Honderd jaar dada docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Bart Jan de Graaf 8 x 2 uur college € 150,15 januari t/m 18 maart, niet op 29 januari en niet op 12 februari vrijdag 10.30-12.30 uur Zuyd Hogeschool, Nieuw Eyckholt 300, Heerlen V01
Begin 1916, anderhalf jaar na aanvang van de Eerste Wereldoorlog, ontstaat één van de meest ongrijpbare en satirische bewegingen van de twintigste eeuw: het dadaïsme. Het tijdstip van ontstaan is niet toevallig. Dada is het absurde antwoord op de absurditeit van de oorlog. Het is een bijtende satire op de zelfingenomenheid van de burgerij, die volgens de dadaïsten verantwoordelijk moet worden gehouden voor de oorlog. Het is een lachspiegel die de ‘beschaving’ wordt voorgehouden. Dada speelt de rol van de nar die met grappen en grollen, maar bitter en wanhopig gestemd, een cultuur aan de kaak stelt die in leugens en schijn verstrikt is geraakt. In deze cursus volgen we het ontstaan en de ontwikkeling van dada aan de hand van haar belangrijkste vertegenwoordigers en epicentra. Een lange stoet eigenzinnige personen trekt in een dadaïstische processie voorbij: Alfred Jarry, Wassily Kandinsky, Hugo Ball en Emmy Hennings, Hans (Jean) en Sophie Arp, Tristan Tzara, Marcel Duchamp en Man Ray, Johannes Baader en Hannah Höch, Paul van Ostaijen, Max Ernst en Kurt Schwitters De bonte optocht voert langs Parijs, München, Zürich, New York, Berlijn, Keulen, Hannover en maar liefst acht dorpen en steden in Nederland. Ondanks het korte bestaan van de absurdistische beweging strekt de invloed ervan zich over de volgende generaties uit. Zowel CoBrA als Provo mag zich erfgenaam noemen van dada, maar ook het surrealisme, de situationisten, fluxus, popart, Monty Python’s Flying Circus zijn kinderen van dada. De acht lessen: 1. vóór dada: Alfred Jarry en Ubu Roi (Parijs); Kandinsky – hogepriester in München; de vernietigende cultuurkritiek van Karl Kraus (Wenen) 2. Eerste Wereldoorlog: In het oog van de storm: narrenspel in Zürich (Cabaret Voltaire) 3. Dada New York: Picabia, Duchamp, Man Ray: de fameuze Gallery 291 van Alfred Stieglitz 4. Dada Berlijn: Midden in de orkaan: de Dadaistischen Zentralrat der Weltrevolution 5. Paul van Ostaijen: In de ban van het groteske: feesten van angst en pijn & de Bankroet Jazz (met film) 6. Keulen, Hannover, Nederland: ‘Merzbau’ & ‘Ursonate’ (Kurt Schwitters) en Van Doesburgs dada-veldtocht door Nederland 7. Parijs: Metamorfose: van dada tot surrealisme 8. Invloed van dada: De erfgenamen van dada: een verborgen geschiedenis van de twintigste eeuw
Opera, deel 2 docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Jac van den Boogard 5 x 2.5 uur college € 125,20 januari t/m 24 februari, niet op 10 februari woensdag 14.00-16.30 uur MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond V02
Gaat u al graag naar de opera of bent u er nog een beetje huiverig voor en wilt u er eerst meer van weten? In beide gevallen is dit dè cursus voor u. Jac van den Boogard leidt u de wondere wereld van de opera binnen, neemt u mee op reis door de tijd en laat u kennis maken met de verschillende stijlen, karakteristieken en de belangrijkste stromingen. In dit tweede deel wordt opera geplaatst in de context van de 19e en vroege 20e eeuw. U gaat mee op reis door de tijd in verschillende Europese landen en maakt kennis met verschillende stijlen. U luister naar voorbeelden van de belangrijkste stromingen en kijkt naar fragmenten van befaamde voorstellingen en verfilmingen. Grote namen zullen de revue passeren zoals Maria Callas, Giditta Pasta, Maria Malibran . We gaan van start met het belcanto in de Italiaanse traditie: Giuseppe Verdi en het ontstaan van het Verismo in de opera. Ook is er ruim plaats ingedeeld voor de opera’s van Puccini. Vervolgens gaan we naar de vernieuwer van de Duitse opera: Richard Wagner en zijn enorme invloed op de operawereld ten noorden van de Alpen. Voorts komt de Franse opera aan de orde: de 19e eeuwse Grand Opera en uiteraard de opera’s van George Bizet. In de 20e eeuw wordt het accent gelegd op het oeuvre van onder andere Richard Strauss, Gershwin, Korngold, Strawinsky en Franz Lehar. Door de begeleidende informatie van de docent over de geschiedenis en de cultuurgeschiedenis leert u opera begrijpen en waarderen waardoor u nog meer zult genieten.
Het speculatief realisme docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Nico Dieteren 10 x 2 uur college € 205,- (incl. lesmateriaal) 12 januari t/m 22 maart, niet op 9 februari dinsdag 11.00-13.00 uur Zuyd Hogeschool, Nieuw Eyckholt 300 Heerlen V03
bijzonderheden Bij aanvang van het eerste college wordt een reader met teksten uitgedeeld. In de Kritik der reinen Vernunft omschrijft Immanuel Kant zijn kritische filosofie als de copernicaanse wending in het denken: niet langer richten wij mensen ons naar de werkelijkheid, maar voortaan richt de werkelijkheid zich naar ons. Met deze gevleugelde woorden staan we aan de wieg van een nieuw paradigma dat volgens de Franse filosoof Quentin Meillassoux tot op de dag van vandaag heerst in de filosofie. Als ware erfgenamen van Kant delen de filosofen de overtuiging dat het onmogelijk is kennis te verwerven van de werkelijkheid op zichzelf. Dit heersende filosofische verhaal laat zich echter niet verenigen met de ontwikkelingen in de wetenschappen, waarin uitspraken worden gedaan over het ontstaan van het heelal, het ontstaan van de aarde, het ontstaan van de eerste levensvorm. In zulke uitspraken gaat het om de wereld lang voordat er sprake was van denken. Wil de filosofie rekenschap kunnen afleggen van zulke uitspraken over de wereld op zichzelf dan zal ze het keurslijf van het correlationisme moeten afleggen en de mogelijkheid van een opening naar het speculatief realisme of materialisme serieus moeten onderzoeken. Alleen vanuit een realistisch standpunt kunnen de filosofie en de wetenschappen weer naar elkaar toegroeien. Deze cursus behandelt belangrijke vertegenwoordigers van het hedendaags realisme: de Fransman Quentin Meillassoux, de Amerikaan Graham Harman en de Duitse Markus Gabriel die elk op hun eigen manier breken met het heersende filosofische paradigma.
Geschiedenis van de filosofie 8 docent duur kosten dag/tijd data locatie cursusnr.
Drs. Nico Dieteren 10 x 2 uur college € 205,- (incl. lesmateriaal) dinsdag14.30-16.30 uur 12 januari t/m 22 maart, niet op 9 februari MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond V04
bijzonderheden laatste deel van een achtdelige reeks. In deze cursus maken we kennis met drie hedendaagse toonaangevende filosofen. Allereerst de tegendraadse en uitdagende filosoof Giorgio Agamben en zijn project Homo sacer, de heilige mens. Deze heilige mens laat zich het beste omschrijven als een leven dat straffeloos gedood, maar niet aan de goden geofferd mag worden. Veelzeggende voorbeelden van zo’n heilige mens zijn de muzelmannen in de Duitse concentratiekampen en de gevangenen op Guantanamo Bay. Volgens Agamben is dit heilige leven het oorspronkelijke politieke element, ja zelfs het fundament van de politieke macht. Bestaat er evenwel zo’n nauwe band tussen de soevereine politieke macht en het heilige of naakte leven, dan kan de politiek niet anders dan een biopolitiek wezen hebben, zoals onder andere blijkt uit de euthanasiedebatten in Nederland. Ook bestuderen we de ‘non-philosophie’ van de Franse filosoof François Laruelle. Hij vindt dat de filosofie al bij voorbaat heeft bepaald wat werkelijkheid is en daarmee claimt ze ook de enige vorm van kennis te zijn, die kan beslissen over de werkelijkheid. Laruelle spreekt in dit geval van de filosofische zelfgenoegzaamheid en van het narcistische karakter van de filosofie. In de ‘non-philosphie’ wordt nu juist aangetoond dat de filosofie vanwege haar unitaire postulaat (denken en zijn horen bij elkaar) uiteindelijk het Reële nooit zal kunnen bereiken. De ‘non-philosophie’ moet dan ook worden begrepen als een denken van het Reële. De laatste colleges wenden we ons tot de Amerikaanse filosofe Susan Neiman, die haar werk in dienst van de grote ethische vragen stelt, zoals die naar goed en kwaad. Neiman roept de filosofen op weer aansluiting te zoeken bij de vragen waarmee de man in de straat worstelt en de deuren van de universiteit wagenwijd open te zetten zodat de buitenwereld weer binnendringt in hun studeerkamers.
Macht in het denken van Spinoza docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Paul Juffermans 10 x 2 uur college € 205,11 januari t/m 21 maart, niet op 8 februari maandag 10.00-12.00 uur MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond V05
Aanbevolen literaruur Spinoza, Ethica, vertaling Henri Krop, 2011, (Latijn en Nederlands), Prometheus/Bakker, ISBN 978-90-351-3766-0 Spinoza, Ethica, vertaling Corinna Vermeulen, Boom, 2012, ISBN 978 94 6105-7532 Men kan een vertaling gebruiken naar keuze. Spinoza, Theologisch-Politiek Traktaat, vertaling van Fokke Akkerman, Wereldbibliotheek, 1997, ISBN 90 284 1773 7 Spinoza, Hoofdstukken uit de politieke verhandeling, Boom, 1985, ISBN 90 6009 671 1 Het begrip macht komt veelvuldig voor in het eerste deel van de Ethica, waar het gaat om de macht van God of de macht van de Natuur. Maar ook in de vier andere delen komen we herhaaldelijk het begrip macht tegen in meerdere betekenissen: de macht om te denken, de macht om te handelen, de macht van de verbeelding, de macht van het verstand, vrijheid en macht of het tegendeel daarvan slavernij en machteloosheid. In ons gewone taalgebruik heeft het woord macht nogal eens een negatieve betekenis: we spreken dan van een berekenende machtspolitiek of van vuile machtsspelletjes. Spinoza vat daarentegen het begrip macht op in een meer objectieve en wijsgerige zin; macht heeft dan veeleer te maken met iets kunnen of ergens toe in staat zijn en dit ook daadwerkelijk realiseren. Niet alleen in de Spinoza's Ethica, maar ook in zijn verhandelingen over godsdienst en politiek (het Theologisch-Politiek Traktaat en het Politiek Traktaat) speelt het begrip macht een centrale rol. Het gaat dan over de macht van de enkeling, de menigte, de staat, van profeten en geestelijken, van de kerk enzovoort. De vraag komt aan de orde hoe dit begrip macht wordt ingevuld en vooral hoe macht functioneert in de samenleving en de politiek. Het hoeft geen betoog dat deze vraag er een van alle tijden is, in welk staatsbestel we ook leven. Dus deze vraag is ook nog actueel in onze moderne rechtsstaat. Ook het thema van de verhouding tussen macht en recht zal hierbij uitvoerig aan de orde komen. In welke mate kan recht onderscheiden worden van macht? Ligt aan elk recht niet een vorm van macht ten grondslag? En zo ja, waar ligt dan de oorsprong van deze macht? Ook zal een vergelijking worden getrokken tussen Spinoza's denken over macht en dat van andere vroegmoderne denkers, zoals Machiavelli, Hobbes en Locke. Ook antieke denkers, zoals Plato en Aristoteles, zullen in deze vergelijking de revue passeren. Tevens zal gepoogd worden de actualiteit van Spinoza's denken over macht te verhelderen.
Embodied cognition deel 2, docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Wim Fiévez 6 x 2,5 uur college € 150,14 januari t/m 25 februari 2016, niet op 11 februari donderdag van 14.00-16.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V06
bijzonderheden: Dit is het tweede deel van een cursus bestaande uit twee delen. Deel 1 start op 1 oktober 2015. Van Lichaam naar Lijf, van Denken naar Handelen Lichamelijke dingen waren bij filosofen nooit erg populair, en de klassieke cognitie wetenschap draagt daarvan de sporen. Met de opkomst, in de jaren vijftig, van de moderne informatica en het onderzoek naar kunstmatige intelligentie (KI) ontstaat, als alternatief voor het in die tijd vigerende behaviorisme, een heel speciaal beeld van intelligentie, namelijk als het vermogen tot een, als het ware machinale, bewerking van reeksen van symbolen. De hersenen worden gelijkgesteld aan de hardware van een computer; Marvin Minsky noemt ze een vleesmachine. Door connectionisten wordt dit beeld daarna wat bijgesteld en wel tot dat van denken/ intelligentie als een neuraal proces in de hersenen. Belangrijkste probleem bij dit alles is de verklaring van alledaagse vaardigheden. Het heffen van een glas, het openen van een deur: alle vaardigheden die met formele intelligentie, met afleiden en rekenen, weinig te maken hebben. We openen deze cursus met een bespreking van de kritiek op de klassieke cognitiewetenschap van de informaticus en filosoof Hubert Dreyfus. Hij gelooft dat het menselijke bestaan is gebaseerd op niet-gearticuleerde praktische en lichamelijke vaardigheden die niet als expliciete propositionele kennis kunnen worden weergegeven. De tekortkoming van de klassieke conceptie van KI is de scherpe scheiding van geest en lichaam of wereld zodat kennis alleen indirect, via symbolische representaties, tot stand komt. De cursus is bedoeld om duidelijk te maken waarom dit beeld van kennis moet worden losgelaten. Ook aan de orde komen de fenomenologie Edmund Husserl en het werk van John Dewey.Ten slotte bespreken we het werk van de Amerikaanse pragmatische filosoof Richard Shusterman. We laten zien wat zijn redenen zijn voor en hoever hij komt met zijn pleidooi voor bevorderen van somaesthetica en ‘mindfulness’, het streven het besef van lijfelijkheid in de filosofie en de kunst op te voeren.
Over grote filosofen gesproken: Aristoteles (383-323 v. Chr.) docent duur kosten data tijd locatie cursusnr.
Drs Wim Fiévez 4 x 2.5 uur € 95,03 maart t/m 24 maart donderdag 14.00-16.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V07
Bijzonderheden De cursussen in de cyclus Over grote filosofen gesproken zijn uitermate geschikt voor een eerste kennismaking met filosofie. Filosofische voorkennis is niet noodzakelijk. Aristoteles is zonder twijfel de meest invloedrijke filosoof aller tijden. Meer dan 1500 jaar, tot aan het einde van de Middeleeuwen, was Aristoteles dé filosofie zelf. De studie van de filosofie was de studie van zijn werk. Pas na de Renaissance wordt zijn autoriteit, op sommige gebieden, in twijfel getrokken. Aan het einde van de 20e eeuw zien we zelfs een ware opleving in de belangstelling voor zijn metafysica en ethiek. Wie was Aristoteles eigenlijk? Wat verstond hij onder filosofie en wat onder metafysica? Hoe sterk is hij beïnvloed door Plato? Wat was zijn wereld- en mensbeeld? Hoe komt het dat zoveel generaties van denkers zijn werk zijn blijven bestuderen? En waarom die revival aan het einde van de 20e eeuw? Deze cursus wil duidelijk maken wat Aristoteles zo’n fascinerende filosoof maakt. U zult de eenheid van zijn visie ontdekken over alle mogelijke onderwerpen zoals kunst, politiek, moraal, geluk.
Liefde en lijf in de klassieke oudheid docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dr. Anton van Hooff 5 x 2 uur college € 95,18 februari t/m 17 maart donderdag 10.00-12.00 uur MFC ‘t Paradies, Roermond V08
Over de seksualiteit bij Grieken en Romeinen bestaan de meest fantastische voorstellingen, die gevoed zijn door spektakelfilms. De expliciete fresco’s in Pompejaanse huizen prikkelden de verbeelding van de Victoriaanse negentiende eeuw: ze waren natuurlijk heel zondig, maar onderhand… Nog steeds heeft het Nationaal Museum van Napels een ‘geheim kabinet’ met erotica, vroeger alleen toegankelijk voor rijpe heren. Homoseksualiteit onder mannen werd vroeger discreet aangeduid als ‘amour grec’. Gerard Reve heeft het in zijn brieven over de ‘Griekse beginselen’. In Hellas zouden deze liefdesverhoudingen heel normaal zijn geweest. Bij vrouwen spreekt men van Lesbische liefde, afgeleid van de dichteres Sappho van het eiland Lesbos. De werkelijkheid is echter heel wat ingewikkelder. Zij heeft alles te maken met de antieke benadering van liefde als een machtsstrijd: de actieve partner, de volwassen man, dient zijn mindere, vrouw of knaap, willig te maken. Er bestaat een fundamentele asymmetrie met als gevolg een dubbele moraal. Aan de hand van rijk bronnenmateriaal zoals schilderingen, liefdesgedichten, filosofische beschouwingen en het Handboek voor de Liefde (Ars Amatoria) van Ovidius verkennen we in deze cursus de omgang met lichamelijke liefde in de wereld van Grieken en Romeinen, tot en met de taboeïsering van de lust door het christendom. De spiegel die de oudheid ons voorhoudt, lokt natuurlijk uit tot vergelijking met de eigentijdse seksuele moraal. Een reeks colleges voor de rijpere cursist.
Beroemde liefdesverhalen uit drie culturen docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Carool Popelier 3 x 2 uur € 65,- (incl. 1 x lunch) 13 en 14 april 13 april van 14.00-16.00 uur 14 april van 10.00 -15.00 uur (incl. lunch) Brusselseweg 150, Maastricht V09
Op verzoek van cursisten keert voordrachtskunstenaar Carool Popelier terug in ons programma. Al jaren legt hij zich met veel succes toe op het toegankelijk maken van beroemde verhalen voor een volwassen publiek. Vorig jaar hebben we mogen meemaken hoe hij op een tot de verbeelding sprekende wijze Griekse mythes tot leven bracht. Door cursisten werd het omschreven als een unieke ervaring en belevenis. Dit jaar heeft Carool de liefde als onderwerp gekozen. In drie sessies brengt hij drie beroemde liefdesverhalen uit drie verschillende culturen met universele thema’s ten tonele. Thema’s die niet alleen in de oude tijden speelden, maar die nog steeds actueel zijn en een grote rol spelen in ons leven. Programma woensdagmiddag 13 april – Amor en Psyche (Griekse mythologie) • Psyche als vroege vegetatiegodin. • Louis Couperus en Psyche. • Wat hebben Liefde en Dood met elkaar te maken? donderdagochtend 14 april – Tristan en Isolde (Keltische mythologie) • De ridder en zijn Dame. • Verwachtingen waaraan de ander dient te voldoen. • Trouw blijven aan elkaar, of haalt de toekomst je in? donderdagmiddag 15 april – Rama en Sita (Mythologie ZO. Azië) • Intense trouw en je eenmaal gegeven woord niet verbreken, nooit. • Verscheurdheid tussen innige liefde en onkreukbaarheid. • Volhouden tegen alle verdrukking in. Elk eerste uur een bespreking aan de hand van de bovenstaande thema’s, met na de pauze een verhaalvoorstelling van die ene mythe, met woord, beeld en muziekfragmenten op cd.
Interieurgeschiedenis deel 1 docenten duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr
Drs. Constance van der Putten en drs. Ineke Beeling 3 x 2,5 uur college, plus facultatieve excursie € 60,- exclusief excursie 19 en 26 januari en 2 februari (excursie woensdag 17 februari) dinsdag 10.00-12.30 uur MFC ’t Paradies, Munsterstraat 61, Roermond V10
bijzonderheden In de herfst van 2016 volgen 3 lessen over de tweede helft van de 20e eeuw. Ineke Beeling is kunsthistorica, gespecialiseerd in de geschiedenis van interieurs. Zij is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de inrichting van de stijlkamers van het Museum aan het Vrijthof in Maastricht. Constance van der Putten is een historica die al verschillende HOVO cursussen heeft gegeven. Ook is zij medebedenker en docent van de succesvolle leergang De Westerse Wereld en van de nieuwe leergang De Erflaters. Vorig jaar bleken Ineke Beeling en Constance van der Putten een ‘winning team’ te zijn. En het is bekend wat je nooit moet doen met een winning team. Daarom nu een vervolg op hun cursus My home is my castle In deze cursus beleeft u de interieurs van de eerste helft van de 20e eeuw. Ineke Beeling laat u aan de hand van veel afbeeldingen zien hoe de stijl van inrichten in de 20e eeuw veranderde. Ze plaatst meubelen die wij tegenwoordig “designklassiekers” noemen in hun context. Grote namen passeren de revue zoals Rietveld/De Stijl, Bauhaus, Mies van de Rohe, Le Corbusier en nog vele anderen. Elke bijeenkomst begint met een inleiding door Constance van der Putten Zij schetst het historische kader: hoe vertalen zich de snelle technische, wetenschappelijke en sociale veranderingen in de twintigste eeuw naar de interieurs; wat is de invloed van de turbulente politieke ontwikkelingen, van oorlog en revolutie?
Art Nouveau en Art Deco in Brussel Docent: Soort: kosten datum cursusnr
Drs. Ineke Beeling excursie per bus € 85,- (incl. busreis, entrees, rondleidingen, lunch) woensdag 17 februari V11
Deze dag staat in het teken van de stromingen art nouveau en art deco. U bezoekt in Brussel twee prachtige huizen waarin deze stijl bewaard is gebleven. Het Hortamuseum staat zelfs op de werelderfgoedlijst van Unesco. Uw begeleidster tijdens deze excursie is Ineke Beeling, kunsthistorica gespecialiseerd in interieurs. Tijdens de heenreis in de bus zal zij u inhoudelijk voorbereiden op uw bezoek. Tijdens de bezoeken aan de musea wordt u rondgeleid. Art nouveau Art nouveau is een kunststroming die tussen 1890 en 1914 op verschillende plaatsen in Europa populair was. Deze stijl manifesteerde zich o.a. in gebruiksvoorwerpen en in de architectuur. De term art nouveau blijft in het algemeen voorbehouden aan België en Frankrijk en werd in Oostenrijk en Duitsland Jugendstil genoemden. De stroming ontleent haar Franse naam aan de Parijse galerie L’Art Nouveau. Kenmerken zijn een optimistisch wereldbeeld en geloof in de toekomst, een voorliefde voor het gebruik van nieuwe, moderne technieken (in de architectuur bijvoorbeeld grote glasoppervlakken), een afkeer van symmetrie en een voorkeur voor ornamentiek, waarbij bloem- en vogelmotieven domineren. Hortamuseum Architect Victor Horta (1861-1947).geldt als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de art nouveau. Het Hortamuseum is gevestigd in het eigen huis en het atelier van Horta. Het huis werd door de architect opgetrokken tussen 1898 en 1901 op het hoogtepunt van de art nouveau. Een groot deel van de interieurdecoratie bleef bewaard; de mosaïeken, de glasramen, het meubilair, de muurschilderingen vormen een harmonisch en tot in het kleinste detail verzorgd geheel. Art deco Art deco was een populaire stijlbeweging van 1920 tot 1939 die haar weerslag had op de decoratieve en toegepaste kunst, bij zowel de architectuur, het grafische, industriële en interieurontwerp, als de beeldende kunst en kledingmode. Belangrijkste kenmerk van art deco, en tevens het onderscheid met de meer organische art nouveau, is de omarming van technologie in aanvulling op traditionele motieven. De stijl wordt vaak gekenmerkt door rijke kleuren, geometrische figuren en overdadige versieringen. De naam is afgeleid van de Parijse wereldtentoonstelling Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes in 1925 Museum van Buuren David en Alice Van Buuren waren Brusselse mecenassen. David Van Buuren was van Nederlandse en Joodse komaf en werd in 1886 in Gouda geboren. In 1909 vestigde hij zich in Brussel. In 1928 werd het huis van de Van Buurens in art decostijl gebouwd. De architect liet zich inspireren door de Amsterdamse School en het huis onderscheidt zich van de vele art-nouveauhuizen die in Brussel waren gebouwd. David Van Buuren had in de Internationale tentoonstelling voor kunstambachten in 1925 in Parijs inspiratie opgedaan. De meeste meubels liet hij
maken op basis van eigen schetsen door gerenommeerde, meestal Franse, decorateurs en kunstenaars. De inrichting bestaat dan ook praktisch uitsluitend uit stukken die speciaal voor het huis werden ontworpen. Verder is de indrukwekkende kunstverzameling van het echtpaar nog steeds te bewonderen in de woning. Programma 08.00 uur 10.00-11.00 11.00-12.00 12.00-14.00 14.00-15.00 15.00-15.30 16.00 uur 18.00 uur
vertrek per bus uit Maastricht rondleiding Hortahuis rondleiding door de buurt lunch rondleiding Museum van Buuren bezoek tuin vertrek uit Brussel retour Maastricht
Het ontstaan van de moderne kunst docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dhr. Arjen van Prooijen 8 x 2,25 uur college (Arjen nogmaals gemaild, nog geen antwoord) € 180,13 jan, 20 jan, 3 feb, 17 feb, 2 mrt, 16 mrt, 30 mrt, 13 april woensdag 10.30 tot 12.45 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V12
bijzonderheden Deze cursus is een vervolg van de cursus over de kunst van de late Barok. Maar u hoeft die niet gevolgd te hebben om deze cursus ten volle te appreciëren. We zijn aangekomen bij een van de boeiendste periodes van de kunstgeschiedenis. De periode van 1880 tot 1914, het begin van de eerste wereldoorlog. Het verhaal begint met de postimpressionisten die gezien kunnen worden als de klassiek modernisten. Met name Van Gogh, Cézanne en Gauguin zetten de vernieuwing in die leidt naar het expressionisme en het kubisme in de twintigste eeuw. Rond 1910 is de vernieuwing compleet. Het is de periode van het begin van de abstracte kunst, de opkomst van der Blaue Reiter waar ook de componist Schönberg zich bij aansloot. Rond dezelfde tijd ontwikkelde Robert Delaunay een compleet nieuw artistiek concept en naast het Orfisme en het Kubisme komen ook de Italiaanse Futuristen in beeld. Er ontstaat een volledig nieuwe technologische ontwikkeling. Het tijdperk van de machine breekt aan en in de wetenschap wordt de klassieke natuurkunde op zijn kop gezet door de relativiteitstheorie en zoektocht naar het gedrag van de kleinste deeltjes. Er komen auto’s die snelheidsrecords breken en er gaan steeds meer treinen rijden. Bleriot vliegt over het kanaal tussen Frankrijk en Engeland. Er is film en fotografie en grote opera’s vormen een bijzonder totaaltheater. De dans wordt vernieuwd en op 29 mei 1913 zorgt Stravinsky’s Sacre du printemps met het Russisch Ballet voor grote opschudding in Parijs. Hoewel de beeldende kunst een centrale plak inneemt zullen we ook kijken naar crossovers met andere (kunst)disciplines. Op die manier krijgt u een breder overzicht van de vernieuwingen in deze turbulente tijd.
Jeroen Bosch, een vierluik docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Ko van Dun 4 x 2 uur € 75,15 en 22 maart, 5 en 12 april dinsdag 10.30-12.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V13
Uitgebreide inleiding op Jheronimus Bosch - Visioenen van een genie, de grote overzichtstentoonstelling die vanaf 13 februari in Den Bosch is te zien. De laatste grote middeleeuwer of een moderne visionair? Met de twintig schilderijen op de Jeroen Bosch-tentoonstelling als vertrekpunt, plaatst de cursus het leven en het werk van een unieke schilder in perspectief. Weinig kunstenaars die ons zó fascineren als Jeroen Bosch, weinig kunstenaars ook die zo’n groot mysterie zijn gebleven. Dat geldt voor zijn leven, maar meer nog voor zijn werk. Hoewel we van de meeste schilderijen wel weten wat ze voorstellen is een gedetailleerde duiding nog altijd moeilijk. Uit welke bronnen de schilder putte, waar hij zijn uitbundige fantasieën op baseerde, in welke intellectuele sfeer we hem moeten plaatsen, het blijft voor een groot deel een raadsel. Aan de basis van de cursus staat de bespreking van de twintig schilderijen op de tentoonstelling die in Den Bosch wordt georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste sterfdag van de schilder. Met de afzonderlijke werken als ankerpunten bieden de vier colleges een grote diversiteit aan invalshoeken. Iconografische en schilder-technische beschouwingen wisselen af met bredere kunst- en cultuurhistorische perspectieven. Deze laatsten reiken terug tot ver in de middeleeuwen maar slaan ook de brug naar onze tijd. Kern van het verhaal is dat van Jeroen Bosch als de schilder die, in een van de meest dynamische perioden van onze geschiedenis, werkzaam was op het snijvlak van twee werelden: de middeleeuwen en de renaissance. Met zijn levendig realisme, zijn rijke verteltrant en zijn vergeestelijkte stijl is hij een typische exponent van de moderne noordelijke schilderkunst. Deze onderscheidde zich diametraal van de ‘grote’, klassieke stijl die in dezelfde jaren in Italië door kunstenaars als Leonardo en Michelangelo werd ontwikkeld. De verschillen kunnen haast niet groter zijn. Jeroen Bosch voegt hier nog eens zijn geheel eigen zienswijze aan toe. Diep geworteld in eeuwenoude tradities, gevoed door mystieke teksten, maar vooral ook het product van een unieke verbeeldingskracht. De cursus Jeroen Bosch, een vierluik laat zien dat er vele wegen zijn om dichter bij ‘het mysterie Bosch’ te komen. Gaandeweg openbaren zich telkens weer nieuwe lagen en dringen we steeds dieper door in een wereld die nabij en vreemd tegelijk is.
Nederlandse literatuur. docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dr. Lizet Duyvendak 6 x 2.15 uur college om de 2 weken € 145,27/01, 17/02, 09/3, 23/03, 30/03, 13/04. woensdag 14.00-16.15 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V14
bijzonderheden Maximaal 20 deelnemers. De boeken worden in de hier weergegeven volgorde besproken. Deelnemers dienen het boek vóór de desbetreffende les gelezen te hebben. Recente Nederlandse literatuur Ieder jaar verschijnen weer honderden nieuwe boeken op de markt. Als lezer verdwaal je er bijna in. Uit dit grote aanbod is een keuze gemaakt van prijswinnaars, debutanten en ‘goud van oud’. Hoe interessant is die huidige literaire productie, welke boeken zijn de moeite waard, stemmen wij als ‘gewone’ lezers in met de oordelen van jury’s en literaire kritiek? Er is bijna niets zo persoonlijk als een leeservaring. Maar praten met anderen over datzelfde boek schept een band. Het is prettig en leerzaam om die ervaring met anderen te delen. De cursus heeft als doel gerichter en meer geconcentreerd met literatuur bezig te zijn. Er worden instrumenten aangereikt om literatuur te analyseren. Dat maakt het lezen nog interessanter en uitdagender. Lijst van te lezen titels 1. Marc Schaevers, Orgelman (2014) 2. Adriaan van Dis, Ik kom terug (2014) 3. Niña Weijers, De consequenties (2014) 4. Inge Schilperoord, Muidhond (2015) 5. Stephan Enter, Compassie (2015) 6. Joke van Leeuwen, De onervarenen (2015)
Leesclub Latijn docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Mw. Jettie de Wal 10 x 1.5 uur college € 155,- (incl. lesmateriaal) 12 januari t/m 22 maart, niet op 9 februari dinsdag 10.30-12.00 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V15
Een cursus onthaast lezen Latijn. Voor sommigen van u misschien alleen een vak dat nu eenmaal moest om uw diploma te halen. Goeie ouwe tijd, dat wel. Maar toch vooral rijtjes stampen en urenlang met veel inspanning taaie, onbegrijpelijke zinnen omzetten in stroef Nederlands. U hebt destijds uw diploma gehaald en daarna de taal ingepakt in een afgelegen hoekje van uw brein. In het beste geval denkt u nog wel eens met enige weemoed terug aan die talrijke schooluren waarin u dit ‘slow food’ tot zich nam. Maar dat is zonde! De woordenschat en de grammatica die u destijds met zoveel moeite hebt opgeslagen, zijn misschien wat verstoft. Maar u zult versteld staan hoe dicht al die kennis nog onder de oppervlakte ligt! Diep ze weer op, al die data, al dat weten! En dan ... ligt er een schat aan literatuur, geschiedenis, cultuur en levenswijsheden voor u open. In de Latijnse Leesclub krijgt u de kans om uw oude kennis weer af te stoffen en - op een luchtige manier - nieuwe kennis op te doen. U komt terecht in een gezelschap van nieuwsgierige, enthousiaste mensen die Latijnse teksten lezen (en, toegegeven, soms met enige inspanning moeten ontrafelen) en aan de hand daarvan de Romeins-klassieke wereld en denkwereld verkennen. En we zijn bepaald niet eenkennig: we maken ook regelmatig zijsprongen naar andere tijden en andere plaatsen. Latijn leren en lezen is een reis met vele staties. Ga met ons mee op reis. U bent welkom! En natuurlijk zal het u, waar nodig, wat gemakkelijker worden gemaakt: de teksten die we lezen worden toegankelijker gemaakt met woordenlijsten en grammaticale uitleg.
Muziek beluisteren
De Russen in de 20e eeuw docent soort duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dhr. Jan Ezendam leergang 6 x 2 uur college € 125,- (incl. lesmateriaal) 25 januari t/m 7 maart, niet op 8 februari maandag 14.15-16.15 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V16
bijzonderheden De cursus is opgezet voor een brede doelgroep. Er wordt geen specifieke voorkennis verondersteld. De cursus legt de nadruk op de muzikale beleving en historische ontwikkeling. Na in het najaar van 2015 e kennis te hebben gemaakt met Russische kopstukken uit de Romantische muziek, zetten we nu de stap van de 19e naar de 20e eeuw. De volgende toonaangevende componisten zullen ten tonele worden gevoerd: Sergej Rachmaninov geldt als een van de belangrijkste pianisten van de twintigste eeuw en is in zijn oeuvre, voortzetter van de Russische romantiek die we ten tijde van Glinka zagen ontstaan. Alexandr Skrjabin werd als pianistisch componist sterk beïnvloedt door Chopin, maar voor het overige zijn er weinig directe invloeden aantoonbaar. Als overgangsfiguur tussen de laat-romantiek en de moderne tijd heeft zijn werk vanaf 1903 een sterk avantgardistisch karakter. Sergej Prokofjev was een groot natuurtalent als componist en pianist. Zijn muziek heeft een beeldende, dramatische stijl die je hoort in zijn abstracte symfonieën, sonates en balletten. Aram Chatsjatoerian is een Armeens-Russische componist die gold als een van de populairste en meest succesvolle van de sovjetperiode. Grote bekendheid kreeg hij door z’n eerste pianoconcert en het vioolconcert geschreven voor David Oistrach. En wie kent niet het adagio uit ‘Spartacus’ dat later gebruikt werd als thema van de televisieserie ‘The Onedin line’. Igor Stravinsky maakte vele artistieke transformaties door, maar bleef toch altijd onmiskenbaar zichzelf. Zijn meest spraakmakende werk ‘Le sacre du printemps’ deed wereldwijd het publiek versteld staan. Dmitri Shostakovitsj is de laatste grote Russische componist. Hij werd aanvankelijk sterk beïnvloed door Glazunov. Schreef symfonieën, kamermuziek, opera’s en operettes, maar ook film- en theatermuziek. Hij had menige aanvaring met het centraal gezag van Moskou, viel twee keer in ongenade, maar kreeg ook de hoogste staatsonderscheidingen. Pas na Stalins dood in 1953 schreef hij in vrijheid zonder staatsbemoeienis.
Inca, Maya en Azteken docenten duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dr. Martin Berger, Ludo Snijders MA, Ilona Heijnen MA, 5 x 2 uur college € 100,15 februari t/m 21 maart, niet op 7 maart maandag 11.30-13.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V17
Maya, Inca en Azteken zijn iconische volkeren uit Midden- en Zuid-Amerika. Maar wie waren zij eigenlijk, waar leefden zij en zijn er nog nakomelingen van deze volkeren? Wanneer is het Amerikaanse continent bevolkt en hoe kan het dat de Spanjaarden het hele continent met relatief gemak konden veroveren? In deze reeks worden al deze vragen behandeld. We beginnen met de eerste bewoners en waar zij vandaan kwamen. Vervolgens kijken we naar drie iconische volkeren: de Azteken, de Maya en de Inca. Daarna kijken we naar de Conquista, de verovering door de Spanjaarden. Tenslotte blijven ook de hedendaagse inheemse volkeren van de Amerika's niet onderbelicht, want de nakomelingen van de Azteken, Maya en Inca wonen nog steeds in het gebied. Aan het eind van de cursus heeft de deelnemer een duidelijk beeld van de culturele ontwikkeling van de oorspronkelijke bewoners van Midden- en Zuid-Amerika, van de eerste bewoners tot het heden. De cursus wordt gegeven door onderzoekers van de Universiteit Leiden en het Rijksmuseum Volkenkunde, die hun eigen recente onderzoek ook gebruiken in de colleges. College 1: De eerste mensen in Amerika (Martin Berger) College 2: De Inca’s, een wereldrijk in Zuid-Amerika (Martin Berger) College 3: Maya’s, Mixteken en hun codices en schrift (Ludo Snijders) College 4: De komst van de Spanjaarden, kolonisatie en verzet (Ilona Heijnen) College 5: Azteken van vroeger, Nahuatl van nu: de inheemse volkeren tegenwoordig (Martin Berger)
Erflaters van onze beschaving muziek geschiedenis kunst literatuur filosofie duur kosten data
dag/tijd locatie cursusnr.
Jan Ezendam Constance van der Putten Anne Bruggenkamp Peter Flaton Wim Fiévez 10 x 2 uur college € 195,- (inclusief syllabus) 22 en 29 januari geschiedenis 5 en 19 februari muziek 26 februari en 4 maart literatuur 11 en 18 maart kunst 1 en 8 april filosofie vrijdag 10.30-12.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V18
In navolging van de succesvolle Westerse Wereld biedt HOVO Zuyd een nieuwe multidisciplinaire leergang: Erflaters van onze beschaving. Vijf HOVO-docenten brengen ieder vanuit hun vakgebied, en tegelijk in onderlinge afstemming, de richtingbepalende perioden van ons cultureel erfgoed voor het voetlicht aan de hand van inspirerende sleutelfiguren. Zo maakt u vanuit historisch, kunsthistorisch, literair, filosofisch en musicologisch perspectief kennis met de culturele ontwikkeling van Europa. Deel 2 Rome en Jeruzalem De eerste twee eeuwen van onze jaartelling beleefde het Romeinse Imperium een enorme bloei. Het rijk strekte zich uit van Engeland tot in Azië en Afrika. Vanaf keizer Augustus (27 v.Chr.) tot en met de dood van keizer Marcus Aurelius in 180 na Chr. heerste er een relatieve vrede, de 'Pax Romana'. De politieke stabiliteit bevorderde handel en wetenschap en werd ondersteund door een efficiënt bestuurssysteem, ordelijke infrastructuur en een marsvaardig staand leger van meer dan dertig legioenen. De Europese intellectuele traditie, breed opgevat, vormt zich vanaf dat moment als een smeltkroes van idealen en denkpatronen die aan de ene kant van oorsprong Grieks-Romeins zijn en aan de andere kant van Joods-Christelijk afkomst. Dat anderen met name aan de randen van het rijk voor die vrede een vaak hoge prijs moesten betalen, blijkt uit de verwoesting van de tempel, het centrum van het joodse geloof, in Jeruzalem in het jaar 70. Het Amphitheatrum Flavium in Rome’s centrum werd er het zichtbare getuigenis van: betaald met de tempelschatten en gebouwd door joodse krijgsgevangen. Wanneer Lukas kort na 70 zijn evangelie schrijft, doet hij dat tegen de achtergrond van deze tempeltragedie en interpreteert hij Jezus’ kruisdood in het zicht van dat gebeuren: visioen van een rijk dat niet van deze wereld is.
• • • • • •
De gehele cursus Erflaters van onze beschaving beslaat vier jaar en behandelt, na Rome en Jeruzalem, nog zes items: Milaan, Constantinopel en Aken in de vroege Middeleeuwen Parijs, Venetië en Florence in de Renaissance Classicisme in Londen, Parijs, Madrid en Amsterdam Verlichting in Parijs, Wenen en Sint Petersburg Romantiek en het Modernisme De twintigste eeuw
Ken uzelf docent kosten duur data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Carin Wevers € 97,50 5 x 2 uur college 22 februari t/m 21 maart maandag 10.30-12.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V19
bijzonderheden Boek: Bos, Jacques, (2013) Het ongrijpbare zelf. Amsterdam, Bert Bakker. Wie ben ik? Volgens de oude Grieken is de belangrijkste opdracht aan de mens: Ken Uzelf! Het stond gebeiteld in het fries van de Apollo-tempel te Delphi. Waarom is het zo belangrijk en wat betekent dat 'jezelf kennen’? Blijkbaar is het ook mogelijk om jezelf niet te kennen. Waarom is zelfkennis zo belangrijk dat we er toe aangespoord moeten worden? Naar wie of wat verwijzen we eigenlijk als we het over onszelf hebben? Wat is dat ‚Ik’ dat door de jaren heen verandert, maar toch ook hetzelfde’ blijft? In deze cursus gaan we op zoek naar het fundament van onze identiteit
De Tweede Wereldoorlog docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dr. Willem Melching 4 x 2 uur college € 95,- (incl. 2 x lunch) 7 en 8 maart maandag 11.00-13.00 uur en 14.00-16.00 uur dinsdag 10.00-12.00 uur en 13.00-15.00 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V20
Inmiddels is het traditie geworden: in het voorjaar komt Willem Melching, universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam, naar Maastricht om voor een groeiend gehoor in een minicursus verschillende historische kwesties te bespreken. Twee jaar geleden is hij een cyclus van vijf cursussen gestart. De eerste twee delen van die cyclus hadden respectievelijk WOI en de totalitaire regimes als onderwerp. Volgend jaar zal de Koude Oorlog behandeld worden. Om in het voorjaar van 2018 af te sluiten met De val van de muur en de wereld van de 21e eeuw. Dit voorjaar is de focus op de Tweede Wereldoorlog (WOII). De Tweede Wereldoorlog was een totale oorlog omdat elk verschil tussen burgers en soldaten was verdwenen en er op alle fronten werd gestreden. Het was ook een totale oorlog omdat het de inzet vroeg van de gehele samenleving en de complete economische capaciteit. In deze minicursus komen een aantal vragen aan de orde. Waarom brak de oorlog uit? Waar ging de oorlog over? Wat was de rol van Adolf Hitler? Heeft de Blitzkrieg werkelijk plaatsgevonden? Waarom viel nazi-Duitsland de Sovjet-Unie aan? Wat is de plaats van de Holocaust in de oorlog? Waren de bombardementen zinvol? En de belangrijkste vraag van allemaal: Waarom hebben de Geallieerden gewonnen? Ook zal aandacht worden besteed aan de impact van de oorlog op de na-oorlogse politiek en cultuur.
Nederlandse kunst en vormgeving docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Anne Bruggenkamp 8 x 2 uur college € 170,- (incl. koffie) 25 februari t/m 14 april donderdag 19.30-21.30 uur Schunck* Glaspaleis, Bongerd 18, Heerlen V21
In deze reeks lessen zal er een breed overzicht gegeven worden van de Nederlandse kunst en vormgeving door de eeuwen heen. Er zal ingegaan worden op de specifieke kenmerken van de Nederlandse kunst maar ook op internationale verbanden en invloeden. De benadering is daarbij niet per se chronologisch maar gaat soms uit van een discipline, zoals de Nederlandse schilderkunst door de eeuwen heen en soms van een meer conceptuele benadering zoals de betekenis van het Gesamtkunstwerk aan het einde van de 19e eeuw in het werk van Berlage en Cuypers. In de 20e eeuw speelt Nederland internationaal een belangrijke rol op het gebied van kunst en vormgeving zoals in de Stijl beweging maar ook in het latere veelbesproken Dutch Design.
Antiek docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
drs. Ineke Beeling 6 x 2 uur college € 120,24 maart t/m 28 april donderdag 10.30-12.30 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V22
Zou u graag meer kennis willen hebben over uw erfstukken thuis? Of wilt u weten waar u op moet letten op een antiekbeurs, brocantemarkt of antiekveiling? Of misschien begint u wel een verzameling. En waarom is het ene nu kunst en het andere kitsch? Deze cursus behandelt de geschiedenis, de stijlkenmerken, de materialen en technieken van zilver, porselein, aardewerk, meubelen, juwelen, decoratieve objecten etc. door de eeuwen heen. U leert met een loep naar zilvermerken te kijken en als een detective te ontdekken of porselein gerestaureerd is. Om al het geleerde in praktijk te brengen wordt een bezoek gebracht aan een veiling, antiekbeurs/markt of antiquair.
Winterreise, de cursus docenten duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Jan Ezendam en Peter Flaton 3 x 2 uur € 55,06,13 en 20 januari woensdag 14.00-16.00 uur 6 en 13 januari Brusselseweg 150, Maastricht 20 januari Teaching Hotel Bethlehem, Bethlehemweg 1, Maastricht V23
Die Winterreise is een cyclus van 24 liederen van Franz Schubert. Het zijn getoonzette gedichten van Wilhelm Müller. Ogenschijnlijk is het verhaal eenvoudig: een afgewezen jonge man gaat op reis om uiteindelijk de Leiermann, de speelman met de draailier, te ontmoeten, een verpersoonlijking van de dood. Die Winterreise van Franz Schubert is echter meer dan ‘alleen maar’ een barre tocht door een winterse wereld: dichter en componist vertellen er het verhaal in van de eenling die een weg in de kilte van het bestaan moet zien te vinden. Peter Flaton, geraakt door de pracht van de gedichten van Müller, en Jan Ezendam, gegrepen door de schitterende muziek van Schubert, willen u heel graag de schoonheid van dit tijdloze verhaal van dichter en componist brengen. Zij doen dit in een korte cursus van drie bijeenkomsten. In de eerste bijeenkomst bespreekt Peter Flaton de gedichten, waarna Jan Ezendam u in de tweede les de muziek van Schubert laat horen. Tijdens een samenvattende derde bijeenkomst op 20 januari zal er muziek van Schubert uitgevoerd worden en brengen studenten van het conservatorium liederen uit de Winterreise ten gehore met uitleg en begeleiding van de docenten. Deze bijeenkomst wordt gehouden in de sfeervolle ambiance van het Teaching Hotel Bethlehem en wordt ook aangeboden als een aparte feestelijke activiteit als start van het wintersemester
Winterreise, de uitvoering docenten zangers kosten datum dag/tijd locatie cursusnr.
Jan Ezendam en Peter Flaton studenten van het Conservatorium € 25,- (inclusief hapje en drankje) 20 januari woensdag 14.00-16.00 uur Teaching Hotel Bethlehem, Bethlehemweg 1, Maastricht V24
Die Winterreise is een cyclus van 24 liederen van Franz Schubert. Het zijn getoonzette gedichten van Wilhelm Müller. Ogenschijnlijk is het verhaal eenvoudig: een afgewezen jonge man gaat op reis om uiteindelijk de Leiermann, de speelman met de draailier, te ontmoeten, een verpersoonlijking van de dood. Die Winterreise van Franz Schubert is echter meer dan ‘alleen maar’ een barre tocht door een winterse wereld: dichter en componist vertellen er het verhaal in van de eenling die een weg in de kilte van het bestaan moet zien te vinden. Peter Flaton, geraakt door de pracht van de gedichten van Müller, en Jan Ezendam, gegrepen door de schitterende muziek van Schubert, willen u heel graag de schoonheid van dit tijdloze verhaal van dichter en componist brengen. Tijdens deze bijeenkomst zal er muziek van Schubert uitgevoerd worden en brengen twee studenten van het conservatorium 6 liederen uit de Winterreise ten gehore met uitleg en begeleiding van de docenten. Deze feestelijke bijeenkomst vindt plaats in de sfeervolle ambiance van de Franse Zaal van het Teaching Hotel Bethlehem, hopelijk met uitzicht op een winters landschap.
Aad de Haas, een lezing docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Bart Jan de Graaf 1 uur lezing met aansluitend lunchconcert € 10,21 maart maandag 12.00 – 13.00 uur Schunck*, Heerlen V25
Bijzonderheden Aansluitend, van 13.15-14.00 uur, zingt Rob Meijers liederen van Pergolesi, Vivaldi en Bach en wordt daarbij op de piano begeleid door Steven van Kempen.
Profeten worden vaak misverstaan en niet begrepen. Eenzame zieners die hun tijd vooruit zijn en dingen zien die voor anderen (nog) niet zichtbaar zijn. Kunstenaars kunnen soms ook onder de profeten worden geschaard, en voelen zich er vaak ook mee verwant. Ook in onze contreien kennen wij zo’n kunstenaar. Met de tijd wordt de waarde van het werk van Aad de Haas steeds zichtbaarder. Tijdens zijn leven (1920 – 1972) leidde zijn werk vaak tot onbegrip en soms tot hevige controverse, zoals de zestien kruiswegstaties die op last van het Vaticaan uit het kerkje van Wahlwiller moesten worden verwijderd. Aad de Haas droeg ze, op Goede Vrijdag nota bene, eigenhandig de kerk uit, in grote woede over zoveel onbegrip en de beschuldiging van het blasfemeere karakter ervan. De kunstenaar was een diep gelovig man, op zijn eigen, hoogst hedendaagse manier. Hij vertaalde de verhalen uit de bijbel naar de tegenwoordige tijd, en zag het onrecht in de verhalen uit het nieuwe testament in tal van actuele situaties terug. Deze eigenzinnige en actuele benadering is ook zichtbaar in de veertig passieprenten (1961) en in de 38 monotypes uit de serie Passie die in 2015 door Schunck* verworven. Eerder al, in 2013, werden in Schunck* de passieprenten getoond. Nu worden, van 5 februari t/m 29 mei 2016, werken uit de nieuw verworven Passie-serie getoond.
Made in Europe 1 Op zoek naar ons cultureel DNA docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Jac van den Boogard 5 x 2,5 uur college € 125,- (incl. lesmateriaal) 2 maart t/m 30 maart woensdag, 14.00-16.30 uur Brusselseweg 150, Maastricht V26
Aanbevolen literatuur: Pieter Steinz, Made in Europe, De kunst die ons continent bindt, A’dam 2014 In deze cursus gaan we op reis door ons Westers cultureel verleden op zoek naar onze culturele identiteit. Wat is typisch Westers in onze kunst? Tijdens die reis zullen we halt houden bij die stations waar we aspecten vinden van ons artistieke DNA De ‘halteplaatsen’ zijn verrassend en divers. Hoewel ze zich goeddeels in het gebied van de beeldende kunsten bevinden, zullen we ook andere categorieën beschouwen. Zo passeren architectuur, theater, mode, klassieke en populaire muziek, films, literatuur, design en dans de revue. In elke les worden twee ‘sporen’ van onze kunst en cultuur behandeld. Zo zullen we ontdekken waarom die sporen belangrijk waren in de tijd van ontstaan en welke betekenis ze hebben in onze eigen tijd. Voor dit eerste deel van de cursus zijn basisthema’s uit de 20e eeuw gekozen. 1. Inleiding; kunst en gelddesign; prehistorie en cultureel DNA Made in Europe; archeologie en ons culturele DNA 2. De oercatastrofe van de 20e eeuw en de kunst van het ‘niets’ Wereldoorlog I en het ontstaan van het artistieke anarchisme 3. DNA van onze lifestyle in het Bauhaus en haar architectuur. Onze Umwelt; lifestyle, design en architectuur 4. Expressionisme in de Europese kunst. Revolte in de schilderkunst; Kandinsky, Matisse, Brücke, Fauves, Blaue Reiter 5. Modes in de 20e eeuwse westerse cultuur Consumentisme in mode, kunst en cultuur
Genres in de film docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Jan Salden 6 x 2 uur college € 90,04 maart t/m 08 april vrijdag 13.00-15.00 uur Lumiëre V27
Film is een grootse en veelzijdige kunstvorm en biedt de kijker de mogelijkheid om te kiezen, zijn voorkeuren af te stemmen aan deze kunstvorm. En genres bieden de kijker een mogelijkheid om tot die keuze te komen. En ga maar na, eenieder van ons heeft een genre dat hij het meest en het liefst omarmt. Maar wat is eigenlijk een genre ? Hoe bepalen we dat een film tot een bepaald genre hoort ? Is de voorkeur van een genre sekse-bepaald want we hebben het vaak over typische mannen - (de western, de oorlogsfilm) en vrouwen-genres (Musical en het melodrama). Jan Salden zal aan de hand van drie genres op deze vragen ingaan. Voor het eerste blok is gekozen voor de volgende drie genres : Science ficton Een genre wat niet meteen het aller populairst is maar wel hardnekkige en trouwe fans achter zich heeft weten te scharen. Een interesse voor de toekomst en in menig geval voor technische ontwikkeling helpen om dit genre te waarderen. Maar net zo vaak is houden van de science-fictionfilm het wensen weg te dromen in galactische avonturen en buitenaards exotisme. De twee lezingen over dit genre zijn : 1. De science-fictionfilm als politiek-maatschappelijk instrument. 2. De science-fictionfilm als galactisch avontuur. Romantische komedie Op dit moment is dit binnen het overkoepelende genre van de Comedy de meest populaire tak. Hier kunnen mannen en vrouwen zich samen het beste vinden. Een (sub-)genre dat erkent dat relaties naast complex en verwarrend vaak ook omgeven zijn door gene. En het beste wapen tegen dit alles blijkt toch humor zijn. De twee lezingen over dit genre zijn : 3. De screwball-comedy : de oorsprong van de romantische komedie 4. De rom-com : De romantische komedie zoals we hem vandaag de dag kennen. De western. Een van de meest archetypische en oudste genres. Heeft de laatste jaren behoorlijk in populariteit ingeboet maar juist de laatste tijd is er sprake van een aarzelende herwaardering. De importantie van het genre blijkt ook dat zijn iconografische beelden ook in andere genres een plek weten te vinden. De twee lezingen over dit genre zijn “: 5. De Amerikaanse westerns : Mythe-vormers en de politiek-sociaalmaatschappelijke seismograaf van de USA. 6. Oost-West : The Western everywhere.
Een wandeling door Thüringen en Sachsen. Cultuur, geschiedenis, literatuur docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dr. Peter van Nunen 6 x 2 uur college € 145,- (incl. koffie en reader) 2 maart t/m 6 april woensdag 10.30-12.30 uur Schunck*, Bongerd 18, Heerlen V28
Thüringen en Sachsen - een bijzondere stedenas in een bijzondere natuur Op de Wartburg bij Eisenach vertaalt Luther de bijbel, de Krämerbrücke in Erfurt is de markt waar Angelen en Franken handelden, terwijl op de daarnaast gelegen Wenigeplatz dat recht uitsluitend uitgeoefend mocht worden door de Wenden, Slaven dus; in Weimar hoedt Goethe de prachtige Anna-Amalia-Bibliothek, en de zwarte met het witte hart ziet zijn moeder in die stad in hotel Zum Elephanten een glas Rottkäppchen drinken; in Röcken bij Leipzig ligt het zo lang verzwegen plattelandsgraf van Friedrich Nietzsche, in Lützen bij Leipzig sneuvelt koning Gustav II in zijn strijd tegen Wallenstein en in de stad Leipzig zelf laat Johann Sebastian Bach in de Thomaskirche zijn Thomaner tot eenzame hoogten reiken, de stad Leipzig heeft in de Nikolai-kirche al lang vóór Berlijn een monument voor de Duitse eenwording en Dresden herstelt met Zwinger en Frauenkirche vol energie zijn bijdrage aan de werelderfgoedlijst – een veelheid van prachtige steden berstensvol historie in een adembenemend mooie natuur. Die steden, die geschiedenis, die natuur leverden de allergrootste Duitse schrijvers stof voor literatuur. Niet alleen Goethe en Schiller schreven hier hun grote werken, ook Thomas Mann doet inspiratie op in Weimar. De moderne Duitse literatuur gaat ook over deze streken; literatuur die niet alleen de eenwording van Duitsland tot thema heeft, maar ook het wel en wee van de burgers die voorafgaand aan die eenwording woonachtig waren in die zo lang onbekend gebleven helft van Duitsland, waar – met een vertraging van 44 jaar – de Tweede Wereldoorlog in 1989 eindelijk toch ook voorbij was. Wees welkom bij zes cultuurhistorische dwaaltochten door een streek van Dichter und Denker. De spreker woonde en werkte van 1975 tot 1980 in Leipzig en zal voor deze reeks lezingen niet alleen putten uit geschiedenis en literatuur, maar ook uit aantekeningen over het leven van die anderen tijdens zijn verblijf in deze eerste Duitse arbeiders- en boerenstaat.
Vier oude Russische steden Kiev, Novgorod Velikij, Vladimir-Soezdal en Moskou docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Dr. Peter van Nunen 4 x 2 uur college € 95,- (incl. reader) 26 januari t/m 23 februari, niet op 9 februari dinsdag 14.00-16.00 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V29
De luide trom die in 2013 alom klonk in Nederland naar aanleiding van het 300-jarig bestaan van de Russische vloot kan evenmin als het geroffel in 2003 ter gelegenheid van de 300 jaar eerder gestichte stad Sint Petersburg verhullen dat andere Russische steden evenals de betrekkingen tussen Rusland en de Lage Landen aan de Noordzee al vele jaren ouder zijn. In vier lezingen wordt een beeld geschetst van het ruim 1000 jaar geleden ontstane eerste Russische Rijk met Kiev en later Vladimir-Soezdal en Moskou als hoofdsteden. Dat juist Moskou die hoofdstad werd en dat juist de heren-bojaren van Moskovië de heersers van Rusland werden, was maar toeval. Toevallige omstandigheden gaven de heersers van Moskou de mogelijkheid af te rekenen met diegenen van hun Russische landgenoten die hun aanspraken op het hoogste gezag over heel Rusland niet aanvaardden of een bedreiging voor hun suprematie vormden. Voorop de laatsten onder hen – de Novgoroders. De vernietigende eliminatie van Novgorod in 1478 geldt als de beruchtste daad van de tsaar van Moskovië. Welkom op vier nieuwe bijeenkomsten over het oude Rusland. Kiev en Vladimir-Soezdal – evenknie van Byzantium Novgorod – machteloos heer tussen imposante kathedralen Moskou – pracht en praal van het Kremlin De Gouden Ring – minder belangrijk, maar niet minder prachtig
Water, voorwaarde voor leven docent duur kosten data dag/tijd locatie cursusnr.
Drs. Loes Pihlajamaa 4 x 2 uur college € 95, incl. reader 25 februari t/m 17 maart donderdag 14.45-16.45 uur Zuyd Hogeschool, Brusselseweg 150, Maastricht V30
Water, de allereerste levensbehoefte en voorwaarde voor leven. Vandaar de opwinding toen er recent vloeibaar water werd vastgesteld op Mars. Dat er bevroren water was, wisten we allang. Dat er mogelijk een paar miljard jaar geleden primitief leven was geweest, werd mogelijk geacht. Naar sporen daarvan wordt al jaren gezocht. Maar dat er nu nog leven mogelijk zou zijn leek wel al te optimistisch. Dat veranderde nu dus in één klap. Een goede aanleiding om eens na te denken over de rol van water in het leven, in de evolutie van leven, en in de evolutie van onze soort. Ook de rol van water in de maatschappij, vooral de toekomst, waar klimaatverandering en overbevolking kunnen zorgen voor veel wateroverlast en watertekorten – die hier en daar al zichtbaar worden. In vier lessen bespreken we vier aspecten van de rol van water: - Betekent de aanwezigheid van water, dat ergens leven is, of zijn er meer voorwaarden. Is er leven denkbaar dat zonder water kan? Welke rol speelde water bij het ontstaan van het leven op aarde? - Miljarden jaren was er alleen leven mogelijk in het water tot rond een half miljard jaar geleden het land ‘veroverd’ werd. Waarom toen en niet eerder? Wat was er nodig om buiten het water te kunnen leven? En hoe kunnen organismen leven met zeer weinig water? - De evolutie van onze soort is door water vorm gegeven. Volgens sommigen via een fase van ‘waterapen’, maar dat nemen niet alle onderzoekers aan. Wel is duidelijk dat onze behoefte aan (veel) water een sleutelrol heeft gespeeld in onze evolutie en onze verspreiding over de wereld. - Water is nog steeds bepalend voor de mens: ziekten die door waterdieren worden overgebracht doden nog steeds jaarlijks miljoenen mensen. Gebrek aan water ook, vooral doordat de landbouw zeer veel water vergt, vooral in warme landen. Uitblijven van regen is ook dodelijk. De conflicten in het Midden-Oosten zijn op zijn minst voor een deel een gevolg van grote watertekorten in de regio, waardoor de plattelandsbevolking massaal naar de steden trekt omdat de akkers verdrogen en hun broodwinning verdwijnt. Door de klimaatverandering dreigt dit alleen maar erger te worden. Wat kunnen we daar aan doen?.
