Het Nationaal Preventie Programma van het Rijk. Samenwerken aan een gezonde bevolking

iza

1 | 2014 Informatiekrant voor werkgevers

in bedrijf 4 “Breda helpt oudere medewerkers in fysiek belastende functies langer door te werken” Marion van Kuijk en Saskia Boelema

Het Nationaal Preventie Programma van het Rijk

Inhoud 2 Hervorming WMO De overheveling van een deel van de AWBZ naar de WMO is een complex proces. “Maar zeker geen onmogelijke opgave.”

6 De risico’s van te veel zitten Langer dan elf uur zitten op een dag is net zo schadelijk als roken. Af en toe fanatiek sporten baat niet. Wat helpt wel?

Ook in dit nummer: 2 Ab Klink bestuurslid Coöperatie VGZ 3 Kwaliteit van e-healthprogramma’s garanderen | IZA Bedrijfszorg @Work 5 Vraag en antwoord | Zorgaanbieders vergelijken en de beste kiezen 6 IZA in de media 7 De veroorzakers van stress aanpakken | Duur­zaam aandacht voor duurzame inzetbaarheid 8 De afdeling: IZA Mantel­ zorgadvies | Jonge ambtenaar van het Jaar 2014 bekend

Samenwerken aan een gezonde bevolking Een gezonde bevolking en vitale economie. Met dit voor ogen lanceert de Rijksoverheid het Nationaal Preventie Programma. Maar de overheid kan en wil dit niet alleen uitvoeren. Ze mobiliseert daarom de hele maatschappij om van preventie een succes te maken. Ook werkgevers, werknemers én zorgverzekeraars. Het Nationaal Preventie Pro­ gramma (NPP) is op 5 februari officieel van start gegaan. ‘Alles is gezondheid’ is de naam van het nationale programma. Hierin maken deelnemende partijen als gemeenten, zorgverzekeraars en bedrijven afspraken en onderne­ men ze samen allerlei activiteiten. Gezonde werkvloer IZA is een van de participanten aan het NPP (zie kader). Een zorgverzekeraar kan immers veel betekenen in preventie. Naast zorgverzekeraars mobiliseert de overheid ook de werkvloer. “De overheid wil mensen aan het werk houden tot hun 67e”, zegt Manager Verkoop Roelina Vis. “Met een goede gezond­ heid is dat ook mogelijk. Van een ondernemer verwacht de overheid dat hij werk maakt van duurzame inzetbaarheid en dat

hij zorgt voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden in zijn organisatie.” Maar duurzame inzetbaarheid en een gezonde leefstijl is geen zaak van werkgevers alleen. Het is gedeelde verantwoordelijkheid. Want werknemers hebben hierin ook eigen verantwoordelijkheid. Wel mag een baas stimuleren dat zijn medewerkers er een gezonde leefstijl op nahouden. Vis: “Denk aan gezonde voeding in de bedrijfskantine of bevorder het op de fiets naar het werk gaan. Veel grote organisaties hebben inmiddels actief beleid ontwikkeld om de inzetbaarheid van hun mensen te verbeteren.” Mooi initiatief Werkgevers en werknemers delen dus samen de verantwoor­ delijkheid voor een gezonde leefstijl. Dit is ook een breed

uitgangspunt van het NPP: het bundelen van krachten om de doelen zoals een gezonde en vitale bevolking, te halen. “Neem nou de kleine gemeente Vlagtwedde”, zegt Vis. “Dit is een goed voorbeeld van een mooi initiatief dat met vereende krachten is opgepakt en gereali­ seerd.” Vlagtwedde kampt met een afname van het inwonertal. De gemeente telt 3.400 zielen en heeft het moeilijk het voorzie­ ningenniveau op peil te houden. Vlagtwedde heeft echter de handen ineengeslagen en het sportaanbod weten te redden. ‘Sportdorp Vlagtwedde’ is een gezamenlijk project van sport­ verenigingen, de basisschool, de fysiotherapiepraktijk, wel­ zijnsorganisaties, het bedrijfs­ leven én de inwoners. De laatste groep werd nauw betrokken en zal straks zelf het project verder

Meedoen aan het NPP Ook Coöperatie VGZ, waar IZA onder valt, heeft zich aangeslo­ ten bij het NPP. Net als andere deelnemende organisaties hebben wij daarvoor een zogenaamde ‘pledge’ onder­ tekend. Hierin staat welke bijdrage onze organisatie zal leveren. Dan gaat het om individuele preventie die onderdeel is van de zorg die een zorgverzekeraar voor zijn verzekerden organiseert. Maar daarnaast helpen wij ook bij de structurele verbetering van de zorg door de wijknetwerken. Hierin trekken we op met 26 gemeenten. Samen met de gemeenten heeft Coöperatie VGZ afgesproken de zorg dichtbij in wijknetwerken te organiseren. Onze pledge is naast andere pledges te vinden op www.allesisgezondheid.nl.

moeten uitvoeren. Sportdorp Vlagtwedde is inmiddels een suc­ ces. Er kwam een sportaanbod dat aansluit op de wensen van de inwoners. De sportclubs zagen daardoor hun ledenaantal toene­ men. En belangrijker: de Vlagtwed­ denaren blijven in beweging, een belangrijke pijler onder preventie. Vis: “Een initiatief zoals dat van Vlagtwedde kan elke werknemer of werkgever als voorbeeld ne­men voor zijn eigen organisatie. Door gezamenlijke belangen van management en medewerkers te benoemen, kun je draagvlak creëren. Betrek collega’s ook bij het maken van een plan van aan­ pak. Preventie werkt als iedereen daar het belang van inziet.”

Drechtsteden goed voorbereid op hervorming WMO

‘De sleutel is samenwerking’ Over iets meer dan een halfjaar is het zover: de overheveling van een deel van de AWBZ naar de WMO. Vanaf 1 januari 2015 krijgen gemeenten te maken met nieuwe taken, nieuwe doelgroepen. Met een forse taakstelling bovendien. In de Drechtsteden worden ze er niet zenuwachtig van. Programmamanager Paul van Hattem: “Groot en complex? Absoluut. Maar een onmogelijke opgave is het zeker niet.” De Drechtsteden zijn een samenwerkingsverband van de gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht. Voor de komst van taken uit de AWBZ is een stevig programmateam geformeerd, vertelt Paul van Hattem, programmamanager AWBZ. “Het team bestaat uit medewerkers met specifieke expertises afkomstig uit verschillende gelederen van de organisatie. Samen gaan zij ervoor zorgen dat inwoners vanaf 1 januari 2015 de zorg en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.” Niet goed in beeld De voorbereiding heeft veel voeten in de aarde. Van Hattem: “We gaan een doelgroep bedienen die voor ons nieuw is. Want deze inwoners hebben andere mogelijkheden en beperkingen dan de mensen die tot dusver aanspraak maken op de WMO. Ook waren we onvoldoende ingevoerd in thema’s als de AWBZ-indicatie. Om deze kennis­ achterstand in te lopen, hebben we de afgelopen tijd veel gesprekken gevoerd. Met zorgaanbieders, zorgverzekeraars, cliënten en hun belangenorgani­ saties en het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ).” Ook werken de Drechtsteden samen met het zorgkantoor van Coöperatie VGZ, waar IZA onder­ deel van uitmaakt. “Vertegenwoordigers van het zorgkantoor en het CIZ lopen met ons mee in de voor­bereiding. Zij dragen hun kennis over aan

Deelcongres over WMO tijdens VNG Jaarcongres De Drechtsteden zijn gastheer van het VNG Jaarcongres op 17 en 18 juni. IZA, de VNG en deze gemeenten verzorgen samen een deel­ congres op 17 juni. Gemeenten en zorgver­ zekeraars gaan samen zorg organi­seren voor burgers en verzekerden. Hoe geef je als gemeente vorm aan deze samen­werking? Weet je eigenlijk wel wat de burgers van je verwachten? En is de juiste zorg beschikbaar? Al deze vragen komen aan bod tijdens het deelcongres 2 ‘WMO 2015 en samenwerking met zorgverzekeraars: hoe haalt u er het beste uit?’. IZA is daarnaast ook aanwezig op de beursvloer. Voor meer infor­matie, zie www.vngjaarcongres.nl.

Ab Klink in raad van bestuur Coöperatie VGZ

2 

IZA in Bedrijf 1 | 2014

onze medewerkers. Bovendien hebben we met het zorgkantoor afgesproken dat dit de administra­ tie, ICT en inkoopondersteuning blijft verzorgen. Zijn systemen zijn hier perfect op ingericht. Het ligt voor de hand om deze te blijven gebruiken. Verschil met de huidige situatie is dat de eind­ verantwoordelijkheid bij ons komt te liggen.” De samenwerking met Coöperatie VGZ, zowel de zorgverzekeraar als het zorgkantoor, is vorig jaar bekrachtigd in een convenant. “We werkten al samen in gelegenheidsprojecten. In het convenant is vastgelegd dat we een veelheid aan thema’s structureel samen oppakken. De praktische onder­ steuning door het zorgkantoor is een voorbeeld, zo ook de ontwikkeling van het wijknetwerk.” In het wijknetwerk werken de Drechtsteden samen met Coöperatie VGZ en eerstelijnszorgaanbieders aan de organisatie van zorg en ondersteuning dicht bij de cliënt. Daarbij wordt eerst bekeken of een cliënt hulp kan krijgen van mantelzorgers. Pas als dat niet volstaat wordt professionele zorg ingeschakeld. “Zo zorgen we ervoor dat er minder een beroep wordt gedaan op professionele – dus dure – zorg,

Ab Klink is sinds 1 januari 2014 lid van de raad van bestuur van Coöperatie VGZ, waar IZA deel van uitmaakt. Hij volgt Martin Duvivier op. Klink was van 2007 tot 2010 minister van Volks­ gezondheid, Welzijn en Sport. Sinds mei 2011 is hij deeltijdhoogleraar Zorg, arbeid en politieke sturing aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ook werkte hij bij adviesbureau Booz & Company. Bij Coöperatie VGZ richt Klink zich onder

bijvoorbeeld vanuit de WMO.” Van Hattem ziet samenwerking als de sleutel tot een succesvolle hervorming én besparingen. “We zijn straks met verschillende partijen verant­ woordelijk voor de zorg, begeleiding en participatie van mensen. Daarvoor moeten we dan ook samen­ werken. Samen komen we tot de best passende oplossing voor cliënten. En tot kostenbesparing.

“Samen komen we tot de best passende oplossing voor cliënten” In 2015 moeten we dit werk namelijk met flink minder budget uitvoeren dan er voorheen voor stond. Zo’n taakstelling realiseer je niet alleen. Ook daarvoor heb je elkaar nodig.”

andere op de inkoop van zorg. “In mijn tijd als minister van VWS ben ik geboeid geraakt door de zorg. In de jaren daarna heb ik me vooral adviserend en wetenschappelijk met dit onderwerp beziggehouden. Door mijn

functie bij Coöperatie VGZ sta ik weer midden in het zorgveld. Graag lever ik een actieve bijdrage aan het verbeteren van de zorg en het verlagen van de kosten.”

“In mijn tijd als minister van VWS ben ik geboeid geraakt door de zorg”

Actueel

eASI schift het kaf van het koren

Olga van Rijn (l) en Jolanda Keijsers, IZA en TNO: “E-health moet net zo goed zijn als reguliere zorg”

Hoe effectief is e-health? Het is een belangrijke aanvulling op de traditionele zorg: e-health. Leefstijlapps, online hulpprogramma’s en gezondheidsgames zorgen ervoor dat mensen zelf de regie kunnen voeren over hun gezondheid. Mits deze digitale toepassingen doen wat ze beloven, natuurlijk. Het e-Health Analyse en Sturingsinstrument (eASI) doet dat in ieder geval wél. eASI, een coproductie van TNO en IZA, maakt de effectiviteit van e-health inzichtelijk. E-health is er in alle soorten en maten. Van stoppen-met-rokenapp tot online stresstest en digitale coaches. Het speelt een belangrijke rol in de ondersteuning van zelfmanagement. Online en mobiele toepassingen zijn altijd en overal toe­ gankelijk en stellen uw medewerkers in staat grip te houden op hun eigen gezondheid. Alle reden voor IZA om e-health een vaste plek te geven in het zorgaanbod. Voorwaarde is wel dat de e-healthprogramma’s ook werkelijk doen wat ze beloven. “En dat bleek erg lastig om vast te stellen”, vertelt Olga van Rijn, manager Medisch Advies bij IZA. “IZA heeft daarom al een aantal jaar geleden besloten dat er een onafhankelijk meetinstrument moest komen. Samen met TNO hebben we eASI ontwikkeld. Gezamenlijk hebben we dit instrument geoptimaliseerd. Met een pilot is eASI ook in de praktijk getest. Nu beschikken we over een prima meetinstrument dat een helder antwoord geeft op de vraag hoe effectief een bepaalde e-healthdienst is.”

Nieuw!

eASI is een onafhankelijk meetinstrument dat de kwaliteit van een e-healthprogramma op drie onderdelen meet: nut, inhoud en gebruiksvriende­ lijkheid. De beoordeling is gebaseerd op 32 vra­ gen. Jolanda Keijsers, lid directieraad Levenslang Gezond bij TNO is nauw betrokken bij de ontwikke­ ling en toetsing van eASI: “Gebruikers vullen eerst doel en doelgroep van het te toetsen product in en doorlopen vervolgens de vragenlijst. Hieruit rolt een analyse die duidelijk maakt of het e-healthprogram­ ma waarmaakt wat het belooft en waar eventueel verbeterpunten zitten.” Wetenschappelijk onder­ zoek wijst uit dat eASI meet wat het beoogt te meten en dat verschillende gebruikers tot dezelfde beoordeling komen. eASI blijkt dus valide, betrouw­ baar en praktisch toepasbaar te zijn. Meetlat De zorginkopers van IZA maken sinds begin 2013 gebruik van eASI. Sinds die tijd worden er alleen maar e-healthdiensten ingekocht die voldoen

aan de kwaliteitseisen van eASI. Ook bestaande e-healthprogramma’s zijn langs de eASI-meetlat gelegd. Van Rijn: “IZA wil haar verzekerden kunnen garanderen dat de kwaliteit van e-health minstens zo goed is als die van reguliere zorg. Producten die op een van de eASI-criteria onder de maat scoren, horen niet thuis in ons zorgaanbod.” Keijsers vult aan: “Omdat eASI ook inzichtelijk maakt waar ver­ beterpunten zitten, kunnen ontwikkelaars gericht werken aan kwaliteitsverbetering van e-health. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van effec­ tieve e-healthdiensten ter ondersteuning van zelf­management.” Standaard Van Rijn en Keijsers zien voor eASI een rol weg­ gelegd als gevalideerde standaard voor e-health­ programma’s. Een instrument dat door alle zorg­ verzekeraars, zorgaanbieders en ontwikkelaars van e-healthdiensten gebruikt wordt. Voor het zover is, moet de digitale basisversie nog verder worden ontwikkeld. Voor de uitontwikkeling en brede invoe­ ring is geld nodig. “Tot dusver hebben IZA en TNO de kosten zelf gedragen”, vertelt Van Rijn. “Om de volgende stap te kunnen zetten, is opnieuw geld nodig. Het Innovatiefonds van Zorgverzekeraars Nederland heeft al budget toegezegd en ook TNO stelt weer middelen beschikbaar. Maar we zitten nog met een ‘gat’. We hopen dat we dit snel ge­ vuld krijgen, want de toegevoegde waarde van zo’n standaard is groot. Feit is dat effectieve e-healthoplossingen bijdragen aan goede, betaal­ bare, patiëntgerichte zorg. Nu en in de toekomst.”

IZA Bedrijfszorg @Work

Steeds meer mensen en zorgaanbieders maken gebruik van e-health. Daarom biedt IZA sinds korte tijd IZA Bedrijfszorg i change aan. Deze vorm van digitale gezondheidscoaching zet medewerkers aan om zelf actief hun leefstijl te verbeteren. Meer hierover leest u op pagina 7. Als aanvulling hierop kunt u bovendien kiezen voor IZA Bedrijfszorg @Work, ook

een nieuwe variant binnen IZA Bedrijfszorg. Met de combinatie van deze twee diensten kunnen uw medewerkers zowel faceto-face als online zorg krijgen. Voor het online deel maken uw medewerkers zo veel mogelijk gebruik van IZA Bedrijfszorg i change. Heeft een medewerker daaropvolgend nog een interventie nodig, bijvoorbeeld bij acute klachten? Dan zijn de

interventies uit IZA Bedrijfszorg @Work direct inzetbaar. Dit zorgt voor kosteneffectieve inzet van bedrijfszorg: digitaal wat kan en face-to-face wat nodig is. IZA Bedrijfszorg bestaat al ruim tien jaar en is bij honderden werkgevers in de publieke sector in gebruik. Met de komst van IZA Bedrijfszorg @Work kunt u nóg gerichter uw bedrijfszorgketen invullen op de manier

die bij uw organisatie past. Van preventie via interventies tot terugvalpreventie. U voorkomt en beheerst verzuim en houdt uw mede­werkers inzetbaar. Vraag uw accountmanager hoe IZA Bedrijfszorg @Work het ziekteverzuim in uw organisatie omlaag kan brengen. Of lees meer op www.izagezondsamen.nl/atwork.

IZA in Bedrijf 1 | 2014 

3

De klant centraal

“Onze medewerkers staan open voor verandering. Dat moest het gemeente­ bestuur alleen nog ontdekken”

Gemeente Breda houdt oudere medewerkers fit

Langer doorwerken geen probleem meer Geen prepensioen meer en een pensioenleeftijd die elk jaar met een maand omhooggaat. Geen goed nieuws voor oudere medewerkers met fysiek belastende functies en voor hun werkgevers. Deze categorie werknemers verzuimt namelijk meer dan gemiddeld. Maar de gemeente Breda heeft een oplossing voor dit probleem. Niet in de vorm van abstracte projectplannen maar door ‘gewoon’ actie te ondernemen. Bij de afdeling Uitvoering van de gemeente Breda zijn vier op de tien medewerkers tussen de 50 en 60 jaar, en een op de tien is ouder dan 60. Een hogere leeftijd betekent ook een grotere kans op klachten en verzuim. Bovendien komen er door bezuinigingen steeds minder jonge werknemers bij. Daarom is de gemeente Breda in 2009 begonnen met Beleven, een aanpak die leidt tot minder ver­ zuim en tevreden medewerkers. Marion van Kuijk, coördinator Beleven, en demissionair wethouder Saskia Boelema vertellen hoe dit werkt. Verrassing Medewerkers zo duurzaam mogelijk inzetbaar houden, is het doel. Dit gebeurt met coachings­ gesprekken, scholing, een andere manier van werken of andere werkzaamheden. “Beleven

Coördinator Marion van Kuijk (l) en demissionair wethouder Saskia Boelema: “Het plan ontstond omdat we mensen wilden helpen”

4 

IZA in Bedrijf 1 | 2014

is niet ontstaan uit het schrijven van plannen, maar door het willen helpen van mensen”, vertelt Boelema. “En langzaam groeide het project.” Met de houding van de medewerkers is de wet­ houder blij verrast. “Ze staan open voor veran­ dering. Alleen moest het gemeentebestuur dat nog ontdekken. We dachten bijvoorbeeld altijd dat mensen in de buitendienst echt geen kantoor­ werk wilden doen. Het blijkt dat ze dit graag willen proberen en dat ze dit soort werk zelfs erg leuk vinden. Als er nu klachten zijn of als we problemen willen voorkomen, gaan we samen met de mede­ werker op zoek naar passend werk.” De leidinggevende bekijkt samen met een mede­ werker hoe deze zo goed mogelijk aan het werk kan blijven. Naast werk op kantoor is voor sommige medewerkers meer machinaal werk een manier om aan de slag te blijven. Ook afwisselender werk doen, vermindert de kans op klachten. Het initiatief om de werksituatie te verbeteren, komt van beide kanten, vult Van Kuijk aan. “Medewerkers geven soms zelf aan dat er iets moet gebeuren. Leidinggevenden willen problemen voor zijn. Verzuim is niet goed voor de gemeente, maar ook niet voor de eigenwaarde van de mede­ werker zelf.” Samen werken aan jezelf Ook scholing is een onderdeel van Beleven. Zo volgden medewerkers de training Werken aan Werkplezier. In vijf bijeenkomsten leerden ze om op te komen voor hun eigen belangen en ontwikke­ ling. Preventie, de balans tussen werk en privé en assertiviteit waren belangrijke thema’s. Boelema: “Medewerkers kunnen zo beter zelf op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden. Natuurlijk helpt hun

leidinggevende waar nodig. Het is alleen niet nodig dat ze wachten tot de leidinggevende iets doet.” Zelf actie ondernemen en persoonlijke ontwikkeling komen ook ter sprake tijdens de jaarlijkse afstem­ mings- en ontwikkelingsgesprekken. In de nieuwe cao is voor deze medewerkers een scholingsbud­ get opgenomen. Het is aan de medewerker zelf hoe hij dit inzet. De aanpak van Beleven stopt niet bij de grenzen van de interne organisatie. Er worden ook afspra­ ken gemaakt met maatschappelijke partijen als Halt en de reclassering. Waarom? Zo zorgen we voor nieuwe instroom van jongeren. “Want als oudere medewerkers meer kantoorwerk gaan doen, heb­ ben we andere mensen nodig om het buitenwerk te klaren”, legt Van Kuijk uit. Bovendien worden er op die manier ook stageplaatsen voor mensen met een uitkering gecreëerd. Het werk wordt gedaan en zij krijgen meer kans op een baan bij een bedrijf. Vrolijke visitekaartjes En de resultaten mogen er zijn. Vanaf 2009 kent het ziekteverzuim een dalende trend. Was dit cijfer in 2009 nog 6,8%, in 2013 is het gedaald tot 6,38%. Deze afname krijgt meer cachet als er reke­ ning wordt gehouden met het feit dat de afdeling in 2011 groter is geworden en deze nu in verhouding meer oudere werknemers telt. Maar misschien nog wel belangrijker dan het dalende verzuim is dat de werknemers enthousiast zijn. Van Kuijk: “De collega’s hebben plezier in hun werk. Ze weten dat leidinggevenden met hen uitkijken naar mo­ gelijkheden. Daarom doen ze graag net dat beetje extra.” Ook de werksfeer is verbeterd. De aanpak Beleven is vooral uit noodzaak geboren, maar inmiddels is het meer dan dat. En de voor­ delen stapelen zich op. “We willen graag dat onze medewerkers met plezier naar hun werk gaan. Ook omdat collega’s van de buitendienst ons visite­ kaartje zijn. Dan is het extra fijn als zij gemotiveerd bezig zijn.” Beleven is bovendien kostendekkend. “Omdat het ziekteverzuim daalt, hoeven we minder externe aannemers in te schakelen”, licht Van Kuijk toe. Maar eigenlijk vindt Boelema het allemaal vanzelfsprekend. “Het hoort gewoon bij goed werkgeverschap.” Boelema en Van Kuijk delen hun ervaringen met Beleven graag met andere gemeenten. Niet alleen omdat ze blij zijn met de resultaten, maar ook omdat ze graag van anderen leren. “Dan hoeft niemand het wiel opnieuw uit te vinden.” Voor meer informatie: Marion van Kuijk, coördinator Beleven, [email protected].

Goed van IZA

VRAAG en antwoord In deze rubriek beantwoordt IZA veel­ gestelde vragen van P&O’ers en andere contactpersonen in de (semi)overheid. Hebt u een vraag, stel deze dan aan uw IZA-account­manager. Of mail naar [email protected]. Uw vraag én antwoord komen dan in deze rubriek te staan.

Zelf het beste ziekenhuis kiezen

Hoe ziet mijn medewerker in een oog­opslag wat hij van zijn zorgkosten vergoed krijgt? Op onze website zien uw medewerkers welke vergoeding zij krijgen bij diverse zorgsoorten. Zij zien hier direct de hoogte van de vergoeding en wat ze zelf moeten betalen. Ook is meteen te zien of het gaat om een vergoeding uit de basisverzekering, de aanvullende zorgverzekering of de aanvullende tandverzekering. Voor de IZA GezondSamenPolis zijn de vergoedingen te vinden op www.izagezondsamen.nl/vergoedingen. Voor de IZA Zorgverzekering op www.iza.nl/ vergoedingen.

handeling

Kwaliteit be

el

Patiëntoorde

ijd

Korte wachtt Mijn IZA voor de IZA GezondSamenPolis toont de zorgkosten. Maar de zorgkosten voor minderjarige kinderen zijn niet zicht­ baar. Hoe vinden mijn werknemers die? Uw medewerker kan voor zijn kinderen ook een DigiD aanvragen. Hiermee kan hij vervolgens inloggen en de zorgkosten van zijn minderjarige kind(eren) bekijken. Meerderjarige kinderen kunnen zelf inloggen met hun eigen DigiD.

Welke zorgkosten krijgt mijn mede­werker vergoed als hij in het buitenland zorg nodig heeft? Heeft uw medewerker in het buitenland onvoorzien medische zorg nodig en kan de behandeling niet wachten tot hij weer terug is in Nederland? Hij heeft dan vanuit de basisverzekering recht op een vergoeding gebaseerd op Nederlandse marktconforme tarieven. Overstijgen de kosten het Nederlandse marktconforme tarief, dan wordt het verschil mogelijk gedekt als uw medewerker een aanvullende verzekering of reis­ verzekering heeft afgesloten. Als uw medewerker in het buitenland spoedeisende zorg nodig heeft, moet hij direct contact opnemen met de IZA Alarmcentrale. Vanuit het buitenland belt hij met +31 40 297 55 60.

Wat is het voordeel van een reis­ verzekering? Onvoorziene medische zorg in het buitenland wordt vaak maar deels door de basisverzekering vergoed. Het niet-vergoede deel wordt mogelijk gedekt door een reisverzekering. Daarnaast biedt een reisverzekering dekking voor bijvoorbeeld vermissing of beschadiging van bagage en bij reisongevallen. Heeft uw mede­ werker een aanvullende zorgverzekering IZA Extra Zorg of IZA Classic Comfort (IZA GezondSamenPolis)? Of een aanvullende verzekering van de IZA Zorgverzekering? Dan is de reisverzekering extra voordelig. Want hij betaalt géén premie voor eventuele zorgkosten.

De meeste van uw medewerkers gaan met medische klachten automatisch naar het dichtstbijzijnde zieken­ huis. Terwijl er ook genoeg andere ziekenhuizen zijn om uit te kiezen. De reden: uw medewerkers weten onvoldoende wat de verschillen zijn in bijvoorbeeld kwaliteit van zorg en wachttijden. Vergelijk en Kies van IZA geeft dit inzicht wél. Vergelijk en Kies is een online applicatie met informatie over ziekenhuizen en klinieken. Deze zorgaanbieders worden met elkaar vergeleken op basis van wachttijd, kwaliteit van het behan­ deltraject en patiëntbeoordelin­ gen. Uw medewerkers kunnen zo direct zien hoe goed bijvoorbeeld een bepaald ziekenhuis ‘scoort’. De kwaliteit wordt uitgedrukt in een aantal blokjes: hoe meer blokjes, hoe hoger de kwaliteit. Patiënten geven hun oordeel met een cijfer tussen 1 en 10. Met deze informatie kunnen uw mede­ werkers een gegronde keuze maken voor een ziekenhuis of kliniek. Op basis van postcode Het gebruik van Vergelijk & Kies is heel eenvoudig. Uw medewer­

Wist u dat

ker hoeft alleen zijn postcode in te voeren en een specialisme of aandoening te selecteren. Vervol­

Het gebruik van Vergelijk & Kies is heel eenvoudig gens ziet hij in een oogopslag de afstand van zijn huis tot diverse ziekenhuizen, de kwaliteitsbeoor­ deling, het patiëntoordeel en de wachttijd. Uiteraard zijn ook de contactgegevens van de zorgaan­ bieders vermeld.

werkers kunnen dan ook zien of IZA een contract heeft met het ziekenhuis of de kliniek van zijn keuze. Daarnaast gaan we informatie van nog meer zorg­ soorten opnemen. Bovendien kunnen uw mede­werkers straks zien of bepaalde zorgaanbieders een keurmerk hebben, bijvoor­ beeld zieken­huizen en kraam­ zorgaanbieders. Uiteraard informeren wij u erover als het zover is. Uw medewerkers vinden Vergelijk en Kies via www.izagezondsamen.nl/ vergelijkenkies en www.iza.nl/vergelijkenkies.

Uitbreiding volgt In de loop van dit jaar breiden we de functionaliteiten van Vergelijk en Kies verder uit. Uw mede­

bijna 50% van de Nederlanders aangeeft zeer geregeld onder hoge tijdsdruk te werken? 30% vindt zijn werk lichamelijk of geestelijk zwaar. Deze resultaten komen uit de Gewoon Goed Werk Meter, een permanent onderzoek van FNV Bond­ genoten. Op pagina 7 leest u hoe IZA met i change werkgevers en werkne-

mers helpt om stress op de werkvloer te voorkomen.

het aantal werkende 65-plussers meer dan verdubbeld is in de afgelopen tien jaar? In het eerste kwartaal van 2013 waren het er 182.000, tegenover 73.000 tien jaar geleden.

IZA in Bedrijf 1 | 2014 

5

IZA in de media

De risico’s van te weinig bewegen

Zitten is

ongezond Hoeveel uur per dag brengen u en uw medewerkers zittend door? Waarschijnlijk meer dan u denkt. Geregeld even bewegen doet wonderen voor de gezondheid en prestaties. En gelukkig hoeft u daar niet veel moeite voor te doen. Peter-Jan Mol is adviseur bij het Nederlands Insti­ tuut voor Sport en Bewegen (NISB). Voor hij begint te vertellen, neemt hij plaats op een van de bel­ fietsen in het pand. Het is een soort hometrainer, je kunt bellen en tegelijkertijd ben je in beweging. Mol’s papieren liggen op het daarvoor bedoelde blad voorop de fiets, zijn benen rustig peddelend. En toch kan hij zich volledig concentreren op het gesprek, want die fiets fietst nergens heen. “In Nederland verkrijgbaar”, meldt hij enthousiast. Staand vergaderen “Veel mensen zitten op het werk en onderweg naar het werk. Zitten thuis op de bank, tijdens de lunch en het avondeten – ga zo maar door. Dit loopt snel op. Mensen die langer dan 11 uur op een dag zitten, lopen 40% meer kans in de komende 3 jaar te sterven dan mensen die minder dan 4 uur zitten. Er sterven zelfs net zo veel mensen aan inactiviteit als aan roken.” Steeds meer onderzoeken tonen aan dat zitten het risico vergroot op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, depressie en zelfs sommige soorten kanker. Af en toe fanatiek sporten vermindert deze risico’s niet. Maar wat dan wel? “Afwisseling is het codewoord”, aldus Mol. “Hoe minder je zit, hoe beter. En niet uren achtereen blijven zitten. Elk halfuur even bewegen, maakt een groot verschil. En dat kan heel een­voudig. Waarom moeten vergaderingen bijvoorbeeld zittend gebeu­ ren? Staand vergaderen gaat bovendien sneller en levert vaak meer creativiteit op.” Voorbeeld doet bewegen Maar de zitcultuur is lastig te doorbreken. Het helpt als er voorzieningen zijn die bewegen stimuleren. Statafels in ver­gaderruimten, bijvoorbeeld. Of een sticker op de lift met een tekst als:

Tips om minder te zitten tijdens het werk •

Maak tijdens de lunch een wandeling. Voer telefoongesprekken zo veel mogelijk wandelend of in ieder geval staand. • Vaak spullen uit een bepaald kastje nodig? Zet dat dan bewust wat verder weg. • Is de persoon die u mailt of belt in de buurt? Loop er eens wat vaker heen. •

Meer tips en informatie: www.nisb.nl/werk.

Peter-Jan Mol: “Geef zelf het goede voorbeeld!”

6 

IZA in Bedrijf 1 | 2014

‘deze lift beweegt voldoende, u ook?’ Zet prullen­ bakken en printers op een centrale plek in plaats van vlakbij bureaus. Dynamisch meubilair als een zit-stabureau helpt ook. “En geef het goede voorbeeld”, adviseert Mol. Zo vroegen een paar collega’s de directeur van het NISB tijdens de nieuwjaarsreceptie op een hometrainer te fietsen. De gasten zaten alsnog, maar het jaar erop werd er doorgepakt: de receptie vond nu plaats in de kantine, waar iedereen stond. Behalve de directeur. Hij was in beweging op zijn fiets. Veel mensen kennen de gevaren van zitten niet. “We hebben duidelijk gezien dat mensen vaak openstaan voor verandering. Maar dan moeten ze wel weten waarom ze iets zouden veranderen. Voor medewerkers die al veel met gezondheid bezig zijn, is dit makkelijker. Soms duurt het een jaar voordat het gelach om het rare nieuwe meu­bilair stopt. Maar wie het eenmaal probeert, blijft er gebruik van maken. En daar gaat het om.”

Meer geld voor ziekenhuis bij effectieve behandeling Niet het aantal verrichte medische handelingen, maar de kwaliteit van de zorg bepaalt de vergoeding die het ziekenhuis krijgt. Met dit experiment starten IZA, CZ en het Nijmeegse Radboudumc als het om de zorg voor parkinsonpatiënten gaat. Het is in Nederland de eerste overeenkomst tussen verzekeraars en ziekenhuizen waarbij ziekenhuizen beloond worden voor de behaalde gezondheidswinst in plaats van het aantal verrichte behandelingen. In het huidige stelsel worden ziekenhuizen zelfs financieel ‘gestraft’ als ze patiënten te snel beter maken. In het experiment betalen de verzekeraars een vast bedrag per jaar per parkinsonpatiënt. Dat bedrag is gebaseerd op het landelijke gemiddelde van een jaar parkinsonzorg. Als het ziekenhuis erin slaagt patiënten effectiever te behandelen, met minder opnames of met minder bezoeken, en de kwaliteit van leven toeneemt, dan is het financiële voordeel voor het ziekenhuis. > NRC.nl, 4 december 2013

€ 50 miljoen teruggevorderd na controle declaraties Coöperatie VGZ – waar IZA onderdeel van is – heeft in 2013 voor ongeveer € 50 miljoen teruggevorderd aan onrecht­ matige declaraties door zorg­ aanbieders. Daarnaast heeft de zorgverzekeraar in 2013 voor ruim € 200 miljoen aan declara­ ties afgewezen door controles vooraf. Bovendien is in diverse fraudezaken voor € 3,3 miljoen teruggevorderd. Met dit resul­ taat laat Coöperatie VGZ zien de controles en fraude­ bestrijding goed op orde te hebben. De zorgverzeke­ raar ziet de bestrijding van onterechte declaraties en fraude als een belangrijke manier om de zorgkosten te beheersen en zo de premies voor haar verzekerden betaalbaar te houden. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nam in 2012 controles en fraudebestrijding als speerpunt en heeft eind 2013 laten weten dat Coöpe­ ratie VGZ voldoet aan de richtlijnen op dit gebied. > Medicalfacts.nl, 26 februari 2014

Hillebrand neemt afscheid van Coöperatie VGZ Rob Hillebrand legt zijn functie neer als voorzitter van de raad van bestuur van Coöperatie VGZ. Om gezondheids­ redenen stopt Hillebrand per 1 juli 2014. “Wij zijn Rob zeer erkentelijk voor zijn bijdrage aan de verdere profes­ sionalisering van onze organisatie. Voor zijn inzet en betrokkenheid in de afgelopen zes jaar hebben wij grote waardering”, aldus Rudy van der Meer, voorzitter van de raad van commissarissen. > Skipr.nl, 24 januari 2014

IZA Bedrijfszorg

slapen

Stress de baas met i change

e vo

st

g din

r es

roke n ken drin

gen

ht

p s yc he

Besparing van honderden euro’s per maand i change biedt werkgevers veel inzicht. Van Lier: “De cijfers van grotere groepen werknemers wor­ den geanonimiseerd gedeeld met werkgevers. Zo kunt u zien wat de invloed is van het programma en op welke gebieden het beleid van de organisatie kan worden geoptimaliseerd om stress te voorko­ men.” Deelname aan IZA Bedrijfszorg i change kost € 30 per medewerker per jaar. Een slimme investering, want het programma leidt tot productiviteitswin­ sten van 3 tot 6,5% van het brutoloon. Dit blijkt uit onderzoek naar de resultaten die met i change

gew ic

Oorzaak van stress aanpakken IZA Bedrijfszorg i change faciliteert medewerkers in zelfmanagement zonder dat de werkgever en leidinggevende daar veel tijd in hoeven te investe­

ren. Werknemers kunnen zelf een dagboek bijhou­ den en toegang krijgen tot een uitgebreid forum. Positieve tips en nuttige adviezen per e-mail spelen in op de intrinsieke motivatie van medewerkers. En als ze vragen hebben, kunnen ze die stellen aan een stressexpert, of hun eigen resultaten vergelij­ ken met die van collega’s. “Het helpt medewerkers met zelfmanagement en pakt zo de oorzaken van stress in een vroeg stadium aan”, legt Van Lier uit. “Het kan klachten en verzuim helpen voorkomen. Het is ontwikkeld door een team gezondheidspsy­ chologen en gedragswetenschappers en maakt gebruik van gedragspsychologische technieken.”

bewe

De overheid wil dat werkgevers, overheden en maatschappelijke organisaties meer samenwerken aan de preventie van gezondheidsklachten. Hier­ voor heeft het Rijk het Nationaal Programma Pre­ ventie opgezet. Het nieuwe coachingsprogramma i change, onderdeel van IZA Bedrijfszorg, speelt daarop in. Het biedt werkgevers een gebruiks­ vriendelijk en direct inzetbaar instrumentarium van preventie tot re-integratie. IZA Bedrijfszorg i change is een vorm van digitale gezondheidscoa­ ching die medewerkers aanzet om zelf actief hun leefstijl te verbeteren. Ze werken aan acht thema’s: van bewegen tot roken. Ook stress is er een van. i change is ideaal om oorzaken van stress in kaart te brengen en om er vervolgens gericht aan te gaan werken, stelt propositiemanager Jacob van Lier. “Het is de belangrijkste oorzaak van verzuim”, vertelt hij. “Door veranderingen, zoals de overheve­ ling van taken van het Rijk naar de gemeenten en reorganisaties, neemt het risico op stress onder medewerkers toe. Het wordt steeds belangrijker om daar als werkgever actief op in te spelen.”

s

Stress is een belangrijke verzuimoorzaak in de (semi)overheid. Onnodig, want veel factoren die stress veroorzaken zijn gemakkelijk positief te beïnvloeden. Een goede hulp hierbij is IZA Bedrijfs­ zorg i change, een geautomatiseerd interactief coachingsprogramma voor medewerkers.

i change

De acht thema’s van IZA Bedrijfszorg i change Stress is een van de acht thema’s in IZA Bedrijfs­ zorg i change. Het programma richt zich op: • Stress • Slapen • Gewicht

• Roken • Drinken • Voeding

• Beweging • Psyche

worden behaald. Het kan u dus een besparing opleve­ ren van honderden euro’s per medewerker per jaar! Meer weten over IZA Bedrijfszorg i change? Neem contact op met uw accountmanager of met de werkgeversdesk van IZA via 088 - 131 31 50.

Duurzame inzetbaarheid vraagt om duurzame aandacht De gemeente Doetinchem investeert in de vitaliteit en gezondheid van haar vijfhonderd medewerkers. Dat doet ze onder andere samen met IZA Bedrijfszorg. De belangrijkste succesfactor daarbij? Structurele aandacht. “Als je de boel opschudt, moet je er ook vervolg aan geven.” De gemiddelde leeftijd op de werkvloer stijgt. En de publieke sector loopt wat dat betreft voorop, blijkt uit cijfers van het CBS. Werknemers in dienst van de overheid waren in 2012 met gemiddeld 43,7 jaar het oudst. De gemeente Doetinchem vormt geen uitzondering. De gemiddelde leeftijd van werknemers ligt hier rond de 46. Doetinchem investeert fors in de duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van haar werknemers. Gedegen, struc­ tureel en met een breed scala aan middelen. Annette Helmink, personeels- en arbo-adviseur, legt uit: “We hebben een meerjarenaanpak waar­bij we elk jaar een gezondheidsthema oppakken. Vorig jaar was dat bijvoorbeeld ‘bewust van je vitaliteit’ en liepen we onder andere met een virtuele stappenteller naar Parijs.” Ook jongere medewerkers behoren tot de doelgroep en moeten kunnen profiteren van het beleid. “Want pas aandacht besteden aan vitaliteit als een mede­ werker 60 is, is gewoon te laat.”

volledig worden vergoed – vergroten de vitaliteit van medewerkers. Bijvoorbeeld laagdrempelige en direct inzetbare preventiemiddelen zoals het Vitaliteitsgesprek. Dit gesprek geeft inzicht in waarom mensen verminderde vitaliteit ervaren. En via de training Voeding & Beweging gaan medewerkers aan de slag met gezond en geva­ rieerd eten en voldoende bewegen. Dat doen ze onder deskundige begeleiding van een voedings­ coach en een beweegcoach. Daarnaast maakt de gemeente ook gebruik van de Gezondheidscheck, ook van IZA maar geen onderdeel van IZA Bedrijfs­ zorg. Deze check meet onder andere iemands bloeddruk, glucose, cholesterol en vetpercentage. Medewerkers maken volop gebruik van al deze preventiemiddelen en de reacties zijn enthousiast. Helmink: “Elke keer dat we bijvoorbeeld de training Voeding & Beweging geven, is deze volgeboekt. Voor de training die we de komende maand organiseren is er zelfs een wachtlijst!”

Volgeboekte trainingen IZA Bedrijfszorg Ook IZA Bedrijfszorg maakt onderdeel uit van de meerjarenaanpak. Verschillende activiteiten – die

Volgende investering Het ziekteverzuim daalt sinds Doetinchem vitaliteit en duurzame inzetbaarheid onder de aandacht

Gemeente Doetinchem pakt elk jaar een gezondheidsthema op

brengt bij de medewerkers. Van 5,7% in 2012 naar 4,9% in 2013. De eerste maanden van 2014 ligt het verzuim zelfs rond de 4,7%. Helmink is ervan over­ tuigd dat de structurele aanpak een positief effect heeft op het verzuimcijfer. “Als je de boel opschudt, dan moet je er ook vervolg aan geven.“ De volgende investering staat daarom alweer op het programma. Doetinchem is erg enthousiast over het Vitaliteits­ gesprek en gaat dit als nieuw project invoeren.

IZA in Bedrijf 1 | 2014 

7

De afdeling IZA Mantelzorgadvies

IZA ondersteunt mantelzorgers De druk op mantelzorgers loopt op. Hierdoor besluit bijna een kwart van hen na verloop van tijd om minder te gaan werken of zelfs helemaal met werken te stoppen. Om ervoor te zorgen dat mantelzorgers niet alles zelf hoeven op te knappen, heeft IZA de afdeling Mantelzorgadvies in het leven geroepen. Voor hulp, antwoorden en soms een luisterend oor. Marie-Antoinette Elias is een van de adviseurs. Mantelzorgers adviseren “Bij IZA kwamen de laatste tijd veel vragen binnen van mantelzorgers. Daarom hebben we per 1 oktober 2013 de afdeling Mantelzorgadvies opgezet. Een gespecialiseerde afdeling die alle vragen van mantelzorgers beantwoordt. Veel vragen gaan over het mantelzorgcompliment: een jaarlijkse vergoeding van de overheid die zorg­ vragers aan hun mantelzorgers kunnen schenken. Veel mensen weten niet dat de zorgvrager een indicatie moet hebben om ervoor in aanmerking te komen. Dat leggen we dan uit. Andere veel­ gestelde vragen gaan over wet- en regelgeving, of de verschillen tussen de rol van gemeente, zorg­verzekeraar en andere instanties. Welke zorg kun je waar halen? We krijgen ook verzoeken om indi­caties aan te passen. Bijvoorbeeld dat iemand een paar uur extra huishoudelijke hulp krijgt. IZA stelt geen indicaties en verandert ze dus ook niet, maar we proberen wel zo goed mogelijk door te verwijzen. Een luisterend oor bieden is vaak ook al heel veel waard. Mensen willen hun verhaal kwijt.” Opvallend “Direct na de start van onze afdeling stond de telefoon roodgloeiend. We hebben in de eerste drie maanden zo’n achthonderd telefoontjes beantwoord. Nu krijgen we er per dag gemiddeld

En de winnaar is …

Marie-Antoinette Elias: “Dankzij vitale en gezonde mantelzorgers kunnen mensen langer zelfstandig blijven wonen”

drie. Opvallend: we hadden verwacht meer vragen te krijgen over mantelzorg en werk. Bijvoorbeeld over het recht op verlof of hoe werkgevers mantel­ zorgers kunnen ondersteunen. Dat valt nog reuze mee. Dat komt onder andere doordat veel mantel­ zorgers die ons bellen, niet meer werken.” Op de hoogte “Wie onze afdeling belt, krijgt een van onze eerste­ lijnsmedewerkers te spreken. Zij hebben een training gehad waardoor ze eenvoudige vragen van mantelzorgers direct kunnen beantwoorden. Gecompliceerde vragen komen bij de adviseurs terecht. Zij weten alles van de verschillende facet­ ten van mantelzorg, van wet- en regelgeving tot arbeidszaken. Twee van deze adviseurs hebben ook nog een opleiding tot mantelzorgmakelaar ge­ volgd. Ik ben er een van. Als mantelzorgmakelaars zijn we aangesloten bij de beroepsvereniging van

Absolute voorwaarde “Als zorgverzekeraar streven wij naar een zorgzame samenleving. Door te kijken wat iemand zelf kan en wat zijn omgeving kan betekenen, kunnen mensen langer zelfstandig blijven wonen. Vitale en gezonde mantelzorgers zijn daarvoor een absolute voorwaar­ de. Daar helpen wij graag aan mee. Zo houden we samen de zorg betaalbaar.” Heeft een van uw medewerkers vragen over mantelzorg, verwijs hem dan naar IZA Mantel­ zorgadvies via telefoonnummer 088 - 131 16 13 (IZA GezondSamenPolis) en 088 - 131 16 14 (IZA Zorgverzekering). Als u zelf een vraag hebt over mantelzorgende medewerkers, belt u het beste met uw accountmanager.

Contactgegevens IZA-accountmanagers Wilt u advies op maat, neem dan contact op met uw IZA-accountmanager. IZA regioteam Noord Groningen, Friesland, Drenthe Accountmanager Bauwien Walstra-van Koningsveld 06 - 42 05 69 78 [email protected]

… Wybren Jorritsma is uitgeroepen tot Jonge Ambtenaar van het Jaar 2014. Jorritsma is trainee bij de provincie Friesland. Hij is ervan overtuigd dat ambtenaren vooral zelf de burgers, bedrijven en buurthuizen moeten opzoeken. Ook vindt hij het belangrijk om deze verschillende partijen met elkaar te verbinden. De jury koos de gepassioneerde Jorritsma uit 28 kandidaten. Volgens de jury toont Jorritsma lef, denkt hij out of the box en komt hij met creatieve oplossingen om de overheid te verbeteren en te vernieuwen. IZA is sponsor van de verkiezing Jonge Ambtenaar van het Jaar. We vinden het belangrijk om jong talent uit de publieke sector kansen te bieden zich te ontwikkelen.

mantelzorgmakelaars. We krijgen bijscholing en blij­ ven op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.”

Accountbeheerders Marjon Arts-Reitsma en Carine Vink 088 - 131 35 30 [email protected] IZA regioteam Oost Overijssel, Gelderland, Flevoland Accountmanager Lieuwe Busstra 06 - 42 31 90 18 [email protected] Accountmanager Edwin Willemsen 06 - 53 53 28 36 [email protected]

Accountbeheerders Carine Vink, Evelien Driessen en Ingrid Hartman 088 - 131 35 40 [email protected]

Accountbeheerders Nicole Bierma, Rob Geenacker en Marije Wildekamp 088 - 131 35 70 [email protected]

IZA regioteam West Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland

IZA regioteam Zuid Zeeland, Noord-Brabant, Limburg

Accountmanager Edwin Willemsen 06 - 53 53 28 36 [email protected]

Accountmanager Irene Dalmaijer 06 - 53 32 57 90 [email protected]

Accountmanager Fleur Schmitz 06 - 41 67 85 99 [email protected]

Accountmanager Bas Koot 06 - 51 11 71 95 [email protected]

Accountmanager Leo Vooijs 06 - 14 74 17 49 [email protected]

Accountbeheerders Liesbeth Sluijter en Ruben Diks 088 -131 35 80 [email protected]

Colofon IZA in bedrijf is een uitgave van IZA Zorg­verzekeraar en verschijnt drie keer per jaar. Collectiviteiten en andere relaties van IZA krijgen deze krant toegestuurd. Hoofdredactie IZA Zorgverzekeraar Concept, redactie en productie Gloed­communicatie, Nijmegen Fotografie ANP/ Roos Koole, Guido Benschop, Vincent van den Hoogen, iStockphoto, Mark Kuipers, Jurjen Poeles, Antoine Pütz, Gregor Servais, Fred Sonnega Illustratie Ester Aarts Artdirection en vormgeving Wunderbar, Nijmegen Druk Enveloprint bv, Dinxperlo Redactieadres IZA in bedrijf [email protected]

Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. © IZA Zorgverzekeraar N.V. / 2014

8 

IZA in Bedrijf 1 | 2014