Aan: Provinciale Staten Fryslan Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden
Makkum, 18 oktober 2012
“They paved paradise and put up a parking lot”
Geachte Provinciale Staten, Hierbij willen wij reageren op de concept structuurvisie “Windstreek 2012”. Als Watersportvereniging Makkum (WVM) vervullen wij een belangrijke rol in het bevorderen van de recreatie in de noordoostelijke hoek van het Ijsselmeer. We verzorgen jeugdopleidingen, zeilwedstrijden, toertochten en exploiteren een jachthaven in Makkum. Wij zijn tegen de plannen die de provincie met onze regio heeft ten aanzien van de realisatie van windparken op de kop van de Afsluitdijk en in het Ijsselmeer langs de afsluitdijk. Als watersportvereniging hoeft u ons niet te overtuigen van de noodzaak om een omschakeling te maken naar duurzame bronnen, vele van onze leden verplaatsten zich in hun vrije tijd geheel energieneutraal op zeil en voortgestuwd door alleen de wind. We zetten echter grote vraagtekens bij de manier waarop we in Nederland de verduurzaming tot stand willen brengen, en hoe dit beleid vervolgens door de provincie vertaald wordt naar plannen voor grote windparken. De definitie van “Duurzaamheid” volgens wikipedia: “Duurzaamheid gaat over de schaarste van de hulpbronnen waarmee welvaart wordt voorgebracht, zowel nu als in de toekomst” Het hoeft nauwelijks betoog dat ruimte één van de schaarste hulpbronnen is die we in Nederland hebben. Nederland behoort tot één van de dichtsbevolkte gebieden ter wereld. Des te groter de uitdaging om met deze beperkte ruimte de transitie naar duurzame energie te maken. Het duurzame stimulerings beleid van het zittende kabinet is er op gericht om met zo min mogelijk kosten zo veel mogelijk duurzame energie op de wekken. Wij vragen ons echter af of alle kosten hierin wel worden meegenomen, denk hierbij aan de maatschappelijke kosten als inkomstenderving van recreatiebedrijven en stagnerende lokale economie, maar ook aan de grondkosten van de ruimte
die wordt opgeofferd. Zou het in het geval van een windpark in het Ijsselmeer niet reëel zijn om de kosten voor de ruimte (grondkosten) en de inkomstenderving van de ondernemers in het gebied in rekening te brengen bij de exploitant? De vraag is of het windpark dan nog rendabel is te maken. In uw structuurvisie “Windstreek 2012” paragraaf 2.1.1 geeft u aan de opbrengst van windmolens hard nodig te hebben omdat andere duurzame energiebronnen niet rendabel zouden zijn. Wij maken hier bezwaar tegen. Voor particulieren is het na opslag van energiebelasting nu al goedkoper om zelf stroom te produceren met zonnepanelen dan dit af te nemen van een energiebedrijf. Wij zien dit ook als een grote lacune in uw “structuurvisie”: hoe kan er sprake zijn van een structuurvisie wind zonder deze in een groter verband van alternatieven in een energie-structuurvisie te beschouwen? Nergens in uw structuurvisie wordt gerefereerd aan een dergelijke overkoepelende structuurvisie. Louter inzetten op windenergie omdat het zo goedkoop zou zijn, is volgens ons kortzichtig omdat lang niet alle maatschappelijke kosten hierin worden meegerekend en inzichtelijk zijn. Wij zijn van mening dat de transitie naar duurzaamheid niet iets is wat van boven af opgelegd kan of moet worden, maar wat van onder uit van de mensen zelf moet komen. Als iedereen zijn steentje bijdraagt door zelf zijn dak te voorzien van zonnepanelen of deel te nemen in een cooperatie, dan kunnen we zonder dergelijke grote windparken. Falend stimuleringsbeleid van de afgelopen jaren heeft ervoor gezorgd dat we achter lopen op onze eigen en europese doelstellingen, maar het beleid zou opnieuw falen als we deze achterstand proberen in te halen door kostbare ruimte en leefbaarheid op te offeren. Deskundigen over de hele wereld zijn het er over eens dat de energietransitie een verschuiving zal betekenen van centrale opwekking naar decentrale opwekking, in uw structuurvisie vinden we hier niets van terug. Om een beeld te schetsen van de maatschappelijke kosten die een windpark op de geplande locatie in het Ijsselmeer onder meer zal hebben het volgende: •
•
•
•
Naar alle waarschijnlijkheid zal het windpark afgesloten gebied worden voor de visserij en de recreatie omwille van de veiligheid: reddingsoperaties per helicopter in een windpark zijn onmogelijk, en search en rescue met reddingboten wordt ernstig bemoeilijkt. Onze watersportvereniging zal niet meer in staat zijn om evenementen ter organiseren met als direct gevolg honderden minder bezoekers/recreanten in de regio. Financieel zal dit voor onze vereniging een flinke aderlating betekenen. Kunnen we deze kosten verhalen bij de exploitant? De aanloop van Makkum en Kornwerderzand wordt ernstig bemoeilijkt omdat waterrecreanten gedwongen worden vanaf de zuidoostelijke hoek van het windpark de vaargeul aan te houden. Gezien de drukte van dit vaarwater is dit niet meer zeilend te doen en moet veel eerder “gemotord” worden. Hiermee wordt Makkum een lastige haven om aan te lopen en zal zeker gemeden worden. De strakke zichtlijnen van de horizon en de afsluitdijk (zie afbeeldingen) verdwijnen en worden vervangen door onophoudelijk draaiende kolossen van zeker 150 meter hoog. (Hoe is het mogelijk om een dergelijk windpark als een landmark te beschouwen?) Hiermee krijgt het dorp Makkum een sterk industrieel karakter, zeker ook als het windmolenpark aan de landzijde wordt gerealiseerd. Rust en ruimte worden ingewisseld voor ....? De gevolgen voor de leefbaarheid, het toerisme en de lokale economie zullen aanzienlijk zijn.
Wij willen ons pleidooi afsluiten met een citaat uit de ”integrale visie IJsselmeergebied” : “Het IJsselmeergebied vormt één samenhangend watersysteem van internationale en nationale betekenis met multifunctioneel gebruik, waarin een aantal essentiële en unieke kwaliteiten is te onderscheiden, die onlosmakelijk met het Ijsselmeergebied zijn verbonden en daardoor het karakter van het gebied bepalen. Dit zijn de kernkwaliteiten van het gebied namelijk: • • •
Horizon (openheid, leegte, rust, ruimte, duisternis) Van nature aanwezige rijkdommen (waterecosystem, water, wind) Cultuur (Zuiderzeehistorie, handelsvaart, visserij, inpolderingshistorie,dijken)”
Onze leden zoeken de openheid, de rust en de ruimte van het IJsselmeer omdat deze kwaliteiten elders in Nederland steeds schaarser worden. Laten we deze kwaliteiten niet verkwanselen omdat we zo goedkoop mogelijk “duurzaam” willen worden, maar door blijven werken aan een structuurvisie en energietransitie die echt DUURZAAM is.
Met vriendelijke groet,
Gerben van de Veen Voorzitter Watersportvereniging Makkum p/a Leechein 27 8491 CL Akkrum
Figuur 1: Planlocatie IJsselmeer zich vanuit het zuidwesten op Kornwerderzand en Makkum
Figuur 2: planlocatie IJsselmeer zicht naar het zuidoosten op de Friese kust
Figuur 3: Planlocatie IJsselmeer zicht naar het oosten - Friese kust
Figuur 4: planlocatie IJsselmeer zicht naar het westen op de vaargeul en afsluitdijk
Figuur 5: 7.5 MW windmolen Medemblik
