HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP DE WERKNEMERS

HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP DE WERKNEMERS

Juni 2006

Algemene Directie Humanisering van de Arbeid

Deze brochure is gratis te verkrijgen: • Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de website van de FOD: http://www.meta.fgov.be • Schriftelijk bij de Cel Publicaties: van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Ernest Blerotstraat 1 1070 BRUSSEL Fax: 02 233 42 36 E-mail: [email protected] Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD: http://www.meta.fgov.be Cette brochure peut être également obtenue en français. Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van de teksten uit deze publicatie mag alleen met bronvermelding.

2

De redactie van deze brochure werd afgesloten op 30 mei 2006 Coördinatie: Directie van de communicatie Redactie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Omslag en grafische leiding: Hilde Vandekerckhove Lay-out: Hilde Vandekerckhove Druk: Drukkerij Bietlot Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever: Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Wettelijk depot: D/2006/1205/21

M/V De begrippen “werknemer”, “werkgever”, “de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer”, “deskundige” en “adviseur” verwijzen naar personen van beide geslachten.

INLEIDING Het koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers, werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 16 juni 2003. De besluittekst is een structureel geheel met enerzijds de vroegere thans bijgewerkte - bepalingen van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art.115 tot 148nonies) betreffende de gezondheid van de werknemers, en anderzijds nieuwe bepalingen met nieuwe concepten (functie met verhoogde waakzaamheid, activiteit met welbepaald risico,…), nieuwe beginselen (gezondheidstoezicht verbonden aan de resultaten van de risicoanalyse) en een transparantere rolverdeling tussen de verschillende interveniënten in het kader van het gezondheidstoezicht. Het koninklijk besluit omvat algemene beginselen die van toepassing zijn op de werknemers die onder het gezondheidstoezicht vallen; dat wil zeggen niet alleen werknemers met een functie waarvoor een verplicht gezondheidstoezicht geldt, maar ook werknemers die op een bepaald moment tijdens hun loopbaan onder het gezondheidstoezicht kunnen vallen omdat ze om een spontane raadpleging vragen of een procedure tot reïntegratie in geval van definitieve ongeschiktheid instellen. Sommige werknemers die bijvoorbeeld activiteiten uitoefenen waarbij ze blootgesteld zijn aan chemische of biologische agentia, of die behoren tot een specifieke categorie van kwetsbaardere werknemers zoals de jongeren op het werk of zwangere werkneemsters, zijn niet alleen onderworpen aan het algemeen gezondheidstoezicht zoals

3

omschreven in het koninklijk besluit van 28 mei 2003, naargelang het geval, maar ook aan het specifiek gezondheidstoezicht zoals omschreven in de bijzondere koninklijke besluiten die de inhoud van de gerichte medische onderzoeken en de frequentie van de periodieke gezondheidsbeoordelingen regelen. Dit besluit kan aldus beschouwd worden als een kaderbesluit inzake gezondheidstoezicht. Een vergelijking tussen dit besluit en de vroegere bepalingen van het ARAB is te vinden op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: www.meta.fgov.be Opmerking: De voetnoten verwijzen steeds naar het koninklijk besluit van 28 mei 2003 indien er geen verdere aanduiding volgt.

4

INHOUD Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 1 1.1 1.2

Doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 Voorkomen van risico’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 Stellen van preventieve handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

2

2.2.1 2.2.2 2.3 2.3.1 2.3.2

Werkgever, werknemer en comité voor de preventie en bescherming op het werk: verplichtingen, rechten en rol . . . . . . . .9 In welke gevallen is het gezondheidstiezicht verplicht? . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Lijsten opgesteld door de werkgever in het kader van het verplicht gezondheidstoezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Werkgeversverplichtingen op basis van de resultaten van de risicoanalyse .10 Rol van het comité PBW ten aanzien van de functielijsten en de naamlijsten11 Voorlichting van de werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Verplichtingen van de werkgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Recht van de werknemers op informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

3 3.1 3.2 3.3

Praktische organisatie van de gezondheidsbeoordelingen . . . . . . .13 Formulieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 Organisatie van de medische onderzoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Kostprijs van de medische onderzoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

4 4.1 4.1.1 4.1.2

De gezondheidsbeoordelingen in detail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Voorafgaande gezondheidsbeoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Betrokken werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en mededeling aan werkgever en werknemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Medische handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Vrijstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Periodieke gezondheidsbeoordeling (art. 30 - 34) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Betrokken werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Medische handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Peridiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 Beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Onderzoek bij werkhervatting en bezoek voorafgaand aan de werkhervatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Betrokken werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Doel van het onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Organisatie van het onderzoek bij werkhervatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Organisatie van het bezoek voorafgaand aan de werkhervatting . . . . . . . . .21 Spontane raadpleging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Voortgezet gezondheidstoezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn reïntegratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

2.1 2.2

4.1.3 4.1.4 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.4 4.5 4.6

5

4.7 4.8

Uitbreiding van het gezondheidstoezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 Bepaalde categorieën van werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

5 5.1 5.2

Verbodsbepalingen uit hoofde van de werkgever . . . . . . . . . . . . . .25 Restricties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Verplichtingen voor de werknemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

6 6.1 6.2

De beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer . . . . . .27 Formulier voor de gezondheidsbeoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 Bevorderen van tewerkstellingskansen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

7 7.1 7.2 7.3 7.4

Overleg- en beroepsprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 Overlegprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 Schematische voorstelling van de overlegprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Beroepsprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Schematische voorstelling van de beroepsprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

8

Gevolgen van de beslissing van de preventieadviseurarbeidsgeneesheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

9

Specifiek gezondheidstoezicht voor jongeren op het werk, stagiairs en werkneemsters tijdens de zwangerschap, de lactatie en na de bevalling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Jongeren op het werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Definitie van jongeren op het werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Toepassing van het gezondheidstoezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Stagiairs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Definitie van stagiair? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Toepassing van het gezondheidstoezicht op de stagiairs? . . . . . . . . . . . . . . .36 Wie is de kosten voor de medische onderzoeken van stagiairs verschuldigd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 Formulier voor de gezondheidsbeoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Overzicht jongeren op het werk en stagiairs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 De werkneemsters tijdens de zwangerschap en lactatie en na de bevalling .39 Algemene verplichtingen van de werkgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Wanneer begint de bescherming van de gezondheid van een zwangere werkneemster? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Welke werkneemster (tijdens de zwangerschap, lactatie of na de bevalling) vallen onder deze bescherming? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Gezondheidstoezicht over de werkneemsters die onder de moederschapsbescherming vallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 Gevolgen van de beslissing vanwege de arbeidsgeneesheer voor een zwangere werkneemster die een functie met een bepaald risico uitoefent .42 Overzichtstabel specifiek gezondheidstoezicht (moederschap) . . . . . . . . . . .43 Werknemers die blootgesteld zijn aan bepaalde agentia of arbeidsomstandigheden die specifiek gezondheidstoezicht vereisen . . . . . . .44

9.1 9.1.1 9.1.2 9.2 9.2.1 9.2.2 9.2.3 9.2.4 9.3 9.4 9.4.1 9.4.2 9.4.3 9.4.4 9.4.5 9.4.6 9.5

Bijlage 1: Formulier voor de gezondheidsbeoordeling: invulinstructies . . . . . . . . . .46 Bijlage 2: Lijst van de werkzaamheden die in principe verboden zijn voor jongeren, behalve indien een afwijking wordt toegestaan en waarvoor gezondheidstoezicht verplicht is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

6

1

Doelstellingen

Het gezondheidstoezicht op de werknemers heeft tot doel de gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico’s te voorkomen. Dit gebeurt door het stellen van preventieve handelingen (1).

1.1

Voorkomen van risico’s

De werkgever heeft de verplichting een welzijnsbeleid te voeren. Hierbij moet hij een aantal preventiebeginselen volgen, zoals het voorkomen en evalueren van risico’s, de vervanging van gevaarlijke producten door producten die niet of minder gevaarlijk zijn, de voorrang van collectieve beschermingsmaatregelen op individuele,… De werkgever is verantwoordelijk voor de structurele planmatige aanpak van de preventie door middel van een dynamisch risicobeheersingsysteem. Een van de basiselementen van dit risicobeheersingsysteem is de risicoanalyse die bestaat in het identificeren van gevaren, het vaststellen van risico’s en het evalueren van risico’s. Op basis hiervan worden preventiemaatregelen genomen. Deze kunnen o.a. betrekking hebben op het gezondheidstoezicht, met inbegrip van de medische onderzoeken.

1.2

Stellen van preventieve handelingen

De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer doet aan preventie. Zijn taak bestaat erin het gezondheidstoezicht op de werknemers te verzekeren en trachten te vermijden dat werknemers worden tewerkgesteld aan taken waarvan zij, wegens hun gezondheidstoestand normaal de risico’s niet kunnen dragen. Hij voert zijn taak volledig onafhankelijk uit en zonder instructies van de werkgever. Hij dient er naar te streven elke werknemer in dienst te houden. Een van de doelstellingen van het gezondheidstoezicht bestaat immers in het bevorderen van de tewerkstellingskansen voor iedereen, door aan de werkgever aangepaste werkmethodes en aanpassingen van de werkpost voor te stellen, en door het zoeken naar aangepast werk, ook voor werknemers met een beperkte arbeidsgeschiktheid. Arbeidsgeneeskunde mag dan ook niet verward worden met andere vormen van geneeskunde, zoals controlegeneeskunde en selectiegeneeskunde. n Verschil met controlegeneeskunde Controlegeneeskunde is de medische activiteit die door een arts wordt verricht in opdracht van een werkgever om de arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval van een werknemer te controleren. Wanneer een werknemer wegens ziekte afwezig blijft op het werk, mag de werkgever de realiteit van de beweerde arbeidsongeschiktheid laten nagaan door een controlegeneesheer. De werknemer mag zich aan deze controle niet onttrekken.

(1) Artikel 3

7

De controlerende geneesheer ondervraagt en onderzoekt de werknemer tijdens een raadpleging of huisbezoek, en beperkt zich tot de vaststelling of de arbeidsongeschiktheid (nog) bestaat, dan wel of er een vervroegde werkhervatting moet worden voorzien. Het is dus de werkgever die het initiatief neemt om een werknemer aan een medische controle te onderwerpen. Hij machtigt en betaalt een geneesheer om voor hem na te gaan of de arbeidsongeschiktheid van de werknemer al dan niet gerechtvaardigd is. De controlegeneesheer treedt dus pas op als de werknemer arbeidsongeschikt is om gezondheidsredenen.

n Verschil met selectiegeneeskunde Het doel van selectiegeneeskunde is selectie. Deze geneeskunde staat namelijk in dienst van een personeelsbeleid dat erop gericht is de productiviteit en de competitiviteit van de onderneming te optimaliseren. De gezondheidstoestand van de werknemer of sollicitant wordt geëvalueerd in het licht van het belang van de werkgever. De werkgever neemt de gezondheidstoestand van een individu in overweging in functie van een bepaalde beleidsoptie (bv. de optie om voorkeur te geven aan de meest fitte werknemers, ervan uitgaande dat zij de meeste output voortbrengen). Sedert de wet van 28 januari 2003 betreffende de medische onderzoeken die binnen het kader van de arbeidsverhoudingen worden uitgevoerd, is selectiegeneeskunde wettelijk verboden. In deze wet wordt als algemeen beginsel geponeerd dat biologische tests, medische onderzoeken of mondelinge informatiegaring met het oog op het verkrijgen van medische informatie over de gezondheidstoestand of stamboominformatie van een werknemer of kandidaat-werknemer niet mogen verricht worden om andere redenen dan die welke verband houden met de huidige geschiktheid van de werknemer voor en de specifieke kenmerken van de openstaande betrekking. Bij de verboden tests horen het voorspellend genetisch onderzoek en de HIV-test. In dit verband stelt ook de wet van 25 februari 2003 ter bestrijding van discriminatie en tot wijziging van de wet van 15 februari 1993 tot oprichting van een Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding, dat er sprake is van directe discriminatie indien een verschil in behandeling dat niet objectief en redelijkerwijze wordt gerechtvaardigd, rechtstreeks gebaseerd is op de huidige of toekomstige gezondheidstoestand.

8

2 Werkgever, werknemer, en comité voor de preventie en bescherming op het werk: verplichtingen, rechten en rol

2.1

In welke gevallen is het gezondheidstoezicht verplicht? (2)

De risicoanalyse (3) wordt uitgevoerd door de werkgever in samenwerking met de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, en is onderworpen aan het voorafgaand advies van het comité. Uit de resultaten van de analyse blijkt: • ofwel dat het gezondheidstoezicht niet echt nodig is: in dit geval is het toezicht niet verplicht; • ofwel dat een of meerdere werknemers een veiligheidsfunctie, een functie met verhoogde waakzaamheid, een activiteit met welbepaald risico of een activiteit verbonden aan voedingswaren uitoefenen. In dit geval is het gezondheidstoezicht verplicht. De werkgever is verantwoordelijk voor de toepassing en uitvoering ervan, overeenkomstig de bepalingen van het besluit. De werkgever beslist dus niet autonoom of de werknemer al dan niet aan het gezondheidstoezicht wordt onderworpen: zijn beslissing hangt samen met de resultaten van de risicoanalyse en het voorafgaand advies van het comité.

(2) Artikel 4 (3) Artikel 8 van het KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk

9

Elke werknemer mag de werkgever vragen om aan het gezondheidstoezicht te worden onderworpen wanneer hij meent blootgesteld te zijn aan risico’s voor zijn veiligheid of gezondheid. De werkgever moet aan dat verzoek (4) gevolg geven en de werknemer inschrijven op de naamlijsten voor gezondheidstoezicht (zie punt 2.2.1). De werkgever brengt onmiddellijk de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer op de hoogte zodat deze elke werknemer kan onderzoeken die klaagt over ongemakken die kunnen worden toegeschreven aan diens arbeidsomstandigheden (5).

2.2

Lijsten opgesteld door de werkgever (6) in het kader van het verplicht gezondheidstoezicht

2.2.1 Werkgeversverplichtingen op basis van de resultaten van de risicoanalyse A) De werkgever moet de volgende lijsten opstellen en bijwerken: Categorie 1: De lijst van de functies die gezondheidstoezicht vereisen (veiligheidsfuncties - functies met verhoogde waakzaamheid - activiteiten met welbepaald risico met aanduiding van de aard van de fysische, chemische of biologische agentia, het soort fysieke of mentale werkbelasting, het soort psycho-sociale belasting veroorzaakt door het werk, zoals nachtwerk, manueel hanteren van lasten, werken met beeldschermapparatuur - activiteiten verbonden aan voedingswaren); Categorie 2: De lijst met namen van de werknemers die onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht, met naast elke naam het soort functie of activiteit dat de werknemer uitoefent, zijn voornaam, geslacht, geboortedatum, de datum van de laatste verplichte gezondheidsbeoordeling (bijv. onderzoek bij aanwerving, periodiek onderzoek of onderzoek bij werkhervatting); Categorie 3: De lijst met namen van de werknemers die onderworpen zijn aan de verplichte inentingen of tuberculinetests, met de naam van elke werknemer, zijn voornaam, geslacht, geboortedatum en de datum van de laatste verplichte gezondheidsbeoordeling; Categorie 4: De nominatieve lijst van de werknemers die verzocht hebben om gezondheidstoezicht. De lijsten onder categorie 2 en 3 worden “naamlijsten van het gezondheidstoezicht” genoemd en worden bij het jaarlijks actieplan gevoegd. B) De werkgever bezorgt de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer: • jaarlijks de functielijst onder categorie 1; • minstens eenmaal per jaar een afschrift van alle lijsten na de eventuele aanpassing ervan en na eensluidend advies van het Comité PBW over de aangepaste lijsten. Het eensluidend advies betekent dat het Comité zijn goedkeuring hecht aan de al dan niet aangepaste lijsten in hun eindversie.

(4) Artikel 5 §1 (5) Artikel 5 §2 (6) Artikelen 6 tot 9

10

C) De werkgever moet jaarlijks de functielijst, bedoeld onder categorie 1 insluiten bij het jaarlijks actieplan dat hij ter advies voorlegt aan het Comité PBW, uiterlijk op de eerste dag van de tweede maand die voorafgaat aan het begin van het dienstjaar waarop het betrekking heeft. D) De werkgever mag geen werknemer schrappen van de naamlijst van de werknemers (vermeld onder categorie 2), noch de lijst wijzigen zonder voorafgaand akkoord van-

wege het Comité PBW en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Ingeval van onenigheid tussen de partijen vraagt de werkgever de tussenkomst van de geneesheerinspecteur van het Toezicht op het Welzijn op het Werk met het oog op een definitieve oplossing. E) De werkgever moet alle lijsten bewaren, net als de lijsten die door hem zijn opgesteld vóór de verschijning van het koninklijk besluit van 28 mei 2003, gedurende minstens 5 jaar en te rekenen vanaf de dag waarop ze zijn opgesteld op een papieren of elektronische drager.

2.2.2 Rol van het comité PBW ten aanzien van de functielijsten en de naamlijsten Het Comité PBW: • •

• •

moet zijn advies geven over de functielijst (zie punt 2.2.1, categorie 1) in het kader van het jaarlijks actieplan; moet een eensluidend advies geven, met andere woorden zijn goedkeuring geven over alle lijsten die eventueel zijn aangepast door de werkgever of de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer alvorens de werkgever ze officieel aan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer bezorgt; moet zijn goedkeuring geven aan de werkgever vóór enige wijziging van de naamlijst van de werknemers (zie punt 2.2.1, categorie 2) is doorgevoerd; mag alle lijsten raadplegen op de interne dienst voor PBW van de onderneming, maar alleen ter plaatse. De lijsten mogen niet worden meegenomen en het Comité mag er evenmin afschriften van opvragen. OVERZICHTSTABEL VAN HET PARCOURS VAN DE LIJSTEN

Lijst van de functies (cat.1)

Naamlijsten van het gezondheidstoezicht (cat.2 en 3)

ê jaarlijks aan de preventieadviseurarbeidsgeneesheer

toe te voegen aan het jaarlijks actieplan, met advies van het Comité ê ê

Naamlijsten van de verplicht onderworpen werknemers (cat.2) indien aan te passen ê met akkoord van het Comité en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer

ê

Kopie van alle aangepaste lijsten met eensluidend advies van het Comité ê minstens 1 x per jaar aan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer

11

2.3

Voorlichting van de werknemers

2.3.1 Verplichtingen van de werkgever De werkgever brengt alle werknemers die onderworpen zijn aan het verplichte gezondheidstoezicht op voorhand op de hoogte van het doel en de aard van de medische onderzoeken, inentingen en tuberculinetests die zij moeten ondergaan, en van de procedure die zij daartoe moeten volgen (7). Voorts moet de werkgever: • de werknemers die onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht informeren over de mogelijkheid tot een bezoek voorafgaand aan de werkhervatting in geval van arbeidsongeschiktheid van vier weken of meer, met het oog op een eventuele aanpassing van hun werkpost, alsook over de te volgen procedure (8); • de werknemers die al dan niet onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht informeren over de mogelijkheid van een reïntegratieprocedure wanneer de behandelende geneesheer hen definitief ongeschikt verklaart voor de verdere uitvoering van hun vroegere arbeid, en over de te volgen procedure; • de werknemers informeren over het voortgezet gezondheidstoezicht voor werknemers die in het verleden blootgesteld waren aan biologische, fysische of chemische agentia. De werkgever kiest zelf de manier waarop de voorlichting gebeurt. Dat kan bijvoorbeeld via het arbeidsreglement.

2.3.2 Recht van de werknemers op informatie De werknemers hebben recht op informatie vanwege de werkgever over de voornoemde bepalingen. Ook hebben ze het recht op informatie vanwege de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer: • over de te volgen procedure voor een eventuele vergoeding vanwege het Fonds voor Beroepsziekten, indien bij de werknemer vastgesteld is dat hij getroffen is door een beroepsziekte of een ziekte waarvan de oorsprong in het beroep kan worden aangetoond (9); • over de overleg- en beroepsprocedures die de werknemer kan volgen alvorens de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer een tijdelijke of definitieve werkverandering voorstelt of een beslissing tot arbeidsongeschiktheid neemt (10).

(7) Artikel 10 (8) Artikel 36bis §1 (9) Artikel 95 §3 (10) Artikel 58

12

3 Praktische organisatie van de gezondheidsbeoordelingen 3.1

Formulieren

De werkgever vervolledigt en overhandigt de kandidaat of werknemer die onderworpen is aan een gezondheidstoezicht (dat geen periodieke gezondheidsbeoordeling of voortgezet gezondheidstoezicht is) een formulier “verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers” (11). Dit formulier is bestemd voor de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer die belast is met het onderzoek van de werknemer. De werkgever neemt contact op met de dienst voor preventie en bescherming op het werk om een datum voor het medisch onderzoek vast te leggen, waarna hij de datum meedeelt aan de werknemer. De werkgever klasseert en bewaart de formulieren voor de gezondheidsbeoordeling (document waarop de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer na medisch onderzoek genoteerd staat). Hij moet ze bewaren zolang de werknemer in de onderneming tewerkgesteld is, en minstens voor de laatste drie jaren. Hij moet ook alle formulieren met aanbevelingen van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer bewaren. Hij moet die formulieren steeds kunnen voorleggen aan een inspecteur van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

(11) Artikel 11 en het model van formulier dat voorkomt in bijlage 1.

13

3.2

Organisatie van de medische onderzoeken

De werkgever heeft de verplichting alle medische onderzoeken die voorgeschreven zijn krachtens het koninklijk besluit evenals de inentingen en tuberculinetests te laten plaatsvinden binnen de werkuren, met andere woorden binnen de arbeidstijd die vastgesteld is in het arbeidsreglement. De arbeidstijd is de periode waarin de werknemer ter beschikking van de werkgever staat. Buiten die werkuren, of tijdens de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst, of ingeval van vrijstelling van arbeid (bijv. ziekteverlof) is elk verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemer of elke oproep tot een medisch onderzoek nietig (en is de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer die voortvloeit uit dat medisch onderzoek eveneens nietig) (12), behalve: • voor de voorafgaande gezondheidsbeoordeling (die kan plaatsvinden vóór de tewerkstelling) en voor het medisch onderzoek dat voorzien is in de procedure tot reïntegratie van een definitief arbeidsongeschikte werknemer, en voor het bezoek voorafgaand aan de werkhervatting; • ingeval van een afwijking die toegekend is door de minister van Werk voor bepaalde categorieën van werkgevers die daartoe een aanvraag hebben ingediend, na het advies van het bevoegde paritair comité te hebben ingewonnen (13), bijvoorbeeld in bedrijven waar het werk niet onderbroken mag worden of waar enkel aan nachtarbeid wordt gedaan.

3.3

Kostprijs van de medische onderzoeken

De werknemer geniet kosteloos alle preventieve handelingen die verricht worden met toepassing van het koninklijk besluit, dat wil zeggen alle medische onderzoeken die voorzien zijn en de onderzoeken die in voorkomend geval verricht moeten worden door een geneesheer-specialist die aangesteld is door de werkgever, zoals het geval waarbij een werknemer die werkt met beeldschermapparatuur naar een oogspecialist moet worden verwezen, en de onderzoeken die voorzien zijn met toepassing van andere regelgevingen (zoals bijvoorbeeld de onderzoeken die verricht worden door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in het kader van de reglementering betreffende het rijbewijs), de verplichte inentingen en tuberculinetests wanneer ze door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer worden verricht (14). De werkgever betaalt de verplaatsingsonkosten van de werknemers (15) wanneer ze opgeroepen worden voor een medisch onderzoek dat vastgesteld is met toepassing van het koninklijk besluit of van andere regelgevingen. Hetzelfde geldt voor het bezoek voorafgaand aan de werkhervatting.

(12) Artikel 12 §3 (13) Artikel 12 §4 (14) Artikel 12 §2 (15) Artikel 12 §1 (16) Artikelen 13bis tot 13duodecies van het KB van 27 maart 1998 betreffende de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk

14

De werkgever betaalt de kosten voor de medische onderzoeken die vastgesteld zijn krachtens het koninklijk besluit en andere regelgevingen in het kader van het departement voor medisch toezicht dat hij heeft opgericht binnen de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk, of in het kader van de overeenkomst die hem bindt aan een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (16).

4 De gezondheidsbeoordelingen in detail 4.1

Voorafgaande gezondheidsbeoordeling

De kandidaat-werknemer krijgt een betere bescherming op het werk; de beslissing inzake geschiktheid vanwege de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer na een voorafgaande gezondheidsbeoordeling vormt de laatste stap in de wervings- en selectieprocedure, wat betekent dat de kandidaten in dienst genomen moeten worden als ze geschikt verklaard zijn door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer (17).

4.1.1 Betrokken werknemers n Werknemers die in dienst worden genomen om te worden tewerkgesteld in een : • veiligheidsfunctie, • functie met verhoogde waakzaamheid, • activiteit met welbepaald risico, • activiteit verbonden aan voedingswaren. n Werknemers die reeds in dienst zijn, maar die een andere functie krijgen, waardoor ze worden tewerkgesteld in een : • veiligheidsfunctie, • functie met verhoogde waakzaamheid, • activiteit met welbepaald risico, • activiteit verbonden aan voedingswaren, • die ze voordien niet uitoefenden of die ze voor de eerste maal uitoefenen.

4.1.2 Beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en mededeling aan werkgever en werknemer n Voor werknemers die in dienst worden genomen, moet de preventieadviseurarbeidsgeneesheer zijn beslissing meedelen vooraleer deze werknemer effectief wordt tewerkgesteld in deze functie of activiteit. Afwijkingen: • Wanneer er een proefbeding in de arbeidsovereenkomst is ingelast : tijdens de periode van het proefbeding, waarbij de beoordeling en de betekening van de beslissing in elk geval dient te gebeuren tijdens de eerste maand van de proefperiode en bovendien enkel tijdens die periode in de proeftijd waarin de arbeidsovereenkomst niet eenzijdig door één van de partijen kan worden beëindigd (tenzij wegens dringende reden). • Vooraleer de arbeidsovereenkomst gesloten is, voor zover deze gezondheidsbeoordeling de laatste stap is in de procedure van werving en de arbeidsovereenkomst, onder voorbehoud van de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, effectief tot stand komt. Deze voorwaarde is ingelast om te vermijden dat gezondheidsbeoordeling als selectiecriterium zou kunnen dienen. Dit selectieverbod komt ook tot uiting in de wet van 28

(17) Artikel 27

15

januari 2003 betreffende de medische onderzoeken die binnen het kader van de arbeidsverhoudingen worden uitgevoerd. Medische onderzoeken zijn enkel mogelijk om de huidige geschiktheid van kandidaatwerknemers na te gaan en rekening houdend met de specifieke kenmerken van de openstaande betrekking (zie ook punt 5.1). n Voor de andere werknemers moet de beslissing meegedeeld worden vooraleer de wijziging van functie of activiteit wordt doorgevoerd, en alleszins onder voorbehoud van de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.

4.1.3 Medische handelingen • • •

Het uitvoeren en optekenen van een beroepsanamnese en medische voorgeschiedenis van de werknemer. Een klinisch onderzoek van de algemene gezondheidstoestand en relevante biometrische onderzoeken. De opsporing van afwijkingen en contra-indicaties om de werkpost in te nemen of de activiteit daadwerkelijk uit te oefenen.

Deze handelingen kunnen aangevuld worden met bijkomende handelingen die in het besluit worden opgesomd (bv. een radiografisch onderzoek van de borstorganen) indien de uitvoeringsbepalingen van de welzijnswet dit bepalen.

4.1.4 Vrijstellingen Een voorafgaande gezondheidsbeoordeling is niet of slechts ten dele vereist wanneer de werknemer of kandidaat-werknemer onlangs nog een dergelijke gezondheidsbeoordeling heeft ondergaan. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer dient in kennis te worden gesteld van het resultaat van deze handelingen. Met onlangs wordt bedoeld dat de tijdspanne die verstreken is sinds de uitvoering van deze handelingen, niet groter is dan het tijdsverloop tussen twee periodieke gezondheidsbeoordelingen die worden voorzien voor aan het gezondheidstoezicht onderworpen werknemers die aan een gelijkaardige werkpost of activiteit worden tewerkgesteld.

4.2

Periodieke gezondheidsbeoordeling (art. 30 – 34)

4.2.1 Betrokken werknemers Het gaat hier om dezelfde werknemers als deze die aan de voorafgaande gezondheidsbeoordeling worden onderworpen (zie punt 4.1.1).

4.2.2 Medische handelingen De medische handelingen zijn dezelfde als bij de voorafgaande gezondheidsbeoordeling (zie punt 4.1.3). Uitzondering: Een uitzondering hierop vormen de bijkomende handelingen. De preventieadviseurarbeidsgeneesheer kan hier opteren voor andere type handelingen waarvan het resultaat dezelfde validiteit en betrouwbaarheid biedt.

17

Hierbij dient wel te worden gekozen voor deze handelingen die de lichamelijke integriteit van de werknemer het meest respecteren en zijn veiligheid waarborgen. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer dient het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk hierover in te lichten. Voor werknemers die getroffen zijn door een beroepsgebonden aandoening waarvan de diagnose aan de hand van deze medische handelingen niet voldoende kan worden gesteld, kan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer of de geneesheer-arbeidsinspecteur van de Afdeling van het Basistoezicht van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het werk een of meer bijkomende onderzoeken noodzakelijk stellen (18).

4.2.3 Periodiciteit Normaal gezien wordt de periodieke gezondheidsbeoordeling één maal per jaar uitgevoerd. Afwijkingen: n Uitvoeringsbesluiten van de welzijnswet kunnen voorzien in een andere periodiciteit. n De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer kan een kortere tussentijd vastleggen indien hij dit noodzakelijk acht: • ofwel wegens de aard van de werkpost of activiteit of de gezondheidstoestand van de werknemer, • ofwel omdat de werknemer behoort tot een bijzonder gevoelige risicogroep, • ofwel wegens incidenten of ongevallen die zich hebben voorgedaan en die de duur en intensiteit van de blootstelling kunnen wijzigen. Deze tussentijds gestelde handelingen tussen de periodieke beoordelingen in, bestaan uit de bijkomende handelingen. Wanneer de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer tijdens deze tussentijds gestelde handelingen vaststelt dat het niet aangewezen is een werknemer op zijn werkpost te houden of zijn activiteit verder te laten uitoefenen, worden deze bijkomende handelingen aangevuld met een algemeen klinisch onderzoek. Dan pas kan hij een beslissing tot al dan niet geschiktheid van deze werknemer nemen. n Indien de resultaten van de gezondheidsbeoordeling van de werknemers wijzen op een onzekerheid over het effectief bestaan van een risico, kan de preventieadviseurarbeidsgeneesheer voorstellen de tussentijd van de periodieke gezondheidsbeoordeling met één jaar te verlengen. Binnen deze (verlengde) tussentijd wordt een gepast systeem voor toezicht op de blootstelling van de werknemers ingesteld en jaarlijks geëvalueerd. Dit systeem bevat bijkomende handelingen die bestaan uit : • een biologisch toezicht waarbij betrouwbare en specifiek gevalideerde indicatoren gebruikt worden die specifiek zijn voor het chemisch agens en zijn metabolieten, of voor het biologisch agens; • een test naar vroegtijdige en omkeerbare effecten ten gevolge van de blootstelling, bedoeld om het risico op te sporen.

(18) Artikel 28

18

De voorgestelde ingekorte of verlengde tussentijd en de resultaten van het gepaste systeem voor toezicht worden voor voorafgaandelijk advies aan het Comité voor preventie en bescherming op het werk voorgelegd en meegedeeld aan de geneesheerarbeidsinspecteur van de Afdeling van het basistoezicht van de Algemene Directie

Toezicht op het Welzijn op het werk. Deze laatste kan de door de preventieadviseurarbeidsgeneesheer voorgestelde tussentijd wijzigen of een nieuwe tussentijd vaststellen.

4.2.4 Beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer De preventieadviseur kan, op grond van zijn resultaten en wanneer de gezondheidstoestand van de werknemer dit vereist, aan de werkgever alle gepaste individuele en collectieve preventie- en beschermingsmaatregelen voorstellen. De werkgever moet de individuele en collectieve preventie- of beschermingsmaatregelen toepassen die door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer voorgesteld en gekozen zijn naar gelang de resultaten van de gezondheidsbeoordeling en de gezondheidstoestand van de werknemer (19). Een collectieve maatregel kan bestaan in: • vorming of verstrekken van informatie over de algemene preventie- en beschermingsmaatregelen; • de gezondheid beoordelen van alle werknemers die een analoge blootstelling hebben ondergaan of die werden tewerkgesteld aan gelijkaardige activiteiten; • opnieuw uitvoeren van de risicoanalyse met betrekking tot de specifieke risico’s van de werkpost of activiteit, bijvoorbeeld bij toepassing van een nieuwe techniek, het gebruik van een nieuw product, of de verhoging van het werkritme. Deze maatregelen worden ter kennis gebracht van het Comité voor preventie en bescherming op het werk. Een individuele maatregel kan bestaan in: • het verminderen van de duur, de intensiteit of frequentie van de blootstelling aan agentia of aan een belasting; • het voorstellen van een herinrichting of aanpassing van de werkpost of activiteit en/of de werkmethodes en/of de arbeidsomstandigheden; • het niet meer blootstellen van de betrokken werknemer aan een agens of belasting van ergonomische aard, of die verbonden is aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempogebonden werk. Deze maatregel is een beslissing die voor een individuele werknemer wordt genomen en die vermeld wordt op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling. Het Comité moet op de hoogte worden gebracht van: • het type handelingen dat gekozen is door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, indien deze opteert voor andere bijkomende handelingen dan die welke door het koninklijk besluit vastgesteld zijn voor de periodieke en voorafgaande gezondheidsbeoordeling (20); • de collectieve maatregelen vanwege de werkgever naar aanleiding van de resultaten van de periodieke gezondheidsbeoordeling (21). Het Comité geeft een voorafgaand advies over: • een verandering in periodiciteit van de periodieke gezondheidsbeoordeling zoals voorgesteld door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer; • de resultaten van het gepaste systeem voor toezicht dat gehanteerd wordt in de tussentijd die twee periodieke gezondheidsbeoordelingen scheidt (22).

(19) Artikel 34 (20) Artikel 32 (21) Artikel 34 §2 (22) Artikel 33 §4

19

4.3

Onderzoek bij werkhervatting (23) en bezoek voorafgaand aan de werkhervatting (24)

4.3.1 Betrokken werknemers Het gaat om de werkne(e)m(st)ers tewerkgesteld aan een veiligheidsfunctie, functie met verhoogde waakzaamheid, een activiteit met welbepaald risico, of een activiteit verbonden aan voedingswaren.

4.3.2 Doel van het onderzoek Het onderzoek moet de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in staat stellen na te gaan of de werknemer nog steeds geschikt is voor de werkpost die hij voordien bezette, of de activiteit die hij voordien uitoefende.

4.3.3 Organisatie van het onderzoek bij werkhervatting

(23) Artikelen 35 en 36 (24) Artikel 36bis

20

Het onderzoek bij werkhervatting mag niet plaatsvinden gedurende de periode dat de werknemer afwezig is, dus gedurende de periode waarin de uitvoering van de arbeidsovereenkomst geschorst is; wel moet het onderzoek plaatsvinden op de eerste dag van de werkhervatting of ten laatste op de achtste dag na de werkhervatting om na te gaan of de werknemer wel degelijk bekwaam is om zijn werk te hervatten.

4.3.4

Organisatie van het bezoek voorafgaand aan de werkhervatting

De werknemer heeft recht op een bezoek voorafgaand aan de werkhervatting indien hij onderworpen is aan het gezondheidstoezicht en reeds minstens vier weken arbeidsongeschikt is. Werknemers kunnen er belang bij hebben een dergelijk bezoek voorafgaand aan de werkhervatting te vragen, omdat de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer aan de werkgever op die manier aangepaste maatregelen kan voorstellen (een aanpassing van de post of de arbeidsomstandigheden), teneinde de belasting verbonden aan deze post te verminderen zodat de werkgever een aangepast werk kan geven aan de werknemer vanaf de werkhervatting. De werknemer neemt het initiatief door een schriftelijke aanvraag te richten aan de werkgever. De werkgever verwittigt de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer op het ogenblik van de ontvangst van deze aanvraag. Deze laatste nodigt de werknemer dan uit voor een bezoek binnen een termijn van 8 dagen volgend op de ontvangst van de aanvraag. De werknemer dient zijn akkoord te verlenen opdat de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer het medisch dossier van de werknemer bij de behandelende geneesheer kan raadplegen en kan overleggen met deze laatste.

OPMERKING Het gaat hier enkel om een bezoek, en dus niet om een onderzoek. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer kan de werknemer dus niet onderzoeken, enkel overleggen met de huisarts over de gezondheidstoestand en een onderzoek van de werkpost doorvoeren. Bedoeling is enkel dat de preventieadviseur-geneesheer aan de werkgever kan kenbaar maken welke aanpassingen aan de werkpost hij reeds kan doorvoeren voor de werknemer, zodat wanneer deze weer aan het werk gaat de aanpassingen reeds gebeurd zijn. Een onderzoek bij werkhervatting heeft dus slechts plaats op het moment van werkhervatting, en niet eerder.

4.4

Spontane raadpleging

Elke werknemer, al dan niet onderworpen aan het gezondheidstoezicht, heeft het recht de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer spontaan te raadplegen (25) voor gezondheidsklachten die hij wijt aan het feit dat onvoldoende preventiemaatregelen werden genomen, zoals bijvoorbeeld een verkeerdelijk aangepaste werkpost, onaangepaste uitrustingen voor individuele bescherming, of onvoldoende in aanmerking genomen stressfactoren die bij de werknemer zorgen voor ongemakken of symptomen van een aandoening die hij aan zijn arbeidsomstandigheden wijt. Het gevolg voor de werknemer zou een eventuele beslissing tot ongeschiktheid vanwege de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer kunnen zijn, met alle mogelijke gevolgen van dien. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer wordt in dat verband de keuze gelaten (26).

(25) Artikel 37 (26) “Die gezondheidsbeoordeling wordt, in voorkomend geval, bekrachtigd door een beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer …” artikel 37

21

De werkgever moet door de werknemer op de hoogte gebracht worden van diens aanvraag, zodat hij de werknemer het formulier “verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers” kan bezorgen, en de noodzakelijke formaliteiten kan vervullen opdat de werknemer zich tot de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer kan wenden.

4.5

Voortgezet gezondheidstoezicht (27)

Indien een werknemer tijdens zijn loopbaan blootgesteld werd aan chemische, fysische of biologische agentia waarvoor gezondheidstoezicht op reglementaire basis is voorzien, heeft die werknemer die niet langer is blootgesteld recht op gezondheidstoezicht, met inbegrip van de noodzakelijke medische onderzoeken (ongeacht hij al dan niet nog deel uitmaakt van de onderneming waarin de blootstelling gebeurde).

(27) Artikel 38

22

Zijn werkgever staat in voor het gezondheidstoezicht, en draagt de kosten indien de werknemer nog steeds deel uitmaakt van de onderneming. Indien de werknemer niet langer deel uitmaakt van de onderneming moet de werkgever bij het Fonds voor Beroepsziekten verklaren welke werknemers ervan kunnen genieten; dit Fonds is bevoegd om te beslissen over het gevolg dat aan die verklaring moet worden gegeven.

4.6

De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn reïntegratie (28)

Elke werknemer, ongeacht hij al dan niet onderworpen is aan het gezondheidstoezicht, mag zijn werkgever vragen om een procedure voor reïntegratie wanneer zijn behandelende geneesheer hem definitief ongeschikt verklaart voor de verdere uitvoering van zijn werk (zie punt 2.4.1). De termijn waarbinnen de werknemer zijn aanvraag kan indienen, zo de werkgever die zelf niet heeft vastgesteld, kan redelijkerwijze geschat worden op 1 maand. Indien de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer na onderzoek meent dat de werknemer zijn werk verder kan uitvoeren, mits enkele aanpassingen worden doorgevoerd, of een andere functie kan uitoefenen onder bepaalde voorwaarden of na aanpassingen, dient de werkgever met de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer contact op te nemen wanneer hij van mening is dat hij daaraan geen gevolg kan geven, en moet hij zijn beslissing rechtvaardigen, want het gevolg kan het ontslag van de werknemer wegens overmacht zijn.

4.7

Uitbreiding van het gezondheidstoezicht (29)

Een uitbreiding van het gezondheidstoezicht kan alleen op basis van de risicoanalyse en is beperkt tot de werknemers die tewerkgesteld zijn in de onmiddellijke omgeving van de werkpost van een werknemer die onderworpen is aan het gezondheidstoezicht (bijv. een werknemer die blootgesteld is aan overdadige geluidshinder afkomstig van een werkpost in zijn buurt). Deze uitbreiding kan gebeuren op initiatief van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, de vertegenwoordigers van de werknemers of de werkgever, en moet ter advies aan het Comité worden voorgelegd. De aangeduide werknemers worden aldus onderworpen aan een gezondheidstoezicht waarvan de medische onderzoeken gelijkaardig zijn aan deze die worden gesteld bij de verplicht onderworpen werknemers, omdat ze blootgesteld zijn aan hetzelfde risico. Wel zullen bijvoorbeeld de periodiciteit of de inhoud van die onderzoeken vastgesteld worden door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Het gaat dus niet om een nieuwe categorie van werknemers die verplicht onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht, maar om afzonderlijke werknemers die de door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer vastgestelde gezondheidsbeoordelingen ondergaan.

4.8

Bepaalde categorieën van werknemers

Het KB van 28 augustus 2003 omvat de algemene beginselen van het gezondheidstoezicht voor alle werknemers. Bepaalde categorieën van werknemers zoals jongeren op het werk, zwangere werkneemsters, stagiairs en uitzendkrachten zijn onderworpen aan een specifiek gezond-

(28) Artikelen 39 tot 41 (29) Artikelen 42 en 43

23

heidstoezicht dat afgestemd is op hun situatie en dat niet vergelijkbaar is met dat van andere werknemers. Zo zijn bijvoorbeeld jongeren en uitzendkrachten kwetsbaarder en lopen ze makkelijker het risico om blootgesteld te worden aan gevaarlijke arbeidsomstandigheden. Gepaste beschermingsmaatregelen zijn voor hen dus zeker aangewezen. Het specifiek gezondheidstoezicht voor jongeren op het werk, stagiairs en werkneemsters tijdens de zwangerschap of lactatie komt verder in de brochure aan bod. De bijzondere koninklijke besluiten betreffende die categorieën moeten worden uitgevoerd. De bepalingen van die besluiten komen dus bovenop de algemene bepalingen waarin voorzien is bij het KB van 28 mei 2003. Voor de minder-valide werknemers en de PWA’ers zijn nog geen bijzondere besluiten uitgevaardigd. Een werknemer behorend tot een van die categorieën mag niet worden ontslagen of als kandidaat-werknemer worden geweigerd door de werkgever, louter en alleen om het feit dat hij tot een van die categorieën behoort (30). In hoofdstuk 9 wordt dieper ingegaan op een aantal van deze categorieën.

(30) Artikel 47

24

5 Verbodsbepalingen uit hoofde van de werkgever 5.1

Restricties

n De werkgever mag de werknemers die zich onttrekken aan de medische onderzoeken, inentingen en tuberculinetests die verplicht zijn bij koninklijk besluit niet aan het werk stellen of houden (31). n Tijdens de wervings- en selectieprocedure en gedurende de tewerkstelling van de werknemers mag de werkgever geen andere tests of medische onderzoeken laten uitvoeren dan die waarin voorzien is met toepassing van het koninklijk besluit en die door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer enkel worden uitgevoerd voor het staven van de beslissing dat de betrokkene op het tijdstip van het medisch onderzoek geschikt is voor de werkpost (32).

(31) Artikel 13 (32) Artikel 14

25

Hier dient gewezen te worden op een analogie met de wet van 28 januari 2003 betreffende de medische onderzoeken die binnen het kader van de arbeidsverhoudingen worden uitgevoerd, waarvan artikel 3 bepaalt dat de biologische tests, medische onderzoeken enkel door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer mogen worden uitgevoerd om na te gaan of een werknemer op dat moment geschikt is voor de openstaande betrekking. Informatiegaring over de gezondheidstoestand of een eventueel genetisch probleem is aldus verboden indien zij geen verband houdt met de huidige geschiktheid van de werknemer of kandidaat-werknemer voor de werkpost. Selectiegeneeskunde ten aanzien van de kandidaten is verboden. Artikel 14 van het koninklijk besluit verbiedt voorts tests met het oog op de opsporing van drugs en alcohol door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer of enig andere geneesheer op verzoek van de werkgever. Die tests kunnen enkel uitgevoerd worden met instemming van de werknemer en in het kader van de onderzoeken waarin voorzien is bij het koninklijk besluit (bijvoorbeeld in het kader van het medisch onderzoek van een werknemer die verbonden is aan een veiligheidsfunctie of een functie met verhoogde waakzaamheid waarvan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer meent dat een dergelijke test moet worden uitgevoerd om de geschiktheid van de werknemer na te gaan), op straffe van inbreuk op de wetgeving betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de hierboven geciteerde wet van 28 januari 2003. Ten aanzien van druggebruik of alcoholmisbruik kan een werkgever in het arbeidsreglement restrictieve maatregelen opnemen met betrekking tot het verbruik, evenals sancties in geval van misbruik. De werkgever mag volgende werknemers niet aan het werk stellen of aan het werk houden op een werkpost (33) (zie ook hoofdstuk 6): •

•

een werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie, die een activiteit met welbepaald risico uitoefent en voor wie een aanpassing of verandering van werkpost niet mogelijk is omdat ze door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer ongeschikt is verklaard; een werknemer die een veiligheidsfunctie of een functie met verhoogde waakzaamheid uitoefent, of blootgesteld is aan ioniserende stralingen en die ongeschikt is verklaard door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.

5.2

(33) Artikel 71 (34) Verplichte inentingen krachtens het koninklijk besluit van 4 augustus 1996 (35) Artikel 73

26

Verplichtingen voor de werknemer

n Alle werknemers zijn verplicht om de medische onderzoeken, inentingen en tuberculinetests te ondergaan die verplicht zijn bij voornoemd koninklijk besluit of bij specifieke koninklijke besluiten (34). De werknemer is aldus verplicht om die onderzoeken en inentingen te ondergaan op straffe van stopzetting van de uitoefening van zijn werk. Hij mag evenmin een decharge ondertekenen omdat het verplichte medisch onderzoek of inenting deel uitmaakt van de contractuele verplichtingen. n Indien een werknemer lijdt aan een ernstige besmettelijke ziekte en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer verklaart op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling dat die werknemer op ziekteverlof moet worden gesteld, dan is de werknemer verplicht om zijn behandelende arts te raadplegen (35).

6 De beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer In de meeste gevallen zal het medisch onderzoek door de preventieadviseurarbeidsgeneesheer uitwijzen dat de betrokkene geschikt is voor zijn/haar functie, en blijft alles bij het oude. Niettemin kan een werknemer, ondanks alle mogelijke preventiemaatregelen, medisch ongeschikt worden bevonden voor een welbepaalde functie of activiteit. In dat geval zal deze werknemer door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer arbeidsongeschikt worden verklaard.

6.1

Formulier voor de gezondheidsbeoordeling

De beslissing over de arbeids(on)geschiktheid die de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer na een medisch onderzoek neemt, wordt aan de werkgever en de werkgever formeel meegedeeld aan de hand van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling. Dit formulier wordt opgemaakt in drie exemplaren. Een exemplaar wordt in een gesloten enveloppe gezonden naar de werkgever en een ander naar de werknemer, of hij bezorgt hen dit persoonlijk. Een derde exemplaar wordt in het gezondheidsdossier van de werknemer gevoegd. Het formulier voor de gezondheidsbeoordeling mag geen enkele aanwijzing bevatten over de diagnose, noch enige andere formulering die de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer in het gedrang zou kunnen brengen (36). De vermelding op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling is afhankelijk van de vorm van de gezondheidsbeoordeling. Op de als bijlage 1 weergegeven tabel is vermeld welke rubrieken in welke gevallen dienen te worden ingevuld.

6.2

Bevorderen van tewerkstellingskansen

Een van de doelstellingen die de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer voor ogen moet houden bij de uitvoering van zijn taak, bestaat erin de tewerkstellingskansen te bevorderen voor iedereen, onder meer door het voorstellen van aangepaste werkmethodes, het voorstellen van aanpassingen van de werkpost en het zoeken naar aangepast werk, ook voor personen met een beperkte arbeidsgeschiktheid (37). In dit koninklijk besluit werden dan ook de nodige waarborgen voorzien om het streefdoel van het behoud van de werkpost voor de werknemer te kunnen bereiken : n Vooraleer een tijdelijke of definitieve werkverandering voor te stellen of een beslissing tot arbeidsongeschiktheid te nemen, dient de preventieadviseur gepaste bijkomende onderzoeken uit te voeren. Daarnaast doet hij navraag naar de sociale toestand van de werknemer, maakt hij een nieuwe risicoanalyse en onderzoekt hij ter plaat-

(36) Artikel 48 (37) Artikel 3, a)

27

se welke maatregelen en aanpassingen het mogelijk zouden maken om de werknemer zijn werkpost of activiteit te laten behouden, rekening houdend met zijn mogelijkheden. De werknemer kan zich daarbij laten bijstaan door een werknemersafgevaardigde van het Comité of bij ontstentenis door een syndicale vertegenwoordiger van zijn keuze (38). n De werknemer kan ook gebruik maken van de overlegprocedure en/of de beroepsprocedure. Vooraleer de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer zijn beslissing een definitieve vorm geeft, d.i. vooraleer hij zijn beslissing vermeldt op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling, heeft de werknemer, in geval de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer hem een werkverandering voorstelt, het recht om een overlegprocedure te starten. Indien de beslissing tot ongeschiktheid is kenbaar gemaakt op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling, heeft de werknemer bovendien het recht om hiertegen een beroepsprocedure in gang te zetten. (38) Artikel 55

28

Hoofdstuk 7 bevat een gedetailleerde uiteenzetting van de beide procedures.

7 7.1

Overleg- en beroepsprocedure Overlegprocedure (39)

De overlegprocedure is bedoeld voor werknemers waarbij de preventieadviseurarbeidsgeneesheer oordeelt dat een definitieve werkverandering noodzakelijk is, omdat een aanpassing van de veiligheidsfunctie, de functie met verhoogde waakzaamheid, of de activiteit met welbepaald risico technisch of objectief niet mogelijk is of om gegronde redenen redelijkerwijze niet kan worden geëist.

LET OP! Er is geen overlegprocedure mogelijk in geval van voorafgaande gezondheidsbeoordeling.

Vóór de invulling van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling, brengt de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer de werknemer op de hoogte van zijn voorstel tot werkverandering. Dit dient SCHRIFTELIJK te gebeuren : • ofwel door het afleveren van een document dat de werknemer tekent voor ontvangst; • ofwel door de werknemer een aangetekende brief met ontvangstmelding te sturen. De werknemer beschikt over een termijn van 5 werkdagen die volgt op de ontvangstmelding om al dan niet zijn akkoord te geven aan dit voorstel. Indien de werknemer NIET akkoord gaat, wijst hij aan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer een behandelend arts naar keuze aan. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer dient aan deze arts zijn beslissing mee te delen, die hij motiveert. De beide artsen trachten een compromis te bereiken, dat tot een gemeenschappelijke beslissing leidt, eventueel met behulp van bijkomende onderzoeken of raadplegingen (waarvan de kosten steeds ten laste van de werkgever vallen). Indien er GEEN gemeenschappelijk akkoord wordt bereikt, of indien de termijn van 14 werkdagen verstreken is, handhaaft de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer zijn beslissing op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling, met vermelding in rubriek G van dit formulier dat de arts van de werknemer hier niet mee akkoord is of dat de overlegprocedure niet is kunnen eindigen binnen de 14 werkdagen. Dit overleg schorst de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Hierop bestaan evenwel een aantal uitzonderingen, namelijk indien het een gezondheidsbeoordeling betreft van : • een werknemer belast met een veiligheidsfunctie, een functie met verhoogde waakzaamheid of een activiteit met risico op blootstelling aan ioniserende straling; • een werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie die is tewerkgesteld op een werkpost waarvan de beoordeling wijst op een activiteit met specifiek risico; • een werknemer die is getroffen door een ernstige besmettelijke ziekte.

(39) Artikelen 59 - 63

29

In de hierboven vermelde gevallen schorst het overleg de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer niet. In dit geval vult de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer een eerste formulier voor de gezondheidsbeoordeling in op het ogenblik dat hij de werknemer op de hoogte brengt van zijn beslissing een definitieve werkverandering voor te stellen. Na afloop van de overlegprocedure vult hij dan een tweede formulier voor de gezondheidsbeoordeling in.

7.2 preventieadviseurarbeidsgeneesheer

Schematische voorstelling van de overlegprocedure

Voorstel definitieve werkverandering (evtl.eerste formulier voor de GB (*) i.k.v. art. 62)

werknemer

binnen termijn van 5 werkdagen akkoord

niet akkoord

Invullen formulier GB (evtl. 2de formulier GB i.k.v. art. 62) met handhaving beslissing meedelen beslissing + motivering Tussenkomst behandelende arts (gekozen door werknemer)

preventieadviseurarbeidsgeneesheer zoeken naar compromis

ofwel

Gemeenschappelijke beslissing (invullen formulier GB of evtl. invullen 2de formulier GB gemeenschappelijke beslissing) (*) GB : gezondheidsbeoordeling

30

Geen gemeenschappelijke beslissing (invullen formulier GB of evtl. invullen 2de formulier GB handhaving beslissing)

Termijn van 14 werkdagen is verstreken (invullen formulier GB of evtl. invullen 2de formulier GB handhaving beslissing

7.3

Beroepsprocedure (40)

De beroepsprocedure is bedoeld voor werknemers waarbij de preventieadviseurarbeidsgeneesheer de geschiktheid van de werknemer in verband met het uitgevoerde werk heeft beperkt, of wanneer hij heeft beslist tot ongeschiktheid om het uitgevoerde werk verder te zetten.

LET OP! De beroepsprocedure is niet mogelijk in geval van voorafgaande gezondheidsbeoordeling. De beroepsprocedure mag ingesteld worden onafhankelijk van het al dan niet gebruiken van de overlegprocedure. Het feit dat een werknemer geen gebruik heeft gemaakt van de overlegprocedure vormt geen beletsel voor het instellen van een beroepsprocedure. Het beroep moet ingesteld worden bij aangetekende brief bij de bevoegde geneesheerarbeidsinspecteur van de Afdeling van het Basistoezicht van de Algemene Directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk, binnen een termijn van 7 werkdagen na de verzendingsdatum of de overhandiging van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling. De bevoegde geneesheer-arbeidsinspecteur roept de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en de behandelende arts van de werknemer schriftelijk samen op een door hem bepaalde datum en plaats, en vraagt hen de relevante documenten in verband met de gezondheidstoestand van de werknemer mee te brengen. Hij roept ook de werknemer op die kan worden onderzocht en gehoord. De behandeling van het beroep heeft uiterlijk plaats binnen 21 werkdagen na de ontvangstdatum van het beroep. Deze termijn kan worden verlengd tot 31 werkdagen indien de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de werknemer werd geschorst wegens ziekteverlof. Indien een arts tijdens de beroepsprocedure een deskundig onderzoek vraagt, dient de beslissing genomen te worden binnen een termijn van 31 werkdagen vanaf de dag dat het beroep behandeld werd. De beslissing wordt genomen door de drie artsen bij meerderheid van stemmen. Is er een arts afwezig, en is er geen akkoord tussen de aanwezige artsen, neemt de bevoegde geneesheer-arbeidsinspecteur zelf de beslissing. De beslissing wordt door de geneesheer-arbeidsinspecteur opgetekend in een verslag dat door de aanwezige artsen wordt ondertekend en in het gezondheidsdossier van de werknemer wordt bewaard. Een afschrift van dit verslag wordt door de geneesheerarbeidsinspecteur onmiddellijk aan de werkgever en aan de werknemer bezorgd. Het beroep SCHORST de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Dit geldt evenwel NIET voor het medisch onderzoek van : • een werknemer met een veiligheidsfunctie, een functie met verhoogde waakzaamheid, of een activiteit met een risico op blootstelling aan ioniserende stralingen; • een werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie die op een werkpost is tewerkgesteld waarvan de beoordeling uitwijst dat het een activiteit met een specifiek risico betreft.

(40) Artikelen 64 - 69

31

7.4

Schematische voorstelling van de beroepsprocedure

preventieadviseurarbeidsgeneesheer

Verzending / overhandiging Formulier GB (*)

werknemer

Beslissing = beperking geschiktheid / ongeschikt 7 werkdagen

akkoord

niet akkoord

Beslissing = definitief

Aangetekende brief

Geneesheer-arbeidsinspecteur Schriftelijke oproep binnen termijn van 21 werkdagen (31 werkdagen indien werknemer in ziekteverlof)

preventieadviseurarbeidsgeneesheer

behandelende arts

max. na 31 werkdagen indien deskundig onderzoek definitieve beslissing

(*) GB : gezondheidsbeoordeling

32

werknemer

8 Gevolgen van de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Indien de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer aanbevelingen op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling heeft vermeld, moet de werkgever trachten de werknemer te werk te stellen op een andere werkpost of aan een andere activiteit waarvan hij de tewerkstellingsvoorwaarden bepaalt (41). Wanneer de werknemer een beroepsprocedure heeft opgestart, is de beslissing nog niet definitief en mag hij, tot op de dag van de definitieve beslissing, geen loonverlies lijden.Tijdens die periode dient de werknemer elk werk aan te nemen dat naar het oordeel van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer bij zijn gezondheidstoestand past (42). Zolang er geen definitieve beslissing is genomen omtrent de arbeidsgeschiktheid van de werknemer, is de definitieve arbeidsongeschiktheid niet bewezen (43). Indien de beslissing definitief is (geen beroepsprocedure meer mogelijk), en de werknemer werd definitief arbeidsongeschikt verklaard, dan heeft de werkgever de plicht de werknemer aan het werk te houden overeenkomstig de aanbevelingen van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, door hem ander werk te geven. Indien dit evenwel noch technisch, noch objectief mogelijk is, of wanneer dat om gegronde redenen redelijkerwijze niet kan worden geëist, kan de werkgever overmacht inroepen. Het belangrijkste gevolg van de vaststelling van medische overmacht is dat de overeenkomst ontbonden is. Hier dient evenwel zeer omstandig mee omgesprongen te worden. Indien de werkgever overmacht inroept om een einde te stellen aan de overeenkomst, moet hij het bewijs leveren dat de uitvoering definitief onmogelijk is. Dit kan gebeuren met alle rechtsmiddelen.

(41) Artikel 70, §1 (42) Artikel 70, §2 (43) Artikel 70, §3

33

9 Specifiek gezondheidstoezicht voor jongeren op het werk, stagiairs en werkneemsters tijdens de zwangerschap, de lactatie en na de bevalling In dit hoofdstuk wordt dieper ingegaan op enkele bijzondere categorieën van werknemers voor wie een specifiek gezondheidstoezicht vereist is, afgestemd op hun bijzondere situatie en kwetsbaarheid, en dat geregeld is bij bijzondere koninklijke besluiten.

9.1

Jongeren op het werk (44)

Het koninklijk besluit van 21 september 2004 betreffende de bescherming van stagiairs, wijzigde het koninklijk besluit van 3 mei 1999 betreffende de bescherming van jongeren op het werk.

9.1.1 Definitie van jongeren op het werk Onder “jongeren op het werk” verstaat men: • werknemers tussen 15 en 18 jaar die niet langer onderworpen zijn aan de voltijdse leerplicht, of • personen die verbonden zijn aan een leerovereenkomst (leerjongens), ongeacht hun leeftijd, of • student-werknemers, ongeacht hun leeftijd.

9.1.2 Toepassing van het gezondheidstoezicht Op de jongeren is van toepassing: n Ofwel een passend gezondheidstoezicht (45), dat wil zeggen het algemeen gezondheidstoezicht (46) wanneer de jongeren op het werk zoals de andere werknemers een activiteit uitoefenen die hen onderwerpt aan het verplicht medisch toezicht (veiligheidsfunctie, functie met verhoogde waakzaamheid, activiteit met welbepaald risico, activiteit verbonden aan voedingswaren). Dat passend gezondheidstoezicht omvat naar gelang het geval alle onderzoeken waarin voorzien is bij het koninklijk besluit van 28 mei 2003. n Ofwel een zogenaamd specifiek gezondheidstoezicht (47), omdat de jongeren op het werk bijzonder kwetsbare werknemers zijn wegens hun leeftijd en gebrek aan ervaring. Dat specifiek gezondheidstoezicht is van toepassing wanneer de jongeren op het werk: • de leeftijd van 18 jaar nog niet bereikt hebben; • nachtarbeid verrichten;

(44) KB van 03 mei 1999 betreffende de bescherming van de jongeren op het werk, gewijzigd bij het KB van 03 mei 2003 en bij het KB van 21 september 2003 (45) Artikel 12, §1, van het KB van 03 mei 1999, laatst gewijzigd bij het KB van 21 september 2004 (46) KB van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht over de werknemers (47) Artikel 12, §2, van het KB van 03 mei 1999, laatst gewijzigd bij het KB van 21 september 2004

35

•

een afwijking hebben gekregen om arbeid te verrichten die in principe verboden is voor jongeren (48) omwille van de gezondheidsrisico’s, en waarvan die lijst als bijlage gaat bij het koninklijk besluit van 3 mei 1999 (zie lijst in bijlage 2).

Het specifiek gezondheidstoezicht omvat een voorafgaande gezondheidsbeoordeling. Het kan eveneens een periodieke gezondheidsbeoordeling omvatten, in de gevallen zoals bepaald door het koninklijk besluit van 28 mei 2003 (risicoactiviteit die bijvoorbeeld om de zes maanden een periodieke gezondheidsbeoordeling vereist of om het jaar indien de jongere op het werk dezelfde activiteit gedurende meer dan één jaar uitoefent).

9.2

Stagiairs (49)

9.2.1 Definitie van stagiair “Elke leerling of student die in het kader van een leerprogramma georganiseerd door een onderwijsinstelling, daadwerkelijk arbeid verricht bij een werkgever, in gelijkaardige omstandigheden als de werknemers in dienst van die werkgever, en dit met het oog op het opdoen van beroepservaring” (50). De observatiestages en bedrijfsbezoeken worden niet in aanmerking genomen. Personen die in een onderneming een beroepsopleiding volgen in het kader van een opleiding georganiseerd door Forem, de BGDA of de VDAB worden niet langer beschouwd als stagiairs in de zin van de nieuwe reglementering, maar zijn gelijkgesteld aan de andere werknemers, hetgeen inhoudt dat het koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op hen van toepassing is, net als op gewone werknemers.

9.2.2 Toepassing van het gezondheidstoezicht op de stagiairs Het type van gezondheidstoezicht dat van toepassing is op de stagiairs hangt af van de risicoanalyse die de werkgever van de stagiair moet uitvoeren. Het gezondheidstoezicht is dus een van de preventiemaatregelen die door de werkgever moeten worden getroffen. Het toezicht is: n ofwel een passend gezondheidstoezicht zoals hierboven beschreven voor de jongeren op het werk, n ofwel een specifiek gezondheidstoezicht zoals hierboven beschreven voor de jongeren op het werk in de drie aangehaalde gevallen. Dit gezondheidstoezicht is evenwel niet verplicht wanneer (51) : • de stagiair jonger is dan 18 jaar en uit de resultaten van de risicoanalyse is gebleken dat er geen enkele blootstelling aan een risico is ; • de stagiair, wat ook zijn leeftijd is, hoofdzakelijk beeldschermwerk verricht. (48) Artikel 8 van het KB van 03 mei 1999, afwijking voorzien bij artikel 9 van datzelfde besluit (49) KB van 21 september 2004 betreffende de bescherming van stagiairs gewijzigd door KB van 30 september 2005 en door KB van 2 juni 2006 (50) Artikel 2, 1° van het KB van 21 september 2004 (51) KB van 2 juni 2006 tot wijziging van het KB van 21 september 2004 (52) Artikel 6 van het KB van 21 september 2004

36

Wanneer de stagiair zich in een van deze twee situaties bevindt, moet hij beschikken over een attest dat bewijst dat hij werd onderworpen aan het medisch schooltoezicht, om vrijgesteld te kunnen worden van het medisch onderzoek. De resultaten van de risicoanalyse moeten in voorkomend geval ook aangeven welke inentingen verplicht zijn, of preventiemaatregelen onverwijld getroffen moeten worden indien een stagiaire zwanger is, en of een dosimetrische controle moet worden uitgevoerd bij blootstelling aan ioniserende stralingen (52). Beide types van gezondheidstoezicht zijn aldus dezelfde voor de jongeren op het werk. Voor de stagiairs is echter - gelet op de normale duurtijd van een stage - de inhoud van het gezondheidstoezicht beperkt tot een voorafgaande gezondheidsbeoordeling die eenmaal uitgevoerd wordt vóór de eerste stage bij de eerste werkgever die de stagiair

tewerkstelt. In elk geval kan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, wanneer de stage meer dan 6 maanden duurt en wanneer de stagiair wordt belast met werkzaamheden die in principe verboden zijn ingevolge de bijlage bij het koninklijk besluit van 3 mei 1999 betreffende de bescherming van jongeren op het werk, beslissen de stagiair te onderwerpen aan een periodieke gezondheidsbeoordeling. Aldus moet de externe dienst van de eerste werkgever bij wie de stagiair tewerkgesteld wordt de voorafgaande gezondheidsbeoordeling uitvoeren, of in voorkomend geval het departement van zijn interne dienst.

Uitzondering: Indien de stagiair blootgesteld is aan een nieuw risico tijdens zijn stage, waarvoor hij nog niet onderzocht is, of indien hij tijdens een latere stage blootgesteld is aan een ander risico waarvoor hij nog niet onderzocht is, moet hij een nieuwe voorafgaande gezondheidsbeoordeling ondergaan.

9.2.3 Wie is de kosten voor de medische onderzoeken van stagiairs verschuldigd? (53) De werkgever is de kosten niet verschuldigd wanneer hij expliciet aan de onderwijsinstelling waarvan de stagiair deel uitmaakt heeft gevraagd dat de interne of externe dienst van deze onderwijsinstelling wordt belast met het gezondheidstoezicht van de stagiair, wanneer dit gezondheidstoezicht gerechtvaardigd wordt door de resultaten van de risicoanalyse, die de werkgever bij zijn aanvraag moet voegen. Het is een federaal Fonds dat belast wordt met de kosten veroorzaakt door de algemene medische onderzoeken die door de reglementering worden opgelegd.

(53) KB van 1 juli 2006 tot uitvoering van artikel 6, 8°, van de wetten betreffende de schadeloosstelling voor beroepsziekten, gecoördineerd op 3 juni 1970

37

9.2.4 Formulier voor de gezondheidsbeoordeling Dit formulier, dat ingevuld wordt door de desbetreffende arbeidsgeneesheer, dient als bewijs dat de stagiair de voorafgaande gezondheidsbeoordeling ondergaan heeft. Hij moet dit formulier bij een nieuwe stage voorleggen. De werkgever die een stagiair in het bezit van een dergelijk formulier ontvangt, gaat na of de stagiair niet blootgesteld zal worden aan een nieuw risico waarvoor de stagiair nog niet onderzocht is. Wanneer het de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer van de dienst voor preventie en bescherming op het werk van de onderwijsinstelling is die het formulier voor de gezondheidsbeoordeling heeft ingevuld, geeft hij een kopie van dit formulier aan de onderwijsinstelling die op haar beurt een kopie bezorgt aan de werkgever en de stagiair (54). (54) KB van 2 juni 2006 tot wijziging van het KB van 21 september 2004

38

9.3

Overzicht jongeren op het werk en stagiairs

JONGEREN OP HET WERK

STAGIAIRS

Passend gezondheidstoezicht Passend gezondheidstoezicht = algemeen gezondheidstoezicht zoals omschreven door het koninklijk besluit van 28 mei 2003 (voor veiligheidsfunctie, functie met verhoogde waakzaamheid, activiteit met welbepaald risico, activiteit verbonden aan voedingswaren).

Idem behalve indien de stagiair uitsluitend beeldschermwerk verricht è geen gezondheidstoezicht.

Inhoud: alle onderzoeken vermeld in het Inhoud: alleen voorafgaande gezondheidskoninklijk besluit van 28 mei 2003. beoordeling (behalve als nadien sprake is van nieuw risico).

Specifiek gezondheidstoezicht Specifiek gezondheidstoezicht = als de jonge- Idem behalve indien de stagiair jonger is dan re jonger dan 18 is, of nachtarbeid verricht, of 18 jaar maar aan geen enkel risico is blootgeeen activiteit uitoefent die in principe verbo- steld. den is bij koninklijk besluit van 3 mei 1999 maar waarvoor een afwijking werd verkregen. Inhoud: voorafgaand gezondheidsbeoordeling en periodieke in voorkomend geval.

Inhoud: alleen voorafgaande gezondheidsbeoordeling (behalve als nadien sprake is van nieuw risico), aangevuld door een periodieke gezondheidsevaluatie indien de stage langer duurt dan zes maanden en indien de stagiair in principe verboden werkzaamheden uitvoert.

Formulier voor de gezondheidsbeoordeling waarop arbeidsgeneesheer melding maakt van hetzij de geschiktheid, hetzij de geschiktheid voor een functie of activiteit waarvoor hij de tewerkstellingsvoorwaarden vaststelt. Een nieuw formulier wordt in voorkomend geval opgesteld bij elk nieuw onderzoek.

9.4

Het formulier dient als bewijs dat de stagiair de voorafgaande gezondheidsbeoordeling heeft ondergaan bij de eerste stage. Wanneer het formulier ingevuld werd door de arbeidsgeneesheer verbonden aan de dienst voor preventie en bescherming op het werk van de onderwijsinstelling, bezorgt hij een kopie aan de onderwijsinstelling. De onderwijsinstelling bezorgt een kopie aan de werkgever en aan de stagiair.

De werkneemsters tijdens de zwangerschap en lactatie en na de bevalling (55)

9.4.1 Algemene verplichtingen van de werkgever Elke werkgever is verplicht om bij tewerkstelling van een (of meerdere) al dan niet zwangere werkneemster(s) in zijn bedrijf over te gaan tot de evaluatie van de risico’s die een invloed zouden kunnen hebben op de gezondheid van een werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie, of op de gezondheid van het kind. Daartoe bepaalt de werkgever welke activiteiten binnen zijn onderneming een risico zouden kunnen inhouden, met andere woorden de activiteiten die gepaard gaan met

(55) Wet van 3 april 1995 tot aanpassing van een aantal bepalingen betreffende de moederschapsbescherming in de arbeidswet van 16 maart 1971 – KB van 2 mei 1995 betreffende de moederschapsbescherming

39

blootstelling aan chemische, fysische of biologische agentia of aan arbeidsprocédés of –omstandigheden waarvan een indicatieve lijst opgenomen is als bijlage I bij het koninklijk besluit van 2 mei 1995. De evaluatie heeft betrekking op de aard, graad, duur en frequentie van de blootstelling aan die agentia. De werkgever heeft ook kennis, aan de hand van bijlage II bij het koninklijk besluit, van de activiteiten die verboden zijn voor werkneemsters tijdens de zwangerschap of lactatie. De evaluatie wordt uitgevoerd in samenwerking met de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en bepaalt welke preventiemaatregelen getroffen moeten worden om te vermijden dat de betrokken werkneemsters blootgesteld worden aan een risico. De volgende preventiemaatregelen kunnen (naar gradatie) genomen worden door de werkgever: aanpassing van de werkpost of van de arbeidsvoorwaarden zodat de blootstelling aan het vastgestelde risico vermindert, verandering naar een werkpost die verenigbaar is met de toestand van de werkneemster, verwijdering van de werkneemster indien de twee voornoemde maatregelen niet mogelijk zijn (stemt overeen met de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst). Alle werkneemsters van de onderneming, ongeacht ze zwanger zijn of niet, moeten op de hoogte worden gebracht van de risico’s die zich kunnen voordoen tijdens de zwangerschap of lactatie en van de maatregelen die in dat verband worden getroffen.

9.4.2 Wanneer begint de bescherming van de gezondheid van een zwangere werkneemster? Het beschermingsproces treedt in werking van zodra de werkneemster haar werkgever op de hoogte heeft gebracht van haar toestand. De werkneemster heeft er dus alle baat bij om de werkgever zo vlug mogelijk op de hoogte te brengen. De werkgever brengt vervolgens de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer op de hoogte.

9.4.3 Welke werkneemsters (tijdens de zwangerschap, lactatie of na de bevalling) vallen onder deze bescherming (56)? n De werkneemsters die activiteiten uitoefenen waarvan de risico-evaluatie heeft aangetoond dat er een risico bestaat voor hun veiligheid of gezondheid, met andere woorden de werkneemsters die tewerkgesteld zijn op een risicopost (57). n Een werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie die een aandoening of gevaar aanvoert welke verband houdt met haar toestand en die ze wijt aan haar werkpost (zoals bijvoorbeeld rugpijnen), voor zover de geraadpleegde arbeidsgeneesheer een gezondheidsrisico heeft vastgesteld (58). n Een werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie die nachtarbeid verricht en die verzoekt om niet langer nachtarbeid te verrichten (59). De werkgever moet een van de voornoemde preventiemaatregelen treffen voor de werkneemsters met een risicofunctie. (56) Artikelen 42 tot 43bis van de wet van 3 april 1995 (57) Artikel 41 van de wet van 3 april 1995 en artikel 7 van het KB van 2 mei 1995 (58) Artikel 42 van de wet van 3 april 1995 (59) Artikel 43 van de wet van 3 april 1995

40

Voor de werkneemsters die een verboden activiteit verrichten (bijlage II van het koninklijk besluit van 2 mei 1995) moet onverwijld een preventiemaatregel worden getroffen van zodra de werkgever op de hoogte is van de toestand van de werkneemster. De maatregelen vanwege de werkgever kunnen indien nodig worden aangepast in het licht van de aanbevelingen van de arbeidsgeneesheer, nadat hiernavolgend medisch onderzoek is uitgevoerd.

9.4.4 Gezondheidstoezicht over de werkneemsters die onder de moederschapsbescherming vallen In de drie aangehaalde gevallen (risicofunctie, aanvraag van de werkneemster, of werkneemster die niet langer nachtarbeid wil verrichten) moet de werkgever de werkneemster aan een medisch onderzoek onderwerpen en haar het formulier “verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers” (60) bezorgen dat bestemd is voor de arbeidsgeneesheer. Na het medisch onderzoek noteert de arbeidsgeneesheer zijn beslissing omtrent de arbeidsgeschiktheid op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling (61). De arbeidsgeneesheer kan tot het besluit komen dat de werkneemster geschikt is om haar activiteiten verder uit te oefenen, ofwel dat ze een andere activiteit moet uitoefenen onder de door hem bepaalde voorwaarden. Indien hij verklaart dat de werkneemster ongeschikt is om haar activiteiten uit te oefenen en bovendien ongeschikt is voor enige andere activiteit, dan wordt de werkneemster in staat van verwijdering gesteld, waarbij het formulier voor de gezondheidsbeoordeling als bewijsstuk geldt met het oog op een uitkering in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. De arbeidsgeneesheer kan eveneens beslissen dat de werkneemster met ziekteverlof moet worden gezonden, maar dan voor een aandoening die vreemd is aan het moederschap zodat het hier niet gaat om een beslissing tot ongeschiktheid. De beslissing van de arbeidsgeneesheer is niet alleen gebaseerd op de resultaten van de evaluatie van de risico’s die specifiek zijn voor de activiteit van de werkneemster, maar ook op de bijzondere gezondheidstoestand van de werkneemsters tijdens hun zwangerschap of lactatie, hetgeen kan leiden tot verschillende beslissingen voor zwangere werkneemsters die gelijkaardige activiteiten uitoefenen. In het kader van de werkhervatting na de bevalling moet een werkneemster, die onder een van de preventiemaatregelen viel, onderworpen worden aan een onderzoek bij werkhervatting onder dezelfde voorwaarden als de werknemers die onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht en die een onderzoek bij werkhervatting moeten ondergaan (62). Indien de arbeidsgeneesheer op dat moment oordeelt dat er nog steeds een risico bestaat voor de werkneemster na de bevalling, kan hij beslissen dat een van de voornoemde preventiemaatregelen moet worden getroffen. Een werkneemster na de bevalling voor wie geen preventiemaatregelen nodig waren, maar die toch deel uitmaakt van de werknemers die onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht, omdat ze bijvoorbeeld een activiteit uitoefent die verbonden is aan voedingswaren, wordt ook onderworpen aan het onderzoek bij werkhervatting zoals bedoeld in het koninklijk besluit van 28 mei 2003.

9.4.5 Gevolgen van de beslissing vanwege de arbeidsgeneesheer voor een zwangere werkneemster die een functie met een welbepaald risico uitoefent (60) Artikel 11 van het KB van 28 mei 2003 (61) Artikel 48 en 52 van het KB van 28 mei 2003 (62) Artikelen 35 en 36 van het KB van 28 mei 2003 (63) Artikel 71, §2 van het KB van 28 mei 2003

42

n Voor de werkgever: Indien de arbeidsgeneesheer op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling verklaard heeft dat de werkneemster ongeschikt is voor de uitoefening van een functie waarvan de evaluatie uitgewezen heeft dat ze een specifiek risico inhoudt en waarvoor een aanpassing niet mogelijk blijkt, is het hem verboden om de werkneemster die functie te laten behouden (63).

De werkgever moet zich steeds houden aan de beslissing en de aanbevelingen van de arbeidsgeneesheer. In tegengesteld geval moet hij verantwoording afleggen ten aanzien van de geneesheerinspecteur bij de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk of zelfs voor de rechtbank, indien de gezondheid van de werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie ofwel de gezondheid van het kind in het gedrang kon worden gebracht omdat de werkgever de beslissing van de arbeidsgeneesheer niet heeft nageleefd. n Voor de werkneemster: Zelfs indien de werkneemster tijdens de zwangerschap of lactatie die een functie met welbepaald risico uitoefent een overleg- of beroepsprocedure heeft ingesteld tegen de beslissing van de arbeidsgeneesheer die haar ongeschikt heeft verklaard, schorst de procedure de beslissing van de arbeidsgeneesheer niet, met als gevolg dat de werkneemster haar functie niet meer kan uitoefenen totdat de definitieve beslissing na afloop van de procedure valt (64).

9.4.6 Overzichtstabel specifiek gezondheidstoezicht (moederschap) Zwangerschap / lactatie functie met welbepaald risico

Zwangerschap / lactatie verboden activiteit

(64) Artikelen 62 en 69 van het KB van 28 mei 2003

Zwangerschap / lactatie activiteit met specifiek risico vastgesteld op vraag werkneemster

Zwangerschap / lactatie werkneemster wil geen nachtarbeid meer

Preventiemaatregel automa- Werkn. vroeg raadpleging aan tisch toegepast preventieadviseur-arbeidsgeneesheer die risico heeft vast- gesteld

hetzij 8 weken vóór bevalling hetzij op voorlegging medisch attest voor andere perioden of voor max. 4 weken na moederschapsverlof

MEDISCH ONDERZOEK DOOR PREVENTIEADVISEUR-ARBEIDSGENEESHEER DIE BESLISSING NEEMT -

hetzij geschikt voor dezelfde activiteit mits aanpassingen

-

hetzij geschikt voor dezelfde activiteit mits aanpassingen

-

hetzij ongeschikt voor nachtarbeid voor welbepaalde periode

-

hetzij geschikt voor ande- re activiteit

hetzij geschikt voor ande- re activiteit

hetzij geschikt voor ande- re activiteit

hetzij geschikt voor arbeid overdag

-

als werkgever onmogelijk andere activiteit kan vinden of als preventieadviseur-arbeidsgeneesheer werkneemster ongeschikt verklaart voor andere activiteit ê

als werkgever onmogelijk andere activiteit kan vinden of als preventieadviseur-arbeidsgeneesheer werkneemster ongeschikt verklaart voor andere activiteit ê

als werkgever onmogelijk andere activiteit kan vinden of als preventieadviseur-arbeidsgeneesheer werkneemster ongeschikt verklaart voor andere activiteit ê

hetzij ongeschikt voor arbeid overdag ê

Verwijdering (schorsing arbeidsovereenkomst)

43

9.5

Werknemers die blootgesteld zijn aan bepaalde agentia of arbeidsomstandigheden die specifiek gezondheidstoezicht vereisen

Hierna volgt een overzichtstabel met de lijst van de bijzondere koninklijke besluiten die een specifiek gezondheidstoezicht instellen dat toepasselijk is als aanvulling op het algemeen gezondheidstoezicht dat in deze brochure is omschreven.

44

REGLEMENTAIRE BEPALINGEN

BIJKOMENDE INHOUD MEDISCHE ONDERZOEKEN

PERIODICITEIT PERIODIEKE BEOORDELING

VOORTGEZET GEZONHEIDSTOEZICHT (art 38 van KB van 28 mei 2003)

KB 11 maart 2002 (BS 14 maart Specifieke onderzoeken naar Frequentie naar gelang van agens Voorzien in bepaalde gevallen 2002) gelang van agens (zie art. 39 tot (zie bijlage IV) (art 44 en 45) Chemische agentia 45 van het KB en bijlagen II en IV) KB 2 december 2003 (BS 29 december 1993) Kankerverwekkende en mutagene agentia

Speciale onderzoeken voorzien en in voorkomend geval biologisch toezicht (art 15)

Minstens eenmaal per jaar

Info werknemers over die mogelijkheid

KB 4 augustus 1996 (BS 1 oktober 1996) Biologische agentia

Gerichte onderzoeken naar gelang geval (art 37)

Eenmaal per jaar of volgens een frequentie bepaald door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer na advies van het Comité

Idem

KB 25 april 1997 (BS 12 juli 1997) en 2 april 2002 (BS 20 juni 2002) Ioniserende stralingen

Aanvullende onderzoeken volgens de indicaties van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer (art 7) Uitzonderlijk medisch toezicht in bepaalde gevallen (art 18)

Eenmaal of tweemaal per jaar Voorzien op vraag van de naar gelang het risico en ontvan- arbeidsgeneesheren gen doses

KB 23 december 2003 (BS 26 januari 2004) Werkzaamheden in hyperbare omgeving

Gerichte onderzoeken naar gelang geval (art 137)

Eenmaal per jaar

Neen

KB 12 augustus 1993 (BS 29 september 2003) Manueel hanteren van lasten

Onderzoek spieren en beendergestel en onderzoek hart- en bloedvaten

Om de drie jaar Indien 45 jaar en ouder: jaarlijks

Neen

KB 27 augustus 1993 (BS 7 september 1993) Beeldschermapparatuur

Onderzoek ogen en gezichtsver- Om de vijf jaar Neen mogen en onderzoek spieren en Indien 50 jaar of ouder: om de 3 beendergestel jaar

KB 16 juli 2004 (BS 9 augustus 2004) Nacht- en ploegenarbeid

Gerichte onderzoeken indien Om de drie jaar of jaarlijks op bijzondere risico’s of lichamelijke vraag van het Comité of geestelijke spanningen (art 6) Indien 50 jaar of ouder: jaarlijks op vraag Indien bijzondere risico’s of lichamelijke of mentale spanningen: jaarlijks

Neen

KB van 16 maart 2006 (BS van 23 maart 2006) Asbest

Voorziene specifieke onderzoeken + praktische aanbevelingen in bijlage 1

Minstens eenmaal per jaar

Voorzien indien de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer het noodzakelijk acht

KB van 16 januari 2005 (BS van 15 februari 2006) Lawaai

Audiometrisch onderzoek

Elk jaar of alle 3 jaar, of alle 5 jaar (art. 27)

Neen

ê

45

Bijlage 1: Formulier voor de gezondheidsbeoordeling: invulinstructies Werknemer belast met veiligheidsfunctie

Werknemer belast met functie met verhoogde waakzaamheid

Werknemer belast met een activiteit met een risico op blootstelling aan ioniserende straling

Voorafgaande gezondheidsbeoordeling

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te werk te stellen. Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te werk te stellen. Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te werk te stellen. Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

Periodieke gezondheidsbeoordeling

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te behouden Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te behouden Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te behouden Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

Onderzoek bij werkhervatting

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te werk te stellen. Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te werk te stellen. Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk VERBOD om hem aan die post of op die activiteit te werk te stellen. Aanbevelingen (rubriek F) Rubriek B

46

AG = arbeidsgeschikt AOG = arbeidsongeschikt Werknemer belast met activiteit verbonden aan voedingswaren

Werknemer belast met activiteit met welbepaald risico (uitz. blootstelling aan ioniserende straling)

Werkneemster tijdens zwangerschap of lactatie

Jongere op het werk vóór zijn allereerste tewerkstelling

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk Rubriek A

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk Rubriek A

- AG; - AOG: definitief of tijdelijk Rubriek A

- AG; - AG voor een tewerkstelling op een werkpost of aan een activiteit die beantwoordt aan bepaalde voorwaarden (vermeld in rubriek F). Rubriek E

- AG; - definitief of tijdelijke mutatie naar andere werkpost of activiteit met bepaling van tewerkstellingsvoorwaarden (rubriek F); - ziekteverlof; - definitief AOG. Rubriek C

- AG; - definitief of tijdelijke mutatie naar andere werkpost of activiteit met bepaling van tewerkstellingsvoorwaarden (rubriek F); - ziekteverlof; - definitief AOG. Rubriek C

- AG om zelfde activiteit voort - AG; te zetten; - AG voor een tewerkstelling - AG om zelfde activiteit voort op een werkpost of aan een te zetten onder bepaalde vooractiviteit die beantwoordt waarden; aan bepaalde voorwaarden - AG om nieuwe activiteit voor (vermeld in rubriek F). bepaalde duur te verrichten; Rubriek E - AOG om zelfde activiteit voort te zetten voor bepaalde duur – verwijdering; - AOG om voorgestelde nieuwe activiteit te verrichten voor bepaalde duur – verwijdering; - Ziekteverlof wegens aandoening vreemd aan zwangerschap of lactatie. Rubriek D

- AG; - definitief of tijdelijke mutatie naar andere werkpost of activiteit met bepaling van tewerkstellingsvoorwaarden; - ziekteverlof; - definitief AOG. Rubriek C

- AG; - definitief of tijdelijke mutatie naar andere werkpost of activiteit met bepaling van tewerkstellingsvoorwaarden; - ziekteverlof; - definitief AOG. Rubriek C

- AG om zelfde activiteit voort - AG; te zetten; - AG voor een tewerkstelling - AG om zelfde activiteit voort op een werkpost of aan een te zetten onder bepaalde vooractiviteit die beantwoordt waarden; aan bepaalde voorwaarden - AG om nieuwe activiteit voor (vermeld in rubriek F). bepaalde duur te verrichten; Rubriek E - AOG om zelfde activiteit voort te zetten voor bepaalde duur – verwijdering; - AOG om voorgestelde nieuwe activiteit te verrichten voor bepaalde duur – verwijdering; - Ziekteverlof wegens aandoening vreemd aan zwangerschap of lactatie. Rubriek D

47

BIJLAGE 2: Lijst van de werkzaamheden die in principe verboden zijn voor jongeren, behalve indien een afwijking wordt toegestaan en waarvoor gezondheidstoezicht verplicht is. A. Agentia 1. Fysische agentia a) Ioniserende straling; b) Werk in een omgeving met overdruk, zoals bijvoorbeeld in hogedrukruimten of bij diepzeeduiken.

4. Grond- en stutwerk bij uitgravingen van meer dan 2 m diep waarvan de breedte op halve diepte kleiner is dan de diepte; werk dat instortingen kan veroorzaken. 5. Besturen van graafwerktuigen en -machines. 6. Besturen van machines voor het heien van palen. 7. Besturen van hefwerktuigen en het geleiden van de bestuurders ervan met signalen. 8. Slopen van gebouwen. 9. Oprichten en afbreken van stellingen. 10. Las- of snijwerk met de elektrische boog of met de brander in tanks. 11. Gebruik van schiethamers.

2. Biologische agentia Biologische agentia van de groepen 3 en 4 in de zin van artikel 4 van het koninklijk besluit van 4 augustus 1996 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's bij blootstelling aan biologische agentia op het werk. 3. Chemische agentia a) Stoffen en bereidingen die, met verwijzing naar het koninklijk besluit van 11 januari 1993 tot regeling van de indeling, de verpakking en het kenmerken van gevaarlijke preparaten met het oog op het op de markt brengen of het gebruik ervan en naar het koninklijk besluit van 24 mei 1982 houdende reglementering van het in de handel brengen van stoffen die gevaarlijk kunnen zijn voor de mens of voor zijn leefmilieu, zijn ingedeeld als vergiftig (T), zeer vergiftig (Tx), bijtend (C) of ontplofbaar (E); b) Stoffen en bereidingen die, met verwijzing naar de voornoemde koninklijke besluiten van 11 januari 1993 en 24 mei 1982, zijn ingedeeld als schadelijk (Xn) en die zijn aangeduid met een of meer van de volgende R-standaardzinnen: - R 39: gevaar voor zeer ernstige onherstelbare effecten; - R 40: mogelijke gevaren voor onherstelbare effecten; - R 42: kan overgevoeligheidsreacties bij inademing veroorzaken; - R 43: kan overgevoeligheidsreacties bij aanraking met de huid veroorzaken; - R 45: kan kanker veroorzaken; - R 46: kan erfelijke, genetische schade veroorzaken; - R 48: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling; - R 60: kan de vruchtbaarheid schaden; - R 61: kan schade veroorzaken aan het ongeboren kind; c) Stoffen en bereidingen die, met verwijzing naar de voornoemde koninklijke besluiten van 11 januari 1993 en 24 mei 1982, zijn ingedeeld als irriterend (Xi) en die zijn aangeduid met een of meer van de volgende R-standaardzinnen: - R 12: zeer licht ontvlambaar; - R 42: kan overgevoeligheidsreacties bij inademing veroorzaken; - R 43: kan overgevoeligheidsreacties bij aanraking met de huid veroorzaken. d) Stoffen en bereidingen bedoeld in het koninklijk besluit van 2 december 1993 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van blootstelling aan carcinogene agentia op het werk. e) - gesmolten lood en loodlegeringen, met uitzondering van soldeersel; - stof van lood en van loodverbindingen aangewend in fabrieken en reparatiewerkplaatsen voor loodaccumulatoren; - loodhoudende verfstoffen aangebracht met het pistool of door middel van elektrostatische procédés; - kwik of kwikverbindingen; - koolstofdisulfide; - arseenverbindingen; - fluor en zijn verbindingen; - benzeen; - tetrachloorkoolstof, 1,1,2,2-tetrachloorethaan en pentachloorethaan.

B. Procédés en werkzaamheden 1.Vervaardiging, gebruik, distributie met het oog op het gebruik, opslag en vervoer van springstoffen of van projectielen, ontstekingsmiddelen of diverse voorwerpen die springstoffen bevatten. 2. Arbeid in persluchtcaissons en onder overdruk. 3. Werk waarbij gebruik gemaakt wordt van apparaten voor de vervaardiging, de opslag of het vullen van reservoirs met ontvlambare vloeistoffen en met samengeperste gassen, vloeibare of opgeloste gassen; werkzaamheden die een ernstige brand of zware ontploffingen kunnen veroorzaken.

48

12. Onderhoud, reiniging en herstel van hoogspanningsinstallaties in transformatorhuisjes; arbeid met gevaren op het gebied van hoogspanningselektriciteit. 13. Laden en lossen van schepen. 14. Snoeien en vellen van hoogstammige bomen en behandelen van rondhout. 15. Bedienen, in metaalbedrijven, van fabricage- en transportinrichtingen die grote risico's kunnen vormen voor de veiligheid van het personeel, zoals hoogovens, smeltovens, convertoren en gietijzermengers, smeltpannen, warmwalsen; bedienen van coalcars, coke-cars en uithaalmachines in cokesfabrieken. 16.Arbeid met gevaarlijke machines, behalve wanneer de machine vast is voorzien van afdoende beschermingsinrichtingen die onafhankelijk werken van de bediener. Als gevaarlijke machines worden beschouwd: - de volgende houtbewerkingsmachines: cirkelzagen, lintzagen, vlakbanken, vandiktebanken, frezen, pennenbanken, kettingfrezen, gecombineerde machines; - de volgende leerlooierijmachines: walsmachines, pers- en schaafmachines, machines voor het gladschuren, karrewalsen, stolmachines en vacuümdroogmachines; - de volgende metaalpersen: schroefpersen met wrijvingskoppeling, excenterpersen met mechanische, pneumatische of hydraulische koppeling, hydraulische persen; - de persen voor het vormen van plastische stoffen; - de mechanisch bewogen metaalscharen en snijmachines; - de valhamers. 17. Procédés en werkzaamheden bedoeld in bijlage II van het koninklijk besluit van 2 december 1993 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan carcinogene agentia op het werk. 18.Werkzaamheden met wilde of giftige dieren. 19. Schilderwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van loodwit, loodsulfaat of enig product dat die pigmenten bevat, indien het loodgehalte groter is dan 2 gewichtsprocent berekend in metallische toestand. 20.Werk aan of met kuipen, bassins, reservoirs, korfflessen of buikflessen die chemische agentia bevatten, bedoeld in punt A.3. 21.Arbeid met een door machines bepaald werktempo en met prestatiebeloning.

C. Plaatsen 1. Plaatsen waar werkzaamheden worden verricht die ernstige branden of ontploffingen kunnen veroorzaken, zoals: - de vervaardiging van vloeibare zuurstof en waterstof; - de vervaardiging van collodion, celluloïd, ontvlambare gassen en vloeistoffen; - de destillatie en raffinage van koolwaterstoffen voortkomende uit petroleum en steenkool; - het vullen van verplaatsbare recipiënten met samengeperste gassen, vloeibare of opgeloste gassen andere dan lucht, onder een druk van meer dan 1 kg/cmÇ. 2. - de lokalen bestemd voor de autopsiediensten; - de plaatsen in de vilbeluiken waar kadavers en krengen behandeld en bewerkt worden; - de lokalen waar dieren worden geslacht; - de lokalen waar werkzaamheden worden verricht die een risico inhouden van contact met cyaanwaterstofzuur of met elke stof die dit zuur kan vrijmaken; - de lokalen of bouwplaatsen waar door werkzaamheden of werken asbestvezels kunnen worden vrijgemaakt.