48
Moet je doen • muziek • groep 5
les 2 Hey Ba Ba Re Bop zingen luisteren spelen vastleggen bewegen
Deze les gaat over de echo. De kinderen zingen een lied waarin een echo voorkomt. Ook maken ze echomuziek met enkele instrumenten. Tot slot van de les luisteren en bewegen ze in een echovorm. Ze noteren de echowerking in enkele muziekfragmenten..
doel benodigd materiaal
ruimte voorbereiding
kunst en cultuur
9006668179_dhl.indd 48
De kinderen kunnen de echo in muziek herkennen en benoemen. • cd-speler • cd 5A: lvb. 5 Hey Ba Ba Re Bop! (lied) lvb. 6 Hey Ba Ba Re Bop! (lied, zonder echo) lvb. 7 Canzon a 12 lvb. 8 Water Music lvb. 9 Hey Ba Ba Re Bop! lvb. 10 In Our Deep Vaulted Cell • tekenpapier, liniaal • voor de verdieping: diverse instrumenten, ritmestokjes groepslokaal • Beluister vooraf de luistervoorbeelden op cd. Zet de cd-speler klaar met het lied ‘Hey Ba Ba Re Bop!’ (lvb. 5) • Voor de verdieping: leg de instrumenten en de ritmestokjes klaar. De echo is een bijzonder verschijnsel: je stem echoot uit een put of wordt weerkaatst door de bergen. Een hard geluid komt terug als een zacht geluid. Het natuurkundige principe van de echo is een muzikaal interessant verschijnsel. Veel componisten werden hierdoor geïnspireerd en verwerkten het vervolgens in hun muziek. Behalve de natuurkundige echo is vooral de muzikale imitatie van dit principe (herhaling en volumevermindering) een aardig middel om kinderen bewust te maken van klanksterkte- en vormverschillen. In de beroemde San Marcobasiliek in Venetië werd in de zestiende eeuw volop geëxperimenteerd met de echovorm. Verscheidene koren en groepen instrumentalisten werden opgesteld op verschillende plaatsen in de kerk. Hierdoor ontstond de voor de Venetiaanse muziek kenmerkende meerkorigheid. De compositie Canzon van
06-07-2007 09:04:00
les 2 • Hey Ba Ba Re Bop
49
Gabrieli is geschreven voor de San Marco in Venetië. Er is zelfs sprake van een dubbele echo. Ook Händel past in zijn Water Music het principe van verschillende orkesten toe. In de popmuziek wordt het echoën soms toegepast. Tijdens popconcerten zie je dat muzikanten bijvoorbeeld de echovorm gebruiken om het publiek actief mee te laten doen. Luistervoorbeeld 7: Canzon a 12 – G. Gabrieli Luistervoorbeeld 8: Water Music – G. F. Händel. Luistervoorbeeld 9: Hey Ba Ba Re Bop! – Lionel Hampton. Luistervoorbeeld 10: In Our Deep Vaulted Cell, uit: Dido and Aeneas – H. Purcell.
inleiding Vertellen Vertel het echoverhaal op een expressieve manier. De afgelopen zomer ben ik in België geweest. Daar kun je grotten bekijken. Eén van die grotten was helemaal leeg. Ik riep: hallooo! Weet je wat die grot terug zei? (De kinderen roepen ‘hallo’ terug.) Roep nu op verschillende manieren ‘hallo’ en vraag de kinderen te echoën. Geef een duidelijk teken wanneer de kinderen mogen antwoorden. Tip
aak de tijd tussen de ‘hallo-roep’ en de echo steeds langer. M Dat geeft een spannend effect.
LO HAL-
OOooo LO
HAAAAA- LO H A AAA LO
9006668179_dhl.indd 49
06-07-2007 09:04:00
50
Moet je doen • muziek • groep 5
kern Luisteren
MJD 5 afb. 05.L Hey Ba Ba Re Bop Luister met de kinderen naar ‘He Ba-Ba-Re-Bop!’ (lvb. 5). Wat heeft het lied en het verhaal over de grot met elkaar te maken? (de echo)
Hey Ba Ba Re Bop! traditional
& b 44 œ
.. .. œ œ œ
œ œ œ œ œ
Hey
Ba
Ba
Re
luistervoorbeeld 5
Bop!
Come
and
go!
& b .. œ œ œ œ œ œ œ œ .. .. œ œ œ Ie - ne - mie - ne
mo - ney
mo.
(I)
& b .. œ œ œ œ œ œ œ œ love
you
in
the
mor' - ning
& b .. œ œ œ œ œ œ love
you
in
the
and
I
œ œ
e - v'ning when the
love
..
œ œ œ œ
you
‰
so.
j .. œ I
œ œ œ œ œ œ œ œ ..
love
you
in
the
ni - ight!
œ œ œ œ œ
stars
are
I
‰
shi - ning bright.
j .. œ
(I)
Luister enkele keren naar de muziek. Hebben de kinderen woorden herkend? Schrijf die woorden op het bord tot de hele tekst op het bord staat. Hey Ba Ba Re Bop! Come and go! Ienemiene money mo I love you so I love you in the morning and I love you in the night I love you in the evening when the stars are shining bright Wie weet wat die woorden betekenen? Vertaal de tekst samen met de kinderen.
Aanleren lied Zing het lied ‘Hey Ba Ba Re Bop!’ of gebruik luistervoorbeeld 6. De kinderen zingen de echopartij. Ze hebben daarbij steun aan de liedtekst op het bord. Zing het lied ook zonder luistervoorbeeld 6. Variaties: – de ene helft van de groep zingt voor, de andere helft zingt de echo; – wijs enkele kinderen aan die de echo zingen; – vraag één kind de echo te zingen.
luistervoorbeeld 6
Veeg de liedtekst van het bord zodra de kinderen het lied kennen.
9006668179_dhl.indd 50
06-07-2007 09:04:01
les 2 • Hey Ba Ba Re Bop
51
Luisteren Vertel de kinderen het volgende verhaal: In Italië leefde lang geleden een componist met de naam Giovanni Gabrieli. Hij moest een nieuw muziekstuk schrijven voor de San Marco, een prachtige kerk in Venetië. De koning van Venetië wilde echt iets nieuws. Niet iets wat hij al zo vaak had gehoord. De componist piekerde en piekerde, maar hij kon niets bedenken. Op een ochtend ging hij met zijn zoontje (die ook Giovanni heette) naar de kerk. De San Marco is een grote kerk met achterin een balkon voor de koning. De componist ging in de kerk staan en zijn zoontje liep stiekem naar het balkon van de koning. Daar was het donker maar hij kon zijn vader wel zien staan voor in de kerk. De vader zocht de kleine Giovanni. Hij riep: ‘Hallo Giovanni Gabrieli, waar ben je?’ Zijn zoon was een grapjas. Hij riep onmiddellijk terug: ‘Hallo Giovanni Gabrieli, waar ben je?’ ‘Hier Giovanni Gabrieli’, riep papa. ‘Hier Giovanni Gabrieli,’ riep zijn zoon. Ineens wist de componist het: dat klinkt leuk! Hij bedacht een muziekstuk voor de koning van Venetië. Het was echt iets nieuws, luister maar ... Luister met de kinderen naar Canzon (lvb. 7). Horen jullie welk grapje in de muziek zit? (De componist heeft muziek bedacht met twee echo’s erin: na elke muzikale zin volgt steeds een dubbele echo).
luistervoorbeeld 7
Vertel dat een tijd later een andere componist de muziek van Gabrieli hoorde. Deze componist heette Händel. Hij dacht: zoiets kan ik ook schrijven. Hij noemde het stuk Water Music (lvb. 8). Luister maar eens naar de muziek. Vertel daarna waarom deze muziek wel een beetje op het stuk van Gabrieli lijkt.
luistervoorbeeld 8
Bewegen
Verdeel de kinderen vervolgens in twee groepen: – Groep 1 hoort bij het eerste orkest (vraag de kinderen even te gaan staan). – Groep 2 hoort bij het tweede orkest (vraag ook deze kinderen even te gaan staan). Luister nog een keer. De twee groepen geven met opstaan en zitten aan welk orkest speelt.
Teken de muziek De kinderen werken verder met Water Music (lvb. 8). Geef de kinderen een vel papier en vraag ze een horizontale lijn te trekken. Ze tekenen de muziek van het eerste orkest met krassen en streepjes boven de lijn, die van het tweede orkest eronder. Enkele kinderen tekenen op het bord, de andere kinderen tekenen op papier mee. Na afloop vergelijken de kinderen hun notaties. Laat het luistervoorbeeld ter controle nog een keer horen. De kinderen wijzen op hun papier mee.
9006668179_dhl.indd 51
luistervoorbeeld 8
06-07-2007 09:04:02
52
Moet je doen • muziek • groep 5
afsluiting Zingen en luisteren Zing nogmaals het lied ‘Hey Ba Ba Re Bop!‘ (lvb. 5) met de kinderen. Maak een grote en een kleine groep. De grote groep begint met zingen, de kleine groep echoot.
luistervoorbeeld 5
Luister daarna naar Hey Ba Ba Re Bop! van Lionel Hampton (lvb. 9). Vraag de kinderen naar de overeenkomsten en de verschillen. Luister nog een keer. De kinderen zingen (zachtjes) steeds de echogedeelten mee.
luistervoorbeeld 9
verdieping Spelen In tweetallen maken de kinderen kleine echostukjes. Ze krijgen dezelfde instrumenten. Wanneer er niet voldoende instrumenten voorhanden zijn, krijgt één kind een instrument en de andere kinderen ritmestokjes. Geef de kinderen ongeveer vijf minuten om in hun groepje een echostukje te oefenen. Daarna presenteren ze hun muziek aan de hele groep. Bespreek van tevoren waar de kinderen op moeten letten bij het ontwerpen: bijvoorbeeld de echo is zachter, komt later, maar gaat net zo snel als het eerste instrument. Het mooiste stuk kan ook door de hele groep worden geëchood!
Luisteren Luister met de kinderen naar In Our Deep Vaulted Cell (lvb. 10). Gebruik hier dezelfde werkvormen als bij het luisteren naar Water Music: – de kinderen luisteren eerst staande en bij de echo gaan ze weer zitten; – daarna tekenen ze mee met de muziek.
9006668179_dhl.indd 52
luistervoorbeeld 10
06-07-2007 09:04:03
