Het maken van grafieken met Excel Hoe vaak gebeurt het niet dat je bij een natuurkunde practicum een hele reeks meetgegevens verzameld hebt en dat je deze in een tabel en een grafiek in je verslag wilt weergeven. Microsoft Excel is een programma waarmee je uitstekend tabellen en grafieken kunt maken. Je kunt ook automatisch bepaalde berekeningen laten uitvoeren. Als voorbeeld gebruiken we hier de meetgegevens van een practicum waarbij de stroomsterkte door een gloeilampje bepaalt wordt bij verschillende spanningen. 1. Open het programma Microsoft Excel 2. Neem de volgende gegevens over a. In cel B3: Spanning U (V) b. In cel C3: Stroomsterkte I (A) c. In cel D3: Weerstand R (Ohm) d. In cel B4 t/m B10: 0 t/m 6 e. In cel C4 t/m C10: 0 – 0,23 – 0,32 – 0,4 – 0,45 – 0,48 – 0,49
Als het goed is ziet het er al volgt uit:
3. Je ziet dat er verschillende velden nog niet zo mooi worden weergegeven. Dit gaan we nu eens even aanpakken! a. Selecteer de cellen B3 t/m D3 (linker muisknop) i. klik er vervolgens met de rechter muisknop op ii. kies celeigenschappen iii. kies de tab ‘Uitlijning’ iv. kies ‘terugloop’
v. Nu gaan we breedte van de kolommen wat aanpassen zodat de tekst er goed opkomt. Plaats de cursor op de grens tussen kolom B en C (zie hieronder) en houdt de linker muisknop ingedrukt. De vorm van de cursor verandert nu en je kunt de kolombreedte aanpassen (slepen).
vi. We willen de kopjes vet afdrukken met een lettertype van 14pts en de tekst moet ook gecentreerd worden.
b. Nu willen we nog de manier waarop de getallen weergegeven worden veranderen: kolom B met 1 cijfer achter de komma (1 decimaal) en kolom C met 2 decimalen. Beiden gecentreerd. Selecteer de cellen B4 t/m B10, ga naar celeigenschappen, tab ‘Getal’
Doe dit ook voor C4 tm C10 en centreer vervolgens beide kolommen ( )
Dat ziet er al beter uit! c. We gaan nu kaders om verschillende cellen plaatsen: i. Selecteer velden B3 t/m D10 (alle) ii. Kies een dikke rand
iii. Trek op de zelfde wijze een dikke rand rond B3 t/tm D3 iv. Plaats een dunnere lijn aan de rechterkant van cellen B3 t/m B10
v. Doe dit laatste ook voor C3 t/m C10
Wauw!
4. Je zult gezien hebben dat de kolom met de weerstand nog niet is ingevuld. Deze kolom moet het resultaat bevatten van de volgende U berekening: R = . I Met Excel kunnen we deze berekening als volgt uitvoeren: a. Type in cel D5: = (en doe verder niets) b. Klik op het veld B5 c. Type: / d. Klik op het veld C5 e. Enter
f. Het resultaat van de formule staat in de cel, bovenin het scherm is de formule te zien die hier verantwoordelijk voor is. g. Het getal ziet er wel een beetje raar uit! Verander het naar een getal met 1 decimaal (celeigenschappen) en centreer het h. Kopieer nu de cel D5 naar D6 t/m D10 i. Selecteer D5 ii. Druk op Ctrl-C of rechter muisknop Om D5 verschijnt een knipperende stippellijn iii. Selecteer D6 t/m D10 iv. Enter v. Pas het kader weer aan vi. Wat moeten we nu doen met cel D4 ???? vii. Type ‘— in D4 (de ‘ is om aan te geven dat het om een stukje tekst gaat). Centreren
De tabel is klaar!
We kunnen nu een grafiek gaan maken 1. Selecteer cellen B3 t/m C10 2. druk op het knopje ‘Grafiek Wizard’ 3. kies het grafiektype ‘Spreiding’
4. klik op ‘Voltooien’ 5. De grafiek is nu bijna klaar, we moeten alleen nog een paar dingen wijzigen:
a. Klik met de rechter muisknop in het witte grafiekgebied en kies voor ‘Grafiekopties’ Vul hier de titels in Omdat er maar 1 lijn is, kun je ook de legenda weghalen
b. Zoals je ziet staan alleen de meetpunten in de grafiek. Klik nu met de rechter muisknop op één van de punten, en kies ‘Trendlijn toevoegen’. In dit geval kiezen we voor het type ‘Polynoom’ van graad 3. Wanneer je op basis van de meetpunten of de hypothese, een rechte lijn zou verwachten, kun je kiezen voor ‘Lineair’.
Druk nog niet op OK. We gaan eerst nog wat opties aanpassen:
We kunnen de functie weergeven en ook de R-kwadraat waarde. De R-kwadraat waarde moet in de buurt van 1 liggen (dat is de perfecte match; 0,9… is ook heel goed) c. De grafiek is klaar, hoewel je nog veel meer zaken kunt aanpassen. Probeer maar eens! Nu moeten we de tabel en de grafiek nog in ons verslag zetten. Dit kunnen we gewoon doen met ‘Kopiëren’ en ‘Plakken’. Wanneer de waardes in de tabel (in Excel) hierna verandert worden, zullen deze veranderingen niet te zien zijn in je verslag! Wil je wel dat veranderingen automatisch in je verslag komen, dan moeten we de optie ‘Plakken Speciaal’ kiezen in het menu ‘Bewerken’. We kiezen dan voor de optie ‘Koppeling plakken’
Het resultaat mag er wezen!
Spanning U Stroomsterkte I Weerstand R (V) (A) (Ohm) 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0
0,00 0,23 0,32 0,40 0,45 0,48 0,49
-4,3 6,3 7,5 8,9 10,4 12,2
U-I diagram gloeilampje 0,60 R2 = 0,9947
Stroomsterkte I (A)
0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
Spanning U (V)
Wanneer je het kadertje niet wilt rond de grafiek, dan moet je dit in Excel aanpassen (grafiekgebied opmaken Geen rand) Print het Word-document uit en lever het in.
