Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU
De Europese Unie mikt hoog Europese Commissie Landbouw en plattelandsontwikkeling
Bijdrage van het landbouwbeleid Het GLB biedt landbouwers een aantal stimuli ter bevordering van betere praktijken inzake dierenwelzijn. Steunbetalingen aan landbouwers in het kader van het GLB zijn gekoppeld aan de naleving van dierenwelzijnsnormen. Landbouwers die hierin tekort schieten, kunnen het recht op deze steunbetalingen geheel of gedeeltelijk verliezen. In het kader van het GLB worden subsidies verleend aan landbouwers die investeren in de verbetering van de veehouderij (o.a. op het vlak van de huisvesting van dieren). Er zijn ook financiële stimuli voor landbouwers die hogere dierenwelzijnsnormen hanteren dan de door de EU-wetgeving opgelegde minimumnormen. In het kader van het GLB gelden in de biologische productie de hoogste dierenwelzijnsnormen. De verplichting om dergelijke normen in acht te nemen, maakt de voedselproductie in Europa duurder dan in landen waar dit niet wordt geëist. Dit alles heeft tot gevolg dat de productie van voedsel door de landbouwers in de EU relatief hoge kosten met zich meebrengt. Zonder steun van de overheid zouden deze producenten het uitermate moeilijk krijgen om in een geglobaliseerde omgeving op lange termijn het hoofd boven water te houden.
Verbetering van het dierenwelzijn zou uit ethisch en sociaaleconomisch oogpunt zowel landbouwers als de maatschappij ten goede komen omdat: goed verzorgde dieren productiever en rendabeler zijn; hogere welzijnsnormen een concurrentievoordeel kunnen bieden voor zover EU-consumenten bereid zijn meer te betalen voor vlees, melk of eieren die zijn geproduceerd in welzijnsvriendelijke omstandigheden, mits deze producten daadwerkelijk als "premium"-producten op de markt worden gebracht.
EU-wetten beschermen de behoeften van dieren IN DE EU ZIJN REEDS TAL VAN WETTEN INZAKE HET WELZIJN VAN LANDBOUWHUISDIEREN VAN KRACHT. ALGEMEEN WORDT ERNAAR GESTREEFD ONNODIGE PIJN OF LIJDEN TE VOORKOMEN, WAARBIJ DIEREN WORDEN BESCHOUWD ALS WEZENS MET GEVOEL ZOALS GEDEFINIEERD IN HET PROTOCOL BETREFFENDE DE BESCHERMING EN HET WELZIJN VAN DIEREN DAT IN 1999 AAN HET VERDRAG TOT OPRICHTING VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAP IS GEHECHT2. DEZE VOORSCHRIFTEN ZIJN EEN AFSPIEGELING VAN DE "VIJF VRIJHEDEN" DIE ALGEMEEN ALS DEFINITIE VAN DE IDEALE WELZIJNSTOESTAND VAN DIEREN WORDEN ERKEND:
Dieren zijn vrij van honger en dorst. Dieren zijn vrij van ongemak. Dieren zijn vrij van pijn, verwondingen en ziekte. Dieren zijn vrij om normaal gedrag te vertonen. Dieren zijn vrij van angst en spanning.
Toepassing van de regels Deze beginselen worden in de praktijk omgezet door middel van een aantal individuele wetten die met name betrekking hebben op intensieve houderijsystemen. Zij garanderen dat dieren beschikken over voldoende levensruimte zonder overbevolking, een hygiënische huisvesting en een adequate
2
http://ec.europa.eu/food/animal/welfare/references_en.htm
toegang tot voedsel en licht. Het Voedsel- en Veterinair Bureau van de Europese Commissie verricht inspecties om na te gaan of de EU-wetgeving inzake welzijn door de lidstaten naar behoren wordt uitgevoerd en gehandhaafd.
Humane slacht van dieren Met dit eerste onderdeel van de wetgeving inzake dierenwelzijn op EU-niveau (dat is aangenomen in 1974) werd beoogd pijn en lijden tot een minimum te beperken door toepassing van naar behoren goedgekeurde methoden voor het bedwelmen en doden van dieren, die gebaseerd zijn op wetenschappelijke kennis en praktische ervaring.
Soortspecifieke voorschriften Naast de algemene wetgeving, die betrekking heeft op het welzijn van alle landbouwhuisdieren, zijn er ook soortspecifieke voorschriften: voor kalveren, varkens, leghennen en recentelijk ook voor vleeskuikens is voorzien in aanvullende welzijnsnormen.
Vervoer van dieren In 2004 zijn geactualiseerde voorschriften inzake het welzijn van dieren tijdens het vervoer overeengekomen, die voorzien in de bescherming van dieren gedurende het hele vervoersproces en aspecten als reistijden, rusttijden en eisen inzake voederen en drenken bestrijken.
Consumenten en dierenwelzijn UIT OPINIEPEILINGEN IN EUROPA BLIJKT TELKENS WEER DE STERKE BETROKKENHEID VAN HET GROTE PUBLIEK BIJ HET WELZIJN VAN LANDBOUWHUISDIEREN EN DE BEHOEFTE AAN MEER INFORMATIE OVER DE WELZIJNSSITUATIE VAN DE DIEREN WAARVAN ONS VOEDSEL AFKOMSTIG IS. Landbouwers moeten tonen dat zij hun dieren goed behandelen, en consumenten moeten weten in hoeverre rekening wordt gehouden met hun bezorgdheid over de levensomstandigheden en het vervoer van levende dieren. Consumenten zeggen dat zij steeds meer uitkijken naar welzijnsvriendelijke producten in de winkelrekken, omdat zij: willen dat de dieren in humane omstandigheden worden gehouden, vervoerd en geslacht, de manier waarop dieren worden behandeld, als een indicator voor de kwaliteit van een bepaald product beschouwen.
Door de toenemende vraag naar ethisch geproduceerde levensmiddelen zou Europa de belangrijkste leverancier ter wereld kunnen worden. Het communautair actieplan inzake de bescherming en het welzijn van dieren 2006-20101 omvat tal van initiatieven ter verbetering van het welzijn van landbouwhuisdieren. Met het plan wordt ook beoogd landbouwers te helpen om hun productiemethoden aan te passen en de consument over de hele voedselketen een duidelijk signaal op het vlak van dierenwelzijn te geven. Dit is reeds het geval bij de EU-handelsnormen voor eieren, op grond waarvan de productiemethode op de verpakkingen moet worden aangegeven.
1
http://ec.europa.eu/food/animal/welfare/actionplan/actionplan_en.htm
DIERENWELZIJN LIGT DE BURGERS VAN DE EUROPESE UNIE NA AAN HET HART. EEN MENSELIJKE EN RESPECTVOLLE BEHANDELING STAAT HIERBIJ CENTRAAL. De bezorgdheid van de Europese burgers over het welzijn van landbouwhuisdieren heeft ertoe bijgedragen dat de EU haar wetgeving en beleid in de loop der jaren heeft aangescherpt om dieren te beschermen tegen mishandeling en onnodige pijn. Dit beleid stoelt op vooruitgang in de wetenschap op het gebied van dierenwelzijn en op sociaal-economische evaluaties. In de EU gelden normen voor de bescherming van dieren op het bedrijf en tijdens het vervoer, voor ziektebestrijding en voor humane slachtmethoden. De EU-wetgeving beschermt ook dieren die worden gebruikt voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden, alsook in dierentuinen gehouden dieren. Voorts geldt in de EU een verbod op handel in hondenen kattenbont.
Voor meer informatie: http://ec.europa.eu/food/animal/welfare/index_en.htm
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU (GLB) legt niet alleen minimumnormen op voor landbouwhuisdieren, maar biedt landbouwers ook stimuli ter verbetering van het dierenwelzijn tot boven deze basiseisen. Aangezien dierenwelzijn niet langer alleen binnen de EU een punt van bezorgdheid is, maar de aandacht hiervoor in de hele wereld is toegenomen, heeft de Gemeenschap heeft zich ertoe verbonden een grotere consensus en een sensibilisering voor dierenwelzijn op gang te brengen, waarbij respect voor dieren als meerwaarde voor de wereldhandel wordt beschouwd.
Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling http://ec.europa.eu/agriculture/
Directoraat-generaal Gezondheid en consumenten http://ec.europa.eu/dgs/health_consumer/index_en.htm
KF-81-08-462-NL-D
Dierenwelzijn: een prioriteit voor de EU
