Het statief (bijgewerkt op 12 juni 2015)

Het statief (bijgewerkt op 12 juni 2015) INHOUDSOPGAVE 1

statief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1. wanneer heb je een statief nodig?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2. voordelen van een statief.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

2.

hoe kies je een goed statief?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. vuistregel 1, gewicht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. vuistregel 2, draagvermogen (draaggewicht). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. vuistregel 3, klem of ring. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. vuistregel 4, hoogte en middenzuil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. vuistregel 5, de aanschafprijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. vuistregel 6, stabiliteit.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. vuistregel 7, waarvoor ga je het statief gebruiken?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3.

welke statieven zijn er?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1. tafelstatief.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2. reisstatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 3. eenbeenstatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4. klem- schroef statief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 5. driepootstatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 6. omklapbare driepoot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 7. driepoot statief zonder middenkolom.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 8. steady stick. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 9. borststatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 10. ladderstatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 11. reprostatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 12. schouderstatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 13. zuilstatief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 14. rijstzak (bonen mag ook). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 15. steady cam.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 16. WaterWeight. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 17. zwenkrek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 18. diy statief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

4.

carbon, basalt, aluminium, hout. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. aluminium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. hout. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. carbon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. basalt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. titanium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Soulid 238. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. magnesium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18 18 18 18 18 18 19 19

5.

wat hoort er bij een statief?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. statief kop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. balhoofd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. panoramakop.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. snelkoppeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. L-bracket. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. waterpas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. afstandsbediening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. handvat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. extra monitor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. objectief gondel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19 19 19 21 22 26 26 26 26 26 26

6.

welke merken statieven zijn er zoal?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Nikon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Benbo.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Benro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Berlebach.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Coman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Culmann.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Desq.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Feisol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Falcon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Giotto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27 27 27 27 28 28 28 28 28 28 28

Hans Braakhuis

5 5 5 6 7 7 7 8

pagina 1

11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29.

Gitzo.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . HorusBennu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Induro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Joby Gorillapod. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . König. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Manfrotto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . MeFoto.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Redged.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sirui... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Slik.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tiltall.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Triopo. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Togopod. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tumax G311. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vanguard. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Velbon... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Weifeng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Legged Thing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28 30 31 31 32 32 32 32 33 33 33 33 33 33 34 34 34 34 35

7.

testen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

8.

wanneer gebruik je een statief?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. bij opnamen met geen of weinig licht.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. bij macro- of dichtbij opnamen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. bij actie en sportfotografie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. bij gebruik van teleobjectieven.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. als je portretfoto’s maakt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. als je natuurfoto’s maakt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. als functionaliteit van belang is. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. meer creativiteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9.

toch met een cheapo statief aan de gang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

10.

welke winkel heeft welke statieven staan.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

11.

links. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Hans Braakhuis

37 37 37 38 38 38 38 38 39

pagina 2

1

statief

Je kunt een statief voor verschillende zaken nodig hebben. Het is het doel dat bepaald welk statief je neemt. Een universeel statief bestaat niet echt. Hoe goedkoper de aanschaf van een statief, des te sneller je een degelijker statief wilt. Veelal kost een goed statief wat meer geld, ergernis kost meer. Eigenlijk is het statief het meest onderschatte accessoire van de fotograaf. Wel een camera met enkele prachtige objectieven en een statief van nog geen 100 Euro. Vrijwel alle camera's en flitsaccessoires gebruiken 1/4 Inch schroefdraad. Of te wel ISO 1222. De actuele standaard voor kleinbeeld. Het zwaardere professionele spul, studiolampen, loopbodemcamera’s e.d gebruikt een grotere maat, de 3/8 Inch schroefdraad. De leerweg is dus veelal lang en kostbaar. Je begint met een goede camera. Daarna ontdek je dat je een goed merkobjectief nodig hebt. Daarna ontdek je dat een camera met een goed Dynamisch bereik en een goede werking met hoge ISO waarden het toch wel een stuk gemakkelijker maakt. Daarna schaf je een objectief met trillingsonderdrukking aan. Daarna een statief met dwarsstangen tussen de poten. Dit eerste statief is goedkoop, en binnen een jaar breekt er iets af, of buigt door midden. De tweede is een beter exemplaar dat uiteindelijk ook niet voldoet. Uiteindelijk koopt men een statief voor de rest van hun leven. Zelf heb ik meerdere statieven: hangt van het doel en het gemak af. 1.

wanneer heb je een statief nodig?

Je hebt een statief nodig als de sluitertijd van een camera onder de 1/125 seconde komt. Anders zie je enige onscherpte op de foto veroorzaakt door de trillingen die door een mens veroorzaakt worden. Met 1/60 gaat het veelal ook nog wel, maar met 1/125 zit je veiliger. Dit is de basisregel uit de jaren 70 van de vorige eeuw. En je had een camera met alleen een 50 millimeter objectief. Veel preciezer is de regel dat de sluitertijd minstens gelijk moet zijn aan het gebruikte brandpunt, gerekend naar een 35 mm formaat sensor. Met een 50 millimeter op een FX camera moet je dan minstens 1/50 seconde aanhouden. Het zelfde objectief op een DX camera geeft dan een minimale sluitertijd van 1/75 seconde. Hoe langer je objectief, des te meer deze regel opgaat. Met een 300 millimeter op een DX camera hoort de sluitertijd dan minimaal 1/450 seconde te zijn. Kom je met je camera lichtmeter op een langere sluitertijd uit dan heb je een statief nodig. Een goed statief verlost je niet alleen van je eigen trillingen, maar dempt ook de trillingen die de camera veroorzaakt. Dit is met een iets goedkoper statief op te lossen door de spiegel van de camera ruim van te voren alvast omhoog te zetten. Dit kan veelal met de MUP functie van meerdere camera’s. een voorbeeld van een instabiel statief D3 > menu > rode potlood > D8 D300 > menu > rode potlood > D9 D5300 > menu > camera > ontspanstand > 2 seconden vertraagd op afstand. Als je een statief gebruikt, zet dan de VR functie van het objectief uit. Er is ook een andere indeling in statieven te maken: - statieven die het goed doen in de winkel. Zien er leuk uit, zijn licht, zijn goedkoop en de klant komt zeker terug voor een ander statief. - statieven die wat groter en duurder zijn. - statieven die camera trillingen dempen. Er zijn ook andere functies die een statief handig maken. Stabiliteit en demping is dan minder van belang. Je kunt een statief gebruiken om er een draadloze flitser op te zetten. Je kunt een statief gebruiken om een betere compositie te realiseren. Heb je een compact of een andere kleine camera zonder klappende spiegel, dan voldoet een lichtgewicht statief. Heb je een reflexcamera met spiegel, zet die voor de opname omhoog. Sommige camera’s hebben een Mup knop of is “spiegel omhoog” in te stellen via het menu. Hans Braakhuis

pagina 3

Er is niet echt één ideaal statief. Ga er maar van uit dat een goed statief niet hetzelfde is als een lichtgewicht reisstatief. Als je het goed wilt doen, dan heb je er dus al twee nodig. Eens per jaar verkoop ik op een Jaarmarkt van een Emmaus groep in Wageningen, de fotografica spullen die bij deze Emmaus binnen komen. Daar zitten ook altijd wel enkele statieven bij. Vorig jaar was er een hele leuke kleine met 4 delen. Wiebelen als de beste, maar heerlijk klein. Je weet dat veel consumenten daar voor vallen. En dat ding werd als eerste verkocht. Goed voor de handel, niet om te gebruiken. Iemand anders zei het zo: Het grote statief is ideaal als je ermee fotografeert, het kleine is ideaal als je er niet mee fotografeert. 2. 1 2 3 4

voordelen van een statief

Lichtsterke objectieven zijn minder belangrijk. Je kunt met lage ISO waarden werken, veel details, veel definitie op de foto. Je kunt met de voor de opname optimale diafragmawaarde werken. Je begint met één opname en je hebt veelal daarna alle tijd om die opname middels de monitor van je camera, of middels een laptop, tablet (thetered) te bestuderen. Kan er nog wat aan de compositie gedaan worden, kan er nog wat aan het licht gedaan worden, etc. De gehaastheid verdwijnt, het gaat niet meer om klikkerdeklik, het gaat om het spel van licht.

Hans Braakhuis

Het statief dat ik bij de Emmaus verkocht heb.

pagina 4

2.

hoe kies je een goed statief?

Een statief glimt niet. Het is mat in zwart, donker groen of donker grijs. 1.

vuistregel 1, gewicht

Een goed statief heeft massa en is zwaar. Je hebt veel massa nodig om de trillingen die door de sluiter en de spiegel worden veroorzaakt te onderdrukken. De cameraspiegel komt met één klap tot stilstand. Je hebt dus enige massa nodig om een trillingsvrije opname te maken. Denk eens aan een start gewicht van 3 kilo en daarna nog 1 kilo per 100 millimeter. Werk je dus met een 300 mm op een DX reflex, dan wordt dat dus door de crop factor een 450 millimeter en dan kom je op een gewicht uit van ongeveer 7,5 kilo. Ik ga er vanuit dat: een DX camera 1,5x meer last heeft van trillingen dan een FX camera, door dat het brandpunt door de cropfactor langer is. Bij basalt en carbon statieven kan het start gewicht 1 kilo lager zijn. Nu is deze vuistregel heel strikt te nemen als je echt met een 300 millimeter aan de gang wilt met een sluitertijd van zeg 0,5 seconde. Elke trillingsonscherpte wordt genadeloos afgestraft door een niet stabiel statief. Als je een statief niet gebruikt met langere objectieven, maar met name om tot een betere compositie te komen, dan heb je geen 6 of 7 kilo nodig. In het NCN forum vroeg iemand: Een statief voor D300 met 600mm met 1.4 TC wordt dan (3-1)+(600/100)*1,5*1,4*1kg=14,6 kg ???. Ja, strikt volgens de regel zou je dan echt bijna 15 kilo nodig hebben. Neem echter niet elke regel heel strikt. De andere regels gelden ook en dan zijn er nog de tips. De elders genoemde aanbeveling: Boven de 300 à 400 mm werkt een statief niet meer, dan neem je een bonenzak, blijft gelden. En wat let je om een lichter statief te nemen en dat ter plekke te verzwaren met een baksteen, fototas, oid. Praktijk ervaring: Een stevige Gitzo uit de 35 serie met zware DX camera en een AF-S 400 f/2,8 D II ED staat niet stabiel omdat de wind met de zonnekap speelt. NCN workshop flamingo’s 17 juni 2007. Er is de laatste tijd veel aandacht voor lichtgewicht statieven. "lichtgewicht" en "statief" zijn in mijn beleving twee zaken die elkaar waarschijnlijk niet geheel uitsluiten, maar wel op gespannen voet staan met elkaar. Of om het nou eens anders te zeggen: zwaar is eigenlijk wel lekker. Niet om ermee te sjouwen natuurlijk, maar wel om neer te zetten. En dat laatste is natuurlijk de functie van zo'n apparaat. 2.

vuistregel 2, draagvermogen (draaggewicht)

De fabrikant heeft het over draagvermogen. Het draagvermogen zegt niks over stabiliteit. Het draagvermogen is het gewicht dat een statief kan dragen. Als er een draagvermogen van 5 kilo wordt opgegeven, dan zal dat statief het begeven als er een camera + objectief + statief kop van 6 kilo wordt opgezet. Eigenlijk hoort het draagvermogen van het statief en drie keer meer te zijn dan het gewicht van je camera, objectief en statief kop. Bij Manfrotto heb je op de website een statieven configurator. Als je voor camera (+ objectief + flitser + accupak eens 4 kilo rekent) dan zet je er een compact balhoofd op. Dan klik je op Architectuur (je ziet het landschap met tele behoort in dat veld niet tot een van de keuze mogelijkheden) En je klikt daarna op consumer SLR dan hebben de aanbevolen statieven die langer dan 150cm zijn toch al een draagvermogen van 7 of 8 kilo. http://configurator.manfrotto.com/manfrotto.html?a=b&matrix=9839 Deze door Manfrotto aanbevolen statieven zijn dan de minimum configuratie. Goed voor gebruik in een studio, waar het niet tocht. Verdubbel rustig het gewicht, Manfrotto is optimistisch. Ga een uit van een draaggewicht van 10 kilo minstens.

Hans Braakhuis

pagina 5

3.

vuistregel 3, klem of ring

Statiefpoten kennen twee constructies om ze te verlengen of te verkorten. Je zet de boel vast middels een klem of middels een ring. Een Engels woord voor de draai-ring is twist-lock. De vergrendeling van de statiefpoten middels een klem is goedkoper en eenvoudiger te produceren. Het voordeel van een klem is dat je gemakkelijk kunt zien of het slot zit. Een klem werkt veelal maar op één van de 4 zijden, in plaats van op alle vier de kanten. Van statief met klem wordt gedacht dat het ook eenvoudiger te bedienen is. Maar je kunt ook je vingers oid. er tussen krijgen. Bij een ring constructie worden het geheel vastgezet doordat een ring een onderliggende vulring vastzet op de andere poot. Bij een goede constructie werkt dit sneller en nauwkeuriger dan bij een klem. Een ring lijkt eenvoudiger te construeren dan een klem, maar de nauwkeurigheid moet veel groter zijn dan bij een klem. Een ringconstructie kent veelal maar twee onderdelen. De ring zelf en de vulring die de boel vastzet. Een klem heeft veelal een of meerdere veren, een of meerdere vulplaatjes en een scharnier. Als het geheel van kunststof is kun je het soms niet eens uit elkaar halen om schoon te De poten zet je vast met maken. een klem constructie. Als je een dagje op het wad hebt staan werken en je wilt na afloop al het zand verwijderen: bij de meeste ringen kun je alles uit elkaar draaien en schoonmaken. Bij een klem kun je veelal de veertjes niet meer op zijn plaats krijgen, zitten de kunststof vul plaatjes op een andere plek en dan werkt het niet meer. Je zult in een winkel het even uit elkaar halen van een klem constructie nooit mogen proberen. Bij een ring constructie mag het veelal wel, maar wel eerst vragen. Ben nog geen klem op een statief tegen gekomen die de boel zo vast zet, dat de statiefpoten niet meer ingedrukt kunnen worden. Ben nog geen statief met een ring sluiting tegengekomen waarvan ik de poten wel kan indrukken. Zelf leun ik wel eens op een statief, en als dat statief dan met camera en al om valt!

De poten zet je vast met een draai-ring.

Nog een nadeel van de klemconstructie, wil wel eens leuke blauwe plekken op je vingers geven. Gitzo G-Lock ringen zijn met een korte draai te vergrendelen. De Gitzo ringen zijn door de gebruiker zelf schoon te maken en onderdelen kun je zelf vervangen. Noodzakelijk voor een zeer lange levensduur.

Gitzo G-lock

Hans Braakhuis

pagina 6

4.

vuistregel 4, hoogte en middenzuil

Kies een statief met je eigen lengte. Let erop dat de benen van het echte statief lang genoeg zijn om ten minste op ooghoogte te kunnen werken. Anders moet je steeds bukken. Vrijwel alle statieven hebben een middenzuil, zodra je die middenzuil uitschuift verdwijnt het voordeel van een stabiel en trillingsvrij statief. Zo min mogelijk de middenzuil dus gebruiken. De betere statieven hebben in het geheel geen middenzuil. Bij de opgave van de fabrikant voor wat betreft de lengte, wordt de middenzuil bijna altijd meegeteld. Rekening mee houden dus. Tel de hoogte van de kop en de camera er bij op en je komt zo op ooghoogte, zonder echt te moeten bukken. Overigens kan je statief nooit te groot zijn. Met een wat langer statief kun je op een schuine helling nog gemakkelijk je camera aansturen.

Geen middenzuil: de Induro LFB100S, met verzonken leveler - balhoofd Een statief onderdrukt de trillingen maximaal op het snijvlak van een lijn van de drie poten. Kijk eens naar het plaatje hiernaast, op het statief een stevig balhoofd en je camera zit ongeveer op de ideale plek, bij de bovenste rode punt. Let op de minimale hoogte van een statief. Kun je de statief poten vrijwel geheel spreiden zodat je ook een paddenstoel van onderen op de plaat kunt zetten. Soms kun je ook de middenzuil omdraaien zodat je ook heel laag kunt komen. Een omdraaibare middenzuil is ook handig als je een foto van enkele boekpagina’s (reproductie) wilt maken. Even een klein waterpasje op de achterwand van de camera gebruiken om de boel echt recht te zetten. Voor de maximale trillingsonderdrukking is het van belang dat je een statief zonder middenzuil gebruikt, of de aanwezige middenzuil niet gebruikt. Als je een middenzuil omhoog zet, dan zal de trillingsonderdrukking met de helft verminderen. Een voorbeeld: M’n eigen Gitzo GT33xx komt vanaf de statiefplaat op 149 centimeter. Plus een niet uitgeschoven middenzuil = 152 centimeter. Plus een snelkoppelingsplaat en een wat groter balhoofd = 165 centimeter. Dan nog 12 centimeter (het verschil tussen mijn hoogte en de ooghoogte) = 177 centimeter. Als je me kent dan weet je dat ik dus wat moet bukken, voor mij geen probleem. Tip: met een camera met een beweegbare monitor, kun je gemakkelijk een hoogteverschil ondervangen. 5.

De maximale trillingsonderdrukking is op het snijvlak van de drie poten, precies daar waar de sluiter van de camera zich bevindt, bij de bovenste rode punt.

vuistregel 5, de aanschafprijs

Als je voor goedkoop gaat heb je waarschijnlijk dezelfde eigenschap als m’n buurman: veel dingen kopen en weinig gebruiken. Een aanjager voor de economie. Als vuistregel voor de aanschaf van een statief en kop kan gelden: de helft van de prijs van camera en objectief. Voordat je gaat rekenen, bedenk dat wij Nederlanders zuinig zijn. Een rekenvoorbeeld: Nikon D610 + Nikkor 16-35 AF-S, samen ongeveer 2500 euro. Een redelijk statief begint dan met de hier bovenstaande vuistregel rond de 1250 euro. Wil je wat beters: De Gitzo GT3542 LOS Ocean Systematic Serie 3 kost rond de 1400 euro en een leuke Gitzo kop kost rond de €400, toch nog goedkoper dan je camera en statief samen. Een alternatief: als je een redelijk goed 1200mm Makusov-Cassegrain telescoop aanschaft, ben je rond de 6000 euro kwijt, en dan is de vuistregel voor een bijpassend statief: prijs telescoop = prijs statief. Wil je niet zoveel geld uitgeven, lees verderop: “toch met een cheapo statief aan de gang”. 6.

vuistregel 6, stabiliteit

Hans Braakhuis

pagina 7

Minder onderdelen is beter. Een statief waarvan de poten in 5 delen zijn in te schuiven is in principe minder stabiel dan een statief met 2 delen. Nog beter is een studiostatief met slechts één kolom. Je hoort een afweging te maken tussen stabiliteit en gemakkelijk mee te nemen. Een stabiel statief zal niet omwaaien. Van belang is de keuze tussen rubberen voetjes (parket) EN de keuze voor spikes, die je echt nodig hebt op de schuine kant van een dijk e.d. 7.

vuistregel 7, waarvoor ga je het statief gebruiken?

Zelf gebruik ik mijn statief om een betere compositie te maken. Om me te kunnen concentreren op het onderwerp. Om ook aandacht te geven aan elementen in voor- of achtergrond die een beeld kunnen versterken, of die soms storend zijn. De veranderen van de belichtingscorrectie kan gemakkelijk gedaan worden. De “hoge lichten” waarschuwing aan op de monitor en je ziet dat de belichting een correctie moet hebben. Een statief hoeft dan niet heel zwaar te zijn. Langzamere sluitertijden zijn dan niet echt nodig. Zelf werk ik ook graag binnen, en een flits wordt veelal alleen gebruikt om enkele schaduwen te verhelderen. Bij sluitertijden van 1/4 tot 1/30 seconde heb je wel een stevig statief nodig. Heb je een statief nodig om met lange tele objectieven te kunnen werken, dan moet je echt een heel zwaar statief kiezen. Boven de 300 millimeter (200 millimeter op een DX camera) werkt een rijstzak eigenlijk veel beter. Om het gewicht van een lange tele niet te hoeven dragen kun je in plaats van een gewoon statief ook eens kijken naar een goed éénbeen statief. Werk je alleen met langere sluitertijden van 2 seconden of meer, dan kun je ook weer een eenvoudig statief gebruiken. De trillingsonscherpte vanwege de sluiter zal aanwezig zijn, maar maakt dan ongeveer 1/10de seconde uit van een belichting van zeg 2 seconden. Dat is op de foto niet meer terug te vinden. Je moet natuurlijk wel de zelfontspanner of de afstandsbediening gebruiken. En klap de spiegel voor de opname omhoog. Binnen of buiten? Als je een statief ook buiten gebruikt zal het omwaaien als het statief te licht is. Zelfs een zware camera er op, kan dat niet voorkomen. Het gebruiksdoel is van invloed op alle andere vuistregels.

Hans Braakhuis

pagina 8

3.

welke statieven zijn er? 1.

tafelstatief

Bij de echt kleine statieven (tafel statief) is het van groot belang is dat er echt geen beweging in zit. De voorkeur gaat dus uit naar een tafelstatief dat uit zo min mogelijk delen bestaan. Bekend zijn de kleine Leitz tafel statieven met drie poten die naast elkaar gedraaid kunnen worden om het statief makkelijk mee te nemen. Normaal gebruik je zoiets op een tafel. Werk je ermee op de grond, dan heb je ook een opzichtzoeker nodig of een hoekzoeker. In een kerk is zo'n statief ook tegen een muur te drukken, waardoor je een trillingsvrije opname kunt maken. In plaats van een kerk kun je ook een muur, een boomstam, straatmeubilair en dergelijke gebruiken. Een klein tafel statief is niet echt handig op een zachte ondergrond. Het geheel blijft te instabiel. Het is noodzakelijk dat een tafelstatief een balhoofd heeft, anders kun je camera niet gemakkelijk op het onderwerp richten. Een tafelstatief is goed te gebruiken onder een compactcamera. Je hebt een steviger exemplaar nodig voor een spiegelreflex. Het is de ondergrond die de demping mede voor zijn rekening neemt. Tafelstatieven zijn ook te gebruiken als houder voor een draadloze flitser. De verderop besproken tafelstatieven met klem of schroef zijn daarvoor ook handig. Er zijn tafelstatieven waarvan de de poten opgeborgen kunnen worden in de middenzuil.

uitstekend hoezo trillingen?

Hans Braakhuis

pagina 9

2.

reisstatief

Reisstatieven zijn er omdat je op vakantie moeilijk met een groot zwaar statief kunt sjouwen. De meeste statieven die in een winkel staan, vallen onder het begrip kleine statieven. Dat je bij een echt reisstatief zou moeten bukken is niet zo erg, met een klein statief heb je beperkingen. Een klein statief gebruik je dan alleen op een lange wandeltocht. Ga alleen voor de allerbeste merken. De poten van reisstatieven bestaan soms uit 3, 4 of soms uit 6 delen. Door meer delen te gebruiken kunnen statieven compacter gemaakt worden, en soms ook een hogere lengte bereiken. Maar als een statief meer delen heeft, verliest het aan stevigheid. En het onderste gedeelte van een poot, is dan het kleinst, omdat het in de andere poten moet kunnen schuiven. En hoe kleiner de doorsnee van een poot, des te minder stabiliteit. Wil je nu toch een reisstatief hebben, neem er een met zo weinig mogelijk delen. De slechtste kwaliteit is te herkennen door een statief maximaal uit te trekken en het in je hand te laten wiebelen. Als of je met een hengel werkt. Je ziet door het zwiepen van de benen dat het geheel niet stabiel is. Er zijn al reisstatieven vanaf 0,9 kilo en een lengte uitgeklapt van 150 centimeter of net iets meer. Ik vraag me af of die echt stabiel kunnen zijn. Een eigen testje met een iets zwaarder statief (1,1 kilo) bevestigde m’n vraagteken. Een Davis & Sanford Traverse statief, US$ 85, gewicht 1,5 kilo, minimum hoogte 40,6 cm, max: 144,8 cm, inclusief balhoofd 3.

eenbeenstatief

Het eenbeenstatief (monopod). Dit soort statieven heeft slechts één been en geeft daarom alleen enige ondersteuning aan de camera en objectief. Je ziet ze de professionals gebruiken op een voetbalveld. De voetbalfotografen hebben veelal een camera van rond de kilo en daarop een objectief met aanmerkelijk meer gewicht dan die éne kilo. En omdat nu twee keer drie kwartier in je hand te houden, dat is veel te zwaar. Op zo'n moment is een monopod een prettige ondersteuning en helpt het daadwerkelijk de camera stabiel te houden. Een voordeel van een éénbeen statief is dat de camera en objectief ook wendbaar is. Op een gewoon statief is dat veel minder. Ook in een dierentuin, als de dieren op je zitten te wachten, kan een éénbeen net iets meer gemak betekenen, of net een iets langzamere sluitertijd. In de natuur moet jij wachten tot het dier aan je gewend is, tot het gaat drinken, tot het z'n nest uit vliegt. Dat wachten lukt nooit met een éénbeen, tenzij je dat ding in een betonblok plaatst. Een eenbeenstatief is lichter dan een 3-poot en geeft je camera wel iets meer stabiliteit dan zonder een statief of monopod, maar je hebt niet de mogelijkheden van een echt statief. Een éénbeen statief is ook handig om over een mensenmassa heen foto's te maken. De camera bedien je dan met de afstandsbediening. Ga wel voor een éénbeen statief met een eenvoudige kantelbare kop, zodat je bijvoorbeeld een opname van jezelf kunt maken. Of je op plekken kunt fotograferen waar je anders niet bij kan komen. Veelal zul je zo’n kop er apart bij moeten kopen. Manfrotto noemt zoiets een Monopod Kop, anders zoek je een klein balhoofd. Met een klein tele-objectief in een dierentuin kun je met een eenbeenstatief best leuke opnamen maken. Onder de bomen is het veelal wat donkerder.

Hans Braakhuis

gemaakt voor reclame, niet om te gebruiken pagina 10

Verkijk je niet op de draagkracht van een éénbeen. Ga eens uit van minstens 7,5 kilo. De goedkopere monopods beginnnen met een draaggewicht van 2,5 kilo. Dat lijkt voldoende voor een camera en een tele-objectief. Maar zelf merk ik dat er meer gewicht op de éénbeen terecht komt. De meeste monopods die ik ken hebben een hoogte van maximaal 1,65 meter en dat is te laag. Moet bukken en het gewicht van m’n armen telt ook mee en het gevolg is dat het statief in zakt. Als een statief niet je ooghoogte haalt, dan leun je er een beetje op. Op de 2010 Photokina bij meerdere merken een testje gedaan en alle statieven (ook de éénbenen) met een eenvoudige klem om de de poten vast te zetten, zakken dan in elkaar. Alle statieven met een ring (draaisluiting) om de poten vast te zetten, zakten niet in. Je kunt een monopod iets hoger maken door er een Manfrotto 234RC-kop op te zetten. Daar waar ik bij de gewone statieven steeds wijs naar “groot en zwaar” gaat dat voor een monopod niet op. Stabiliteit en trillingsonderdrukking zijn vrijwel niet van belang voor een éénbeen statief. Er zijn ook “zelfstandige” eenbeners, zoals de Manfrotto 682B. Deze is eigenlijk goed geschikt voor het dragen van een flitser oid. Zet er dus geen camera met statief op om deze alleen te laten staan. En dan heb je nog een “tri monopod”, eigenlijk een driepoot statief met een éénbeen in het midden die je er uit kan halen. Voor elk wat wils. Niet doen, kies voor en een goede driepoot en kies apart voor een goede éénbeen. Samengevat: - voldoende lengte; - neem er een balhoofd met snelsluiting bij - met drie segmenten werk je snel, maar is soms te lang voor een foto-tas-rugzak - vijf segmenten is minder stabiel (niet zo van belang) maar veelal kom je niet hoger dan 1,50 meter - carbon is aan te bevelen in verband met gewicht. Tip: Manfrotto Monopod Carbon Fibre 4-Section 694CX; 1,65 meter hoog. En een Manfrotto 234RC-kop. De hoogte is krap. Anders een Manfrotto Self Standing Monopod Black met een lengte van 1,72 meter. 4.

klem- schroef statief

Een klem- of schroef statief is een compact statief. Het heeft niet de stevigheid die een tafelstatief kan hebben. Maar je kunt ze met een klem, greep of een schroef ergens op vastzetten. De bekende Gorillapods vallen ook in deze groep. Het kenmerk van deze statieven is dat ze klein

Van http://www.gucca.dk zijn, dat er soms leuk uit zien, dat enige stabiliteit van het statief geheel ontbreekt, en dat je ze aan kunt passen aan de omgeving. Een klem statief kun je vastzetten aan een deurpost, op een hek, lantaarnpaal, e.d. Een schroefstatief is een klein tafelstatief waarbij er een schroef aanwezig is die je in een hek of boomtak kunt vastschroeven.

Hans Braakhuis

pagina 11

De plaatjes laten niet alle mogelijkheden zien, er zijn er ook met een zuigvoet, die je bijvoorbeeld op een auto kunt gebruiken. Je hebt beperkingen qua stabiliteit. Veelal ligt de winkelprijs tussen 10 en 30 euro, daar kun je al zien dat het geheel niet stabiel is. Kijk eens naar een Novoflex Uniklem 62 Klemstatief. Kost wat meer en je kunt er zelf een fatsoenlijk balhoofd opzetten. 5.

driepootstatief

De driepoot is het meest voorkomende statief. De driepootstatieven zijn er in drie vormen. Een U-rail, een vierkante buis en een ronde buis. Een ronde buis heeft meer massa en is dus beter. Trillingen worden van alle kanten opgevangen. Op een ronde buis past ook een ronde klemring en dat is een betere verbinding dan iets met klemmen aan één of twee kanten aan een vierkante buis. Lichte statieven voldoen meestal wel bij video opnamen, mits ze een vloeistof kop hebben voor de pan-opnamen. 6.

omklapbare driepoot

Sinds 2010 komen er steeds meer driepoot statieven op de markt, waarvan de statiefpoten geheel omklapbaar zijn. De nadelen hiervan zijn: - De constructie verliest aan stevigheid. - Je kunt het meegeleverde balhoofd veelal wel uitwisselen, maar dan verlies je de compactheid. Met een beter balhoofd kunnen de poten niet meer tegen de middenzuil aan. - Het draagvermogen is veelal beperkt. - Je werkt altijd met een middenzuil en dat kost trillingsonderdrukking. Het voordeel is dat het geheel compacter wordt om mee te nemen. De anders uitstekende kop of balhoofd verdwijnt nu aan de binnenkant. Bij een gewone driepoot, zonder omklapbare poten, kun je soms de middenzuil omdraaien en dan wordt het geheel ook kleiner, maar veelal niet compacter. Want je krijgt de poten dan niet meer strak tegen elkaar aan. Elders noemt men dit: "Upside down". Een ander voordeel is dat je gemakkelijk laag bij de grond kunt fotograferen. Als je de middenzuil kunt omdraaien, dan werk je met de Zo wordt het compact. camera veelal onderste boven. Heb je nu een camera met een kantelbare monitor, dan valt het probleem van een camera die onderste boven hangt wel mee. Je werkt veelal toch met een afstandsbediening. Met omklapbare driepoot kun je twee poten omklappen en dan het geheel vrijwel vlak op de grond leggen. En dan kun je ook nog de camera met je statiefkop of balhoofd zo zetten zoals je dat wilt. Enkele merken: Cullmann Hans Braakhuis

pagina 12

Feisol CT3441S (rapid) heeft omklapbare statiefpoten. Sirui T-005 kan dit kunstje, maar omdat de middenzuil vast zit, neemt het gebruiksgemak sterk af. Sirui T-2004X aluminium Togopod Explorer Max Super-Pro, Togopod Runner Tim, Google tip: “legs 180° reversible”. 7.

driepoot statief zonder middenkolom

Een statief zonder middenkolom is stabieler. Maar ook duurder als je dezelfde hoogte wilt halen. Op de statiefplaat zet je een statiefkop, en ga je gang. Gitzo heeft een prima balhoofd dat verzinkt op de plek van de statiefplaat.

Gitzo GH5380SQR

Hans Braakhuis

pagina 13

8.

steady stick

Als u hier een goed Nederlands woord voor heeft. Een steady stick is een kleiner model monopod die je op meerdere plekken kunt vastzetten. Het gaat er bij het gebruik minder om dat je trillingsonscherpte voorkomt. Je gebruikt de steady stick met name om een behoorlijk gewicht gemakkelijker te dragen. Je hebt beperkingen qua stabiliteit.

Een Clik Elite BodyLink Telephoto Pack. 9.

Draagriem voor een steady stick.

borststatief

Te gebruiken tijdens bijvoorbeeld de jacht en reportagefotografie. Je hebt je handen vrij. Je hebt beperkingen qua stabiliteit. 10.

ladderstatief

Een ladderstatief is er in een binnen en buiten uitvoering. Veelal uitschuifbaar en aan de bovenkant heb je een cameraplateau. 11.

reprostatief

Veelal gebruik je de zuil van een afdrukapparaat (kijk eens naar een Durst 605) om er een camera aan te hangen en er reproductieopnamen mee te maken. Bij veel driepootstatieven kun je de middenzuil ook omdraaien en dan past er op het plateau met de cameraschroef ook weer een camera op. Je moet dan wel de poten in een hoge stand zetten. 12.

schouderstatief

Een soort geweerkolf met cameraschroef die je tegen je schouder kunt drukken. Je hebt beperkingen qua stabiliteit. 13.

zuilstatief

Dit is een statief voor gebruik in een fotostudio. Zeer stabiel en zwaar gebouwd, al of niet met wieltjes er onder. Soms alleen een zuil met plateau voor de camera, maar er zijn er ook met andere bevestigingsplekken voor lampen, flitsers en bakje om kleine spullen op te bergen. Sommigen hebben ook een klein tafeltje, zodat je er een laptop of iets dergelijks op kunt zetten en je tethered werkt. 14.

rijstzak (bonen mag ook)

Bij een rijstzak heb je het over een wat flexibele veelal katoenen zak met rijst er in. Dat mag ook wat anders zijn. Er is concurrentie met variaties zoals de pittenzak, de bonenzak en de zak met vogel-, kippen- of duivenvoer. Zo’n rijstzak kun je zelf maken. Zelf heb ik een Japans schelpen kussen, waar ik ook op slaap. Licht, vervormbaar, en in positie behoudt het de vorm. Er zitten tegenwoordig geen gebrande schelpen meer in, maar stukjes macaroni van kunststof. Makkelijk wasbaar dus. Rijst en bonen hebben een hekel aan regen. Ook droge mais, boekweitdoppen, vogelzaad, maïs, kunststof korrels, zonnebloempitten e.d zijn te gebruiken. Als het maar stevig en klein is. Op een bepaald moment heeft een statief geen nut meer. Je hebt het dan over objectieven van 300 millimeter of langer op je camera. Als een statief groot en zwaar moet zijn, dan heb je soms ook een betonmolen nodig om ter plekke een statief goed te verankeren. Dat is niet handig. Het is dan beter om dan het statief te vervangen voor een rijstzak. Dat heeft een groot voordeel. Je ondersteunt niet de camera of het objectief op één rustpunt, maar je ondersteund het geheel of een groot gedeelte van het objectief.

Hans Braakhuis

pagina 14

Een rijstzak heb je in ieder geval nodig als je een camera op een een telescoop zet, dat heet digiscoping. De testen van J.A. Meijerink (zie verder) maken dat ook wel duidelijk. Digiscoping werkt met een bereik vanaf 1.000 millimeter. Bij enkele opstellingen kom je wel tot 15.000 millimeter. Ben je de rijstzak vergeten! Vul dan een plastic tas met zand. Werkt net zo goed. Google gewoon naar voorbeelden met bv “beanbag photography” en klik dan op afbeeldingen.

2 rijstzakken, waarbij ik een Coolpix ondersteun, beetje overdreven. (Verkade Fotografie) Op de site van Marco de Jong: http://www.mdjfotografie.com/ kun je meerdere zaken bestellen zoals deze rijstzak:

Hans Braakhuis

pagina 15

Multi-functionele rijstzak. Lees hier over een andere broekrijstzak: http://www.vogelsvanbelgie.be/Tip_1.html Een internetwinkel met veel soorten: https://www.lowlandphotoservice.nl/18-rijstzakken Hoe maak je een rijstzak? 15.

steady cam

Met name als je met je camera wilt filmen, dan ontbreekt het je aan de VR (vibration reduction / trillingsonderdrukking) die vrijwel alle goedkope filmcamera’s wel aan boord hebben. En dan heb je dus in plaats van een statief iets waardoor je de eigen trillingen beperkt. De foto (met een Merlin Steady Cam) met een Canon camera maakt al duidelijk wat een eenvoudige opzet doet: verhoog het gewicht en verlaag het zwaartepunt.

Hans Braakhuis

pagina 16

16.

WaterWeight

Met een WaterWeight stabiliseer je het statief extra met behulp van water. Je hoeft geen zware zandzakken meer te sjouwen voor een behoorlijke stabiliteit, je vult de WaterWeight op locatie met water. Op de foto zie je de WaterWeight om de voet van een statief, en dan moet je wel een statief hebben met een hoge zuil, en lage statief benen. En dat zijn nu net niet de meest stabiele statieven. Een drie-poot is het meest stabiel op de plek waar de drie poten elkaar snijden. En aan de foto is al te zien dat juist daar de waterzak ligt. Zo’n waterzak is wel handig met lamp- of flitsstatieven op een buitenlocatie waar het waait. Onontbeerlijk zelfs. Maar er zijn veel alternatieven. Grond-ankers, grond-schroeven, bakstenen, zandzakken. Ben je in een tuin en is er een waterslag in de buurt, dan wint de waterzak. De WaterWeight is ringvormig en je mag ze ook stapelen. Met een normaal statief heb je meer verzwaringsmogelijkheden waarbij het van belang is dat de tas met stenen ook op de grond rust.

17.

zwenkrek

Een zwenkrek is het Nederlandse woord voor een “gimbal head”. Schommelkop hoor je ook veel. Je gebruikt een zwenkrek als voetbalfotograaf langs de sportvelden zijn éénbeen (monopod) gebruikt. Het zwenkrek is meer geschikt voor vogelfotografen die ook met lange objectieven enige ondersteuning willen hebben, doch ook zeer flexibel willen zijn. Je gebruikt een schommelkop om een lang objectief met een vinger te kunnen sturen. Een schommelkop is meer om een vogel in vlucht te kunnen volgen, dan om een lange sluitertijd te kunnen realiseren. Je moet dus wel een snelle sluitersnelheid gebruiken om trillingsonscherpte te voorkomen. De stabiliteit hangt af van de kwaliteit van het rek. Jobu: http://www.jobu-design.com/gimbals.html Wimberley: http://www.tripodhead.com/products/wimberley-main.cfm

Hans Braakhuis

pagina 17

Test: http://www.svenmichiels.be/?page_id=294 Ervaringen: http://www.nikon-club-nederland.nl/forum/viewtopic.php?f=31&t=45523 18.

diy statief

Wat is er nog meer te vertellen over de moeder van alle statieven. Het zelf gemaakte touwtje statief. Met dank aan Wim Wiskerke: http://www.xs4all.nl/~wiskerke/artikelen/touw.html Of als alternatief: het zogenaamde “junglestatief”. Draait een schroef in de statiefaansluiting onder de camera en maak daaraan een stevig elastiek dat je in een lus onder je voet stopt. Doet dat bv met enkele “postbode”elastieken. Het elastiek moet niet te lang zijn, hij moet strak zitten als de camera voor je oog zit. Met een stuk touw tussen je voet en de camera kan ook. Zo houdt je de camera stabiel en kun je met langere sluitertijd tóch een plaatje knippen. Een in de winkel te koop touwtjes statief: Gentec Optex SteadePod. Een alternatief voor een touwtjestatief is een kettingstatief. 4.

carbon, basalt, aluminium, hout 1.

aluminium

Aluminium is het meest gebruikt en is goedkoop. Aluminium is gevoeliger voor trillingen dan carbon. Maar het voordeel is dat aluminium zwaarder is dan carbon of basalt. Het waait niet zo snel om. 2.

hout

Statieven van hout hebben het voordeel dat ze zeer goed trillingen dempen. Voor hun gewicht zijn ze stabiel. Nadelen: lomp en groot, het gietijzeren gedeelte breekt snel. Door het relatief lage gewicht van hout wil het statief nog wel eens omwaaien. Hout ziet er mooi uit, het gewicht is redelijk en zo'n houten statief kost maar kwart van een gelijksoortig carbonstatief. 3.

carbon

Carbon is 30% lichter dan aluminium. Carbon is zeer stijf, duurzaam en vangt trillingen iets beter dan aluminium op. Carbon voelt buiten (als het koud is) warmer aan dan aluminium. Een carbon statief is rond de twee keer duurder dan aluminium. Bij carbon statieven zijn alleen de poten van carbon, alle bevestingsstukken, klemmen, kop e.d. zijn niet van carbon en wegen dus evenveel als op een aluminium statief. Een klein en lichtgewicht carbon statief heeft dan ook niet zoveel zin als een groot en zwaar statief. Zes lagen is gebruikelijk, en andere merken zeggen dat ze acht lagen gebruiken. De lagen worden daarna versmolten tot een geheel. Meer lagen lijkt beter, maar over de dikte van de lagen wordt nooit wat gezegd. Bij goedkopere merken zie je één tot 3 lagen carbon, al of niet vermengd met lagen van een andere samenstelling. Je hebt dus carbon en carbon. Vooral als het wat dunner is kan carbon makkelijk kapot. Gitzo gebruikt 6 lagen carbon, andere merken gaan ook wel eens tot 9 lagen. Dat zegt niet veel. Of negen lagen voldoende is, hangt af van hoe dik die lagen zijn. Gewichtsbesparing bij carbon kun je bereiken door smallere poten te maken, maar ook door minder lagen carbon te gebruiken. Je loopt dus de kans dat een te dun en daarom licht statief, een keer doormidden breekt. Gebeurd met hengels ook. 4.

basalt

Basalt wordt gemaakt van de steensoort basalt welke algemeen voorkomt. Basalt is een vinding afkomstig uit de Russische ruimtevaart industrie. Van het gesmolten basalt materiaal wordt een draad getrokken, daarna is het gelijk als de productie van Carbon. Basalt heeft dezelfde eigenschappen als aluminium, maar is een stuk lichter en de prijs is goedkoper dan Carbon, maar weer duurder dan aluminium. 5.

titanium

Titanium is harder en lichter dan aluminium en daardoor stijver. Het wordt wel gebruikt in panoramakoppen en enkele statieven, met name die voor grotere telescopen.

Hans Braakhuis

pagina 18

6.

Soulid 238

Na de carbon, magnesium en basalt, heeft Gitzo iets nieuws ontwikkeld: Soulid 238. Deze kunststof geeft het voordeel dat je minder gewicht hoeft mee te dragen. http://www.gitzo.us/series-1-soulid-238-quick-release-fluid-head en de oudere Gitzo G2180 Series. Gitzo Head Soulid 238 Quick Release Fluid Head G2180 7.

magnesium

In 1996 was Gitzo de eerste die onderdelen van magnesium ging gebruiken. Dit materiaal is 30 - 40% lichter dan aluminium. Gitzo GH3780QR balhoofd Gitzo G-1178M Magnesium balhoofd met G-2285MB Quick Release 5.

wat hoort er bij een statief?

Bij goedkopere statieven zit is een statief kop inclusief. Op die statief kop zit tegenwoordig vrijwel altijd een snelkoppelingsplaatje. Dan kun je snel de camera van het statief afkrijgen. Het nadeel hiervan is dat elk statief een ander statiefplaatje heeft. Dat verkoopt kennelijk goed. Op de rommelmarkt zie je dan heel veel statieven, zonder zo’n bijpassend plaatje. En dat maakt dat 5 euro dan nog te veel is. Bij duurdere statieven zit geen statief kop en kun je kiezen tussen een statief kop of balhoofd. Al of niet met een snelkoppelingsplaatje. Er is geen standaard ISO voor het snelkoppelingsplaatje. De duurdere merken zijn wel uitwisselbaar, zijn in ieder geval los verkrijgbaar, en zijn soms uitwisselbaar met andere systemen. Lees ook het artikel over de snelkoppeling verder op. 1.

statief kop

Bij een statief hoort een statief kop. De meesten zijn verstelbaar in drie richtingen, boven-beneden, links-rechts en kantelen op de as. Soms is dit een voordeel. Bij een panorama kop zijn alle bewegingen gescheiden. Daardoor is alles exact af te regelen. Is je kantelpositie juist, wordt deze niet ontregeld als je een andere beweging wilt afstellen. Een panorama kop is groot met allerlei uitstekende stangetjes, wat niet altijd handig is om mee te nemen.

Manfrotto 804 RC2 statief kop met panorama 2.

balhoofd

Zelf werk ik alleen met een balhoofd. Gemakkelijk draaibaar in alle richtingen. Ik houd ook niet van al die uitstekende draaiknoppen en met een balhoofd kun je bijna alle kanten op. Nadeel van een balhoofd is dat als je een knop los draait en je hebt je camera niet met je andere hand vast, dan kipt de camera om en slaat met zijn objectief tegen de statief poten. Daar komen dus al die deukjes in de voorste ring van de objectieven vandaan. De beste balhoofden zijn weer groot, zwaar, werken soepel en zijn met een of meerdere grote klemmen eenvoudig vast te zetten. Het kan handig zijn als je de schroef zelf ook kunt vervangen. Want er zijn ook camera's of kijkers met een andere schroefmaat. Ook is het van belang dat het balhoofd in zijn geheel te demonteren is. Er komt toch een keer zand of stof in, waardoor een en ander niet meer soepel kan bewegen. Dan kun je het wel schoonmaken. Eem balhoofd is relatief gezien klein, ten opzichte van een statief kop. Ze zijn ook sneller te bedienen dan een statief kop. Tegenwoordig zie je veel balhoofden met één knop om Hans Braakhuis

Manfrotto 498 (RS2) met frictie en panorama pagina 19

het gewicht van camera en objectief in te kunnen stellen en één andere knop voor het klemzetten van het balhoofd. Daardoor heb je per configuratie een ander frictiepunt. Het voordeel hiervan is dat niet direct de hele boel omklapt als je het balhoofd wil verstellen. En dan is er een balhoofd waarvan de ronde bal niet geheel rond is. Daardoor kun je er in posities tot 45 graden gewoon mee werken, en komt er meer frictie als je van 45 tot 90 graden gaat. Je voorkomt hiermee dat als je balhoofd per ongeluk een keer loslaat, dat je dan niet met het objectief tegen een statiefpoot klapt. Voor een video camera heb je een vloeistof gedempte kop nodig. Anders schokt je beeld bij een pan. Merken aanbevolen balhoofd: Arca Swiss, Induro, Kirk, Leitz, Linhof, RRS (Really Right Stuff), Gitzo, Markins, Wimberley Head. Welk balhoofd wordt aanbevolen: http://www.tripodhead.com/faqs-ballhead-recommendation.cfm Acratech GP Ball: http://www.acratech.net/categories/ballheads.html Arca-Swiss:

Arca Swiss Monoball Z1 SP

Gitzo G 2380 Induro: http://www.induro.nl/prdhfdgrp.php?id=Statiefkoppen Kirk BH1. Manfrotto: Onder de naam Q6 zullen (2014) bij Manfrotto een aantal statiefkoppen worden voorzien van een Arca Swiss snelkoppeling. Voorlopig zal het gaan om de high-end modellen: MH055M0-Q6, MH057M0-Q6, MH054M0-Q6 en 468MGQ6. Verder zal er ook een Adapter met Arca Swiss aansluiting komen, de MSQ6. De Manfrotto Xpro 3 is uit 2015, speciaal om met zware spullen toch precies te kunnen werken. Helaas, nog wel met een RC2 snelkoppeling. Markins Ball Head Q-Ball Q3 Emille. Really Right Stuff: http://reallyrightstuff.com/ballheads/index.html bijvoorbeeld een RRS BH55.

Manfrotto Geared Head Xpro 3 instellingen.

Lees ook eens http://www.nikonians.org/html/resources/non-nikon_articles/markins/emille.html En een prima test: http://www.traumflieger.de/desktop/ballhead/ballheads.php En de (helaas wat oudere test, die alle andere testen overbodig maakt: http://www.tvwg.nl/testrapporten/statieven/panoramakoppen.htm van de heer Meijerink.

Hans Braakhuis

pagina 20

Je zou zelf een klein testje kunnen doen. Stel het balhoofd met het maximale gewicht aan camera en objectief er op eens in met een hoek van 45 graden naar beneden. Zet het vast en laat het dan los. Kijk door de zoeker hoeveel speling er nog in zit. Te zien aan het verschuiven van objectief en beeld. Zie je enige verschuiving, blijf er vanaf. Gebruikers noemen dit verschijnsel creep. Zelfs de niet slechte Manfrotto 322RC2 Grip Balhoofd heeft er afhankelijk van het gewicht van de spullen die je er op zet, last van creep. Soms is een balhoofd zo hoog, dat het bijna als een middenzuil werkt. Daar is Series 5 Systematic één oplossing voor: Gitzo heeft een balhoofd dat in het statief zakt, zodat er zo Ball Head min mogelijk boven uit steekt. Ook heeft men de hoek beperkt, je kunt hooguit tot 28 graden kantelen. Andere balhoofden halen veelal iets meer dan 90 graden. Let op: ook voor statief kop en balhoofd geldt: let op het draaggewicht, dat hoort drie keer meer te zijn dan het gewicht van camera en objectief. Las ergens een keer dat een zwaar balhoofd op een licht statief, nog wel de trillingen op vangt. Andersom werkt dat niet. Dpreview: Battle of the titans: Top ball heads tested. Met als beste uit de test, de FLM Centerball 58 FT Kugelkopf. De aanschaf van een balhoofd volgt dezelfde leerroute als een statief. Het eerste balhoofd is te goedkoop. Het tweede balhoofd zit al rond de 100 euro, maar bevalt uiteindelijk toch niet. Het derde balhoofd gaat met een prijs vanaf 250 euro en is dan een Arca Swiss, Gitzo, Kirk, Markins, of een Really Right Stuff. Sommigen schaffen een Linhof Profi II aan en ontdekken dan dat zonder Locktite dit balhoofd niet blijft zitten op een statief. 3.

panoramakop

Really Right Stuff BH-30LR II

Het werken met een panoramakop is een vak apart. Enkele adviezen: Begin eens zonder een statief met panoramakop. Haal altijd een extra batterijpak van je camera af. Het meerdere gewicht stoort, en je komt verder van het middelpunt af te zitten met alle gevolgen. Probeer met maximaal een 28 mm objectief te werken, met grotere groothoeken (vertekening) zul je elke foto eerst alles recht moeten zetten, en of alles daarna nog aan elkaar past? Werk in de M stand. Anders heb je je per opname kans op een andere belichting en dat ga je daarna terug zien. Gemakkelijk: een Arca Swiss-panokop op de bestaande kop en een Arca Swiss plaatje onder de camera. Merken: Benro BP18 Pano-Maxx. Nodal Ninja MMk 3 met rotator. Manfrotto pano 303 head RRS, net als bij de statieven, dit zal niet je eerste panoramakop zijn, veelal de derde. Andere tips: Lees het artikel van Eric Haak voor de NCN. En bekijk zijn website.

Hans Braakhuis

pagina 21

4.

snelkoppeling

Er zijn meerdere manieren om een camera op statief te plaatsen. Voor de jaren 1990 had je alleen de statiefschroef. Daarna kreeg je ook de keuze met een snelkoppeling. Daardoor kon je ook met koude vingers de camera vlot op een statief vast zetten. De snelkoppeling heeft intussen meerdere variaties. Elk merk heeft zijn eigen systeem, al dan niet onderling uitwisselbaar. Om het kort en krachtig in te delen: je hebt het Arca-Swiss compatibel systeem, en je hebt alle anderen. De snelkoppeling wordt ook wel eens een kliksysteem (Quick-release) genoemd. Er is een systeem dat je nog met de statiefmoer op je statiefkop en of balhoofd schroeft. En er zijn statiefkoppen en balhoofden met een vaste snelkoppeling. De statiefplaat zit dus op het statief en de cameraplaat zit onder de camera. Met apart leverbare cameraplaten kun je al je camera’s met zo’n plaat uitrusten en dan kun je echt snel wisselen. De koppen en balhoofden waar al van huis uit een snelkoppeling op zit vind ik niet handig, want gebruik m’n statief ook wel eens om er een flitser op te zetten. Nadeel van een snel-koppel-systeem is dat je dan altijd dat ene systeem moet gebruiken. En die systemen zijn niet universeel. Na een aantal jaren is het niet meer leverbaar. En als je dan een onderdeel kwijt bent, moet je alles weer opnieuw aanschaffen. Wil je toch een snel systeem, laat dan de statieven met zo’n aansluiting links liggen. Ga voor een apart systeem van:

Arca-Swiss met schuine kanten.

Giottos: http://www.giottos.com/ Gitzo: http://www.gitzo.com/product_list/72038.2019.71895.0.0/plates Manfrotto: http://www.manfrotto.com/product_list/8374.56.76811.0.0/Headplates Nobu: http://www.jobu-design.com/quickreleases.html Novoflex: http://www.novoflex.com/en/products/camera-support-systems/quick-release-systems/qmount/ Really Right Stuff: http://reallyrightstuff.com/QR/03.html Arca-Swiss Er zijn nog wel andere merken, maar of daarvan de onderdelen na 3 of 4 jaar nog leverbaar zijn? Redget heeft bijvoorbeeld de RQR Complete Quick Release System 1/4” T-Serie. (vergelijkbaar met RC2) Onder de 30 euro heb je de hele set. Prijs en kwaliteit zijn met elkaar in overeenstemming. Er zijn goedkopere slechte variaties. Een Manfrotto Quick Release Adapter 323 RC2 gaat de helft duurder. Een Gitzo G2285MB Quick release adapter (geen RC2) gaat weer twee keer duurder.

Redget RQR T serie Is er een universele snelkoppeling: helaas niet. De RSS / Arca Swiss koppeling komt nu het meest voor. Past oa op: - Arca-Swiss - Benro - Gitzo met de Quick Release D platen (14 of 7 cm) - Kirk - Manfrotto (MSQ6PL ea) - NatureStuff - Promediagear - Really Right Stuff - Wimberley Met de universele 'Arca Swiss'-snelkoppeling van bijvoorbeeld Sirui, Benro, Manfrotto (MH055M0-Q6, MH057M0-Q6, MH054M0-Q6 en 468MG-Q6), RRS, kun je de standaard snelkoppelingsplaat vervangen voor grotere lens- en cameraplaten. Hans Braakhuis

Manfrotto RC2 pagina 22

De Arca-Swiss snelkoppelingen zijn los leverbaar en passen zodoende op alle statiefkoppen met een ISO schroefdraad en de Arca-Swiss platen zitten soms ook al vast op een statiefkop. Ook veel gebruikt: de Manfrotto RC2 snelkoppeling, compatibel met Giotto’s. De RC2 koppeling is niet compatibel met Arca Swiss. Een variatie, die meerdere gebruiksmogelijkheden heeft: M-plaat, van Custom SLR past op de RC2 en de Arca Swiss. Gorillapod heeft een Joby UltraPlate, De UltraPlate kan worden gebruikt op Arca-Swiss compatibele statieven, en je kunt er ook een schouderriem aan zetten. Er zijn meer variaties waarbij je de koppelingsplaat onder de camera kunt laten zitten, maar veelal heb je dan een bungelende camera om je schouder en carabijnhaken die de camera zullen beschadigen. Met de Ultraplate blijft de camera bungelen, maar er zijn geen carabijnhaken.

De Gorillapod Joby UltraPlate, camerariem komt links. Het Gitzo GH1781QD balhoofd van magnesium magnesium 30mm in diameter, en houdt zo’n 5,5 kg. In de kop zitten drie uitsparingen waar de opgevouwen statief poten inpassen als je ze omhoog vouwt. Gitzo zegt dat de Traveler-serie koppen "uitgeklede" versies van hun grotere broers zijn, met de bedoeling om gewicht te minimaliseren. Compleet met een (2014) Arca-compatibele quick release plaat ('D-profiel').

Gitzo GH1781QD balhoofd Er zijn Arca Swiss koppelingsplaten met een oog voor de camerariem.

Gitzo GH2780QR Centre Ball Head QD Serie 2

Hans Braakhuis

pagina 23

Verschil Manfrotto cameraplaten: RC0 RC2 RC3, RC4, RC5, onderling zijn deze niet compatibel. Manfrotto RC0

RC2 komt waarschijnlijk het meest voor. Is naar keuze vast op een balhoofd of statief kop, of je schroeft zelf de RC2 op je standaard ISO schroef van je statief kop of balhoofd.

Manfrotto RC2 plaat RC3

Manfrotto RC3 op een balhoofd

Hans Braakhuis

pagina 24

RC4, je schroeft de onderplaat op een standaard ISO aansluiting. Grote plaat, geschikt voor 6x6 camera’s. Geschikt tot 8 kilo.

RC5 met een Manfrotto 501 PL snelkoppelingsplaat.

Een Manfrotto 468MGRC5 balhoofd met een Manfrotto RC5 snelkoppeling en de 501 PL plaat MSQ6PL = Arca Swiss

Hans Braakhuis

pagina 25

Wat je niet moet hebben zijn de snelkoppelingen van Velbon. Ze hebben de: QB-5W, QB-5LC, QB4W, QB-3, QS-29, QB-5RL, QB-62, QB-145, QB-157. Deze passen allemaal op één of enkele statieven van Velbon en zijn onderling niet uitwisselbaar. Kijk naar het bevestigingssysteem tussen camera en statief. Daar wil je niet op bezuinigen. Een kennis van mij dacht ook een goede deal te hebben. Zijn camera met objectief ligt nu onbereikbaar in een ravijn. 5.

L-bracket

Zelf heb ik geen ervaring met een L-bracket. Lees eens: http://www.nandoonline.com/?page_id=1285 6.

waterpas

Een waterpas op je statief lijkt handig, maar garandeert totaal niet dat ook je camera waterpas staat. Daarvoor zijn ze vaak veel te klein. Een echte waterpas is handiger. Eenvoudig te controleren door een keer helemaal rond te gaan. Als het goed is blijft de horizon op dezelfde hoogte. 7.

afstandsbediening

Als je met een statief werk is een afstandsbediening soms handig, soms noodzakelijk. Dat kan soms al met een draadontspanner, als je camera daar tenminste voor geschikt is. Het kan soms met een infrarood ontspanner die lijkt op de afstandsbediening van je televisie. Het kan met een al of niet draadloze afstandsbediening op de 10-polige camera connector. In de gebruiksaanwijzing van de camera staat welke afstandsbedieningen te gebruiken zijn. Geen afstandsbediening; gebruik dan de zelfontspanner van de camera en zet die iets langer dan 2 seconden. Kun je bij de camera de spiegel van te voren opklappen, maak daar dan gebruik van. 8.

handvat

Voorzie de statiefpoten van een schuimrubber hoes. Hiervoor is isolatie van bijvoorbeeld verwarmingspijpen ideaal. Of lint dat wielrenners op hun stuur gebruiken. De poten worden wat dikker en geven daardoor meer grip. Isolatie materiaal beschermt je handen voor extreme kou. En als je het statief over je schouder draagt, is dat prettiger. In de handel zijn meerdere soorten foam, tennis wrap (foam voor het handvat van het tennisracket), racefietsstuurlint, e.d. 9.

extra monitor

Soms werk je met een statief omdat je zelf niet achter de camera kunt staan. Opnamen vanaf de grond, voor een vogelkast, e.d. Dan zijn er meerdere mogelijkheden om toch (middels Live View) te kunnen zien wat er op de monitor te zien is. Met een Phottix Hero kun je het beeld van de zoeker of het beeld van de monitor op afstand (men zegt 100 meter) zien. Een Zigview monitor is onder een hoek op je eigen monitor te plaatsen omdat je bv geen Live View hebt. En afhankelijk van het model, kun je ook een 10 meter lange kabel tussen plaatsen. Andere merken zijn: Shashinki, Pixel. De kwaliteit van deze monitoren mag je niet vergelijken met de monitor van de D300 of hoger, zelfs niet met een D50. En wat let je om de TV uitgang van je camera te gebruiken voor een fatsoenlijke monitor. Met een wifi verbinding in of optioneel extra aan je camera, kun je tethered werken met een laptop of een telefoon met wifi. 10.

objectief gondel

Objectief gondel = statief beugel van een objectief. Soms voldoet een objectief gondel niet. Veelal heb je minder balans op een statief. Reden om eens om te kijken naar een extra of andere gondel voor het objectief. Meerdere Nikon objectieven hebben een beroerde statief gondel. Zie bv.: http://www.mdjfotografie.com/ : heb geen aandelen in deze zaak. Kirk: http://www.kirkphoto.com/Quick-Release-Lens-Collars.html Wimberley: http://www.tripodhead.com/products/lens-plates-main.cfm Rainer Burzynski, verkoop via www.isarfoto.de. https://www.isarfoto.com/cms.php/de/0/Home/Produkte/Alle_Hersteller/BURZYNSKI.html Really Right Stuff (RRS): http://reallyrightstuff.com/Items.aspx?code=LensNikonAF&key=cat Hans Braakhuis

pagina 26

SRB Griturn: http://www.srb-griturn.com/index.asp?function=displaycat&catid=27 6.

welke merken statieven zijn er zoal?

Aanbevolen: Linhof, Manfrotto of Bogen zoals ze in andere landen heten, Sachtler, Gitzo (eigendom van Manfrotto), Leitz (made in England), Berlebach (hout). Maar eigenlijk is er maar één merk: Gitzo. Manfrotto is vooral goed wanneer je Gitzo's te duur vindt. Niet aanbevolen: Je kunt niet zeggen dat er echt slechte statieven zijn. De prijs is er ook naar: (alfabetisch) Bilora, Cullmann, Exalas, Gorillapod, Falcon, Hama, König, Luxon, Mamiya, Revue, Quantaray, Sigma, Slik (was in de vorige eeuw wel goed), Vanquard (gaat niet op voor de duurdere exemplaren), Viola, Vivitar, Walimex. Gitzo kopieën: Het probleem van andere merken dan Gitzo is de aanmerkelijk lagere prijs. Dat kan wel maar ergens zal het ten koste gaan van stabiliteit en duurzaamheid. M'n eigen Gitzo Studex was na 40 jaar nog niet versleten. Verwacht dat m'n huidige Gitzo bij normaal gebruik ook met gemak 40 jaar zal vol maken. Maar ja, ervaringen uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst. De goedkopere merken zoals Benro, Feisol, Redged en Weifeng hebben (bijna) allemaal aanloop problemen gehad qua duurzaamheid. En wie zegt me dat die nu over zijn. Op het www veel goede verhalen van tevreden gebruikers die de Gitzo kopie net een week in huis hebben. Over 30 -35 jaar weten we met zekerheid of de Gitzo kopieën net zo duurzaam zijn. 1.

Nikon

Nikon maakt eigenlijk geen statieven voor de fotografie. Er zijn wel statieven voor de meet instrumenten die voor landmetingen gebruikt worden zoals theodolieten. Er zijn wel enkele Nikon statieven bekend. Het meest zie je gadgets, in de vorm van een statief, die zijn bedoeld om in een vitrine te zetten en niet om als statief te gebruiken. Nikon FT-1200. Het fotootje is geleend van de site: http://www.nikonvision.co.jp/products/accessory.htm waar het op dit moment (medio 2010) enige leverbare statieven staan vermeld. Slechts enkele kenmerken kon ik achterhalen. Gewicht: 1,2 kilo, adviesprijs in Japan: 14.175 Yen, inclusief BTW. Een lichtgewicht driepoot statief en vanwege het lichte gewicht ben je mobiel met dit statief. Met dit statief is snel te werken, mede door de handige middenzuil. Het statief is speciaal gemaakt voor telescoop kijkers, zoals de Spottingscope. Hierdoor kan observatie in een comfortabele houding plaats vinden. (deze verkoopprietpraat is slechts een vertaling van de Japanse tekst, ik ben er niet verantwoordelijk voor)

Nikon FT-1200 statief

Elders op het web kwam ik dit tegen: een Nikon Bogen statief. Ook niet echt Nikon. Kijk zelf, zolang de link werkt: http://www.opticplanet.com/contents/products/nikon-tripod-848.html Daar waar ik soms zeg: ga voor de Nikon, hier dus niet. Want de tekst is simpele reclame nonsens. Met een licht statief van ongeveer 100 euro kun je nooit een Spottingscope gebruiken. Voor het bedrag kun je wel een waterdichte bonenzak kopen waar je Spottingscope op rusten kan. Met enige plaatsvervangende schaamte: http://swfa.com/Nikon-Tripods-C814.aspx 2.

Benbo

Het lijkt er op dat de drie verschillende Benbo statieven alleen te koop zijn bij Konijnenberg. Je hebt de Benbo 1, 2 en de Trekker. Kenmerk is dat de middenzuil kantelbaar in alle richtingen is. Dat maakt dat je veel op trillingsonderdrukking inlevert. 3.

Benro

Ik waag me niet aan een beschrijving van een Benro statief. Wil alleen waarschuwen voor het feit dat de fabriek sinds 2002 kennelijk nog al wat problemen ondervindt, het meest bij de balhoofden. Die zijn dan ook al meerdere keren vervangen en aangepast. In 2008 werd er een nieuwe lijn van carbonstatieven en balhoofden geïntroduceerd. De oudere KS- en KB-serie balhoofden (2002 - 2008) gaven veel gebruikersklachten. In 2012 kwam er weer een nieuwe serie koppen: de N serie. In 2014 weer vier nieuwe balhoofden: De V-serie is Arca-swiss compatible en zijn voorzien van één knop met een 'lock'- en 'drag'-functie. Hans Braakhuis

pagina 27

Veel modellen hebben geen anti-leg rotation. Of te wel je kunt niet alle poot onderdelen in één keer los- of vastzetten. Een review: http://www.photofacts.nl/fotografie/rubriek/reviews/review_statieven_van_benro.asp http://www.benro.nl http://www.benrousa.com In 2015 is er weer een nieuwe lijn combi statieven waarbij alles weer wat steviger is uitgevoerd, de klem verbinding (helaas dus) is verbeterd, en er rubberen dopjes onder de poten staan. 4.

Berlebach

Berlebach - www.berlebach.de Hout geeft een goede demping, beter dan metaal of kunststof. Er zijn geen ontevreden Berlebach gebruikers, en een Berlebach is zelden tweedehands te koop. Een test uit 2006. 5.

Coman

Coman is de nieuwste 2013 kopieerder van de Gitzo statieven. Ter vermaak! 6.

Culmann

http://www.cullmann.de/home.html 7.

Desq

De DesQ 323 is een veelzijdig, en lichtgewicht statief met een eigen gewicht van nog geen 11 ons. Ben nog op zoek naar de importeur. 8.

Feisol

Op de Photokina 2008 en 2010 wel eens in m’n handen gehad. De toen aanwezige modellen hadden allemaal luchtdichte buizen. Dus als je een poot uittrekt, schuift die door het vacuüm weer terug. Niet echt handig. Bij nieuwere versies (2012) is dit niet meer het geval. Een voordeel van Feisol is dat ze zich gewoon beperken tot het functionele statief.

Links Linhoff, rechts Gitzo Cremaillere met RN no 4 kop uit de jaren 50-60. Werkt nog uitstekend.

De Feisol CT3441S heeft omklapbare statiefpoten. De PC-A2240 is een handkarretje en statief tezamen. Volledig uit carbon, en hierdoor lichter en steviger dan een vergelijkbare kar uit aluminium. http://www.feisol.nl/. Feisol is te koop via het www, bij de Feisol vestiging (importeur) en bij enkele internetwinkels. Het is dus moeilijk om in een fysieke winkel een Feisol, naast een Manfrotto of een ander merk te zetten en te vergelijken. Voor de importeur ga je naar http://www.feisol.nl/info_pages.php?pages_id=2?osCsid=80j90b7q6qjcq2vgc1i844ibt4 en bij de contact link maak je een afspraak met René. Dit lijkt omslachtig, maar is in Heerlen en omgeving heel gewoon. 9.

Falcon.

Het lijkt dat de Falcon 8375 een sticker heeft. Als je die er af peutert dan zie je een Qihe J-8375 professioneel camerastatief. De laatste twee woorden zijn niet van mij, maar van iemand die wat met marketing heeft. 10.

Giotto.

Giotto - www.giottos.com 11.

Gitzo

Gitzo is begonnen in 1917, hetzelfde jaar waarin ook Nikon, toen nog Nippon Kogaku geheten, begon. Een leuke overeenkomst. En beide fabrikanten hebben kwaliteit hoog in het vaandel staan. Hans Braakhuis

pagina 28

Gitzo is op dit moment een onderdeel van de Britse Vitec groep die ook, Manfrotto (Bogen in de Verenigde Staten), OConnor, Sachtler, en Vinten bezit. Ook bekend van National Geographic, Lastolite en Kata. Het grote verschil tussen Gitzo en Manfrotto is dat Gitzo maatwerk is en Manfrotto aan de lopende band gemaakt wordt. Dat verschil zie je terug in de prijs, een Manfrotto is goedkoper. Dat verschil vindt je ook terug in de mechanische kwaliteit. De been vergrendeling van een Gitzo is alleen met de hand in elkaar te zetten. Dat lukt niet aan de lopende band. Het maakt wel dat je met een Gitzo je leven lang kunt doen. Een ander verschil is dat van Gitzo allerlei onderdelen gewoon na te bestellen zijn. Gaat er eens wat stuk, geen probleem. Als voorbeeld: http://www.gitzo.de/service/service+%26+repair/ Mocht je ooit onderdelen nodig hebben voor je Gitzo statief, dan kun je de tekeningen en onderdeelnummers raadplegen op de site van Gitzo. Noteer de benodigde onderdeelnummers en bestel ze bij de reparateur: http://www.camtech.nl/ De 2007 serie van Gitzo heeft enkele voordelen ten opzichte van de oudere series. Een nieuw soort aluminium, daardoor 30% lichter. Een railsysteem in de poten, waardoor je alle klem-ringen in een keer open kunt draaien aan een poot. Dat werkt veel sneller. Want de poot onderdelen verdraaien niet meer ten opzichte van elkaar. Bij het oudere systeem moet je eerst een schroef los draaien, poot uittrekken, schroef vast draaien, en daarna kun je het volgende deel los draaien, uittrekken, enzovoort. Een derde verandering is dat de schroefdraad veel groter geworden is. Daardoor draai je sneller. Na een dagje op het wad haal je het geheel uit elkaar en alles gaat onder de douche. De grootste verbetering uit 2008 is een verbeterde waterdichtheid van de poten. In 2012 komt Gitzo met de Ocean Series, waarbij je het Systematic systeemplateau combineert met een extra afdichting aan de statiefpoten.

Gitzo Ocean Series

In 2014 komt Gitzo met de Mountaineer series, met bredere en steverige poten. Als je nu de testen van de Twentse Vogel Groep (TWG) en J.A. Meijerink (zie de link bij testen) hebt gezien dan is duidelijk dat er maar 1 echt goed merk is: Gitzo. Nu is de test van de heer Meijerink uitstekend en duidelijk, maar helaas wat oud en veel andere merken die best wel goed worden gevonden staan er niet bij.

Hans Braakhuis

pagina 29

Danny Ellinger aan het werk De Gitzo statieven configurator: http://80.241.231.149:20080/gitzoConfiguratorWS/default.html Info van de Nederlandse importeur: http://www.transcontinenta.nl/gitzo.html Test Gitzo Traveler statieven: http://www.dslr.nl/?cat=reviews&id=1534 M´n eigen ervaring is beperkt. M’n eerste leuke statief was een Velbon met klemmen. Dat gaf wel eens blauwe plekken op m’n vingers. Na een dagje op het wad zat alles vast en vol zand. Alle klemmen open geschroefd en schoon gespoten. De inwendige veertjes en vulplaatjes heb ik nooit meer op de goede plek gekregen. M´n eerste Gitzo was een tweedehandse Studex, gekocht in 1970. Dat statief is voor de aankoopprijs verkocht in 2008, na bijna 40 jaar. Toen een statief uit de 35xx serie teruggekocht. Waarschijnlijk wel geschikt voor de volgende 40 jaar. De 35Xx niet gekocht omdat de Studex versleten was: nee wilde iets lichters. DSLR.NL: Een tijdje geleden hebben wij wat artikelen geschreven over diverse statieven die als goedkopere imitaties van originele Gitzo statieven verkocht worden. Voor Transcontinenta in Nieuw-Vennep reden om contact met ons op te nemen en ons uit te nodigen voor een demonstratie van de echte Gitzo statieven. Waar wij ooit eerder hebben geschreven dat de imitatie statieven (bijna) net zo goed waren als de duurdere Gitzo's, nemen we dat nu volmondig terug. Waarom we dat doen leest u hieronder in de Gitzo gebruikerstest over de zeer populaire statieven uit de Traveler serie. Links Linhoff, rechts Gitzo Lees het hele artikel: http://www.dslr.nl/?cat=reviews&id=1534 Cremaillere met RN no 4 kop uit de jaren 50-60. Werkt nog Elders op de wereld (USA) is de naam van Gitzo veranderd in Bogen. uitstekend. http://www.bogenimaging.us 12.

Hama

Hama is een sticker. Een groothandel in fotografie accessoires, waaronder statieven, die ergens een leuk model bestellen en dan daar hun naam opzetten. Het probleem is dan dat het ene model uit de Hans Braakhuis

pagina 30

ene fabriek komt, en dat een jaar later een statief met dezelfde naam uit een andere fabriek komt. Dat een fabrikant iemand anders zijn naam er op laat zetten komt vaak voor, en wil niets zeggen over de kwaliteit. De prijs is dan het enige houvast dat je hebt aangaande de kwaliteit. Hama 13.

HorusBennu

Weer een Gitzo kloon. Geen fabrikant die zelf zijn spullen maakt maar de naam van een handelaar uit Zuidelijk Korea. Met Google kom je meer over hun producten te weten. Net als bij de andere klonen, veel tevreden klanten. En hetzelfde kenmerk: het statief is recent aangeschaft. Hier een testverslag van iemand voor wie de HorusBennu C-3540V Carbon & het LX-5 balhoofd de eerste statief is dat hij in het bezit heeft. 14.

Induro

http://www.indurogear.com en http://www.induro.nl/ Induro ziet er goed uit. De prijzen bevestigen dat.

Induro CT313 Detail opname van het Induro LFB100S statief, door deze constructie voor het ingebouwde balhoofd, staat de camera exact op de plek waar elke trilling maximaal onderdrukt zal worden.

Hans Braakhuis

pagina 31

15.

Joby Gorillapod.

Joby heeft met de Gorillapod een ding voor: het ziet er leuk uit. Het is klein, je kunt het gemakkelijker gebruiken dan een tafelstatief. Kijk eens naar de opgave van Gorillapod voor wat betreft het gewicht dat bijvoorbeeld een SLR Zoom kan hebben: maximaal 3 kilo. Dat lijkt voldoende voor alle reflexcamera’s inclusief een leuk objectief. Nu ligt het er aan waarvoor je de Gorillapod gaat gebruiken. Zolang je geen stabiliteit nodig hebt: ga je gang. Wil je er met een langzame sluitertijd mee fotograferen: vergeet het maar. Een oplossing is te werken met de zelfontspanner en de spiegel van je camera ruim van te voren al op te klappen. En dan maar hopen dat de sluiter van de camera niet al te veel trillingen maakt. Aan een Gorillapod zonder balhoofd heb je niet veel. Het is zonder balhoofd niet mogelijk om een camera goed recht te zetten. Het standaard balhoofd heeft maar één stelschroef, dat is niet handig. De wat duurdere Ball Head X heeft er twee. Iets gemakkelijker. Beide balhoofden hebben een eigen snelwissel plaatje. Onderling niet uitwisselbaar en vooral niet uitwisselbaar met andere quick release plaatjes. De Gorillapod is dus leuk voor de winkel: ze verkopen goed en de winkel weet zeker dat ze binnen een jaar nog een statief kunnen verkopen. Op het www kwam ik dit nog tegen: “Gorilla klink robuust, maar slingeraap is eigenlijk een betere benaming.” http://joby.com/ 16.

König

König statieven 17.

Manfrotto

Manfrotto en Gitzo zijn twee merken die dezelfde eigenaar hebben. Een Manfrotto is echter geen Gitzo en omgekeerd ook niet. Twee verschillende ideeën en verschillende productielijnen. Het grote verschil tussen Gitzo en Manfrotto is dat bij Gitzo meer sprake is van handwerk en bij Manfrotto meer van confectie. Confectie is goedkoper. Bij Gitzo zie je geen beugels om de poten vast te zetten, alleen ringen. Maakt het moeilijker, maakt het duurder en werkt aanzienlijk beter. Manfrotto is het enige alternatief van een dure Gitzo. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Manfrotto 190XDB. Manfrotto: http://www.manfrotto.com De veel verkochte 190X Pro B van Manfrotto heeft een draaibare middenkolom. Door de kolom tot zijn hoogste, verticale, positie te verlegen kan hij in 1 beweging horizontaal gedraaid worden, wat wisselen tussen composities wel erg makkelijk maakt! Kenmerken: Maximale hoogte: 146 cm, Lengte ingeklapt: 57 cm, Gewicht: 1,8 kg, Maximale draagkracht: 5 kg. Plus: het eigen gewicht van 1,8 kilo Min: de draaibare middenkolom kun je niet gebruiken bij lange sluitertijden; Maximale hoogte zonder de middenkolom is 1,22 meter. De Manfrotto 475 Kenmerken: Maximale hoogte: 188 cm met middenkolom, zonder middenkolom 162 cm, Lengte ingeklapt: 80 cm, Gewicht: 4,3 kg, Maximale draagkracht: 12 kg. Helemaal goed verkopend is het hippe compacte en lichte Manfrotto Befree-reisstatief. Met een gewicht van rond de 1400 gram. Je vouwt de poten om de statiefkop waardoor je compacter uit bent. Uit 2014 is de Befree carbon die slechts 1100 gram weegt. Het statief is opgevouwen 40cm lang. Maximale hoogte is daardoor beperkt tot114 cm en het draagvermogen is 4 kilo. Er zijn winkels (Calumet bv) die laten weten dat hun Calumet statief door Manfrotto gemaakt wordt. Dat zou best kunnen, maar of dat altijd opgaat, geen idee. Het is een leuk verhaal, waar je niet al te veel op moet vertrouwen. 18. Hans Braakhuis

MeFoto. pagina 32

Soms wordt Mefoto tegelijk met Benro genoemd. Dat geeft dus onduidelijkheden. Heeft Benro een Mefoto serie statieven? Op de website van Mefoto wordt wel duidelijk dat Mefoto een leverancier is en geen producent. Je hebt dus geen garantie dat een statief uit de 1 serie er straks nog hetzelfde uit ziet. Www.mefoto.eu. MeFoto is een merk dat gehouden wordt door de Mac Group, USA. De 0 serie van Mefoto is een zeer klein statief, handig om mee op reis te nemen, ingeschoven is deze net iets groter als een liniaal. De O serie lijkt veel op de Sirui T005. De 1 serie van Mefoto is een maatje groter als de 0 serie maar heeft de mogelijkheid om hier een monopod van te maken, erg handig voor op reis! De 1 serie lijkt veel op de Benro MeFoto A0350 Red. Let er op, een statief voorkomt trillingen op het snijpunt van de drie statiefpoten. Gebruik je een middenzuil of de Mefoto variatie, dan voorkom je geen trillingen, dan veroorzaak je die. Een van de betere MeFoto statieven is de MeFoto GlobeTrotter Carbon C2350Q2T, 41 cm lang bij transport en in gebruik 163 cm. Een van de benen is als monopod te gebruiken. MeFoto gebruikt de omschrijving “Titanium” om aan te geven dat het materiaal uit aluminium bestaat! 19.

Redged.

Elk Chinees merk begint met vallen en op staan. Lees eens: http://geknipt.nieuws.nl/1041708 Let wel dit bericht is afkomstig van iemand die een ander merk statief verkoopt. En het zegt niks over stevigheid, demping en duurzaamheid. 20.

Sirui.

Een Chinese fabrikant die lekker aan de weg timmert. Op z’n sjinees spreek je Sirui uit als “Sirai". Je leest er weinig slechte dingen over. Sirui zegt zelf dat men de grootste statievenfabrikant in China is. De Nederlandse link: http://www.tokina.eu/sirui/ Met een Sirui N-2205 heb je een driepoot statief waarbij één van de poten ook als éénbeen door het leven kan. Je schroeft deze poot van het statief, zet de kop van het statief er op en klaar is Kees. Met de Sirui M3204 en K30X balhoofd kun je meestal wel goed uit Sirui gebruikt 8 lagen carbon, lees de voeten. Met de bovenste klemring ontkoppel je de andere 3 m’n opmerkingen over carbon. ringen ook, zodat de andere 3 been-secties vrijwel vanzelf naar beneden zakken en het statief gemakkelijk op de goede hoogte gezet kan worden. Met de Sirui N-2004KX statief heb je een driepoot waarvan een van de poten als éénbeen door het leven kan en waarvan alle drie de poten om te vouwen zijn voor transport. De kop verdwijnt dan naar binnen. Met de Sirui ET-2204 + E-20 (Carbon fiber) heb je een licht (1,2kg) en compact statief. Met een draagvermogen van toch 12 kilo. Maar ja, compact betekend ook een maximale hoogte van 121,5 centimeter zonder statiefkop 21.

Slik.

Slik statieven zijn eenvoudig en goedkoop. Korte Focus review: https://focusmedia.nl/nieuws/review-slik-statieven.html 22.

Tiltall.

Tiltall was rond 1980 de statievenleverancier voor Leitz, tegenwoordig is het Kaiser die hun spullen op de markt zet. http://www.kaiser-fototechnik.de/en/produkte/2_1_sortiment.asp?w= 2119 23.

Triopo.

Ben nog op zoek naar de importeur. Kom een fabrikant uit Polen tegen, maar ook dat Triopo verdacht veel lijkt op Redged, maar dan zonder de meerjarige garantie. Dit intussen wel gevonden: Chinese link. En op deze site staan er enkele, maar ook meerdere in dozen van 8 of 9 stuks tegelijk. 24. Hans Braakhuis

Togopod. pagina 33

http://www.togopod.de/ Traumflieger test Traumflieger carbon test 25.

Tumax G311.

De Tumax G311 heb ik zelf in m’n bezit. Gekocht op de fotograficabeurs in Doesburg (2013) voor €12,50. Op het internet gaan ze iets duurder en komen de transportkosten er bij. Het is dat ik de doos nog uit de papierbak kon redden, anders had ik de naam niet eens geweten, die staat alleen op de doos. Op het statief zelf staat niks. De draaglengte is 41 centimeter en het gewicht is 740 gram. Ik was op zoek naar een kort en lichtgewicht statief. De 740 gram is aanmerkelijk lichter dan de één kilo die bijvoorbeeld een Sirui T005 weegt. Daar staat weer tegenover dat de Sirui een draaglengte van 30 centimeter heeft. Past zo in m’n jaszak. De prijs en beschikbaarheid gaf de doorslag. Voor een Sirui is er niet direct een winkel in de buurt. Geheel uitgetrokken is de lengte 127 centimeter, dat is niet veel, maar voldoende. Ik wil de Tumax gaan gebruiken als ik veel loop en veel binnen aan het werk ben. De eerste omgeving die me zo te binneschiet is het Openluchtmuseum in Arnhem. M’n zwaarste statief heb ik daar maar één keer mee naar toegenomen. Dat was niet echt handig. Uitgeklapt struikelen anderen over de poten en zelf loop je er maar mee te sjouwen. En dan weegt m’n balhoofd met koppelingsplaat ongeveer evenveel als het statief zelf. Vandaar dat ik me verheug over de 740 gram. Bij mijn opnamen heb ik geen trillingsonderdrukking nodig. M’n camera heeft een mogelijkheid om de spiegel voor de opname al op te klappen. Dat kost dan wel ruim één seconde meer opname tijd, maar is de moeite waard. En m’n camera heeft in Live View sowieso al geen spiegelklap meer (gaat op voor alle Nikon camera’s vanaf de D4 en D800 en alle latere reflexcamera’s. (let op bij flitsen is er wel spiegelklap) Het Tumax statief heeft poten met drie knijpers om de poten uit te trekken en dus vier poot delen. De kunststof knijpers lijken me zeer eenvoudig. De kracht die nodig is om de klem open te zetten is aanmerkelijk en tijdens het openen merk je dat de kracht die er voor nodig is, wisselt. Of te wel, de mechanica is eenvoudig en weinig exact. Verwacht dat zo’n klem na enig gebruik afbreekt. De statief kop is heel eenvoudig en is helaas slechts in twee richtingen te bewegen. De kunt de camera om zijn horizontale as draaien en je kunt de camera naar beneden of naar boven kantelen. Je kunt de camera niet op de horizontale as kantelen. Staat je statief scheef, dan moet je dat met de poten corrigeren. De statief kop is niet verwijderbaar van de middenzuil. De vormgeving doet je denken dat er nog een snelkoppelingsplaatje op zit, maar dat is niet zo. Als je de statief kop in stelt dan merk je dat dit met horten en stoten gaat. Mechanisch klopt het niet helemaal. Daar was de prijs ook naar. 26.

Vanguard.

Vanguard timmert de laatste tijd behoorlijk aan de weg. Naast statieven hebben ze meer fotografische accessoires. Op hun website staat: Al 24 jaar lang is VANGUARD de wereldwijde leider in hoogwaardige foto-video-accessoires (statieven, eenbeen statieven, balhoofden, camera tassen en koffers) En het zou best kunnen dat ze een wereldwijde leider zijn met deze combinatie van producten. Per product zijn ze echter geen leider. Vanguard heeft eigen fabrieken, maar ik vraag me af of alle producten wel steeds door hun zelf gefabriceerd zijn. In ieder geval is er bij Vanguard een behoorlijk kwaliteitsverschil. Statieven zie ik zo van 34 euro tot 259 euro, en dat geeft ook al een kwaliteitsverschil aan. 27.

Velbon.

Velbon heeft in het prijssegment boven de 150 euro best aardige statieven. De goedkopere worden met grote aantallen verkocht. Nadeel van alle Velbon statieven is dat er meerdere verschillende snelkoppelingen zijn en de meesten zijn niet uitwisselbaar. Website van de importeur. Leuk zou het eenbeen statief Ultra Stick Super 8 zijn, ingeschoven slechts 26 centimeter, diameter van de buizen maximaal 40mm (lekker stevig) maar in uitgeschoven toestand helaas slechts 156 cm hoog. Uitgevoerd met de standaard ISO draad om een balhoofd oid er op te zetten. 28.

Weifeng.

Volgens eigen zeggen: China’s grootste statieven fabrikant. (citaat Photokina 2010). Op deze Photokina hadden ze ook de grootste stand van alle statief fabrikanten. Link van de fabriek: http://www.weifengchina.com Ik ken geen importeurs of winkels die ze verkopen. Op Ebay is het wel te vinden. Hans Braakhuis

pagina 34

29.

3 Legged Thing.

Sinds eind 2012 worden deze Engelse statieven hier geïmporteerd. Dat er meerdere kleuren worden gebruikt, zoals blauw voor het balhoofd en koperkleur voor het snelknoppelingsplaatje, is prima. Maar dat is niet het hoofdkenmerk. Bij de 3 Legged Thing heb je het over een driepoot statief, waarbij je met name de middenkolom ook kunt verlengen. Dan krijg je zo statieven die een hoogte halen van 2,10 meter. Om jaloers op te worden. Nog een kenmerk, alhoewel niet uniek: je kunt een van de poten als als monopod gebruiken door er het balhoofd op te schroeven. Je kunt de statiefpoten lekker snel uittrekken en met een X2.1a Dave Evolution 2 haalt dan zonder de middenzuil een nette hoogte van 1,64 meter. Met balhoofd en camera, hoef je dan niet meer te bukken. http://www.3leggedthing.com/ Ter herhaling hier een citaat uit Vuistregel 4: Vrijwel alle statieven hebben een middenzuil, zodra je die middenzuil uitschuift verdwijnt het voordeel van een stabiel en trillingsvrij statief. Zo min mogelijk de middenzuil dus gebruiken. De betere statieven hebben in het geheel geen middenzuil. Die extra hoge middenzuil is natuurlijk wel handig als je ergens een flitser hoog wilt neerzetten. Maar dan is dat wel een dure statiefflitser. Vanwege de vele mogelijkheden zie ik wel enthousiaste gebruikers.

Hans Braakhuis

pagina 35

7.

testen

De waterproef. Zet een glas met een beetje water op je camera als deze op een statief staat. Ontspan dan de sluiter met een draad ontspanner of draadloze afstandsbediening. Bij een goed statief zie je geen rimpeltje in het water van je glas. Bij een slecht statief durf je zelfs het glas niet los te laten. Maar het kan ook wat zeggen van de kwaliteit van je camera. Wieberen. Doe de wieber test. Pak het statief bij een uitgetrokken poot vast en dan maar heen en weer schudden. Als of je met een hengel werkt. Je ziet door het trillen en bewegen van de benen dat het geheel niet stabiel is. Als het wieberen lukt, niet kopen. Frictie: schuif de statiefpoten uit en in, en dan wel allemaal. Let op of dat gemakkelijk en gelijkmatig gaat. Merkt je enige frictie, dan kan dat door slijtage minder worden, maar meestal wordt het meer. Frictie: kan ik camera met objectief gemakkelijk bewegen Een Really Right Stuff BH-55 balhoofd met voldoende frictie tegen het gewicht. Soms is de frictie met een B2 AS II plaat, in huis voor instelbaar. rond de 500 US $. Gewicht: Als je een statief neer zet, zoals je het wilt gebruiken, duw er dan eens met je hand op en geef wat meer gewicht met je bovenlichaam. Getest met een weegschaal druk ik dan zo 20 kilo. En met name bij klemconstructies schuiven de poten naar beneden. Speling: Zet het statief op en schuif de middenzuil iets omhoog. Pak de kop tussen duim en wijsvinger en voel of er speling in het geheel zit. Bij een eenvoudige constructie voel je speling op de plek waar de kop vastgedraaid zit op de middenzuil, en of speling bij een omhoog gedraaide middenzuil. Kantelen: speciaal voor de kop en of balhoofd. Zet het geheel van statief, kop of balhoofd en je camera op. Kantel de camera verticaal voor bijvoorbeeld een portret. Kijk naar het verschil tussen het vastzetten van de kop of balhoofd en het moment dat je daarna de camera los laat. Bij een eenvoudige constructie zal de camera nog iets verder naar beneden zakken. Opnamen: geen onscherpe te zien in opnamen gemaakt met 1/10 seconde. Overige: kunnen vingers in de knel komen als je het statief gebruikt, of klips ombuigt om de poten te verstellen. Is het statief demontabel als je het wilt schoonmaken. Blijven onderdelen verkrijgbaar. Is de statief kop te verwijderen. Is de middenzuil te verwijderen, om te draaien? J.A. Meijerink schreef in januari 2007 een test rapport: Statieven voor vogelaars en digiscopisten. Te vinden onder testrapporten op de site van de Twentse Vogelwerkgroep: http://www.tvwg.nl/ Of dit: http://www.tvwg.nl/testrapporten/statieven/statieven.htm Kijk eens naar de voorbeeld foto’s en begrijp dan waarom ik tot mijn Gitzo advies kom. En hier de J.A. Meijerink test van panorama koppen: http://www.tvwg.nl/testrapporten/statieven/panoramakoppen.htm Kijk eens naar het verschil tussen een Arca Swiss kop met een maximale belasting tot 70 kilo en een Velbon kop van kunststof. Een vergelijkbare test, zoals Meijerink, is van Kai Hamann. Getest zijn een: Berlebach Report 2022; Berlebach Report 8023; Giottos MT-8170; Giottos MT-9160; Manfrotto 055 Pro; Manfrotto 055 Carbon Fiber Gitzo G 1257LVL; Gitzo G 1198 Basalt; Han Bouwmeester maakt een alternatieve statief kop. Beschrijving: http://www.hanbouwmeester.nl/Winkel.htm#Kleed scroll naar beneden. Test: http://www.hanbouwmeester.nl/HBN%20review%201.htm Een meer beschrijvende test van enkele schommelkoppen: http://forum.belgiumdigital.com/f36/review-schommelkoppen-301995.html#post2601968 http://www.svenmichiels.be/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=28 Enkele ervaringen van Vaans Ruijten: Hans Braakhuis

pagina 36

http://www.fotograaf-ruijten.nl/blog/index.php/panorama/statieven-testen-op-de-euromast.htm Review schommelkoppen: http://forum.belgiumdigital.com/f36/review-schommelkoppen-301995.html Ervaringen van Sjaan van der Jagt: http://www.pixelpolder.com/nlsite/?page_id=2641&preview=true Filmpjes met meerdere Manfrotto statieven. Getest is de trillingsreductie. Let eens op het verschil tussen het gebruik van de middenkolom. Dan zie je waarom het gebruik van de middenkolom altijd afgeraden wordt. http://vimeo.com/11285845 http://bythom.com/support.htm Is dit nog leuk: https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=G9S9jZW3Jxc 8.

wanneer gebruik je een statief?

De kwaliteit van je foto's zal verbeteren als je met een statief gaat werken. Dat is een wetmatigheid. Veelal maakt het feit dat je een statief gaat gebruiken, je meer bewust van de plek waar je het statief neer zet. Je moet bewuster kiezen welk objectief je gaat gebruiken. Met een statief ga je anders werken dan met een eenvoudige compact digitale camera. Met de laatste camera is het klik en klik. Thuis zie je dan het resultaat wel. Gehaast en weinig aandacht voor het onderwerp. Een statief brengt je tempo omlaag en daardoor heb je meer aandacht voor het onderwerp. Je hebt meer tijd om eens goed door de zoeker te kijken. 1.

bij opnamen met geen of weinig licht

Als je ‘s nachts wilt gaan fotograferen met het weinige beschikbare licht, dan kun je niet zonder statief. Maar ook bij zonsopgang of zonsondergang is een statief onontbeerlijk. Met een statief voorkom je camera trillingen bij langzame sluitertijden. Als je een opname met een lange sluitertijd maakt. Lang is relatief, want de sluitertijd is afhankelijk van het gebruikte objectief. De basis regel is dat je een sluitertijd gebruikt dat gelijk is aan de lengte van je objectief. Dus met een 100 mm objectief ga je, om bewegingsonscherpte te voorkomen alleen sluitertijden gebruiken van 1/100 of sneller. Bij sluitertijden onder 1/60 gebruik je altijd een flitser of een statief, of beiden. Als je een opname maakt met tele-objectieven van 200 millimeter en langer, is een een statief aan te bevelen. Een 200 mm met VR zit op de grens of een statief noodzakelijk is. Bedenk dat je met een DX camera een factor 1,5 hebt van de objectief lengte. Met een 50mm werk je als met een 75mm. En moet de minimum sluitertijd dan ook 1/75 sec. zijn. 2.

bij macro- of dichtbij opnamen

Met een camera in de hand en een IF macro objectief met VR wordt het wel steeds gemakkelijker om zonder statief aan de gang te gaan. Maar als je ook inhoud wilt geven aan je foto, als je een betere compositie wilt maken, gebruik een statief. Dicht bij een bloem komen is één. Scherpstellen op de meeldraden lukt ook nog wel zonder statief. Maar om dan ook nog te letten op de achtergrond, het licht, de compositie, vergeet het maar. Vaak zit je al dicht bij de grond, in een ongemakkelijke positie. Je krijgt moeite om je balans vast te houden. Laat staan om de camera stil te houden. Bij de macro opnamen in het 1:1 bereik, hoef je soms Micro rail RRS maar een millimeter je camera te verschuiven om een vrijwel geheel andere opname te krijgen. De camera zo positioneren zonder statief, dat lukt niet. De fijnslijpers gebruiken op het statief nog een micro-rail. Voor macro kan het handig zijn dat je de middenbuis van het statief kunt omdraaien, zodat deze tussen de statiefpoten een klek heeft. Met de camera op een balhoofd en desnoods even een waterpas op de camera rug, maakt dat je heel dichtbij kunt werken. Meerdere merken statieven hebben de mogelijkheid om, zoals bv met een GT2932EX uit de Gitzo Explorer Serie dat ze het bovenste segment van het statief in alle richtingen kunt draaien. De camera kan dan zowel van opzij als rechtop een plek vinden op zo’n statief. Hans Braakhuis

pagina 37

Let op: elders geef ik aan dat een statief zonder middenzuil, minder last heeft van trillingen. Ga je “off center” werken, dan krijg je aanzienlijk meer trillingen. Wil je trillingen voorkomen, gebruik dan wel snelle sluitertijden. Gitzo heeft bv ook een GH2750QR (Serie2) off-centerball statief kop. Er zijn meerdere gewone statieven waarbij je de middenzuil er ondersteboven in kunt zetten. Eigenlijk is dat redelijk ideaal, als je tenminste een brede verlichting hebt. Soms heb je last van de poten die in de weg staan. Soms geven de poten een schaduw. Als je het goed wilt doen, op zoek naar een studio zuilstatief met middenzuil en dwarsarm Cambo of Foba. En bij meerdere Durst vergrotingsapparaten kun je de middenzuil ook gebruiken om er een camera op te zetten. 3.

bij actie en sportfotografie

Alleen geschikt voor heel kleine digi compactjes omdat het van kunststof is.

Als het om het juiste moment gaat, dan zou het handig zijn als je camera met objectief al op de goede plek staat scherpgesteld. Met de vinger op de afdrukknop van camera of afstandsbediening, ben je klaar om op het goede moment af te drukken. Je waar de springer bij het polsstok-hoog-springen over de lat komt. Scherpstellen is vooraf veelal niet mogelijk omdat je dan gaat scherpstellen op de lucht achter de plek waar de springer over de lat heen gaat. Autofocus uit. Een sluitertijd van 1/1000 seconde minstens, en dan hopen op het goede moment. Als je camera zo rond de 10 opnamen per seconde kan maken, heb je kans dat er een goede bij zit. Met een statief onder je camera heb je geen zorgen meer om de voorbereidingen, dan gaat het alleen nog maar om het goede moment. 4.

bij gebruik van teleobjectieven

Een teleobjectief heeft 2 nadelen. Groot en zwaar. Met een statief hoef je camera en objectief niet zelf te tillen. En met een statief hoef je je minder zorgen te maken of je wel een snelle sluitertijd hebt. Want met een 300 mm op een DX camera heb je normaal toch wel minstens een sluitertijd van 1/500 of sneller nodig. En met een teleobjectief zie je maar weinig. Als je de camera iets anders vasthoudt heb je al een geheel ander beeld. Om precies je onderwerp uit te kunnen kadreren heb je juist bij teleobjectieven een statief nodig. 5.

als je portretfoto’s maakt

Bij de portret fotografie gaat het om meerdere zaken. Je onderwerp moet scherp staan afgebeeld. Dat hoeft niet het gehele gelaat te zijn, dat kan ook alleen een oog zijn. Maar als een persoon een beetje beweegt, zit je met je AF sensor op de wang te meten, in plaats van op het oog. Gevolg is dat je AF geen contrast meer heeft en gaat pendelen op zoek naar scherpte. Alleen op te lossen door scherp te stellen en dan de AF uit te zetten. Met een statief kun je je ook concentreren op de juiste kadrering. En met een statief en afstandsbediening kun je je concentreren op je onderwerp. Voor een goed portret is er contact nodig tussen fotograaf en de geportretteerde. Dat gaat niet gemakkelijk met een camera voor je hoofd. Dat gaat niet gemakkelijk als je met een lang objectief werkt en op 5 meter afstand staat. Let daar eens op als je overlegt met een collega. Veelal heb je een goed contact als je op een afstand van anderhalf keer je armlengte staat. Heb je contact, dan druk je op de afstandsbediening als de oogopslag goed is, als er een glimlach verschijnt, als .... Zonder statief lukt dat nooit. 6.

als je natuurfoto’s maakt

De vogel die de nestkast verlaat. De vogel die neerstrijkt op de stok voor de voederplaats. Het landschap dat beschenen wordt door de lage zon die de ochtendnevels uit elkaar trekt. Zonder statief lukt dat nooit. 7.

als functionaliteit van belang is

Een statief kun je ook gebruiken voor filmopnamen met video. In een beetje actuele reflex zit al een video camera. En ook dan is concentratie van belang. Je maakt gemakkelijker meerdere shots vanaf de zelfde plek. Of met het zelfde onderwerp. En dan kun je later in de montage een verhaal vertellen. Hans Braakhuis

Een extra monitor op afstand, met kabel of draadloos. pagina 38

Een statief kun je ook gebruiken om een of meerdere flitsers vast te houden. Met de CLS functie van je camera stuur je die flitsers draadloos aan. En dan kun jij om het onderwerp heen lopen. De flitsers zorgen voor een goede belichting. Met een statief zet je een reflectie scherm op de juiste plek. Met een of meerdere klemmen waait je scherm niet weg. Met een statief maak je gemakkelijk opnamen vanaf de grond, of vanuit de lucht. Gebruik iets als een beweegbare monitor op de camera, een hoekzoeker op het oculair of een draadloze monitor die je het Live-beeld laat zien van de camera. 8.

meer creativiteit

Ergens geeft een statief een beperking, je moet er mee sjouwen, je kunt niet snel een plaat schieten. Maar door die beperking krijg je meer creativiteit. Elk nadeel heeft z’n voordeel. Door met een statief te werken breng je de snelheid in je fotograferen omlaag. Je krijgt meer tijd. En je hebt tijd nodig om op storende elementen in de achtergrond te letten. Je hebt tijd nodig om tot optimaal kadreren van je onderwerp te komen. Het vraagt beschouwingstijd om te bedenken dat een invoerende lijn met een ander objectief beter tot zijn recht komt. Met meer tijd kun je ook oplossingen bedenken om het licht wat op te helderen middels flits of reflectiescherm. En met een statief zijn die dingen weer gemakkelijk in de hand te houden.

Hans Braakhuis

pagina 39

9.

toch met een cheapo statief aan de gang

Tips: 1. Een goed statief is zwaar. Is je statief te licht, verzwaar het. Veel statieven hebben een haak waar je een uienzak of iets dergelijks aan kunt hangen om het geheel te verzwaren. Let er wel op dat de zak niet bungelt, anders gaat je statief wiebelen. 2. Gebruik altijd de afstandsbediening, om enig bewegen van camera en statief te voorkomen. 3. Laat de camera er rekening mee houden dat je een goedkoop statief gebruikt. Zelfs de D3300 heeft een menu instelling waarbij de camera een opname maakt twee seconden nadat de spiegel omhoog is gegaan. Bij een wat duurdere camera kun je zelf het aantal seconden instellen. Op zoek dus naar de gebruiksaanwijzing van je camera. Heb je een D800(E), deze camera heeft meerdere mogelijkheden. Ten eerste heb je voor de professionele camera's de gebruikelijke Mup instelling op het instelwiel van de ontspanstand. Zet de camera op statief en maak een opname door twee keer op de ontspanknop te drukken. Hetzelfde kan nog eenvoudiger, maar dan moet je in het menu Persoonlijke Instellingen D4 instellen op 1, 2 of 3 seconden. Dan hoef je ook maar een keer de afdrukknop te bedienen. 4. Werk met Live View. Als bij de opname de spiegel omhoog blijft staan, scheelt dat een boel resonantie. Vraag aan Nikon een lijstje bij welke camera’s de spiegel omhoog blijft staan: dit lijstje begint met de D800(E) en de D4. 10.

welke winkel heeft welke statieven staan

Koop nooit zo maar een statief. Ook al wordt dat ding hier of elders op het www als zijnde uitstekend beschreven. Ga naar een winkel. En maak daar de uiteindelijke keus. Als voorbeeld: een Gitzo kopie voor rond de 125 euro. Je hebt dan de keus uit bijvoorbeeld een: Triopo GX-1027, geen kop, rond de 100 € Benro Classic A1570F, geen kop, rond de 110 € Benro Flat A1180T, geen kop, rond de 115 € Triopo ME-3232X8C, geen kop, rond de 110 € Redged TST-423K, geen kop, rond de 90 tot 120 € Benro Basic Statief met balhoofd A350FBH1, rond de 120 € Sirui R-2004, geen kop, rond de 120 - 130 € Redged TSC-424 Carbon, geen kop, rond de 130 € Benro Classic Statief A2580T, geen kop, rond de 130 € Benbo Trekker Tripod MK3, geen kop, rond de 130 € Benro A350FHD1 Basic Statief met 3 weg hoofd, rond de 135 € T-2004X, of 2005X, geen kop, rond de 140 € Sirui N-1004, geen kop, rond de 150 € Coman EMU TM287A Aluminium + CM1 Balhoofd, rond de 150 €

Een Really Right Stuff BH-55 balhoofd met een B2 AS II plaat, in huis voor rond de 500 US $.

Wat valt me op: Benro is goed leverbaar. Andere Gitzo kopieën zitten in een hogere prijsklasse, Manfrotto (geen Gitzo kopie) heeft veel in deze prijsklasse. Wil je wat beters dan de goedkoopste uit de Manfrotto 190 serie kijk dan eens naar de zwaardere 055 serie. Maak dan een matrix overzicht (bv in Excel) met de naam, de prijs, de winkel, eigen gewicht, draagvermogen, lengte tijdens vervoer, maximale werkhoogte zonder de middenzuil en andere voor jouw van belang zijnde eigenschappen. En dan is van belang: is de winkel in de buurt. Als je meer dan 50 km moet rijden, kom je eigenlijk in een andere prijsklasse. Eigenlijk wil je een winkel waar meerdere van de hierboven vermelde statieven uit te proberen zijn. In de winkel doe je de wieber test, de kantel test en dergelijke zoals hierboven beschreven. Zelf zou ik dan in deze prijsklasse voor een Manfrotto gaan, geen kopie van een Gitzo, maar wel degelijk. En je zult merken dat vrijwel alle winkels Manfrotto hebben staan. Welke winkel. Een overzichtje met welke grote winkels welke statieven hebben staan, is wel te maken, maar dan heb ik het druk met het bezoeken van al die winkels. En dan moet ik dat ook minstens elk jaar blijven doen, want de markt veranderd steeds.

Hans Braakhuis

pagina 40

Ga dus naar Google, type de naam van je woonplaats en bijvoorbeeld Manfrotto en klik dan op Maps / Mappen. Je ziet dan helaas ook de internetwinkels staan, en daar kun je de spullen niet uitproberen. Kies een winkel waar men naast Manfrotto ook een of twee van je andere voorkeuren hebben staan. Het nadeel van Google is dat je wel ziet wie wat wil leveren, maar niet of de statieven van je keuze ook uit te proberen zijn. Ben zo nog geen winkel tegengekomen die op zijn website zet wat er allemaal is uit te proberen. Dat is ook het grote nadeel van Google: in een winkel bekijken en op het internet bestellen. 11.

links

Hierboven staan al meerdere keren enkele links vermeld; Andere links Tom Hogan, uit 2003: http://www.bythom.com/support.htm

Hans Braakhuis

pagina 41