Heupprothese. Alle informatie over het krijgen van een heupprothese voor u op een rij

Heupprothese Alle informatie over het krijgen van een heupprothese voor u op een rij

2

Inhoudsopgave  Het heupgewricht en de heupprothese

4

 De behandeling stap voor stap

5

 Voorbereidingen voor opname

6

 De opname en operatie

7

 Herstel en terug naar huis

9

 Mogelijke complicaties

11

 Oefeningen/leefregels

12

 Veelgestelde vragen

18

 Checklist benodigdheden voor opname

19

 Contactgegevens

20

Heupprothese | Orthopedie Rijnmond

3

Het heupgewricht en de heupprothese Het heupgewricht

Het heupgewricht is een zogenaamd kogelgewricht dat bestaat uit een ronde kop en een kom. De gewrichtskop en de gewrichtskom passen precies in elkaar en kunnen naar alle kanten scharnieren. Deze uiteinden van het bot zijn bedekt met een laag kraakbeen. Dit kraakbeen is verend en schokdempend en zorgt ervoor dat de botdelen soepel over elkaar heen glijden.

De heupprothese

Als het kraakbeen beschadigt, dunner wordt of op sommige plaatsen zelfs

Het heupgewricht

4


helemaal verdwijnt, wordt gesproken van artrose (slijtage). Veel voorkomende klachten hierbij zijn pijn in de lies, stijfheid bij het opstaan en moeilijk kunnen lopen. In het geval van vergevorderde artrose is vervanging van het gewricht door een heupprothese vaak de enige oplossing. We stellen de ernst van de aandoening vast via lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s. Uw eigen oordeel bij de beslissing van het plaatsen van een heupprothese is van het grootste belang. U ondergaat immers de beperkingen en de pijn. U beslist uiteindelijk of u toe bent aan de operatie. Wij adviseren u hierin.

De behandeling stap voor stap De operatie voor het vervangen van uw heup verloopt als volgt:

 De operatie verloopt onder algehele anesthesie (narcose) of een plaatselijke verdoving (ruggenprik), eventueel met een slaapmiddel.  Om het heupgewricht te kunnen bereiken maakt de orthopedische chirurg een snee aan de zijkant van het bovenbeen.  Het aangetaste heupgewricht wordt vervangen door een prothese, een

1

Het heupgewricht is een kogelgewricht. Bij het lopen en bewegen draait de kop van het dijbeen soepel rond in de kom van het bekken. Dat is mogelijk doordat er op de kop van het bekken en in de kom een laag kraakbeen zit. Kraakbeen is een glad, verend weefsel.

3

De versleten heupkop wordt verwijderd.

kunstgewricht. De prothese bestaat meestal uit een kunststof kom en een keramische kop op een metalen pen. Kop en kom passen precies in elkaar.  Voordat de huid van de heup wordt gehecht, test de orthopeed de heup op juiste plaatsing en beweging.  De wond wordt gehecht met oplosbare hechtingen of nietjes.  De totale opnameduur bedraagt 3 tot 4 dagen in het ziekenhuis, waarna u thuis meestal klaar bent om te revalideren.

2

Bij het ouder worden vermindert de kwaliteit van het kraakbeen. Er kan artrose ontstaan: de kraakbeenlaag is aangetast en het onderliggende bot komt gedeeltelijk bloot te liggen.

4

Vervolgens wordt ruimte in het bovenbeen gemaakt om de prothese perfect in het bovenbeen te laten passen. Aan dit deel van de prothese komt de nieuwe heupkop. In het bekken wordt ruimte gemaakt voor een nieuwe kom.


5

Voorbereiding voor opname Als u wordt opgenomen in het ziekenhuis voor een operatie, wordt u doorverwezen naar het Opnameplein in het Vlietland Ziekenhuis.

Opnameplein:  Het Opnameplein is een centraal punt voor alle voorbereidingen rondom uw opname en operatie waaronder: de pre-operatieve screening en een gesprek over uw medicijngebruik. Neemt u aub uw eigen medicatie mee in originele verpakking en/of uw medicatiepaspoort van uw apotheek.  De fysiotherapeut bespreekt uw gezondheidstoestand en de revalidatie na de operatie met u. Bekeken wordt of u thuis kunt revalideren: zelfstandig, met thuiszorg of dat er een tijdelijke revalidatie nodig is in een zorgcentrum of verpleeghuis. De verpleegkundige bespreekt met u uw thuissituatie en of er nog aanpassingen in huis nodig zijn na de operatie.

Voorlichtingsbijeenkomst:  Nadat u staat ingeschreven ontvangt

6

u een uitnodiging voor een voorlichtingsbijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst krijgt u meer informatie over de opname op de afdeling, de operatie, de revalidatie en de nazorg.


 Als voorbereiding op de operatie kan het nodig zijn dat er aanvullende röntgenfoto’s of een MRI worden gemaakt om de prothese vooraf in te kunnen meten. In dat geval heeft u hiervoor bij het laatste consult aanvraagformulieren ontvangen en is hiervoor een afspraak gemaakt.  U krijgt telefonisch bericht van het Opnamebureau met de geplande operatiedatum en wanneer u op de verpleegafdeling voor opname wordt verwacht.  Voorafgaand aan de operatie haalt u krukken die u meeneemt naar het ziekenhuis. De krukken heeft u ook de eerste maanden na de operatie nodig. U kunt deze lenen of aanschaffen bij een thuiszorgwinkel (www.thuiszorgwinkel.nl)  Een heupprothese krijgen is een ingrijpende operatie. Het gaat om een grote operatie waarna u een flinke herstelperiode heeft. Het is belangrijk dat u zich dat van tevoren goed realiseert. Hoe beter uw conditie is voorafgaand aan de ingreep, des te beter verloopt de herstelperiode na een heupprothese.

De opname en operatie Dag van de opname  U verschijnt op de afgesproken tijd in het Vlietland Ziekenhuis op de afdeling orthopedie. In uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld door spoedgevallen) kan het zijn dat u tijdelijk wordt opgenomen op een andere verpleegafdeling.  U draagt gemakkelijk zittende kleding en schoeisel. U draagt geen sieraden.  U krijgt een bed toegewezen en er volgt een opnamegesprek met een (leerling)verpleegkundige van de afdeling. Deze verpleegkundige loopt alle van belang zijnde gegevens met u door en zal de bloeddruk, pols, temperatuur meten en indien nodig overige controles uitvoeren.  U wordt verzocht uw eigen medicatie mee te nemen in de originele verpak kingen.  Het kan zijn dat u een uur voor de operatie een rustgevend tabletje krijgt.  Hierna zal u worden verzocht zich te gaan wassen en/of douchen met een desinfecterende wasgel.  Mogelijk wordt een blaascatheter ingebracht die dan ook meestal de volgende dag weer verwijderd wordt.

Verloop van de operatie  U wordt met een bed naar de operatiekamer gebracht waar u door de anesthesioloog wordt “ingeleid”.  De operatie duurt ongeveer ander half uur.  Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer.  Als u voldoende bent hersteld, gaat u terug naar uw eigen afdeling.  Het is normaal dat u pijn heeft aan het geopereerde gebied en de wond. U kunt ook misselijk zijn. In beide gevallen kunt u medicatie krijgen wanneer het voor u niet aanvaardbaar is. U wordt ook meerdere keren gevraagd naar uw toestand.

 Na de operatie heeft u: • een infuus in de arm • één of meerdere wonddrains (een plastic slangetje) die vanaf het operatiegebied wondvocht en bloed afvoeren naar een plastic zakje dat aan uw bed hangt • een (druk)verband om de heup

Verloop van de opname in het ziekenhuis na de operatie  U verblijft ongeveer 3-4 dagen in het ziekenhuis.  U bent niet ziek, dit houdt in dat u uw gewone, makkelijk zittende kleding mag dragen.  De eerste dag na de operatie helpt een verpleegkundige u gedeeltelijk op bed met wassen. Volledige hulp wordt geboden wanneer u hiertoe niet in staat bent. U gaat met hulp van de fysiotherapeut of verpleegkundige op een stoel naast het bed zitten.  De drain en het infuus worden meestal op deze dag verwijderd.  De dagen erna oefent u met lopen en het zelfstandig opstaan en gaan zitten, zonder teveel druk op het geopereerde been uit te oefenen. Tenslotte komt het traplopen aan bod. We adviseren u stevige schoenen (geen slippers) mee te nemen die niet strak zitten, omdat uw voet na de operatie wat dikker kan zijn.  U gebruikt gedurende vijf tot zes weken na de operatie bloedverdunners in de vorm van injecties ter voorkoming van trombose. Bij ontslag uit het zieken huis krijgt u instructies mee voor het toedienen van deze injecties (fraxiparine). Als u al bloedverdunners gebruikt voor de operatie via de trombosedienst kunt u verder worden behandeld bij de trombosedienst.  U mag naar huis wanneer de wond droog is, uw gezondheid in orde is en


7

u veilig en zelfstandig kunt lopen. Het ontslaggesprek wordt gevoerd door de verpleegkundige  Als het nodig is krijgt u thuis nog een aantal fysiotherapiebehandelingen. Dit gebeurt altijd na overleg met uw fysiotherapeut en/of specialist.

Controle afspraken:  Ongeveer 10 tot 14 dagen na de operatie worden de hechtingen verwijderd door de verpleegkundige op de polikliniek. Een afspraak maakt u bij ontslag uit het ziekenhuis.  Enkele maanden na de operatie heeft u een controle afspraak bij de orthopedisch chirurg  Ongeveer na 1 jaar komt u voor een laatste controle afspraak bij de orthopedisch chirurg.

8


Herstel en terug naar huis De herstelperiode na een heupprothese beslaat drie tot zes maanden en verloopt in grote lijnen als volgt:  De eerste periode loopt u met twee krukken. Daarna wordt tijdens de nacontrole met u besproken of het gebruik van de krukken kan worden afgebouwd.  De eerste drie maanden hebt u hulp nodig bij het wassen, het aantrekken van kousen en bij huishoudelijke klusjes zoals stofzuigen.  U mag de eerste weken na de operatie niet zelf autorijden, fietsen of sporten. Het hervatten van deze activiteiten doet u in overleg met uw orthopeed en/of fysiotherapeut. Het oefenen op een hometrainer met lage weerstand is wel toegestaan.  Pas na enkele maanden is de heup weer helemaal tot rust gekomen. De termijn waarop werk kan worden hervat, hangt af van het soort werk dat u doet.  De meeste mensen hebben na de herstelperiode geen pijn meer en zij kunnen zich soepeler bewegen dan voorheen.

Leefregels en adviezen tijdens de herstelperiode

Het weefsel rondom de nieuwe prothese herstelt zich in de eerste zes weken na de operatie. De kans dat de heup uit de kom raakt is in deze periode groter. Wees daarom voorzichtig. U beweegt op de meest veilige manier wanneer de tenen en de knieën recht naar voren blijven wijzen en de heup niet meer dan 90 graden buigt. Wees extra voorzichtig met het buigen van de heup tijdens de volgende bewegingen:  Het wassen en drogen van de voet  Het aan- en uittrekken van kousen en schoenen  Bukken en iets oppakken van de grond  Het gaan zitten in een lage stoel of op een laag toilet Wees ook voorzichtig met de volgende bewegingen:  Het naar binnen en buiten draaien van het geopereerde been tijdens lopen, zitten en liggen.  Het sluiten en kruisen van de benen en de benen over elkaar leggen. U houdt een veilige grens aan wanneer u de knieën niet helemaal tegen elkaar aan houdt bij liggen en zitten. Er moet een vuist tussen de knieën passen.


9

Tips om veilig te bewegen

 Strek bij het bukken het geopereerde been naar achter en buig de knie van het voorste been om iets van de grond te pakken. Maak hierbij gebruik van een steunpunt.  U mag steunen op het geopereerde been. Bouw uw activiteiten rustig op. Loop en oefen liever wat vaker dan lang achtereen. Gebruik de eerste weken krukken of een rollator om overbelas ting van de spieren te vermijden  Veeg na de toiletgang staande de billen af.  Buig en strek de knie en het enkel gewricht regelmatig. Ook kunt u het been hoger leggen om zwelling in de enkel te beperken.  Gebruik instapschoenen of elastische veters en eventueel een lange schoenlepel.*  Gebruik een kousenaantrekker en een opraaptang.*  Zorg voor een hoge stoel met arm leuningen en een toiletverhoger.*  Verhoog zo nodig het bed.

* Verkrijgbaar via: www.thuiszorgwinkel.nl

10


Mogelijke complicaties Bij iedere operatie zijn complicaties mogelijk, zo ook bij het krijgen van een heupprothese. Mogelijke complicaties bij het krijgen van een heupprothese zijn:  Een nabloeding in de heup  Instabiliteit van de heup  De heup schiet bij bepaalde (extreme) bewegingen uit de kom  Het ontstaan van een beenlengte verschil  Het ontstaan van een waggelgang  Een infectie van de heupprothese  Schade aan structuren rond de heup, zoals zenuwen of bloedvaten, door de operatie. Dit is zeer zeldzaam.  Soms is het resultaat van de heup prothese niet wat u ervan had gehoopt. Er kan een pijnlijke sensatie in de heup blijven ondanks de prothese.  Een tromosebeen

In de volgende gevallen dient u contact op te nemen met uw behandelend arts

 Als de wond gaat lekken  Als de wond dik wordt en/of meer pijn gaat doen en/of rood ziet en/ of erg warm is  Als u niet meer op het been kunt staan, terwijl dit tevoren goed mogelijk was  Als de heup bij bepaalde (extreme) bewegingen uit de kom schiet  Als de heupprothese “klikt” met bewegen  Er kan mogelijk een trombosebeen ontstaan. Een trombosebeen is te herkennen aan een harde, pijnlijke, rode en glanzende kuit, waarbij het optrekken van de tenen naar de neus zeer pijnlijk is. Neem bij twijfel hierover onmiddellijk contact op met uw behandelend specialist.

 Wanneer u langer dan twee dagen koorts heeft. Vermeld hierbij dat u een prothese heeft.  Vermeld bij elke eventuele zieken huisopname dat u een prothese heeft U kunt contact opnemen met uw specialist via de polikliniek orthopedie en ’s avonds en in het weekend via de spoedeisende hulp van het Vlietland ziekenhuis.

Voorkomen van een infectie

Als ergens in het lichaam een infectie ontstaat, kan dat voor de nieuwe heup een risico betekenen. Om infectiegevaar te voorkomen, is het belangrijk dat u contact opneemt met uw huisarts, tandarts, behandelend specialist of pedicure en vermeldt dat u een prothese heeft, wanneer sprake is van:  een ontsteking of infectie (bijvoorbeeld een keelontsteking, ontstoken wondje of steenpuist)  ingrepen aan uw gebit, zoals sommige zenuwbehandelingen, het verwijderen van tandsteen en het trekken van tanden of kiezen  een verwonding  bloedvergiftiging  een andere operatie  een pedicurebehandeling


11

Oefeningen/leefregels Lopen met krukken Nadat u geopereerd bent, loopt u tot aan de wondcontrole met twee loopkrukken. Tijdens de wondcontroleafspraak wordt met u besproken of het gebruik van de loopkrukken afgebouwd kan worden.

Stap 1 U steekt eerst uw krukken naar voren (foto 1).

Stap 2 U stapt met uw geopereerde been naar voren (foto 2).

Stap 3 U stapt met uw goede been voorbij de loopkrukken. Herhaalt u deze stappen (foto 3).

12


Over een drempel stappen Wanneer u over een drempel stapt, dient u dit eerst met het geopereerde been te doen.

Stap 1 U steekt uw loopkrukken naar voren, voorbij de drempel (foto’s 1 en 2).

Stap 2 U stapt met uw geopereerde been over de drempel (foto 3).

Stap 3 U sluit uw goede been aan (foto 4).


13

Oefeningen/leefregels Traplopen (omhoog)

Stap 1 U pakt de leuning vast (foto 1).

Stap 2 U zet uw goede been op de traptrede (foto 2).

Stap 3 U sluit daarna uw geopereerde been aan (foto’s 3 en 4).

14


Traplopen (omlaag)

Stap 1 U pakt de leuning vast (foto 1).

Stap 2 U zet uw geopereerde been een trede naar beneden (foto’s 2 en 3).

Stap 3 U sluit daarna uw goede been aan (foto 4).


15

Oefeningen/leefregels In en uit bed stappen

Stap 1 U gaat op de rand van uw bed zitten en ondersteunt uw geopereerde been met uw goede been (foto’s 1 en 2).

Stap 2 U tilt uw geopereerde been met uw goede been gestrekt op (foto 3). Stap 3 U draait uw lichaam zodat u goed in bed komt te liggen (foto 4).

Stap 4 U trekt uw goede been onder uw geopereerde been vandaan (foto 5). Stap 5 U ligt nu op uw rug in bed (foto 6).

16


In en uit de auto stappen Zorg dat de passagiersstoel en de rugleuning zover mogelijk naar achteren staan.

Stap 1 U gaat met uw rug naar de auto staan (foto 1). Stap 2 U houdt zich goed vast aan de auto, zodat u gecontroleerd kunt gaat zitten (foto 2).

Stap 3 U gaat zitten op de stoel met uw benen buiten de auto (foto 3). Stap 4 U ondersteunt uw geopereerde been met uw goede been (foto 4).

Stap 5 U draait uw lichaam en benen zodat u recht zit. Begeleidt uw geopereerde been met uw goede been (foto 5). Tip Leg eventueel een vuilniszak op de zitting zodat u makkelijker kunt draaien.


17

Veelgestelde vragen Hoe voelt een heupprothese?

Sommige patiënten hebben na de operatie een ‘gezwollen en stijf’ gevoel in het geopereerde been, met name het bovenbeen. Dit komt doordat er nog een kleine vochtophoping tussen uw spieren zit, veroorzaakt door de operatie. Deze stijfheid wordt door het oefenen iedere dag minder en verdwijnt helemaal. Sommige patiënten hebben het gevoel dat het geopereerde been langer of korter is geworden. Veelal komt dit omdat de stand van het been is veranderd en verbeterd. Dit kan in het begin vreemd aanvoelen. Door de oefeningen en de loop-adviezen van de fysiotherapeut uit te voeren, is dit meestal binnen enkele weken verdwenen. De meeste patiënten hebben na de operatie wat pijn aan de buitenzijde van het bovenbeen. Dit wordt veroorzaakt door de operatiewond. U krijgt medicijnen om de pijn te verzachten.

Hoe lang gaat een heupprothese mee?

Uit onderzoek blijkt dat u 95% kans heeft dat de heupprothese 15 jaar of langer mee gaat. Per individu kan de kans verschillen, zeker bij jonge mensen en bij zware belasting kan de levensduur korter zijn. Wellicht zal de levensduur nog langer zijn door de nieuwe materialen die tegenwoordig worden toegepast, zoals oxynium, keramiek en nitriet coating.

Waarom moet ik nuchter blijven voor de ingreep?

Uit veiligheidsoogpunt is het belangrijk dat u nuchter bent. De operatie gebeurt onder verdoving. Door de narcose vallen de hoest- en slikreflexen weg. Dit zijn ook de reflexen die verhinderen dat voedsel vanuit de maag in de longen terecht komt. Voedsel dat in de longen overloopt

18


kan levensbedreigende gevolgen hebben. Ook als u een ruggenprik krijgt moet u nuchter verschijnen voor de operatie, omdat men tijdens de operatie kan besluiten u toch een volledige narcose te geven.

Wordt de operatie van een heupprothese vaak uitgevoerd?

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 23.000 heupprothesen geplaatst. De orthopeden van Orthopedie Rijnmond zijn gespecialiseerd in het uitvoeren van deze verrichting, u bent bij ons in goede handen voor het krijgen van een heupprothese.

Heeft u nog vragen na het lezen van de informatie op de website en de informatiefolder?

U kunt ons gerust bellen op telefoonnummer 010- 893 83 30. Vraag daarbij naar de polikliniek orthopedie of de verpleegafdeling orthopedie.

Wat zijn de gevolgen van een infectie van de heupprothese?

Als de infectie binnen 6 weken na de operatie optreedt en direct wordt behandeld met uitgebreid spoelen van de heup en het geven van antibiotica kan de prothese worden behouden. Indien een langere termijn verstrijkt, moet de prothese meestal worden verwijderd om later na volledige genezing van de infectie weer een nieuwe heupprothese te implanteren. Een geïnfecteerde prothese vereist vaak meerdere operatie om de botvlakken vrij van bacteriën te krijgen. Als uiteindelijk opnieuw een heupprothese geplaatst wordt, zal gedurende ongeveer een half jaar een combinatie van antibiotica gegeven worden om de nieuwe prothese te beschermen.

Checklist benodigdheden voor opname  Uw medicijnen in originele verpakking  Uw medicatiepaspoort + groene kaart van de trombosedienst (indien van toepassing)  Uw identiteitsbewijs  Uw verzekeringspapieren  Uw patientensticker van Vlietland Ziekenhuis  Uw krukken  Gemakkelijk zittende kleding voor 4 à 5 dagen  Nachtkleding en toiletartikelen  Stevig schoeisel dat niet te strak zit (geen slippers)  Laat waardevolle spullen zo veel mogelijk thuis


19

Vlietland Ziekenhuis, Polikliniek orthopedie Vlietlandplein 2 3118 JH Schiedam Telefoonnummer: 010-893 83 30 E-mailadres: [email protected] Voor meer info kijk op onze website: www.orthopedierijnmond.nl

Heupprothese. Alle informatie over het krijgen van een heupprothese voor u op een rij

Recommend Documents