Het Griekenland van Hans Warren

Het Griekenland van Hans Warren in vakantiekaarten en dagboeknotities 1976-1977 1979-1980

samengesteld door Ton en Ria Zifkamp ©2011 gepubliceerd op de Hans Warren Homepage augustus 2011

Geheim Dagboek 1975–1976, deel 11, p. 106–123 — Reis naar Griekenland met het Klassiek Verbond. 9–23 april 1976 (Kaarten 1–5) Reisdagboek, 9 april. — 23 uur — Griekse tijd, een uur later dan in Nederland. Arachova, ‘Hotel Xenia’, kamer 201, tien kilometer van Delfi. Wat ik me gisteravond niet kon voorstellen is gebeurd: ik ben er. (...) Nauwelijks moe of versuft ondanks drie uren vliegtuiggeronk in een DC-8 en een busrit van drie uren van Athene hierheen, meestal klimmend door de bergen.

1. Het Graf van Marathon — Marathon

2. Slangengodinnen (aardewerk) — Knossos — Museum Iraklion 3. Stierenkop–ryton, van het ‘Kleine Paleis’ — Knossos Museum Iraklion

GD, deel 11, p.114:

4. Het Terras van de Leeuwen — Delos

13 april. — 22.30 — Hotel “Titania”. Vanmorgen zijn we naar Marathon geweest. In Marathon bleek de tumulus overdekt met groepen toeristen. (...) Ik begreep dat er onder de heuvel nog steeds veel gevallenen met schilden, helmen en lekythen moeten liggen. Eindeloos gezeur over waar nu precies de Perzen stonden en waar de Grieken. (...) Ik beklom de heuvel langs een primitief houten trapje. Hij is helemaal begroeid met affodillen die volop in bloei stonden met bleekrose bloem-aren. Genadeloos licht, het woei stevig. Ik probeerde zo goed mogelijk alleen te zijn met het verleden zoals ik dat zelf beleef.

GD, deel 11, p.120: 17 april. — 19 uur, Iraklion — (...). In het museum vooral: de ryton in de vorm van een stierenkop met ingelegde ogen (ook de koeien die ik gister hier zag hadden zo’n witte rand rond hun snoet) - (...). Talrijke fraaie kruiken. Het is heerlijk al die beroemde voorwerpen die je van jongsaf van afbeeldingen kent in werkelijkheid te bewonderen. Het is onmogelijk alles te noteren, het is te veel.

5. De Tempel van Dionysos (met de fallussen) — Delos

-1-

Geheim Dagboek 1977–1978, deel 12, p. 39–57 Ook nu met het Kl assi ek V er bon d. 16–28 april 1977 (Kaarten 6–29)

6. Jupiter (of Zeus) ontvoert Ganimedes (470 v. Chr.) Olympia Museum
7. Hoofd van Antinoo (marmer, 2e eeuw n. Chr.) Olympia Museum  8. Uit een Kindergraf (midden 8e eeuw v. Chr.) Keramicos, Athene (Begraafplaats & Museum)  GD, deel 12, p. 39-40, 41-42: 16 april. — 22.30 — Athene, Hotel Eretria, vlak bij het Omoniaplein, kamer 705. (...) Het vliegtuig schommelde erg, het KLM -voer was ongenietbaar, maar ik had toch geen trek. (...) Hoewel deze reis van het Klassiek Verbond net als die van vorig jaar onder leiding van Van der Veer staat, lijkt het of alles een klasse minder is. Dit gehorige hotel, het miserabele halve badje. 18 april . — 22.45 — Olympia, Hotel Ilis (dependance), kamer 106. (...) Het weer was prachtig. We zijn om half negen uit Athene vertrokken. (...) De bustocht lang en benauwd, de Golf van Korinthe nu aan de rechterzijde, de Akrokorinthos, stomp, links. (...) Weer uren en uren rijden. Doodmoe en warm in Olympia aangekomen. De twee musea bezocht, slecht gegeten, eindeloze toespraak van Van der Veer. 9. Altaar met Rouwende Vrouwen (6e eeuw v. Chr.) Keramicos, Athene (Begraafplaats incl. Museum)

10. Jonge Man met Kleine Dienaar, Sculptuur, Nationaal Archeologisch Museum, Athene

-2-

11

12

13

14 11. Groot bronzen mengvat uit een graftombe bij Derveni, Thessaloniki (2e helft 4e eeuw v Chr.) 12. Vaas van Egyptisch porselein, Thessaloniki (2e eeuw v. Chr.) 13. Gouden medaille met portret van Olympias, geslagen voor de ‘Olympische Spelen Held’ in Macedonië (3e eeuw n. Chr.) 14. Kop v/d Romijnse Keizer Alexander Severus, Pieria (222 – 235 A.D.)

15

15. Gouden medaillon uit de schat van Abukir (3e eeuw n. Chr.)

-3-

16. Gouden Oorringen uit Graf Z — Derveni (eind 4e eeuw v.Chr.)

17. Zilveren Oinochoë (wijnkan) uit Graf B van Derveni (2e helft 4e eeuw v. Chr.)

18. Zilver Votief–tablet uit Mesembria — Thracië (4e eeuw v.Chr.)

GD, deel 12, p. 43 e.v.: Pylos, Hotel Nestor. Mooi uitzicht, maar weer een slecht hotel. (...) Het paleis van Nestor, met de lelijke hangar erboven, deed me niet veel. (...) Pylos is een prachtig plaatsje, maar mijn interesse verdof t. GD, deel 12, p. 52-53: (...) We reden naar Epidauros. De natuur is daar prachtig, het amfitheater bijzonder gaaf. (...) We bekeken de Herm-zuil (kop en fallus zijn eraf) en de raadselachtige Tholos, volgens een of andere Belgische kenner een slangekuil dan wel een molshoop. Zoek het maar uit. .

19. Pylos — Haven en Kade

20. Lage deel Akropolis Ingang naar de tunnels aan de binnenzijde van de muur

-4-

21. Plafondpaneel (marmer) van de Zuilengang binnen de Tholos — Epidauros

GD, deel 12, p. 50, 53–54: 24 april — 7 uur — Nafplion, Hotel Agamemnon. (...) Voor de middag stond er een bezoek aan de Palamedesburcht op het programma, maar ik voelde dat het verstandiger was niet mee te gaan. Ik wil immers zo graag Mykene nog zien, en het alternatief is direct terug naar Schiphol. 25 april — 8.14 — Moe, kanariegeel en mager. Ontlasting grijs. Even naar de dokter: mijn lever is niet opgezet, het laat zich aanzien dat ik de reis zal kunnen voltooien. Enkel droge biscottes, thee. Mykene zal ik zien, hoe dan ook. 26 april — Athene, Hotel Eretria. Gisteren een erg mooie dag. Dat ik het kon volhouden verbaast me, want gezonden vielen af door de inspanningen. Naar Mykene dus. (...) De leeuwinnenpoort is heel indrukwekkend. Diepe sporen in de drempel, gaten in de omlijsting. Ik bezichtigde de graven in hun cirkelvormige omheining, maar ben niet helemaal mee naar boven geklommen wegens de hitte. Besloot de bron te laten (zaklantaarns vereist) en ben halverwege omgekeerd om in het wachthuisje te gaan zitten, een heel klein kamertje direct naast de ingang van de leeuwinnenpoort. Daar was het doodstil, er zoemden enkel wat bijen. Hier en daar een klaproos, een blauw klokje, blauwe lucht, vrede. Ik was gelukkig een kwartier lang moederziel alleen op die plaats te zijn, de warme steen te voelen. Vervolgens ben ik afgedaald naar het zogeheten Graf van Klytemnestra, een imposante bijenkorftombe met een fraaie domos. Ook daar was ik alleen. Zó wil ik Griekenland eigenlijk ervaren. (...) --------22. Mykene — Leeuwenpoort – Toegang tot de Koningsburcht (13e eeuw v. Chr.) De twee opgerichte leeuwen zijn feitelijk leeuwinnen.

23. Mykene — Ingang Tholosgraf, de “Schatkamer van Atreus” (Koepelgraf) (tussen de 15e en 14e eeuw v. Chr.)


24. Mykene — Cirkelgraf A. (ca. 15e – 14e eeuw v. Chr.)

25. Korinthe — Mozaïekvloer, met het hoofd van Dionysus (= Bacchus) (Uit Romeinse villa in oud Korinthe, 200 AD) Museum of Ancient Corinth

-5-

26. Asclepius, Heros (= halfgod) van de Geneeskunde en Genezing (Aesculaap) — Museum in Epidauros

27. Masker van een Tragisch Acteur uit Piraeus (350 v.Chr.) Nationaal Arch. Museum Athene

GD, deel 12, p. 54–55: 27 april. — Athene, Hotel Eretr i a — Ik heb het Nationale Museum bezocht, om half tien. Ik ging nog eens op zoek naar de grafstèle met Neollarion, maar vond die niet, ook niet in de zalen met minder belangrijke zaken. Hij was in de reserves opgeborgen, kreeg ik te horen. (...) Het aantal zalen met keramiek is ontelbaar, weken zou je nodig hebben om alles grondig te bestuderen. Vervolgens de bronzen en de Mykeense zaal. Het echte ‘Masker van Agamemnon’ doet je niets meer, nadat je het op iedere straathoek in reproduktie hebt zien liggen. De presentatie is rommelig, de vitrines zijn overvol gepropt en er waren te veel mensen.

28. Gouden Beker uit het Koninklijke Graf V. Mykene Nationaal Archeologisch Museum Athene

29. Standbeeld (brons) van Poseidon (of Zeus) (ca. 460 v. Chr.) Nationaal Archeologisch Museum Athene

-6-

Geheim Dagboek 1978–1980, deel 13, p. 96–126 — Reis met Mario Molegraaf aug. — sept. 1979 (Kaarten 30–47)

30. De Gastvrijheid van Abraham (14e eeuw) — Benaki Museum — Athene

GD, deel 13. p. 96–98: 18 aug. — 22.30 — (...) Mario en ik hebben besloten een paar weken naar Griekenland te gaan. Gemengde gevoelens: waarom je fijne huis zo lang verlaten? 27 aug. — Om half vijf maakte Mario me wakker, om vijf uur werden we ook telefonisch gewekt. (...) De vlucht ging over Frankfurt, München, Oostenrijk (prachtig besneeuwde Alpen, wolkenpartijen), Joegoslavië, Noord-Griekenland, de Griekse kust, Athene (ik had tranen in mijn ogen), allerlei eilanden naar Rhodos. Daar moesten we een half uur wachten. Warm, ongeveer dertig graden, heerlijk na de koude zomer in Holland. Weer opgestegen en ongeveer half twee plaatselijke tijd aangekomen in Athene. (...) 28 aug. — (...) De Stoa van Attalos en diverse ruïnes bezichtigd, vooral de Hefaistos-tempel. Hei tot meer dan manshoog. Naar de Zeustempel. Kleiston (gesloten). Door de warmte en het vele lopen werden mijn voeten steeds pijnlijker. Toch heb ik me naar het Benaki-museum gesleept waar Mario graag heen wou. Kleiston.

31. Sint George (eind 17e eeuw), Benaki Museum

GD, deel 13. p. 98–99: 29 aug. — Na het ontbijt met een taxi naar het Nationaal Museum dat om negen uur opengaat. (...) Kleiston waren de vazenafdeling, enkele zalen met sculpturen, de muntenverzameling en de Hélène Stathatos-collectie. (...) ...om half vijf naar het Benaki-museum. (...). Er was een El-Greco–tentoonstelling waarvoor overal in de stad affiches hingen.

32. Meisjeskopje — ‘Beertje’ — (4e eeuw v. Chr.) Museum van Vavrona (Brauron) (zie pagina 8 onder: GD, deel 13. p.102.)

-7-

GD, deel 13. p. 102: 1 sep. — (...) Om negen uur per bus van Mavromateion vertokken naar Markopoulo. Zeer mooie tocht. Daarna nog een fraaie taxirit van Markopoulo naar het afgelegen museum van Vavrona (Brauron). Het was nog kleiston, maar door tussenkomst van onze chauffeur mochten we naar binnen. Wel een uur lang waren we de enige bezoekers. (...) Weer sterk ontroerd door het ‘beertje’ met het konijntje op de arm: een echt meisjesportret, maar toch heeft dat kind al de waardigheid en ernst van een kleine priesteres. (...) En het beroemde reliëf van Apollo en Artemis als tweeling, dat je eigenlijk in avondstrijklicht moet zien. Is veel van de Griekse schoonheid niet door verval en aantasting weemoedig-mooi geworden? De tempel van Sounion: .je reinste droomromantiek. Ga daarom liever tegen de avond naar Brauron als de late zon dat reliëf verguldt, de gezichten van Apollo en Artemis, hun nobele lichamen. ’s Morgens is het licht er koel. We bleven ruim twee uur in het museum en liepen toen langs het wilde
pad naar de toegang tot de Artemis-tempel. (...)

33. Kinderbeeld: in de rechter hand een vrucht, in de linker hand een vogel. (4e eeuw v.Chr.) Museum van Varona (Brauron)

34. ‘Het Reliëf der Goden’ (5e – 4e eeuw v. Chr.) Museum van Varona (Brauron) Zittende Zeus, Leto, Apollo en Artemis die (aan de teugel) vermoedelijk Orestes en Ifigeneia naar haar eigen heiligdom brengt. Het rechterdeel (waarop Ifigeneia) is grotendeels verloren gegaan.

Voor het tempelcomplex hadden we maar twintig minuten, het sloot om half een. De bruine, tufstenen zuilen staan er in een laag terrein, er was zelfs hier en daar nog wat water waar vogels kwamen drinken en baden. Ook nog een kort bezoek gebracht aan het kleine kapelletje van Dimitros, waarin het aardedonker is. Er wordt beweerd dat het boven het graf van Ifigeneia is gebouwd.

35. Heiligdom Artemis — Zuilengang (vanuit het westen gezien) Vavrona (Brauron) GD, deel 13. p. 104: 3 sep. — (...) We besloten geen poging te doen een vrijwel ontoegankelijke tempel van Poseidon te bezoeken, maar naar Nafplion op de Peloponnesos te gaan. Om half tien vertrok er een bus vanuit Galatas. Magnifieke tocht van drie uur door hoog bergland en langs de zee, met telkens verrassende uitzichten. .....’s middags met de bus naar Argos. Het theater bleek tot vier uur kleiston. (...)

-8-

36. Bronzen Kuras uit Dendra Museum van Nafplion (Nauplion) (zie pag. 9 onder: GD, deel 13, p. 106)

GD, deel 13. p. 105: 4 sep. — Om negen uur met de bus naar Mycene vertrokken, overstappen in Argos. De vorige keer was ik in Mycene ziek geworden en had ik niet alles kunnen bezichtigen, de akropolis niet beklommen, de cisterne niet gezien. Ik had me toen beperkt tot grafcircel A, de Leeuwenpoort en de indrukwekkende tombes van Klytemnestra en Aegisthus. Nu bekeken we alles, kropen zelfs helemaal achterin door de uitvalspoort naar buiten. (...) (Zie ook p. 5, KAZ)

37. Beeldjes en Slang (klei) uit het ‘Huis der Idolen’ Museum Nafplion

GD, deel 13. p. 106: 5 sept. — ’s Morgens naar het museum van Nafplion geweest, met de boeiende idolen uit Mycene, het harnas(*) met de helm, de vaas met de inktvis en het fresco met het vrouwenkopje. Via Argos in een overvolle bus vertrokken naar Tripolis. Even buiten Argos zag ik op een begraafplaats stèles uit ongeveer 1930 met levensgrote marmeren echtparen in nette pakken en charlestonjurken. Fraaie bustocht, langs heel steile afgronden, immense vergezichten, de zee in de diepte. (*) p.8, nr. 36, KAZ

38. Fresco fragment uit het ‘Huis der Idolen’ Museum van Nafplion Myceense Beeldjes (Idolen) en Plastische Vaas (klei) uit het ‘Huis der Idolen’ — Museum van Nafplion 39.

40.

-9-

GD, deel 13. p. 108: 6 sep. — Naar Bassae*. Het is vanuit Megalopolis nog ruim een uur rijden, veertig kilometer de bergen in. De tempel van Apollo Epikourios (iets groter dan het ‘Theseion’ van Athene en heel oud, ongeveer 450 voor Chr.) is bijzonder gaaf gebleven. Alle zuilen op éen na staan nog overeind, vijftien aan de zijkanten, zes van voren gezien. Ook het plaveisel binnen is nog intact. We wisten niet dat de toegang verboden was en hadden het allemaal al grondig bekeken vóor we werden weggestuurd. Het is een heerlijk oord. Hoe verwend je in Griekenland ook wordt met landschapsschoon, indrukwekkende ruïnes en rijke musea, toch sta je telkens weer voor nieuwe verrassingen. (...) * Bassae betekent ravijn(en); hier nabij Andritsaina (KAZ) 41. – 42.


Tempel van Apollo Epikourios, Bassae (Andritsaina) GD, deel 13. p. 112-113 & 116-117: 11 sep. — Het Historisch Museum in Iraklion bezichtigd, je bent er vlug uitgekeken. Enkele mooie ikonen, volkskunst, Turkse en joodse grafstèles. (...) 12 sep. — Naxos is zo’n typisch witgekalkt Griekseilandenstadje, een labyrint van smalle, vaak overdekte straatjes, alles even schilderachtig. (...) Ik ben toen gaan kijken naar de zonsondergang bij de portico van de Apollo-tempel die op een vooruitstekende rotspunt aan zee staat. Het is een spektakel als bij Saunion, zwelgen in romantiek, het grandioze sterven van de dag in een volmaakte mooie Griekse entourage. (...) 13 sep. — Ontbeten en om negen uur aan boord van een oud scheepje, de Magarita, naar Dilos en Mykonos. (...) Er is op Dilos veel te zien, er is haast geen beginnen aan. Voor het museum was geen tijd. Dus beeken we eerst de twee vermaarde fallussen en toen (zie p.1, KAZ) het indrukwekkende leeuwenterras. Vervolgens hebben we een paar straten doorgewandeld, tot boven aan de Villa van Dionysos met het prachtige mozaïek van Dionysos op de panter. (...)

43. Pittoreske Windmolens — Naxos (eiland)

44. Mozaïek: Dionysos op de Panter ‘Het Huis van de Maskers’ — Delos (Dilos / Dhilos)

45. Mozaïek: De Panter, Huis van Dionysos — Delos

- 10 -

GD, deel 13. p. 117-118: 14 sep. — (...) Vandaag voor het eerst gebruik gemaakt van een toeristenbus. En dat is goed bevallen. Om tien uur vertrokken we vanaf de kade op Naxos voor een excursie door een gedeelte van het eiland. Het landschap is overal prachtig, maar in deze tijd van het jaar wel buitengewoon dor. Hier en daar hadden branden gewoed en dan zag het er desolaat uit. (...) De eerste stopplaats was bij Flerio, waar een kouros ligt. We moesten een kwartiertje lopen door het berglandschap, in een aangename koele wind. (...) De gids nam een sleutel weg achter een losse steen in een muurtje en opende een hek, waardoor we in een goedverzorgde tuin kwamen. Een tweede hekje, en daar lag de enorme kouros op zijn rug, de benen wat hoger dan het hoofd. Hij was van marmer, maar de steen was sterk verweerd, donker geworden. Het onderste stuk van het linkerbeen was weg. Hij lag daar zo lekker in dat warme tuintje, het was een plezierig moment. Zonder gids had je die kouros waarschijnlijk nooit gevonden. Aan de rotswand bloeide een mooie soort herfsttijlozen.

46. Kouros – (betekent: naakte jonge man / held) – bij Flerio–Melanes — Naxos GD, deel 13. p. 120-121: 15 sep. — (...) Gister hadden we het centrum en het westelijk deel van Naxos bezocht, vandaag wilden we naar het centrum en het oosten, onder andere om de kouros bij Apollon te bezoeken. (...) Na de lunch reden we naar de kouros, die even buiten het dorp in de bergen ligt. Een enorm geval, een kerstman of kabouter van wel twaalf meter lang, grof uitgehouwen, liggend op de rug. Er was een trap langs gebouwd om hem helemaal te kunnen bekijken. Deze kouros is nooit afgewerkt, opgericht of van zijn plaats geweest. (...). 47. Kouros nabij het dorpje Apollon — Naxos

Naxos — Eiland en Gemeente Eilandengroep Cycladen — Egeïsche Zee

- 11 -.

Geheim Dagboek 1978–1980, deel 13, p. 144–168 — Reis met Mario Molegraaf 1-23 april 1980 (Kaarten 48-62) GD, deel 13. p. 144 & 154–158 & 160–161: 1 april (p. 144) — Athene, hotel Keramikos’, kamer 603, onze kamer met het uitzicht op de Akropolis. (...) 8 april (p. 154–156) — Naar Kavalla en Filippi. Schitterende tocht van 163 kilometer tussen bergketens door. (...) Kavalla is een heel aantrekkelijke stad, fraai gelegen aan een inham aan zee, met in de hoogte weer vestingwerken en muren. We stapten meteen over op een andere bus, naar Filippi, tot het centrum van dat plaatsje, slechts een paar huizen en winkel. Vandaar was het niet ver lopen naar de uitgebreide opgravingen aan weerszijde van de weg. Eerst hebben we het benedengedeelte bezocht, dat beheerst wordt door de hoge ruïnes van de basilica. (...) Naast die grote opgraving is er nog een kleinere, met veel zuilen van een tempel. 48. Het Eeuwenoude Theater van Philippi — Filippi (Kavala) 49. Het huis van Mohamet Ali — Kavala

Aan de overkant van de weg, tegen de berghelling op, waren andere indrukwekkende resten: nog een basiliek (met fragmenten muurbeschildering), een tempel, grote toegangstrappen, een goed geconserveerd amfitheater, reliëfs. Ook in het museum waren we de enige bezoekers: het ging achter ons op slot. ...Het museum in de stad Kavalla bleek gesloten. (...) We klommen verder omhoog en bezochten het geboortehuis van Mechmed Ali, de stichter van de laatste Egyptische dynastie. Een charmante, betrekkelijk kleine houten woning, prachtig gelegen, vol intrigerende vertrekken. In de tuin zijn mooie sarcofaag. 10 april (p. 158) — Tien uur uit Thessaloniki vertrokken naar Ioanina, waar we om vijf uur aangekomen zijn. (...) Erg waterrijk, veel stromen en gebieden die er ondergelopen uitzagen. We kwamen langs de Olympos, waarvan de top niet te zien was, en langs het oude fort Platamon. Door de Tempe-vallei, met in een prachtig landschap de bronnen van Dafne en Venus.

50. Ioanina: gezicht op de Vesting (Platamon)

12 april (p. 160–161) — Alle taxichauffeurs drongen hoopvol naar ons op. Voor het eerst was ik flink en koos niet de zieligste, de oudste of de knapste man, maar selecteerde wreed de bekwaamste. We vroegen of. hij ons eerst naar Pleuron en vervolgens naar Delfi wilde brengen, en wat het ongeveer zou kosten. (...) Pleuron is een oord waar geen sterveling komt. (...) Vanaf Pleuron had je een fraai uitzicht over Mesolongi en werd duidelijk hoe vreemd die plaats ingesloten is door de salières.

- 12 -

51. Delfische Omphalos — Delfi Omphalos: Navelsteen, volgens de oude Grieken het middelpunt der aarde.

12 april (p. 161: vervolg) — (...) Vandaar een prachtige route naar Delfi, deels langs de zee, deels door het binnenland. (...) We arriveerden er omstreeks éen uur, boden de chauffeur een lunch aan en zochten een hotel. (...) Aan de andere kant van de weg bleef het antieke terrein open, zodat we af konden dalen naar de tholos en het gymnasion. GD, deel 13, p. 161-162: 13 april — Delfi — Toen we, keurig op tijd, om tien uur bij museum en opgraving aankwamen, hing er een bordje: ‘We are on strike.’ (...) Daarom besloten we te blijven en vandaag naar het klooster Osios Loukas te gaan. (...) De kerk van het klooster is versierd met de mooiste mozaïeken die ik ooit heb gezien, stralend van kleuren in hun gouden achtergrond, en met heel goede fresco’s. 14 april. — Delfi — (...) Om negen uur stipt bij het museum dat inderdaad openging. Vervolgens zijn we naar het tempelcomplex gegaan. Eerst helemaal omhoog naar het stadion. (...)

52. De Tempel van Apollon — Delfi

53. De Tempel van ‘Athena Pronaea’ (tholos) — Delfi 54. Altaar (marmer) en Iconen van Jezus en De Maagd Hosios Loukas 55. Fresco: De Twee Heiligen — Hosios Loukas

56. Mozaïek: Sint Loukas — Hosios Loukas

Het klooster van Hosios Loukas (Osios Loukas). Ligt in de deelgemeente Distomo van de fusiegemeente Distomo–Aragova–Antikyra.

- 13 -

GD, deel 13, p. 163: 16 april — (...) We zijn omstreeks twee uur op Rhodos aangekomen, na drie kwartier vliegen, en hebben onze intrek genomen in ‘Delfini’, vlak bij de oude stad. (...) Na ons opgefrist te hebben gingen we onder een poort door de middeleeuwse stad binnen. Indrukwekkend, maar sterk gerestaureerd. Je vertrouwt eigenlijk niets meer. Ook langs de waterkant en de havens gewandeld, de molens en de fameuze zuilen met de bronzen herten bezichtigd.

57. De Ridderstraat — Rhodos

p. 163: In de oude stad uiteraard de bekendste straten en het Paleis van de Grootmeesters. Een groots complex, maar vooral een onthutsend samenraapsel, in 1940 opgebouwd door de Italianen en schaars gevuld met povere antieke mozaïeken weggehaald van Kos, meubilair uit Italiaanse kerken, als koorbanken, engelen met toortsen, een paar iconen, stoelen met tapisserie en een prachtige annunciatiegroep.

58. Paleis van de Grootmeesters — Deel van het Muzenmozaïek — Rhodos

59. Paleis van de Grootmeesters — Nereid (Zeenimf) mozaïek — Rhodos p. 163: Ook bezochten we de islamitische bibliotheek in de moskee van Suleiman (verwaarloosd allegaartje, enkele fraaie manuscripten met goud gehoogd, o zo triest) en de vervallen moskee met de begraafplaats van Murad Reis. (...) Intens de verlaten sfeer op de mohammedaanse dodenakker met zijn vele stèles, vaak overwoekerd, kapotte grote grafmonumenten koepelend over prachtige sarcofagen, kleine cyclamen bloeiend in de spleten.

- 14 -

60. Asklepios (Asclepius - God v/d geneeskunde), (marmer) — Archeologisch Museum Rhodos

61. De Venus van Rhodos (eerste eeuw v. Chr.) (marmer) — Archeologisch Museum Rhodos

GD, deel 13, p. 164: 17 april — ... ’s morgens naar het archeologisch museum. Prachtig middeleeuws gebouw met mooie zalen en een binnenplaats, teleurstellende inhoud. Grafstèle van een meisje dat afscheid neemt van haar moeder (het kleed over de arm heel fijn gedaan). De bekende Afrodite van Rhodos, een charmant marmeren beeldje, dwaas opgesteld in een soort aquarium. In dergelijke glazen bakken stonden ook mooie beelden van Hygeia en Asklepios. Dan was er een deerlijk door de zee afgesleten marmeren Venusbeeld dat eens magnifiek moet zijn geweest.

Rhodos — Eiland en Stad Eilandengroep Dodekanesos — Egeïsche Zee Lindos — Dorpje ca. 50 km. ten zuiden van Rhodos–Stad

62. Rotsreliëf: Trireme (Galjoen – 5 meter lang) — Lindos GD, deel 13, p. 165: 18 april — Naar Lindos geweest. (...) Om negen uur met de bus erheen, éen uur terug. Weerzinwekkend veel toeristen, er stonden honderden mensen te dringen. (...) Na de laatste bocht een fraaie blik op de akropolis van Lindos. (...) De akropolis bleek een wonderlijke mengeling van tempelresten, overblijfselen van een Venetiaans fort en basiliek. Merkwaardig: het grote schip, in reliëf uitgehouwen in de rotswand onder een toegangstrap. Ik had er, net als elders op dit eiland, nauwelijks contact met de Oudheid. Ruïnes voor toeristen, erg bijgewerkt, niet mooi.

- 15 -

Nationaal Archeologisch Museum — Athene Afrodite, Eros en Pan

GD, deel 13, p. 168: 23 april — Gisteren wat zwaar ontwaakt, tassen gepakt (we hebben liefst 26 boeken mee te slepen), nog meer boeken wezen kopen en een urenlang bezoek gebracht aan het Nationaal Museum waar we alle zalen nog eens doorgelopen zijn. Bij het beeld dat van ons de prijs krijgt voor het grootste horreur uit de Oudheid, de Afrodite die met haar sandaal een mep uit gaat delen aan een sater, zei een Engelse dame verbaasd tot haar vriendin: ‘Oh dear, what’s coming out of his back?’ De vriendin: ‘ His tail, look, it is a goat!’ Het ding is vanuit een bepaalde hoek gezien precies een drol die uitgeperst wordt. (...) ‘s Avonds om ongeveer acht uur van Athene International Airport vertrokken. Vanuit de vertrekhal uitzicht op een zonsondergang over zee. Het was bitterkoud in Amsterdam, drie graden. Omstreeks middernacht arriveerden we bij Gerrit en Charles die champagne schonken.

- 16 -