Het vakblad over ontwerpen, bouwen, testen en moderniseren van bedrijfsapplicaties

Het vakblad over ontwerpen, bouwen, testen en moderniseren van bedrijfsapplicaties

Jaargang 2, oktober 2010

8

architectuur Aegon koppelt web aan legacy interview Virtualiseren wordt onderschat samenwerken Dirigent en geheugen tegelijk

Citrix-congres in Berlijn

Pijn van de eindgebruiker leidend voor O’Neil

in dit nummer

redactioneel

Korte berichten

Ahold kiest Google Apps

Legal look

Spelen met software

5 8 9 10 12 13

Virtualiseren onderschat Opleidingen

Nieuwe werkwijze borgen

Omslagverhaal Pijn van de eindgebruiker

14

Wie overgaat tot een nieuw hardwareplatform zal altijd de huiver kennen of de bestaande applicaties zich wel naar behoren zullen gedragen op de kersverse apparatuur. Zeker als het servers betreft die nog vrij nieuw zijn op de markt en ook nog eens een nieuw concept volgen, zoals het Unified Computing System van Cisco. Nu zullen er zeker aanbieders zijn die de mogelijkheid bieden op een UCS-plaform al dan niet met echte data en een model van de eigen software de prestaties te beoordelen. Maar niemand heeft alleen maar apparatuur van

Cisco of welke andere leverancier dan ook staan; alle rekencentra of datacentra zijn bevolkt

met een mengsel van apparaten van meerdere fabrikanten. Daarom is het streven van distributeur Westcon Group om – via de resellers – klanten te laten spelen met hun eigen software in een gemengde omgeving zeer te prijzen. Natuurlijk

zitten er grenzen aan het speelveld (het zou een enorm groot bedrag vergen om ‘alles’ te coveren), maar Westcon lijkt de eerste die een dergelijke stap zet. Vooral de motivatie

is boeiend: bij de consolidatie van zijn rekencentra wereldwijd liep de CTO juist tegen dit fenomeen op: nergens kon hij terecht om het gedrag van zijn applicaties tegen het licht te

houden. Dit inspireerde hem het dan maar zelf te doen. Dat dit initiatief van een distributeur komt, is zo gek nog niet, want dat is toch het smeltpunt

van de industrie; hier komt veel samen. De distributeur bewijst in deze tijd van ‘inkopen 2.0’

(zie het artikel vanaf pag. 24) zijn toegevoegde waarde. Meer partijen zien dat het in deze tijd geboden is samen te werken om de klant van de beste oplossingen te voorzien. Microsoft en Citrix hebben elkaar gevonden bij het naar de markt

brengen van de gevirtualiseerde desktop. Concurrent én partner tegelijk. Geen onbekend verschijnsel overigens in de IT-industrie. Belangrijk is dat organisaties de kans krijgen te

kunnen spelen met hun software. Het gaat vaak om enorme investeringen en daarbij wil je

niet over een nacht ijs gaan.

19 Automatisch testen 20 Inkopen 2.0 24 Dirigent en geheugen 30 Stork kiest ERP 33 Persoonlijk 36 Applicaties écht uitproberen 38 Mainframe-data op het LAN 40 Boeken en zo 44 iCow 46 De Geldboom

Teus Molenaar Hoofdredacteur [email protected]

appworks oktober 2010

3

Actuele IT cursussen in 2010! ◆

Enterprise Application Integration (EAI) Enterprise Application Integration is zonder twijfel een van de belangrijkste IT-uitdagingen van dit moment. In deze professionele cursus - grotendeels geschreven door de werkgroep EAI van het NGI - leert u hoe u een integratiestrategie kunt opzetten, uit welke oplossingen u kunt kiezen en hoe u een integratieproject tot een succesvol einde kunt brengen

◆

Enterprise Architectuur (EA) Deze cursus geeft u inzicht in de ins en outs van EA. Wat is het? Wat kun je ermee? Hoe doe je het? Wat komt er bij kijken? Hoe voer je het in? Hoe verbeter je? Welke hulpmiddelen zijn er? Dit alles voorzien van vele praktijkcases!

◆

Projectmanagement De schriftelijke cursus Project Management is uitermate geschikt als u relatief weinig ervaring heeft met het werken in projecten en behoefte heeft aan basiskennis en

Geachte AppWorks lezer, Op deze pagina treft u een overzicht aan van een aantal opleidingen op uw vakgebied. Een groot deel hiervan betreft schriftelijke cursussen. Een schriftelijke cursus heeft tal van voordelen, zoals: ◆ U studeert in uw eigen tempo, waar en wanneer ú dat wilt ◆ Geen out of pocket kosten: geen reistijd, geen reiskosten en belangrijker nog, u bent niet dagen van kantoor weg. U bespaart 40-60% op de kosten van een mondelinge cursus ◆ U kunt uw vragen rechtstreeks aan de auteurs stellen ◆ Na afloop van de cursus heeft u een gedegen en praktisch naslagwerk Wij nodigen u uit een kijkje te nemen op onze website www.imf-online.com/partner/works

-vaardigheden in dit vakgebied. De cursus is ook geschikt als een gedegen ‘opfrisser’ van weggezakte kennis en kunde. ◆

Verandermanagement in (IT) organisaties Veranderen is in veel organisaties bijna een continu proces geworden. Informatiseren is veranderen en deze verandering heeft zijn weerslag op de hele organisatie. Wilt u ook inzicht krijgen in de complexe krachtenvelden en weerstanden binnen uw organisatie en hoe u hiermee effectief kunt omgaan, dan is deze cursus een absolute

Startdata De schriftelijke cursussen starten elke derde donderdag van de maand. Kijk voor meer informatie op onze website www.imf-online.com/partner/works

aanrader! ◆

Succesvol implementeren van IT Deze schriftelijke cursus is gebaseerd op Regatta®, het denken werkmodel voor gestructureerd implementeren van Sogeti. De cursus is sterk op de praktijk gericht. U krijgt concrete handvatten voor het inrichten en professionaliseren van implementatietrajecten.

◆

Functioneel Beheer

In-company Al vanaf 7 deelnemers kunnen wij deze cursussen tegen een zeer aantrekkelijke prijs in-company bij u organiseren. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden via 040 - 246 02 20.

Modulaire leergang, mede gebaseerd op BiSL. Stel uw eigen leergang samen met tal van certificeringsmogelijkheden! ◆

certificeringsmogelijkheden! Deze leergang wordt alleen in-company aangeboden.

TOGAF 9 Foundation

SABSA is voor Security Management wat ITIL is voor Service Management en

Deze certificeringscursus behandelt de hele inhoud van TOGAF 9 èn ArchiMate en bereidt u voor op het officiële TOGAF 9 Foundation (level 1) examen.

SABSA Foundation

PRINCE2 voor Project Management. Het SABSA model sluit vrijwel naadloos aan op het Enterprise Architecture model van John A. Zachman. Laat u nu certificeren!

Voor meer informatie en inschrijven: www.imf-online.com/partner/works

kort

Zoekhulp voor SaaS-oplossingen Rackspace Hosting heeft de AppMatcher geïntroduceerd. Dit is een koppelingsmechanisme dat mensen – op basis van hun ingevulde profiel – helpt snel de applicaties te vinden die ze nodig hebben. Overigens gaat het dan alleen om SaaS-oplossingen.

Over tien jaar nog steeds agile Veel kon Jasper Wognum, Manager Product bij Hyves, niet zeggen over mogelijke veranderingen bij Hyves over tien jaar. “Maar wat ik wel weet, is dat we dan nog steeds agile werken, want het is snel en het werkt gewoon goed”, aldus Wognum. Wognum sprak tijdens de eerste Talk About IT van Bridge Outsourcing in Amsterdam. Hij hield zijn gehoor voor hoe Hyves in korte tijd sterk is gegroeid en dat als gevolg daarvan de traditionele ‘afdelingenstructuur’ niet meer werkte. Dit had een te sterk vertragend effect op de projecten die binnen de onderneming onder handen waren. “Twee jaar geleden hebben we dan ook besloten alle afdelingen op te heffen. We werken nu in kleine, zelfsturende teams aan producten. De managers zijn er om de teams te ondersteunen, niet om ze te dirigeren. We ontwikkelen volgens de methode scrum.” Hij vertelde dat bugs ook binnen de teams worden hersteld. “We noemen een bug een ticket. We verzamelen ze en handelen dit af als een project. Drie weken lang gaat een team alleen tickets

Rackspace is een specialist op het gebied van

gen over hun bedrijfsgrootte, sector, afdeling

afhandelen. Het grote voordeel is dat je op die

hosting en cloud computing. AppMatcher dekt

en titel. AppMatcher identificeert dan de apps

manier ook de code van elkaar onder ogen krijgt.”

een bepaald aanbod aan toepassingen, te

die het beste voldoen aan de behoeften van de

De tweede spreker, Dick van Gaalen (program-

beginnen met de applicaties die worden gehost

gebruiker, inclusief een aantal die de gebruiker

manager Business Technology bij HP), hield zijn

door Rackspace, waaronder AppRiver, Apptio,

nog niet kende.

gehoor voor dat cloud computing dé manier van

Boomi,

Lighthouse1,

AppMatcher ‘Locker’ is de plaats waar een

werken wordt binnen afzienbare tijd, of een orga-

Marketo en Xero. Maar ook andere SaaS-

gebruiker zijn SaaS-applicaties kan organiseren

nisatie dat nu wil of niet. “Het gaat zo hard, omdat

toepassingen zitten in de ‘kaartenbak’ van de

en deze kan aanbevelen bij collega’s. Na

de primaire organisatie zegt: ‘Zo had ik IT altijd al

applicatiemakelaar; deelname staat open voor

aanmelding van een collega kan deze site ook

willen hebben’. Toch zijn op dit vlak nog heel veel

iedereen.

dienen als portal voor online samenwerking.

organisaties onbewust onbekwaam. Het zou een

AppMatcher gebruikt profiel- en voorkeurge-

Als nieuwe SaaS-applicaties overeenkomen

grote stap zijn als we die kunnen leiden naar be-

gevens om SaaS-bedrijven en hun potentiële

met het profiel van een gebruiker, zullen deze

wust onbekwaam.”

abonnees elkaar sneller te laten vinden. In de

als suggesties verschijnen in zijn locker.

HubSpot,

Jobs2Web,

eerste stap beantwoorden gebruikers vier vraappworks oktober 2010

5

kort

Campagne Het Nieuwe Werken Een coalitie van bedrijven, overheid en Natuur en Milieu zijn onlangs de campagne ‘Het Nieuwe Werken doe je zelf’ gestart. Het hoogtepunt van de campagne ligt in de Week van het Nieuwe Werken (8 – 15 november).

Een vijfde heeft maatwerk Ongeveer twintig procent van alle organisaties in Nederland gebruikt een op maat gemaakte applicatie voor de financiële administratie en/of logistieke processen. Maatwerk komt het meest voor in de industriële sector en in de sectoren handel en transport. Zo blijkt uit onderzoek van MarketCap.

De campagne is een initiatief van de Stichting Natuur en

Ruim negen van de tien organisaties

tor ICT, media & utilities die nog een kleine

Milieu. Zij beoogt hiermee de filedruk (die veel uitlaatgassen

heeft IT-ondersteuning bij de financiële en

upgrade van de applicaties willen doorvoe-

veroorzaakt) te verminderen. Hoofdpartners zijn Microsoft,

logistieke processen; veelal gebruiken zij

ren. Ongeveer 35 tot 45 procent heeft in-

Centraal Beheer Achmea, NS, ministerie van Verkeer

een ERP-pakket. Alleen in de educatieve

vesteringsplannen. In de educatieve sector

en Waterstaat en de Taskforce Mobiliteitsmanagement.

sector maakt nog geen drie kwart gebruik

ligt die investeringbereidheid op een veel

Partners zijn ANWB, KPN, Rabobank, Vitae en Veldhoen +

van een financiële of ERP-applicatie.

lager niveau.

Company. Als één miljoen werknemers één dag in de week

Waarschijnlijk omdat in deze branche veel

Bij organisaties die van dergelijke software

gaan telewerken, scheelt dat per ochtend- en avondspits

kleine bedrijven bestaan, of firma’s die

gebruik maken, blijkt Exact in aantal klanten

140.000 auto’s. Het aantal afgelegde kilometers in het

onderdeel uitmaken van een grotere.

het meest gebruikt (ongeveer 25%),

woon/werkverkeer neemt af met zes miljoen, ofwel vijf

Ongeveer veertig procent van de organisa-

gevolgd door SAP (ca. 17%), Microsoft

procent. Als daarnaast 130.000 werknemers die nu nog

ties heeft het voornemen in 2010 of 2011

Dynamics en Unit4 (beide ca. 10%).

met de auto reizen, kiezen voor het openbaar vervoer, dan

te investeren in een kleine aanpassing van

De hoge marktpenetratie van Exact Soft-

betekent dit ongeveer twaalf procent minder files.

de bestaande financiële/ERP-toepassing.

ware is te verklaren door het relatief grote

Op www.hetnieuwewerkendoejezelf.nl kun je ontdekken

De investeringplannen variëren in 2010

aantal kleine en middelgrote organisaties

hoe ver je zelf bent in het denken over dit fenomeen.

sterk per branche. Het zijn vooral de finan-

die gebruik maken van deze software.

ciële sector, de industriële sector en de sec-

Van Ameyde meest agile De Van Ameyde Group is winnaar van de ‘2010 Business Agility and Process Optimization Enabled by BPM and SOA’wedstrijd, uitgeschreven door OMG’s (Object Modelling Group) BPM/SOA-gemeenschap, BPTrends, ebizQ en SearchSOA.

6


Van Ameyde, een dochteronderneming van de

de specifieke juridische, valuta- en taalvereis-

Nederlandse Van Ameyde Group, is binnen zes-

ten voor elk land. Een strategische doelstelling

tien Europese landen actief en verzorgt de af-

van het bedrijf was om ervoor te zorgen dat de

handeling van claims van ongeveer 350 verze-

nieuwe toepassing voortdurend aan de actuele

keringsbedrijven. Het bedrijf ging op zoek naar

bedrijfsvereisten kon worden aangepast ter on-

een geïntegreerde online bedrijfstoepassing

dersteuning van de geplande bedrijfsgroei.

ter vervanging van tien afzonderlijke systemen

Het team van Van Ameyde Group maakte

die binnen elke vestiging voor het afhande-

voor het bouwen en onderhouden van zijn

len van claims worden gebruikt. Het doel was

claimafhandelingssysteem

relevantie informatie beschikbaar te stellen aan

Claims Handling Optimization) gebruik van agile

alle Europese werknemers. De nieuwe toepas-

methodieken en modelgestuurde ontwikkeling.

sing moest werknemers standaard processen

Daarbij is gebruik gemaakt van het agile

bieden en tegelijkertijd rekening houden met

platform van OutSystems.

ECHO

(European

Augmented reality congres

Augmented Reality is een verzamelterm – zo meldt InfoNu.nl - voor alle technologie waarbij de realiteit en de virtuele wereld met elkaar gecombineerd worden. Dat kan gaan van heel eenvoudige toepassingen zoals AR-tags, een soort barcode die je met je telefoon kunt scannen om via internet bijbehorende informatie te

Het zesde zintuig, zo staat augmented reality ook wel bekend. Het betreft een wereld van toegevoegde informatie, op maat en op locatie. Op 18 november is er een congres in Club Trouw te Amsterdam over dit fenomeen.

krijgen, tot vrij geavanceerd zoals Layar, een applicatie die op je telefoon draait waarbij over het beeld van je camera een laag wordt gelegd met extra informatie over datgene waar je de camera op richt. Een andere, denkbare toepassing is het afspelen van een instructiefilm aan de binnenkant van brillenglazen van een monteur. Of denk aan een mobieltje als wandelende beeldbibliotheek. Voor ontwikkelaars ligt hier een nieuwe wereld open, tegelijkertijd verschijnen er tal van nieuwe uitdagingen aan de horizon. Het congres gaat op deze aspecten in. Meer informatie via [email protected].

Cardmobili wint Mobile Clicks Award Geen van loyalty cards uitpuilende portemonnee meer dankzij Cardmobili. Dit Portugese bedrijf zorgt ervoor dat al dat plastic beschikbaar is via een mobiele telefoon. De jonge onderneming won hiermee onlangs de Mobile Clicks Award van Vodafone. Tijdens het evenement Picnic op de Westergasfabriek in Amsterdam heeft Vodafone de prijzen uitgereikt voor de beste mobiele applicaties. Er waren vier finalisten uit de 159 inzendingen ging Cardmobili met de eerste prijs ervan door. De tweede prijs ging naar RouletteCricket uit het Verenigd Koninkrijk. De twee andere finalisten waren Akvo Phone uit Nederland en Malcom uit Spanje. bili en de applicatie installeert op zijn mobieltje kan hij alle klantenspaarkaarten registreren die

De ceo van Cardmobili, Helena Leite, neemt de prijs in ontvangst.

hij in zijn portemonnee heeft en op die manier sparen en kortingen verzilveren zonder al dat plastic mee te hoeven sjouwen. Helena Leite,

Foto: Daphne Channa Horn

Zodra iemand zich (gratis) registreert op Cardmo-

ceo van Cardmobili, toonde zich bijzonder ingenomen met het prijzengeld van 100.000 euro en

kunnen doorgeven. Met de app is het mogelijk

is voor uitgevers als ontwikkelaars. Met deze

zei het geld te investeren in verbetering van de

rapporten, die onder meer foto’s kunnen

dienst wordt het beheren, updaten en in de

dienst.

bevatten, tekst, de identiteit van het toestel, de

markt zetten van mobiele applicaties eenvoudi-

RouletteCricket maakt gamen met een tweede

geografische locatie, en de tijd vanuit het ‘veld’

ger, worden tijd en kosten bespaard en wordt

scherm mogelijk: online roulette spelen, terwijl

in te sturen, waardoor ze meer tijd overhouden

het werk van applicatieontwikkelaars een stuk

je naar een tv-uitzending kijkt op jouw mobieltje.

voor hun werkzaamheden.

overzichtelijker.

Akvo Phone is een mobiele applicatie waarmee

Malcom is een lifecycle managementsysteem

Meer informatie op

ontwikkelingshulpverleners live hun bevindingen

voor mobiele applicaties die zowel bedoeld

www.vodafonemobileclicks.com. appworks oktober 2010

7

nieuwe werken

Ahold verhuist naar Google Apps Ahold verhuist 55.000 medewerkers naar google Apps. De internationale food retailer met supermarkten in Europa en de Verenigde Staten gaat Google Apps Premier Edition implementeren binnen alle kantoorfuncties van de groep. Het nieuwe platform biedt één wereldwijde webgebaseerde communicatie- en collaboration-oplossing en vervangt de bestaande Ahold e-maildomeinen en -systemen in Europa en de VS. Teun Putter

Erik de Muinck Keizer: “We zijn zeer

van efficiënte e-mail- en instant messenger-

municatie en samenwerking mogelijk maakt

verheugd dat Ahold

tools, alsook krachtige persoonlijke en ge-

en een hoge mate van flexibiliteit biedt. We

deelde agenda's;

zijn zeer verheugd dat Ahold voor Google Apps

heeft gekozen voor Google Apps.”

•

Trainingsondersteuning met nieuwe video-

heeft gekozen. We blijven innoveren en regel-

gebaseerde communicatie-tools, zoals video

matig nieuwe functies introduceren, en gelo-

instant messaging;

ven dat werknemers extra voordelen zullen

•

Betere samenwerking binnen en tussen de

Met 25 GB aan opslagruimte per account

•

uitvoerende organisaties en functies;

cultuur van samenwerking.”

Verbetering van de internationale commu-

Overigens is de enterprise-versie van Google

nicatie dankzij features zoals automatische

Apps een betaalde dienst en zijn er SLA’s met

messaging (Google Talk) en een reeks extra

Message Translate, waardoor gebruikers e-

Google af te sluiten over de ondersteuning.

functies om de communicatie te vereenvoudi-

mails van en naar verschillende talen kun-

Dergelijke voorzieningen zijn wel nodig wil het

gen, waaronder automatische vertaling. Aan-

nen vertalen met één muisklik of real-time

bedrijfsleven ‘de cloud ingaan’.

vullende producten omvatten Google Calendar

vertaling in Google Talk.

De migratie van Lotus Notes naar Google Apps

biedt Google Mail een intuïtief en efficiënt messaging-platform met geïntegreerde instant

zal nog wel wat voeten in aarde hebben. Vol-

waarmee gebruikers eenvoudig hun agenda's kunnen delen om afspraken efficiënt te coördi-

Nieuwe cultuur

gens Jochem van de Laarschot, woordvoerder

neren, alsook evenementen en meetings kun-

Erik de Muinck Keizer, Country Manager Bene-

van Ahold, zullen meerdere dienstverleners

nen organiseren.

lux van Google Enterprise, ziet dat IT steeds

worden ingeschakeld om de migratie te be-

De wereldwijde implementatie van Google

belangrijker voor veel bedrijven ‘nu er nieuwe

geleiden, omdat er meerdere onderdelen de

Apps biedt Ahold-medewerkers een aantal

manieren van werken ontstaan en de druk toe-

overstap moeten maken.

voordelen, zoals:

neemt om concurrerend en innovatief te blij-

• Consolidatie en standaardisatie naar één e-

ven’. “Nu Ahold naar de cloud gaat, ontstaat er

• Verbeterde

onale activiteiten, hetgeen betere interne com-

mailsysteem en één wereldwijd adresboek;

8

ontdekken van de verhuizing naar deze nieuwe

productiviteit door het gebruik


een homogene IT-omgeving voor alle internati-

Teun Putter is freelance journalist.

legal look

?

VVD regelt contract softwarebouw niet goed In ieder nummer van AppWorks beantwoordt mr. Victor de Pous juridische vragen. Wie iets wil vragen aan hem kan een e-mail sturen naar [email protected]. De redactie van AppWorks zorgt dan dat u antwoord krijgt. Victor de Pous

> Komen er nog steeds geschillen over mislukte applicaties voor de rechter? Softwareontwikkeling blijft de achilleshiel in het ICT-domein, maar het aantal conflicten dat voor de rechter wordt gebracht, heeft geen gelijke tred gehouden met de explosieve toename van applicaties algemeen. De waarschijnlijk enige reden daarvoor is gelegen in de omstandigheid dat partijen bij een stevig conflict (en die zijn er vaak) door middel van alternatieve geschillenbeslechting er zelf min of meer uitkomen. Soms gooit bijvoorbeeld de overheid gewoon de handdoek in de ring en haalt domweg het mislukte project van de rails. Maar wie onlangs wel naar de rechter stapte, is de nu grootste politieke partij in de Tweede Kamer. De VVD wilde namelijk een nieuw ledensysteem en betaalde meer dan 300.000 euro voor advies, bouw en hosting. De nieuwbouw werd echter niet c.q. niet tijdig opgeleverd.

> Wie kreeg het recht aan zijn kant? De VVD had project zo slecht juridisch aangepakt, dat de leverancier ermee wegkwam, ondanks het feit dat er aantoonbaar slecht werk was geleverd. De schade was groot, maar de leverancier heeft zijn aansprakelijkheid voor directe schade contractueel beperkt en dat mag in dit geval, aldus de rechter. Terugbetaling van de aanbestedingssom hoeft niet; wel moet er nog een schadevergoe-

> We kennen standaardpakketten en maatwerksoftware. Hoe zit dat juridisch?

ding worden vastgesteld. Veel kan dat niet zijn, omdat deze voor directe schade

De meeste bedrijven en overheden hebben waarschijnlijk veel software. Zo

van Mark Rutte accepteerde klasseloos de contracten en algemene voorwaar-

weet de gemeente Amsterdam niet eens het aantal toepassingen dat ze heeft

den van de betrokken leveranciers, op grond waarvan haar rechtspositie, niet

draaien. De ondergrens ligt op 10.000. Welk percentage daarvan maatwerk is, is

alleen ten aanzien van kwaliteit en aansprakelijkheid marginaal was geworden,

evenmin onbekend, hoewel we dat graag op juridische gronden willen weten.

maar ook ten aanzien van de intellectuele eigendom. De VDD verwierf slechts

Bij standaardsoftware blijft allereerst de eigendom bij de oorspronkelijke soft-

een licentie. Die constructie doet ten principale geen recht aan de economische

wareproducent en wordt de applicatie normaal gesproken geleverd op basis van

relatie. Wie als opdrachtgever het volle pond voor ontwikkeling betaalt, heeft

een runcode-licentie. De broncode blijft voor de gebruiker geheim, maar die kan

recht op het eigendom.

tot een maximum van 10 procent van de betaalde bedragen is beperkt. De partij

misschien een escrow-overeenkomst sluiten om in geval van wanprestatie van de leverancier of zijn faillissement de software te kunnen blijven gebruiken. Maatwerk kent een ander rechtskader. De leverancier ontwikkelt in opdracht

Mr. V.A. de Pous is bedrijfsjurist en industrie-analist. Hij houdt zich

van de gebruiker, levert na de acceptatietest, precies conform de specs, turn-

sinds 1983 bezig met de juridische aspecten van digitale technologie en

key op en draagt de eigendomsrechten – auteursrechten – op de software, van

informatiemaatschappij en is medewerker van uitgeverij FenceWorks.

flowcharts tot broncode, schriftelijk over. appworks oktober 2010

9

interview

’Virtualiseren applicaties zwaar onderschat’ ‘Virtualisatie is een absolute voorwaarde voor centralisatie en cloud computing’. Dat zegt Abram Schermer, algemeen directeur bij Qwise. De system integrator, die in juli dit jaar werd overgenomen door het Franse Vision IT, is gespecialiseerd in het centraliseren van bedrijfssystemen en het virtualiseren van applicaties. Hoe gaat dit in de praktijk in z’n werk en welke gevolgen heeft de overname? Jeroen Horlings

Hoe kijkt Qwise aan tegen cloud computing in het algemeen?

cloud-avontuur. Dankzij goede integratie blijven

centralisatie. Dit is een absolute voorwaarde

de processen en applicaties met elkaar commu-

om met virtualisatie of cloud computing te

“Cloud computing is een technologie, geen op-

niceren en zijn conflicten uitgesloten.”

beginnen, want voordelen zijn moeilijker te realiseren in een decentrale omgeving. Wan-

lossing. Functioneel gezien is er geen verschil

10

of je iets zelf doet of uitbesteedt. Ik zie cloud

Wat leeft er momenteel zoal?

neer werknemers allemaal met verschillende

computing niet als een doel op zich, maar als

“De thema’s van de CIO vandaag de dag zijn

systemen, softwarepakketten en randappara-

één van de manieren om zonder zorgen een

globalisering, de economie, webgebaseerde

tuur werken, is dat niet alleen inefficiënt, het

schaalbare IT-omgeving op te zetten waarbij

diensten en budgettaire druk. Dankzij virtu-

staat ook vernieuwingen in de weg. Toch mer-

er per gebruiker wordt betaald. Integratie is

alisatie en cloud computing zijn bedrijven

ken we dat dit in de praktijk erg vaak speelt. De

het belangrijkste ingrediënt van een succesvol

zich steeds meer bewust van het belang van

‘span of control’ is kleiner geworden; bij iedere


Regelmatig draaien er

Windows-migratie worden er wel uitzonderin-

Ik durf te wedden dat 95 procent van de

gen gemaakt. En er worden steevast veel meer

bedrijven geen volledige controle heeft over

applicaties binnen een organisatie gebruikt dan

alle applicaties die binnen een bedrijf gebruikt

de IT-afdeling denkt. Vaak draaien er op servers

worden. Vaak zijn het er veel meer dan de

allemaal processen waarvan niemand meer

IT-afdeling dacht. Een eindgebruiker gebruik

weet wat ze doen, maar men is bang om ze

regelmatig zelfstandige applicaties en eigen

te killen. Want dat kan grote gevolgen hebben,

randapparatuur. De IT-afdeling zelf is snel

met name voor een bedrijfskritische omgevin-

overtuigd om te centraliseren en virtualiseren

naar strategische partners, waarna ze bij Qwise

gen zoals die van banken.”

- het beheer wordt immers eenvoudiger - maar

uitkwamen. Door de overname, feitelijk 60

bij de eindgebruiker levert dit vaak weerstand

procent van de aandelen, haalt Vision IT een

Hoe spelen jullie hierop in?

op. De oplossing is om gebruikersprofielen

hele hoop know how binnen op het gebied van

“Qwise is een system integrator. We inventari-

te maken en vervolgens de applicaties te

virtualisatie en cloud computing, die ook in an-

seren en integreren verschillende oplossingen;

virtualiseren. Zo hebben we bijvoorbeeld bij

dere landen kan worden ingezet. En wij heb-

lokale services, vanuit de cloud, vanuit een ge-

de NS alle afdelingen, 7000 werkplekken

ben nu dankzij Vision IT meer body in de markt.

hoste centrale omgeving of in een afgewogen

en meer dan 600 applicaties gevirtualiseerd

We zijn ineens een beursgenoteerd Europees

combinatie. Het centraliseren van bedrijfssyste-

met

De

bedrijf waar meer dan 1000 man werken. Je

men en het virtualiseren van applicaties is ons

eindgebruikers hebben over het algemeen

wordt dan nog serieuzer genomen en maakt

specialisme. Door applicaties te virtualiseren of

nog steeds de mogelijkheden die ze eerst

ook een grotere kans op Europese aanbeste-

te streamen, kunnen medewerkers waar ook

hadden, maar de werkplekken zijn veel beter

dingen. Voor onze klanten verandert er niets.

ter wereld bij hun informatie. Via Server Based

beheersbaar.”

Qwise blijft een zelfstandig bedrijf binnen de

Applicatie-V

en

gecentraliseerd.

applicaties waarvan niemand weet wat ze doen.

holding, met dezelfde naam en dezelfde direc-

Computing kunnen applicaties op verschillende

benaderen zijn. Wij inventariseren dus eerst

Hoe zit het met de SLA’s? Wie draagt de verantwoordelijkheid voor virtuele applicaties?

welke applicaties er draaien en met welke

“Qwise neemt de verantwoordelijkheid op zich

randapparatuur ze samenwerken en maken

voor de werking van alle virtuele applicaties.

En wat is de volgende stap?

vervolgens een plan om alles te centraliseren

We beheersen de complete stack van web- en

“Het is nu makkelijker voor ons om op over-

en desgewenst te virtualiseren tot en met de

serverbased apps en geven een beschikbaar-

namepad te gaan, simpelweg omdat Vision

desktop aan toe.”

heidsgarantie. Dat is vrij uniek in Nederland.

IT meer geld in kas geeft. Daardoor kunnen

Gemiddeld zijn er bij een organisatie circa 60

sneller groeien en nieuwe markten betreden.

Dat klinkt als een zware opgave. Tegen welke obstakels lopen jullie zoal aan?

applicaties in gebruik en een oplevering duurt

Eerder hebben we bijvoorbeeld Edu.Assist over-

meestal één à twee weken, inclusief maat-

genomen om een aandeel te krijgen in het on-

werk. Het enige waar we geen garanties op

derwijs. Dit bedrijf voorziet in een elektronische

“Bij het uitrollen van IT diensten heb je normaal

kunnen geven is de kwaliteit van de lijn naar

leeromgeving op scholen, waar ondertussen

gesproken voornamelijk te maken met de IT-

het datacenter. Vaak lopen er lange contracten

400.000 vmbo-scholieren gebruik maken van

afdeling, maar bij deze processen krijgen we te

met telecom- en kabelproviders, waardoor we

onze virtuele desktops. In het hoger onderwijs

maken met alle lagen van een organisatie. Het

niet ‘from scratch’ kunnen beginnen. Ook op

kunnen studenten hun eigen laptop meene-

begint bij de CIO die nog wat financiële hobbels

de beschikbaarheid van lijnen hebben we zelf

men en daarmee van dezelfde infrastructuur

ziet. Dan personeelzaken die organisatorische

geen invloed, wat soms de uitrol vertraagt.”

gebruik maken. Er zijn meer van dergelijke

clientplatforms uitgerold worden, waardoor ze anytime, anywhere en met elk type ‘client’ te

en applicaties. In een gedecentraliseerde

Afgelopen juli werd Qwise overgenomen door Vision IT. Wat is de meerwaarde voor beide partijen en wat zijn de consequenties hiervan?

omgeving betekent dit dat er een uitvoerige

“Vision IT is een Franse onderneming met

inventarisatie

omdat het even erg druk is. En ten slotte krijg je als integrator ook te maken met de werkvloer, want zij gebruiken immers de desktops

moet

plaatsvinden

dende diensten aanbieden en internationaal account management.”

nieuwe markten, bijvoorbeeld de gezondheids-

strubbelingen verwacht. Vervolgens de ITafdeling die het allemaal te snel vindt gaan,

tie. In de toekomst kunnen we grensoverschrij-

welke

dochterbedrijven in België, Spanje, Duitsland,

applicaties er allemaal gebruikt worden en

Italië en Zwitserland. Men wilde ook in Noord-

met welke randapparatuur deze samenwerken.

West-Europa actief worden en ging op zoek

zorg waar de invoering van het elektronische patiëntendossier nu speelt. Men is daar momenteel bezig met centralisatie, de stap vòòr virtualisatie. Dat biedt perspectief.”

Jeroen Horlings is freelance journalist.


11

opleidingen

Bijblijven met de laatste methodieken en technieken is van groot belang voor iedere ICT-professional. Daarom selecteert de redactie van AppWorks in ieder nummer een

Opleidingen

aantal trainingen en opleidingen die goed aansluiten op uw dagelijkse taken en verantwoordelijkheden. Uiteraard is dit slechts een kleine greep uit het overweldigende aanbod.

Enterprise Application Integration (EAI)

SABSA Foundation

en geeft u inzicht en structuur om dit te

IMF: SABSA is voor Security Management

doen. U behaalt met deze opleiding zowel

IMF: In deze schriftelijke cursus leert u onder

wat ITIL is voor Service Management en

een aantal zeer gewaardeerde EXIN-deelcer-

andere hoe u een integratiestrategie kunt

PRINCE2 voor Project Management. Laat u

tificaten als een officieel eindcertificaat van

opzetten en hoe u een integratieproject tot

nu certificeren!

EXIN.

TOGAF 9 Foundation

Bovenstaande cursussen worden gegeven

Enterprise Architectuur (EA)

IMF: Deze schriftelijke certificeringscursus

door NCOI Opleidingsgroep. Meer informatie

IMF: Deze schriftelijke cursus geeft u inzicht

behandelt de hele inhoud van TOGAF 9 èn

op http://www.ncoi.nl.

in de ins en outs van EA. Wat is het? Wat

ArchiMate en bereidt u voor op het officiële

kun je ermee? Dit alles voorzien van prak-

TOGAF 9 Foundation (level 1) examen.

een succesvol einde kunt brengen.

tijkcases!

Twice: Aan de orde komen de algemene Bovenstaande cursussen worden gegeven

concepten en protocollen van internet en

Projectmanagement

door IMF. Kijk voor meer informatie en aan-

intranetten. Aandacht is er ook voor de rol

IMF: Deze schriftelijke cursus is uitermate

meldingen op http://www.imf-online.com/

van markup languages als XML en HTML. Ook

geschikt als u relatief weinig ervaring heeft

partner/works/index.php.

aandacht voor CSS en dynamic HTML, client side scriping met JavaScript, de verschillende

met het werken in projecten, maar is ook een gedegen ‘opfrisser’ van weggezakte

Test Professional

mogelijkheden van server side afhandeling

kennis en kunde.

NCOI: Voor mensen die dagelijks met test-

zoals ASP.NET, PHP of Java Servlets, en het

managementactiviteiten bezig zijn. Deze

opnemen van herbruikbare componenten in

Verandermanagement in (IT) organisaties

module geeft u inzicht in verschillende ge-

webpagina’s zoals applets en ASP.NET con-

structureerde testaanpakken die in alle pro-

trols.

IMF: Wilt u inzicht krijgen in de complexe

jecten klantsituaties toegevoegde waarde

krachtenvelden en weerstanden binnen uw

bieden.

organisatie en hoe u hiermee effectief kunt

Timemanagement Twice: Aan de hand van individuele en

omgaan? Dan is deze cursus een absolute

Testen Foundation

groepsopdrachten wordt in de training het

aanrader.

NCOI: De module Testen Foundation behan-

thema timemanagement behandeld. Be-

delt het gestructureerd testen van informa-

langrijke vragen daarbij zijn ‘Wat wil ik?’ en

Succesvol implementeren van IT

tiesystemen. Deze aanpak helpt om bewuste

‘Hoe bereik ik dat?’ In de training gaat u op

keuzes te maken met betrekking tot testen

interactieve wijze aan de slag om de ant-

IMF: In deze schriftelijke cursus krijgt u con-

en geeft u inzicht en structuur om dit te

woorden op deze vragen te vinden.

crete handvatten voor het inrichten en pro-

doen. Bovenstaande trainingen worden gegeven

fessionaliseren van implementatietrajecten.

12

Internet en intranet concepts

EXIN Professional Tester

door Twice IT Training. Meer informatie op

Functioneel Beheer

NCOI: De module Testen Foundation behan-

http://www.twice.nl.

IMF: Modulaire leergang, mede gebaseerd

delt het gestructureerd testen van informa-

op BiSL. Stel uw eigen leergang samen met

tiesystemen. Deze aanpak helpt om bewuste

tal van certificeringsmogelijkheden.

keuzes te maken met betrekking tot testen


organisatie

Nieuwe werkwijze borgen Een agile manier van werken is vooral een cultuurverandering. Aanvankelijk is iedereen vol goede moed, maar in de praktijk is de neiging groot om op de lange termijn terug te vallen in oude gewoontes. De aandacht verslapt als het nieuwe eraf is. Het borgen van de nieuwe werkwijze is noodzakelijk om

agility binnen de organisatie te verankeren. Rik de Groot

Veranderingen: sommige mensen houden er-

gevoerd die maar weinig hebben toegevoegd

wordt dat een functie overbodig is of dat

van en proberen bijna iedere dag wat nieuws,

aan de organisatie, met verandermoeheid als

iemand te weinig doet, zal deze persoon er

maar het leeuwendeel wil graag weten waar

gevolg.

veel aan gelegen zijn om de verandering

ze aan toe zijn. Wanneer een organisatie besluit

Weerstand is energie van mensen; die energie

te laten mislukken. Elke gelegenheid grijpt

een agile manier van werken in te voeren dan

komt voort uit een vorm van betrokkenheid.

hij dan aan om problemen af te schuiven

heeft dit grote invloed op de bedrijfsprocessen.

Weerstand is dus goed. Weerstand is te gebrui-

op de nieuwe manier van werken. Hij zal

De organisatie heeft de wil om te veranderen

ken om een verandering te versterken. Luister

daarbij niet schromen elke tegenslag breed

en anders te gaan werken.

goed naar de tegenstanders en doe expliciet

te communiceren. Zorg ervoor dat je hierop

Bij een cultuurverandering is het belangrijk een

wat met hun bezwaren. Welke problemen ver-

bent voorbereid, het overzicht houdt van

diagnose te stellen over de bestaande cultuur

wachten ze door agile te werken en waarom

wat er speelt en waardoor dit komt, zodat je

en welke elementen ervan zijn te gebruiken bij

zijn die angsten er? Het kan zijn dat er al eer-

interventies op ongewenste acties goed kunt

de overgang naar agile. Is er bijvoorbeeld een

der geprobeerd is om op een agile manier te

uitvoeren.

hiërarchische, markt-, familie- of ad-hocratie-

werken, maar dat er onderliggende problemen

Deze interventies zijn overigens geen garantie

cultuur? En welke cultuurelementen moeten in

waren die dit niet mogelijk maakten (zoals een

dat de verandering geen schade oploopt. Vaak

de omslag naar agility vooral versterkt en/of

business die niet mee wil werken of een afre-

zijn deze interventies dan alleen bedoeld om

verzwakt worden om tot de gewenste cultuur

kencultuur).

de schade te beperken.

te komen?

De agile manier van werken maakt de proble-

Vergeet in het vaak hectische veranderings-

men snel en pijnlijk zichtbaar, maar lost ze niet

traject in elk geval niet de zachte kant van de

Weerstand

op. Het constateren van een probleem in een

verandering.

Een cultuurverandering gaat vaak gepaard

vroeg stadium helpt wel om het tijdig aan te

met weerstand die vaak wordt gezien al een

pakken.

vergaarbak van onbegrip en onmaakbaarheid. Weerstand hoeft niet per se negatief te zijn.

Zachte kant

Meestal ontstaat weerstand doordat er binnen

De transparante manier van werken heeft nog

een organisatie vaker wijzigingen zijn door-

een ander effect. Als bijvoorbeeld zichtbaar

Rik de Groot is senior consultant bij Xebia.


13

virtuele desktop

De pijn van de eindgebruiker De pijn van zijn eindgebruikers is zijn leidraad en de bestuurders in zijn bedrijf kunnen zich niet meer verschuilen achter een falende IT. “IT zal nooit meer een beperkende factor zijn.” Anton Langeler, global IT-director bij O’Neil is een man van grote gebaren, heldere oplossingen. Hij koos voor desktopvirtualisatie. Teus Molenaar

Langeler treffen we op Citrix Synergy in Berlijn,

buurt is. Zijn laptop staat vol met korte filmpjes.

wel een technisch verhaal ophangen, maar het

alwaar hij een klinkende presentatie geeft van

Bijvoorbeeld van die medewerker in Hong Kong

beeld van medewerkers die ongelukkig zijn,

de oplossingen die hij van de softwareleveran-

die met een vermoeid gezicht hopeloos de lens

omdat de techniek het laat afweten, maakt

cier betrekt. Zijn presentatie is doorspekt met

inblikt; de handen in het haar. “Ik maak bijna

veel meer indruk bij het management. Ik heb

filmpjes om zijn verhaal duidelijk te maken. Wie

overal filmpjes van; die laat ik dan zien aan het

de belofte gedaan dat bedrijfsontwikkelingen

Langeler ziet, weet dat er een filmcamera in de

management. Ook die uit Hong Kong. Ik kan

nooit, echt nooit, hinder zullen ondervinden van IT.” Hij vertelt 5-jarenplannen te maken, waar-

Wat is O’Neil?

bij hij marktontwikkelingen in beschouwing

In 1952 opende Jack O’Neil in Santa Cruz, Californië (VS), een surfwinkel. Hij had een

neemt, evenals – wat hij noemt – de ‘pijn’ van

wetsuit ontwikkeld die het mogelijk maakt de golven te berijden van koude zeeën.

de eindgebruiker. Deze plannen verfijnt hij tot

Omdat surfen leuker is als je het meer mensen doet, bood hij anderen via zijn winkel

jaarplannen waarin de IT-acties zijn opgeno-

de mogelijkheid zijn pakken te kopen. Dit was het begin van een bedrijf dat sport-

men. Dat zijn aanpak – inclusief de indringende

kleding en schoeisel ontwerpt, maakt en distribueert. Een paar jaar geleden heeft de

filmpjes – werkt, blijkt uit het feit dat hij extra

inmiddels bejaarde O’Neil zijn bedrijf verkocht. Het heet nu O’Neil Europe, waarvan

geld kreeg om te investeren in IT-oplossingen,

het hoofdkantoor in Warmond (bij Leiden) staat. Het is een particulier bedrijf met

die uiteindelijk overigens een flinke besparing

driehonderd medewerkers wereldwijd en distributeurs in meer dan dertig landen.

opleveren.

14


Microsoft en Citrix zij aan zij Microsoft en Citrix hebben op de gebruikersconferentie Citrix Synergy officieel de V-Alliance wereldwijd afgekondigd. Volgens Rick Baker, die namens Citrix verantwoordelijk is voor de samenwerking, is de alliantie in Duitsland geboren en doorgegroeid naar een wereldwijd verbond. Hij vertelt dat de twee bedrijven samen producten ontwerpen, maar ook samen naar de markt gaan. Overigens is ook Intel op het technologisch vlak betrokken bij productontwikkeling. Volgens Patrick O’Rourke van Microsoft Redmond vragen CIO’s tegenwoordig om oplossingen die helpen de complexiteit in het rekencentrum te verminderen. “Ook willen ze af van de ingewikkelde en tijdrovende softwareverspreiding binnen de organisatie, evenals de steeds terugkerende patches en ugrades.” Dat zijn volgens hem de belangrijkste drijfveren voor de hang naar desktopvirtualisatie. Microsoft en Citrix bereiden samen Proof of Concepts en zelfs pilots voor; de twee partijen investeren hierin. De rol van system integrators zit in het voortraject met de advisering en bij de implementatie. “Desktop virtualisatie is anders dan servervirtualisatie. De laatDe pijn van de eindgebruiker is voor Anton Langeler bij O’Neil leidraad voor de inrichting van zijn computerlandschap.

ste is een stukje techniek in het rekencentrum; bij de eerste heb je te maken met de gebruikersgemeenschap. Dat moet je goed begeleiden”, verklaart James McNab, sales director EMEA bij Citrix. Aan de serverkant hebben Microsoft en Citrix allebei een product (Hyper-V en XenServer). Volgens Patrick Jaspers van Microsoft Nederland is afgesproken in

Master Data Management

Daar kwam volgens hem niks van, hij houdt

beginsel klanten een oplossing aan te bieden op basis

De IT-directeur werkt nu zo’n vijf jaar bij O’Neil.

niet van verrassingen. Vervolgens heb ik aan

van Hyper-V met Citrix XenDesktop; tenzij de klant

Daarmee is hij een constante factor geworden,

Jack gevraagd wat hij van verrassingen vindt.

natuurlijk zelf al een andere combinatie in gedachten

want de afgelopen jaren is het complete

Jack vertelt dat het belangrijk is om ‘out of

heeft.

management een paar keer gewisseld. Hij is

the box’ te denken, dat verrassingen nieuwe

ook de enige die nu nog bij Jack O’Neil, de

richtingen aangeven. Dat filmpje heb ik mijn

stichter van het bedrijf, over de vloer komt.

baas laten zien, waarna hij wel overstag ging.”

tegemoet te treden als het in zijn ogen nodig is

“Ik had mijn baas een keer voorgesteld dat we

Langeler schroomt overigens niet om verkleed

de mensen wakker te schudden.

verrassende oplossingen moesten toepassen.

als brandweerman of poolvorser zijn publiek

In zijn stortvloed van woorden – zo’n beetje synchroon met het geraas van aanrollende gol-

De installatie van een compleet nieuwe, virtuele desktop in tien minuten is een enorme tijdsbesparing tegenover de uren die het nu kost om hetzelfde te doen.

ven – klinken oplossingen door als processen harmoniseren, wereldwijd één ERP-systeem gebruiken (dat is Lawson, vanwege de flexibiliteit en kennis van de textielwereld), master data management (“Dat is de kurk waarop alles drijft; ik heb daar een uniek systeem voor ontwikkeld.”) en de complete supply chain in één hand. Dat laatste vertaalt zich ook naar de beappworks oktober 2010

15

drijfsontwikkeling waarbij de producent O’Neil

In tien minuten naar Xen

zijn distributeurs en resellers opkoopt; een rich-

Er ging een golf van ontzag door de drieduizend bezoekers van

ting die in de modebranche heel gangbaar is.

Citrix Synergy toen op het podium werd gedemonstreerd hoe in tien

Hoe breng je vervolgens IT tot leven?, is zijn

minuten tijd een virtuele desktop werd geïnstalleerd onder het mom

retorische vraag. Daarvoor heeft hij vijf wereld-

‘In tien minuten naar Xen’. Mark Templeton, ceo van Citrix, legde uit

programma’s ontwikkeld.

dat het afgelopen jaar hard is gewerkt om de gebruikservaring van

Het eerste is de transitie naar één ERP wereld-

Citrix-producten sterk te verbeteren. De installatie van een compleet

wijd; gevolgd door een integratie van syste-

nieuwe, virtuele desktop in tien minuten is een enorme tijdsbesparing

men (SOA), reductie van maatwerk applicaties,

tegenover de uren die het nu kost om hetzelfde te doen.

de opbouw van een solide infrastructuur en

Nieuw is ook de Desktop Studio voor het beheer van de virtual desktops.

ten slotte de Wave Academy. Dat laatste is het

Deze console zit in de nieuwe XenDesktop 5. Evenals Citrix Receiver.

scholingsprogramma om de medewerkers te

Deze oplossing maakt het mogelijk een applicatie te serveren aan een

leren fluitend om te gaan met de ter beschik-

apparaat, ongeacht diens ‘form factor’. Receiver herkent automatisch

king gestelde IT.

welk apparaat de applicatie aanroept en modelleert de schermopbouw

“Wij doen trouwens alles OOR”, zegt hij: “Op-

naar de machine of dit nu een iPhone, iPad, Wyse terminal, tablet of

vallend, Onderscheidend en Relevant. Dat is

wat dan ook is. Receiver onderscheidt kanalen voor toetsenbord, audio

ons karma.”

en video. “Dit zit gratis in Xendesktop 5, want we willen het iedereen mogelijk maken met virtuele desktops te werken”, zegt Raj Dhingra,

Gehecht aan Apple

general manager voor dekstop virtualisatie bij Citrix.

Langeler vertelt dat zijn afdeling (22 mensen) te maken heeft met een breed scala aan freelance

XenApp, de oplossing van Citrix om (remote)

de eindgebruikers van de Citrix-omgeving, de

modeontwerpers die bijzonder gehecht zijn

Windows-applicaties te laten draaien op elk

webservers en webtoepassingen. Daarnaast

aan hun Apple. “Maar wij ondersteunen alleen

denkbaar computerapparaat.

was er een prestatieprobleem met de verbin-

pc’s. Dus daar moet je een oplossing voor zien

Deze oplossing had zich al bewezen, maar de

ding van het rekencentrum in Nederland naar

te vinden.”

groeiende organisatie noopte tot een methode

Hong Kong.

Die heeft hij gevonden in Citrix; in desktopvir-

om de beschikbaarheid te verhogen en vol-

De beschikbaarheid is verhoogd door met NetS-

tualisatie. Het bedrijf hanteert al sinds 2004

ledig redundante oplossingen te bieden aan

caler van Citrix aan de slag te gaan. De keuze

computerapparatuur.

Bijvoorbeeld

was hierop gevallen, vanwege de integratiemogelijkheden met de Citrix XenApp-omgeving en omdat de oplossing bestaande access gateways kon vervangen en de functionaliteit opwaardeerde. Het NetScaler 7000 HA active-passive cluster zorgt voor load balancing en versnelling van de XenApp-gebaseerde remote werkplek en diverse webtoepassingen.

Branch Repeater Het probleem met Hong Kong had een andere oplossing nodig. Die vond hij – na een uitgebreide test van vier maanden – in de Citrix Branch Repeater. Ook apparaten van andere leveranciers zijn aan een beproeving onderworpen, maar de Branch Repeater bleek het beste O’Neil heeft het mogelijk gemaakt dat mensen toch kunnen surfen terwijl het water koud is door wetsuits te ontwikkelen.

in staat het Citrix ICA-protocol te versnellen. Dit protocol wordt gebruikt door XenApp. Het installeren en configureren van de Branch Repeater kosste O’Neil slechts enkele dagen.

16


de benodigde software om hun werk te kunnen doen. Filangieri vertelt dat het om zo’n 10.000 desktops gaat. De ondersteuning daarvan ligt op circa 300 euro per desktop per jaar. “Dealers leven in een zeer beweeglijke wereld. Winkels komen en gaan vrij snel. Ze zijn natuurlijk door

Ik kan wel een technisch verhaal ophangen, maar het beeld van medewerkers die ongelukkig zijn, omdat de techniek het laat afweten, maakt veel meer indruk bij het management. heel Italië verspreid. Voor onze medewerkers was het eigenlijk ondoenlijk om het hele land af te reizen om de pc’s te repareren als zich iets voordeed.” Citrix Synergy vond dit jaar plaats in Berlijn. Op de afbeelding de mascotte van deze stad. Volgend jaar strijkt het circus neer in Barcelona.

Ook het afleveren van de pc’s bleek tijdrovend. Gewoonlijk ging er vijf dagen overheen tussen aanvraag en installatie van een pc. Het spreekt voor zich, vult Filangieri aan, dat softwaredistributie eveneens een hoofdpijndossier vormde.

Het apparaat voor Hong Kong is in Nederland

bij Telecom Italia. Hij vertelt dat het customer

geconfigureerd en zuidoostwaarts gestuurd

care center en de netwerkoperators werkten

Minder elektriciteit

alwaar het alleen maar nodig was om de stekker

met pc’s die meer dan zes jaar oud waren. “De

Een Virtual Desktop Infrastructure (VDI) leek

in het stopcontact te doen. Het apparaat wordt

apparaten waren niet vooruit te branden. Begin

hem de uitkomst. “Ik heb nog overwogen om

volledig op afstand beheerd. De twee Branch

2009 zijn we een oplossing gaan zoeken. Al-

Remote Desktop Services te gaan gebruiken,

Repeaters versnellen nu de WAN-verbinding

les vervangen door nieuwe pc’s zou een zeer

maar met VDI zouden we een betere

tussen Nederland en Hong Kong. “Het werkt

kostbare zaak worden. We hadden becijferd

uitstekend en is vele malen goedkoper dan

dat we voor de hardware alleen al zo’n acht

een huurlijn te nemen”, stelt Langeler tevreden

miljoen euro zouden moeten neertellen. Daar-

Wat is Telecom Italia?

vast. Deze oplossing versnelt de prestaties van

bij komt dan nog het onderhoud van de pc’s.

Telecom Italia is de grootste aanbieder van fixed

de belangrijkste toepassingen tot wel acht keer.

Dat ligt op zo’n 180 euro per desktop per jaar.

en mobiele telefonie in Italië. Het bedrijf telt

“Maar het mooiste is dat de gebruikerservaring

Tevens speelde mee dat ongeveer vijfduizend

71.000 medewerkers en beheert een netwerk voor

in Hong Kong met een factor tien is verhoogd.

medewerkers twee pc’s op hun bureau hebben

vaste telefonie van 18,5 miljoen aansluitingen en

Want uiteindelijk gaat het daar allemaal om”,

staan. Op de ene draaien ze Office-applicaties,

30,8 miljoen mobiele verbindingen in Italië, Brazilië

aldus Langeler.

op de andere netwerkapplicaties die meer be-

en Argentinië.

veiliging nodig hebben, zoals het crm-systeem.

In 2009 haalde de onderneming een omzet van

Telecom Italia

Een kostbare oplossing, waar ik eigenlijk wel

ongeveer 27,2 miljard euro. In Italië werkt zij met rond

Op Citrix Synergy treffen we ook Carlo Filan-

vanaf wilde”, zegt Filangieri.

de 7.000 dealers met een eigen winkel.

gieri, verantwoordelijk voor de IT-infrastructuur

De dealers krijgen van Telecom Italia een pc en appworks oktober 2010

17

gebruikerservaring krijgen, minder problemen hebben met applicatiecompabiliteit en veel sneller het project kunnen afronden”, legt hij uit. Bovendien is het veel goedkoper thin clients aan te schaffen dan pc’s. Volgens hem bespaart hij 250 euro per apparaat. Daarbij gaat het om 10.000 apparaten, dus is de winst snel uit te rekenen. De besparing op onderhoud komt bovendien jaarlijks terug. “Omdat we de applicaties centraal beheren, hoeven we niet meer on site troubleshooting te gaan doen. Dat komt neer op een besparing ongeveer 180 euro per jaar per apparaat. De dealers gaan bovendien voortaan

Drieduizend bezoekers volgden Citrix Synergy 2010.

zelf hun hardware onderhouden en wij kunnen elke virtual machine en de softwareondersteuning vanuit ons eigen rekencentrum doen. Ook besteden we minder aan elektriciteit voor de apparaten. Thin clients gebruiken veel minder stroom dan pc’s.” Filangieri verwacht de uitgaven aan energie met de helft te kunnen verminderen, zelfs met het toegenomen aantal servers om de virtual machines te draaien.

Aantal virtuele desktops groeit De verkoop van bedrijfsbrede desktopvirtualisatie

Microsoft en Citrix bereiden samen Proof of Concepts en zelfs pilots voor; de twee partijen investeren hierin. De rol van system integrators zit in het voortraject met de advisering en bij de implementatie.

verdubbelt elk jaar, zo melden de Europese VAR’s , system integrators en resellers. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Citrix en de resultaten zijn

Twee leveranciers

Hij zegt erover te denken ook de pc’s van het

bekend gemaakt op Citrix Synergy 2010 in Berlijn.

Filangieri geeft aan dat Telecom Italia ook VM-

bureau van de managers weg te halen en te

In 2008 zijn er in Europa 375 bedrijfsbrede desktop-

ware gebruikt. “Het is ons bedrijfsuitgangspunt

vervangen door een thin client. “Alleen moet

virtualisatieprojecten uitgevoerd; dit groeide tot 1555

dat we niet afhankelijk willen zijn van één leve-

je dan wel zorgen dat je over genoeg storage

in 2010. De verwachting is dat het aantal groeit naar

rancier”, verklaart hij de keuze voor VMware én

beschikt in het rekencentrum, want je bent

5876 in 2012.

Citrix. VMware wordt voornamelijk toegepast in

natuurlijk wel de opslagruimte van alle harde

Citrix benadrukt dat het hier om bedrijfsbrede projec-

het customer care center. “Maar we gebruiken

schijven in de pc’s kwijt.”

ten gaat en niet om een afdeling van een bedrijf die

Citrix voor het dealernetwerk, want Citrix gaat

Ook vertelt hij dat het succes van een

desktopvirtualisatie toepast. Als een complete organi-

uiterst zuinig om met de bandbreedte. We heb-

gevirtualiseerde desktop afhangt van de

satie overstapt op desktopvirtualisatie zijn verschillen-

ben een trainingsprogramma opgesteld om te

verbinding. “Je moet wel de data heen en weer

de technologieën nodig om de diverse medewerkers

leren omgaan met Citrix.”

kunnen sturen.” Maar dat moet voor Telecom

een passende oplossing te bieden.

Het voordeel van een gevirtualiseerde desktop

Italia toch een koud kunstje zijn.

Volgens Carsten Thomsen, VP Sales Programmes EMEA

is, zo benadrukt Filangieri, dat de update van

bij Citrix, kiezen organisaties niet alleen vanwege

de software centaal én ’s nachts kan gebeuren.

kostenbesparing (die gemiddeld op 20% zit) op het

Hoe vaak dat voorkomt? “Nou”, antwoordt hij,

beheer voor desktopvirtualisatie, maar vooral ook

“dat hangt af van de marketingafdeling. Als ze

vanwege de flexibiliteit en de snelheid van software

veel campagnes voeren, dan gebeurt het vaak.

Teus Molenaar is hoofdredacteur

deployment.

In de winter zijn er trouwens meer campagnes

van AppWorks.

dan in de zomer.”

18


column

praktijk

Douwe Pieter van den Bos

De Geldboom De jaren dat IT-projecten zonder verant-

ICT-gebied (en een slimmere manier van

te weinig dat we op een transparante

woording zich voortsleepten, zijn geluk-

meten deze verantwoording inhoud geeft)

manier verantwoording afleggen over IT-

kig voorbij. Waar we in het verleden al te

zal het ervoor zorgen dat IT een essentieel

projecten aan de hand van metingen.

gemakkelijk nieuwe projecten konden op-

onderdeel van bedrijfsvoering wordt.

starten, heeft de huidige economie ervoor

Maar alleen als we het juist aanpakken.

De metingen moeten gericht zijn op wat we uitgeven, maar ook op welke verdien-

gezorgd dat we onze ideeën beter moeten onderbouwen; ook financieel. Inves-

We moeten namelijk oppassen! Op dit

sten er zijn voor de organisatie, welk te-

teringen moeten immers kunnen worden

moment is er een gemakkelijke valkuil

rugverdienpad er is. IT-projecten moeten

terugverdiend. Het geld groeit namelijk

aan het ontstaan. Er zijn organisaties die

iets opleveren en we dienen te weten op

niet langer aan een boom. Maar is dat zo

louter en alleen sturen op kosten. Door al-

welke termijn dit zal gebeuren. Waarde

erg? Is het slecht voor IT nu investeringen

leen te sturen op kosten zullen we niet in

in plaats van kosten. Tegenwoordig kun-

in automatisering bij de meeste organisa-

staat zijn om vooruitgang en innovatie te

nen we niet anders dan verantwoorden

ties minder worden?

faciliteren. Het is te eenzijdig.

op welke manier IT-investeringen zullen helpen in de bedrijfsvoering en wat het de organisatie zal opleveren.

Nee. Het kan juist zorgen voor een groei

Kosten geven immers niet aan wat een

naar volwassenheid. Op het moment

automatiseringsproject oplevert. De in-

dat de economische stilstand zorgt voor

vestering is, als we slechts sturen op het

De Business Case, ROI en totale kosten

betere verantwoording van uitgaven op

minimaliseren van kosten, eenzijdig be-

van eigendom (TCO) zullen steeds be-

paald. Goedkoop is duurkoop. En dat geldt

langrijker worden. Sturing en verantwoor-

vaak voor IT-projecten. Op het moment

ding kunnen ervoor zorgen dat er meer is

dat wij niet inzichtelijk maken wat de in-

te bereiken met automatisering. Mits op

vestering oplevert, binnen welke periode,

de juiste manier toegepast en niet kort-

is verantwoording ver te zoeken. Iets wat

zichtig. Immers: als we het niet kunnen

weinig kost, maar niets oplevert ,is nog

meten in geld, kunnen we het niet langer

altijd te duur.

doen.

Meten is weten. Als we daadwerkelijk

Dat de geldboom is omgezaagd, is dus

willen dat automatisering bijdraagt aan

niet slecht voor de automatisering. Het

de bedrijfsvoering van een organisatie,

zal zorgen voor meer verantwoording en

zullen we dit ook inzichtelijk moeten ma-

vooruitgang in IT. Daarbij moeten we niet

ken. De tijd dat we slechts hoefden te

alleen sturen op kosten, maar juist op de

vertrouwen op onze onderbuikgevoelens

waarde die automatisering oplevert.

of een investering in automatisering slim was, is geweest. Het vreemde is dat dit voor velen geen nieuws is. Het merendeel

Douwe Pieter van den Bos is

van de mensen in de IT-sector weet dit al-

Consultant Business bij Whitehorses.

lemaal wel; toch gebeurt het nog steeds


19

testen

Automatisch testen niet vanzelfsprekend Je hoort vaak dat agile werken en automatisch testen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, maar is dat wel zo? Wat is automatisch testen in een agile project eigenlijk, zijn er ook nog situaties waar automatisch testen niet rendabel is? Hoe moet je omgaan met het automatische testproces in een agile project? Sander Martens

20

Agile methoden zijn bij de meeste IT-professionals wel bekend. Het is

Eerst wat meer duidelijkheid over wat nu eigenlijk agile testen is. Is het

een manier van software ontwikkelen die de laatste jaren enorm in

zo veel anders dan de ‘traditionele’ methoden zoals Tmap, ISTQB of Test-

populariteit is toegenomen. Met name methoden als scrum, RUP en XP

frame? In essentie absoluut wel. Deze methoden gaan ervan uit dat in het

zijn in trek om werkende software te produceren.

ontwikkelen testproces de requirements vooraf tot in detail zijn uitge-

De product owner krijgt kleine, werkende stukken software. Op zijn beurt

werkt. Dit is het, en dit is wat de klant wil. De ontwikkelaar en de tester

kan hij gedurende het traject wijzigingen of nieuwe features doorgeven

gaan ermee aan de gang en aan het einde van de rit is, hopelijk, de

aan het ontwikkelteam.

software klaar en getest.

Helaas komt het bij bijvoorbeeld Scrum voor dat projecten buiten de tijd en

Ergens tijdens het project kunnen er nog wat zaken veranderen, maar

over budget worden opgeleverd door verkeerd gebruik van de handvatten

dat kost over het algemeen een hoop tijd en geld. Dit klinkt wellicht wat

die de methoden leveren. Maar dat ter zijde. Daar gaat dit artikel niet over.

negatief, maar dat is niet de bedoeling. Testers weten waar ze aan toe


zijn en kunnen, mits het requirements-document klaar is, aan de slag. Zij kunnen de testgevallen direct maken en zodra dat deel is ontwikkeld, meteen aan de slag. Kortom een vrij statische manier van werken volgens de watervalmethode.

De spil Agile testing daarentegen gaat op een andere manier te werk. Er zijn weinig requirements vooraf gedefinieerd, er is veel ruimte voor verandering en er wordt veel gevraagd van de teamleden op het gebied van communicatie. Aannames moeten direct geverifieerd worden en het team bestaat moet bestaan uit mensen die, in een ideale situatie, allemaal dezelfde kennis van het product hebben. Testers zijn hierin van essentieel belang. Zij zijn eigenlijk de spil in het requirements web, degenen die zaken verifiëren met de productowner tijdens het maken van testgevallen en dit communiceren naar de overige teamleden. Deze manier van werken vereist nogal wat aanpassing, de manier van testen is hierdoor veranderd. Een aanpak van agile testen is beschreven in het boek van Anko Tijman ‘Testen 2.0, de praktijk van agile testen’. Een aanrader om te lezen. andere dag gaat het team automatisch testen, want ‘dat is handig’. En

Afschrikwekkend

inderdaad, het gebruik van een tool kan een verlichting zijn in een test-

Daarbij is het ook goed even stil te staan bij het automatische testproces.

proces, met de nadruk op kán.

Hoewel iedereen zal begrijpen dat automatisch testen gewoon testen is,

In de praktijk kan het gebruik van een tool ook afschrikkend werken voor

maar dan met een tool, kan wat meer uitleg geen kwaad. Er zit namelijk

een tester. Moet ik programmeerkennis hebben, hoe moet ik de tests on-

veel meer achter dan men denkt.

derhouden? Is het gebruik van een tool nu wel echt handig in dit project?

De introductie van een testtool voor automatisering van regressietesten

Allemaal terechte vragen die in dit artikel aan bod komen.

kan gewoonlijk op enthousiaste instemming rekenen. Van de ene op de

Dienend

Er zijn ook projecten waar vooraf eigenlijk al duidelijk is dat automatisch testen meer tijd kost dan het ooit gaat opleveren.

In veel projecten wordt vaak vooraf bepaald hoeveel en hoe lang er wordt getest. Logisch, er moeten immers middelen voor worden vrijgemaakt. De manier waarop de tester aan de slag moet gaan, kent vaak vage aanduidingen als ‘Wij testen op een Tmap-manier’ of ‘op een Agile manier’. Dat is op zich prima, maar over de invulling wordt pas nagedacht als de tester, testcoördinator of testmanager de eerste dag op de opdracht komt. Dat is erg jammer, omdat de keuze van testaanpak van belang is voor het hele project. Als het testen, of de manier van testen, mislukt of niet bij het project blijkt te passen, gaat er veel tijd en geld verloren. Stap 1 is dus: dring er bij de klant of bij de chef vooraf op aan dat er duidelijkheid is over de manier van testen. Gaan we automatisch testen of handmatig, of misschien wel beide? Die mogelijkheid is er altijd. Zelfs in agile projecten, waar heel veel dynamiek in zit, is het goed om van tevoren te weten wat de basis van de testaanpak is. Daarnaast - en dat is stap 2 - is het heel belangrijk om, als men besluit automatisch te gaan testen, ook duidelijk te hebben wat men van een tool verwacht. Wat moet de tool kunnen, en wat is minder belangrijk? Het is heel erg vervelend en kostbaar als je de plank volledig misslaat met een dure suite die moeilijk onder de knie is te krijgen, waar een open source programma ook had volstaan. Noteer die eisen en neem de tijd om de beste tool te kiezen. Het levert geld en tijd op. appworks oktober 2010

21

Een tool moet dienend zijn en nooit leidend, als er meer moeite komt met

Projecten die volgens de watervalmethode zijn ingericht, zijn moeilijker

het gebruik van de tool dan zonder, waarom zou je dan überhaupt ermee

automatisch te testen. Dat komt, omdat de ontwikkelaars vaak de soft-

gaan werken? Ervaring van de gebruiker met tools in het algemeen speelt

ware in één ruk schrijven en niet in kleine, overzichtelijke delen zoals

hier natuurlijk ook een rol.

bij scrum. Eventuele wijzigingen in de requirements zijn dan lastiger te onderhouden in de testsuite, omdat raakvlakken lastiger te bepalen zijn.

Unittests

Zo’n project is uiteindelijk wel automatisch te testen, maar ook hier geldt:

Er zijn ook projecten waar vooraf eigenlijk al duidelijk is dat automatisch

wees goed voorbereid.

testen meer tijd kost dan het ooit gaat opleveren. Met name de projecten

Een ideaal project is er natuurlijk niet, maar agile projecten zijn bij uitstek

waar ergens halverwege het traject een tester of testcoördinator wordt

geschikt voor het automatisch testen. Mensen werken met kleinere brok-

aangesteld om het automatisch testen in te richten, omdat dat een

jes code die dan weer gelijktijdig automatisch zijn te testen.

vereiste is. Of dit nu een agile project is of niet, zo’n situatie is heel lastig.

Ook is het in een agile project makkelijker in te spelen op het automatiseren

Diegene moet van goeden huize komen om dat in goede banen te leiden.

van de unittests. Deze tests worden geschreven voordat de code er is. Waarom laat men deze dan niet automatisch meelopen met bijvoorbeeld het build systeem om zo een kleine regressietest dagelijks te laten lopen?

Voorbeelden van tools

Het voordeel van deze automatische unittests is dat men elke morgen kan

Hieronder staat een aantal voorbeelden van

zien waar er een fout in de code is geslopen en ook precies in welke unit.

tools die geheel of gedeeltelijk zijn te ge-

Dit komt de kwaliteit van de stukjes code zeer ten goede.

bruiken om automatisch te testen, met een

En dan...? De tool is gekozen, het project gaat starten en het team kan aan

verwijzing naar een website erbij.

de slag. In een ideale wereld gaat alles makkelijk en werkt alles meteen.

QTP (Quick test pro) http://en.wikipedia.

Maar, helaas, we leven niet in een ideale wereld.

org/wiki/HP_QuickTest_Professional Badboy (opensourceprogramma)

Problemen onderweg

http://www.badboy.com.au/

Tijdens het maken van automatische testscripts voor software zijn er zaken

Selenium (Firefox plugin en meer)

die je nodig hebt. De software, maakt niet uit welke, moet zogenaamde

http://seleniumhq.org/

hooks hebben. Punten waarnaar de automatische testscripts kunnen

JMeter (java based tool voor o.a.

verwijzen. Een button, bijvoorbeeld op een website, heeft een naam,

performance en load testing)

maar heeft ook een DOM (Document Object Model) of Xpath-verwijzing.

http://jakarta.apache.org/jmeter/

Dat is het pad naar het object. Als de playback tool deze herkent, dan is

Of kijken eens op deze pagina

het object bij afspelen van de test weer terug te vinden.

voor meer tools: http://www.

Dit is vrij herkenbaar en logisch, negen van de tien tools maken ook

softwareqatest.com/qatweb1.html

goed gebruik van deze verwijzingen. De aanhoudende vernieuwing van software, ontwikkeltools en hulpmiddelen kunnen ook voor problemen zorgen. Ik noem een voorbeeld uit de praktijk. Wat als een hook telkens van naam wijzigt, als een button onderwater niet bijvoorbeeld ‘Pulldown’ heet, maar ‘generated id 2’ en de volgende keer ‘generated id 3’? Dan heb je als team een probleem. Hoe ga je dat testen? Zie illustratie ‘Badboy’. De tool Badboy gaat in principe erg goed om met de Xpath-verwijzing van alle objecten. Echter bij een nieuw product kwam hij een verwijzing tegen van een pulldown menu die random gegenereerd werd door onderliggende software (Wicket). Bij het afspelen van hetzelfde script werd het pulldown menu niet meer herkend door het script, omdat deze inmiddels de naam ‘generated-id-9’ heeft gekregen. Er zijn pagina’s vol over gediscussieerd, maar een oplossing is moeilijk zolang zulke ‘generated ids’ in de software zitten. Er is dan ook geen pasklaar antwoord voor dit probleem. Software moet testbaar zijn. Is het dat niet, dan kan automatisch testen worden geblokkeerd door dit soort problemen en is handmatig testen een goed alternatief.

22


Sander Martens: ‘Je moet je afvragen of als tester genoeg kennis in huis hebt om automatisch te testen of dat je hulp nodig hebt van andere teamleden.’

Login script

dan hoeft de tester alleen het originele login script aan te passen en niet

Een ander ‘probleem’ is dat testers moeite hebben met het bijhouden

alle tests waarin deze gebruikt wordt. Dat scheelt uren werk!

van changes in de testscripts. “Het is zoveel werk om telkens de scripts te wijzigen”, heet het dan.

Kiezen?

Als er requirements wijzigen, dan veranderen ook de testscripts, of zij zijn

Maar wat is nu goed in een project: automatisch en handmatig testen, of, au-

op den duur onbruikbaar. Ook als er nieuwe functionaliteit bijkomt, kan

tomatisch of handmatig testen? Er bestaat geen pasklaar antwoord op deze

dit invloed hebben op al bestaande testscripts. Een goede voorbereiding

vraag. Wat het testteam of het scrumteam moet doen, is van tevoren goed

is ook hier van belang. Kijk goed naar stappen in testscripts die repeterend

nadenken over een groot aantal punten als het automatisch wil gaan testen.

zijn en zorg ervoor dat die je die repeterende stappen op een centrale

Kost automatisch testen bij ons project niet meer tijd dan dat het op gaat

plek neerzet, zodat er in overige testscripts naar is te verwijzen.

leveren?

Een voorbeeld: neem een situatie waarin een bepaald login script her-

Denk na over beginsituaties van databases, datasheets, users, flows e.d.

haaldelijk voorkomt. Als een tester een webpagina automatisch gaat tes-

Hoe complex is dit om te automatiseren?

ten, en voor elke script dat hij draait eerst moet inloggen, kan hij dit deel

Heb ik als tester genoeg kennis in huis om automatisch te testen of is er

gemakkelijk vereenvoudigen, zodat eventuele veranderingen in het login

hulp nodig van andere teamleden?

script maar op één plek hoeven te worden aangepast. Het login script

Hebben we misschien wat aan een tool die we voor delen van ons test-

wordt apart bewaard en aangeroepen in alle andere tests waarin inlog-

traject kunnen inzetten in plaats van voor het hele traject?

gen noodzakelijk is. Mocht er dus iets veranderen in het login gedeelte

Welke tool of welke suite gaan we gebruiken om automatisch te testen? Is er volledige steun van de klant om de testen te automatiseren? Zijn op deze vragen voor de klant een duidelijk antwoord gegeven, en staat hij achter automatisch testen, dan is het mogelijk een mooi testtraject in beweging te zetten. Automatisch testen kan dan absoluut een impuls geven aan een project en op termijn veel tijd besparen, maar niet zonder dat er vooraf goed over na gedacht is!

Sander Martens is Senior Software Tester & Testcoördinator bij IPROFS.


23

webapplicatie

De nieuwe portal van Negometrix biedt de mogelijkheid om samen te werken. Zo is bijvoorbeeld te zien waar andere inkopers (NVZ-leden) actief zijn. Niet zoals op deze foto, maar geprojecteerd op de kaart van Nederland.

Inkopen 2.0 Voor het bedrijf Negometrix hebben Robbert Kusters en Thijs Emaus, beiden studenten in de eindfase van de Master Business Informatics aan de Universiteit Utrecht, een online inkoop community platform ontwikkeld dat februari jongstleden zijn lancering heeft gehad. Voor AppWorks geven zij inzicht in de aanleiding en uitvoering van het project. Robbert Kusters en Thijs Emaus

24

Negometrix uit Nieuwveen ondersteunt al

wikkeld waar organisaties een profiel kunnen

delijk tenderen. Het platform van Negometrix

sinds 2000 organisaties bij het specificeren en

aanmaken. Met dit profiel kunnen zij bestekken

onderscheidt zich door een uniek multicriteria

inkopen van producten en diensten. Hiertoe

en een Programma van Eisen (PvE) opstellen,

analysecomponent waarin de prijs/kwaliteit-

heeft de onderneming een online platform ont-

leveranciers uitnodigen te reageren en uitein-

verhouding centraal staat. In essentie komt het


erop neer dat de methodiek inzage geeft in

gin 2009. Synchroon met de ontwikkeling van

nismanagement en natuurlijk IS/IT (informa-

de prijs/kwaliteit-verhouding van alternatieve

dit nieuwe online platform wilde Negometrix

tie systemen en informatie techniek). Kortom,

aanbiedingen en structuur geeft waarom een

de NVZ-inkopers die lid zijn nog beter van

wij gingen bedrijfsdoelstellingen vertalen naar

leverancier met een hogere kwaliteitsscore iets

dienst kunnen zijn en zocht een manier om dat

functionele eisen en wensen.

duurder mag zijn.

te bewerkstelligen.

In kaart brengen Aan vervanging toe

Kansen genoeg

Ons eerste doel was het in kaart brengen van

De klantenkring van Negometrix strekt zich uit

Tijdens de eerste (brainstorm)sessies werd

de huidige inkoopsituatie, de plus- en minpun-

van bedrijven tot instellingen in de publieke

duidelijk dat Jan Siderius (Managing Director

ten en het inventariseren van de wensen van

en semipublieke sectoren, zoals gemeenten

Negometrix) al een aantal ideeën had om de

de NVZ-leden. Samen met Negometrix hebben

en overheden. De producten die inkopers aan-

NVZ-leden te kunnen ondersteunen in hun in-

wij een selectie van NVZ-leden gemaakt voor

schaffen, lopen uiteen van handschoenen en

koopfunctie. Siderius zag vooral een gebrek aan

een diepte-interview. Bij de selectie van de

kantoorartikelen tot supercomputers en van

mogelijkheden voor deze leden met betrekking

NVZ-leden is onder meer gebruik gemaakt van

dagversproducten tot leasecontracten voor wa-

tot samenwerking op het gebied van inkoop.

de volgende criteria: De grootte van de inkoop-

genparken.

Kansen waren er genoeg, van incidenteel tot

afdeling, aantal tenders in het huidige platform

Vanuit de bedrijfshistorie is Negometrix nauw

structureel en duurzaam inkopen, maar vooral

en de totale omzet van de inkooporders. Door

betrokken bij de Nederlandse Vereniging voor

de ondersteunende middelen ontbraken.

verschillend gestructureerde inkoopafdelingen

Ziekenhuizen (NVZ) die de ondersteuning op

Met bovenstaande ideeën werd een samen-

te interviewen, ontstond een gestructureerd

het gebied van inkopen voor ziekenhuizen

werkingsverband tussen Negometrix en ons

beeld van de inkoopprocessen binnen deze or-

vorm heeft gegeven via NVZ-inkopers.nl.

aangegaan. Doel was het creëren van een om-

ganisaties, de ondersteuning die IS/IT biedt en

Het huidige (oude) platform stamde uit de

geving waar duurzaam en gezamenlijk inkopen

kan bieden en waar de optimalisatie en onder-

beginperiode van Negometrix en was, onder

voor de NVZ-leden centraal staat. Een unieke

steunende mogelijkheden liggen.

andere wegens de opkomst van nieuwere

mogelijkheid om de theorie vanuit de Master

technieken en inzichten, aan vervanging toe.

Business Informatics in praktijk te brengen.

Betrouwbare omgeving

De ontwikkeling van het nieuwe platform werd

De opdracht bevat (bijna) alle aspecten die

Het inkoopproces van de leden van de NVZ

daarom door Negometrix in gang gezet in be-

de opleiding omvat; bedrijfsprocessen, ken-

heeft een aantal unieke eigenschappen en kenmerken. Zo zijn de producten die ingekocht worden zeer divers; het opstellen van bijvoorbeeld een Programma van Eisen (PvE) voor printpapier vergt in het algemeen minder tijd en inspanning dan het opstellen van een PvE voor een MRI scanner, laat staan het tenderen van deze. Verder is het noodzakelijk dat voor bepaalde producten, zoals specialistisch gereedschap, meerdere afdelingen of personen betrokken zijn. De specialist zal zijn mening over de kwaliteitseisen en bruikbaarheid willen uiten, de afdeling financiën wil zich met de kosten bemoeien en de inkoper moet een PvE samenstellen. Daarnaast worden producten in diverse aantallen ingekocht of worden contracten getenderd die meerdere jaren kunnen beslaan. Al deze eigenschappen moet het nieuwe platform faciliteren, zonder dat het één het ander uitsluit. Behalve de hierboven genoemde, operatio-

Tijdens de ontwikkelfase hadden Kusters en Emaus een controlerende rol,

nele factoren, was de algemene wens een be-

voornamelijk het monitoren van de voortgang en waarborgen van de kwaliteit.

trouwbare, duidelijke omgeving waar inkopers binnen hun vakgebied kennis en ervaringen appworks oktober 2010

25

kunnen delen en daarbij meteen over de mogelijkheid beschiken om het inkoopproces te kunnen doorlopen. Inkoopmanagers beschikten niet over de mogelijkheid om de verschillende inkooptrajecten binnen één platform te monitoren en mogelijkheden om andere instellingen te benaderen binnen een online omgeving ont-

Tijdens de ontwikkelfase hadden wij een controlerende rol, voornamelijk het monitoren van de voortgang en waarborgen van de kwaliteit.

brak. Ook het inzicht verkrijgen in de actuele situatie met betrekking tot (openbare) inkooptrajecten binnen interne afdelingen en andere

trend, het bundelen van de gebruikers en de

Geoutsourcet

organisaties was (te) complex.

kennis van de gebruikers zorgt voor de groei

Na het opstellen van dit rapport inclusief plan

en bruikbaarheid van het platform. Door dit te

van aanpak en het verkrijgen van goedkeuring

Trends

faciliteren, zal de kwaliteit van het platform

kon het implementatieproces beginnen. Inmid-

De mogelijkheid tot het delen van kennis tus-

groeien met elke inbreng van de gebruikers.

dels had het platform de naam ‘NVZ-Skin’ ge-

sen gebruikers en het samenwerken tussen or-

Op basis van alle geïnventariseerde wensen,

kregen. NVZ verwijst naar de gebruikersgroep,

ganisaties is geheel in lijn met de huidige trend

mogelijkheden en verbeterpunten hebben

Skin verwijst naar de extra features voor zie-

in de Business-to-Consumers (B2C) en Consu-

wij een concept aanbevelingsrapport inclusief

kenhuizen die aan de vernieuwde kernfunctio-

mers-to-Consumers (C2C) markt. Bedrijven en

(non-)functionele eisen en een conceptueel

naliteit gekoppeld moesten worden.

diensten als Amazon.com, Google Maps, Bol.

model opgeleverd. Diverse consultants van

De ontwikkeling van deze nieuwe versie

com, Wikipedia maken deel uit van deze trend

Negometrix zijnvervolgens nauw betrokken

is geoutsourcet naar een Microsoft Gold

en vormen de huidige generatie internet be-

in het proces door de eisen cyclisch toe te

Partner in Bulgarije. Dit team was reeds

drijven die vallen onder Web 2.0.

lichten in een walkthrough, wat uiteindelijk

bezig met de ontwikkelingen van het nieuwe

De ideeën achter de opzet en uitwerking van

resulteerde in het definitieve rapport en lijst

platform. De keuze van Negometrix om alle

de NVZ-Skin zijn sterk gerelateerd aan deze

met functionele wensen en eisen.

softwareontwikkelactiviteiten

naar

BSH

in

Bulgarije te outsourcen was:

• Hoge

kwaliteit (Bulgarije is van oudsher

een softwareontwikkelland). Programmeur is, naast arts en advocaat, in Bulgarije het hoogst aangeschreven beroep;

•

betrokkenheid richting de klant. Bulgaren tonen hogere motivatie naar klanten dan wij in West-Europa gewend zijn;

• Lage prijs; • Relatief weinig

cultuurverschil (t.o.v. India

bijvoorbeeld).

Om te waarborgen dat de NVZ-Skin ook technisch haalbaar zou zijn, is er een face-to-face meeting met de programmeurs gehouden. Deze bijeenkomst vond plaats bij Negometrix en bood de mogelijkheid om met de programmeurs te overleggen over de technische haalbaarheid.

Makkelijk migreren Gedurende de ontwikkeling en implementatie deden nieuwe ideeën en technische afhankeHet softwareontwikkelwerk is uitbesteed aan BSH in Bulgarije.

lijkheden zich aan. De nieuwe ideeën leidden

Op de foto het parlementsgebouw in hoofdstad Sofia (foto: Wikipedia).

tot nieuwe functionele en visuele eisen, de technische afhankelijkheden hadden invloed op

26


Wat is Negometrix? Het bedrijf Negometrix ontwikkelt software voor de veeleisende, professionele inkoper die snel en intuïtief aan de slag wil. Het is een complete toolbox voor tenders in zowel de publieke (o.a. Europese aanbestedingen) als de private sector. Tot referenties behoren de Technische Universiteit Delft, enkele Nederlandse UMC’s, en de Gemeente Deventer. Negometrix brengt vraag en aanbod online gestructureerd bij elkaar om zo middels multicriteria analyse inkoop-/verkoopbeslissingen te ondersteunen. In het jaar 2000 begon dit met een online veiling instrument waarmee geveild kon worden op basis van meerdere criteria dan alleen prijs. Nu enkele jaren verder worden enkele duizenden tenders per jaar doorlopen variërend van innovatieve marktplaatsconcepten voor Door inkopers een platform te bieden gezamenlijk actie te ondernemen,

inhuur personeel tot uitgebreide samenwerkingspro-

is het mogelijk dat zij daar geldelijk voordeel bij hebben.

jecten voor de inkoop van complexe medische apparatuur of grote bouwprojecten. De onderneming beschikt tevens over een groep specialisten die ad-

bestaande functionele en visuele eisen. Deze

en monitoren. Door structuur te brengen in de

viseren bij inkoopprocessen. Ondersteuning bij het

cyclus betekende voor ons een constant proces

wekelijkse sessies kon de voortgang van de

proces gebeurt via telefoon, mail of het meekijken via

van het vertalen van business concepten naar

werkzaamheden gemonitored worden.

internet als de klant een webversie gebruikt.

functionele eisen en implementatie keuzes.

Op maandag bespraken we welke workitems

In toenemende mate staat het bedrijf klanten bij in

Al snel bleek dat het concept van de NVZ-Skin

gestart zouden worden en/of welke nog lie-

hun hele inkooptraject waarvoor eerst samen een be-

mogelijkheden had die ook toegepast konden

pen, op woensdag volgde een statusbespreking

groting wordt opgesteld en vastgelegd.

worden op andere sectoren. Samen met het

en op vrijdag werden uitgelopen workitems en

Het toepassingsgebied van de methodiek is fei-

team werd besloten om de implementatie van

eventuele vervolgacties besproken. Daarnaast

telijk veel breder dan inkoop, zij is te gebruiken bij

de NVZ-Skin parallel aan de werkzaamheden

schreef de teamleider in Bulgarije een weke-

elk vraagstuk op het gebied van vraag en aanbod.

van het nieuwe platform te laten lopen. Op deze

lijks status report, waarin de huidige status en

De principes van Negometrix zijn inmiddels creatief

manier is het platform makkelijk te migreren

(on)voorziene situaties werden beschreven. De

ingezet voor de verkoop van huizen, supermarkten,

en uit te breiden voor andere doelgroepen met

status reports, de lijst met workitems, de drie

restanten, de totstandkoming van een ingewikkeld

gemeenschappelijke kenmerken.

sessies per week en (bijna) dagelijkse contac-

contract rond bonusrechten en het benchmarken van

ten boden ons de mogelijkheid om de gang

complexe dienstverlening

Workitems

van zaken te monitoren, bottlenecks tijdig te

Alle (non-)functionele eisen zijn omgezet in

ontdekken en de eisen waar mogelijk aan te

workitems en in een Microsoft .NET SharePoint-

passen.

design schermen van de usability experts in Bulgarije.

omgeving beheerd. Ieder workitem bevat informatie over tijdsprognose, eisen, programmeur,

Controlerende rol

Uiteindelijk werd een ontwikkeld workitem na

afhankelijkheden, soort taak (uiteenlopend van

De workitems die in de Sharepoint-omgeving

een testcyclus toegevoegd aan de live versie.

het grafische design tot aan HTML/.NET pro-

werden beheerd volgden allen een standaard

Tijdens de ontwikkelfase hadden wij een con-

grammeren) en extra indicatoren zoals status

ontwikkelcyclus. Deze ontwikkelcyclus startte

trolerende rol, voornamelijk het monitoren van

en prioriteit.

bij het definiëren van een workitem, waarna

de voortgang en waarborgen van de kwaliteit

Het gebruik van deze indicatoren gaf ons een

deze de status ‘proposed’ kreeg toegekend.

Het uitrollen van een workitem in een testver-

duidelijk totaal overzicht en inzicht van de

Hierna volgde een acceptatiefase waarin naar

sie van het platform gaf ons de mogelijkheid

status van een item. Naast deze indicatoren

de technische haalbaarheid werd gekeken

om de functionele eisen en gebruikersgemak

werd er gedurende het project ook een extra

waarop, indien geaccepteerd, een ontwikkelfase

te testen en eventuele aanpassingen te bespre-

realtime tijdsindicator toegevoegd, dit gaf ons

volgde. Gedurende deze ontwikkelfase werd

ken, waarna bij een akkoord de migratie naar

de mogelijkheid om excessen te ontdekken

het workitem indien gewenst uitgebreid met

de live versie volgde. appworks oktober 2010

27

Bij de aanschaf van bijvoorbeeld een mri-scanner heeft niet alleen de inkoper zijn inbreng, maar bijvoorbeeld ook de specialist die ermee gaat werken.

Vooral deze laatste fase van het testen van de workitems bood ons de mogelijkheid om bugs en andere problemen op te sporen en scenario’s

ziekenhuizen aan het tenderen zijn en welke

dere doelgroep. Op deze manier is het platform

na te bootsen waarbij deze ontstonden, maar

niet. Ook de betrokken inkopers en tenders zijn

makkelijk te porteren naar andere doelgroepen.

bovenal het ontwikkel team een duidelijker

op deze manier makkelijk vindbaar. Hierdoor

Het uiteindelijke platform is februari jongstle-

beeld te geven van mogelijke bottlenecks in

wordt de drempel om samen te werken en sa-

den gelanceerd. Het biedt ondersteuning en

het platform.

men te tenderen sterk verlaagd, hetgeen extra

functionaliteit om kennis en documenten te

inkoopmacht en procesefficiency kan geven.

delen, tenders te publiceren, tenders te zoe-

Samenwerking

Dit idee is uitgewerkt en het resultaat is een

ken, NVZ-leden te contacteren en, natuurlijk,

Het platform moest samenwerking uitstralen,

geografische weergave van de leden, waarbij

gezamenlijk in te kopen. De kracht van het

toegankelijk zijn vanaf elk werkstation, over-

eenvoudig en overzichtelijk contactinformatie

platform is dat het gebruikt kan worden zoals

zichtelijk en natuurlijk bruikbaar zijn. Hieruit

en huidige status van tenders wordt weerge-

de gebruiker dat zelf wil; er is geen verplichting

ontstonden de drie pijlers waarop wij het plat-

geven.

of restrictie. Het platform biedt de mogelijkheid om in elke fase van het inkoopproces samen te

form zouden baseren:

• Platform; gedeelte waar de gebeurtenissen

Portabiliteit

• Extern; gedeelte waar de gebeurtenissen in

gebruiken, is het platform makkelijk te koppe-

•

feeds zijn te importeren, Microsoft Silverlight

Robbert Kusters besloot na zijn Bachelor

creëert compatibiliteit met verschillende syste-

Computer Science aan de Universiteit van

De eerste pagina die een NVZ-lid zal bezoeken,

men en .NET voorziet het platform van stabili-

Utrecht en een Master opleiding Applied

de homepage, moet een duidelijk beeld ver-

teit en snelheid.

binnen het platform centraal staan; de sector centraal staan;

Navigatie; gedeelte waar de gebruiker zijn eigen profiel en tenders kan beheren.

werken.

Door bestaande technieken en standaarden te len aan nieuwe en bestaande diensten. RSS-

Computer Science aan de University of Florida (UF) te starten met de Master

De kracht van het platform is dat het gebruikt kan worden zoals de gebruiker dat zelf wil; er is geen verplichting of restrictie.

Business Informatics in Utrecht. Hij studeert binnenkort af op het onderwerp ‘Obstakels bij inkoopsamenwerkingen in de Nederlandse gezondheidszorg en de mogelijke rol die IS/IT kan spelen om deze obstakels te overkomen’. Thijs Emaus besloot na zijn HBO Informatica opleiding zich meer te richten op de business kant en startte met

28

schaffen van de huidige stand van zaken. Hier-

De ontwikkeling en ideeën achter het platform

de Master Business Informatics aan de

bij horen bijvoorbeeld nieuwsberichten uit de

zijn altijd gebaseerd geweest op herbruikbaar-

Universiteit van Utrecht. Recent heeft hij zijn

zorgsector, publicaties van tenders, privéberich-

heid. Inmiddels is duidelijk dat het concept ook

scriptie, waarin het potentieel van Web 2.0

ten en reacties. Om de gebruiker het ‘wij’-ge-

toepasbaar kan zijn voor gemeenten, organisa-

binnen de inkooprocessen van resellers in

voel te geven, opperde Siderius het idee om de

ties met meerdere vestigingen, universiteiten,

de telecommunicatie sector is bepaald, met

NVZ-leden centraal weer te geven op een kaart

etcetera. Om dit te ondersteunen, is het plat-

succes verdedigd en zijn Master Business

van Nederland. Elke ziekenhuis wordt hierdoor

form zo ontworpen en ontwikkeld dat er een

Informatics afgerond.

zichtbaar, bovendien zien gebruikers welke

template opgemaakt kan worden voor een an-


Advanced database technology for breakthrough applications

This makes applications ly. Embed our post-relational database if you want your next application to have breakthrough features, run with blazing speed, be massively scalable and require minimal administration. InterSystems Caché® has advanced object technology that makes it easier to build applications with XML, Web services, AJAX, Java, and .NET. And Caché can run SQL up to 5 times faster than relational databases. With its unique Uniied Data Architecture™,

Caché eliminates the need for object-relational mapping. Which can reduce your development cycle by as much as 40%. Caché is available for all major platforms – and it supports MultiValue development. Caché is deployed on more than 100,000 systems worldwide, ranging from two to over 50,000 users. For over 30 years, we’ve provided advanced software technologies for breakthrough applications.

Download a free, fully functional, no-time-limitcopy copy of of Caché, Caché, or atat InterSystemsBenelux.com/advanced Download a free, fully functional, no-time-limit orrequest requestititononDVD, DVD, InterSystems.com/Advanced6XXX © 2010 InterSystems Corporation. All rights reserved. InterSystems Caché is a registered trademark of InterSystems Corporation. 6-10 Adv6

samenwerken

Dirigent en geheugen Wie met verschillende teams werkt, heeft overzicht nodig. Wie software ontwikkelt, wil zijn ideeën kwijt en terug kunnen vinden. Dat zijn twee beweegredenen om met Mindmanager aan de slag te gaan, vertelt Hilary de Rover, General business manager northern Europe bij Mindjet. Dat zijn precies de redenen waarom Embarcadero Technologies zijn ontwikkelaars aan de mindmaps zet. Teus Molenaar

Mindmanager is het softwarepakket van de van oorsprong Duitse firma Mindjet. De onderneming levert programmatuur die informatie visualiseert (in een zogenoemde mindmap) en gegevensbeheer eenvoudiger maakt. Onlangs is versie 9 van het pakket geïntroduceerd. De nieuwe versie van de informatie-mapping software zorgt ervoor dat uiteenlopende gegevens uit verschillende (kantoor)toepassingen) bij elkaar worden gebracht voor een helder overzicht. Dankzij nauwe integratie met Microsoft Office, diverse webtoepassingen en andere samenwerkingsplatformen, ontstaat er een centrale werkomgeving waarin allerlei informatie is te lezen, aan te vullen en te delen. “Projectmanagers, informatiewerkers en alle andere professionals die veel gegevens moeten verwerken, raken door alle communicatie en gegevensuitwisseling vaak het overzicht kwijt”, vertelt De Rover. “Mindmanager is in de loop der jaren gegroeid van ‘nice-to-have’naar een ‘must-have’-toepassing voor vrijwel elke informatiewerker. Tegenwoordig is in feite De software is ook het geheugen van een project. Het is niet meer nodig

iedereen een projectmanager die zijn eigen

een knoop in de zakdoek of rond de vinger te leggen als geheugensteun.

gegevens moet beheren. Dankzij de integratie met Microsoft Outlook zijn taken, e-mails,

30


agenda’s en contacten eenvoudig aan de informatiemaps toe te voegen. Zo heb je altijd de juiste gegevens bij een bepaald project.”

SharePoint module Mindmanager is ook vaak gebruikt, zo vertelt zij, als tool om bedrijfsprocessen in kaart te brengen. In de jongste versie is een Interactive Slide Show ingebouwd om in de presentatiemodus de eigen informatie-maps te presenteren. De feedback is direct in de informatie te verwerken. Om de projectvoortgang te bewaken, zijn Gantt-grafieken geïntegreerd in de software. Een dergelijke grafiek is een visueel hulpmiddel

Een voorbeeld van een mindmap. Elk vakje is klikbaar

om de planning en voortgang van een project

wordt vaak gezien als een black box. Door het

te laten zien. De grafieken worden in Mindma-

gebruik van mindmaps en de koppeling met

nager continu gesynchroniseerd. Aanpassingen

de database is de zogeheten ‘healthcare white

zijn te maken in zowel de map als in de grafiek

box plug-in’ ontstaan. De mindmaps bieden

ren, evenals de koppeling naar documenten op

zelf. Medewerkers die te veel of te weinig be-

een helder overzicht van de mogelijke bege-

onze interne SharePoint server. Elke mindmap

last zijn, worden gemarkeerd in de map en de

leiding en behandelingen. Van daaruit kunnen

is het centrale zenuwstelsel voor een bepaald

grafiek.

we vervolgens voor elke patiënt een zorgplan

project.”

Er is een speciale module gemaakt voor on-

opstellen op basis van zijn of haar specifieke

Keller zegt dat zijn bedrijf Mindjet Mindma-

dernemingen die met SharePoint werken. Met

situatie en gegevens.”

nager gebruikt bij het begin van elk project.

de Mindmanager Explorer for SharePoint is het

Ook wijst zij op het gebruik van Mindmanager

Gewoonlijk heeft de onderneming vijf of zes

mogelijk SharePoint-content te visualiseren in

door Embarcardero Technologies. “Dat is een

teams van ongeveer tien ontwikkelaars aan het

de dynamische Mindmanager-maps. “Die in-

softwarehuis in San Francisco dat tools maakt

werk op ontwikkelprojecten. Om elk team de

tegratie zorgt ervoor dat gebruikers veel meer

voor ontwikkelaars, architecten en database

goede kant op te krijgen, overlegt Keller met

overzicht krijgen van hun informatie uit ver-

administrators. Zij gebruiken het om de de pro-

de software product team manager en één of

schillende SharePoint-sites. Die gegevens zijn

ductiviteit van de ontwikkelteams op het ge-

twee andere teamleden. Hij projecteert een

makkelijk te raadplegen en te actualiseren. Het

wenste peil te houden,” zegt De Rover.

Mindmanager map op het scherm en vervol-

en verwijst naar onderliggende documenten.

gens beginnen de groepsleden te brainstor-

gemak dat allerlei informatie centraal en overzichtelijk wordt aangeboden, maakt van Mind-

Brainstormen

men.

manager 9 de haast onmisbare tool voor iedere

In de uiterst competitieve softwaremarkt is het

“Eerst schetsen we alle belangrijke functionele

projectmanager”, meent De Rover.

erg belangrijk de tijd tussen oorspronkelijk idee

gebieden. We beginnen op een hoog aggrega-

en gereed product zo kort mogelijk te houden.

tieniveau en gaan dat vervolgens steeds dieper

Psychiatrische hulp

Embarcadero gebruikt Mindmanager voor dit

invullen met welke stukken software we dan

De Rover vertelt dat het gebruik van mindmaps

doel.

moeten bouwen”, schetst Keller het proces.

de individuele toepassing allang is ontstegen

“Mindmanager is het orkestratiegereedschap

en de software vooral wordt benut door groe-

dat helpt om al onze ideeën op één plek te re-

Grafische ikonen

pen die met elkaar werken. Zij verhaalt van GGZ

gistreren”, zegt Greg Keller. Hij is vice president

Als de teamleden precies weten welke feature

Westelijk Noord-Brabant dat in samenwerking

of product management bij het softwarehuis.

set ze willen gaan bouwen, dan is het een

met Mobipro Benelux de software heeft ge-

“De map is het document waar we steeds naar

kwestie van de middelen daarvoor vrijmaken

bruikt om een koppeling te realiseren tussen

terugkeren om na te gaan hoe we ervoor staan.

en aangeven hoe lang elk onderdeel van het

de verschillende zorgprogramma’s en de pati-

Het is onze manier om in contact te blijven met

project gaat duren. In Mindmanager zijn al deze

ëntgegevens in het Elektronisch Patiënten Dos-

de initiële, de huidige, de voorgestelde en de

variabelen visueel weergegeven. Een onder-

sier (EPD).

uitgestelde features. Eén Mindmanager map

deel van dit proces is grafische ikonen uit de

Piet Schippers, GGZ verpleegkundig specialist

kan onze ideeën bevatten, de voorgestelde tijd-

bibliotheek van Mindmanger te gebruiken om

bij GGZ WNB hierover: “Psychiatrische hulp

paden en de klussen die we nog moeten kla-

die in de maps op te nemen om snel een beeld appworks oktober 2010

31

Door bijvoorbeeld te zoeken op de naam van een van de teamleden zie je meteen alle taken die hij moet verrichten en binnen welke afgesproken tijd.

Of we beoordelen de manier waarop we iets hadden aangepakt en besluiten dat we het een volgende keer op een andere manier zouden oplossen. Dat nieuwe inzicht voegen we overigens ook toe aan de mind map.”

Mindmaps en scrum te krijgen van de elementen waaruit het project

Geschiedenis

Voordat Embarcadero aan de slag ging met

bestaat. Zij brengen bijvoorbeeld genummerde

Keller vertelt dat het visuele aspect van Mind-

Mindmanager was het projectmanagement van

grafische ikonen in om aan te geven in welke

manager helpt een compleet beeld te krijgen

het bedrijf vooral ad hoc, zegt Keller. De basis

van de zes afgesproken projectfases elke fea-

van de geschiedenis van een ontwikkelproces.

voor de afronding van projecten werd gevormd

ture gebouwd zal worden.

Het helpt de teams bovendien te begrijpen hoe

door mondeling overleg en verscheidene do-

Als alle projectgerelateerde details in één docu-

en waarom bepaalde beslissingen zijn geno-

cumenten. Dit ging goed toen het bedrijf nog

ment zijn opgenomen, gebruiken Keller en zijn

men.

vrij klein was. Maar toen het aantal ontwikke-

teamleden de filtergereedschappen in Mind-

“Soms voegen we een bepaalde taak toe aan

laars toenam, had Keller een manier nodig om

manager om de gewenste informatie van een

de hoofdmap”, legt hij uit. “voordat we echt

het proces op een flexibelere en interactieve

bepaalde projectonderdeel op het scherm te

helder hebben hoe we die taak gaan uitvoe-

manier te beheersen. Hij heeft dit gevonden

krijgen. Dit is vooral handig om hapklare brok-

ren. We voegen dan subonderwerpen toe die

in toepassing van de mindmaps en scrum als

ken inzichtelijk te krijgen uit vrij omvangrijke

de vragen bevatten die we nog open hebben

ontwikkelmethode.

projectonderdelen.

staan over die taak. Als we dan weten hoe

“Met Mindmanager is het voor projectbeheer-

Door bijvoorbeeld te zoeken op de naam van

we een en ander gaan uitvoeren, dan voegen

ders mogelijk om letterlijk de gedachten weer

een van de teamleden zie je meteen alle taken

we die gegevens ook aan de map toe. Derge-

te geven over hoe een bepaalde feature zich

die hij moet verrichten en binnen welke afge-

lijke antwoorden kunnen de vorm hebben van

zou moeten gedragen. Dit helpt ze heel dui-

sproken tijd. Een zoekopdracht naar ‘rode vlag-

links naar interne documenten of websites, of

delijk om aan de engineers aan te geven wat

getjes’ laat meteen zien op welke onderdelen

ze kunnen in de map worden opgenomen als

ze precies willen en voor de engineers is het

onmiddelijke actie nodig is.

commentaar of aanvullende subonderwerpen.”

een handig hulpmiddel om na te gaan of ze de

Elke dertig dagen gaat Keller met zijn team op

“Het kwam vroeger wel voor dat we terugke-

gewenste functionaliteiten hebben gebouwd”,

die manier door de mindmap heen om na te

ken op een bepaald aspect van een project en

verklaart Keller.

gaan welke features klaar zijn om naar een vol-

niet echt begrepen waarom we een bepaalde

Over het geheel genomen, is dit een tool, al-

gende projectfase te gaan. Dan gebruiken ze

probleem op deze manier hadden opgelost

dus de projectmanager, dat het voor ontwik-

een plug-in om deze gefilterde informatie te

en niet op een andere manier. Nu kunnen we

kelteams mogelijk maakt over te gaan van

exporteren naar Excel. Het team gebruikt deze

naar de map gaan, de blik richten op die ene

conceptuele modellen van nieuw te bouwen

spreadsheet om zijn dagelijkse werkzaamhe-

‘beslissingstak’ en precies nagaan waarom we

producten naar vrij specifieke feature sets en

den scherp te krijgen.

iets op een bepaalde manier hebben opgelost.

tijdpaden om dergelijke concepten te implementeren – en vervolgens steeds te schakelen tussen concept en specifieke uitwerking. Hij vertelt dat er veel projectbeheergereedschap op de markt is dat een hiërarchische blik geeft op de voortang van een project. “Wat je dan evenwel mist, is het totale overzicht. Met

Met Mindmanager is het mogelijk

Mindmanager hebben we beide: overzicht en

projecten te dirigeren. Op de foto

detail.”

zien we Michael Schønwandt aan het werk. Hij is de opvolger van Jaap van Zweden.

Teus Molenaar is hoofdredacteur van AppWorks.

32


praktijk

Stork maakt nog steeds producten, maar heeft de aandacht verlegd naar het leveren van diensten voor dergelijke producten.

Stork integreert via ERP-pakket Een veel voorkomende uitdaging bij samenvoeging van bedrijven, dan wel dochterondernemingen is de afstemming van geautomatiseerde systemen. Het komt vrijwel nooit voor dat de IT-landschappen vloeiend in elkaar overlopen. Bij Stork Power Services heeft dit geleid tot de implementatie van één geïntegreerd ERP-pakket. “Eindelijk af van de eilandenautomatisering”, verzucht René de Swart, Group Controller bij het bedrijf. Hans Vandam

In 2004 voegde Stork een aantal onafhankelijke werkmaatschappijen

lening. Stork Power Services bouwt nog wel steeds producten en onder-

samen onder de naam Stork Power Services. Deze onderneming biedt

delen, maar de kernactiviteiten van de tien huidige werkmaatschappijen

complete oplossingen voor apparatuur die zijn bestemd voor de opwek-

vormen de dienstverlening voor producten die ze vroeger op grote schaal

king van elektrische energie. Het bedrijf levert producten en diensten aan

zelf produceerden.

krachtcentrales en industriële en maritieme markten. Van origine is Stork producent van onderdelen voor de energiemarkt. Dit

Eilandenautomatisering

varieerde van grote ontgassers, die met speciaal transport vereisen, tot

Een veel voorkomend probleem bij een samenvoeging van activiteiten

kleine onderdelen die je in de palm van je hand kunt houden.

is dat van oorsprong zelfstandige werkmaatschappijen ieder hun eigen

In de loop der jaren is het bedrijfsmodel verschoven naar meer dienstver-

IT-oplossingen hebben. Bij de werkmaatschappijen van Stork Power Serappworks oktober 2010

33

Over Stork De vroegste geschiedenis van Stork is terug te voeren tot de opvices was het niet anders. Afgezien van de sterk verouderde staat van de

richting in 1827 van de Nederlandse Fabriek van Stoom en Andere

pakketten, was er geen sprake van een geïntegreerde IT-oplossing voor

Werktuigen, kortweg en later ook officieel Werkspoor geheten. Dit

alle bedrijfsprocessen.

van huis uit Amsterdamse bedrijf fuseerde in 1954 op grond van ge-

De stand-alone pakketten voor bijvoorbeeld planning en logistiek waren

lijkwaardigheid met de in 1868 te Hengelo gestarte machinefabriek

niet met elkaar gekoppeld en konden niet onderling met elkaar com-

Gebroeders Stork & Co. Daardoor is 1827 als vroegste tijdstip aan te

municeren, behalve een enkele keer via een zelfgebouwde (en dus zelf

merken waarnaar de oorsprong is terug te volgen.

te onderhouden) interface. Bovendien waren de pakketten in beheer bij

Inmiddels telt Stork zo’n 12.700 medewerkers, van wie ongeveer

verschillende maatschappijen, al dan niet met een externe toeleverancier.

10.000 in Nederland. De activiteiten zijn ondergebracht in zo’n vijf-

“Daarnaast was er een trend dat de traditionele netwerkbeheerder bij de

tig werkmaatschappijen.

werkmaatschappijen verouderde, aldus René de Swart”. “Die kende zijn eigen systeem, maar ontwikkelde niet in alle gevallen met de tijd mee. Om die kennis weer up-to-date te krijgen, zou je moeten investeren,

de binnenmuren van de werkmaatschappij. “In Rotterdam hebben we

maar je blijft dan afhankelijk van een persoon en je bent kwetsbaar. We

kennis van tandwielkasten; in ons bedrijf in Duitsland weten we alles van

zagen bovendien dat we efficiëntieslagen konden maken door bijvoor-

generatoren. Maar die kennis werd niet door elkaar benut. Je wilt niet dat

beeld de papierstromen te verminderen en de dubbele invoer via niet

op tien plekken het wiel opnieuw wordt uitgevonden”, stelt De Swart.

communicerende subpakketten te elimineren.”

“Als je die expertise samenbrengt, heb je een betere concurrentiepositie op bijvoorbeeld de windenergiemarkt.”

Kennisbeheer

Stork stond voor de uitdaging de in het bedrijf aanwezige kennis op een

Een ander verbeterpunt was dat de onderneming onvoldoende gebruik

hoger niveau samen te brengen om sneller te kunnen schakelen, slag-

maakte van de bestaande expertise. Deze kwam te vaak niet verder dan

vaardiger te kunnen inspelen op de behoefte van de klant en de markt, en meer kansen te creëren ten opzichte van de concurrentie. Met een toenemende wereldbevolking en een daarmee gepaard gaande stijgende energievraag ziet Stork kansen om verder te groeien.

Product Data Management Vanuit de behoefte informatie meer te uniformeren, efficiënter te opereren, en de bestaande expertise binnen alle werkmaatschappijen te ontsluiten en toegankelijk te maken binnen de hele organisatie, besloot Stork Power Services over te gaan op één ERP-pakket. In eerste instantie koos de onderneming voor een andere standaard ERPScreenshot van de ‘shop-module’. Dit draagt onder meer bij aan een betere projectcontrole bij het bedrijf.

oplossing binnen Stork, maar de implementatie werd voortijdig afgebroken, omdat het pakket niet alle functionaliteiten omvatte die nodig waren. Dit gold in het bijzonder voor Stork Thermeq, de werkmaatschappij met onder andere engineer-to-orderproducten. “Als een ruggengraatoperatie nodig is om het systeem werkend te krijgen, moet je concluderen dat het niet het geschikte pakket is”, aldus De Swart.

Nieuwe kansen: groene energie

Met hulp van IPL Consultants is een scan gemaakt om op basis daarvan

Dankzij de nieuwe standaard en de uniforme en de geïntegreerde manier van

tot een nieuwe keuze te komen. Hierbij zijn het type diensten en produc-

werken ziet Stork zijn kansen vergroten bij overnames en is informatie sneller

ten van Stork meegenomen, het internationale karakter van het bedrijf,

beschikbaar voor alle relevante spelers. Dit levert een grotere slagvaardigheid op

evenals wat ze vanuit bedrijfsperspectief nodig hebben. Uit de short list is

en meer kansen om te groeien.

uiteindelijk gekozen voor Infor EPN LN. Belangrijk was dat het pakket flexi-

Ook in Duitsland, nu de nieuwe regering in Nederland vooral mikt op kerncentra-

biliteit moest leveren en ook makkelijk is te implementeren, gebruiken en

les en minder op duurzame energie. Het buurland dat met 82 miljoen inwoners

beheren binnen de kleinere werkmaatschappijen die soms niet meer dan

veel groter is dan Nederland en waar het opwekken van groene energie een

vijf werknemers tellen, maar ook bruikbaar bij dochters die honderden

groot thema is, is voor Stork uitermate interessant. “Met een Nederlands bedrijf

medewerkers tellen.

dat tandwielkastenkennis heeft en een Duits bedrijf dat kennis heeft van gene-

De Swart: “Behalve het aantrekkelijke kostenplaatje is de oplossing van

ratoren, zouden we partner kunnen worden op het gebied van groene energie.

Infor geschikt voor een service business als de onze, het is flexibel, snel,

Het geïntegreerde ERP-systeem van Infor kan daarbij zeker helpen.”

en de kwaliteit is sterk. Bovendien werkt Infor met meerdere modules en die zijn geschikt voor onze toepassingen. Een voorbeeld is PDM (Product

34


Data Management); dat is zeer geschikt voor de engineer-to-orderproducten.” Stork gebruikt onder andere de finance-, project-, pdm-, service- en manufacturingmodule. “Op basis van de scan, het kostenplaatje, de specificaties van de oplossingen en de presentatie van en kennismaking met de mensen van Infor hebben we de keuze gemaakt voor Infor”, vertelt

Het werken met één integraal ERP-pakket bevordert de samenwerking tussen de verschillende werkmaatschappijen van Stork Power Services.

De Swart.

Uitdaging De eerste implementatie in een door Stork geacquireerde Duitse onderneming was een ware opgave. Vanwege verouderde software en dreigende

gebruikte onderdelen is. Het uitvoeren van een historische analyse is ge-

stop van de ondersteuning moest in een zeer korte periode het nieuwe

garandeerd en minder tijdrovend.

systeem worden neergezet.

Een ander pluspunt is de betere controle over de voorraad. De Swart:

Het eerste jaar na een acquisitie wordt als zeer intensief gezien. Tevens

“Nu alles in één systeem is vervat, verwachten we dat we de voorraad

wordt er een grote druk gelegd op de organisatie. “In feite levert een

kunnen halveren. We hadden altijd een vrij grote voorraad; dat was histo-

klein clubje mensen een enorme inspanning. Vervolgens moet de hele

risch zo gegroeid. Een halvering ervan, betekent een bijzonder interessant

organisatie zich ook nog een nieuwe systeem eigen maken. Dat vraagt

kostenvoordeel.”

om een geïntegreerde samenwerking en dat is even wennen.” Maar als een nieuwe versie of een opvolger van Infor zich aandient, heb je hetzelfde probleem. “Veel mensen zijn van nature meestal niet zo ver-

Over Infor

anderingsgezind”, concludeert De Swart.

Infor ontwikkelt en koopt functioneel rijke software aan en ondersteunt zijn soft-

In 2010 zullen de zes grote werkmaatschappijen werken met een en het-

ware met duizenden specialisten en vakmensen. Infor maakt de software beter

zelfde platform: Infor ERP LN. Bij deze overstap naar het nieuwe systeem

door middel van voortdurende innovatie, snellere implementatiemogelijkheden,

bleek datamigratie niet nodig. Behalve het beheer en onderhoud van de

wereldwijde toepassingen en flexibele aanschafmogelijkheden.

software – dat in handen is van Infor - draait de hardware bij Infor in Hil-

In de afgelopen jaren is Infor wereldwijd gegroeid tot een van de grootste aan-

versum. De ontwikkeling van software is gedeeltelijk uitbesteed. In 2010

bieders van business software. Kijk voor meer informatie op http://nl.infor.com.

zal de implementatie worden voltooid bij Stork Turbo Blading in Sneek en Amerika en bij Stork Gears & Services in Rotterdam.

Enorme druk

Betere projectcontrole

Hoewel De Swart ook de tekortkomingen van ERP-systemen ziet, is hij te-

Met het geïntegreerde systeem heeft Stork nu ook meer controle bij grote

vreden. Hij licht toe: “Een ERP-implementatie legt een enorme druk op de

projecten. Daarbij moet goed inzichtelijk zijn wat al is besteed en wat

organisatie. In de praktijk levert een kleine groep mensen een enorme in-

voor verplichtingen er nog uitstaan. “Met name de registratie van de

spanning. Het eerste jaar geldt dan ook als soort aanloopperiode, waarbij

verplichtingen vond niet altijd zorgvuldig plaats. De projectcontrole is nu

de hele organisatie moet wennen aan een nieuw systeem. Dat vraagt om

beter. Dubbele invoer hebben we voor een belangrijk deel teruggebracht.

een geïntegreerde samenwerking daar waar je met losse systemen van

Informatie komt sneller ter beschikking. Als ik vroeger een vraag had,

weg kunt blijven. Daarnaast zorgen benodigde aanpassingen in de soft-

bijvoorbeeld ‘Kun jij mij de omzet per klant geven?’, dan was je soms

ware en bugs voor extra druk. We zijn verheugd dat we zijn overgegaan

een paar dagen verder voordat je het terugkreeg. Dat kun je nu online

naar een geïntegreerde oplossing en met het pakket zoals het er nu staat

opvragen en vrijwel direct antwoord krijgen.”

en zal worden doorontwikkeld, maar het blijft een feit dat een dergelijke

Ook de papierstroom is tot staan gebracht. Orderbonnetjes die in Excel

implementatie niet zonder slag of stoot gaat.”

werden overgeklopt om vervolgens weer in het ERP-systeem te worden

Op de eerste plaats is er met het geïntegreerde systeem een einde ge-

ingevoerd, zijn verleden tijd. Alle onderdelen van het logistieke proces

komen aan de ‘eilandenautomatisering’. “We kunnen nu hele trajecten

zijn nu aan elkaar gekoppeld. Ook de rapportage is geautomatiseerd. Het

automatiseren waar we het voorheen moesten doen met een grote ver-

doel om een efficiëntieslag te maken en kosten te besparen is hiermee

zameling Excel-bestanden, losse softwarepakketten die niet met elkaar

gehaald. De Swart: “We zijn eindelijk uit het Excel-tijdperk gekropen”.

praatten en geïsoleerde kennis in de hoofden van de mensen”, licht hij toe. Het systeem houdt nu voor Stork Turbo Service bijvoorbeeld bij wat in welke turbine gemonteerd is, wat de historie van de turbine is, wan-

Hans Vandam is freelance journalist.

neer er onderhoud was en moet plaatsvinden en wat de kwaliteit van appworks oktober 2010

35

persoonlijk

'Had ik dat maar eerder geweten’ ”Als mensen tijdens een training zeggen: ‘Had ik dat maar eerder geweten’, dan kom ik met een glimlach thuis. En gelukkig komt dat toch regelmatig voor”, zegt Sasja Beerendonk. Zij werkt bij e-Office aan de implementatie van nieuwe software en traint gebruikers in het toepassen van de programmatuur. “Een boeiend vak, want de ontwikkelingen gaan zo snel.” Teus Molenaar

Beerendonk heeft heel eventjes nog voor de klas gestaan binnen het middelbaar onderwijs, maar na haar afstuderen aan de lerarenopleiding in Diemen waren de banen in het onderwijs dungezaaid. In 1997 mocht zij als volleerd

36

leerkracht Geschiedenis en Maatschappijleer

met internet of met Word en dergelijke; aan

e-Office tegenkwam, hoefde ze dan ook niet

aan de slag, maar verder dan tijdelijke banen

leraren zelfs over de inzet van IT in de lessen.

lang na te denken en klom meteen in de pen.

voor de klas is het niet gekomen vanwege het

Studenten hebben chronisch geldtekort en deze

Sinds 2004 is zij in dienst bij deze dienstverle-

gebrek aan vacatures.

bijbaan lenigde de nood.

ner uit Houten.

Beerendonk had evenwel meer pijlen op haar

“Maar dit geeft wel aan dat ICT er bij mij ei-

boog. Al tijdens haar studie gaf zij op de le-

genlijk altijd in heeft gezeten”, zegt zij. Toen

Niet over de muur

rarenopleiding cursussen over hoe om te gaan

zij op internet een personeelsadvertentie van

Zij zet er trainingen op over de oplossingen die


Project in Delft Tijdens haar opleiding heeft Sasja Beerendonk een scriptieproject gedaan met een groep mensen van de hogeschool InHolland in Delft. Het doel was

wel drie jaar eerder hadden willen weten om

via beeld, hotspots, geluid een multimediaal project op te leveren. Dit was

hun werk beter te kunnen doen. Zo’n groep

in Delft uitgewerkt voor verschillende vakken, zoals biologie, aardrijkskunde

geeft je energie. Maar het komt ook voor dat je

en geschiedenis. “Als het om geschiedenis gaat, dan ben je in Delft met

weerstand ontmoet. Dat mensen al die poes-

zijn rijke historie natuurlijk aan het goede adres. Leerlingen ging met een

pas liever niet hebben. Dan moet je alles uit de

cameraatje op pad, legden van alles vast. Zij moesten bepaalde onder-

kast halen om ze mee te krijgen. Dat is uitput-

werpen onderzoeken en beschrijven. Uiteindelijk legden ze dit vast in het

tend; en tegelijkertijd een uitdaging.”

multimedia-platform. En dat is op internet terechtgekomen.”

Haar werk omvat onder meer samen met de

Met ICT heeft zij dus al tijdens haar opleiding flink ‘gespeeld’.

klanten te bepalen hoe de nieuwe technologie gaat worden ingezet. “Dan kom je soms tot oplossingen die onze technici niet hadden be-

nieuw voor ons; dus dat heb ik zelf in elkaar

dacht. Ze weten wel dat het technisch mogelijk

gestoken.”

is, maar het gaat vaak om de combinatie van

e-Office maakt allemaal maatwerk, omdat

mogelijkheden die een nieuwe oplossing ople-

per organisatie de behoeftes verschillen. Dus

vert. Zo kun je in Lotus Notes – via een plug-in –

moeten de trainingen ook maatwerk zijn. Er

rechts op het scherm Google Maps projecteren.

is veel aandacht voor de implementatie van

Het leuke is natuurlijk als je het adresboek van

een oplossing. “Het is zeker niet zo dat je een

klanten daaraan kunt koppelen. Als je dan op

stuk software over de muur kunt gooien en

een klant klikt, zie je rechts op het scherm bij

maar gaat afwachten hoe – of misschien wel

Google Maps precies waar die klant zit. Je kunt

óf – mensen het gaan gebruiken. Iets kan dan

zelfs aangeven of je klanten die in de buurt zit-

technisch wel heel vernuftig in elkaar zitten; als

ten ook op de landkaart zichtbaar wil maken.

niemand het gebruikt, dan schiet je toch je doel

Samen met de klant kom je dan tot toepas-

voorbij. En uiteindelijk bouw je daar een slechte

singen waarvan je zeker weet dat ze die gaan

naam mee op. Vandaar dat wij bij het bouwen

gebruiken, want ze vragen er zelf om.”

van applicaties nagaan of ze werken (testen) en of ze logisch in elkaar zitten vanuit een ge-

File

bruikersstandpunt.”

Zij vindt haar werk leuk en zal het voorlopig

Voor de implementaties gaat zij naar de orga-

ook wel blijven doen. “Zolang het interessant is,

nisaties toe om met een groep eindgebruikers

ben ik hier op mijn plaats. Het ziet er niet naar

de training samen te stellen en uiteindelijk ook

uit dat het saai gaat worden; integendeel.”

te geven.

Over wat zij minder leuk vindt aan haar werk, hoeft zij niet lang na te denken: de files. “Bij

Uit de kast

e-Office werken wij natuurlijk met de ICT-oplos-

Het leuke aan het werk vindt zij de snelle ont-

singen die het mogelijk maken om op afstand

wikkelingen binnen de ICT. Never a dull mo-

toch met elkaar te werken. Dus ik kan heel veel

ment, so to say. Vooral met de ondersteuning

van huis uit doen, maar de trainingen geef ik

van ICT aan sociale netwerken is zij de laatste

toch fysiek bij de klanten op locatie. En dat is

tijd intensief betrokken. “Daarbij gaat het dui-

door heel Nederland heen. Dan sta ik toch te

delijk niet alleen om de software, maar vooral

vaak stil op de snelweg.”

ook om de andere manier van samenwerken

Of e-learning dan een oplossing is? Op dit

binnen een organisatie. Lotus Connections bij-

moment nog niet, aldus Beerendonk. “Want

haar collega’s hebben bedacht voor een be-

voorbeeld is een soort Facebook voor bedrijven.

dan moet je toch wel mensen hebben die

paalde organisatie. Vaak oplossingen die met

Maar op zichzelf is het een lege tool, dat moet

spelenderwijs overweg kunnen met de software

Lotus-software zijn gevormd, maar ook met de

je samen met de klant inhoud geven.”

die je nodig hebt voor e-learning; en ze moeten

Blackberry. “Voor Lotus kon ik nog wel eens te-

Als de toepassing er eenmaal is, dan gaat Bee-

over de tools beschikken die je daarvoor nodig

rugvallen op materiaal dat collega’s voor mijn

rendonk naar de mensen toe om uit te leggen

hebt. Eigenlijk zou je dan ter plekke eerst een

komst al hadden ontwikkeld”, gaat zij voort,

hoe een en ander werkt. “Soms heb je heel

training e-learing moeten geven. En dan sta ik

“Maar de Blackberry was toen nog helemaal

enthousiaste mensen die verzuchten dat ze iets

toch ook weer in de file.” appworks oktober 2010

37

testcentrum

Applicaties écht uitproberen Bij migraties naar andere hardware in het rekencentrum is het altijd maar afwachten hoe de applicaties daarop reageren. Uitgeklede programma’s of zelfs uitgekiende datasets geven niet de werkelijkheid weer in een proefomgeving. Distributeur Westcon heeft dit onderkend en een testcentrum ingericht met apparatuur van meerdere leveranciers om het gedrag van toepassingen te bestuderen in een gevirtualiseerde omgeving. Teus Molenaar

Bill Hurley: “Door deze testcentra in te richten helpen we resellers de verkoopprocessen te verkorten.”

38


Westcon Group is een van oorsprong Ameri-

Nieuw rekencentrum

kaanse distributeur (omzet meer dan drie mil-

Bill Hurley, CTO en Excecutive Vice-President van

jard dollard), gespecialiseerd in producten voor

de Westcon Group, vertelt dat de inrichting van

het rekencentrum, netwerken, beveiliging en

de de LEAP-centra uit nood is geboren. Hurley

geconvergeerde communicatie. De distributeur

treedt tegelijkertijd op als CIO, verantwoordelijk

is actief in 38 landen en bedient resellers in

voor de dagelijkse gang van IT-zaken, en CTO

zeventig landen. De onderneming viert dit jaar

die de strategische richting van de te gebruiken

zijn 25-jarig bestaan. De dochter Comstor is ge-

technologie bepaalt. Hij is twee en een half jaar

specialiseerd in Cisco-apparatuur.

geleden bij Westcon in dienst gekomen.

Eind september is in Vilvoorde bij Brussel het

De afgelopen jaren heeft hij gebruikt om de

eerste LEAP-centrum geopend waar resellers

rekencentra van de onderneming te consolide-

op moderne rekencentrum-apparatuur kun-

ren. “We hadden er twee. Eentje bij Londen en

nen nagaan hoe applicaties zich gedragen in

eentje bij New York; die hebben we nu gecon-

een volledig gevirtualiseerde omgeving. Voor

solideerd in Cincinnati, Ohio (met een uitwijk-

Vilvoorde is gekozen, omdat de onderneming

centrum in dezelfde plaats).

hier al een goed kantoor heeft en omdat het

Een deel van de bestaande apparatuur (Westcon

makkelijk is te bereiken vanuit andere delen in

was een HP-shop) was zo oud dat vervanging

Europa. Dit centrum herbergt apparatuur van

noodzakelijk was. “Je hebt van die apparaten

bijvoorbeeld Cisco, HP, IBM, EMC en NetApp.

die er soms al zo lang staan dat je bang bent

Niet alleen resellers kunnen er terecht; de we-

om ze uit te zetten, omdat je niet zeker weet

derverkopers kunnen ook hun klanten meene-

dat ze wel weer operationeel zijn te krijgen.

men. Later volgen LEAP-centra in Denver, Syd-

Het was vrijwel zeker dat die machines de

ney, Singapore en Zuid-Afrika.

verhuizing niet zouden overleven. Vervanging

LEAP-centrum LEAP is een acroniem waarbij de afzonderlijke letters staan voor Learn, Experience, Architect en Plan. Tezamen vormen de letters het woord ‘leap’: sprong voorwaarts. Ze zijn bedoeld om resellers ervaring te laten opdoen met het rekencentrum van de volgende generatie: dat wil zeggen een datacenter dat volledig gevirtualiseerd is. De wederverkopers kunnen natuurlijk hun klanten meenemen om te beproeven hoe een bedrijfsapplicatie zich in een bepaalde omgeving gedraagt. Overigens hoeven ze niet per se af te reizen naar Vilvoorde, omdat de omgeving ook op afstand is Onlangs is in Vilvoorde het eerste LEAP-centrum geopend.

te benaderen. In het centrum is apparatuur opgenomen van Cisco (met name Cisco UCS, Unified Computing System), EMC, en Netapp, evenals gevirtualiseerde applicaties van VMWare, Microsoft, Oracle, SAP en andere leveranciers.

van die apparatuur zou op 1 miljoen dollar

Uit nood geboren

Meer informatie is te vinden op http://Westconto.

uitkomen. In totaal zouden we ongeveer vijf

Tijdens dit programma was het Hurley opge-

wordpress.com.

miljoen dollar kwijt zijn om de rekencentra te

vallen dat het vrijwel onmogelijk is te testen

actualiseren. Voor mij was dat een reden om

hoe bestaande applicaties zich gaan gedragen

eens rond te gaan kijken op de markt wat er

in een volledig gevirtualiseerde omgeving. “Je

Naar SAP

nog meer mogelijk zou zijn. Consolidatie in

kunt wel naar de excellence centers gaan van

Hij vertelt op dit moment tevens te migreren

Cincinatti bespaart ons veel geld.”

Cisco, van Brocade, van IBM, noem maar op,

van JD Edwards naar SAP. “Wij zijn tien jaar

Tegelijkertijd had Hurley een programma in

maar dan kun je alleen maar testen op de ma-

een tevreden JD Edwards-klant geweest”, legt

gang gezet om de rekencentrumomgeving te

chines van die ene fabrikant. En er is tegen-

hij uit. “En ik neem ook met pijn in het hart

virtualiseren om nieuwe applicaties op servers

woordig geen een rekencentrum meer dat al-

afscheid, maar SAP heeft een speciale module

veel sneller in gebruik te kunnen nemen. Dit

leen maar apparatuur van één leverancier heeft

die voor een wholesale-bedrijf als wij zijn bij-

alles speelt op het moment dat Cisco met zijn

staan. Wij ook niet. Dat heeft ons op het idee

zonder geschikt is.”

volledig gevirtualiseerde Unified Computing

gebracht om de LEAP-centra in te richten. Ei-

Dat was niet de enige reden om de overstap

System op de markt kwam. “Als ik dat zou

genlijk gewoon uit nood geboren”, licht hij toe.

naar het Duitse softwarehuis te maken. “Oracle

toepassen, dan was ik iets goedkoper uit dan

In tijden dat CIO’s op elk dubbeltje moeten

is bezig de overgang te maken naar Fusion-

de vijf miljoen dollar voor vervanging en ver-

letten, zijn de verkoopcycli langer. “Dat komt

applicaties. Wij hebben heel open gesprekken

plaatsing, terwijl ik dan wel over gloednieuwe

mede door de onzekerheid of bestaande appli-

gehad met Oracle daarover – en daar ben ik ze

apparatuur zou kunnen beschikken. Maar mijn

caties wel zullen gedijen in een nieuwe omge-

heel erkentelijk voor – maar ze hebben onze

medewerkers verklaarden me voor gek. Hoe

ving. Door deze testcentra in te richten helpen

nervositeit over hoe Fusion Apps het gaan doen

durf je in zee te gaan met een geheel nieuw

we resellers de verkoopprocessen te verkorten.

niet kunnen wegnemen. Dit heeft ook zwaar

platform dat nauwelijks nog ergens is toege-

We hebben trouwens flink geïnvesteerd in deze

meegespeeld bij de overstap naar SAP.”

past?, was hun bezwaar. Maar nadat zij op het

centra, maar we denken dat we als distributeur

Het lijkt erop dat Hurley flink de bezem haalt

hoofdkantoor van Cisco in San Jose hadden ge-

op deze manier ons zelf kunnen onderschei-

door de IT-omgeving van Westcon, want en pas-

werkt met UCS wilden ze niks anders meer!”

den.”

sent vertelt hij ook nog over te gaan van Oracle DBMS naar DB2 van IBM. Maar op dat moment

Het was nauwelijks mogelijk ergens te testen hoe applicaties

komt iemand hem halen om als spreker op te treden bij de officiële opening van het eerste LEAP-centrum. Dat DB2 hogere ogen gooide, heeft hij (nog) niet kunnen verklaren.

zich gaan gedragen in een volledig gevirtualiseerde omgeving.



39

architectuur

AEGON heeft mainframedata op het LAN CEASAR is het zenuwstelsel van verzekeraar AEGON. Deze bedrijfsapplicatie regelt de pensioenenadministratie: in Cobol op een IBM-mainframe. Met de toevoeging van producten van Micro Focus is de kern van deze applicatie in tact gebleven, maar nieuwe applicaties zijn nu in de helft van de tijd te maken en bieden meer functionaliteiten. “Zo moderniseren we ons applicatielandschap stap voor stap”, zegt Hans Wasmus, projectmamanager/architect bij de verzekeraar. Teus Molenaar

40


Het nieuwe platform, met gebruikmaking van Net Express en Server for SOA van Micro Focus, is per 1 juli officieel in beheer genomen. Daarvoor

Wat is AEGON?

zijn eerst de beheerprocessen goed in kaart gebracht.

AEGON verkoopt verzekeringen, pensioenen, hypotheken, spaar- en beleggings-

Van alle nieuwe projecten heeft minstens de helft zowel een Cobol- als

producten. In Nederland werkt het bedrijf met ongeveer 3200 mensen vanuit

een Java-component in zich, terwijl één team het project aanstuurt. Dat

vier kantoren. Het hoofdkantoor staat in Den Haag. Wereldwijd telt de onder-

was voorheen onmogelijk. “Cobol- en Java-mensen lijken van een ver-

neming zo’n 28.000 medewerkers.Het bedrijf is actief in de Verenigde Staten,

schillende planeet te komen. Ze begrijpen elkaar niet. En er zijn maar

verschillende landen in Europa, Canada en het Verre Oosten. Daarmee is de

heel weinig mensen die beide talen beheersen. Dat was vroeger een

firma één van ‘s werelds grootste beursgenoteerde verzekeraars.

probleem, maar nu is het gat gedicht”, vertelt Wasmus.

De verzekeraar is in 1983 uit tal van fusies ontstaan. De omzet bedroeg

“Wat eerst onhaalbaar leek om in de applicatie aan te passen, verschijnt

wereldwijd in 2009 29,8 miljard euro. De netto winst bedroeg in 2009 204

nu op de projectenkalender”, vertelt Wasmus. Een voorbeeld? “Neem een

miljoen euro.

mutatie als echtscheiding en de daarbij behorende gevolgen. Dat is een type mutatie die bijzonder complex is. Je moet veel doorrekenen; bovendien is de wetgeving op dit vlak de afgelopen jaren vaak gewijzigd. Op

Op een gegeven ogenblik zijn er websystemen bij gekomen, kwamen er

het LAN hebben we daar in een bepaalde applicatie een rekenkern voor

veel meer informatieverzoeken en zaken die opgemaakt moesten wor-

ontwikkeld, maar die module is niet bruikbaar op het mainframe, om-

den buiten het mainframe. “We zagen een groeiende informatiebehoefte

dat het mainframe geen toegang heeft tot de rekenkern. We konden die

buitenom het mainframe”, legt Wasmus uit. “We hebben toen processen

twee krachten niet met elkaar verenigen. Of je hebt geen informatie om de rekenkern te vullen, of je hebt geen rekenkern om het uit te rekenen. Nu kunnen we een applicatie maken die de gegevens uit de replicatie haalt, naar de rekenkern toestuurt en vervolgens komt de mutatie er dan

Zou het niet mooi zijn als we

wel uit.”

de datalaag uit CEASAR

Groeiende kostenpost

beschikbaar zouden hebben

Het mag duidelijk zijn dat Wasmus blij is met de oplossing. Op de vraag of hij nu door de gebruikersorganisatie op handen wordt gedragen, reageert

op het LAN?

hij bescheiden, maar wel lachend: ‘Ze zijn niet ontevreden’. Want hoe was het voorheen? CEASAR – de ‘pensioenapplicatie - is gebouwd in de jaren negentig tegen een DB2-database op het mainframe.

ontworpen die dergelijke gegevens beschikbaar stelden. Als er dan een informatieverzoek kwam, werd er op het mainframe wat bij geprogrammeerd en kwam er een bestand uit dat vervolgens elders was te benut-

Aegon staat bekend als een vooraanstaand

ten. In het begin werkte dat prima. Maar tien informatieverzoeken wer-

sponsor van tennistoernooien.

den er honderd en uiteindelijk een paar honderd. Omdat je maar één keer per dag – eigenlijk: nacht – kon updaten, was niet alle informatie direct beschikbaar voor andere systemen. Dat werkte dus niet meer.” AEGON heeft de infrastructuur geoutsourct en betaalt per mainframe-CPUcycle. Hoe meer cycles, hoe duurder. Het steeds weer beschikbaar stellen van vaak dezelfde informatie bleek een groeiende kostenpost. Daarbij kwam dat de communicatie tussen de Cobol- en LAN/Java-groepen slecht verliep, omdat ze elkaar niet begrepen.

Datalaag naar LAN ”We hebben toen besloten de administratie- en de informatievoorzieningsfunctionaliteit te gaan scheiden. Daardoor kunnen we sneller analyses uitvoeren op de informatie en meer flexibiliteit bieden. Aan de administratie mag immers nooit iets misgaan, maar als je de informatie apart beschikbaar hebt, dan kun je daar wel flexibel mee omgaan. CEASAR is overigens mooi verdeeld in een interactie-, applicatie- en datalaag”, vertelt Wasmus. appworks oktober 2010

41

We kunnen nu SLA-rapportages aan de klanten leveren. Voorheen was het zo dat alles wat op het mainframe gebeurde onzichtbaar was voor de buitenwereld. Deze beslissing was het uitgangspunt voor aanpassingen binnen het sys-

“De enige oplossing om dit efficiënt te doen is met een ‘fabriek’ die Cobol

teem; het product om dat te realiseren, maakte Wasmus niet zo veel uit.

van mainframe omzet naar Cobol op het LAN”, legt hij uit. “Je hebt met

“Zou het niet mooi zijn als we de datalaag uit CEASAR beschikbaar zouden

nogal wat verschillen te maken tussen mainframe en LAN, maar het is

hebben op het LAN?”, vroeg Wasmus zich af. “Want dan heb je data die

gelukt om een ‘fabriekje’ te bouwen waar je aan de ene kant de gewij-

al getest is en waar al duizenden uren programmeerwerk in is gestoken.

zigde Cobol-code stopt en dat dan aan de andere kant diezelfde code

Dan kun je wel de database repliceren, maar eigenlijk zouden we de

geschikt is voor het LAN. Op die manier lopen de LAN-Cobol-applicaties

Cobol-systemen ook op de replicatie willen laten werken, anders blijf je

synchroon aan de mainframe-Cobol-applicaties. Omdat de code inhou-

dubbel werk doen. DB2 op Cobol heeft wel een replicatiemachanisme,

delijk niet wijzigt, hoef je niet weer een heel testproces te doorlopen. Je

maar alleen naar een zelfde type database. Dat bood dus geen oplossing,

hoeft die fabrieksmatige oplossing maar één keer te testen en dan kun je

want op het LAN hebben wij standaard Oracle. Een bijkomend probleem

ervan uitgaan dat het altijd goed werkt. Je hoeft dan alleen nog maar een

is dat de database op het mainframe met een ebcdic-codetabel werkt en

regressietest op alle functies uit te voeren.”

op het LAN gebruikt de database het acsii-codetabel. Dus je moet twee vertaalslagen maken. Na de pilot is gebleken dat Informatica het beste

Webservices

bleek om de replicatie te doen.”

Al die functies zijn eigenlijk op zichzelf staande services, vervolgt Wasmus. “Via Micro Focus kun je de systeemfuncties heel gemakkelijk ter

42

Met de ‘fabriek’

beschikking stellen als webservices, waardoor je het eenvoudig kunt in-

Vervolgens is uit een Proof of Concept gebleken dat de producten van

tegreren met andere technologieën. Webservices op het mainframe is

Micro Focus het beste zijn om de programmatuur van het mainframe te

een gebied dat nog niet echt is uitgewerkt, maar op deze manier hebben

hergebruiken op het LAN. Belangrijk uitgangspunt daarbij was de moge-

we honderden webservices beschikbaar die we aan de Java-applicaties

lijkheid om bij elke nieuwe release van het administratiesysteem die wij-

kunnen koppelen.”

zigingen automatisch om te zetten naar de LAN-applicatie, omdat anders

Toen dit technisch voor elkaar was, bleek de race voor de helft gelopen.

na vijf jaar weer hetzelfde probleem optreedt. “Dan zouden we weer niet

Want toen moesten alle procedures die nodig zijn om releases te upraden

genoeg informatie beschikbaar hebben op het LAN-systeem. We hebben

en om te zetten naar het LAN op orde worden gebracht. “Ook moesten

ervoor gekozen altijd bij te lopen. Dat betekent dat het replicatiemecha-

we een procedure maken om ervoor te zorgen dat, als er een nieuwe

nisme, maar ook de programmatuur op het LAN elke keer meemoet.”

LAN-applicatie was gebouwd die een andere doorsnede van de infor-

CEASAR kent ongeveer drie releases per jaar.

matie nodig had, geen problemen zouden optredent. Bovendien moet je


evoor zorgen dat bij een nieuwe release van het administratiesysteem die

“Omdat we die ‘fabriek’ hebben, is het voor de ontwikkelpartner erg mak-

eerder doorgevoerde LAN-wijziging niet wordt overschreven. We hebben

kelijk om te zeggen dat ze bepaalde code opnieuw gaan genereren”, zegt

veel inspanning geleverd om dat allemaal goed voor elkaar te krijgen.”

Wasmus. “Voor het omzetten van een release van het administratiesys-

Hij vertelt dat het lastig is om die procedures te maken en te testen –

teem hebben ze slechts twee of drie dagen nodig. We hoeven trouwens

want er mogen geen fouten in het administratiesysteem sluipen – maar

niet meer te wachten tot er een nieuwe release van het administratie-

dat het vooral ook een kwestie is van goed plannen. “In de projectplan-

systeem is om dingen toe te voegen aan het informatieplatform. Dat

ning moet je ervoor zorgen dat je zeker weet dat wijzigingen in het ene

kunnen we nu ook tussendoor doen, omdat we immers de gegevens

systeem ook worden doorgevoerd in het andere. We hebben hierin een

tot onze beschikking hebben. Dan komt het de volgende keer wel in de

driepartijenmodel: de bedrijven die software ontwikkelen, de infrastruc-

nieuwe release van het administratiesysteem terecht. Dat geeft heel veel

tuur beheren en AEGON als regisseur. We hebben ervoor gezorgd dat de

flexibiliteit.”

ontwikkelaar bij nieuwe versies alles meeneemt, en dat degene die de omgeving beheert lijsten meekrijgt waarop staat wat er op het main-

Klanttevredenheid omhoog

frame en op het LAN moet gebeuren. De IT-afdeling van de verzekerings-

Netexpress van Micro Focus is de ontwikkelomgeving. “Als je dat in Java-

maatschappij heeft daar niet zoveel omkijken meer naar.”

termen vertaalt, dan is dat vergelijkbaar met Eclipse”, zegt Wasmus die gewend is in beide werelden te denken. “En Server for Soa is de server

Procedures uitgeschreven

die stand alone draait en de applicaties beschikbaar stelt. Vergelijkbaar

Hoe het dan in de praktijk werkt? “Elk project begint bij AEGON met het

met Websphere of Apache Tomcat.”

definiëren welke webapplicatie er moet komen en welke gegevens daar-

Gevraagd naar wat deze oplossing AEGON oplevert in financiële zin, ver-

voor nodig zijn. Dat komt bij de ontwikkelpartner terecht die intern gaat

telt Wasmus dat de besparing op de mainframe CPU cycles het project

uitzoeken waar die gegevens dan vandaan moeten komen. Dat wordt

al naar break-even bracht. “Maar verder hebben we natuurlijk heel veel

vervolgens opgesplitst in twee teams. Eentje die Cobol doet en eentje

aanvullende voordelen. De gebruikersorganisatie had veel wensen die we

die Java doet. Daar komt één design uit dat wij beoordelen. Dan gaan de

niet konden oppakken, maar nu wel, omdat we ze voor de helft van de

programmeurs aan de slag en leveren de applicatie op aan onze configu-

prijs kunnen maken. Vroeger deed je een aanvraag en moest je een dag

ratiebeheerpartner. Die vertelt dan wat er op het mainframe en het LAN

wachten. Als het dan niet goed was, moest je het opnieuw aanvragen en

moet gebeuren en welke implementatiedatum hem voor ogen staat. Dit

weer een dag wachten. Nu hebben we een webapplicatie die al binnen

alles gaat verbazingwekkend soepel. Wij hebben iemand die daar een

een paar minuten het resultaat oplevert. Dat is aan de business-kant een

paar uur per week mee bezig is.”

gigantische besparing, en de klanttevredenheid is omhoog geschoten.

Die soepelheid is mede te danken aan het feit dat alle procedures en alle

Je hebt jouw rapportage over een half uur, klinkt toch heel anders dan

deliveries naar elkaar zijn uitgeschreven. Er zijn templates gemaakt die

‘Ik zal eens kijken wanneer ik daar tijd voor heb.’ Om het vervolgens te

van de ene naar de andere partner gaan.

vergeten.” Wasmus somt nog een paar voorbeelden op van applicaties waarover de eindgebruikers tegenwoordig wel kunnen beschikken. “We kunnen nu

Wat is Micro Focus?

SLA-rapportages aan de klanten leveren. Voorheen was het zo dat alles

Micro Focus, lid van de FTSE 250, levert software die ervoor zorgt dat

wat op het mainframe gebeurde onzichtbaar was voor de buitenwereld.

bedrijven de waarde van hun bedrijfsapplicaties kunnen vergoten.

De klant stuurde wijzigingen op, maar wij konden eigenlijk niet laten zien

Micro Focus Enterprise Application-software voor modernisering

wat we ermee deden. Nu kunnen we heel makkelijk laten zien dat een

en beheer zorgt ervoor dat applicaties van klanten snel zijn aan te

klant bijvoorbeeld vijftig wijzigingsverzoeken heeft aangemeld en dat we

passen aan marktveranderingen. Tevens ondersteunen Micro Focus-

er op een bepaald moment dertig hebben verwerkt. Eerst was je bij wijze

oplossingen moderne architecturen die lagere kosten en minder

van spreken anderhalf jaar verder om dat te laten zien.”

risico met zich meebrengen. Meer informatie is te vinden op www.

Zo zie je, aldus Wasmus, dat we langzamerhand het applicatielandschap

microfocus.com.

moderniseren. “Bij nieuwe applicaties denken we in eerste instantie aan

Vorig jaar baarde het opzien in de testwereld door het overnemen

webapplicaties, omdat de interface veel vriendelijker is. We kunnen nu

van Borland, en de overname van de Compuware Quality Solutions-

bijvoorbeeld een werkgever via de internetapplicatie helpen bij het invul-

productfamilie met geautomatiseerde testen kwaliteitsbeheersuites.

len van een formulier. Dat was allemaal niet mogelijk.”

Micro Focus is in 1976 opgericht en heeft zijn hoofdkantoor in Berkshire (Verenigd Koninkrijk). Wereldwijd telt de onderneming 1700 medewerkers. In 2009 bedroeg de omzet ongeveer 275 miljoen dollar.



43

boeken en zo

Commandeer jouw robot

HRM-aspecten van uitbesteden

Lego robots zet je aan het werk via de Lego

Bij het uitbesteden van werk heb je altijd te

Mindstorms software en de bijbehorende

maken met mensen die dat werk deden of juist

NXT-G programmeertaal. Een prima eerste

gaan doen. Te vaak wordt aan die menselijke

programmeertaal, maar niet makkelijk

aspecten achteloos voorbij gegaan. Het boek ‘HRM-

op het eerste gezicht. Het boek ‘The Art

Aspecten van Uitbesteding’ gaat juist hierover.

of Lego Mindstorms NXT-G Programming’

Het drukwerk gaat over de menselijke

helpt de eerste stappen te zetten.

kant van outsourcing. Een boeiend en belangrijk onderwerp, dat echter

In het drukwerk legt auteur Terry

kerndelen van de programmeer-

lang niet altijd de aandacht krijgt

Griffin uit hoe je Mindstorms ro-

taal, zoals blocks, data wires, files,

die het verdient. Jammer, want het

bots kunt programmeren met

en variabelen. Bovendien laat hij

succes van een uitbestedingstraject

NXT-G. Je leert te werken met de

zien hoe deze onderdelen samen-

is sterk afhankelijk van de manier

werken.

waarop medewerkers op de nieuwe

Griffin legt uit hoe je een groot

situatie reageren.

programma ontwerpt, maakt en

Wat zijn de arbeidsrechtelijke gevol-

debugt. Volgens de flaptekst is

gen van outsourcing? Wat gebeurt er

dit het complete NXT-G handboek

met de pensioenen? Hoe ga je om

woord geeft. In heldere en duidelijke

waar een leraar in het klaslokaal

met de emoties van mensen die ge-

bewoordingen.

iets aan kan hebben, of een ou-

dwongen van werkgever verande-

Dit boek is een pleidooi om HR-

der die met zijn kind robots wil

ren? Hoe zorg je ervoor dat mensen

aspecten in een vroegtijdig stadium

instrueren, of een enthousiaste

zich snel in hun nieuwe werkomge-

van een outsourcingtraject mee te

robotgebruiker.

ving thuis voelen?

nemen. Daarmee is veel financieel

Het boek is uitgegeven door No

Vragen waarop dit boek een ant-

en emotioneel leed te voorkomen.

Starch Press.

De kunst van strategic sourcing Hoe zet je op de beste manier de middelen in die het bedrijf ter beschikking staan? Dat is het onderwerp van Strategic Sourcing dat uitgeverij Van Haren Publishing onlangs op de markt bracht. Het Engelstalige boek is geschreven door Christine Bullen, Richard LeFave en Gad Selig.

44


Het boek gaat in op de basisprincipes van strategic sourcing, op het beheer, de risico’s, governance en wettelijke overwegingen, op transitieplanning en het eindspel, op de trends, op organisatorische veranderingen, innovatie en relatiebeheer. Om met John Stacey te spreken: “Dit boek is een uitmuntende aanvulling op de bestaande literatuur over dit onderwerp en het geeft een pragmatische benadering van de uitdagingen die op dit gebied leven. Stacey is CEO van de Global Sourcing Advisory Group.

Blik op configuratiebeheer

Omgaan met dilemma’s

Voorbeelden van goed configuratiebeheer.

Het nieuwste boek van Frank Buytendijk,

Daarmee is het boek ‘Configuration

Vice President and Fellow bij Oracle,

Management Best Practices; Practical Methods

beschrijft hoe topmanagers moeten omgaan

that Work in the Real World’ gevuld. Het

met hun business dilemma’s. Niet door

gaat bijvoorbeeld in op het gebruik van

grondige analyses die het dilemma alleen

configuratiebeheer om bedrijfsdoelen te halen.

maar verdiepen, maar door synthese.

Het boek is bedoeld voor iedereen die met configuratiebe-

Om een paar dilemma’s te noemen:

zoals Vopak, Novozymes en Polycom; toe-

heer te maken heeft: van CTO’s en CIO’s tot ontwikkelaars,

• In moeilijke tijden moet de overheid

zichthouders; en met Dr. Edmund Stoiber,

de economie stimuleren, maar tege-

voormalig minister-president van Beieren,

aan analisten, testers en compliance-professionals.

lijk sterk bezuinigen. Moet de overheid

en Dick Berlijn, voormalig Commandant

De auteurs Bob Aiello en Leslie Sachs behandelen grondig

nieuwe infrastructuur-projecten aan-

der Strijdkrachten in Nederland. Buyten-

alle zes pijlers van configuratiebeheer: broncodebeheer,

pakken, of juist snijden in de kosten?

dijk concludeert uit zijn onderzoek dat

build engineering, environment configuration, change con-

• De toezichthouder ziet problemen bij

het willen vermijden van dilemma's veel

een bank. Als de toezichthouder snel

voorkomt, maar geen goede strategie is.

onder meer hoe configuratiemanagement is te plooien met

ingrijpt, wordt haar reactie een 'self-ful-

Het tegenovergestelde van analyse is

frameworks als ITIL, Cobit en CMMI.

filling prophecy', als zij te laat reageert,

nodig: synthese. Door tegenstellingen bij

Het boek is uitgegeven door Addison Wesley.

neemt het risico voor de samenleving

elkaar te brengen, kunnen fundamentele

toe. Wat moet de toezichthouder doen?

problemen - zowel zakelijk als privé -

Een financiële instelling ziet zich gecon-

worden opgelost, en kun je fundamentele

Kwaliteitsbeheer, projectmanagers en software engineers tot

trol, release engineering, en deployment. Zij beschrijven

•

fronteerd met professionals die hoge

stappen voorwaarts zetten.

bonussen eisen. Kiest de financiële in-

Buytendijk beschrijft de standaard busi-

stelling voor weglopend personeel of

ness dilemma's, geeft veel voorbeelden

voor grote krantenkoppen?

hoe je ze beter te lijf kunt gaan, en hoe

Het boek is gebaseerd op jarenlang on-

deze oplossingen leiden tot tastbaar re-

derzoek, een wereldwijde enquete en in-

sultaat.

terviews met topmanagers van bedrijven

HTML5: Up and Running Het boek ‘HTML5: Up and Running’ geeft praktische informatie over hoe en waarom deze jongste versie van de markup language de manier waarop je voor het web ontwikkelt drastisch gaat veranderen. Het is geschreven door Mark Pilgrim.

Wie het boek leest, leert hoe hij/zij HTML5 kan gebruiken om video’s, offline mogelijkheden en dergelijke kan toevoegen aan websites. Het boek gaat er wel van uit dat de lezers al programmeerervaring hebben. HTML5 ontwikkelt zich nog steeds; toch ondersteunen browsers als Safari, Mozilla, Opera en Chrome al veel van de eigenschappen van deze markeertaal. Mobiele browsers lopen op dit gebied zelfs voorop. Je leert bijvoorbeeld video’s in een pagina op te nemen zonder third-party plugins te hoeven gebruiken; en je leert onder meer offline webapplicaties te bouwen die hun werk blijven doen, zelfs nadat de netwerkverbinding is verbroken. Het boek is uitgegeven door O’Reilly.


45

column

colofon

AppWorks is hét vakblad dat alle aspecten van de levenscyclus van

Marcel Warmerdam

(bedrijfs)applicaties behandelt. Jaargang 2, oktober 2010, nummer 8

iCow

Toezending van AppWorks geschiedt op abonnementsbasis en controlled circulation. Een gratis abonnement op AppWorks?

Op het moment van schrijven, legt Rutte de laatste hand gelegd aan de formering van de

Stuur een e-mail naar [email protected]

ministersploeg van het nieuwe kabinet. Het regeerakkoord ligt er. Van het vorige regeerakkoord

met daarin naw-gegevens en uw functie.

weet ik dat het woord ‘innovatie’ er veel in voorkwam (38x). Maar met het Innovatieplatform is het niets geworden. Ik was daarom nieuwsgierig of in het nieuwe regeerakkoord Innovatie, ICT en

Uitgever:

Internet nu wel een belangrijke rol gaan spelen. Met onze op informatie gebaseerde samenleving

Robbert Hoeffnagel; [email protected]

zou je verwachten dat er behalve een Ministerie van Sociale Zaken ook een Ministerie van

+31 (0)6 51 28 20 40

Innovatie en Informatie zou komen. Maar dat is niet het geval. Er zijn zelfs minder ministeries dan voorheen. Maar toch: innovatie (28 hits in het regeerakkoord) krijgt een centrale rol bij de

Hoofdredacteur:

overheid. Landbouw is onder Economsiche Zaken geschoven en Innovatie is daar aan toegevoegd;

Teus Molenaar; [email protected]

het Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie.

+31 (0)6 51 57 84 47

Voor de rol van informatietechnologie in het innovatiebeleid was ik echter genoodzaakt het akkoord door te lezen. Omdat ik opzag tegen 46 pagina’s over hoofddoekjes en Telegraafhobbies,

Postadres redactie:

deed ik eerst een zoekopdracht naar ‘ict’. Dit begrip komt maar liefst 15 keer voor in het akkoord,

Postbus 82, 2460 AB Ter Aar

zij het voornamelijk in combinatie met andere letters die tezamen woorden als conflict, delict en

e-mail: [email protected]

restrictief opleveren. Slechts 1 maal kwam ‘ict’ als ICT ter sprake. Maar dit bleek als voorbeeld bedoeld over hoe de overheid zelf tot een efficiëntere bedrijfsvoering moet komen inzake ICT,

Aan dit nummer werkten mee:

facilitaire diensten, audits e.d.

Douwe Pieter van den Bos, Thijs Emaus, Rik

Automatisering dan ..? Ook 1 hit, en helaas was dat in negatieve zin. Het behelsde de ambitie om

de Groot, Jeroen Horlings, Robbert Kusters,

meer controle te voeren op ICT-overheidsprojecten. Die heb ik de afgelopen 10 jaar vaker gehoord.

Sander Martens, Victor de Pous, Teun de Putter,

Internet wellicht... Maar liefst 2x. Ik citeer: ‘Internet. Het Kabinet bevordert een vrij en open

Hans Vandam, Marcel Warmerdam.

Internet’. Met enige fantasie kun je dit natuurlijk een visie noemen. Het is een weinig verheffend stuk geworden waarin het grootste deel gaat over immigratie

Vormgeving:

(7 pagina’s!) en maatregelen om de oudere, gescheiden manlijke kiezers te plezieren (zwaardere

ONTWERPERS DIE MEEDENKEN.NL

straffen, hardrijden en roken moet weer mogen). Wel wordt de indruk gewekt dat men serieuzer is t.a.v. innovatie. Maar een visie hierop waarin de cruciale rol van informatietechnologie wordt

Druk:

uitgewerkt, ontbreekt. Überhaupt is het stuk visieloos, maar daarin onderscheidt het zich niet van

3L Drukkerij BV, Rotterdam

voorgaande regeerakkoorden. Nee, echt vrolijk word ik er niet van. Waar ik wel vrolijk van wordt, is een bericht op de BBC-website over de winnaar van de competitie

Kopij kan worden ingezonden in overleg met de

apps4africa. Een wedstrijd voor applicatieontwikkelaars om mobiele toepassingen te bouwen die

redactie. Geplaatste artikelen vertegenwoordigen

eenvoudig van opzet en simpel in gebruik zijn en toegang bieden aan een brede groep gebruikers.

niet noodzakelijkerwijs de mening van de redactie.

Het doel was de beste Afrikaanse onwikkelaars te verenigen met de mensen die het meeste

De redactie noch de uitgever aanvaarden enige

gebaat zijn bij innovatieve mobiele applicaties. Goed om te zien dat innovatie niet synoniem

aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van

hoeft te zijn met gigantische budgetten of via het uitbundig gebruik van het woord ‘innovatie’

derden, ingezonden mededelingen, advertenties

in een regeerakkoord. De winnaar van de apps4africa wedstrijd was iCow, een voice-gebaseerde

en de juistheid van genoemde data en prijzen. Het

veeteeltapplicatie die boeren helpt bij het bepalen van de vruchtbaarheidscyclus van hun koeien.

kopiëren of overnemen van artikelen, geheel of

Misschien een goed idee voor het nieuwe Ministerie van EL&I.

gedeeltelijk, wordt aangemoedigd, maar is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever en onder vermelding van: ‘Overgenomen uit AppWorks; inzicht in de levenscyclus van applicaties’

Marcel Warmerdam is senior analist bij Henry Corporation.

onder vermelding van jaargang en nummer. AppWorks is een uitgave van FenceWorks BV

46


Augmented Reality-congres Het zesde zintuig

Club Trouw Amsterdam

Augmented Reality is the next big thing. Met een

Wibautstraat 127, Amsterdam

bril als instructeur, een mobieltje als wandelende

18 november 2010

beeldbibliotheek of een reclamecampagne die cross-mediaal overkruist kan ‘AR’ als zesde zintuig een nieuwe wereld openen. Een wereld van toegevoegde informatie, op maat en op locatie. Tijdens het Augmented Reality-congres in Club Trouw in Amsterdam op 18 november leert u alles over deze nieuwe techniek.

AR in: Industrie De stad Media & Marketing

MEER INFORMATIE: [email protected]

Gaming

All IT Rooms, DatacenterWorks en Technalia lanceren dé portal voor groene IT en groene datacenters

GREEN IT WORKS IS DE ENIGE NEDERLANDSE PORTAL DIE IS GERICHT OP GROENE IT EN GROENE DATACENTERS. MET DAGELIJKS: - NIEUWS - ACHTERGRONDEN - BLOGS - VIDEO - WHITEPAPERS - EN MEER

GREEN IT WORKS IS EEN INITIATIEF VAN ALL IT ROOMS, DATACENTERWORKS EN TECHNALIA.

WILT U ALTIJD OP DE HOOGTE ZIJN VAN HET LAATSTE NIEUWS OP HET GEBIED VAN GROENE IT EN GROENE DATACENTERS? GA DAN NU NAAR WWW.GREEN-IT-WORKS.NL

Het vakblad over ontwerpen, bouwen, testen en moderniseren van bedrijfsapplicaties

Recommend Documents