voorbereid en je hoeft minder vaak plot-
Leer jezelf kennen
selinge knelpunten op te lossen. Als je niet goed weet hoe je een toekomstplan kunt
Om een toekomstplan te kunnen maken, moet je jezelf
maken of wat je erin moet zetten, dan kun je hierover
leren kennen. Het is belangrijk om te weten wat jou
praten met jouw begeleider op school en jouw contact-
interesseert, wat je graag wilt doen, waar je goed in
persoon bij de revalidatiezorg.
bent en wat voor persoon je bent. Soms is dat lastig en heb je nog geen idee. Dan zijn er verschillende beroepentesten die kunnen helpen.
Zorg voor een haalbaar plan en bedenk dat je het altijd aan kunt passen
Op de site van www.onderwijsenhandicap.nl vind je bijvoorbeeld een test van Icares. Deze test houdt reke-
Het is belangrijk dat je toekomstplan haalbaar is,
ning met een functiebeperking of handicap.
zonder dat het jou tekort doet. Denk van te voren goed na over wat je gaat doen. Alles op een rijtje zetten en in het vizier houden helpt je om je doel te bereiken. Geen enkele jongeren vindt het eenvoudig om een toekomstplan over een zelfstandig leven te maken. Voor iemand met lichamelijke beperkingen, die misschien wel dage-
4
lijks assistentie nodig heeft, is dat zeker moeilijker. Laat je niet uit het veld slaan. Als iets niet lukt, of je kiest voor een andere richting, kun je het plan altijd aanpassen aan jouw nieuwe inzichten. In het volgende plaatje (figuur 1.) kun je zien hoe school, werk en revalidatiezorg met elkaar samenhangen.
VSO
Vervolg-onderwijs
Werk
Revalidatiezorg
Fig. 1: Samenhang tussen Speciaal onderwijs (VSO), Vervolgonderwijs, Werk en Revalidatiezorg Degene die veel kennis heeft over werk kan jou van
Wie kan jou assisteren?
daaruit het beste adviseren en begeleiden. Dat geldt ook voor degene die werkt bij de revalidatiezorg of op
Maak het plan niet alleen. Betrek er mensen bij die
de school waar je naar toe wilt. Daarom is het be-
je vertrouwt. Bijvoorbeeld je ouders, begeleiders of
langrijk dat je daar de professional vindt die je zoekt.
misschien een oom, tante of vriend. Samen kom je op
Iemand die jij vertrouwt en waarmee jij goed kunt
meer ideeën. Iemand bedenkt iets waaraan je nog niet
praten voor advies. Met deze mensen kun je ook praten
had gedacht bijvoorbeeld. Dat helpt je om zo volledig
over andere onderwerpen waarmee je bezig bent. Denk
mogelijk te zijn. Bovendien hebben de mensen die dicht
aan dingen die je in je vrije tijd doet, wonen, vervoer,
bij je staan misschien een ander beeld van jou, dan je
relaties, noem maar op. Deze zaken zijn ook belangrijk
van jezelf hebt. Dat kan je helpen om een realistisch
om een compleet en voor jezelf prettig leven te hebben.
plan te maken.
Met alles wat je daarin wenst.
5
3. Van kinderrevalidatie naar zorg voor volwassenen
Oefenen in eigen verantwoordelijkheid Zorg dat je zoveel mogelijk klaar bent voor het overstappen naar de zorg voor volwassenen. Het is gemakkelijk als je ouders je helpen, maar straks moet je het zelf kunnen. En ook zelf Jongeren met een beperking of een chronische aan-
doen. Begin dus alvast met het oefenen in verantwoor-
doening kunnen ‘zelfstandig leven’ minder gemakkelijk
delijkheid. Dat kun je op de volgende manieren doen:
voor elkaar krijgen dan andere jongeren. Er is altijd wel
• Neem zelf het initiatief voor de zorg die je nodig
wat assistentie van anderen nodig.
hebt en wacht niet tot je ouders ermee komen. • Ga eens alleen de spreekkamer van de arts in. Zorg
De Hogeschool Rotterdam en het Erasmus Medisch
dan wel dat je goed voorbereid bent. Bedenk vooraf
Centrum – Sophia en iBMG hebben uitgebreid onder-
wat je tegen de arts wilt zeggen en wat je wilt vra-
zoek gedaan naar wat jongeren met een chronische
gen. Als het op papier zet, vergeet je het niet.
aandoening willen en kunnen met het oog op de zorg.
• Bespreek ook persoonlijke zaken die samenhangen
Ook de regie hebben over je eigen behandeling, de
met je beperking. Dat je overstapt naar vervolgon-
voorbereiding op zelfstandigheid en de overgang naar
derwijs of werk kun je ook gerust in de spreekka-
de zorg voor volwassenen komen in dat onderzoek aan
mer vertellen. Je kunt overleggen waar je verwacht
bod. Op de site www.opeigenbenen.nu kun je hierover
tegenaan te lopen en hoe je daarmee om denkt
informatie vinden. De onderzoekers geven ook een
te gaan. Artsen weten precies wat je aandoening
aantal tips, zoals over het oefenen in verantwoordelijk-
betekent en hebben een beeld van de gevolgen voor
heid.
jou in de toekomst. Neem die informatie mee in je toekomstplan.
6
Wie kan jou assisteren? In de eerste plaats heb je persoonlijk contact met je revalidatiearts. Hij of zij kan je helpen bij de vragen die je hebt, of kan je verwijzen naar iemand anders die jou beter kan helpen. Stel je vragen dus gerust. Sommige revalidatiecentra hebben een nurse practitioner; een speciale verpleegkundige. Daar kun je met allerlei vragen terecht, zoals het afstemmen van je revalidatieprogramma met school of werk. Geef gerust bij je revalidatiearts aan dat je daar graag gebruik van wilt maken. Als er geen nurse practitioner is, kan de maatschappelijk werker misschien wat voor je betekenen. Verder zijn er in het land verscheidene revalidatiecentra die een aparte polikliniek jongvolwassen hebben waar je naast vragen rondom zorg ook terecht kunt voor: • programma’s gericht op actieve leefstijl; • sportadvies; • regie over eigen leven; • huishouden en wonen; • seksualiteit; • het vinden van een baan. Je kunt deze revalidatiecentra vinden in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Groningen en Utrecht. Adressen staan op de website http://www.opeigenbenen.nu/ professionals/revalidatie/adressen-poliklinieken/
7
4. De stap naar vervolgonderwijs
Je kunt allerlei kanten op na het VSO (voortgezet
Het MBO biedt opleidingen aan op 4 niveaus:
speciaal onderwijs). Jouw eigen mogelijkheden hebben
• Niveau 1: is de assistent opleiding. Je wordt opge-
invloed op welke opleiding je kiest. We zetten verschillende opleidingen op een rij.
leid voor eenvoudig, uitvoerend werk. • Niveau 2: is de basisberoepsopleiding. Deze opleiding is voor uitvoerend werk dat iets moeilijker is.
MBO
• Niveau 3: is de vakopleiding. Als je deze hebt afgerond kun je zelfstandig aan het werk.
Het Regionale OpleidingsCentrum (ROC) biedt allerlei
• Niveau 4: is de middenkader- of specialistenoplei-
beroepsopleidingen in verschillende richtingen op
ding. Met dit diploma werk je zelfstandig en ben je
MBO niveau (middelbaar beroepsonderwijs). Je kunt
breed inzetbaar of juist deskundig op een speciaal
kiezen voor opleidingen op het gebied van economie,
vakgebied.
administratie, ICT, zorg, welzijn, techniek, grafische beroepen, mode, detailhandel, bouw en nog veel meer.
Aandachtspunten
Daarnaast zijn er ook nog de AOC’s. Dat zijn Agrarische OpleidingsCentra met opleidingen voor beroepen rond
Tempo
voeding, natuur en milieu. Voor bijna elke vakrichting
Misschien was je in het VSO wel één van de betere leer-
kun je wel een opleiding bij het ROC of AOC vinden.
lingen. Dan verwacht je op het ROC gemakkelijk mee te kunnen doen. Toch blijkt dat in de praktijk nog best
Je kunt daarbij kiezen tussen twee manieren van leren:
lastig. Je moet er rekening mee houden dat het tempo
• de BOL, dat is de BeroepsOpleidende Leerweg;
op een ROC hoger ligt. Er wordt van je verwacht dat
• de BBL, de beroepsbegeleidende leerweg.
je meedoet met de groep. Sommige klasgenoten met
Bij een BOL-opleiding ga je naar school en loop je elk
wie je moet samenwerken hebben niet altijd zin om op
jaar een aantal maanden stage. Wanneer je een BBL-
anderen te wachten. Bijvoorbeeld als je plotseling op
opleiding doet, ga je 1 dag per week naar school en
een andere plek moet werken. Of ze gaan er gemakke-
werk je 3 of 4 dagen per week in een gewoon bedrijf of
lijk van uit dat jij meegaat om een opdracht buiten de
bij een sociale werkvoorziening.
school uit te voeren zoals het houden van interviews. Als je in een rolstoel zit of om een andere reden niet
8
zo mobiel bent, is het goed hierover van te voren na te
aanvraag te doen voor extra financiering, het zoge-
denken. Het is slim om met je mentor of studiebegelei-
naamde ‘rugzakje’. Uit dat budget kunnen ook aanpas-
der te bespreken hoe je dit soort mogelijke knelpunten
singen betaald worden, bijvoorbeeld een leesregel voor
kunt oplossen als ze zich voor doen.
je computer als je slechtziend bent. De studentbegeleider kan je bij al deze zaken helpen.
Cultuurverschil
Een andere mogelijkheid is de ambulante begeleider die
Daarnaast blijkt uit ervaring dat de ROC’s heel verschil-
je vanuit het speciaal onderwijs misschien nog wat
lend omgaan met leerlingen met een beperking. De
langer kan blijven begeleiden.
ene school heeft een cultuur waar aandacht is voor deze leerlingen en actief wordt meegedacht over
REA college
mogelijke oplossingen. Andere scholen gaan er van uit dat je het zelf weet op te lossen. Vaak heeft het ook te
Het REA college is een scholingsinstituut voor jongeren
maken met de beroepsrichting die je kiest. In een meer
en volwassenen met een beperking. Net als op het ROC
sociaal maatschappelijke studierichting, zoals welzijn,
kun je hier terecht voor een MBO opleiding. Je kunt er
zul je waarschijnlijk eerder medeleerlingen vinden die
hetzelfde diploma halen met dezelfde waarde. Toch zijn
je willen helpen, dan de beroepsrichtingen waar niet of
er verschillen:
heel weinig met mensen wordt gewerkt.
1. iedereen werkt bij het REA College in eigen tempo aan een eigen programma.
Opleiding & Handicap
2. je zit wel in een klas met anderen, maar deze groep
Op de site van www.ROC.nl vind je een knop naar
bestaat slechts uit ongeveer acht leerlingen. De groe-
‘Opleiding & Handicap’, dat is een steunpunt.
pen in het ROC zijn meestal veel groter.
Een aantal ROC’s heeft zo’n steunpunt in huis. Hier kun
3. de begeleiders van het REA College begeleiden je naar
je zien welke ROC’s dat zijn en wat het steunpunt daar
een betaalde baan als je het diploma hebt gehaald.
voor je kan betekenen. Aarzel niet om contact met hen op te nemen. Ze hebben waarschijnlijk ervaring met
Natuurlijk is het ook een groot verschil dat je op een
het ondersteunen van leerlingen met een beperking en
ROC tussen medeleerlingen zit die over het algemeen
kunnen mogelijke problemen helpen voorkomen.
geen handicap of beperking hebben. Dat is regulier onderwijs. Op het REA college zit je net als op het VSO
Wie kan jou assisteren?
tussen medeleerlingen die allemaal wel een functiebe-
Sommige ROC’s hebben een studentbegeleider op
perking hebben. Al zijn deze heel verschillend.
school. Studentbegeleiders zijn er om leerlingen met een beperking te assisteren. Het MBO wordt niet door
Eigen tempo
de overheid betaald voor extra begeleiding van leer-
Dat je in je eigen tempo kunt werken betekent bijvoor-
lingen. Daarom zal de studentbegeleider je vragen een
beeld dat jouw onderwijsprogramma gewoon even stil ligt wanneer je geopereerd wordt en daarna moet revalideren. Je kunt het weer oppakken op het moment dat je er aan toe bent. In het gewone ROC kan dat niet zo gemakkelijk. Dan zul je de lessen en opdrachten die je gemist hebt snel in moeten halen, omdat je het lesprogramma van de hele groep moet volgen.
Begeleiding bij het vinden van een baan Dat je na school begeleiding krijgt bij het vinden van een baan heeft vanzelfsprekend grote voordelen. Het REA College heeft als taak werk voor je te zoeken als je
9
het diploma hebt gehaald. Waar je van te voren wel over moet nadenken is of je
Open Universiteit
er al aan toe bent om te gaan werken. Als je graag nog
De Open Universiteit (OU) wordt ook wel een vorm
verder wilt leren is het REA College geen goede keuze.
van afstandsonderwijs genoemd. Je kunt in eigen
Dat kan namelijk niet, omdat je meteen moet gaan
tempo, je eigen lesprogramma volgen en studeert
werken na het behalen van je diploma. Wanneer je
helemaal zelfstandig. Vaak krijg je schriftelijk les of via
bent aangemeld bij het REA College heb je eerst een
e-learning, waarbij je via internet en e-mail contact
intakegesprek. Daarin zal dit onderwerp ook aan de
hebt met je docent. Je zit niet in een groep, maar kunt
orde komen.
wel in verschillende studiecentra terecht voor begelei-
Op www.reacollegenederland.nl vind je informatie
ding of studie advies. Door zelf te bepalen wat je stu-
over de opleidingen die ze aanbieden en de verschil-
dietempo is, heb je de mogelijkheid er even tussenuit te
lende leslocaties.
zijn als dat nodig is. Er worden zes bachelor- en twaalf masteropleidingen aangeboden. Meer informatie vind
Wie kan jou assisteren?
je op www.ou.nl.
Rea college biedt aangepast onderwijs. Dat betekent dat je extra ondersteuning krijgt. Je kunt altijd je studiebe-
Wie kan jou assisteren?
geleider aanspreken om advies te krijgen over je studie
Als je verder wilt gaan leren op een HBO – opleiding
en het daarop afstemmen van de revalidatiezorg die je
(hoger beroepsonderwijs) of Universiteit kun je terecht
nodig hebt.
voor informatie bij de organisatie Handicap en Studie. Dit is een expertisecentrum waar trainingen, beroeps-
HBO en universiteit
keuzetests, een magazine, tips en veel informatie worden aangeboden over je rechten en mogelijkheden.
Als je op een hoger niveau verder wilt studeren kun je
Je vindt hen op de site www.onderwijsenhandicap.nl
terecht bij één van de 60 hogescholen, 13 universitei-
Zoek binnen je school naar een contactpersoon die je
ten of bij de Open Universiteit.
vertrouwt, die jou kan adviseren over onderwijszaken en die kan assisteren als je lesprogramma aangepast
HBO opleidingen bestaan meestal uit verschillende
moet worden omdat je revalidatie hebt. Vaak is de
faculteiten waar verschillende opleidingsrichtingen te
studiebegeleider de aangewezen persoon.
vinden zijn. De meeste HBO opleidingen duren vier jaar en leiden op tot de titel bachelor. Meestal moet je in het derde jaar stage lopen. Op de universiteiten kun je binnen verschillende faculteiten een bachelor of masters diploma halen. De HBO opleidingen zijn meer op de praktijk gericht en universiteiten meer op wetenschappelijke studie en onderzoek. Alle hogescholen en universiteiten hebben wel een eigen website waar je informatie kunt vinden over de opleidingen die zij aanbieden. Daarnaast vind je op de site www.studiekeuze123.nl een overzicht van alle master- en bacheloropleidingen in Nederland, dus het volledige lesaanbod van de hogescholen en universiteiten.
10
5. De stap naar werk
een dagactiviteitencentrum. Ze kunnen ook bepalen dat je teveel mogelijkheden hebt voor de SW. Dan moet je een reguliere baan vinden. Wanneer je wel aan de criteria voor de SW voldoet, zullen de mensen daar je aanmelden Als je na het VSO, voortgezet speciaal onderwijs, wilt
voor de sociale werkvoorziening die bij de gemeente
gaan werken, zijn daarvoor verschillende mogelijkhe-
hoort waar jij woont. Meestal kom je eerst op een
den:
wachtlijst.
• Werken binnen de sociale werkvoorziening; • Betaald of onbetaald werken bij een gewone werkgever.
Als je meteen bij een gewone werkgever aan de slag wilt, maar je wilt wel graag wat extra begeleiding of er zijn aanpassingen nodig op je werkplek, dan kun je ook
Om in aanmerking te komen voor werk in de sociale
terecht bij het UWV. Het UWV heeft namelijk geld be-
werkvoorziening, voor extra ondersteuning of ver-
schikbaar voor persoonlijke ondersteuning en aanpas-
goeding van werkplekaanpassingen moet je eerst een
singen op de werkplek, als je dat nodig hebt.
indicatie aanvragen.
Wie kan jou assisteren?
Indicatie, begeleiding of werkplekaanpassing aanvragen bij het UWV
De studiebegeleider van school kan je helpen bij het maken van de juiste keuze, bij het aanvragen van de indicatie, extra begeleiding of tegemoetkoming in de kosten van werkplekaanpassingen.
Om binnen de sociale werkvoorziening aan de slag te kunnen, heb je een indicatie nodig van het UWV. Dat
De sociale werkvoorziening (SW)
is de Uitvoeringsinstantie Werknemersverzekeringen. De mensen van het UWV kunnen bepalen dat je nog
Na aanmelding door het UWV word je op de wachtlijst
niet aan de grens voor de sociale werkvoorziening (SW)
geplaatst. Als je aan de beurt bent om aan de slag te
voldoet. Dan kun je naar het CIZ, het Centrum voor
mogen bij de SW, heb je twee mogelijkheden.
Indicatiestelling Zorg, voor een indicatie dagbesteding bij
11
1. Je kunt gebruik maken van de mogelijkheid Begeleid Werken. Dit houdt in dat je niet in het SW bedrijf werkt, maar bij een gewone werkgever in dienst bent. Je
het SW bedrijf, is er meestal een detacheringsadviseur of -consulent waarmee je in gesprek kunt gaan. Als je gebruik wilt maken van Begeleid Werken, kun je terecht bij de jobcoach of consulent Begeleid Werken.
wordt dan ook via die werkgever betaald, maar krijgt daarbij nog wel begeleiding op de werkvloer van een jobcoach. Daarnaast krijgt je werkgever
Betaald of onbetaald werken bij een reguliere (gewone) werkgever
subsidie. De indicatiesteller van het UWV zet in de formulieren of het UWV vindt dat Begeleid Werken
Wanneer je graag een gewone baan wilt, kan het UWV
bij je past. Als je geen indicatie krijgt voor Begeleid
je assisteren bij proefplaatsing en voorzieningen op je
Werken, mag je er toch wel gebruik van maken.
werkplek.
Het SW bedrijf is dan niet verplicht om actief voor
Re-integratiebureaus hebben jobcoaches die je kunnen
jou een passende plek te zoeken, maar als je die
helpen bij het vinden van passend werk en die de weg
zelf kunt vinden kun je toch bij die werkgever aan
weten in de regelingen die er zijn.
het werk. Als je wel geïndiceerd bent voor Begeleid Werken gaat het SW bedrijf voor jou een passende
Proefplaatsing en andere regelingen
werkgever zoeken.
Om te beginnen kun je een proefplaatsing afspreken met je werkgever. Je kunt dan drie maanden werken
2. Je gaat werken op een beschutte werkplek.
met behoud van je uitkering. Daarnaast kan het UWV
Als je niet in aanmerking komt voor Begeleid
voorzieningen vergoeden die je nodig hebt, bijvoor-
Werken en graag bij de SW aan de slag wilt, kun
beeld aangepaste werkschoenen of een doventolk. Ook
je op een beschutte werkplek aan het werk. Dan
kun je persoonlijke ondersteuning krijgen: een jobcoach
ben je in dienst van het SW bedrijf en je ontvangt
die je begeleidt in het werk. Daarnaast kun je mogelijk
daarvan ook je salaris. Meestal kan een SW bedrijf
een vergoeding voor vervoerskosten ontvangen. Wan-
je verschillende werkzaamheden aanbieden, zoals
neer je nog geen volledig salaris kunt verdienen, krijg je
verpakken, meubels stofferen, hout bewerken,
een aanvulling op je uitkering.
werk in groenvoorziening zoals parken onderhouden, schoonmaakwerk of mailings verzorgen. In elk
Als je nog geen werk gevonden hebt kan een re-
bedrijf zijn de mogelijkheden anders. Daarom kun
integratiebureau met jobcoaches je daarbij helpen. Zij
je voor informatie hierover beter de site bezoeken
helpen bij het aanvragen van de verschillende rege-
van het SW bedrijf bij jou in de buurt. Op de site
lingen. Bovendien kunnen ze, als jij dat wilt, met je
van Cedris kun je daarover informatie vinden: www.
werkgever afspraken maken die voor je werk belangrijk
cedris.nl. Cedris is de brancheorganisatie van de SW
zijn. Mocht het niet lukken om deze baan te houden,
bedrijven.
dan kan de jobcoach ook samen met jou op zoek gaan naar een andere werkplek die goed bij je past.
Wie kan jou assisteren?
12
Elk SW bedrijf is anders georganiseerd. Maar er is altijd
Afstemming met revalidatiezorg
een directe leidinggevende, zoals een teamleider of
Wanneer je tijdens het uitvoeren van je werk naar de
afdelingschef, die je kan verwijzen naar de persoon
dokter of de revalidatiearts moet, krijg je daarvoor over
die jij nodig hebt. Als dat niet lukt, kun je terecht bij
het algemeen vrij. Je moet het wel ruim van te voren
een personeelsadviseur die jou kan vertellen bij wie je
aangeven aan je direct leidinggevende. Meestal kost
moet zijn met je vraag of wens. Sommige SW bedrij-
het geen verlofdag. Iedereen die een baan heeft gaat
ven hebben trajectbegeleiders waarmee je samen een
zoveel mogelijk in de eigen vrije tijd naar de dokter of
realistisch toekomstplan kunt maken. Als je bij een
therapie, dat zal ook van jou gevraagd worden. Echter
gewone werkgever aan de slag wilt, onder de vlag van
als het vaak voor komt, omdat je bijvoorbeeld veel
fysiotherapie of ergotherapie nodig hebt, kun je met
Extra assistentie
je leidinggevende overleggen om de werktijden aan te
Verschillende re-integratiebureaus kunnen je misschien
passen, om die afspraken zo te kunnen plannen dat het
aan een baan helpen. Zij hebben meestal consulenten
werk door kan gaan. Als je langere tijd niet kunt werken
en of jobcoaches in dienst die met jou een plan kunnen
door bijvoorbeeld een operatie, meld je werkgever je
maken. Ze vragen eventueel de benodigde subsidie
ziek. Je krijgt dan gewoon doorbetaald. Deze zaken zijn
aan en kunnen daarna een passende werkgever voor je
geregeld in een CAO, een Collectieve Arbeids Overeen-
zoeken. Als je een jobcoach gevonden hebt, blijft deze
komst, en het is per bedrijf verschillend hoe hoog dit
jobcoach je meestal begeleiden in het werk.
bedrag is. Niet ieder re-integratiebureau mag subsidie aanvra-
Wie kan jou assisteren?
gen. Het bureau moet aan bepaalde eisen voldoen. Je
Mocht je een jobcoach hebben dan is het natuurlijk goed
vindt hierover meer informatie op de site www.uwv.nl.
dat hij of zij precies weet hoe het gaat op het werk. Of
Daarnaast hebben de meeste re-integratiebureaus of
er aanpassingen nodig zijn, of dat je enige tijd uit de
organisaties voor Begeleid Werken een eigen website. Je
roulatie bent om medische redenen. De jobcoach kan
kunt voor meer informatie naar de site van blik op werk
alles met je directe leidinggevende afstemmen als jij
gaan: www.blikopwerk.nl. Hier vind je de re-integratie-
dat wilt.
bureaus die zijn aangesloten en ook antwoord op de vraag of ze een goede beoordeling hebben, dus of ze
Je directe leidinggevende op je werkplek is de eerste
aan de eisen voldoen.
persoon met wie je bijzonderheden bespreekt die invloed hebben op het werk.
Begin op tijd. Wacht niet met het voorbereiden op werk tot je van school af bent. Je moet heel wat regelen
Daarnaast wil de bedrijfsarts van je werkgever graag
en dat kost flink veel tijd. In het voortgezet speciaal on-
weten hoe het met je gaat als je langere tijd ziek bent.
derwijs kun je hulp vragen van de ambulante begeleider.
De bedrijfsarts zal je oproepen voor een gesprek als dat mogelijk is. Bovendien moet je samen met je werkgever ook een aantal vragen beantwoorden die over je re-integratie gaan, wanneer je wat langer afwezig bent. Daarom houdt de bedrijfsarts regelmatig contact. Omdat dit een arts is kun je ook je medische vragen met hem of haar bespreken. Bovendien kan deze persoon adviezen geven aan jou en je werkgever over voorzieningen op je werkplek die voor jou het werk gemakkelijker maken. Voor vragen over de CAO en de betaling van je salaris kun je terecht bij de personeelsadviseur van het bedrijf waar je werkt.
13
6. Overzicht In dit schema staat informatie over werk, vervolgonderwijs en revalidatiezorg naast elkaar. Dat geeft je een mooi overzicht van wie je, in welke situatie (school, werk of revalidatiezorg) kunt vragen je te helpen.
Aandachtsgebied
Werk
Vervolgonderwijs
Revalidatiezorg
Contactpersonen voor assis-
Jobcoach/ consulent re-
Studentbegeleider
Revalidatiearts
tentie, begeleiding en advies
integratiebedrijf AB (ambulant begeleider uit
Maatschappelijk werker
personeelsadviseur
Verantwoordelijkheden
het vso onderwijs, die je nog een tijdje blijft assisteren)
Nurse practitioner
Werknemer faciliteren om
Leerling assisteren om het
Passende zorg bieden om zo
het werk te kunnen uitvoeren
diploma te kunnen halen
zelfstandig mogelijk te kunnen functioneren
Taken
gesprekspartner werknemer
gesprekspartner leerling en
info geven over de gevolgen
en werkgever
docenten/ mentor
van de revalidatiezorg voor werk en school
afstemmen werkafspraken en afstemmen schooleisen en zorgvraag
zorgvraag
afstemmen met werk of school
assisteren in het functioneren assisteren bij belemmeringen op school Randvoorwaarden
Aanvullende uitkering en
Financiële ondersteuning voor Flexibele zorg aanbieden,
werkplekaanpassing
aanpassing van leermiddelen
bijvoorbeeld buiten werktijd, contact via internet of alleen
Persoonlijke ondersteuning
Persoonlijke ondersteuning
door begeleiding op de werk-
door begeleiding op school
vloer (jobcoach)
op afspraak indien echt nodig
Drempel verlagen om de zorgvraag te stellen als het nodig is
Hoe kun je aan de randvoor-
Aanvragen PGB (persoonsge-
Aanvragen LGF (leerling-
waarden voldoen?
bonden budget) bij UWV
gebonden financiering) “rugzakje” middels indicatie van CvI (Commissie van Indicatiestelling)
14
7. Interessante links Natuurlijk is deze brochure niet volledig. Daarom geven we hier een aantal links, zodat je via internet verder kunt zoeken naar de informatie die bij jou past.
Site
Algemeen
www.opeigenbenen.nu
Transitie in ziekte of zorg, specifiek voor jongeren
www.jopla.nl
Platform voor jongeren met een handicap
www.jip.org
Jongereninformatiepunt o.a. info over school en werk
www.transitiesinzorg.nl
Info, conferenties, publicaties
www.bosk.nl
Voor jongeren met motorische handicap
www.jackies.nl
Voor jongeren met een spierziekte
www.zogeknogniet.nl
Voor jongeren met psychische problemen
www.cg-raad.nl
Chronisch zieken en gehandicaptenraad
www.ango.nl
Algemene Nederlandse GehandicaptenOrganisatie
Site
Onderwijs
www.50tien-oudersenrugzak.nl
Leerlinggebonden financiering
www.rugzakinmbo.nl
Leerlinggebonden financiering
www.onderwijsenhandicap.nl
Handicap en studie (HBO en universiteit)
www.reacollegenederland.nl
Beroepsopleidingen en werk voor mensen met een handicap
www.jongerenbinnenboord.nl
Onderwijs aan jongeren met chronische beperkingen
www.Liesa.nl
Werken na het vso
www.ROC.nl
Alle MBO opleidingen
www.ou.nl
Open universiteit
Site
Werk
www.vilans.nl
Kenniscentrum zorg, ook webwinkel met interessante info
www.werkenhandicap.nl
Info over werk en handicap voor verschillende doelgroepen
www.kenniscentrumcrossover.nl
Jongeren, handicap en werk
www.uwv.nl
Uitkering en werk
www.werk.nl
Info over veel vacatures
www.g-krachten.nl
Arbeidsmogelijkheden voor jongeren met een beperking
www.cedris.nl
Sociale werkvoorziening brancheorganisatie
www.swink.nl
Platform voor jongeren met een beperking
www.wajongwegwijzer.nl
Uitkering en werk
www.wajongcafé.nl
Wajong en forum
www.blikopwerk.nl
Werken met een beperking
www.werkenmeteenbeperking.nl
Jongeren, handicap en werk
15
De samenstellers van de ze brochure wensen je veel succes bij het vinden van een passende baan. Ga ervoor!
Auteurs Petra Crombag – Röben Diana Kole
Colofon © 2009 Vilans Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
Cartoons Loet van Moll Deze brochure is gefinancierd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
