Het ideale moment om de boel op te knappen!

Kamer van Koophandel Midden-Nederland Postbus 48 3500 AA Utrecht www.kvk.nl/middennederland 030-2396600 Kantoren: Tiel, Laan van Westroyen 6 Utrecht, Kroonstraat 50

Het ideale moment om de boel op te knappen! Ondernemers in het Groene Hart investeren in hun bedrijfspand

Voorwoord Het idee voor dit boekwerk is ontstaan toen medewerkers van de Kamer van Koophandel zich steeds vaker ergerden aan de negatieve beeldvorming over ondernemers in het Groene Hart. Veel te makkelijk stellen overheden en media dat het bedrijfsleven niet thuis geeft als het gaat om de kwaliteit van bedrijventerreinen. Als geen ander weten wij dat ondernemers juist wel investeren en trots zijn op de eigen woon- en leefomgeving. Daarom ligt dit boekje nu voor u. In discussies over bedrijventerreinen gaat vaak over tafel dat ondernemers hun oude pand ‘dumpen’ en naar een nieuwe locatie gaan. Politici zijn mede hierdoor terug­ houdend bij de uitgifte van nieuwe bedrijfsruimte. Natuurlijk, er zijn schrijnende voorbeelden van verpaupering. Maar er is ook een tot op heden ‘onzichtbare’ andere kant. Onzichtbaar omdat na de verbouwingsperiode de restyling van bedrijven snel weer vergeten is. De Kamer van Koophandel Midden-Nederland wil laten zien dat er vele goede voorbeelden zijn van ondernemers die fors investeren in bestaande panden in het Utrechtse deel van het Groene Hart. De 16 bedrijven die in dit boekje bijeen zijn gebracht, investeerden zo’n 20 miljoen euro.

We hebben het voor nu gelaten bij deze voorbeelden, maar er zijn er nog veel meer. Met deze publicatie willen we de ondernemers geven wat hen toekomt: erkenning voor hun inzet. Ik spreek hierbij de hoop uit dat hun voorbeeld door veel collega’s zal worden gevolgd. Daarnaast doe ik een beroep op de provincie Utrecht en de gemeenten in het Groene Hart om te beseffen wat er wordt gedaan vanuit het bedrijfsleven. Ondernemers zijn hard nodig om dit gebied leefbaar en vitaal te houden en voegen de daad bij het woord. Ondernemers verwachten van overheden dat ze tijdig investeren in de openbare ruimte en flexibel inspelen op hun plannen. Een dergelijke houding garandeert nog meer investeringen van de veelal lokaal gewortelde bedrijven in de Utrechtse Groene Hart gemeenten. Met dank aan de deelnemende bedrijven voor hun meer dan enthousiaste samenwerking, wens ik u veel inspiratie en plezier met dit boekje. Michael Kortbeek voorzitter Kamer van Koophandel Midden-Nederland

Lopik A-Ware Food

“We zijn nog niet uitgebouwd!”

Adriaan Vis

2

Ruim anderhalf jaar geleden bundelden twee gerespecteerde familie­ bedrijven (Anker Food Group en Bouter Group) de krachten in een nieuwe onderneming: A-Ware Food Group. ‘A-Ware staat voor A-kwaliteit; zowel in product, dienstverlening, als in klanten en leveranciers. Logisch dat daar een A-uitstraling bijpast, ook op onze 17 locaties.’ In een notendop schetst COO van A-Ware Food Group Adriaan Vis het besluit om in 2009 het pand in Lopik een ingrijpende facelift te geven. ‘Dit was echt een verouderd gebouw, verloederd en niet representatief. De fusie en de nieuwe naam gaven een stimulans om de buitenschil en het interieur eens flink aan te pakken.’ Naast een compleet nieuw dak (5.000 m2) en een gerenoveerde gevel, zijn de trappen, wanden en de ontvangstruimte vernieuwd en zijn extra werkplekken gecreëerd. ‘Door de groei van het bedrijf zijn op deze locatie nu 100 medewerkers actief; ook hun willen we adequate faciliteiten bieden; op kantoor, maar ook in de vorm van een goede parkeervoorziening.’

3

Mijdrecht

A-ware Food Plaats + Bedrijventerrein Lopik, bedrijventerrein De Copen Renovatieperiode Verbouwing was in 2009, gedurende vijf maanden. Investeringssom € 1.500.000, Resultaten Professionele uitstraling en een plezierige werkomgeving.

bioTRADING

Leveranciersdag De werkzaamheden die vijf maanden duurden, en door een lokaal bouwteam zijn uitgevoerd, vroegen een forse investering van 1,5 miljoen euro. Een bedrag dat geheel uit eigen vermogen werd gefinancierd. In juli 2009 was de oplevering. ‘We hebben toen eerst een leveranciersdag georganiseerd, benieuwd als we waren naar hun reacties.’ Die bleken naadloos aan te sluiten op de intenties van A-Ware Food Group. ‘We zijn een fatsoenlijk bedrijf: goed georganiseerd, maar niet overdreven of decadent. De bezoekers van die dag vonden de uitstraling van het pand “gepast” en “netjes”.’

Centraliseren Waarschuwing: Voor een inpandige verbouwing heb je ook een vergunning nodig! Tip: Zorg voor een duidelijke projectleiding.

4

Behalve klanten en leveranciers, profiteren vooral medewerkers van het comfort van het gerenoveerde pand. ‘Ik heb helaas geen gegevens over stijging van arbeidsproductiviteit, maar ik weet zeker dat medewerkers tevreden en blij zijn met ons nieuwe onderkomen.’ Ook daarom denkt A-Ware Food aan een volgende verbeterfase. ‘We willen de verschillende locaties in 2012 centraliseren; deze vestiging in Lopik speelt daarin een belangrijke rol.’ Het gerenoveerde pand aan de 3e Industrieweg zal dan meer kantoormedewerkers onderdak kunnen bieden. ‘Uitbreiding van dit pand is mogelijk als we de bestemming deels veranderen. In 2012 geven wij een vervolg aan onze verbouwingsplannen in dit pand. Voorlopig zijn we hier nog niet uitgebouwd.’

“Klanten zijn essentieel in onze besluitvorming” In een nichemarkt is de rol van klanten meestal nadrukkelijker en ­bepalender dan elders. Zo ook bij bioTRADING. Dit Mijdrechtse bedrijf produceert kant-en-klare voedingsbodems voor de farmaceutische en voedingsmiddelenindustrie en de medische en veterinaire sector. Omdat in deze branche alles om gezondheid en veiligheid draait, gelden de hoogste kwaliteitseisen met betrekking tot productie en opslag, onder andere op het gebied van hygiëne en klimaat. ‘Als wij in ons vorige pand bezoek kregen van klanten, werden we wel eens gewezen op ­verbeteringen die mogelijk waren, op basis van de strenge voorschriften waar zij zich als farmaceut aan moeten houden. Op een gegeven moment verzamel je die signalen en kies je voor een rigoureuze kwaliteitsimpuls.’

Gerjan de Jonge

State of the art Oprichter en mede-eigenaar Henk Bun rept met trots over het nieuwe onderkomen van bioTRADING. Volgens hem en managing director Gerjan de Jonge is het gebouw “State of the art”. Het directieduo verwijst vooral

5

bioTRADING naar de technische en mechanische inrichting en staat van het gebouw, dat zich vertaalt in tal van noviteiten op het gebied van cleanrooms, klimaatbeheersing en logistiek. Essentieel voor de producten, maar vooral voor de kwaliteitsuitstraling van bioTRADING. ‘Klanten doen graag zaken met ons, omdat wij de lat bewust hoog leggen, namelijk op hetzelfde niveau als de farmaceut zelf. De scherpe eisen waaraan zij zich vanwege regelgeving moeten houden, gelden bij ons ook, hebben we afgesproken. Deze houding oogst waardering en vertrouwen.’

Suggesties Om dit waar te maken zijn tijdens de ingrijpende verbouwing van het pand kosten noch moeite gespaard. Dat begon al kort na de aanschaf, in 2007. ‘In plaats van snel te renoveren en te verhuizen, hebben we toen de tijd genomen voor de procesinrichting van het gebouw. Daarbij hebben we ons bewust op diverse specifieke gebieden laten adviseren door een aantal klanten.’ Mede op basis van deze suggesties, lag er begin 2008 een definitief – en kostbaar – plan op tafel. ‘Omdat we altijd zuinig zijn geweest, konden we deze verbouwing gelukkig uit eigen vermogen financieren.’ Tijdens de renovatie heeft bioTRADING de werkzaamheden zoveel mogelijk uitbesteed aan lokale onderaannemers. ‘Hoewel wij inmiddels een internationaal georiënteerd bedrijf zijn, vergeten we onze wortels niet. Bovendien, als het ons goed gaat, mag deze regio daar best van profiteren. Mits zij vanzelfsprekend aan onze kwaliteitseisen voldoen!’

6

Plaats + Bedrijventerrein Mijdrecht, bedrijventerrein Mijdrecht Renovatieperiode Verbouwing van oktober 2008 tot augustus 2009. Investeringssom Circa € 6.500.000,Resultaten Uitstraling van het pand, dat past bij de filosofie van het bedrijf en de verwachtingen van klanten.

Waarschuwing: Denk niet dat je er nu bent. De eisen van klanten worden continu aangescherpt, je moet elke dag verbeteren. Daarom liggen er inmiddels alweer nieuwe plannen voor verdere ontwikkeling en doorgroei van ons bedrijf. Tip: Zorg voor voldoende eigen middelen om te investeren, dan kun je daadkrachtig opereren, zonder te overleggen met externe belanghebbenden.

7

Woerden De Leeuw Interieurbouw

“Dit was ons op de boerderij nooit gelukt!”

Menno de Leeuw

8

In 2010 verhuisde De Leeuw Interieurbouw van een boerderij in Kamerik naar een totaal gerenoveerd bedrijfspand in Woerden. ‘We groeiden daar uit onze jas,’ zegt eigenaar Menno de Leeuw. Samen met broer Martin zocht hij een groter pand, met meer uitstraling. ‘Dit gebouw bood met 3500 m2 vloeroppervlak en 1500 m2 kantooroppervlak voldoende ruimte, maar het zag er verouderd en verwaarloosd uit.’ En dus moest er ingrijpend worden gerenoveerd. Een operatie die al met al een kleine miljoen euro kostte en die deels zelf door de broers werd gefinancierd met eigen vermogen. ‘In mijn calculaties had ik een bedrag opgenomen voor verhuur. Daarvoor hebben we de oude kantorenstrook gesloopt, dit opnieuw opgebouwd en in lijn gebracht met de uitstraling van de rest van het pand.’ De Leeuw verhuurt een deel van de kantorenruimte aan Office Ergonomics. ‘Als binnenhuisarchitect werkten we al intensief samen met De Leeuw,’ zegt eigenaar Ralph Voet. ‘Sinds we hier met 150m2 eigen kantooroppervlak zitten, is dat uitgegroeid tot een partnership en een win-winsituatie voor beide partijen. Echt ideaal!’

9

Lopik

De Leeuw Interieurbouw Plaats + Bedrijventerrein Woerden, bedrijventerrein Honthorst Renovatieperiode In 2010, in totaal zes maanden. Investeringssom € 850.000,Resultaten Een bedrijf met voldoende ruimte en meer uitstraling.

Waarschuwing: Let goed op je uitgaven en het te besteden budget. Tip: Als je wat doet, doe het goed.

Demar Heiwerken

Délifrance Bij de bouw- en inrichtingswerkzaamheden is De Leeuw zelf hoofdaannemer geweest. ‘ Op enkele specifieke klussen na, zoals dak- en staalconstructies, hebben we het werk vooral intern opgepakt. We hebben de expertise in huis, bovendien houd je zo de kosten in de hand.’ Het pand dat in fases is opgeleverd, maakt zowel intern als extern een uiterst smaakvolle indruk. De kantoren, de showroom, maar ook de opslag en andere werkruimtes zijn hoogwaardig afgewerkt. ‘Dat is een bewuste keuze,’ aldus de 47-jarige ondernemer. ‘Aan de ene kant ben je op deze manier aantrekkelijker voor verhuurders, tegelijkertijd wilden we door deze uitstraling ook nieuwe klanten aan ons binden.’ Beide plannen zijn gelukt. Nagenoeg alle kantoorunits zijn inmiddels verhuurd, terwijl het bedrijf nu ook zaken doet met organisaties als Délifrance en Spar. ‘Op de boerderij was ons dat nooit gelukt. Of in ieder geval niet zo makkelijk.’ Daarnaast profiteert De Leeuw van de toegenomen ruimte in het pand. ‘Je werkt daardoor overzichtelijker, sneller en prettiger. De kwaliteit van ons bedrijf en ons product is sinds de verhuizing en renovatie verder verbeterd. Daar heb ik als ondernemer geen spijt van.’

Kansen die je niet mag missen Ondernemers hebben verschillende redenen om een bedrijfspand op te knappen. Zo doen Reijer en Jacob Lehmann het ook als belegging. Nadat de broers in 2003 een oud pand in Lopik kochten en opknapten voor hun eigen bedrijf Demar Heiwerken, schaften ze op hetzelfde industrieterrein in 2010 wederom een gebouw aan dat gedateerd en verwaarloosd was. ‘Maar omdat we niet meteen verlegen zaten om extra ruimte voor ons bedrijf, creëerden we het idee voor een bedrijfsverzamelgebouw,’ vertelt de 46-jarige Reijer Lehmann. ‘Als we op termijn wel vierkante meters nodig hebben, is het pand al ons eigendom.’

Lokale ondersteuning De renovatie van dit bedrijfsverzamelgebouw, vertoonde op veel punten een opmerkelijke gelijkenis met de opknapbeurt destijds van het eigen pand van Demar Heiwerken. ‘Toen schakelden we zoveel mogelijk lokale aannemers, loodgieters en installateurs in. Dat hebben we nu wederom

10

Reijer Lehmann

11

Demar Heiwerken gedaan.’ Lehmann voelt zich als inwoner en ondernemer van Lopik betrokken bij de revitalisering van Industrieterrein De Copen. ‘Dit gebied is ontwikkeld in de jaren zeventig. De meeste panden die er staan, zijn net als de entourage en de infrastructuur verouderd. Zonder opknapbeurt daalt het enthousiasme om hier te ondernemen tot onder het nulpunt. Dat is slecht voor het lokale bedrijfsleven.’

Lage rente Situatie voor verbouwing

Om het tij te keren, investeerde de gemeente Lopik vorig jaar al in ver­ beteringen op het gebied van groen en infrastructuur. Nu volgen lokale ondernemers dit initiatief door hun bedrijfspanden op te knappen. In die zin is Lehmann trendsetter. ‘Het loont ook, zeker nu met die lage rente.’ De directeur van Demar Heiwerken leende vorig jaar geld voor de aanschaf van zijn nieuwe pand tegen 3% rente. ‘Dat zijn kansen die je als ondernemer eigenlijk niet mag missen.’

Succes Lehmann liet het pand voor € 200.000, - opknappen en inrichten met kleine kantoorunits. Hij had gedacht dat het – gelet op de economische crisis – zeker twee jaar leeg zou staan. ‘Maar nu, een half jaar na oplevering, is 80% al verhuurd.’ De sleutel tot het succes is volgens hem tweeledig. ‘De uitstraling en de faciliteiten zijn goed en de kosten zijn alleszins reëel. Bovendien zijn we flexibel; additionele wensen van de verhuurder nemen we erg serieus.’

12

Plaats + Bedrijventerrein Lopik, bedrijventerrein De Copen Renovatieperiode In 2011, circa acht maanden. Investeringssom € 210.000,Resultaten De jaarlijkse opbrengst is ca 8% van de investeringen. De meerwaarde van het onroerend goed wordt – mede door de revitalisering van het terrein – door de taxateur op ca 20 % geschat.

Waarschuwing: Maak een reële kosten/baten­analyse en houd rekening met tegenvallers, of dat er een periode lang geen baten zullen zijn. Tip: Kijk naar de mogelijkheden voor een langdurige belegging en weet wat de behoefte is van o.a. huurders. Luister naar hen.

13

Woerden Physical Fitness

“Ik geloof in wat ik doe en wat ik wil” Begin 2007 nam Milan de Rode Physical Fitness in Woerden over. Dit fitnesscentrum, waarin hij al werkte als zelfstandig fysiotherapeut, was gehuisvest in een oude loods. ‘De uitstraling was gedateerd, bovendien maakte het pand een verwaarloosde indruk. En omdat ik wat gespaard had, was dit het ideale moment om de boel op te kopen en te updaten!’

Slaapbank

Milan de Rode

14

Met een doortimmerd bedrijfsplan haalde hij € 750.000,- op bij de bank; voor zowel de overname, als het vastgoed en de verbouwing. Deze laatste startte een aantal maanden later en was ingrijpend, in elk opzicht. Foto’s van het oude pand verraden nu een heuse metamorfose; in indeling, inrichting, kleur, plafonds, verlichting, etc. ‘Ik heb bij wijze van spreken elke schroef die loszat vervangen of opnieuw aangedraaid. En dat vooral ook zelf gedaan.’ Op deze manier drukte hij de kosten en behield hij overzicht op het eindresultaat. Zijn slaapbank – die nu nog in de board­ room staat – herinnert hem aan de lange dagen die hij jarenlang maakte.

15

Montfoort

Physical Fitness Plaats + Bedrijventerrein Woerden, bedrijventerrein Honthorst Renovatieperiode Van 2007 tot op heden. Investeringssom € 150.000,- , eigen uren niet meegerekend. Resultaten Zeker 35% omzetstijging in vijf jaar.

Waarschuwing: Koop niet wat je niet kunt betalen. Tip: Doe zoveel mogelijk zelf, als daar je eerste winst in zit. Laat je handen meer wapperen dan je lief is.

16

Elmar Groep ‘Hard werken is part of the deal, zeker als je de zaak openhoudt en alle arbeid er dus naast doet.’

Gedrevenheid Het zegt alles over de gedrevenheid van De Rode. ‘Ik geloof in wat ik doe en wat ik wil met mijn fitnesscentrum. En ik heb er vertrouwen in dat ik daar op deze manier ga komen.’ Vooralsnog geven de omzetcijfers van Physical Fitness hem daarin gelijk. Bleef de omzet vier jaar geleden nog steken op € 320.000,-, in 2011 zat hij al ruim boven het half miljoen. Terwijl de concurrentie in de markt moordend is, ook in Woerden. ‘Natuurlijk, ons aanbod is door de verbouwing diverser en omvangrijker geworden, maar het is vooral de uitstraling van het pand die nu het verschil maakt.’

Hotel Daarbij is de rasentrepreneur niet over één nacht ijs gegaan. In de afgelopen vier jaar is nagenoeg elke centimeter vloeroppervlak behandeld en opnieuw ingericht. De plafonds, muren, kleedkamers, maar ook de gevel en de bestrating is gerenoveerd. ‘Ik wil mijn klanten ontvangen als in een hotel: fris, comfortabel, smetteloos, maar ook cool. Mensen moeten de deur uitlopen en zich afvragen: “Krijg ik dit allemaal voor zo weinig geld?”

Alles op één locatie! In de afgelopen jaren ontwikkelde de Elmar Groep uit Montfoort zich sterk. Dit kwam deels door autonome groei, deels door overnames. Dat laatste zorgde echter voor ongewenste verspreiding van bedrijfsonderdelen door het land. Daarop besloot directeur/eigenaar Mark van Eldik een oude bedrijfshal te renoveren en een nieuwe te realiseren, achter de huidige vestiging. ‘Er is nu meer synergie en efficiency dan ooit!’ Als industrieel toeleverancier is Elmar al ruim 15 jaar van verschillende markten thuis. Het bedrijf is opgeknipt in diverse onderdelen, variërend van hout tot metaal en van machinebouw tot tank- en apparatenbouw. ‘Juist als je dienstverlening relatief breed is, is afstemming en eenheid essentieel. Om te voorkomen dat elders gesitueerde bedrijfsonderdelen zich minder verbonden voelen met het hoofdkantoor, hebben we in 2010 besloten tot centralisatie.’

Mark van Eldik

17

Elmar Groep Investering Daarvoor was vooral meer ruimte nodig. Met het renoveren en efficiënter inrichten van de oude bedrijfshal, kwam de Elmar Groep er niet. ‘Gelukkig kwam er ruimte vrij, omdat het pand van onze achterbuurman vrij kwam.’ De Elmar Groep kocht de hal met bijbehorende grond en liet er een strak geoutilleerde bedrijfshal opzetten. De totale investering kwam uiteindelijk uit op ruim 3 miljoen euro. Een groot deel werd gefinancierd met eigen vermogen. De totale werkzaamheden die ruim een jaar in beslag namen, resulteerden eind 2010 in de oplevering van circa 8.000 m2 werkruimte; genoeg om ruim 50 medewerkers onderdak te bieden. ‘De beoogde synergie is zeker gelukt,’ zegt Van Eldik. ‘Er is meer overzicht; de levertijden zijn korter, de samenwerking intenser. Dat nu alle bedrijfsonderdelen op één locatie zijn gevestigd, heeft zoveel voordelen; dat is de investering zeker waard geweest.’

Wolk Toch schuilt achter elke zon ook een wolk. Opties om uit te breiden zijn op de huidige locatie op bedrijventerrein IJsselveld nauwelijks voorhanden, terwijl de Elmar Groep die behoefte wel voelt. ‘Wij blijven onze capaciteit vergroten, ook in het aantal medewerkers. Als deze trend zich zo continueert, hebben we vroeg of laat meer vierkante meters nodig. De wens blijft ook dan om alles centraal op één locatie te houden, maar de mogelijkheden daartoe zijn helaas dan wel beperkt.’

18

Plaats + Bedrijventerrein Montfoort, bedrijventerrein IJsselveld Renovatieperiode Start renovatie in 2009 en doorlopend in 2010. Investeringssom Circa € 3.000.000,Resultaten Er zijn nu kortere communicatielijnen, er is beter overzicht en meer samenwerking en de arbeids­ omstandigheden zijn verbeterd.

Waarschuwing: Stel vooraf een duidelijk budget op. Tip: Bouw op de groei!

19

Maarssen Qumey Metaal

“Dit is een lange termijninvestering” Achtendertig jaar geleden verhuisde Qumey Metaal van een schuur in Tienhoven naar een bedrijfspand in Maarssen. In de afgelopen jaren werd dit gebouw echter te klein. Bovendien voldeed het niet langer aan de eisen van deze tijd. Na een ingrijpende renovatie kan het pand - en de onderneming - nu weer jaren vooruit. ‘Het is een verantwoorde investering, die belangrijk is voor de continuïteit van dit familiebedrijf,’ zegt Lex Meijers, directeur en eigenaar.

Alle hens aan dek Lex Meijers

20

Qumey Metaal denkt namelijk niet in weken of maanden, maar in jaren. En bij voorkeur vooruit, en niet terug. ‘Dat is nodig, want ontwikkelingen gaan snel in zowel de bouw-, als de railinframarkt,’ vertelt Meijers, die refereert aan de terugval in eerstgenoemde sector. ‘Omdat we deze tendens zagen aankomen, hebben wij ons vizier jaren terug al op railinfraprojecten gericht.’ En met succes, want deze fabrikant van staal-, rvs- en aluminiumproducten is opmerkelijk vaak betrokken bij imposante rail­

21

Mijdrecht

Qumey Metaal Plaats + Bedrijventerrein Maarssen, bedrijventerrein Maarssenbroek Renovatieperiode Fasegewijs van eind 2008 tot begin 2010. Investeringssom € 595.000, Resultaten De opbrengsten zijn moeilijk in te schatten. Wat we wel ervaren is dat we nu prettiger werken en veel efficiency voordeel realiseren.

Waarschuwing: Laat de verbouwing nog maar even zitten als je onvoldoende liquide bent. Tip: Als je voldoende liquiditeit hebt, ga gewoon de verbouwing aan. Zorg wel dat je vroegtijdig overleg hebt met de gemeente en dat ze betrokken raken bij jouw situatie. En als laatste tip: zorg voor een aannemer die je vertrouwt!

22

Homan Elektrotechniek infraprojecten, zoals de Spoorbrug in Oosterbeek. ‘Juist dit project viel samen met de eerste fase van onze renovatie, drie jaar geleden. Dan is het alle hens aan dek. Tegelijkertijd zie je op dat moment precies waar een pand aan moet voldoen om zo’n groot project te faciliteren.’

Timing Dat was vooral ruimte. Daarom kwam de geplande uitbreiding als geroepen. In korte tijd werd de nieuwbouw gerealiseerd, waarna de bestaande bouw een forse opknapbeurt kreeg. Achtereenvolgens werd o.a. het complete dak geïsoleerd, het magazijn en de staalvoorraad heringericht, een nieuwe wasplaats en bedrijfskantine gerealiseerd en diverse nieuwe werkplekken op de bovenverdieping gecreëerd. Een totale investering, inclusief nieuwe installaties, van een kleine € 600.000, -, deels gefinancierd met eigen vermogen. ‘Ook wat dat betreft was de timing van de Spoorbrug ideaal, gelet op de inkomsten uit deze opdracht.’ Inmiddels is het 2012. De laatste renovatiewerkzaamheden zijn 1,5 jaar geleden uitgevoerd. ‘We zijn erg blij met het resultaat, maar hebben alweer additionele wensen.’ Meijers ziet op termijn graag uitbreiding in de hoogte van zijn pand. ‘Nu is het zes meter, dit moet ooit naar ruim 10 meter.’ Dan kan hij de grote railinfra-projecten intern faciliteren; nu huurt hij voor dit soort speciale werkzaamheden een hoge hal. ‘Maar laten we eerst de gevolgen van deze economische crisis afwachten, over twee of drie jaar is het nog vroeg genoeg.’

Rock and roll in Mijdrecht “Jullie stralen in je bedrijfsvoering altijd zo’n rock and roll uit, maar op kantoor lijkt het wel alsof de tijd heeft stil gestaan”. Aanvankelijk wilde Peter Homan deze opmerking van een trouwe klant negeren. ‘Maar al gauw zag ik er de waarde van in, en eerlijk is eerlijk: het was ook de realiteit.’ En dus besloot de eigenaar en directeur van Homan Elektrotechniek zijn hoofdkantoor onder handen te nemen. Nu staat er een creatief, functioneel pand met een kenmerkende no nonsens-uitstraling. ‘Passend bij wie we zijn en waar we voor staan.’

Identiek Homan Elektrotechniek bestaat 75 jaar. Sinds 1980 bezit dit familiebedrijf – gespecialiseerd in feestverlichting, aggregaatverhuur en energievoorziening voor kermissen – een bedrijfspand in Mijdrecht. Dit hoofdkantoor werd gebouwd kort na de realisatie van het plaatselijke bedrijventerrein. In de afgelopen decennia zijn op deze locatie meerdere panden van Homan bijgebouwd, vooral voor opslag. Het hoofdkantoor bleef echter

Peter Homan

23

Homan Elektrotechniek onaangeroerd. ‘Daardoor was het nog identiek aan de oplevering, in 1980. Dat begon te vervelen. Bij ons en dus ook bij onze klanten.’

Lokale ondernemers In amper drie maanden haalde Homan de bezem erdoor. ‘Met een bevriende aannemer maakte ik eerst een ontwerp, gebaseerd op onze huisstijl en op functionaliteit. Vervolgens hebben we louter lokale ondernemers ingeschakeld voor de werkzaamheden.’ Met een budget van ­ € 180.000,- investeerde hij o.a. in schilderwerk, dubbel glas, een WTWinstallatie, airco’s, led-verlichting, etc. ‘We hebben dit alles gefinancierd uit eigen vermogen; achteraf was het wellicht verstandiger geweest dit met een bouwdepot te regelen.’

Verhuizing Toch geniet Homan nog elke dag van de rigoreuze opknapbeurt. ‘En met mij onze medewerkers en klanten. Natuurlijk vormt de renovatie een forse kostenpost; maar dit is al een stuk minder als je deze over een aantal decennia verdeelt. Vergeet niet, we hebben 28 jaar niets gedaan, dat maakt deze investering aan de ene kant onvermijdelijk, maar ook relatief goedkoop.’ Bovendien blijft Homan deze locatie voor de komende jaren nog trouw. ‘Een verhuizing is gelet op de representativiteit en het comfort van dit pand, voorlopig niet nodig. Bovendien is verkoop in deze economisch sombere tijd weinig interessant. Ook daarom is investeren verstandig geweest.’

24

Plaats + Bedrijventerrein Mijdrecht, bedrijventerrein Mijdrecht Renovatieperiode Verbouwing was in 2008 en duurde ruim 3 maanden. Investeringssom € 200.000,Resultaten Het energieverbruik is fors gedaald, als gevolg van de nieuwe kozijnen met dubbel glas, het nieuwe dak, een nieuwe CV en airco-installatie.

Waarschuwing: Investeer in duurzaamheid, dat is de toekomst. Tip: Investeren loont, zeker als je op een ideale locatie zit.

25

Breukelen Heus Beheer

“Een bedrijfspand met een goede ligging moet je koesteren”

Leegstand De totale renovatie kostte 1 miljoen euro. ‘Een verantwoorde investering,’

26

Situatie voor verbouwing

foto: J.J.A. van Aggele

De situering van de Merwedeweg in Breukelen is ideaal: dichtbij snelweg, spoor en kanaal. Dat op deze locatie medio jaren ’70 een bedrijventerrein werd ontwikkeld, was dan ook logisch. Onder het mom: “een bedrijfspand met een goede ligging moet je koesteren”, nam vastgoedondernemer Jan Heus in 1986 meerdere panden aan de Merwedeweg over. Hij investeerde er meteen in door ze te renoveren. In 2007 deed hij dit nog eens dunnetjes over. ‘Omdat het karkas van de panden nog jaren meekan, heb ik mij toen geconcentreerd op verfraaiing van de buitenschil. Deze heb ik laten bekleden met aluminium panelen en keramische tegels. Daarnaast zijn de kozijnen vervangen, heb ik het straat- en hekwerk opgeknapt en zijn de reclameborden vernieuwd.’ Binnen liet de 58-jarige ondernemer – op verzoek van de huurders – lichtstraten aanbrengen en werd de verlichting gemoderniseerd.

27

Mijdrecht

J.G.A. Heus Beheer Plaats + Bedrijventerrein Breukelen, bedrijventerrein ­Merwedeweg Renovatieperiode In 2008, van maart tot en met oktober. Investeringssom € 1.000.000, Resultaten Een modern bedrijfspand dat voldoet aan de wensen en eisen van de huurders (MKB-bedrijven).

Waarschuwing: Laat bedrijven­ terreinen niet verloederen. Tip: Niet investeren of renoveren, is leegstand creëren.

28

Smit & Dorlas stelt Heus. ‘De uitstraling van deze panden is namelijk essentieel in de aantrekkingskracht op ondernemers.’ Het bewijs voor deze stelling levert hij met cijfers. ‘De leegstand in deze panden is in al die jaren nihil geweest. Bovendien is de omloopsnelheid in huurders extreem laag.’ Tevreden klanten, daar draait het om in de visie van Heus. ‘Als ik niet had geïnvesteerd, had een aantal mij zeker de rug gekeerd. Nu word ik voor menig bedrijfsfeestje op de Merwedeweg zelfs uitgenodigd.’

“Alles past erin”

Verloederen Dit voorbeeld sterkt hem in de overtuiging dat geven en nemen de basis is voor elke vorm van samenwerking. Ook die tussen verhuurder en huurder. ‘Als de locatie interessant is voor ondernemers, loont elke renovatie, ook in deze sombere tijden.’ Het is Heus daarom een doorn in het oog dat bepaalde bedrijventerreinen juist nu verloederen. ‘Als panden leegstaan, moet je ze opknappen. Je moet ondernemers verleiden en niet wachten op betere tijden.’ Daarom pleit Heus voor een actieve houding; van ontwikkelaars, ondernemers, maar ook van lokale overheden. ‘Gemeenten moeten overleg plegen en samenwerken met ondernemers. De belangen zijn vaak identiek; beiden zijn gebaat bij goed functionerende bedrijventerreinen.’

Wat doet een ambachtelijke koffiebrander met een rijke traditie van bijna 190 jaar op een bedrijventerrein in Mijdrecht? De huisvesting van Smit & Dorlas op deze locatie wekt op het eerste gezicht verwondering. En toch wordt daar, aan de Nijverheidsweg, koffie gebrand, verpakt en gedistribueerd. Bovendien is er ruimte voor een showroom, een serviceafdeling, een laboratorium en voor diverse kantoren. Waarom niet?

Alles past erin Buiten valt het pand van Smit & Dorlas nauwelijks op. Binnen des te meer. ‘In ons product draait alles om beleving,’ zegt Rob de Laat. De woorden van de algemeen directeur komen in het interieur van het gebouw nadrukkelijk tot uiting. De 450.000 euro die deze Nederlandse koffiebrander fasegewijs in dit pand geïnvesteerd heeft, toont zich over de volle breedte. In kleur, ontwerp, comfort, maar vooral in sfeer en functionaliteit. Dat laatste is nodig, want alle processen van het bedrijf bevinden zich onder één dak (een bedrijfshal van 4000 m2 en kantoorruimte van

Rob de Laat

29

Smit & Dorlas 600 m2). ‘Alles past erin, van de inkoop van onze groene koffie tot aan het vervoer in onze auto’s. Uniek toch?’

Passie Absoluut, maar is het ook verstandig om zoveel verschillende activiteiten op één locatie te huisvesten? De Laat knikt bevestigend. ‘Onze kracht is de combinatie van product en mens. Voor iedereen die hier werkt is koffie zijn of haar passie. Daarom werken we bij voorkeur met de neus in de koffie; dicht op alle bedrijfsprocessen.’ Een bedrijfshal met afgesloten compartimenten voor de verschillende verwerkingen, tref je bij Smit & Dorlas niet aan. ‘Elke muur die je optrekt vormt een blokkade voor betrokkenheid. En juist dat aspect onderscheidt ons van anderen.’

Lange termijn Zoals ook de huisvesting op een bedrijventerrein in Mijdrecht uniek en afwijkend is. De Laat legt uit: ‘Na een flinke brand op ons hoofdkantoor in Amersfoort, zochten we destijds op korte termijn alternatieve huis­ vesting. In die regio was dat onmogelijk, hier niet.’ Sindsdien bevindt deze koffiebrander zich temidden van boerderijen, autobanden en doehet-zelf winkels. ‘Omdat wij alles in één pand willen hebben, is huisvesting voor ons een lange termijn investering. Het enige waar we voor moeten waken is dat we niet uit ons jasje groeien. Gelukkig slagen wij er steeds in processen efficiënter te kunnen organiseren.’

30

Plaats + Bedrijventerrein Mijdrecht, bedrijventerrein Mijdrecht Renovatieperiode In 2000 zes maanden en in 2005 zes maanden. Investeringssom Circa € 450.000,Resultaten Het heeft in ieder geval gezorgd voor een flinke aanwas van nieuwe klanten.

Waarschuwing: Zet alle ­afspraken goed op papier. Tip: Maak goede afspraken met een strakke tijdsplanning.

31

Montfoort Interrutges

“Renovatie of sloop is een goed alternatief” David Rutges, directeur van het transport-, logistiek- en vastgoedbedrijf Interrutges in Montfoort, stelt vast dat er op dit moment in de regio niet of onvoldoende industriegrond te verkrijgen is. Een zoektocht naar geschikte bouwkavels leverde niets op. ‘En aangezien uitbreiding in onze bedrijfsstrategie past, zijn we gaan zoeken naar bestaande panden. Toevallig werd het pand met bijbehorende grond tegenover ons te koop aangeboden.’ Een uitkomst, want nieuwe industriegrond wordt steeds schaarser, terwijl oude panden onverkoopbaar blijven omdat ze niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd.

32

Renovatie of sloop is dan een goed alternatief, aldus Rutges. ‘Dit hoeft niet altijd duurder te zijn dan nieuwbouw op nog te realiseren industriegrond. Op dit moment staan grote delen industrieterreinen leeg met onverkoopbare of niet-verhuurbare panden. De overheid merkt dit ook en zet steeds meer in op revitalisering in plaats van grond uit te geven aan de industrie.’ Rutges heeft vooral gekeken naar de prijs van industriegrond en dat vergeleken met de prijs van bestaande panden (en de bijbe­horende grond) die te koop stonden. ‘Vervolgens kijk je naar de aanschaf en naar de sloopkosten

en kom je tot de conclusie dat na sloop een grondprijs per m2 overblijft, die gelijk is aan de grondprijs van nieuw uit te geven industriegrond. Als er dan ook nog de mogelijkheid is tot leveren in de BTW-sfeer, door eerst te slopen en dan over te dragen, dan werkt dit in het voordeel van de grondprijs die overblijft na sloop.’

Karkas Omdat de vraag voor opslag en warehousing blijft groeien, is het vizier van Interrutges nu gericht op ontwikkeling van de grond tegenover het bestaande pand. Op deze grond staat vooralsnog het karkas van een oud bedrijfspand. ‘Dat wordt gesloopt, inclusief funderingen. Aangezien het gebouw niet aan de eisen voldeed die wij hebben voor een modern distributiecentrum, in verband met o.a. vloerbelasting, hoogte en flexibele inrichting. Uit het onderzoek naar de sloopkosten bleek dat we niet duurder uitkwamen dan wanneer we nieuw uit te geven industriegrond zouden

aankopen. Derhalve hebben we besloten dit pand te kopen en te slopen, zodat we daar een nieuw pand kunnen bouwen.’

Opbrengst uit sloop Rutges’ tip aan collega-ondernemers is dat ze zich niet te veel moeten focussen op nieuw te realiseren industriegrond. ‘Kijk ook eens naar bestaande panden. Sloopkosten kunnen erg meevallen en bij totale sloop is er kans dat er geen overdrachtsbelasting betaald moet worden. Voorwaarde is dan wel dat de ver­ kopende partij gesloopt – dus bouwgrond – wil opleveren. Bij de huidige prijzen voor sloopafval, denk aan de hoge prijzen bijvoorbeeld voor staal, kan de verkopende partij behoorlijke opbrengsten halen uit de sloop. Deze aanpak kan uitgevoerd worden in verschillende varianten. Stel dat de fundering bruikbaar is voor de koper, dan kan ook daar rekening mee worden gehouden in de onderhandeling.

33

Mijdrecht Walraven

“Wij zijn onderdeel van het gezicht van Mijdrecht” ‘Dit pand laat zien waar we voor staan: kwaliteit, continuïteit en maatschappelijk betrokken.’ Léon Raadschelders is erg tevreden met de laatste verbouwingen aan het hoofdkantoor van zijn werkgever in Mijdrecht. ‘Walraven is een familiebedrijf met lokale wortels dat bouwt aan de toekomst door voortdurend kleine stappen te zetten.’ De Area Operation Manager verwijst in dit verband naar de uitbreiding van de onderneming buiten Nederland, o.a. in Frankrijk, Duitsland, Engeland, Tsjechië en recentelijk Rusland. ‘Maar ook de constante ontwikkeling van ons bedrijf in Nederland, noopte ons tot ingrijpen op deze locatie.’

Efficiënte logistiek Léon Raadschelders

34

Met de renovatie van het hoofdkantoor – en diverse aangrenzende panden – als gevolg. Deze vond drie jaar geleden plaats en was niet alleen nodig om de uitbreiding in activiteiten en groei van het aantal medewerkers te faciliteren. ‘Belangrijker nog was onze interne logistiek efficiënter te organiseren.’ Hierbij staat het productieproces van drie soorten systemen

35

Montfoort

Walraven Plaats + Bedrijventerrein Mijdrecht, bedrijventerrein Mijdrecht Renovatieperiode Van medio 2007 tot begin 2009. Investeringssom € 3.100.000, Resultaten Aan logistieke en handelingsvoordelen circa € 375.000,- jaar en door vergroting van het vloeroppervlakte de mogelijkheid om 15% te groeien in afzet.

Waarschuwing: Begin op tijd met plannen maken en contacten leggen om te voorkomen dat er druk tijdens de uitvoering komt te liggen. Tip: Bekijk voor je de plannen gaat maken goed naar je totale bedrijfsproces; maak van verschillende deelprocessen één.

36

Van den Pol centraal: bevestingssystemen, brandbeveiligingssystemen en sanitair­ systemen. ‘Door de onophoudelijke toename van activiteiten waren afdelingen, magazijnen en opslagruimtes niet langer optimaal op elkaar afgestemd. Interne transporten duurden langer dan gewenst en strikt nodig.’ De oplossing – een interne herverkaveling – zorgt inmiddels voor een gestroomlijnd productieproces.

“Zelf het goede voorbeeld in duurzaamheid geven”

Mijdrecht Andere aspecten van de renovatie vormden de sloop en nieuwbouw van een extern bedrijfspand, achter het hoofdkantoor en de realisatie van een fysieke verbinding tussen de diverse gebouwen van het bedrijf. ‘Vroeger stond een aantal panden gescheiden en moest je buitenom als je een collega wilde zien op een andere afdeling. Nu zijn alle eenheden onderdeel van één hoofdkantoor en is er samenhang in ontwerp, bouw en inrichting.’ Daarbij valt de hoge kwaliteit in afwerking op. Een bewuste keuze, legt Raadschelders uit. ‘Onze ligging grenst aan de oude kern van dit dorp. Als onderneming maken we dus onderdeel uit van het gezicht van Mijdrecht. Dat verdient onze zorg en aandacht. Ook daarom kiezen we voor kwaliteit en duurzaamheid en betrekken we de gemeente steevast in onze plannen. Als internationale onderneming groeien we sterk in het buitenland, maar onze wortels en onze maatschappelijke betrokkenheid met deze regio blijven we trouw.’

Wim van den Pol vertegenwoordigt de derde generatie binnen het familiebedrijf. ‘Mijn opa is deze onderneming gestart. Maar niet op deze locatie, dit pand is ons eigendom sinds 1978.’ In al deze jaren heeft Van den Pol het gebouw diverse keren gerenoveerd. De laatste ingrijpende vernieuwing dateert van 2005. ‘We hebben toen getwijfeld tussen renoveren of ­verhuizen; onze omgeving op dit bedrijventerrein raakte erg verwaarloosd en zorgde voor een negatieve uitstraling.’ Toch koos Van den Pol voor renovatie. ‘We zijn een Montfoorts bedrijf, vervullen hier een maatschappelijke rol. Bovendien ervaren onze klanten deze locatie toch vooral als ideaal, qua sfeer en bereikbaarheid.’ De renovatie, die samenviel met een voorgenomen provinciale revitalisatie van bedrijventerrein IJsselveld, stak vooral in op comfort en (her)inrichting. ‘Meest opvallend was dat we in ons streven naar open ruimtes, na afloop 18 deuren minder in het gebouw hadden.’

37

Van den Pol Elektrotechniek Energielabel A Ook had het familiebedrijf een aantal energetische stappen vooruit gezet. Deze kregen extra kracht toen Van den Pol in 2008 zijn ambitie bekendmaakte binnen 5 jaar uit te willen groeien tot het meest duurzame elektro­ technische installatiebedrijf van Nederland. Om dit te bereiken, werd er intern o.a. een Green Team geformeerd. Deze medewerkers adviseren bedrijven hoe je gebouwen energiezuiniger kunt maken. ‘Maar omdat je eerst zelf het goede voorbeeld wilt geven, hebben we vorig jaar ons gerenoveerde pand nog eens sterk verduurzaamd, door een aantal bouwkundige- en energiebesparende maatregelen, zoals het aanbrengen van led-verlichting, HR++-glas, spouwisolatie en 800 m2 zonnepanelen op het dak.’ Dankzij deze inspanningen, is het energielabel voor dit pand veranderd van D naar A en bespaart Van den Pol naar schatting € 14.000,per jaar.

All Electric Maar omdat de totale bovengenoemde investering zo’n € 250.000,bedraagt, is de terugverdientijd bijna 18 jaar. ‘Dat is op basis van de huidige energieprijs, maar deze gaat de komende jaren sterk stijgen. Bovendien is onze keuze voor duurzaamheid oprecht – omdat wij als familiebedrijf in continuïteit denken – maar ook strategisch. De komende jaren verandert de (westerse)wereld naar een All Electric-samenleving. Onze branche is verplicht daarin de trend te zetten. Zo’n ambassadeurschap is ons op het lijf geschreven!’

38

Plaats + Bedrijventerrein Montfoort, bedrijventerrein IJsselveld Renovatieperiode In 2005 zes maanden. In 2008 ruim drie maanden en in 2010 (verduurzaming) zes maanden. Investeringssom In totaal € 1.350.000,Resultaten We werken nu lekker in een ruim en functioneel gebouw en kunnen doorgroeien in een bestaand gebouw. De opbrengst van de duurzame investeringen bedraagt € 14.000,- per jaar.

Waarschuwing: Wacht niet te lang, investeer nu! Tip: Als je toch revitaliseert, doe het meteen duurzaam.

39

Woerden N.G.A. Van Beek aannemingsbedrijf

Renovatie in samenspraak met huurder ‘Een bedrijfspand moet representatief zijn. Zeker voor een aannemer.’ Daarom besloot Patrick van Beek in 2010 zijn onderkomen in Woerden een facelift te geven. Het was ook noodzakelijk, want het pand dateert al van 1970. ‘Toen ons familiebedrijf in de jaren negentig was doorgegroeid tot ruim 20 medewerkers, werd het tijd om te verhuizen. Ons oog viel op dit pand, dat relatief goedkoop was omdat het al twee jaar leeg stond.’ Maar ruime middelen voor een renovatie bezat het aannemingsbedrijf niet. Bovendien liepen ze additionele inkomsten mis omdat er geen adequate huurder was voor de bovenverdieping van 400m2.

Leegstand Patrick van Beek

40

Uiteindelijk slaagde de directeur er in – met ondersteuning van de gemeente Woerden – de etage voor een symbolisch bedrag als atelier te verhuren aan een groep kunstenaars. ‘Leegstand doet afbreuk aan je pand, dus was ik blij met deze tijdelijke constructie.’ Maar de afspraken en vooral de inkomsten waren onvoldoende om van de bank een additionele

41

Mijdrecht

N.G.A. Van Beek aannemingsbedrijf Plaats + Bedrijventerrein Woerden, bedrijventerrein Honthorst Renovatieperiode Van 2009 tot 2010, circa zes maanden. Investeringssom Ruim € 250.000, Resultaten Beter comfort, meer daglicht en dus een betere en vriendelijkere werkplek voor medewerkers. Voor klanten een betere uitstraling. Bovendien besparen we veel energie en zijn we vooral trots dat het gelukt is met de beperkte middelen die we hadden.

Waarschuwing: Houd altijd wat te wensen over voor toekomstige budgetten. Tip: Bedenk eerst uw wensen, bepaal het budget en bekijk dan wat u kunt uitvoeren. Betrek ook uw huurder bij deze plannen.

42

Van Walraven Bouw- en Installatiematerialen hypotheek te krijgen voor een ingrijpende renovatie. Dus zocht Van Beek verder, naar een huurder die zich bij voorkeur voor een langere periode aan het pand wilde binden.

Huurperiode Hij vond deze in 2005. Samen met dit administratiekantoor maakte hij renovatieplannen voor het gebouw. ‘Daarbij hadden zij het voordeel dat ze het konden krijgen zoals zij dat wensten; er moest toch van alles worden verbouwd.’ Als ruil voor zijn bereidheid om aan deze behoeften te voldoen, wilde Van Beek een lange huurperiode. Die kreeg de directeur van het aannemingsbedrijf; het administratiekantoor huurt de etage sinds vorig jaar voor tien jaar. Daarom kon de schop in 2010 in het eigen pand. Medewerkers van het aannemingsbedrijf isoleerden de buitenschil van het pand en vervingen de kozijnen voor meer daglicht. Vervolgens sloopten ze de bovenverdieping en richtten ze deze volledig opnieuw in. Daarnaast werd de oude CVinstallatie vervangen door een energiezuinige HR-ketel en zijn er buiten eigen parkeerplekken gecreëerd.

Tevreden Anno 2012 is Van Beek – maar ook zijn huurder – meer dan tevreden. ‘De gemeente, maar ook onze klanten reageren erg enthousiast: “We zien nu wat je kunt”, zeggen ze. Bovendien besparen we fors op energie: ruim 5.000 euro op jaarbasis.‘

Het belang van ‘wandelgangen’ Sinds 2006 bevindt het hoofdkantoor van Van Walraven zich aan de Nijverheidsweg in Mijdrecht. Dit voormalige fabriekspand van 8.000 m2 is door deze groothandel in bouw-, installatie- en inframaterialen in de afgelopen jaren fasegewijs gerenoveerd. De laatste vernieuwing betrof een interne verbouwing. ‘Deze was noodzakelijk omdat het aantal stafmedewerkers in de afgelopen jaren bleef groeien en we een tekort aan werkplekken hadden,’ aldus Henk van Walraven. ’We hebben er toen voor gekozen om een aantal kantoorfuncties op een bovenverdieping te faciliteren.’

Afstand Hoewel de directeur meer dan tevreden is met het resultaat - de 600 m2 kantooroppervlakte oogt modern en is ruim van opzet - ontbreekt er sindsdien een natuurlijke verbinding met de begane vloer. ‘Voorheen werkte iedereen beneden, op hetzelfde niveau. Dan liep je elkaar regel-

Henk van Walraven

43

Van Walraven Bouw- en Installatiematerialen matig tegen het lijf en werd je automatisch geïnformeerd. Nu de afstand groter is, moet je waken voor verwijdering.’ Om dit te voorkomen en binding te stimuleren, liet Van Walraven bewust enkele voorzieningen uitsluitend beneden realiseren. ‘Als ik koffie wil, of een kopie of iets anders, moet ik de trap af en kom ik terecht in de wandelgangen.’ Toch overweegt de directeur alsnog een doorgang te maken. ‘Eenheid en samenwerking zijn voor elke organisatie de sleutel tot succes. Juist een renovatie geeft je de mogelijkheid om dit te realiseren!’

Overzicht Naast de verwezenlijking van deze bovenetage, is de gevel van het pand gereinigd en kreeg ook de entree een facelift. Daarnaast werd de oude luchtbehandelingskast vervangen door kleinere warmteterugwin-installaties en een heater en is led-verlichting op tal van plekken in het gebouw geïntroduceerd. Ook investeerde Van Walraven in de uitbreiding van parkeervoorzieningen en in de inrit naar het bedrijf toe. Omdat al deze renovaties fasegewijs zijn uitgevoerd, blijven de investeringen voor het bedrijf overzichtelijk. ‘De bovenverdieping kostte € 150.000,-, de installaties de helft; als je dit verdeelt over enkele jaren, merk je daar nauwelijks wat van.’ Wat Van Walraven wel waarneemt, zijn de positieve reacties van klanten. ‘Zij vinden het hier netjes en verzorgd. En zo hoort het ook, of je nu groothandel bent in bouwmaterialen of niet, je wilt je klanten ontvangen in een omgeving, die je zelf ook graag betreedt.’

44

Plaats + Bedrijventerrein Mijdrecht, bedrijventerrein Mijdrecht Renovatieperiode In 2009 en 2011. De werkzaam­ heden duurden in totaal ruim zeven maanden. Investeringssom € 230.000, Resultaten Zuiniger klimaatinstallatie. Mooie kantoren en een goede uitstraling.

Waarschuwing: Kosten zeggen niet alles, opbrengsten des te meer. Tip: Blijf vooral ook ondernemen!

45

Woerden Van Hattum en Blankevoort

“We hebben ons gebouw aan onze processen aangepast” Begin deze eeuw veranderde de manier waarop opdrachtgevers en opdrachtnemers in de bouw met elkaar omgingen. ‘Voorheen kregen wij bij elk civiel project een kant-en-klaar bestek met enkel het verzoek een prijs te offreren. Maar met een overheid die de markt meer verantwoordelijkheid wil geven, maken we sinds enkele jaren nu ook ontwerpen, stellen we begrotingen op, denken we na over de omgeving, regelen we vergunningen, contracten, etc. Onze rol is kortom veranderd, onze manier van werken dus ook. Uiteindelijk heeft dat gevolgen gehad voor ons kantoor.’

Samenwerken Erwin Hakkennes

46

Aan het woord is Erwin Hakkennes. Als manager Marketing en Communicatie heeft hij de renovatie van het hoofdkantoor van Van Hattum en Blankevoort in Woerden van dichtbij meegemaakt. ‘Het pand dateert van begin jaren negentig, dus op een aantal punten (klimaatinstallaties) was het toe aan vernieuwing. De belangrijkste reden echter om ingrijpend te

47

Van Hattum en Blankevoort Plaats + Bedrijventerrein Woerden, kantorenterrein Middelland Renovatieperiode In 2010, gedurende vier maanden. Investeringssom Meerdere tonnen. Ook de eigenaar investeerde aanzienlijk in o.a. betere klimaatinstallaties, natte ruimten en het interieur. Resultaten Een eigentijds en energie­zuinig(er) kantoor. Tevreden werknemers tegen lagere huisvestingskosten. Bovendien: betere aansluiting van onze processen met de markt.

Waarschuwing: Verbouw niet om het verbouwen, maar zie je huisvesting als een verlengstuk van je bedrijf. Het gaat om de combinatie mens, ict, processen en huisvesting. Tip: Betrek medewerkers bij je ­plannen. Dat creëert draagvlak.

48

verbouwen, waren onze gewijzigde werkprocessen, waarbij de focus meer dan ooit kwam te liggen op innovatiekracht, creativiteit en het vermogen om kennis met elkaar te delen.’ In de oude situatie – met voor bijna elke medewerker een eigen afgesloten kantoorruimte – was de kans op succes, volgens Hakkennes, minimaal. ‘Samenwerking is namelijk het keyword. Dat stimuleer je door open ruimtes te creëren, voor zowel het broedproces als het uitwerkproces.’ Om dit efficiënt te stroomlijnen, kent het kantoor diverse projectruimten. ‘Daar werken alle medewerkers samen, die betrokken zijn bij een specifiek project.’

Scoringspercentages De veranderende positie van deze civiele bouwonderneming, resulteerde in de afgelopen jaren ook in een toename van het aantal medewerkers. ‘Door onze nieuwe rol, hebben we behoefte aan meer expertise, meer specialisten.’ Maar meer medewerkers betekent ook meer werkruimte. ‘Door de open structuur, biedt ons kantoor nu meer flexibele werkruimtes aan 160 medewerkers, voorheen konden we niet eens 130 mensen ­adequaat faciliteren.’ De renovatie – die plaatsvond in de zomer van 2010 – heeft louter positieve effecten gehad, zegt Hakkennes. ‘Bij medewerkers die terecht steeds hogere eisen aan hun werkomgeving stellen, maar ook bij onze klanten. Als ik onze huidige scoringspercentages bij tenders vergelijk met die van vijf jaar terug, dan liggen deze nu aanmerkelijk hoger. Dan is de conclusie duidelijk: onze nieuwe manier van werken, uitgevoerd in ons nieuwe kantoor leidt tot een hogere kwaliteit van dienstverlening.’

Inhoud A-Ware Food, Lopik

2

bioTRADING, Mijdrecht

5

De Leeuw Interieurbouw, Woerden

8

Demar Heiwerken, Lopik

11

Physical Fitness, Woerden

14

Elmar Groep, Montfoort

17

Qumey Metaal, Maarssen

20

Homan Elektrotechniek , Mijdrecht

23

Interviews: Mart Rienstra

Heus Beheer, Breukelen

26

Vormgeving: Zilverster media, Annelies Dollekamp

Smit & Dorlas, Mijdrecht

29

Interrutges, Montfoort

32

en Taco Jansonius (06 16411810 /[email protected]),

Walraven, Mijdrecht

34

accountmanagers KvK Midden-Nederland

Van den Pol, Montfoort

37

Deze publicatie is tot stand gekomen in samenspraak met de

N.G.A. Van Beek aannemingsbedrijf, Woerden

40

ondernemersverenigingen in Utrecht-West (Montfoort, Oudewater,

Van Walraven Bouw- en Installatiematerialen, Mijdrecht

43

Lopik, Woerden, Stichtse Vecht en De Ronde Venen)

Van Hattum en Blankevoort, Woerden

46

Colofon

Fotografie: Adriaan van Dam (m.u.v.portret pagina 2: Suzie Geenen) Samenstellers: Peter Ewalts (06 33817852 / [email protected])

maart 2012