Het logo als gespreksopener Een catechetische handreiking
2
Het Jaar van het Geloof Van 11 oktober 2012 (de begindatum van Vaticanum II en de publicatiedatum van de Catechismus van de Katholieke Kerk) tot en met 24 november 2013 (het Hoogfeest van Christus Koning van het Heelal). Wereldwijd wordt het gevierd. Het is een jaar om te gedenken dat 50 jaar geleden Vaticanum II begon, én dat 20 jaar geleden de Catechismus van de Katholieke Kerk werd gepubliceerd.
Het logo van het Jaar van het Geloof is rijk aan symbolen. Deze handreiking helpt u, pastorale beroepskracht of toegeruste vrijwilliger, aan de hand van het logo in gesprek te gaan met parochianen. Over hun geloof, hoop en liefde. En over uw geloof, hoop en liefde.
3
Voorbereiding Voorafgaand aan de bijeenkomst 1. Plan een bijeenkomst van 1,5 uur, bijvoorbeeld o op een aparte avond, o als onderdeel van een lopende reeks o of aansluitend aan een viering. 2. Nodig alle parochianen uit, van jong tot oud, voor deze bijeenkomst, waarop het doel is in gesprek te gaan over geloof, hoop en liefde. Verwerk in de uitnodiging het logo, opdat de beoogde aanwezigen dit al een keer gezien hebben. 3. Wilt u het logo en/of (bijbel)teksten projecteren? Zorg dan voor projectiemogelijkheid (beamer, laptop, scherm of witte muur). 4. Zorg voor voldoende bijbels om de perikopen te samen te kunnen lezen. Of, als u niet over voldoende bijbels beschikt, zorg voor voldoende exemplaren van de desbetreffende teksten op papier, of projecteer ze via de beamer. De Nieuwe Bijbelvertaling is zeer geschikt voor een dergelijke werkvorm, vanwege de toegankelijkheid van de teksten. 5. Zorg voor voldoende exemplaren van het Gebed om Geloof (bestel eventueel de gebedskaarten bij het bisdombureau) 6. Zorg voor voldoende prints van bijlage 1 en 2. NB punt 5 en 6: u kunt de bijlagen ook printen op A4, dubbelzijdig, vouwen tot een boekje op A5-formaat en dit na afloop aanbieden aan de deelnemers.
Vlak voor de bijeenkomst 7. Leg de prints van bijlage 1 klaar (het logo). 8. Leg de prints van bijlage 2 klaar (de aparte symbolen). 9. Controleer beamer en laptop, indien u deze wilt gebruiken. 10. Leg de bijbels klaar om de perikopen samen te kunnen lezen.
4
Programma van de bijeenkomst 5 minuten
Opening, welkom, gebed. Suggestie: het Gebed om Geloof (bijlage). Korte inleiding op het verloop van de bijeenkomst.
5 minuten
Presentatie logo: laat het logo zien, zonder commentaar. Ieder krijgt het logo op A4 formaat uitgereikt (bijlage 1).
10 minuten
Gesprek over het logo: plenair (allen samen). Wat ziet u in het logo? Welke beelden ziet u in het logo? Wat betekenen voor u de symbolen of beelden die u ziet? Welk symbool spreekt u het sterkst aan als het over uw persoonlijk geloven gaat?
35 minuten
Groepsgesprekken. Maak vervolgens groepen rond een bepaald beeld/symbool om dit met elkaar uit te diepen. Wanneer het gezelschap daarvoor te klein is, maakt u een of twee groepen en bespreekt u per groep verschillende symbolen. Vervolgens focust u op een van de symbolen door er aan de hand van een Bijbeltekst nader over te bezinnen. Per symbool krijgt u twee Bijbelteksten. Stuur het gesprek zo nodig, opdat het niet verzandt in een gesprek over hoe het vroeger was. Geloven is van nu, het doet er vandaag toe!
5
15 minuten
Besluit met gedifferentieerd beeld van het logo:
Toelichting door de inleider op de betekenis van de centrale symbolen in het leven van de kerk (bijlage 2). 5 minuten
pauze (koffie/thee)
10 minuten
Jaar van het Geloof: wat gebeurt er allemaal? Korte toelichting op het (jaar)programma van het bisdom (www.bisdomrotterdam.nl) en de eigen lokale activiteiten.
5 minuten
Afsluiting met meditatie of gebed.
6
De symbolen in Bijbelse context Het logo bestaat uit een vierkant begrensd veld waarop een boot is te zien, die de Kerk symboliseert en die gepresenteerd wordt zeilend op een kleine golfslag. De hoofdmast van de boot is een kruis, waaraan zeilen zijn bevestigd in de vorm van het trigram IHS. De achtergrond van de zeilen wordt gevormd door een zon die, in verbinding met het trigram, ook verwijst naar de Eucharistie.
• •
Schip Vissers van mensen. Mt. 4,18-22 Storm op het meer. Lc. 8,22-25
• •
In hoc signo Dit is mijn zoon, de welbeminde. Mt. 17,1-9 Jezus preekt in de tempel. Lc. 4,16-23
• •
Kruis Jezus aan het kruis: lijdensverhaal. Mt. 27,32-54 Betekenis van het kruis bij Paulus. 1Kor 1,18-25
• • •
Zon Jezus over zijn Vader: bron en oorsprong. Jezus als venster op God. Joh 14,1-12 Paulus op zijn eerste reis. Handelingen 13, 1-12 Eucharistie: laatste avondmaal. Lc 22, 14-22
7
Bijlage 1
8
Bijlage 2 Symbolen: schip, kruis, IHS, zon. De centrale symbolen betekenen in het leven van de kerk het volgende: Schip • Veilige plek te midden van de woeste zee (de golfslag), die staat voor chaos en dood. • Spanning schip – zee als de spanning tussen leven en dood, redding en nood. • Symbool voor het volk van Israël, de gemeenschap, wachtend op redding. • Symbool voor de Kerk, die met Christus een behouden vaart heeft.
Kruis • Symbool bij uitstek voor het christelijk geloven. • Symbool voor de navolging van Christus, met het risico dat de dood erop volgt. • Dwaasheid en schandaal: door de dood van Christus werd heil voor ons gerealiseerd. • Symboliseert de relatie tussen God, mens en wereld: incarnatie en openbaring. IHS (in hoc signo) • Symboliseert Christus. • IHS = eerste 3 letters van Jezus in het Grieks. • In hoc signo = in dit teken; teken van het kruis, symbool voor overwinning. Zon • • • • •
Zon verwijst naar Gods heerlijkheid. Zon verwijst naar de grootheid van de Schepper. Zon komt op in het oosten: Oriëns. Je leven oriënteren op Christus. Zon is teken van leven; staat tegenover de duisternis, de dood. In combinatie met IHS is de zon verwijzing naar de eucharistie. 9
Gebed om geloof Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus is mens geworden en heeft ons leven gedeeld. U mogen wij vertrouwen zonder U te zien. Allen: Geef ons meer geloof in uw aanwezigheid. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft ons geleerd te bidden. U mogen wij onze Vader noemen en alles aan U vragen. Allen: Geef ons meer geloof in de kracht van het gebed. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft ons geleerd lief te hebben. U en onze naaste mogen wij liefhebben als onszelf. Allen: Geef ons meer geloof in uw liefde. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft ons geleerd te dienen. U mogen wij dienen in onze naaste, die gemaakt is naar uw beeld. Allen: Geef ons meer geloof in de weg van dienstbaarheid. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft ons geleerd te vergeven. Vergeef ons onze schuld zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven. Allen: Geef ons meer geloof in vergeving en verzoening. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus is gestorven en verrezen. U mogen wij danken, want uw liefde is sterker dan de dood. Allen: Geef ons meer geloof in uw eeuwig leven. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft ons geleerd open te staan voor de heilige Geest. U mogen wij vragen om de bezieling van uw Geest. Allen: Geef ons meer geloof in de werking van uw Geest. 10
lmachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft uw Kerk gebouwd op het geloof van de apostelen. U mogen wij eren in liturgie, catechese en diaconie. Allen: Geef ons meer geloof in uw Kerk als uw instrument op aarde. Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus heeft ons beloofd dat Hij zal wederkomen. Aan U mogen wij vasthouden door trouw te blijven in geloof. Allen: Geef ons meer geloof in uw toekomst en voltooiing. Allen: Onze Vader ...
11
12
