Heupprothese Alle informatie voor u op een rij over het krijgen van een nieuwe heup
U kunt terecht bij Orthopedium voor orthopedische zorg door de beste specialisten.
Alle informatie voor u op een rij over het krijgen van een nieuwe heup
2 | Heupprothese
-
Orthopedium
Inhoudsopgave De heupprothese
pag. 4
Voorbereiding voor de operatie
pag. 8
De operatie en opname
pag. 10
pag. 12
Herstel en terug naar huis
Veelgestelde vragen pag. 17 Checklist pag. 20 Belangrijke telefoonnummers pag. 20 Versie 5 Orthopedium
-
Heupprothese | 3
Heupgewricht
Bekkenbeen
Heupkom Heiligbeen Heupkop Schaambeen Symfyse Dijbeen Zitbeen
Spieren
Gewricht Het heupgewricht bestaat uit 2 botten:
• •
Het bekken (de heupkom). Het bovenbeen (de heupkop). Aan de gewrichtszijde wordt het bot bekleed door een laag kraakbeen. De heup heeft een soort extra stootkussen rondom de rand van de kom, het labrum. Deze ‘heup-meniscus’ bestaat uit een soort rubberachtig kraakbeen.
Kapsel Om het heupgewricht heen zit een stevig en strak kapsel. Het kapsel geeft stevigheid en stabiliteit. De binnenzijde van dit kapsel is bekleed met synovium, hetgeen onder andere zorgt voor de productie van gewrichtsvloeistof.
4 | Heupprothese
-
Orthopedium
Rondom de heup zitten vele spieren die de verschillende bewegingen (strekken, buigen en draaien) van de heup mogelijk maken zonder de heup daarbij instabiel te maken. Een aantal van deze spieren, zoals de bilspier, hecht aan op het bovenbeen. Deze spieren moeten soms voor een operatie bij de heup worden losgemaakt. Ook lopen grote zenuwen en bloedvaten in de buurt van de heup. Deze worden zorgvuldig gemeden tijdens ingrepen aan het heupgewricht.
De heup Klachten Welke klachten leiden tot het verkrijgen van een nieuwe heup? Artrose is de meest voorkomende klacht die leidt tot het krijgen van een heupprothese.
•
• • •
De klachten zijn: Pijn. De pijn bevindt zich meestal in de lies, soms ook in de bil en kan uitstralen naar het bovenbeen en soms ook de rug. Tintelingen, krachtsverlies of een doof gevoel van de huid zijn hiervoor niet typisch en hebben meestal een andere oorzaak. Belemmeringen bij het lopen (door pijn), vooral bij het starten met lopen. Ook de afstand die u maximaal kunt lopen neemt af. Verstoorde nachtrust door de pijn. Bewegingsbeperking. U kunt uw heup niet meer volledig strekken en buigen en/of u voelt een beperking in het naar binnen draaien van de heup. Ook is spreiden van de heup vaak niet meer volledig mogelijk.
De diagnose We stellen de ernst van de aandoening vast via lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s. Uw eigen oordeel bij de beslissing van het plaatsen van een heupprothese is van het grootste belang. U ondergaat immers de beperkingen en de pijn. U beslist uiteindelijk of u toe bent aan de operatie. Wij adviseren u hierin.
Waarom krijg ik een heupprothese? Een heupprothese wordt in Nederland steeds meer geplaatst, vaak doordat de heup is versleten door artrose. Het krijgen van een totale heupprothese betekent dat het heupgewricht wordt vervangen door kunstmateriaal. De klachten bij heupartrose ontstaan meestal geleidelijk, maar kunnen ook een plotseling en snel beloop hebben bijvoorbeeld na een val of een blessure.
Hoe lang gaat een heupprothese mee? Uit onderzoek blijkt dat u 95% kans heeft dat de prothese 15 jaar of langer mee gaat. Per individu kan de kans verschillen, zeker bij jonge leeftijd en zware belasting kan de levensduur korter zijn. Wellicht zal deze levensduur langer worden door de nieuwe materialen die tegenwoordig worden toegepast zoals oxynium, keramiek en nitriet coating.
Orthopedium
-
Heupprothese | 5
De heup Heupbenadering
Verwachtingen
Jaarlijks wordt in Nederland circa 23.000 keer een nieuw heupgewricht geplaatst bij patiënten. Naast de juiste keuze voor de soort kunstheup, is de operatieve benadering van belang. Orthopedium past bij een heupprothese bij voorkeur de thans populaire minimaal invasieve achterste benadering toe. Deze benadering brengt de minste schade toe aan spieren, kapsel, bloedvaten en zenuwstelsel. Op indicatie wordt een voorste of zijdelingse benadering uitgevoerd, bijvoorbeeld bij revisie chirurgie. Door de nieuwste operatietechnieken is de kans dat de heup uit de kom schiet bijna nihil (1-2%) en kan u dezelfde of de volgende dag al uit bed.
De verwachtingen van een totale heupprothese zijn hooggespannen. De wens is een pijnloze heup, die beter beweegt dan voor de operatie; zonder beenlengteverschil. Dit lukt niet altijd, maar meestal wordt de situatie veel beter dan voor de operatie.
Het heupgewricht zorgt voor een flexibele verbinding tussen het bekken en het bovenbeen. Als uw heup versleten is, veroorzaakt het pijn in de lies, in de bilstreek of in het bovenbeen. Pijnstillers en fysiotherapie kunnen u helpen, maar als de slijtage zich verder ontwikkelt, nemen de klachten toe. Wanneer de pijn onacceptabel wordt, kan een kunstheup de oplossing zijn.
6 | Heupprothese
-
Orthopedium
Realiseert u zich echter goed dat bij deze ingreep een kans bestaat op een complicatie. Daarnaast is het herstel traject lang. Het besluit tot het plaatsen van een totale heupprothese moet goed overdacht zijn! Toch zijn de meeste patiënten erg tevreden met hun nieuwe heup.
Het heupgewricht is een kogelgewricht. Bij het lopen en bewegen draait de kop van het dijbeen soepel rond in de kom van het bekken. Dat is mogelijk doordat er op de kop en in de kom een laag kraakbeen zit. Kraakbeen is een glad, verend weefsel.
Kogelgewricht
Dijbeen
Bij het ouder worden vermindert de kwaliteit van het kraakbeen. Er kan artrose ontstaan: de kraakbeenlaag is aangetast en het onderliggende bot komt gedeeltelijk bloot te liggen. Kraakbeen
De versleten heupkop wordt verwijderd.
Vervolgens wordt ruimte in het bovenbeen gemaakt om de prothese perfect in het bovenbeen te laten passen. Aan dit deel van de prothese komt de nieuwe heupkop. In het bekken wordt ruimte gemaakt voor een nieuwe kom.
Kom Kom van polyethyleen Kop Mergholtesteel
Voorbereiding voor de operatie Voordat u de heupprothese krijgt, vindt een aantal voorbereidingen plaats: • U bezoekt de orthopedisch consulente en anesthesioloog. Deze bepalen of u de operatie kunt ondergaan en geven u uitleg over de verschillende vormen van verdoving en pijnbestrijding, zowel tijdens als na de ingreep. Meer informatie over anesthesie leest u in de folder Anesthesie en verdoving. • De operatiedag wordt ingepland. De totale opnameduur is drie tot vier dagen. U komt op de operatiedag naar de afdeling Orthopedie in het Vlietland Ziekenhuis. De dagen na de operatie zijn bedoeld om bij te komen van de operatie en te oefenen met de fysiotherapeut zodat u langzaam aan weer op de been komt. • U gebruikt de eerste 6 weken na de operatie twee krukken. • Denkt u dat u het thuis toch niet (zonder hulp) gaat redden, bespreek dit dan met de orthopedisch consulente van Orthopedium. Zij geeft uw hulpvraag door aan de transferverpleegkundige in het Vlietland Ziekenhuis. Huishoudelijke hulp/zorg kunt u aanvragen bij het WMO loket in uw eigen gemeente.
8 | Heupprothese
-
Orthopedium
Een heupprothese is een grote operatie waarna u een lange herstelperiode heeft. Het is belangrijk dat u zich dat van tevoren goed realiseert. Hoe beter uw conditie is voorafgaand aan de ingreep, des te beter verloopt deze herstelperiode.
• • • •
Anesthesie De operatie vindt plaats onder narcose, dat is algehele verdoving of een ruggenprik. Voor de operatie dient u nuchter te zijn, dat betekent dat u vanaf de avond voor de operatie, na 24:00 uur niets meer mag eten. U mag tot 6 uur voor de geplande operatietijd nog wel water en thee (zonder suiker en/of melk) drinken. Medicijnen die u gebruikt, kunt u innemen met een klein slokje water, uiterlijk tot 1 uur voor de operatie. De anesthesioloog zegt welke medicijnen u voor de operatie moet stoppen.
Waarom moet ik nuchter zijn voor de operatie? De reden dat een operatiepatiënt nuchter moet zijn is uit veiligheidsoogpunt. Door de narcose zijn de hoest- en slikreflexen weggevallen. Ook de reflexen die verhinderen dat voedsel vanuit de maag in de longen kan terechtkomen. Tijdens de narcose werkt de hoestreflex immers niet normaal bij ‘verslikken’. Voedsel dat in de longen overloopt kan levensbedreigende gevolgen met zich meebrengen. Dit heet aspiratie. Ook als u een ruggenprik krijgt moet u nuchter verschijnen voor de operatie. Tijdens de operatie kan men toch besluiten om u uiteindelijk een volledige narcose te geven.
Mag ik roken voor de operatie, wat is jullie advies? Wij adviseren u 7 dagen, maar zeker 48 uur vóór de geplande operatiedatum te stoppen met roken. Uit onderzoek is gebleken dat roken de wondgenezing vertraagt en hierdoor kunnen mogelijke complicaties optreden na de operatie.
Vlietland Ziekenhuis De operatie wordt uitgevoerd in het Vlietland Ziekenhuis: Vlietland Ziekenhuis Vlietlandplein 2 3118 JH Schiedam
Hulpmiddelen in huis voor na de operatie U mag de eerste 6 weken na de operatie niet diep bukken. Onderstaande hulpmiddelen zijn handig voor de eerste periode na de operatie. Deze hulpmiddelen zijn te verkrijgen bij uw thuiszorgwinkel: www.thuiszorgwinkel.nl. • Elastische veters (veranderen een schoen in een instapper) • Lange schoenlepel • Verhoogd bed door middel van bedklossen of een extra matras • Hoge stoel met leuningen • Anti-slipmat in de douche • Plastic tuinstoel in de douche • Toiletverhoger • Rollator • Krukken (noodzakelijk) • Helping hand
Bezoekuur in het Vlietland Ziekenhuis Het bezoekuur in het Vlietland Ziekenhuis op de afdeling Orthopedie is van 15.30 tot 19.30 uur. Van 15.30 tot 16.00 uur is het mogelijk om verpleegkundigen van de dagdienst te spreken. In het weekend en op erkende feestdagen is er een extra bezoektijd van 13.30 tot 14.15 uur.
Orthopedium
-
Heupprothese | 9
De operatie en opname Herstel en terug naar huis Wat neem ik mee op de dag van de operatie en waar moet ik aan denken?
• U meldt zich nuchter (zie voorschriften bij
• •
• • • • • •
Voorbereiding voor de operatie) op de afgesproken tijd op de afdeling Orthopedie 3e verdieping, routenummer 3.12 in het Vlietland Ziekenhuis. Op de dag van de operatie draagt u gemakkelijk zittende kleding en schoeisel. U neemt gemakkelijke zittende kleding, nachtkleding en schoeisel (geen slippers) mee voor 3 dagen.
Behandeling van een heupprothese
• • • • • • • • • • •
De operatie verloopt als volgt: De operatie verloopt onder algehele narcose of u krijgt een ruggenprik, en duurt 50 tot 75 minuten. Uw orthopeed maakt een snede aan de zijkant en gedeeltelijk over uw bil om het heupgewricht te bereiken. De heupkop wordt verwijderd, nadat deze uit de kom is gehaald. Eerst wordt de nieuwe heupkom en vervolgens de nieuwe heupkop geplaatst. Met uiterste zorgvuldigheid wordt de juiste lengte van uw been hersteld of behouden. Na het inpassen van een proefprothese, plaatst de orthopeed de definitieve prothese. Het wondgebied wordt van binnenuit met plaatselijke verdoving behandeld om de eerste pijn na de operatie te beperken. De wond wordt gedicht met oplosbare hechtingen. Vaak wordt een drain aangebracht om overtollig bloed en wondvocht af te voeren. De wond wordt met een verband ingepakt. De eerste dagen na de operatie bent u nog opgenomen in het ziekenhuis.
10 | Heupprothese
-
Orthopedium
• •
•
• •
U neemt dikke sokken mee. U laat uw kostbare sieraden en geld thuis. U neemt uw identiteitsbewijs mee. U neemt uw dagelijkse medicijnen mee. U neemt uw krukken mee voor na de operatie. U neemt uw medicatiepaspoort mee van uw apotheek (Zie ook de checklist op bladzijde 20)
U bent niet ziek, de volgende dag begint u met opstaan en lopen. U krijgt van de orthopedisch consulente een recept voor douchebeschermpleisters om de wond te beschermen. Deze moet u gebruiken totdat de hechtingen zijn verwijderd. U krijgt een vervolgafspraak, voor wondcontrole, 2 weken na de operatie waarbij de hechtingen worden verwijderd in polikliniek Orthopedium te Delft. Ook wordt dan besloten of u fysiotherapie nodig heeft. Ongeveer 6-8 weken na de operatie krijgt u een controle afspraak bij de orthopeed. Na 1 jaar vragen wij u weer contact op te nemen met Orthopedium voor een jaarcontrole. Wij maken gebruik van de modernste technieken waardoor er zo min mogelijk weefselschade is en het herstel na het krijgen van een heupprothese spoedig verloopt.
prikjes, zie hiervoor de instructiekaart. Fraxiparine.
Pijnstillers
Als u al bloedverdunners gebruikt, moet u dit doorgeven aan uw orthopeed. Als u voor de operatie al bloedverdunners via de trombosedienst gebruikte, kunt u verder worden behandeld bij de trombosedienst. U gebruikt de prikjes totdat de INR streefwaarde is bereikt.
U krijgt een recept voor pijnstillers mee voor de eerste periode na de operatie. In het Vlietland Ziekenhuis bevindt zich een apotheek die 24 uur per dag open is, u kunt daar uw medicijnen met het verkregen recept ophalen. Stel uw eigen apotheek op de hoogte van deze medicatie.
Pleister vervangen en douchen U vervangt de pleister als deze vies is, of 2 dagen na ontslag, dan kunt u direct de pleister vervangen voor de douchebeschermpleister. De douchebeschermpleister vervangt u als deze vies is, of na 3 – 4 dagen. Met de douchebeschermpleister kunt u gewoon douchen, zonder dat de wond nat wordt.
Medicatie die u meestal krijgt na de operatie: Medicijn
Gebruik
Dosering
Paracetamol
4 x dd
1000 mg Pijnstiller
2-4 weken
Celecoxib
2 x dd
200 mg
Pijnstiller
2-4 weken
Oxycodon
Max. 6 x dd 5 mg
Pijnstiller
Zo nodig
Ferrofumaraat
3 x dd
200 mg
Staalpillen
40 dagen
Fraxiparine
1 x dd
0,3 ml
Bloedverdunner 5 weken
s.c.
(injectie)
(nadroparine)
Soort
Duur gebruik
De pijnstillers oxynorm en paracetamol kunt u stoppen op eigen initiatief. Allereerst stoppen met de oxynorm en daarna de paracetamol. De pijnstiller celecoxib maakt u helemaal op, deze werkt namelijk tegen zwelling en ontsteking. De staalpillen (ferrofumaraat) krijgt u zo nodig tijdelijk om het verloren bloed aan te vullen. De fraxiparine ontvangt u om de kans op trombose, zoals een trombosebeen of longembolie, te verkleinen. Stof-/medicatienamen: Celecoxib = Celebrex Oxycodon = Oxynorm Nadroparine = Fraxiparine
Trombose preventie Een trombosebeen of longembolie is een ernstige complicatie. Om de kans hierop zo klein mogelijk te maken, gebruikt u gedurende 5 weken (totdat het op is) na de operatie bloedverdunners, in de vorm van prikjes. Bij ontslag in het ziekenhuis krijgt u instructies voor het toedienen van deze
Als er hechtpleisters over de wond geplakt zitten, kunt u deze na 10 dagen voorzichtig verwijderen. Pas als de hechtingen op de polikliniek Orthopedium in Delft verwijderd zijn, kunt u, de volgende dag, als de wond droog is zonder bescherming douchen. De douchebeschermpleisters komen bij uw zorgverzekeraar niet in aanmerking voor vergoeding, de pleisters worden tijdelijk voorgeschreven.
• • • • •
Wanneer neem ik contact op met Orthopedium? Als u veel meer pijn krijgt Als u een ontsteking krijgt rondom de wond Bij hoge koorts veroorzaakt door een ontsteking rondom de wond Als de huid rondom de wond rood wordt en veel pijn geeft Als de pijnstillers niet of nauwelijks werken
Orthopedium
-
Heupprothese | 11
Herstel en terug naar huis Herstel na de operatie De herstelperiode na een heupprothese beslaat drie tot zes maanden en verloopt in grote lijnen als volgt:
• •
• • •
•
• •
• •
•
De eerste dagen na de operatie bent u nog opgenomen in het ziekenhuis. U krijgt pijnstillers en de fysiotherapeut oefent met u en geeft u instructies voor het oefenen thuis. Oefenen is belangrijk om de functies van de spieren te herstellen. Na één dag wordt het grote verband van de heup verwijderd en wordt de wond beoordeeld. U bent niet ziek, overdag draagt u gemakkelijk zittende kleding en schoeisel. Na enkele dagen is de pijn gewoonlijk goed draaglijk met tabletten die u thuis ook kunt gebruiken en bent u voldoende zelfstandig voor ontslag. Het is verstandig rust te nemen na de operatie, steeds afgewisseld met kort bewegen. Leg het been hoger dan het bekken om zwelling te beperken. Let er wel op dat u uw heup niet 90 graden buigt. Na uw operatie mag u uw been belasten op geleide van pijn en zwelling. U vervangt de pleister als deze vies is of 2 dagen na ontslag. U kunt dan direct de pleister vervangen voor de douchepleister. De douchepleister vervangt u als deze vies is of na 3-4 dagen. Met de douchepleister kunt u gewoon douchen zonder dat de wond nat wordt. Pas als de hechtingen verwijderd zijn, kunt u de volgende dag als de wond droog is zonder bescherming douchen. De huid van onder- en bovenbeen is na de operatie wat roze gekleurd door de ontsmettingsvloeistof. Dit zal na een aantal keer douchen verdwijnen. U gebruikt 5 weken bloedverdunners ter voorkoming van een trombosebeen en longembolie.
12 | Heupprothese
-
Orthopedium
• Na de wondcontrole gaat u beginnen met fysio-
• • •
therapie. Hiervoor kunt u het best een afspraak maken bij een fysiotherapeut die veelvuldig mensen heeft gerevalideerd na een totale heupprothese. Het vereist namelijk veel ervaring om het revalidatietraject tot een goed einde te brengen. De eerste weken dient er aandacht geschonken te worden aan het looppatroon en de conditie/kracht van de bil- en bovenbeenspieren. Wondcontrole vindt 2 weken na de operatie plaats. Op dit moment worden ook de hechtingen verwijderd. Controle afspraak bij de orthopeed vindt 6-8 weken na de operatie plaats. U mag de heup de eerste 6 weken na de operatie niet verder buigen dan 90 graden in verband met de mogelijkheid van het uit de kom schieten van de prothese. Bukken zult u moeten vermijden. U kunt dingen van de grond rapen met een ‘Helping Hand’.
• Vermijd draaibewegingen vanuit de heup. Draai
• • •
de heup niet naar binnen. Draai de voet (en daarmee ook de heup) naar buiten. Houdt het been recht! Leg het geopereerde been niet over uw gezonde been. Het is vrij gebruikelijk na een heupprothese dat u het gevoel heeft dat uw been langer is geworden, terwijl dit objectief niet het geval is. Drie maanden na de operatie heeft de heup zich ‘gezet’ en is er gewenning opgetreden. Bij meting blijkt de beenlengte dan gewoonlijk niet relevant te verschillen met de andere zijde. In een uitzonderlijk geval moet het been wat langer gemaakt worden om een stabiele heup te bereiken. In dat geval is soms een hieltje of zooltje
• • •
•
•
onder het andere been een goede oplossing. Bij uw thuiszorgwinkel zijn diverse hulpmiddelen verkrijgbaar om beweging zo veel mogelijk te vermijden. Gedurende het hersteltraject gaat u beweging verder opbouwen. Pas na enkele maanden is de heup weer helemaal tot rust gekomen. De termijn waarop werk kan worden hervat, hangt af van het soort werk dat u doet. U mag de eerste 6 weken na de operatie niet autorijden of fietsen. Autorijden is toegestaan op het moment dat u geen krukken meer nodig heeft en u een normaal looppatroon heeft. U mag buiten fietsen als u zelfstandig zonder krukken loopt en op één been in balans kan staan. U mag de eerste 2 weken niet in bad en/ of naar de sauna, dit om wondinfecties te voorkomen.
Neem contact op met Orthopedium als u veel meer pijn of koorts krijgt, de wond ontsteekt of u nog vragen heeft. Gebruik bij volgende operaties, tandheelkundige ingrepen of infecties elders antibiotica (zie brief voor meer informatie).
Orthopedium
-
Heupprothese | 13
Oefeningen na de operatie Zorg ervoor dat u de eerste twee weken na de operatie de volgende oefeningen uitvoert: Heffen van been: Stap 1: Ga met uw gezicht naar het aanrecht staan en steun met uw handen op het aanrecht (foto 1). Stap 2: Hef uw geopereerde been vanuit uw heup. Let op dat u de heup niet 90 graden buigt (foto 2 & 3). Doe deze oefening 3 keer 10 herhalingen per dag. Foto 1
Foto 2
Foto 3
Aanspannen bilspieren: Knijp elk uur 10 keer de billen samen, terwijl u op een stoel zit.
• •
Oefeningen vanuit de enkel: Om o.a. de kans op trombose te verkleinen, dient u naast bovenstaande oefeningen regelmatig met de voet de volgende oefeningen uit te voeren: maken van draaiende bewegingen vanuit de enkel; tenen naar uw neus trekken en vervolgens de tenen weer van u af duwen (alsof u het gaspedaal intrapt). NB: de oefeningen mogen niet pijnlijk zijn. Er mag wel rek gevoeld worden.
14 | Heupprothese
-
Orthopedium
Krukken: U gebruikt de eerste 6 weken na de operatie twee krukken. Na deze 6 weken mag u, onder begeleiding van uw behandelend fysiotherapeut, starten met het afbouwen van de krukken. Het afbouwen van de krukken zal op geleide van pijn, zwelling en een normaal looppatroon gebeuren. Lopen met krukken: Stap 1: Zet eerst uw krukken naar voren (foto 2). Stap 2: Zet vervolgens uw geopereerde been naar voren (foto 3). Stap 3: Stap met uw goede been voorbij de krukken (foto 4). Herhaal stap 1 tm 3 steeds achter elkaar. Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Foto 5
Foto 6
Over een drempel stappen: Als u over een drempel stapt, dient eerst met het geopereerde been te stappen: Stap 1: Zet uw krukken over de drempel (foto 2). Stap 2: Stap met uw geopereerde been over de drempel (foto 3)
Slapen/in bed stappen: Als u in bed ligt of slaapt mag dit de eerste 6 weken alleen op de rug.
Stap 3: Sluit uw niet geopereerde been aan (foto 4). Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Traplopen: Omhoog: Stap 1: Pak de leuning vast (foto 1). Stap 2: Zet uw goede been een tree omhoog (foto 2). Stap 3: Sluit daarna uw geopereerde been aan (foto 3 & 4). Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Omlaag: Stap 1: Pak de leuning vast (foto 1). Stap 2: Zet het geopereerde been een tree naar beneden (foto 2 & 3). Stap 3: Sluit het goede been bij (foto 4). Foto 1
Foto 2
Foto 3
Stap 1: Ga op de rand van het bed zitten (foto 1). Stap 2. Ondersteun uw geopereerde been met uw andere been (foto 2). Stap 3. Til met uw goede been uw geopereerde been gestrekt in de lucht (foto 3). Stap 4: Draai uw lichaam zo dat u in bed komt te liggen (foto 4). Stap 5: Haal uw goede been onder uw geopereerde been vandaan (foto 5). Stap 6: U ligt nu op uw rug in bed (foto 6). U dient uw geopereerde been te ondersteunen om rotatie te voorkomen. Uit bed stappen: Stap aan de geopereerde zijde het bed uit.
Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Foto 5
Foto 6
Foto 4
Orthopedium
-
Heupprothese | 15
Oefeningen na de operatie In- en uit de auto stappen: Als u als passagier in de auto zit dient u op het volgende te letten: Stap 1: Zet de autostoel zover mogelijk naar achteren, eventueel de rugleuning ook iets. Stap 2: Leg een stevig kussen op de zitting om deze af te vakken en om hoger te zitten, zodat uw heupen in een hoek van 90 graden blijven. Stap 3: Draai met uw rug naar de stoel van de auto (foto1). Stap 4: Houdt u goed vast aan de auto, zodat u gecontroleerd kan gaan zitten (foto 2). Stap 4: Ga zitten op de stoel met uw benen uit de auto (foto 3). Stap 5: Ondersteun uw geopereerde been met uw goede been (foto 4). Stap 6: Draai nu uw lichaam en uw benen, zo dat u recht zit. Begeleid uw geopereerde been met uw goede been (foto 5 & 6). Stap 7: Leg eventueel een vuilniszak op de zitting, zodat u makkelijker in en uit de auto kan draaien. Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Vanaf 2 weken na de operatie: Vanaf twee weken na de operatie mag u op een hometrainer oefenen met lage weerstand, zadelstand zo hoog mogelijk. Op- en afstappen hometrainer: Opstappen: Stap 1: Stap met uw goede been op de hometrainer (foto 2) Stap 2: Ga op het zadel zitten (foto 3) Stap 3: Zet daarna beide voeten op de trappers (foto 4) Foto 1
Foto 6
16 | Heupprothese
Foto 7
-
Orthopedium
Foto 3
Foto 4
Afstappen: Stap 1: Stap met uw goede been op het frame (foto 1). Stap 2: Stap met uw geopereerde been op de grond (foto 2). Foto 1
Foto 5
Foto 2
Foto 2
Herstel en terug naar huis Complicaties Bij iedere ingreep kunnen complicaties ontstaan. Over complicaties die te maken kunnen hebben met de anesthesie, leest u meer in de folder Anesthesie en verdoving. Overleg bij onderstaande complicaties met uw specialist voor eventuele behandeling:
• • • • • • • • • •
Nabloeding in de heup. De wond blijft soms lang gevoelig. Er kan een trombosebeen* of longembolie ontstaan. Instabiliteit van de heup. De heupprothese “klikt” met bewegen. De heup schiet bij bepaalde (extreme) bewegingen uit de kom. Er is een beenlengteverschil ontstaan of niet gecorrigeerd. Er is een waggelgang ontstaan of gebleven. Infectie van de heupprothese. Schade door de operatie aan structuren rond de heup, zoals zenuwen of bloedvaten; dit is zeer zeldzaam. Soms is het resultaat van de heupprothese niet wat u ervan had gehoopt. Er kan een pijnlijke sensatie in de heup blijven ondanks de prothese.
Kans op complicatie De kans op een complicatie na een totale heupprothese operatie hangt af van verschillende factoren. Om u een indicatie te geven van de kans op een heroperatie binnen 2 jaar en een diepe wondinfectie na een heupprothese vindt u hieronder de landelijke cijfers (2013): Kans op vervolgoperaties binnen 2 jaar na een heupprothese operatie: 3,4% Kans op een diepe wondinfectie na een heupprothese operatie: 0,80%
* Trombose is een bloedstolsel dat het bloed-
vat afsluit. Symptomen van een trombosebeen zijn: de kuit is hard, pijnlijk, rood en glanst. Het optrekken van de tenen naar de neus is zeer pijnlijk. Neem bij twijfel hierover onmiddellijk contact op met uw behandelend specialist of huisarts.
Veelgestelde vragen Wordt de operatie vaak uitgevoerd? In Nederland worden per jaar ongeveer 23.000 heupprothesen geplaatst. Bij Orthopedium zijn onze orthopeden gespecialiseerd in het uitvoeren van deze verrichting, u bent bij ons in goede handen voor het krijgen van een heupprothese.
Moet ik antibiotica gebruiken bij een behandeling van de tandarts? In de landelijke richtlijn van de specialistenvereniging van de Orthopedie wordt geadviseerd om alleen bij een tandheelkundige ingreep in een ontstoken gebied 2 tabletten antibiotica te geven in de vorm van amoxilline/clavulaanzuur. Orthopedium
-
Heupprothese | 17
Veelgestelde vragen Wanneer mag ik na de operatie weer gaan fietsen en autorijden? U mag de eerste 6 weken na de operatie niet autorijden of fietsen. Autorijden is toegestaan op het moment dat u geen krukken meer nodig heeft en u een normaal looppatroon heeft. U mag buiten fietsen als u zelfstandig zonder krukken loopt en op één been in balans kan staan.
Hoe vaak moet ik mijn oefeningen doen na de operatie? U kunt volstaan met drie keer per dag oefenen gedurende 10 minuten. Stelregel hierbij is niet tot het uiterste gaan.
Hoe kan ik de wond het beste verzorgen? U moet erop letten dat het wondgebied schoon en droog blijft. De huid rond de wond kan enige tijd rood en/of geïrriteerd zien, dit neemt af nadat de hechtingen en/of krammen verwijderd zijn.
Wanneer start ik met fysiotherapie? U start met fysiotherapie ongeveer 2 weken na de operatie. In ieder geval nadat de eerste controle heeft plaatsgevonden. U krijgt een vervolgafspraak mee voor na de operatie. Deze vindt plaats 2 weken nadat u geopereerd bent waarbij de hechtingen worden verwijderd.
Hoe lang moet ik loophulpmiddelen (bv. krukken) gebruiken? U gebruikt de eerste 6 weken na de operatie twee krukken. Na deze 6 weken mag u, onder begeleiding van uw behandelend fysiotherapeut, starten met het afbouwen van de krukken. Het afbouwen van de krukken zal op geleide van pijn, zwelling en een normaal looppatroon gebeuren.
Is zo’n prothese zwaar? Een heupprothese weegt ca. 400 gram en u merkt daar niets van.
Hoe stap ik veilig in en uit de auto?
Hoe oud moet ik zijn om een heupprothese te krijgen?
U legt een stevig kussen op de zitting van de autostoel (eventueel legt u daarop nog een plastic zak zodat u makkelijker kunt draaien). U zet de autostoel in de achterste stand en de rugleuning een stukje naar achteren. Parkeer de auto op de weg en niet tegen de stoeprand. Uitstappen: laat uw knieën eerst naar buiten wijzen voordat u uit de auto stapt. Instappen: zit een kwartslag gedraaid op de stoel met de benen nog naar buiten. Zorg ervoor dat uw knieën goed naar buiten wijzen voordat u instapt.
Uw mate van invaliditeit bepaalt of u aan een prothese toe bent, in uitzonderlijke gevallen worden prothesen bij 20- en 30 jarigen geplaatst.
18 | Heupprothese
-
Orthopedium
Het lijkt of mijn geopereerde been na de operatie langer is, kan dit kloppen? Het is vrij gebruikelijk na een heupprothese dat u het gevoel heeft dat uw been langer is geworden, terwijl dit objectief niet het geval is. Drie maanden na de operatie heeft de heup zich ‘gezet’ en is er gewenning opgetreden. Bij meting blijkt de beenlengte dan gewoonlijk niet relevant te verschillen met de andere zijde. In een uitzonderlijk geval moet
het been wat langer gemaakt worden om een stabiele heup te bereiken. In dat geval is soms een hieltje of zooltje onder het andere been een goede oplossing.
Piep ik op een vliegveld als ik door het poortje ga? Met name bij slanke patiënten of bij meerdere protheses kan dit gebeuren.
Mag ik roken voor de operatie? Wij adviseren u 7 dagen tot tenminste 48 uur vóór de geplande operatiedatum te stoppen met roken. Uit onderzoek is gebleken dat roken de wondgenezing vertraagt en hierdoor kunnen mogelijke complicaties optreden na de operatie.
Hoe lang blijft mijn heup pijnlijk aanvoelen? U zult merken na de operatie dat de pijn geleidelijk minder wordt. Verbetering is nog steeds te merken tot 3 a 4 maanden na de ingreep. Pijn bij het ‘opstarten’ zal nog enige tijd voortduren.
Mijn been is dik na de operatie, hoe lang blijft dit zo? Zwelling van het been is na de operatie heel gewoon, u zult merken dat dit de eerste weken na de operatie vermindert. Goed oefenen is belangrijk om de zwelling te verminderen. Ook zal de zwelling verminderen als u geregeld uw been hoog legt.
Wat zijn de gevolgen van een infectie van de heupprothese? Als de infectie binnen 6 weken na de operatie optreedt en direct wordt behandeld met uitgebreid spoelen van de heup en het geven van antibiotica kan de prothese worden behouden. Indien een langere termijn verstrijkt, moet de prothese meestal worden verwijderd om later na volledige genezing van de infectie weer een nieuwe heupprothese te implanteren. Een geïnfecteerde prothese vereist vaak meerder operaties om de botvlakken vrij van bacteriën te krijgen. Als uiteindelijk opnieuw een heupprothese geplaatst wordt, zal gedurende ongeveer een half jaar een combinatie van antibiotica gegeven worden om de nieuwe prothese te beschermen.
Wanneer vervang ik de pleister en mag ik weer onder de douche? U vervangt de pleister als deze vies is, of 2 dagen na ontslag. Deze vervangt u dan direct voor de douchebeschermpleister. De douchebeschermpleister vervangt u als deze vies is, of na 3-4 dagen. Met deze pleister kunt u gewoon douchen, zonder dat de wond nat wordt. Als er hechtpleisters over de wond geplakt zitten, kunt u deze na 10 dagen voorzichtig verwijderen. Nadat de hechtingen verwijderd zijn bij de polikliniek kunt u, de volgende dag, als de wond droog is zonder bescherming douchen. U kunt zich thuis voorbereiden op de operatie door de u geleverde informatie goed door te nemen. Voor eventuele vragen kunt u telefonisch of via email contact opnemen met Kliniek Orthopedium. Op de polikliniek bespreekt uw behandelend orthopeed het verwachte resultaat van de ingreep met u. Orthopedium
-
Heupprothese | 19
Checklist benodigdheden voor opname ziekenhuis ○ Uw medicijnen in originele verpakking ○ Uw identiteitsbewijs ○ Verzekeringspapieren ○ Uw patiëntensticker van Vlietland Ziekenhuis ○ Gemakkelijk zittende kleding voor ○
3 a 4 dagen Krukken
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Dikke sokken Nachtkleding Ondergoed Toiletartikelen Schoeisel (geen slippers) Medicatiepaspoort Laat kostbare sieraden bij voorkeur thuis
Belangrijke telefoonnummers Kliniek Orthopedium
Openingstijden
088-0088444
werkdagen van 08.00 – 17.00 uur
Telefoonnummer in geval van nood buiten kantooruren
Contactgegevens
06-13443666 of 010-8939393
Emailadres
[email protected] www.orthopedium.nl
Olof Palmestraat 20 2616 LS Delft