2015 • 1
Cardiolo o g pieter d ijkma ns
‘Het is goed om als arts ook de andere kant mee te maken’
de to e k o mst
De Zorgboulevard Alles onder één dak vr a a g e n a ntw o o r d
Tien jaar Cliëntenraad in het ZMC
[advertentie]
Zorg of ondersteuning nodig? Bel Evean! Het thuiszorgteam van Evean zorgt voor u, zodra u weer naar huis mag. Ook als u complexe verpleegtechnische zorg nodig heeft, bijvoorbeeld omdat u afhankelijk bent van een infuus, een voedingssonde of een morfinepomp. U kunt dan eerder naar huis vanuit het ziekenhuis. Evean helpt u met:
Evean. Midden in het leven.
• Thuiszorg
• Prikservice
• Specialistische zorg
• Verzorgd wonen
• Thuiszorgtechnologie
• Respijtzorg
• Revalidatie en herstel
• Palliatieve zorg
Met een compleet aanbod aan zorg of ondersteuning zijn we u graag van dienst, op alle momenten in uw leven.
Meer weten? Bel 0900 98 97 of kijk op www.evean.nl
www.evean.nl
Lavita Koningin Julianaplein 58 1502 DV Zaandam T 075 650 21 74 F 075 650 28 09 M 06 466 139 82
[email protected] www.lavita-verloskundigen.nl
Wij heten hetenjejevan vanharte hartewelkom welkomininonze onzepraktijk. praktijk.Wij zijn We We heten je vanYadegari, harte welkom inFissers onze praktijk. Wij zijn Wij zijn Nasim Katleen en Janneke Gitsels. Janneke Gitsels en Nasim Yadegari. Samen vormen we Janneke Gitsels, Nasim Yadegari, Kris Velink en Katleen Fissers. Samen vormen we Verloskundigenpraktijk Lavita. Verloskundigenpraktijk Lavita. Samen vormen we Verloskundigenpraktijk Lavita. Wij zwangerschap Wij vinden vindendat datiedere iederevrouw, vrouw,enendus dusiedere iedere zwangerWij vinden dat iedere en de dusruimte iederejezwangerschap uniek is. Daarom krijg vrouw, je bij ons zwangerschap schap,is.uniek is. Bij onsjekrijgt iedere vrouwjedaarom de uniek Daarom bij ons ruimte zwangerschap op je eigen manierkrijg te beleven endebegeleiden we je op de ruimte om haar zwangerschap op haar eigen manier op je eigen manier te beleven en begeleiden we je op de manier die bij jou past. te beleven.Wij houden manier die bij jou past. rekening met geloof, cultuur en achtergrond van de vrouw enwehaar gezin. bieden Zoals gebruikelijk begeleiden zowel thuisOok als in het we begeleiding aan vrouwen met angst vooralsindeindebevalZoals gebruikelijk begeleiden we zowel thuis het ziekenhuis bevallingen. Een badbevalling hoort ziekenhuis bevallingen. Eeneerder badbevalling hoortbeleefde in de ling, bijvoorbeeld een traumatisch thuissituatie tot denamogelijkheden. thuissituatie bevalling. tot de mogelijkheden. Je kunt ons bereiken op 075 – 6502174, Lavita staat kwalitatief zorg en je indien geen voor gehoor, bel thuis gerusthoogwaardige opin06het – 46613982. We begeleiden zowel als ziekenhuis laagdrempelige informatie. Dankzij onze praktijklocatie bevalling. die in het Zaans is gevestigd, zijn we in Lavita staat voor Medisch kwalitatiefCentrum hoogwaardige zorg en staat om onze zwangeren alles onder éénpraktijklocatie dak te bieden laagdrempelige informatie. Dankzij onze Dankzij onze praktijklocatie die in het Zaans Medischdie zoals en isindien nodigzijn eenwe in staat in hetecho’s, Zaansbloedonderzoek Medisch Centrum gevestigd, Centrum is gevestigd, zijn wedeingynaecologen. staat om onze zwandoorverwijzing naar één Overigens om onze zwangeren allesvan onder één dak te bieden zoals geren alles onder één dak aan te bieden zoals, echo’s, worden al uw echo’s door zorgverzekeraar vergoed. echo’s, bloedonderzoek en uw indien nodig een doorverwijzing bloedonderzoek e.d. naar één van de gynaecologen. Iedere zwangere wonend in zaandam en omgeving is Lavita werkt in 2 teams in principe Overigens worden al uw waardoor echo’s dooreen uwzwangere bij ons van harte welkom. bij 3 vaste verloskundigen zorgverzekeraar vergoed. onder zorg komt.
[
uw zorg
]
inhoud 5
Beste lezers, Leuk om als nieuwe directeur iets voor u te mogen schrijven in Uw Zorg, ons blad met de nieuwste informatie van en over het Zaans Medisch Centrum. Wat verandert er veel in de gezondheidszorg, maar ook in ons ziekenhuis! Het afgelopen jaar zijn we echt begonnen met bouwen. Er veranderde voor u als patiënt en bezoeker niet alleen veel rondom het parkeren, maar ook op het ziekenhuisterrein zelf. Er vonden ingrijpende veranderingen plaats en er verschenen grote, stoere bouwkranen. De fundamenten van het nieuwe ziekenhuis werden geheid en de eerste ziekenhuismuren zijn neergezet. De contouren van het nieuwe ziekenhuis zijn al goed te zien. Zo stellen we de toekomst van de ziekenhuiszorg in de Zaanstreek zeker. Wij realiseren ons dat het op dit moment niet altijd gemakkelijk is voor u als patiënt of bezoeker: in deze overgangsperiode moet u soms tussen de zandhopen door zoeken naar de juiste weg. Onze excuses hiervoor, we proberen de overlast tot een minimum te beperken. Onze zorg en betrokkenheid gaan echter gewoon door. In dit blad leest u over een aantal belangrijke ontwikkelingen, zoals het testen van allergieën bij kinderen en onze nieuwe polikliniek voor melanomen (huidkanker). Natuurlijk vindt u ook de laatste update over onze nieuwbouw. Dat er veel gebeurt is duidelijk en ook dat we graag samen met u en alle collega’s en vrijwilligers de toekomst in willen gaan. Het nieuwe ziekenhuis is van ons allemaal. We houden u op de hoogte!
uitgelicht Hoe laat je je bezoek aan Spoedzorg Zaanstreek zo goed mogelijk verlopen?
5
In vertrouwen Esther Dorenbos: Als er vragen zijn, ben ik er!
6
Goed om te weten Nieuws, weetjes en tips van het Zaans Medisch Centrum
8
De toekomst De Zorgboulevard vormt straks dé verbinding tussen ziekenhuis en maatschappij
8 10 12
Wouter van der Kam, voorzitter Raad van Bestuur
C olof on
Uw Zorg is een uitgave van het Zaans Medisch Centrum, Afdeling communicatie, postbus 210, 1500 EE Zaandam,
[email protected], Koningin Julianaplein 58, 1502 DV Zaandam Eindredactie Anja Geldermans Productiebegeleiding Rosanne Heijne Vormgeving Jan Mak en Josta Bischoff Tulleken Fotografie Jolanda Hoogendoorn, Juliette Stroosnijder en afdeling communicatie Tekstbijdrage Pauline van Brederode, Marcel Butterhoff, Anja Geldermans, Rosanne Heijne, Kim Kooke, Hanne van der Waa Advertenties Afdeling communicatie. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag worden gepubliceerd zonder toestemming van het Zaans Medisch Centrum. Acquisitie naar aanleiding van deze uitgave wordt niet op prijs gesteld.
4
16
10
De week van... Petra Reus, Floormanager polikliniek Saendelft
11
in de koffiecorner In gesprek met Nico en Ingrid Saft, Willem van Steen en Familie den Uil
12
het klokje rond De poli Kindergeneeskunde
14
vraag en antwoord Tien jaar Cliëntenraad en tips over inzage van uw medisch dossier
15
Aangenaam Cardioloog Pieter Dijkmans stelt zich voor
16
Veel voorkomend Zeven vragen over galstenen
18
Behandelen Orthopedisch chirurg Miguel Sewnath over schouderslijtage
2015 • 1
uwzorg
3
[
uitgelicht
]
Spoedzorg nodig? Om optimale spoedzorg in de regio te bieden, werken de Huisartsenpost en de Spoedeisende Hulp van het Zaans Medisch Centrum (ZMC) buiten kantoortijden samen onder de naam Spoedzorg Zaanstreek. Binnen kantoortijden is de eigen huisartsenpraktijk of de Spoedeisende Hulp van het ZMC open. Voor patiënten is het niet altijd even makkelijk een goede inschatting te maken van de klachten en welke zorgverlener je daarvoor nodig hebt.
Overdag op werkdagen Heb je op werkdagen tussen 08.00-17.00 gezondheidsklachten en wil je dat er een huisarts naar kijkt? Neem dan contact op met je eigen huisarts. Is het een spoedgeval en moet er een medisch specialist aan te pas komen? Ga dan naar de Spoedeisende Hulp van het Zaans Medisch Centrum. Twijfel? Bel dan eerst je eigen huisarts om te overleggen.
Avonduren en in het weekend Heb je op werkdagen tussen 17.00-08.00, in het weekend of op een nationale
4
2015 • 1
uwzorg
feestdag spoedzorg nodig? Kan het niet wachten tot je eigen huisartsenpraktijk weer open is? Neem dan contact op met Spoedzorg Zaansteek. Een speciaal opgeleide doktersassistente luistert naar de klachten en maakt indien nodig een afspraak. In veel gevallen word je vervolgens gezien door de huisarts van de Huisartsenpost. Als je behandeld moet worden door een medisch specialist, dan wordt de behandeling voortgezet op de Spoedeisende Hulp van het ZMC.
Afspraak maken
Hoe laat je je bezoek aan Spoedzorg Zaanstreek zo goed mogelijk verlopen? • Bel bij klachten (tijdens avond, nacht, weekend of feestdagen) eerst (075) 653 3000 om te overleggen of een afspraak nodig is. • Heeft u een afspraak? Kom op de afgesproken tijd naar Spoedzorg Zaanstreek. • Wilt u tijdens het wachten iets eten of drinken? Overleg dit dan eerst met de verpleegkundige; dit is belangrijk voor eventuele onderzoeken. • Kom niet met meer dan twee personen, dat is storend voor andere patiënten.
Als een patiënt onaangekondigd binnen komt bij Spoedzorg Zaanstreek, is het niet altijd te voorkomen dat hij moet wachten. Maar vaak is het wel mogelijk om de wachttijd te beperken door vooraf te bellen om een afspraak te maken. Thuis wachten is tenslotte een stuk prettiger dan in een wachtkamer. Heb je een afspraak bij Spoedzorg Zaanstreek? Meld je dan aan de balie. De triageverpleegkundige beoordeelt vervol-
gens de ernst van de klachten. En bepaalt hoe snel de behandeling moet starten. Het kan dus zijn dat iemand die later binnenkomt, eerder wordt geholpen omdat de klachten ernstiger zijn. Niet de volgorde van binnenkomst maar de ernst van de klachten bepaalt wanneer je behandeld wordt.
[
In vertrouwen
]
A l s er v ra g en zi j n , ben ik er
De heer Landheer, patiënt “Helaas heb ik als patiënt veel verschillende poliklinieken en behandelkamers van binnen gezien. De melanoompolikliniek is buitengewoon prettig en de medewerkers zijn vriendelijk. De spreekkamers van Esperanz zijn ruim opgezet. Het contact met de gespecialiseerde verpleegkundige is erg prettig. Zij kent de problematiek tot in detail en begrijpt echt wat er met je aan de hand is. Je kunt al je zorgen bespreken. De energie die het kost om steeds opnieuw je verhaal te vertellen, wordt je zo bespaard. Ik kan mijn energie dan aan iets anders besteden, dat is hard nodig. Daarom is het erg prettig dat je altijd dezelfde mensen ziet.”
Om patiënten met huidkanker in hun zorgtraject te begeleiden, is de melanoompolikliniek opgericht. Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat in de pigmentcellen van een moedervlek. Esther Dorenbos, gespecialiseerd verpleegkundige, is voor patiënten het vaste gezicht van deze polikliniek.
Vaak begint het met een moedervlek die verandert van uiterlijk. “Wanneer een moedervlek ‘onrustig’ wordt, bijvoorbeeld verdikt, donkerder of juist lichter wordt, jeukt of pijn doet, is het belangrijk dat je naar je huisarts gaat”, vertelt Esther. “Wanneer de huisarts de afwijking niet vertrouwt, stuurt hij de patiënt door naar de dermatoloog. De dermatoloog neemt weefsel af, dat wordt onderzocht. Als de patiënt bij de dermatoloog te horen krijgt dat hij huidkanker heeft, wordt hij indien
nodig doorgestuurd naar Sandra Muller, chirurg op de melanoompoli. Dat ligt aan de uitkomst van het onderzoek.” Hier wordt door de chirurg het weefsel rondom het eerder verwijderde melanoom, ruimer verwijderd omdat daar nog extra kwaadaardige cellen in kunnen zitten. “Het is een spannende tijd. Patiënten zitten vaak vol vragen en zorgen. Het is belangrijk om extra begeleiding te bieden door een ervaren chirurg en verpleegkundige.” Verpleegkundige Esther coördineert de
afspraken en geeft voorlichting over de eventuele operatie. “Als een patiënt daar behoefte aan heeft, kan ik extra begeleiding bieden. Als er vragen zijn, ben ik er.”
De melanoompolikliniek maakt deel uit van Esperanz, het oncologisch samenwerkingsverband tussen het Zaans Medisch Centrum, het Westfriesgasthuis en het Waterland Ziekenhuis.
2015 • 1
uwzorg
5
[
goed om te weten
]
E er s t e ziekenhui s me t Z ilv eren Smile y ! De Kinder- en jongerenafdeling van het Zaans Medisch Centrum is trots. De afdeling heeft als eerste ziekenhuis in Nederland een Zilveren Smiley ontvangen. Het ZMC is kind- én oudervriendelijk. Zo kunnen ouders bij hun kind blijven slapen en aanwezig zijn bij het inslapen voor de narcose en het ontwaken uit de narcose.
Nu ook inloop over CRPS in Gezondheidscentrum Saendelft De Patiëntenvereniging CRPS (Complex Regionaal Pijn Syndroom), voorheen Posttraumatische Dystrofie, organiseert in 2015 negen keer een inloopochtend voor patiënten, partners, en andere belangstellenden. Het doel is om ervaringen uit te wisselen en informatie te verstrekken over praktische zaken en verenigingsactiviteiten. De toegang is gratis en aanmelden is niet nodig. De inloopochtenden zijn in het Zaans Medisch Centrum en in Gezondheidscentrum Saendelft van 10.00 tot 12.00 uur.
• • • • • •
In het ZMC op: 21 mei 3 september 5 november In het Gezondheidscentrum Saendelft op: 2 april 25 juni 8 oktober
Wilt u weten voor welke specialismen u terecht kunt in de polikliniek Saendelft? Kijk op www.zaansmedischcentrum.nl of bel het ziekenhuis om te horen of u ook in Gezondheidscentrum Saendelft (in Assendelft) terecht kunt voor een afspraak!
6
2015 • 1
uwzorg
Groen v ink j e v oor s t omazor g Van de Nederlandse Stomavereniging heeft het ZMC het groene vinkje gekregen voor het verlenen van goede stomazorg. Bent u op zoek naar betrouwbare informatie over de stomazorg van Nederlandse ziekenhuizen? Kijk dan op de Stoma Zorgwijzer van de Nederlandse Stomavereniging. Daar kunt u snel en gemakkelijk zien welke locatie voor u het geschiktst is. Als u uw postcode invoert krijgt u een overzicht van alle ziekenhuislocaties in de buurt die stomazorg bieden. Dan ziet u ook meteen zien welke locaties het groene vinkje hebben.
Social media
Geef uw mening over onze zorg
Liesbeth Rijken-Kralt: Vandaag begonnen op de huisartsenpost en toen door naar neuroloog op de 1e hulp. Al met al een paar uur daar doorgebracht. Harde werkers daar, vriendelijke bejegening en zorgvuldig onderzoek. Dat schept vertrouwen. Thnx personeel ZMC! @Ingevz: @ZaansMC een ongelofelijk groot compliment voor de neuroloog die me al bijna twee jaar behandelt en begeleidt .
Hoe ervaart u onze zorg? Op www.zorgkaartnederland.nl kunt u onze zorg en specialisten waarderen met een cijfer. Door uw waardering op deze website te plaatsen, deelt u uw ervaring met onze zorg met anderen. Dat kan andere patiënten helpen om een goede keuze voor een ziekenhuis of specialist te maken. Hoe meer mensen hun mening plaatsen, hoe beter wij zicht krijgen op onze dienstverlening. Zo weten wij wat u belangrijk vindt en kunnen wij onze zorg nog beter afstemmen op uw wensen. “Goed geschoolde doctoren en medewerk(st)ers staan altijd voor je klaar. En allemaal zo lief. Heel veel steun van.”
Hartenjagers Vereniging De Hartenjagers biedt patiënten de mogelijkheid om – na een verblijf in het ziekenhuis wegens een hart- of vaataandoening – wekelijks een klein uur aan hun lichamelijke conditie te werken. Dit gebeurt onder leiding van bevoegde therapeuten en onder toezicht van verpleeg kundig personeel van het ZMC. Dat geeft een veilig gevoel. Kijk voor meer informatie op www.hartenjagers.info
Hondjes wijzen kinderen de weg Sinds kort wijzen hondjes de weg naar de Kinder-en jongerenafdeling en de kinderpoli. Deze hondjes zijn speciaal op de muur geplakt voor onze jongste patiëntjes die nog niet kunnen lezen, maar wel de weg zoeken. Volg je het hondje met het rode koffertje, dan kom je op de Kinder- en jongerenafdeling. Het hondje met het groene koffertje brengt je naar de polikliniek. U kunt telefonisch een afspraak maken op maandag tot en met donderdag van 08.00-20.00 uur en vrijdag van 08.00-17.00 uur. Kijk op onze website voor het juiste nummer van uw polikliniek. zmc.poster.bereikbaar.indd 1
04-02-15 15:57
2015 • 1
uwzorg
7
[
de toekomst
]
De nieuwe Zorgboulevard: Terwijl de bouw van het nieuwe ziekenhuis g estaag vordert, gaat het Zaans Medisch Centrum nu ook van start met de bouw van de Zorgboulevard. In dit gebouw vindt u straks veel zorgvoorzienin gen zoals een revalidatiehotel, een XL supermarkt, winkels en horeca. En dat is wel zo gemakkelijk. Wilt u na het bezoek aan de specialist direct even de medicijnen ophalen bij de apotheek? Of wilt u nog even boodschappen doen nadat u een familielid heeft bezocht? Het kan in de Zorgboulevard die eind 2016 klaar moet zijn. De voorzitter van de Raad van Bestuur van het ZMC en enkele nieuwe huurders vertellen over de voordelen die de Zorgboulevard u straks te bieden heeft.
Wouter van der Kam, voorzitter Raad van Bestuur van het ZMC
“We versterken elkaar” “De Zorgboulevard vormt straks dé verbinding tussen ziekenhuis en maatschappij. Met zorgorganisaties, winkels en horeca onder één dak kunnen we patiënten, bezoekers en omwonenden nog beter en breder van dienst zijn. Zeker op het vlak van zorg: als ziekenhuis willen we ons nadrukkelijk profileren op gebieden als beweging, orthopedie en pijnbestrijding. In samenwerking met bijvoorbeeld de fysiotherapeuten en revalidatiespecialisten in de Zorgboulevard kunnen we de kwaliteitslat op deze terreinen nog hoger leggen. Zo versterken we elkaar. Het ZMC wordt met de Zorgboulevard niet alleen een aantrekkelijker ziekenhuis voor de Zaankanters zelf, maar ook voor patiënten van buiten de regio.”
8
Rogier Janssen van de ZaanApotheek
Marcella Leguyt van Fysio Centrum Zaanland
“Meer balies in onze apotheek”
“Veel samenwerkingskansen”
“Op weg van het ziekenhuis naar de auto lopen patiënten straks door de Zorgboulevard. Geen betere plek voor onze apotheek dan daar. Wie bij de specialist een recept heeft meegekregen, kan de medicijnen meteen bij ons ophalen. Als dienstdoende apotheek zijn we 24 uur per dag open. Bovendien hebben we de geneesmiddelen die de specialisten voorschrijven, altijd op voorraad. In de nieuwe apotheek krijgen we ook meer balies. We kunnen dan bijvoorbeeld één balie inzetten voor klanten die snel iets komen kopen en afhalen, en een andere balie beschikbaar houden voor cliënten die een servicevraag hebben die meer tijd kost. Zo krijgt iedereen straks precies de aandacht die hij of zij nodig heeft.”
“Met onze vijftien fysiotherapeuten verhuizen we straks van het huidige ziekenhuisgebouw naar onze nieuwe praktijk in de Zorgboulevard. Vandaaruit verzorgen we alle fysiotherapeutische behandelingen voor patiënten die in het ziekenhuis liggen. Ook ontvangen we patiënten van buiten in de praktijk zelf. Naast de nodige behandelruimtes beschikken we straks over gloednieuwe trainingsruimtes met alle denkbare fitnessapparatuur. Vestiging in de Zorgboulevard is voor ons een logische keuze: we werken nauw samen met de specialisten in het ZMC en zien veel kansen in de samenwerking met andere zorgaanbieders. Zo kunnen we bijvoorbeeld goed aansluiten op de zorg van de verloskundigenpraktijk rond de geboorte van het kind.”
2015 • 1
uwzorg
een wereld op zich Nog meer bedrijvigheid Naast Verloskundigenpraktijk Lavita, Fysio Centrum Zaanland, ZaanApotheek en Oogziekenhuis Zonnestaal vindt u straks in de Zorgboulevard: Albert Heijn XL, RVE Revalidatie, Echopraktijk WAZ, een revalidatiehotel, een winkel voor thuishulpmiddelen, de ziekenhuisapotheek van het ZMC en het bezoekers- en personeelsrestaurant. Ook is er ruimte voor andere winkels, zoals een bakker, bloemist, kapper en drogist. De zorgboulevard wordt ontwikkeld door Multi en VORM in samenwerking met het ZMC.
Robbert van de Mortel van Oogziekenhuis Zonnestraal
Katleen Fissers van Verloskundigenpraktijk Lavita
“Eigen operatiekamer voor oogheelkundige zorg”
“Kwaliteit voor zorg en leven”
“Bij Oogziekenhuis Zonnestraal behandelen we alle veel voorkomende oogaandoeningen. Daarbij kun je denken aan staar, glaucoom en hangende oogleden. Nu maken we voor onze operaties nog gebruik van de faciliteiten van het Zaans Medisch Centrum. Straks krijgen we een vestiging in de Zorgboulevard met een eigen operatiekamer en eigen OK-personeel. Omdat heel veel patiënten in een korte tijd geholpen willen worden, is een efficiënte planning voor een oogziekenhuis als het onze van groot belang. Met een eigen operatiekamer heb je die planning helemaal in eigen hand. Wij verheugen ons erop om onze patiënten straks in de frisse en moderne omgeving van de Zorgboulevard te mogen ontvangen.”
“Onze verloskundigen begeleiden jaarlijks zo’n 450 vrouwen tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed. Velen waarderen onze persoonlijke aanpak en deskundige zorg. Om de kwaliteit van onze zorg op een hoog peil te houden – en misschien zelfs verder te verbeteren – blijven we onszelf vernieuwen. De vestiging in de Zorgboulevard past daarbij. Dankzij korte lijnen kunnen we makkelijk overleggen met alle disciplines die betrokken zijn bij ons werk. Zo werken we nu al uitstekend samen met de gynaecologen van het ZMC. Bovendien komen de fysiotherapeuten van Fysio Centrum Zaanland en de echoscopisten van Echopraktijk WAZ bij ons op de eerste etage in de Zorgboulevard te zitten. Zo hebben we alle disciplines bij de hand.” 2015 • 1
uwzorg
9
[
de week van...
]
Flo orm anag er p o l i k l i n i ek S a e nde lft
Petra Reus
Maandag Dat is mijn administratiedag. Ik begin deze dag met het maken van roosters en de afhandeling van diverse personeelszaken. Ik heb regelmatig contact met mijn collega’s en de specialisten die hier spreekuur draaien. Hoe gaat het, waar lopen ze tegenaan, wat kan ik voor ze betekenen? Patiënten kunnen momenteel voor twaalf specialismen bij ons terecht. Ook doen we hier röntgenonderzoek en nemen we bloed af. Wat ik mooi vind aan mijn werk in het Gezondheidscentrum Saendelft is het multidisciplinaire karakter. We hebben korte lijnen met de apotheek, fysiotherapeuten, verloskundigen en huisartsenpraktijken. Voor de patiënt uit Zaanstreek-Noord bieden we een ruim zorgaanbod onder één dak! Dinsdag Om acht uur begin ik. De eerste patiënten komen binnen. Ik maak een rondje door het centrum en groet mijn collega’s. We hebben een heel gezellig en leuk team met allemaal hetzelfde doel: samen zorgen voor goede zorg in een gastvrije omgeving. Het voordeel van mijn taak als floormanager is, dat ik ook kan meewerken bij de spreekuurafhandeling en andere taken op me kan nemen. Ik kan flexibel inspringen als dat nodig is. ’s Middags ga ik naar het Zaans Medisch Centrum in Zaandam
10
2015 • 1
uwzorg
voor een overleg met alle leidinggevenden van de poliklinieken. Dit is voor mij de manier om aangehaakt te blijven bij het ziekenhuis.
Woensdag Vandaag is mijn vrije dag. Het is lekker weer en ik ga erop uit met de hond. In de middag heb ik tijd voor wat praktische klussen. Donderdag Iedere donderdagochtend werk ik mee op de poli. Het contact met de patiënten vind ik een van de leukste onderdelen van mijn werk. Het is een drukke ochtend. Eerst ga ik bloedprikken. Daarna help ik bij de balie, verwijder hechtingen en begeleid een patiënt bij een UVB/UVA-behandeling in de lichtcabine. Vrijdag Ook op vrijdag werk ik mee. Vandaag help ik bij het cardiologiespreekuur bij het maken van ECG’s (hartfilmpjes). Ik vind het belangrijk dat mensen zich op hun gemak voelen. Patiënten het zo aangenaam mogelijk maken, zeker in minder prettige situaties, zie ik als een groot goed. Dienstbaar, empatisch en gastvrij zijn vind ik belangrijk in de zorg. Zaterdag en zondag Weekend!
[
In de koffiecorner
]
In iedere editie van UW Zorg schuift de redactie bij een bezoeker of patiënt aan tafel om te praten over hun bezoek aan het Zaans Medisch Centrum.
De koffiecorner Nico Saft en zijn vrouw Ingrid uit Wormer “Vorige week ben ik geopereerd aan darm kanker. Daarvoor heb ik 28 bestralingen gehad en 42 chemobehandelingen. Daarna was de tumor zo klein geworden, dat ik geopereerd kon worden. Ik voel me nu prima. Als alles meezit, mag ik morgen naar huis. Dan moet ik nog acht weken rust houden en dan kan ik langzamerhand weer beginnen aan het gewone leven. Ik ben heel tevreden over de behandeling. Ik werd goed verzorgd, de verpleegkundigen zijn lieve meiden. Ik lag op een kamer met verder alleen vrouwen, dus ik werd echt in de watten gelegd.”
Willem van Steen uit Zaandijk
“Als alles meezit, mag ik morgen naar huis”
Nico en Ingrid Saft
“Ik las laatst in de krant dat als je 76 bent en op een elektrische fiets rijdt, het bijna zeker is dat je op een gegeven moment je been breekt. En ja, dat is dus gebeurd! Het ambulancepersoneel zei echter tegen me dat er niets aan de hand was en dat ik wel weer lopend naar huis kon. Dat hadden ze dus verkeerd ingeschat, want twee weken later moest ik geopereerd worden aan mijn enkel en kuitbeen. Alles was gescheurd. Ach, ik zie het als een lachwekkend verhaal. Ik ben uitstekend geholpen en het was ook echt gezellig. De elektrische fiets zet ik nu een standje lager. Of ik pak mijn gewone fiets weer.”
Willem van
Ruben den Uil met zijn vrouw Marieke en dochters Lisa en Noor uit Assendelft “We komen op bezoek bij oma. Ze heeft een nieuwe knie gekregen. De operatie is goed gegaan. Ze kan alweer staan en een beetje lopen. Helaas heeft ze nu waarschijnlijk een longembolie opgelopen, waardoor ze langer in het ziekenhuis moet blijven. We moeten de uitslag van het onderzoek nog krijgen. Hoe ze zich voelt, weten we niet, want ze lag zojuist nog te slapen. Daarom gaan we eerst even wat drinken en dan kijken of ze al wakker is.”
Steen
Familie den Uil
2015 • 1
uwzorg
11
[
Het klokje rond
]
Ik moest een paar Lucas o p de p oli K i ndergenees k u nde voo r een allergi etes t
Toen we Lucas (5) vroegen om voor een interview nog een keer naar de poli Kindergeneeskunde in het ZMC te komen, hoefde hij niet lang na te denken. Samen met moeder Rosalie vertelt hij graag over zijn voedsel allergietest. En natuurlijk raak je dan af en toe afgeleid door al dat leuke speelgoed. “Het was de zoveelste gevoelige reactie”, vertelt moeder Rosalie. “Na het eten van een broodje pindakaas kreeg Lucas vlekken rond zijn mond. We zijn toen direct met pindakaas gestopt. Veiligheid voorop, want we kennen ook de verhalen van heftige allergische reacties, waarbij mensen haast geen lucht krijgen.” Hoog tijd, vond de huisarts, om Lucas door te verwijzen naar het ZMC. Daar toonde een bloedtest aan dat Lucas gevoelig is voor pollen, huidschilfers van dieren en sommige noten. Rosalie: “Vraag is dan wel: hoe gevoelig is hij voor die noten?”
12
2015 • 1
uwzorg
koekje s e t e n “Er was een clown die gek deed door het raam”
Hazelnoot en pinda Een provocatietest, waarbij de patiënt telkens iets meer eet van het ‘verdachte’ product, moest duidelijkheid brengen. “Met zo’n test ben je de hele dag bezig”, vertelt Rosalie. “Voordat de test begon, deed dokter Blom eerst een lichamelijk onderzoek. Ze noteerde daarbij alle rode vlekjes op het lichaam.” De test zelf vond plaats in de speelkamer van de kinderafdeling. Lucas laat ons de kamer graag nog eens zien en rent er meteen naartoe: “Hier moest ik koekjes eten! Eerst een klein stukje en toen steeds meer.” Rosalie legt uit: “In de koekjes die de koks van het ZMC zelf bakken, zit precies de juiste hoeveelheid hazelnoot. De verpleegkundige die ons de hele dag begeleidde, zette iedere keer de juiste hoeveelheid klaar die hij om het half uur moest eten.” Verveling was er niet bij die dag. Lucas vertelt: “Er was een clown die gek deed door het raam. Hij scheurde zomaar een foto in stukjes en zei dat hij een puzzel voor me had gemaakt. Dat vond ik heel grappig!” “Ja, ze maken er echt een feestje van”, gaat Rosalie verder. “Kinderen kunnen hier knutselen, schilderen, spelletjes doen. En ook heel slim: ze doen een testdag met twee kinderen tegelijkertijd. Je bent dus nooit alleen. Sneu was wel dat het andere jongetje heel heftig op een schilfertje walnoot reageerde. Dan is het fijn dat de specialisten zo dicht bij zijn.”
Pak van het hart Twee weken na de hazelnoottest moest Lucas nogmaals naar het ZMC om te laten onderzoeken hoe hij op pinda reageerde. Rosalie: “Hij stond te springen om weer naar de poli te gaan. Maar ja, als het de eerste keer goed gaat, durf je de tweede keer natuurlijk ook beter.” Ook nu was zijn allergische reactie minimaal: “Lucas blijkt lichtgevoelig voor noten, maar reageert er niet heftig op. Dat was een pak van ons hart.” Of ze daarmee nu klaar zijn in het ZMC? “Nee, met zijn eczeem en benauwdheid blijft hij hier voorlopig onder controle. Maar gelukkig vindt Lucas het helemaal niet erg om hier te komen.”
Spreekuur voor kinderen met een allergie Het ZMC geniet al jaren een goede naam op het gebied van de allergologie. Allergoloog Irene Licht (links): “De patiënten die we hier zien, komen van heinde en ver. Eén op de drie is kind.” Speciaal voor deze kinderen verzorgen kinderarts Danielle Blom (rechts) en de allergoloog nu een gezamenlijk spreekuur op de poli Kindergeneeskunde. “We ontvangen de kinderen en hun ouders in een zeer kindvriendelijke omgeving met veel kleur, speelgoed en speeltoestellen”, vertelt Danielle. “Een kind voelt zich daardoor eerder op zijn gemak.” Aan de hand van bloed-, huid- en provocatietesten geven Irene en Danielle ouders een antwoord op al hun allergievragen. Irene: “Mensen willen duidelijkheid. Voor welke dingen is mijn kind precies allergisch? Is mijn kind over zijn ei-melkallergie heen gegroeid? Of hoe ernstig is de gevoeligheid van mijn kind voor noten? Soms kunnen we – dankzij de huidtest – dezelfde middag nog uitsluitsel geven, maar regelmatig is er aanvullend onderzoek nodig. Denk aan een bloedtest en/of een provocatietest zoals bij Lucas.” Aan het eind van elk spreekuur komen beide specialisten bij elkaar om de patiëntjes te bespreken. “Er is niet altijd een pasklaar antwoord voor iedere patiënt”, vertelt Danielle. “Dan is het prettig dat je elkaar kunt raadplegen. Irene heeft een diepgaande kennis van de allergologie. En zelf ben ik thuis in allerlei andere aandoeningen die bij kinderen kunnen voorkomen. Is er meer aan de hand, dan kan die zorg meteen worden opgepakt.”
Het kinderallergologie-spreekuur is elke donderdagochtend van 8.30 tot 12.00 uur. Voor het spreekuur is een verwijzing van de huisarts nodig.
2015 • 1
uwzorg
13
[
vraag en antwoord
]
Wat doet de Cliëntenraad?
Om goed te kunnen adviseren, horen we graag úw ideeën. “We luisteren heel goed naar de verhalen van patiënten: hoe ervaren zij hun verblijf of behandeling? Waar zijn ze tevreden over, waar kan het beter? We eten regelmatig mee met patiënten of lopen als mystery guest in het ziekenhuis”, vertelt Thirza van Goethem, voorzitter van de Cliëntenraad. “Onlangs hebben we uren geobserveerd in de wachtkamers van de poliklinieken en dan zie je snel wat er beter kan. Onze bevindingen geven we terug aan het Bestuur en medewerkers.”
Tien jaar. Echt effect Dit jaar bestaat de Cliëntenraad tien jaar. In die tijd hebben ze veel voor elkaar gekregen. “Tijdens een spreekuur of opname is er vaak geen ruimte om langer te praten. Als patiënt voel je je niet op je gemak om te laten weten wat er eigenlijk beter kan. Achteraf denk je dan ‘waarom heb ik dat nou niet gezegd?”, zegt Thirza. “Als Cliëntenraad hebben we ’spiegelgesprekken’ gepromoot. Patiënten vertellen in een veilige, kleine groep wat er beter had gekund, waarbij de medewerkers van het ziekenhuis vooral heel goed luisteren. Wij waren daar in Nederland de eerste mee. Ook privacy en hygiëne zijn een steeds terugkerend onderwerp van onze aandacht. En op dit moment natuurlijk ook de inrichting van het nieuwe ziekenhuis.”
Medisch dossier inzien? Is dat mogelijk en hoe vraag ik het op?
Iedere patiënt heeft recht op inzage in zijn medisch dossier. In dit dossier staat informatie over het verloop van de behandeling. Bijvoorbeeld verwijsbrieven, röntgenfoto’s en uitslagen van onderzoeken.
Inzage van uw dossier Er zijn verschillende redenen om een dossier in te willen zien. Bijvoorbeeld als u een second opinion wilt of u verandert van ziekenhuis als u verhuist. U kunt een verzoek voor inzage van het dossier indienen via het online formulier op onze website. De afdeling Medisch Archief neemt de aanvraag in behandeling en zoekt het dossier op. Daarna wordt contact met u opgenomen om het dossier samen in te zien. Legitimatie is daarbij verplicht, het is namelijk alleen mogelijk om het eigen dossier in te zien. Inzage van uw dossier is gratis. Als u graag een kopie wilt van uw dossier, dan kan dat. De kosten daarvan bedragen maximaal € 22,69.
Meedenken Om goed te kunnen adviseren, hoort de Cliëntenraad graag úw ideeën. Het gaat niét om individuele klachten (daar zijn andere regelingen voor), maar om onderwerpen die groepen patiënten of bezoekers raken. Of vindt u het leuk om af en toe mee te denken over een onderwerp? Neem dan contact op met: clië
[email protected]. Tien jaar Cliëntenraad – dat gaan we vieren! Houd de website of de Facebook pagina van het ZMC in de gaten.
14
2015 • 1
uwzorg
Heeft u ook een vraag voor deze rubriek? Mail dan naar
[email protected]
[
aangenaam
]
“Het is goed om als arts ook de andere kant mee te maken”
Ca rd i ol oog
P ie t er D i j kman s Geen specialist zonder passie, zonder gedrevenheid. Dat geldt ook voor Pieter Dijkmans. Hij is sinds oktober 2014 cardioloog bij het Zaans Medisch Centrum. Hij is gespecialiseerd in beeldvorming van het hart en vertelt daar enthousiast over. vermoeden “Als de huisarts vermoedt dat je iets aan je hart hebt, verwijst hij je naar de cardioloog. Een cardioloog is specialist op het gebied van ziekten van het hart en de grote vaten. Hij onderzoekt of er iets met het hart aan de hand is en behandelt als dat nodig is.” Fascinatie “Het hart is een holle, pompende spier, het is een prachtig orgaan. Een van de mooiste aspecten van mijn vak vind ik het goed in beeld brengen van het hart. De laatste jaren kan dat steeds beter. Vroeger gebeurde dat vooral met een echocardiogram, zoals van een ongeboren kind een echo wordt gemaakt. Tegenwoordig kan dat ook met een MRI-scan.”
Innovatie “De vaten van het hart kon je tot een aantal jaren geleden alleen met een hartkatheterisatie zien. Dan ging je met een katheter naar het hart om contrastvloeistof in te spuiten. Tegenwoordig kan dit ook met een CT-scan. Dat is veiliger en voor de patiënt gemakkelijker. Sinds kort kan ook in het Zaans Medisch Centrum een CTscan van het hart gemaakt worden.” Contact “Je hoort vaak dat patiënten na een bezoek aan de dokter niet goed weten wat er nu eigenlijk aan de hand is. Ik vind het belangrijk dat mensen écht begrijpen wat ze mankeren. Mensen kunnen van een gesprek nu eenmaal maar enkele punten onthouden. Daarom probeer ik alles goed uit te leggen. Met potlood en papier schets ik de situatie. En als het kan, laat ik bijvoor-
beeld het echocardiogram zien. Beelden zeggen vaak meer dan woorden.”
Afhankelijk “Het is goed om als arts zelf ook de andere kant mee te maken, als patiënt of als ‘familie van’. Dan ervaar je hoe het is om op de kundigheid van een arts te moeten vertrouwen. Het is als arts echt belangrijk om je bewust te zijn van die afhankelijkheid.” Onthouden “Elke dokter heeft situaties op zijn netvlies staan, die hij niet vergeet. Wat me altijd bijblijft, zijn de mensen met een ernstige ziekte die op jonge leeftijd overlijden. Dat vergeet je nooit.” Lees het hele interview op: www.zaansmedischcentrum.nl/uwzorg
2015 • 1
uwzorg
15
[
veel voorkomend
] maag lever
galwegen
galblaas
Van alle Nederlanders heeft 1 op de 4 galstenen. 80% van de mensen met galstenen merkt er niets van, 20% komt bij de chirurg terecht. Bij vrouwen komen galstenen vaker voor dan bij mannen: 65% tegenover 35%.
twaalfvingerige darm
• • • •
lever: maakt de gal aan die nodig is voor de vertering van vetten galblaas: slaat gal op en trekt samen wanneer vet eten de maag verlaat galwegen: vervoeren gal naar galblaas en twaalfvingerige darm twaalfvingerige darm: hier wordt gal aan het eten toegevoegd
Z EVEN VRAGEN OVER GALSTENEN
Hoe zit dat precies? Wat zijn galstenen? Galstenen ontstaan meestal in de galblaas. In dit peervormige zakje wordt gal die de lever aanmaakt, opgeslagen. Omdat de gal soms langere tijd ‘stilstaat’ in de galblaas, kan de vloeistof gaan indikken. Wanneer deze te veel indikt, ontstaat er een galsteen, opgebouwd uit vetten en zouten.
16
galstenen
Hoe merk je dat je galstenen hebt?
Wanneer heb je een grotere kans op galstenen?
Chirurg Hauwy Goei: “Veel patiënten klagen over een krampende pijn in de rechterbovenbuik en/of ernstige steken in hun rechterzij. Zij ervaren die pijnklachten vaak na het eten, wanneer de galblaas samentrekt om gal voor de spijsvertering aan te leveren. Ook kan koffie, vet en pittig eten voor het samentrekken van de galblaas zorgen. Om de diagnose te kunnen stellen toets ik het verhaal van de patiënt aan de hand van een echoonderzoek: een pijnloos onderzoek waarbij we via geluidsgolven kunnen zien of er inderdaad galstenen in de galblaas zitten.
Iedereen kan in principe galstenen krijgen. Alleen is de kans groter: • bij overgewicht; • als je vrouw bent; • als galstenen vaker in de familie voorkomen; • na een maagverkleining.
2015 • 1
uwzorg
Kun je galstenen voorkomen door een dieet? Er bestaat geen specifiek dieet om galstenen te voorkomen. Wel is bekend dat overgewicht de kans op galstenen groter maakt. Een diëtist kan je helpen om op een gezonde manier aan je gewicht te werken.
Wat kun je doen tegen galstenen in de galblaas? Chirurg Hauwy Goei: “Meestal adviseren we een operatie, waarbij de galblaas wordt verwijderd: een cholecystectomie. Soms vragen patiënten naar de mogelijkheid van vergruizen, maar dat werkt alleen bij nierstenen. Bij galstenen is vergruizing niet zinvol: bij de meeste patiënten komen ze terug. Ook bij de patiënten bij wie de klachten niet zo hevig zijn, adviseren we vaak een galblaasoperatie: als kleine galstenen in je galwegen terechtkomen en de doorvoer van gal blokkeren, dan kun je daar goed ziek van worden. Denk aan hoge koorts of geelzucht.”
Hoe gaat zo’n galblaasoperatie in zijn werk? • De chirurgen van het Zaans Medisch Centrum voeren in de meeste gevallen een kijkoperatie uit: de laparoscopische cholecystectomie. Hiervoor worden vier kleine sneetjes in de buik gemaakt. De chirurg maakt gebruik van een videocamera – de laparoscoop – en speciale instrumenten die via een dun, stevig pijpje in het lichaam worden gebracht. • Soms is een kijkoperatie niet mogelijk. Bijvoorbeeld als verklevingen door eerdere operaties het zicht van de camera belemmeren. Dan is een openbuikoperatie nodig: de open cholecystectomie. Hierbij verwijdert de chirurg de galblaas via een snee van circa 6 cm.
Kun je de galblaas zomaar verwijderen? Mis je dan niets? Chirurg Hauwy Goei: “De galblaas is als de blinde darm: we hebben ‘m in ons lichaam, maar eigenlijk kunnen we ‘m missen. Het grootste deel van de gal die onze lever produceert –zo’n 800 milliliter per dag – gaat rechtstreeks naar de twaalfvingerige darm, waar de vloeistof meteen wordt ingezet voor de spijsvertering. De galblaas slaat maar 100 tot 200 milliliter op. Soms hebben patiënten na de operatie wel wat last van bijvoorbeeld brandend maagzuur als ze koffie drinken of iets vets eten. We adviseren hen dan om deze prikkelende dranken en levensmiddelen veertien dagen te laten staan en het dan nog eens te proberen.”
De chirurgen van het ZMC voeren jaarlijks zo’n 180 tot 200 galblaasoperaties uit. Bij 90 tot 95% daarvan gaat het om een kijkoperatie. Bij zo’n 95% van de kijkoperaties hoeft de patiënt niet in het ziekenhuis te overnachten. De patiënt komt ’s ochtends nuchter binnen en gaat het einde van de dag weer naar huis met pijnstillers, informatie en telefoonnummers waarop hij het ZMC 24 uur per dag kan bereiken. Tijdens 1 op de 100 kijkoperaties blijkt alsnog dat een openbuikoperatie nodig is. De chirurg bespreekt vooraf met de patiënt of hij deze operatie meteen mag doen.
Verder lezen over de galblaasoperatie? Ga naar www.zaansmedischcentrum.nl/uwzorg
2015 • 1
uwzorg
17
[
behandelen
]
’s Nachts pijn in uw schouder, stijfheid, iets niet op kunnen tillen, het zijn voor velen herkenbare klachten. Het kan dan om schouderslijtage gaan, ook wel schouderartrose genoemd. Het kraakbeen in het schoudergewricht – dat de schouder soepel houdt – heeft overmatige slijtage of is helemaal verdwenen. We vroegen orthopedisch chirurg Miguel Sewnath, gespecialiseerd in de arm/schouder, of dit te behandelen is.
“Het resultaat is dat de p atiënt soms zelfs weer kan tennissen!”
Behandelmogelijkheden bij schouderslijtage “Veel mensen denken dat ze met hun versleten schouder moeten leven, maar er zijn verschillende behandelingen moge lijk. Samen met de patiënt stellen we een behandelplan op. Bijvoorbeeld een programma bij de fysiotherapeut. Het doel hiervan is om de spieren te versterken en de schouder weer zo beweeglijk mogelijk te maken. Om de ontsteking te remmen, geef ik medicijnen mee of kan ik injecties toedienen in het gewricht. Daardoor vermindert
18
2015 • 1
uwzorg
de zwelling en kan de patiënt de schouder weer beter gebruiken.”
Operatie “Als de klachten ernstig zijn en andere behandelingen niet meer helpen, kan de schouderkop en/of schouderkom vervangen worden door een prothese. Maar dat is een ingrijpende operatie. Daarom vind ik het belangrijk om alles goed uit te leggen. Ik vermijd daarbij moeilijke medische termen. Want alleen als je goed geïnfor-
Meest voorkomende klachten: • Pijn in de schouder, vooral in de nacht • Stijfheid in de schouder • Pijn in de schouder in rust • Startpijn (bij het begin van een beweging) • Niet kunnen tillen • Pijn bij uitstrekken, bijvoorbeeld bij iets pakken van een hoog plankje
meerd bent, kun je de juiste beslissing nemen. Met een prothese kun je de meeste basishandelingen weer verrichten en de arm pijnloos bewegen. Om ervoor te zorgen dat de patiënt zijn schouder na de ingreep nog beter kan gebruiken, houd ik de voorste pees in de schouder intact. Niet veel orthopedisch chirurgen in Nederland doen dat. Ik heb het in België geleerd. Het resultaat is dat de patiënt soms zelfs weer kan tennissen!”
[advertentie]
K u n s t in het Zaans Medisch Centrum
Kunst draagt bij aan de kwaliteit van Wet Towel – Hendrik Kerstens het verblijf in een ziekenhuis. Het biedt Op dit moment hangen er in het ZMC Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde van de iets extra’s waardoor je je prettiger kan 9 kunstwerken. Een daarvan isvakjes Wet Towel oplossingsbalk. Brengeen de letters de genummerde vakjes naarKerstens. de gelijkgenummerde vakjes van de voelen, net zoals goede uit temperatuur, van over Hendrik Een stil, misschien oplossingsbalk. HORIZONTAAL een goed bed, mooie bloemen, een iets vervreemdend portret, dat de kunstenaar 1 gewas 5 dik en breed van 11 ruw 13 tehuis 14 eenheid van weer HORIZONTAAL aangename geur. De7 hoofdstad dingen waarmee je Zuid-Korea maakte van zijn dochter. Het portret refereert stand1 gewas 16 lage mannenpartij 19 telwoord 21 op die wijze 22 hoofddeksel 23 hieltje vanvan eenw 5 dik en breed 11 ruw 13 tehuis 14 eenheid je omringt, hebben invloed7 hoofdstad op hoe je je van Zuid-Korea aan de Hollandse meesters en de Italiaanse ham stand 25 kiem 26 klooster 28 onguur individu 30 plaats in een schouwburg 32 windrichting 16 lage mannenpartij 19 telwoord 21 op die wijze 22 hoofddeksel 23 hieltje van e voelt. Kunst veraangenaamt, verward of Renaissance. De associatie met de schilder 34 vertraging 35 aardbewoner 37 flauw 39 onhoudbare tennisservice 42 insecteneter ham 25 kiem 26 klooster 28 onguur individu 30 plaats in een schouwburg 32 windrichti zet je aan het denken en het kan mensen kunst wordt gemaakt door de kleur, licht en 43 haargroei 44 waterplant 46 opgewekt 48 Griekse kaas 50 effen 52 bezoedeling 55 boet34 vertraging 35 aardbewoner 37 flauw 39 onhoudbare tennisservice 42 insecteneter helpen om door moeilijke periodes heen scherpte van de foto. Hendrik Kerstens’ werk seermateriaal 56 in hoge mate 58 hoofd van 48 Griekse een moskee 60 deel van52 bezoedeling een mast 61 tekort 43 haargroei 44 waterplant 46 opgewekt kaas 50 effen 55 boe te komen. Door56 in elk jaar een nieuwe wordt geëxposeerd Amsterdam, Brussel, seermateriaal hoge mate 58 hoofd van een moskeein70 wijfjeshoen 60 deel van een mast 61 teko 63 slotwoord 65 Griekse letter 66 grootvader 68 keukengerei 71 leren band collectie samen te laten stellen door Het London, New York, Los Angeles, Latijns Amerika71 leren ba 63 slotwoord 65 Griekse letter 66 grootvader 68 keukengerei 70 wijfjeshoen 73 rivier in Spanje 75 veerkrachtige draad 76 buitenaards verschijnsel 77 vroeger. Kunstcentrum probeert het Zaans Medisch nu ook in het Zaansverschijnsel Medisch Centrum. 73 rivier in Spanje 75 veerkrachtige draad en 76 buitenaards 77 vroeger. VERTICAAL Centrum het verblijf in het ziekenhuis zo VERTICAAL 1 literair genre 2 behoeftig 3 niet vóór 4 buisje van zacht metaal 6 naaldtekening 7 af en aangenaam mogelijk te maken. 1 literair 2 behoeftig 3 niet vóór 4 buisje van zacht metaal 6 naaldtekening 7 af e toe 8 plus 9 ingenre orde 10 soepel 12 pletrol 13 zeer warm 15 blaasinstrument 17 blauw dwerg-
Kruiswoord Kruiswoord
toe 8 plus 9 in 10 soepel 12 pletrol 13 zeer warm22 zwaar 15 blaasinstrument 17 blauw dwe je 18 onderwerp perorde aflevering 20 van dezelfde mening karwei 24 voorkeur je 18 onderwerp per aflevering 20 van dezelfde mening 22 zwaar karwei 24 voorkeur 27 water in het Midden-Oosten 29 persoonlijk voornaamwoord 31 naamloos 33 theelepel in het Midden-Oosten 29 persoonlijk voornaamwoord 31 naamloos (afk.) 27 water 35 mij 36 haarvet 38 streling 40 kloostervertrek 41 honderd vierkante meter 33 theelep 44 schuif (afk.) 35 mij 36 haarvet 38 streling 40 kloostervertrek 41 honderd vierkante meter me44 sch Openingstijden Kunstcentrum bak 45 fluweelachtig leer 46 wonderlijk 47 koude lekkernij 48 bankbiljet 49 blauwwit bak 45 fluweelachtig leer 46 wonderlijk 47 koude lekkernij 48 bankbiljet 49 blauwwit taaluur51 bijwoord van tijdvan53 laag 55 waterplantjes 56 eer 57 grote loopvogelme dinsdag tot en met zaterdag: 10.00-17.00 Vincent Goghweg54 kleefband 40 a|b 075 614 12 10 taal 51 bijwoord van tijd 53 laag 54 kleefband 55 waterplantjes 56 eer 57 grote loopvoge 59 geringst 62 rivier inJCPolen 64 rivier in Duitsland 67 tropische vogel 69 vergif 70 insecten www.kunstcentrum.nl 1506 Zaandam
[email protected] 59 geringst 62 rivier in Polen 64 rivier in Duitsland 67 tropische vogel 69 vergif 70 insec raam 72 ezelsgeluid 74 muzieknoot. raam 72 ezelsgeluid 74 muzieknoot.
Kruiswoordraadsel
1
Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk. 14 21
HORIZONTAAL 1 gewas 5 dik en breed 7 hoofdstad van Zuid-Korea 26 11 ruw 13 tehuis 14 eenheid van weerstand 16 lage mannenpartij 19 telwoord 21 op die wijze 22 hoofddeksel 23 hieltje van een ham 25 kiem 26 klooster 28 onguur 36 individu 30 plaats in een schouwburg 32 windrichting 34 vertraging 35 aardbewoner 37 flauw 39 onhoudbare tennisservice 42 insecteneter 43 haargroei 44 waterplant 42 46 opgewekt 48 Griekse kaas 50 effen 52 bezoedeling 55 boetseermateriaal 56 in hoge mate 58 hoofd van een moskee 60 deel van een mast 61 tekort 63 slotwoord 65 Griekse letter 66 grootvader 68 keukengerei 70 wijfjeshoen 71 leren band 73 rivier in Spanje 75 veerkrachtige 55 draad 76 buitenaards verschijnsel 77 vroeger. 60
VERTICAAL 1 literair genre 2 behoeftig 3 niet vóór 4 buisje van zacht 66 metaal 6 naaldtekening 7 af en toe 8 plus 9 in orde 10 soepel 12 pletrol 13 zeer warm 15 blaasinstrument 17 blauw dwergje 18 onderwerp per aflevering 20 van 75 dezelfde mening 22 zwaar karwei 24 voorkeur 27 water in het Midden-Oosten 29 persoonlijk voornaamwoord 31 naamloos 33 theelepel (afk.) 35 mij 36 haarvet 38 streling 40 kloostervertrek 41 honderd vierkante meter 44 schuifbak 45 fluweelachtig leer 46 wonderlijk 47 koude lekkernij 48 bankbiljet 49 blauwwit metaal 51 bijwoord van tijd 53 laag 54 kleefband 55 waterplantjes 56 eer 57 grote loopvogel 59 geringst 62 rivier in Polen 64 rivier in Duitsland 67 tropische vogel 69 vergif 70 insectenraam P L A 72 ezelsgeluid 74 muzieknoot. R R
075 614 12 10 2 3 4
[email protected] 1
2
11 15 14
26
32
16 22
27
16
13
17
37
18 23
28
34
33
38 37
7
6
12
17
28 33
36
6 5
22
27
32
5
4
12
11
15
21
3
29
19 24
23
30
29
35 39
40 39
48
48
49
50
49
56
55
61
62 61
62
67
67
68
68
71
72 71
72
60 66
45
62 21
74 62
69 74
51 50
46
63 69
46
76
46 69
946
76 9
10
25
47
25
31
41
47
57
57
58
58
63
64
64
73
74
77
77
538
54
54
59 65
70
5 57
20
43
53
57 10
20 19
41
69
10 76
31 30
53 52
73 76
24
52
51
56
75
21
45
10
35
43 44
9
40
42
44
9 8
13
18
34
38
8 7
59
65
70
74
11 38
27 11
27
U kunt uw oplossing voor 1 mei 2015 sturen naar: Zaans Medisch Centrum, afd. communicatie, Postbus 210, 1500 EE Zaandam Of mailen naar:
[email protected] L T A N V TE T V ES TE O SU EL O U L niet R A U TO om O NE K de Eoplossing ook uw naam en adres te vermelden? UVergeet W T Wu H N HK naast
P N R A O H M O H B M A S B S AT SE SM T EE ME N E E N Z O E I Z O H E L H M E LH ME S HP E SE PI A B D A B D IJ S IJ U J SE UT J ER TA N RG A N G
[advertentie]
“Ik zorg voor een superstart voor jou en je baby”
Wil jij ook zo’n kraamheld? Ga naar www.jouwkraamheld.nl. Kindje op komst? Dan kijk je uit naar het moment dat je je baby in je armen kunt nemen. Ik sta voor je klaar om je een super kraamtijd te bezorgen! Ik zorg voor jou en je baby, leer je alles over de verzorging Kindje op komst? Dan kijk je uit naar het moment dat je je baby in je armen vannemen. je baby envoor ondersteun de kraamtijd (borst)voeding. kunt met al je kunt Ik sta je klaar om jeje eenbij super te bezorgen!Je Ik zorg vragen me terecht. voor jou enbij je baby, leer je alles over de verzorging van je baby en ondersteun je bij de (borst)voeding. Je kunt met al je vragen bij me terecht.
Kies jij voor een superstart bij De Kraamvogel, dan kies je voor:
Kies voor eenkraamzorg superstart bij De Kraamvogel, dan kies jezorgzame voor: • Dejijbeste van professionele, kraamverzorgenden ••De beste kraamzorg van professionele, zorgzame kraamverzorgenden Direct zorg bij thuiskomst na een ziekenhuisbevalling (24/7) • Direct zorg bij thuiskomst na een ziekenhuisbevalling (24/7) • Advies en begeleiding bij borstvoeding • Advies en begeleiding bij borstvoeding
www.jouwkraamheld.nl
