Het geweld van Jessica Durlacher

Bonita Avenue overdondert

thema koken ‘eten verbroedert, het is veel meer dan een vulstof’ pag

pag

4 >>> | F. Springer schrijft eindelijk over Berlijn

r. m. rilke, dichter in de massa

11 >>>

pag

5 >>>

pag

7 >>>

adve rte n ti e

‘Dit boek geeft een beeld van Mandela als mens’ Barack Obama NU TE KOOP BIJ DE BOEKHANDEL WWW.UNIEBOEKSPECTRUM.NL

boekenkrant voor nederland en vlaanderen • gratis • jaargang 4 • nummer 10 • december 2010 • www.boekenkrant.com

Het geweld van Jessica Durlacher tomas lieske alles kantelt pag

donna leon een kwestie van vertrouwen

pag

5 >>>

8 >>>

yvette van boven home made pag

Jessica durlacher Sara Silverstein staat oog in oog met een verkrachter. Kort daarop volgt een brute overval in haar huis, op haar familie. Ze doet een gruwelijke ontdekking, waarbij haar begrip van goed en kwaad overhoop wordt gehaald. Sara neemt een dodelijk besluit. ‘Is wraak echt een vorm van amoraliteit? En de amoraliteit van nazi’s, van moordenaars, rovers en verkrachters dan?’

‘De held gaat over een joodse familie die al generaties lang door gewelddadige gebeurtenissen is getekend. Zoals de meeste joodse families in Europa, helaas. Wat doe je met het gevoel van onmacht als je iets verschrikkelijks meemaakt, en je je wraakgevoelens aan anderen moet uitbesteden? Hoe is dat? Hoe kanaliseer je in die omstandigheden de verschrikkelijke razernij die je

Son of a bitch

voelt? Daar is geen manier voor. In sara’s familie – haar vader heeft een concentratiekamp overleefd – hebben ze dat net iets te vaak meegemaakt. Ze kan het niet meer laten lopen.’ Moraliteit De held, het nieuwe boek van Jessica Durlacher, is een roman vol geweld.

verder op pagina 3 >>> erik nieuwenhuis

De Legal thriller is een uitvinding van Scott Turow – zeggen recensenten. Turow heeft een andere mening: ‘Mijn debuut, Presumed innocent, bleek autobiografisch te zijn.’ Een genre leek geboren. >>> verder oP Pagina 9

Een gat in de lucht felix thijssen Lydia arjan visser De Tien Geboden bart moeyaert Het paradijs

>>> Pag 3

11 >>>

humberto tan interviewde tien mannen pag 16 >>>

Verder in dit nummer:

>>> Pag 9 >>> Pag 17 >>> Pag 21 Losse delen Strip Win een boek

pagina 2 pagina 15 pagina 23

www.kewlox.nl

a dv e rt e nt i es

11 sEPTEMBER, RuE TOuLLIER. ZO, HIER TREKKEN MENsEN Dus NAARTOE OM TE LEVEN. EERDER OM TE sTERVEN, HEB IK DE INDRuK. IK BEN DE BuuRT

1

LOSSE DELEN

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Heeft u opmerkelijke feiten of bijzondere wetenswaardigheden rondom boeken te melden? Wilde u altijd al een boze brief schrijven, maar wist u niet aan wie? Losse delen plaatst niet alles, maar ontvangt wel graag uw post.

boekverbranding is een rechtse hobby Het is flauw, misplaatst en onjuist om boekverbranding een rechtse hobby te noemen. Maar ik kan het niet laten. Dus doe ik het maar. Om welke reden? Wel, omdat cultuur als linkse hobby geldt en met de btw-verhoging duurder is gemaakt. A.F.Th. maakte zich in een gesprek met de Boekenkrant eens erg boos over het plan om de btw op boeken te verhogen. Dat was begin 2007. Reden toen om de verhoging te overwegen: boeken zijn luxeartikelen. Reden om het uiteindelijk niet te doen: boeken zijn kunst- of cultuurvoorwerpen. Oeps. Lezen is dus ook een linkse hobby. Met dat argument houd je de btwverhoging straks niet meer tegen. In deze Boekenkrant belichten we de nieuwe boeken met een nog altijd aantrekkelijk 6 procent btw-tarief. Lezen is immers voor iedereen. Koken ook. Dat blijkt uit het pleidooi van Pluijm, die de themapagina’s voor de maand december opent. Het decembernummer van de Boekenkrant omvat 24 pagina’s. Dat is vier meer dan voorheen. En dat houden we zo. Boekverbranders, beeldenstormers en overigen opgelet: met een btwverhoging wordt ook uw hobby duurder! De Boekenkrant niet. Die wordt alleen maar dikker. Siebe Huizinga, hoofdredacteur Verstuur dit boek als covercard www.covercards.nl

[email protected] Boekenscheurder overspannen De boekenscheurder die exemplaren van Bonita Avenue vernielde, was overspannen. Hij maakt het inmiddels goed, financieel dan. Per beschadigd boek verstuurde hij enveloppen met 20 euro aan de gedupeerde boekhandels.

Wie zijt gij? Zeven op de tien Nederlanders blijkt niet één Vlaamse schrijver/ schrijfster te kunnen noemen. En vier van de tien Vlamingen kent geen enkele Nederlandse auteur, aldus de Taalunie, die onderzoek deed naar de wederzijdse bekendheid van auteurs. George W. Bush pleegt plagiaat George W. Bush heeft een deel van zijn ‘memoires’ overgeschreven uit The Mess in Afghanistan van schrijver Ahmed Rashid. De uitgever van de oud-president schrijft de talrijke overeenkomsten toe aan toeval.

2011, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 616 9938 5 (€ 14,90)

3 Jamie Oliver – Jamie in 30 minuten Kosmos – € 29,95 Een complete, verse en lekkere maaltijd. Ook na een dag hard werken. 50 menu’s in 30 minuten. De Boekenkrant geeft een overzicht van de 3 meest verkochte boeken in de eerste week van de maand van uitgave van de krant. Bron: Stichting CPNB. De Stichting CPNB stelt De Bestseller 60 samen op basis van door de Stichting Marktonderzoek Boekenvak / GfK Benelux Marketing Services verzamelde verkoopgegevens van meer dan 900 Nederlandse boekwinkels.

vlaanderen top 3

2010, week 48

Bekendste namen Cees Nooteboom is voor de Vlamingen de bekendste Nederlandse schrijver. Hugo Claus is onder Nederlanders de bekendste Vlaamse naam. Veel Vlamingen denken dat de schrijvers Pieter Aspe en Hugo Claus Nederlanders zijn. Aldus de Taalunie. Arabische Penguin De Penguin-reeks wordt in het Arabisch vertaald. Hiertoe is een joint venture aangegaan met de Egyptische uitgeverij Dar Al Sorouk. Eerder werden vertalingen overeengekomen in onder meer het Koreaans en het Mandarijn.

Hard ground De muzikant Tom Waits gaat zijn eerste dichtbundel publiceren: Hard ground. Tom Waits werkte samen met de fotograaf Michael O’Brien, die foto’s maakte van de rauwe kant van het stadsleven: de daklozen en zwervers, ‘people on the hard ground’ - vandaar de titel.

1 David van Reybrouck – Congo De Bezige Bij – € 24,90 David van Reybrouck schreef een gedetailleerd en indringend portret van de door corruptie en armoede verscheurde ex-kolonie van België. 2 Piet Huysentruyt – SOS Piet 4 Lannoo – € 18,95 De bekende en populaire tv-kok van Vlaanderen, Piet Huysentruyt, publiceert zijn vierde kookboek.

L.H. Wienergenootschap ‘Mededelingen van het L.H. Wienergenootschap’ wil het werk en de persoon van de schrijver L.H. Wiener onder een zo breed mogelijke aandacht brengen. De Mededelingen verschijnen ten minste twee maal per jaar en worden elektronisch verstuurd. Wilt u ze ook ontvangen? Mail [email protected]

‘Shit’, ‘ballen’ en ‘neuken’ De stad en de honden, de debuutroman van nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa, was volgens de censoren in het dictatoriale Spanje van generaal Franco ‘verwerpelijk’ en ‘immoreel’. ‘De meest gebruikte woorden zijn “shit”, “ballen” en “neuken” en het geheel neigt naar immoraliteit en zelfs naar homoseksuele flamboyantie.’ Ook in andere werken van de Latijns-Amerikaanse schrijver is door de Spanjaarden geschrapt, aldus de Spaanse krant El Pais.

1 Tatiana de Rosnay - Haar naam was Sarah Artemis & co - € 10,00 In 1942 wordt de 10-jarige Sarah gedeporteerd. Zestig jaar later volgt een journaliste haar spoor en doet een vreemde ontdekking. 2 Youp van ‘t Hek – Ware woorden Thomas Rap – € 8,50 De mening van Youp van ‘t Hek: over blote oma’s, het weerbericht en veel meer. Verzameling columns.

Wereld(boek)handel De beste boekhandel ter wereld, de ‘City Lights Bookstore’, vindt u in San Francisco, aldus de Lonely Planet. Overige uit de Top-10: Buenos Aires (2), Porto (3), Parijs (4), Londen (5), Berlijn (6), Peking (7), Maastricht (8), Rome (9) en Santorini (10).

Jonathan Safran Foer gestanst Tree of codes heet het nieuwe boek van Jonathan Safran Foer. Het bestaat geheel uit gestanste pagina’s. De schrijver wil ermee het belang benadrukken van het gedrukte woord.

Peter van Straaten, Peter’s Zeurkalender

nederland top 3

2010, week 48

3 Pieter Aspe – Erewoord Manteau – € 21,95 Céline Dubois wordt vermoord aangetroffen op haar sofa. Alles wijst op zelfmoord. De huisarts twijfelt echter… Bron: Boek.be

boekenkrant tIp 3

2010, week 48

Tomas Lieske – Alles kantelt Veel boeken gaan over herinnering, maar niet op deze manier. Naast origineel is Alles kantelt een mooi portret van een kleine jongen.

Scott Turow – Onschuldig Wat doet je als je ontdekt dat je vrouw is overleden? In Onschuldig blijf je er 24 uur lang naast zitten. Wat spookt er dan door je hoofd?

Tom Kellerhuis – Het roer om Na je veertigste tot een radicale carrièreswitch besluiten is durven, zeker als dat betekent dat je 40 uur per week tussen pubers rondloopt.

Voor meer boekentips: www.boekenkrant.com

2

gaan verkennen. Ik heb gezien: hospitalen. Ik heb een man gezien die wankelde en omviel. Er gingen mensen om hem heen staan. Dat

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

uitgelicht

Het leven van Pierre Kemp Wiel Kusters (1947) is dichter en schrijft over literatuur. Hij heeft een monument in boekvorm opgericht voor een collega-dichter: Pierre Kemp, een leven. Critisch

>>> vervolg van pagina 1

Verbaal geweld van het hoofdpersonage Sara Silverstein. Oorlogsgeweld, dat leidde tot het kampsyndroom van Herman, haar vader. Sara’s zoon, die dient in het Amerikaanse leger... Een aanranding, een roofoverval en andere vormen van geweld worden gaandeweg het boek op de personages losgelaten. Het lijkt hun moraliteit aan te tasten. Of niet? ‘Schuiven mijn personages moraal opzij als ze wraak overwegen wanneer zij, en hun familie, uit pure haat zijn gewond, verkracht en aangevallen,’ stelt

dagelijkse vormen. Ik ben me er bijvoorbeeld ten volle van bewust dat we in een onveilige wereld leven, en dat voel ik bij anderen ook,’vertelt Durlacher. ‘Er heerst onzekerheid en onveiligheid. De economische malaise is er een symptoom, en vervolgens ook weer een oorzaak van. Maar natuurlijk: zoals bij alles wat een verteller vertelt, is de constructie, de ordening van het materiaal tegelijkertijd de essentie ervan. De ingrediënten zijn slechts losse delen. De vorm is de inhoud. Ik manipuleer en speel met de paar dingen die ik uit mijn eigen leven ken.’

Goed en kwaad De held van Jessica Durlacher toont hoe mensen handelen als angst, onveiligheid, geweld en woede een grote rol spelen. De grenzen van goed en kwaad, van moraliteit en amoraliteit zijn daarbij niet zo scherp als in tijden van pais en vree. Maar zonder moraal valt niet te leven. ‘De mens is de mens een wolf. Zonder de uitvinding van de moraal (en wetten, regels et cetera) waren we nu nog steeds permanent met knotsen op elkaars hoofd aan het bonken.’

Jessica Durlacher,

‘Zonder de uitvinding van de moraal, waren we nu nog steeds permanent met knotsen op elkaars hoofd aan het bonken.’ Durlacher. ‘Is wraak echt een vorm van amoraliteit? En de amoraliteit van nazi’s, van moordenaars, rovers en verkrachters dan? Moet die altijd ongestraft en ongewroken blijven? Het is andersom, denk ik: moraliteit kan in sommige omstandigheden een luxe zijn.’ Een luxe die Herman Silverstein, Sara’s vader, in het concentratiekamp in elk geval niet had. Het scheelde weinig of hij werd een muzelman. ‘Een muzelman was de term voor iemand die zo zwaar uitgehongerd en uitgeput was, dat hij of zij niets meer kon voelen. Amoraliteit is daarbij in het geheel niet aan de orde. Amoraliteit is net als moraliteit pas aan de orde als iemand een keuze heeft!’ Spannend verhaal ‘Ik wilde een spannend, urgent verhaal schrijven met ingrediënten waarvan ik veel, zo niet het meeste, afweet. Een verhaal waarin mijn besognes en obsessies met het kwaad een vorm krijgen. Kwaad in verschillende,

Vergelijkbare angst ‘Alles is materiaal,’ vertelt de schrijfster. ‘Mijn vader zat in Auschwitz. Toen hij overleed, ontdekte ik dat hij thuis een pistool verborg. Om zijn familie te beschermen, vermoed ik.’ Ook in de vorm van incidentele gebeurtenissen zijn er overeenkomsten tussen Jessica Durlachers beleving en die van haar personages. De overval op de familie Silverstein, bijvoorbeeld. ‘Wanneer ik in mijn eigen huis word overvallen door vreemdelingen die het op mijn spullen hebben gemunt, hoe verschilt dat van worden opgepakt in het eigen huis, aan het einde van de middag, wanneer de dag bijna voorbij is, zoals mijn vader als kind overkwam? De angst die je voelt is hoogstwaarschijnlijk vergelijkbaar. Angst die ik in een mogelijk andere vorm ook voelde toen ik tijdens het hardlopen een keer een man achter me aanhad. Hij reed me klem. Het was pure intimidatie, maar voor hetzelfde geld escaleert zoiets en gaat het mis.’

De held, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 5411 3 (€ 24,90) (hardcover), ISBN 978 90 234 5283 6 (€ 19,90) (paperback)

over de auteur Jessica Durlacher is partner van Leon de Winter. Ze schrijft, net als haar man, boeken die zijn doordesemd van onrust. Niet zo vreemd. De Winter en Durlacher zijn beiden joods en hun families hebben een traumatisch oorlogsverleden. De Winter en Durlacher bepleiten in interviews de joodse zaak en mengen zich actief en emotioneel in de schijnbaar onoplosbare kwestie Israël-Palestina.

nieuwe titels

een gat in de lucht

Het is Nieuwjaar, en iedereen probeert er het beste van te maken. Zoals de man die terugkeert van een internetafspraakje, en een stervende man die merkwaardig bezoek krijgt.

a d v e r t e nt i e

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.

Ja,

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten

Naam Straat Postcode Land e-mail Bankrekening

: : : : : :

Dichter Pierre Kemp (1886-1967) was een buitenstaander. In het dagelijks leven werkte hij op het loonbureau van een steenkolenmijn in ZuidLimburg, was hij getrouwd en vader van drie kinderen. Als een kluizenaar schreef hij aan zijn poëzie. Eén leven was niet genoeg voor Kemp: hij leidde een dubbelleven, één binnen en één buiten de poëzie, en hij speelde met het materiaal dat tot zijn gedichten zou leiden. De houding van zijn kluizenaarsbestaan als dichter had hij nodig om in de schaduw die zijn muren opwierpen, het spel te spelen dat hem op de been hield. Vanuit het establishment kreeg hij de eer toebedeeld die hem toekwam: in 1954 ontving hij – ironisch genoeg – de Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam, het circuit dat hij als mens wilde vermijden. In 1956 volgde de Constanijn Huygensprijs, en in 1958 kreeg hij de P.C. Hooftprijs. Wiel Kusters,

Pierre Kemp, Een leven, Uitgeverij Vantilt, ISBN 978 94 600 4044 3 (€ 39,95)

huid en haar

Erik Nieuwenhuis, Een gat in de lucht, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 0891 7 (€ 17,50)

Kieken zonder kop

Plaats

Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland

Ik voel mij door het licht verplicht te leven, maar eer ik me aan die plicht om ’t licht wil geven, moet ik weten, of het nog anders is dan in brand gevlogen duisternis

ze toch blijft…

30 december 1933 heeft Manu zijn moeder vermoord. Hij organiseert een eindejaarsfeest. Niemand weet van Manu’s vermoorde moeder. Alleen zijn drie maanden zwangere vrouw vraagt zich af waar

Raf Goossens, Kieken zonder kop, Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 3533 2 (€ 18,95)

Ronald Oberstein is gescheiden vader en heeft een vriendin. Als die bekent dat ze overspel heeft gepleegd, is hij volkomen onaangedaan. Dan ontmoet hij Lea. Gaat ook Ronald overspel plegen?

Arnon Grunberg, Huid en haar, Uitgeverij

Nijgh en Van Ditmar, ISBN 978 90 388 9383 9 (€ 19,95)

lucifer onder de linden

Acherman vertrekt in 1935 naar Berlijn om een filmrol na te synchroniseren. Hij wordt verliefd op een actrice, en worstelt met de dilemma’s rond de populaire nazipartij. Hans Croiset, Lucifer onder de linden,

Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6293 2 (€ 19,90)

bespaarde mij de rest. Ik heb een zwangere vrouw zien schuifelen langs een muur, ernaar tastend. Als wou ze zeker zijn dat die er

3

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

uitgelicht

bespreking

Bonita Avenue overdondert als Vol hoofd de vuurwerkramp zelf Vernielde exemplaren van Bonita Avenue lagen in de schappen van verschillende boekhandels. De repetitieve verscheuring van zijn debuutroman zal Peter Buwalda niet slecht zijn uitgekomen. Sommige media betichtten hem – ten onrechte – van een mediastunt. Bonita Avenue heeft dat niet nodig: het is een overdonderend debuut. Door Dennis Smits Een debuutroman van 543 pagina’s: voor weifelend beginnersproza hoef je bij Peter Buwalda niet aan te kloppen. Hij pakt direct uit: Bonita Avenue is groots van opzet. De talrijke verhaallijnen buitelen over elkaar heen om verteld te worden, in rauw en meeslepend proza, in heden en verleden. Net wanneer je denkt in rustiger vaarwater beland te zijn, dient de volgende schokkende episode uit de wilde geschiedenis van de in Enschede wonende familie Sigerius zich al aan.

Want om die familie, plus ex-schoonzoon Aaron, draaien die 543 pagina’s. In het centrum staat Siem Sigerius, voormalig topjudoka, briljant wiskundige, rector magnificus van Tubantia University en aankomend minister van Onderwijs. Zijn zoon Wilbert is veroordeeld voor het ‘doodmokeren’ van zijn baas. Zijn stiefdochter Joni verdient miljoenen in een dubieuze industrie, nadat ze in Nederland samen met de geesteszieke Aaron evenveel geld verdiende met zaken waar stiefpapa maar beter geen weet van kon hebben. Zoveel activiteit in één familie? Het lijkt allemaal wat veel van het goede. Natuurlijk, de ene verhaallijn doet meer ter zake dan de andere. Natuurlijk, de spanningsboog is niet overal even strak gespannen. Maar bevat Bonita Avenue overbodig materiaal? Nee. Want de elkaar verdringende gebeurtenissen en versplinterde herinneringen werken toe naar de climax, de totale ineenstorting van de familie Sigerius, precies op het moment dat hun leefomgeving letterlijk ineenstort: de vuurwerkramp in Enschede in 2000. Van dat historische feit maakt Buwalda handig gebruik, en niet alleen symbolisch. De explosie van de vuurwerkfabriek in de Enschedese wijk Roombeek staat in het collectieve geheugen gegrift. Door de koppeling met die gebeurtenis trekt Buwalda Bonita

Avenue hardhandig de realiteit in, zoals ook het EK voetbal van 2000 een rol speelt. Op het moment dat Sigerius en Joni voor het eerst tegenover elkaar staan, nadat hij haar geheim ontdekte, speelt op de televisie het Wilhelmus voor de aftrap van Nederland – Frankrijk. Oh, gebeurde dat toen… Naast een verslag van het demasqué van een voor het oog hechte en welvarende familie is Bonita Avenue een moderne zedenroman. Peter Buwalda legt de invloed van het internet op de samenleving genadeloos bloot. E-mail maakt contact tussen mensen die beter maar geen contact met elkaar kunnen hebben erg makkelijk. En het zijn de activiteiten van Joni en Aaron op internet die de teloorgang van Siem Sigerius in gang zetten. Zoveel te vertellen, zo’n scherpe blik op het morele verval in de samenleving. Zo’n rauwe, humorvolle stijl. De verwachtingen van de tweede Peter Buwalda zullen hooggespannen zijn.

denk ik en zo wandel ik. Door Jefferson Het lot heeft me naar Miami, Florida, Avenue, richting Lincoln Road, tegen de geblazen. Die uitstap komt op het boekenwinkel Books & Books aan. De juiste moment. In eigen land valt deze zaak heeft een fraai aanbod aan bladen winter weinig dynamiek te rapen, en en literaire werken, en bezit ook een bij de Nederlandse bovenburen lijkt café met uitstekende espresso. Voor ik het niet beter gesteld: in die politiekbinnenga, tast mijn blik de etalage af. maatschappelijke arena wordt nogal Ik denk dat ik droom. ‘wild’ in de rondte getrappeld. Ik droom niet. Dit vertoeven in een wereld waar In Miami, niet ver van de cruisende de wind regeert en alles vluchtig schoonheden op Ocean Drive, is, doet op een vreemde ligt de Engels-Amerikaanse manier deugd. Het heeft uitgave van Louis Couperus iets bovenwerkelijks om ’s Eline Vere open en bloot ochtends vroeg te flaneren in de etalage. ‘Een van de tussen blitse en plastisch belangrijkste werken uit de bewerkte mannen en vrouwen, Europese literatuur’ staat en om ’s avonds in een warme ernaast. Ik voel warmte die bries de concentratie op te met trots en triomf gepaard zoeken om een essay over gaat. Ik wéét, dit is wat cultuurparticipatie te schrijven. cultuur doet en dit is wat Want van die taak moet ik me tijdens deze visite hoe Foto: Tom van Nuffel nooit in cijfers te vatten is. Verschillende wereld met dan ook kwijten. Ik moet een elkaar in contact brengen. Doordringen stuk schrijven over de besparingen die, tot de geest en het hart van de ander. zowel in Vlaanderen als in Nederland, Samen met de wind van Miami de kunst- en cultuursector bedreigen. waait nog een gedachte bij me aan. Ik moet nadenken over de werkwijze Couperus, de Haagse dandy die van pose waarbij cultuur - in alle facetten - met hield, speelde graag met de grenzen cijfers gemeten wordt, en het succes van de burgerij , en deed volop aan ervan in statistieken wordt uitgedrukt. zelfcultivering. Hij zou zich, bij voorkeur Ook moet ik me, te midden van aan mijn zijde, tijdens zo’n bezoek aan beauty’s in convertibles, buigen over Miami beslist hebben vermaakt. het virus dat drempelverlaging heet en ervoor zorgt dat allerhande culturele Margot Vanderstraeten organisaties zich plots - allesbehalve oprecht - uit de naad werken om armen en kansarmen aan te trekken. Het doelpubliek ‘allochtonen’ is, als het op subsidies aankomt, zeer winstgevend. Zo

4

Als Jurre dan toch uit bed wordt gehaald, komt de voorspelling uit: huilend en stampend staat hij naast zijn moeder. Zijn moeders been omklemt Jurre alsof het hem van de verdrinkingsdood redt. Zijn cadeaus en zijn blije oma’s ziet hij niet. Jurre is namelijk autistisch. Zijn eerste levensjaren betekenden vraagtekens en zorgen voor zijn ouders. Maar nu ze weten wat er met Jurre aan de hand is, kunnen ze er wat aan doen. Van de weeromstuit gaat zijn vader, Peter Boer, schrijven. Hij probeert vergelijkingen te trekken met zijn eigen jeugd. Dan vindt Peter zichzelf in zijn herinneringen terug, als een kleine jongen die de magie van taal ontdekt. Vader Peter wil het huis verbouwen, de kamers een andere bestemming geven, alles herinrichten. Lukt het hem om te voorkomen dat zijn zoon gek wordt in zijn eigen slaapkamer?

Peter Buwalda,

Peter Boer, Vol

Bonita Avenue,

hoofd, autistische

Uitgeverij De Bezige

notities, Uitgeverij

Bij, ISBN 978 90 234

Mets & Mets, ISBN

5729 9 (€ 19,90)

9789461160058 (€ 14,90)

column

Couperus in Miami

De jarige Jurre slaapt, en zijn ouders willen hem laten slapen. Want ze weten wat er gebeurt als ze hem wakker maken. Dan gaat hij door het lint.

adve rte n ti e

boeken om cadeau te geven of te krijgen!

W

E

R

Meer dan 130.000 exemplaren verkocht. nu 10e druk, € 19,90

Het aangrijpende verhaal van twee vrouwenlevens in een verre maar nog lang niet voorbije wereld. € 17,50

Een boek dat je in één adem uitleest! € 10,-

Laat je meeslepen door deze hoogst originele roman. € 10,-

E

L

D

B

I

B

L

I

O

T

H

E

E

K

nog was. Ja, de muur was er nog. En daarachter? Ik zocht op mijn stadsplan. ‘Maison d’accouchement’. Goed, ze zullen haar verlossen.

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

uitgelicht

Dichter in de massa

Rainer Maria Rilke (1875-1926), dichter, schreef in zijn hele leven maar één roman: De aantekeningen van Malte Laurids Brigge. Schilder Gerolf van de Perre (1965) maakte een eeuw later van deze roman een beeldverhaal onder de titel Dichter in de massa. Een verzameling citaten uit Rilke’s roman vormt de basis voor de beelden van Gerolf van de Perre. Deze beelden zijn opvallend duister, grauw, met grove

streken en halen neergezet. Veel zijn in zwart-grijs-witte tinten vormgegeven, en waar (schaars) kleur is gebruikt, is dat flets. Vrijwel overal strekt de schaduw zijn grote hand uit over de afbeeldingen. De stijl tekent de sfeer van Rilke’s ervaring. Rilke verbleef begin twintigste eeuw in Parijs, waar hij het leven in de grote massa meemaakte. Het viel hem zwaar. Hij schreef er De aantekeningen van Malte Laurids Brigge, dat in 1910 verscheen. Wie anders dan

Tomas Lieske | Foto: Allard de Witte Weinig auteurs schrijven zo surrealistisch over het thema herinnering als Tomas Lieske in zijn nieuwste roman Alles kantelt. Hoofdpersoon Anton is vijfendertig en ontmoet op een dag zichzelf – maar dan als kleine jongen. Hij volgt hem (zichzelf dus), en herbeleeft zo een deel van zijn jeugd. Antons herinneringen beginnen als hij tien jaar oud is en zijn vader briesend boven de krant scheldt op de communisten die de spanningen in Berlijn op scherp zetten. Het is 1949, de Koude Oorlog is begonnen. Even later haalt het gezin van Anton de Duitse Rosemarie in huis. Ze is verzwakt door de

Gerolf van de Perre, Dichter in de massa, Uitgeverij Atlas, ISBN 978 90 450 9152 5 (€ 24,95)

nieuwe titels

bespreking

Alles kantelt

schilder Gerolf van de Perre kan zijn boek beter verbeelden? Een eeuwwisseling na Rilke woonde ook hij in een wereldstad: Peking. Waar Rilke zijn ervaring verwoordde, volgde Van de Perre de weg van de geschilderde verbeelding: hij kwam met Steenstof (2003). Papier of boek: in beide kunstvormen gaat het om observeren, ervaren en weergeven. Dichter in de massa is de versmelting van twee kunstenaars en hun werk. Gescheiden door de tijd, verenigd in een boek.

oorlog en komt bij hen op krachten. Anton raakt langzaam maar zeker geïntrigeerd door haar. Natuurlijk omdat ze uit het buitenland komt – voor de jonge Anton is dat op zichzelf al iets bijzonders. Maar Rosemarie heeft iets raadselachtigs om zich heen hangen wat hem als aas aantrekt. Show don’t tell? Interessant is de tweeledige manier waarmee Lieske de kinderwereld van Anton vormgeeft: korte, droge, relatief eenvoudige zinnen waar hij de buitenwereld of Antons ouders beschrijft, en lange zinnen met bijzinnen, van de hak op de tak, voor Antons innerlijke wereld en beleving. Lieske laat in korte zinnen boven elk hoofdstuk weten wat er gaat gebeuren, als een oud verhalenboek. Een opvallende keuze, show don’t tell is intussen immers een wijdverbreide schrijfwet geworden, maar het stoort niet dat Lieske dit opzichtig negeert.

de vioolbouwer van auschwitz

In Auschwitz is vioolbouwer Daniel compleet murw van de uitputting en de onophoudelijke vernederingen. Dan komt de kampcommandant achter zijn beroep. Hij moet een viool bouwen met het perfecte geluid. Het lijkt een uitkomst uit zijn lijden. Maar wat zijn de gevolgen als het niet lukt?

Maria Angels Anglada, De vioolbouwer van Auschwitz, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1438 4 (€ 14,90)

zomerse fuga

Aan de kust van Maine wonen een katholiek en een joods gezin naast elkaar. Twee telgen uit beide gezinnen trouwen met elkaar. Na de ceremonie blijft het bruidspaar achter voor trouwfoto’s – maar het duurt wel erg lang voor ze terug zijn. Dan komt het verschrikkelijke nieuws van een noodlottig auto-ongeluk. Ayelet Wamdan, Zomerse fuga, Uitgeverij Anthos, ISBN 978 90 414 1562 2 (€ 21,95)

adve rte n ti e

Heden en verleden De wisselwerking tussen Antons heden en verleden, en vooral het fundamentele verschil tussen vermeende herinnering en daadwerkelijke gebeurtenissen, roepen intrigerende vragen op en misschien zijn, behalve Antons groeiende fascinatie voor Rosemarie, juist die vragen wel de grootste kracht van Alles kantelt. Tomas Lieske, Alles

kantelt, Uitgeverij Querido, ISBN 978 90 214 3886 3 (€ 18,95)

Daar kunnen ze dat. De straat begon te stinken, naar jodoform, naar frietvet, naar angst. Alle steden ’s zomers. Toen heb ik een

5

BOEKFRAGMENT

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

BLIJF BIJ ONS florence tonk, blijf bij ons, uitgeverij nieuw amsterdam, isbn 978 90 468 0300 3 (€ 16,50)

Een meeslepende roman over verlangen en bedrog die zich afspeelt in een voormalig sovjetdorp dat nog altijd worstelt met de gevolgen van de geschiedenis. Om vier uur de volgende middag staat ze op haar erf in Zagoeblene. Ze wrikt het grote, stroeve hangslot van de voordeur en gaat naar binnen waar het kil maar schoon is. ‘Bel je ons als er iets is? Je kunt echt altijd bellen of langskomen.’ Fedja zet haar bagage op het stoepje voor de datsja. Emma knikt. ‘Tot morgen.’ ‘Wil je echt niet bij ons komen eten?’ Hij kijkt haar serieus aan met zijn grote blauwe ogen. ‘Mag het ook morgen? Ik wil hier eerst even aan het werk, alles op orde brengen. Even wennen.’ ‘Goed, tot morgen dan.’ Hij loopt naar zijn auto, draait zich dan om en roept met een arm in de lucht: ‘Vilkommen in Zagoeblene!’ Emma lacht en gaat de koude kamers binnen. Door de ruiten schijnt een

blauw licht. Vanuit het zijraam in de keuken kijkt ze uit op de akker van de oude buurvrouw die zich alleen nog kan bewegen met behulp van twee korte stokken. Ze ziet de vrouw in de verte het land op gaan. Tergend langzaam schuifelt de baboesjka voorwaarts, als een kromme langlaufer in slowmotion. Haar rug staat in een perfecte hoek van negentig graden op haar benen, die verborgen gaan onder wijde rokken. Het is de ideale stand om onkruid te wieden en aardappelen te poten of op te graven. Alsof de vrouw is bevroren in de pose van een leven lang werken op de velden.

Emma opent haar rugzak, zet haar laptop op tafel en sluit deze aan op een set kleine speakers. Ze kiest een laat kwartet van Beethoven maar besluit dat het veel te dramatisch is; als een soundtrack bij een melancholische film over een eenzame vertaalster die verkommert in een huisje op het Oost-Europese platteland. Ze klapt haar computer dicht, dan maar geen muziek. Haar vingers zijn nu al stijf van de kou. Ze loopt naar buiten. In de verte klinkt een langgerekt gehuil, als van een hond of een wolf. Daarop volgt het geluid van brekend glas. De gekke buurman? Emma hoopt dat ze niet bang wordt, vannacht. Ze raapt wat

droog aanmaakhout bij elkaar en loopt dan weer naar binnen. Ze bouwt een vuur in de kachel en gaat eten koken. De eerste nacht alleen in de datsja. Het is zo donker, buiten, en zo stil dat ze het ruisen van haar eigen bloed kan horen. Een kilometer verderop ligt de provinciale hoofdweg, de enige weg met lantaarnpalen, maar het beetje schijnsel van die lampen wordt weggezogen door de diepe duisternis in de vallei rond de twee meren. Waar ooit een glooiende steppe lag, staat nu dit huis verstopt, midden in dit enorme land aan de oostgrens van Europa. Ver van grote steden en snelwegen, op een plek die verdwaald lijkt in het landschap en de tijd. Als ze in slaap valt, droomt ze dat ze met Fedja in een tent ligt. Ze ligt op haar rug naar het oranje tentzeil te staren en kan niet slapen. Ze wil zich om hem winden, haar benen om hem heen slaan als de scheuten van een klimplant.

Kijk op pagina 20 voor GRATIS e-boek actie met dit boek bij www.studon.nl!

BLINDE WERELD ellen heijmerikx, blinde wereld, uitgeverij nieuw amsterdam, isbn 978 90 468 0795 5 (€ 16,50)

Ellen Heijmerikx won met Blinde wereld de Academica Debutantenprijs 2010. Een schrijnende roman over religie in de 21ste eeuw. Eind 2011 verschijnt haar nieuwe roman. Vandaag vervloek ik de Noorse broeders Volgens mam ga ik mank aan twee zijden, sinds ik de Gemeente van de Noorse broeders heb verlaten. Niet lichamelijk. Ze bedoelt: ik zoek zonde en God tegelijk. Geestelijk. Het zijn ook twee regels van een lied uit het blauwe liederenboekje dat de broeders gebruiken tijdens hun samenkomsten. Maar ik weet dat ik de zonde niet zoek, nog niet, daar ben ik veel te schijterig voor. En God…? Ik zou het haar wel willen uitleggen. Ten eerste dat als ik aan God denk, ik automatisch aan Else-Marthe denk. Haar geelbleke gezicht. Niet schijnbaar slapend. Nee. Duidelijk verlaten. Levenloos. Het gebloemde sjaaltje om haar hals. Ik zou mam willen vertellen dat dan de kleuren verdwijnen, dat mijn borstkas zich vult met glassplinters. Dat

6

ik niet wil geloven in een hel waar zelfmoordenaars voor eeuwig spijt hebben van hun daad. Dat ik dan ook geen zin meer heb in een hemel waar de betere mensen voor eeuwig glimlachen. En ten tweede zou ik willen zeggen dat niet ik, maar juist zij aan één zijde mank gaat omdat ze God elke minuut van haar leven zoekt. Dat als de Gemeente van de Noorse broeders meedeed aan de religieuze Olympische spelen, zij dan voor haar lijden, strijden en geestelijk hordelopen op alle afstanden de gouden medaille won. Maar je kunt mam beter gelijk geven.

Dat scheelt je minstens een uur. Ze kwam op de fiets door de motregen met haar hoofddoek vastgeknoopt onder haar kin. Haar donzige wangen waren vochtig en ze hijgde licht. uit haar fietstas haalde ze een doos eieren, een halve cake verpakt in een witte pedaalemmerzak en een weckpot met grauwgroene bonen. ‘Zo kind,’ zei ze, ‘wat kan ik voor je doen?’ Als bruid van Jezus ga je niet om met een afvallige. Ook niet als het je eigen kind is. Daarom drinkt ze met mij geen koffie, maar helpt met afstoffen. Dat mag wel: de huishouding doen. Ook bij een verlo-

rene, die sinds vijf maanden op zichzelf woont. Terwijl ze de stofdoek langs mijn brandschone vensterbank haalt, het randje boven de gaskachel poetst, volbrengt ze haar goddelijke taak: het verdwaalde schaap teruglokken in de Gemeente, het tegenstribbelende dier meesleuren naar de kring van liefdevolle broeders en zusters, het terugduwen in de lange warme armen van Jezus. Ze praat. Ik staar naar haar handen, naar de dikke blauwe kabels onder de ouder wordende huid waar uitverkoren bloed doorheen stroomt dat niet zoals blauw bloed erfelijk blijkt te zijn. Halleluja! En ik vraag me af waarom ik ze niet mis, die zorgende handen vol vlekken, de broeder- en zusterkring van mijn jeugd, en of dat wel normaal is? Of ik wel normaal ben?

Kijk op pagina 20 voor GRATIS e-boek actie met dit boek bij www.studon.nl!

BIZARRE, sTEKEBLINDE GEVEL GEZIEN. ‘AsYLE DE NuIT’. sTOND NIET OP MIJN sTADsPLAN. NAAsT DE INGANG HINGEN DE PRIJZEN. IK HEB ZE GELEZEN.

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

besPreking

Tweelingsterren in sepiagekleurde stad

decor van de dictatoriaal bestuurde wereldstad heel anders inkleurt dan gewoonlijk. Quadriga. Een eindspel kent een vreemd soort nostalgie naar de oude, door een muur uiteengereten stad die in het centrum van de Koude Oorlog, en daarmee van de wereld stond. Het is een compleet ander soort Oost-Berlijn dan bijvoorbeeld de films ‘Das leben der Anderen’ en ‘Goodbye Lenin’ laten zien. De mens carel Jan schneider heeft een lang leven als diplomaat en ambassadeur achter de rug. Hij werkte onder meer in Nieuw-Guinea, New York, Brussel en Teheran. Op iedere plek waar hij woonde en werkte, keek zijn pseudoniem F. springer door zijn ogen mee. Quadriga. Een eindspel werd reeds lang verwacht. schneider was immers van 1985 tot 1989 ambassadeur in de DDR. De bedrukkende sfeer van de Oost-Duitse dictatuur en van de overal rondloerende stasi moesten wel tot een roman leiden.

F. Springer | Foto: Hans kleijn Journalist Robert Somers wordt eind jaren tachtig in de DDR uitgenodigd voor een werkbezoek. Hij valt als een blok voor zijn DDR-gids Monika Rittner. Maar is het wederzijds? Quadriga. Een eindspel van F. Springer gaat over het Berlijn van Carel Jan Schneider, de auteur zelf. Door Roel Weerheijm

Als een tweelingster draaien Robert somers en Monika Rittner om elkaar heen. Zij is een raadselachtige, ondoorgrondelijke vrouw, en hij begeert iemand, voor het laatst. Zijn verliefdheid kleurt het verhaal met melancholie. Hun wandelingen door Oost-Berlijn, en de rondleidingen die ze hem geeft (het is immers haar werk), krijgen daardoor een warme sepiatint, die het bekende

door Roel Weerheijm | [email protected] F. springer kreeg kritiek op zijn wollige taalgebruik. Dat is niet terecht. Hij publiceert al lange tijd verhalen en romans in zijn persoonlijke stijl. Men kan niet van hem verlangen dat hij nu zijn stijl gaat aanpassen aan de huidige maatstaven van de jongere generaties.

a d v e r t e nt i e

muziek-iconen in beeldroman

w w w.silvesterSTRIPS.NL

uitleggerig is Quadriga. Een eindspel soms wel. Naar huidige maatstaven, althans. springer noemt Kurt Masur bijvoorbeeld een ‘wereldberoemde dirigent’ – een overbodige toevoeging – en de afbeeldingen die her en der opduiken, tonen soms al wat de schrijver uitgebreid beschrijft. Is dit erg? De schrijver verloochent de stijl niet die hij ook in zijn eerdere boeken hanteert. Of het nu Sterremeer. Een romance, Bougainville. Een gedenkschrift of Bandoeng-Bandung is: F. springers werk is doordesemd van die deftige toon, met uitroepjes als ‘ach’ erin. In Quadriga. Een eindspel zet die schrijfstijl de melancholie van het verhaal neer. u leest tenslotte een Rückblick. f. sPringer, Quadriga. een eindsPel, uitgeverij Querido, isbn 978 90 214 3897 9 (€ 17,95)

actueel Dag van het literatuuronderwijs: ‘Waar gebeurd? Over feit, fictie en verbeeldingskracht.’ Franca Treur, Adriaan van Dis, Manon uphoff en andere schrijvers buigen zich tijdens de Dag van het literatuuronderwijs over het krachtenveld tussen feit, fictie en verbeeldingskracht – de essentie van de literatuur. De vraag naar de verhouding tussen literatuur en werkelijkheid is veelgesteld. Niet alleen door letterkundigen en filosofen, maar ook door, jawel, onderwijskundigen. Essentie van de literatuur is immers ook dat ze gelezen wordt. De werkelijkheid is dat dit op scholen moet worden gestimuleerd. Maar hoe? Tijdens de Dag van het literatuuronderwijs, kort voor verschijning van deze krant, stond deze vraag centraal. De Dag van het literatuuronderwijs 2010 is een initiatief van Passionate Bulkboek en stichting schrijvers school samenleving en wordt mede mogelijk gemaakt door stichting Lezen. Meer informatie: www.dagvanhetliteratuuronderwijs.nl. Dag van de literatuur 2011: ‘Bekende namen zijn bekend’ De ‘Dag van de literatuur’ is een literaire festival voor middelbare scholieren. Met schrijvers, verfilmde boeken, verboekte films, talkshows, workshops en meer. In 2011 is de twaalfde editie en de eerste namen van uiteindelijk zo’n dertig schrijvers zijn bekend: Kader Abdolah, Abdelkader Benali, Herman Brusselmans, Renate Dorrestein, Kluun, Tessa de Loo, Maartje Wortel en Joost Zwagerman. De ‘Dag van de literatuur’ , 17 maart 2011, duurt nog even. De dag zelf duurt maar een dag. Daarom kunt u nu alvast kaarten bestellen om de traditionele drukte voor te zijn. Ga daarvoor naar www.dagvandeliteratuur.nl

uitgelicht

Liefde in slavernij John H. de Bye schreef een rauwe roman over het Suriname van de achttiende eeuw. Een zware samenleving, waar iedereen leed – niet alleen de slaven. Liefde in slavernij is een historische roman. Jan Willem en Pieter Hendrik de Bye arriveerden halverwege de achttiende eeuw in suriname. Ze werden na hun dood begraven in de Nieuwe Oranjetuin in Paramaribo. 250 jaar later ontdekt John H. de Bye, een nazaat van hen, bij toeval hun graf. Hij besluit het leven van zijn stamvaders te reconstrueren. Met hulp van de Raad van Politie en de civiele Justitie in suriname vond hij documenten die onthulden hoe het leven in de achttiende eeuw eruit heeft gezien. De surinaamse samenleving van toen was gebaseerd op de slavernij, een samenleving die wreed was voor de door de blanken onderdrukte zwarten.

Hun lot werd door iedereen genegeerd – een lot dat zij niet zelf konden bepalen. Maar dat gold ook voor veel blanken, voor wie het leven bijna net zo zwaar was. Zo bleken blanke paters na aankomst het gemiddeld twee jaar uit te houden tot hun begrafenis. Een op de vijf zeelieden overleefde de zeereis niet, velen raakten gewond of uitgeput. En de blanke matrozen werden na aankomst nauwelijks beter behandeld dan de zwarte slaven. De cynische ondertoon van Liefde in slavernij: het recht van de sterkste geldt, en het maakt niet uit welke huidskleur die sterkste heeft. Maar liefde overwint alles. john h. de bye,

liefde in slavernij, uitgeverij conserve, isbn 978 90 542 9302 6 (€ 19,95)

NIET DuuR VOOR EEN OVERNAcHTING. EN VERDER? EEN BABY IN EEN KINDERWAGEN, DIK, GROENIG, MET EEN uITsLAG DIE ZO TE ZIEN PIJNLOOs GENAs.

7

SPANNING

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Interview

‘Ik pleeg geen moorden, maar ik schrijf!’ we eren. Want in Italië regeert de maffia. Veel Italianen, en zeker politici, doen er te weinig tegen. Ze hebben een natuurlijke neiging tot die mentaliteit.’

uitgelicht

Rechteloos

‘Het moorden zit in de natuur van de daders.’ Dat is een nogal extreme stelling! ‘Zo extreem is het niet. Mensen zijn geboren met een natuurlijke neiging tot dingen. Guido Brunetti ziet veel criminaliteit, veel moorden, die gepleegd zijn omdat het moorden in de natuur van de daders zit. Aan hem de taak om uit te vinden wat hen zover heeft gekregen dat ze moorden pleegden.’ Geen whodunnits dus, maar whydunnits. ‘Precies. Het is niet iets wat ik heb opgezocht of bewust als onderwerp koos. Mijn natuurlijke neiging, zou je kunnen zeggen: ik pleeg geen moorden, maar ik schrijf!’

Donna Leon, Een kwestie van vertrouwen, Uitgeverij Cargo, ISBN 978 90 234 5910 1 (€ 17,90)

Donna Leon Donna Leon schreef een grote reeks thrillers rond Guido Brunetti, commissaris in Venetië. Geen whodunnits maar whydunnits. Moord zit in de natuur van de dader, maar hoe komt het zo ver? De thrillers van Donna Leon spelen zich af in Venetië. Een stad die volgens de schrijfster sterk is achteruitgegaan. Maar ook een stad waar ze is geaard en die ze goed kent. Guido Brunetti, hoofdpersoon in haar thrillers, deelt die kennis. En haar cynisme. ‘Mensen zwommen vroeger in de grachten van Venetië, zaten ’s avonds en ’s nachts buiten, aten en dronken met elkaar. Iedereen kende iedereen. Er was cultuur, opera. Nu is er vrijwel niets meer.’

Guido Brunetti is ronduit cynisch over Venetië… ‘Brunetti is een rascynicus! Geen goed uitgangspunt voor een agent die moorden moet oplossen. Maar toch gaat hij door. “Zelfs als het tevergeefs is, moet iemand het blijven proberen,” vindt hij. Nu is Italië ook geen land om hoop te koesteren. De verleidingen van de maffia zijn voor veel mensen niet te weerstaan. En Italië eert intussen de verkeerde mensen.’ Hoe bedoelt u? ‘De echte helden zijn de mensen die wél schone handen weten te behouden. Niet die Moeder Theresa-achtige figuren, niet die Poolse paus, allemaal nonsens. De Italianen die eerlijk en zuiver blijven, die de maffia kunnen weerstaan, moeten

uitgelicht

Vrouwen die mannen geloven Vroeg of laat stelt iedereen zich dezelfde vraag: ‘Is dit alles?’ Voor de hoofdpersoon van Vrouwen die mannen geloven is die vraag reden om haar echtgenoot en Nederland te verlaten en haar vaderland Bulgarije op te zoeken. Daar leeft ze in het spanningsveld tussen twee werelden: de stinkend rijke nouveau riche jetset, en de schrijnende armoede van het merendeel van de Bulgaren – vaak niet meer dan enkele meters van elkaar verwijderd. Ze zoekt verder en belandt in Moskou, waar ze hetzelfde beeld ziet. Maar dan valt ze in handen van de Russische maffia en verandert haar leven in een nachtmerrie. Ze ziet in dat ze het meest waardevolle in haar leven heeft weggegooid: haar ware liefde. En ze ziet in dat ze moet overleven in een van de beruchtste criminele

8

Een kwestie van vertrouwen Venetië gaat gebukt onder een zinderende hittegolf. Terwijl de stad overspoeld wordt met toeristen, proberen de Venetianen het hoofd koel te houden. Ispettore Vianello heeft echter wel wat anders om zich druk over te maken. Zijn tante onttrekt om onverklaarbare redenen grote sommen geld aan het familiebedrijf. Vianello stelt een officieus onderzoek in en komt op het spoor van een waarzegger die zijn tante adviseert. Ondertussen ontvangt Guido Brunetti informatie over verdachte vertragingen bij het lokale gerechtshof. Pas als een suppoost van de rechtbank wordt vermoord, worden de vermoedens van een groter corruptieschandaal binnen de rechtbank bevestigd…

David Baldacci In het politieke hart van Amerika ontploft een bom. Juist als de Britse premier te gast is. Tijdens de explosie rijdt zijn limousine weg van het Witte Huis. Alles wijst op een terroristische aanslag op de Britse premier, die zijn doel gemist heeft. Mary Chapman, een van de beste agenten van de Britse geheime dienst, wordt in allerijl naar Washington DC gestuurd om de FBI bij te staan. Ze ontdekt dat de FBI, de Secret Service en andere geheime diensten elkaar tegenwerken en wantrouwen. Oliver Stone, een getuige van de explosie, en Mary Chapman proberen een doorbraak te forceren. De hulp van de Camel Club is onmisbaar. Uit de feiten die zij kennen, blijkt dat de explosie niet voor de Britse premier is bedoeld. Er staan veel verschrikkelijker dingen te gebeuren. Dingen die alleen de Camel Club kan voorkomen. De klok tikt door… Rechteloos (Hell’s corner) is Baldacci’s vijfde thriller over de Camel Club, een klein groepje waakhonden dat continu complotten in de Amerikaanse regering op het spoor is. Oliver Stone is de leider van de Camel Club. Geen toeval dus, dat hij getuige is van de explosie. En ook geen toeval dat Mary Chapman in haar onderzoek op hem stuit. Maar kan dit selecte, sinistere gezelschap een ramp van ongekende omvang tegenhouden? David Baldacci, Rechteloos, A.W. Bruna Uitgevers, ISBN 978 90 229 9550 1 (€ 19,95)

adve rte n ti e

organisaties ter wereld. Vrouwen die mannen geloven is een razend spannend boek, maar ook een genadeloze ontleding van de problemen waar veel OostEuropese landen na 1989 mee te maken hebben. Het is een thriller met elementen van non-fictie, geïnspireerd op de vermoorde Bulgaarse misdaadauteur Georgi Stoev. Maria Genova, Vrouwen die mannen geloven, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 307 1 (€ 14,95)

Het kind sliep, ademde jodoform, frietvet, angst in. Het kon moeilijk anders. De hoofdzaak was te leven. Dat was de hoofdzaak. Dat ik

SPANNING

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

‘You were a son of a bitch’ Interview

proces met een ongewenst resultaat is natuurlijk niet fijn, maar ook een slecht proces met een gewenst resultaat niet. En toen ik in een death penalty-commissie zat, leerde ik dat de doodstraf niet werkt en nooit zal werken.’

De Legal thriller is een uitvinding van Scott Turow – zeggen recensenten. Turow heeft een andere mening: ‘Mijn debuut, Presumed innocent, bleek autobiografisch te zijn.’ Een genre leek geboren.

‘Billy Budd, Sailor, door Herman Melville, is eigenlijk de eerste Legal thriller. John Claggart beschuldigt Billy Budd onterecht van ernstige misdrijven. Budd kan niet praten en wil Claggart uit woede slaan, maar vermoordt hem per ongeluk. Budd moet van de loopplank de oceaan in lopen en verdrinken, dat is de regel van de piraten. Hoewel iedereen weet dat het een ongeluk was en Budd onterecht werd beschuldigd, is er geen andere optie. Melville hield een goede balans tussen de regels versus de waarden van het leven. Hij had een diep psychisch inzicht.’ U schreef intussen acht Legal thrillers. Was u van plan om als jurist iets nieuws in het genre van spannende boeken te beginnen? ‘Mijn debuut, Presumed innocent, bleek autobiografisch te zijn. Daar kwam ik achter toen het boek af was. Mijn ervaringen in het leven, in de liefde, in mijn werk als advocaat en openbaar aanklager, mijn eigen inzichten: ik had het verhaal dicht bij mezelf gezocht. Het is een authentiek en uniek boek. En daarom kon het, achteraf gezien, ook niet anders dan een Legal thriller zijn. Het beviel. Sindsdien schrijf ik wat ze dan Legal thrillers zijn gaan noemen.’ Omdat u advocaat en openbaar aanklager was?

Hoezo? ‘Een man zat elf jaar op death row voor een moord die hij niet had gepleegd. En zo zijn er honderden zaken. Dit is iets wat verschrikkelijk veel geld kost – om nog maar te zwijgen over het emotionele leed. Als schrijver kan ik veel meer achter de mensen komen.’

Scott Turow

‘Neem iemand uit een samenleving weg, verwijder alles wat hem definieert en kijk wat je overhoudt. Dat is de basis, en het gevoel voor rechtvaardigheid dat iemand dan heeft, is universeel.’ ‘Ja. Om correct te zijn: ik begon als openbaar aanklager. En ik was een goede ook. Fel, hard, ik had idealen, wilde de grote criminelen achter tralies en alles moest daarvoor wijken. Recent nog zei een oude vriend: ‘You were a son of a bitch as a prosecutor.’ Daarna werd ik advocaat – dat ben ik nu nog steeds – en leerde ik de andere kant kennen. Sinds ik schrijf, sta ik gedeeltelijk buiten het

boek gemist?

De magiërs Het jaar 2010 is bijna ten einde. Welk boek moet je nog lezen? Ik zeg: De magiërs van Lev Grossman!

Door Didi Hoogerwerf Je zóu kunnen zeggen dat De magiërs van Lev Grossman op de Harry Potter-boeken lijkt. Als Hogwarts een universiteit was waar morele valkuilen en ernstig lichamelijk letsel om elke hoek zouden loeren en Harry Potter een kettingrokende, nukkige, misantropische, zure zuiplap zou zijn. De supergetalenteerde Quentin laat al in zijn vroege pubertijd tekenen van magische begaafdheid zien, maar is ontevreden met zijn bestaan als normale tiener. Hij droomt over magische avonturen beleven in Fillory, het Narnia-achtige toverland uit de fantasy romans die hij verslindt. Hij is dan ook (onkarakteristiek) blij verrast wanneer hij onverwacht toegelaten wordt op Brakebills, een toveruniversiteit ergens in de staat New York. Op Brakebills komt Quentin er, ondanks zijn natuurlijke aanleg, al snel achter dat toveren helemaal zo makkelijk nog niet is. In de fantastische

rechtssysteem. Hoewel, ik was altijd al een buitenstaander, een observant. Dat was ook een van de belangrijkste redenen waarom ik ben gaan schrijven.’

Lev Grossman, De

Lydia Lydia draagt een geheim met zich mee, tikkend als een tijdbom. Die kan ze wegstoppen in haar dagelijkse leven, als verpleegkundige en moeder van een zoon. Maar door een reeks gebeurtenissen komt de tijdbom alsnog tot uitbarsting: een vreemdeling jaagt haar angst aan, haar zoon krijgt een ongeluk en zij vindt een rouwkaart

nieuwe titels Het pantserhart

De politie van Oslo vindt twee dode vrouwen, met verminkte gezichten en verdronken in hun eigen bloed. Maar hun verwondingen zijn van binnenuit gemaakt. De enige man die de politie zou kunnen helpen, lijkt onvindbaar. Onderzoekster Kaja Solness belandt bij de zoektocht naar hem in Hongkong. Hij blijkt op de vlucht voor alles en iedereen.

magiërs, Uitgeverij Karakter, ISBN 978 90 6112 679 9 (€ 22,95)

Scott Turow, Onschuldig,

Hoe veranderde uw kijk op het systeem als advocaat en schrijver? ‘Als openbaar aanklager wilde ik resultaat. Als advocaat leerde ik dat het proces ook belangrijk is. Een goed

uitgelicht

wereld van Grossman, is magie een oerkracht waar je als tovenaar onbeperkt van kunt tappen, maar wel uitsluitend onder zeer specifieke en uiteenlopende omstandigheden die wisselen van dag tot dag. Met een groepje andere leerlingen dat zelfs in de tovenaarswereld als excentriek zou worden beschouwd – “de Fysieke Kids” – doorloopt Quentin zonder al te grote kleerscheuren zijn studententijd. Uiteindelijk wordt hij de wereld ingestuurd. Als het niet een van de Brakebills alumni na hun afstuderen lukt om een normale baan te krijgen en te behouden (probeer maar eens bij een bank werken wanneer je als gans naar Antartica bent gevlogen), vullen ze hun dagen met sex, drugs & rock ’n roll. Dan doen ze al doelloos lanterfanterend en zuipend een spectaculaire ontdekking die hun leven voor altijd zal veranderen. Eindelijk mag Quentin op avontuur. Maar tegen welke prijs? De magiërs mag dan in de eerste instantie aan de Harry Potter-boeken doen denken, maar het is veel grimmiger, seksier en duisterder dan brave brilsmurf Potter ooit zou kunnen zijn. Een aanrader!

De mensen achter de advocaat, de rechter en de verdachte? ‘Zonder in clichés te willen vervallen, ja. Ik ga uit van een soort ‘universele rechtvaardigheid’. John Rawls probeert die in A theory of justice te achterhalen. Neem iemand uit een samenleving weg, verwijder alles wat hem definieert – geslacht, leeftijd, seksuele voorkeur, inkomen, baan, politieke voorkeur en dergelijke – en kijk wat je overhoudt. Dat is de basis, en het gevoel voor rechtvaardigheid dat iemand dan heeft, is universeel.’

Uitgeverij Luitingh, ISBN 978 90 245 3246 9 (€ 19,95)

met haar naam erop. Ze zoekt hulp bij Max Winter, die eerder haar vader heeft geholpen. Hij ontdekt dat de spreekwoordelijke tijdbom met klok en elektrische draden is verbonden aan een terroristische organisatie die zeven jaar na dato alles in Lydia’s leven wil vernietigen.

Felix Thijssen, Lydia,

Uitgeverij Sijthoff, ISBN 978 90 218 0372 2 (€ 17,95)

aardedonker, zonder sterren

Een nieuwe bundel met vier lange verhalen, van een van de meest gerespecteerde thrillerschrijvers ter wereld. In Een goed huwelijk, een van die verhalen, staan twee ‘normale’ mensen centraal, met een normaal huis, normale banen en een goed huwelijk. Maar als de man van huis is, vindt zij spullen van een andere vrouw, die recent vermoord is… Stephen King, Aardedonker, zonder sterren,

Jo Nesbo, Het pantserhart, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 6320 7 (€ 19,90)

Uitgeverij Luitingh, ISBN 978 90 245 6262 6 (€ 19,95)

niet kan slapen zonder een venster open te hebben. Wat zo’n beetje maanlicht al uitmaakt. De rivier, de bruggen en straten zijn hun

9

BOEKFRAGMENT

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

HET EILAND ONDER DE ZEE isabel allende, het eiland onder de Zee, uitgeverij wereldbibliotheek, isbn 978 90 284 2340 4 (€ 19,90)

‘Vrijheid krijg je niet voor niets, die moet je bevechten.’ Het eiland onder de zee, de nieuwe roman van Isabel Allende, is een ontroerend, kleurrijk en exotisch verhaal over de slaven op Haïti. Isabel Allende op haar best! In de veertig jaar van mijn leven is het lot mij, Zarité Sedella, goedgunstiger gestemd geweest dan andere slavinnen. Ik heb nog een lang leven voor me en mijn oude dag zal gelukkig zijn, want mijn ster – mijn z’étoile – schijnt ook tijdens bewolkte nachten. Ik ken het genot samen te zijn met de man die mijn hart heeft gekozen wanneer zijn grote handen mijn huid wekken. Ik heb vier kinderen gekregen van wie er nog drie in leven zijn, en één kleinzoon – en ze zijn vrij. Mijn eerste gelukkige herinnering, uit de tijd dat ik nog een knokig kind met piekhaar was, is dat ik bewoog op het geluid van de trommels en dat is ook mijn meest recente geluksgevoel, want gisterenavond was ik op het Place Congo en heb ik gedanst en gedanst, zonder gedachten in mijn hoofd, en nu is mijn

lichaam warm en moe. Muziek is een wind die de jaren en de herinneringen wegneemt; en de angst, dat dier dat ineengedoken in mij huist. Met de trommels verdwijnt de Zarité van alledag en ik word opnieuw het meisje dat al danste toen ze nog maar nauwelijks kon lopen. Ik stamp op de grond en het leven stijgt via mijn benen omhoog, trekt door mijn ruggengraat, maakt zich van mij meester, neemt mijn onrust weg en verzoet mijn herinneringen. De wereld huivert. Het ritme wordt geboren op het eiland onder de zee, het doet de aarde beven, doorklieft mij als een bliksemflits

en vertrekt dan naar de hemel, al mijn verdriet meenemend naar Papa Bondye, zodat hij het kan fijnkauwen en doorslikken en ik schoon en tevreden achterblijf. De trommels zegevieren over de angst. De trommels zijn de erfenis van mijn moeder, de kracht van Guinea die in mijn bloed huist. Niemand die me dan kan kwetsen, ik word overweldigend sterk, net als Erzuli, de loa van de liefde, en sneller dan de zweep. De schelpen rond mijn enkels en mijn polsen klepperen, de kalebassen vragen, de bosstem van de djembés en de metalen stem van de timbalen antwoorden, de djun djuns – die kunnen praten – vragen,

en de grote maman, als ze die trommel bespelen om de loa’s te roepen, klinkt schor. De trommels zijn heilig, via hen spreken de loa’s. In het huis waar ik mijn eerste jaren heb doorgebracht, zwegen de trommels in het vertrek dat ik deelde met Honoré, de andere slaaf, maar ze werden vaak mee naar buiten genomen. Mijn toenmalige meesteres, madame Delphine, wenste geen negerherrie te horen, alleen het melancholieke gejammer van haar klavechord. Ik leerde de toetsen van het instrument met citroensap te reinigen, maar kon geen muziek maken omdat madame het ons verder verbood in de buurt van haar klavechord te komen. Niet dat we het nodig hadden; Honoré wist nog muziek te ontlokken aan een pan, alles wat hij vastpakte kreeg ritme, melodie, maat en stem; hij droeg de geluiden in zijn lichaam, hij had ze meegenomen uit Dahomey. Ik speelde op een holle kalebas; later leerde hij me hoe ik zijn trommels zacht kon liefkozen. Zo herinner ik het me.

PARNASSIA josha Zwaan, Parnassia, uitgeverij artemis, isbn 978 472 0167 0 (€ 19,95)

Het is 1942 en de vervolging van joden in Nederland wordt steeds grimmiger. De kleine Rivka wordt door haar ouders ondergebracht bij een kinderloze dominee en zijn vrouw in Zeeland, die zich vol liefde over haar ontfermen. Ze wilde nog even knikkeren. Hand in hand met haar vriendin liep ze de trappen van de school af. Het plein was te klein voor de stroom van kinderen die de deuren uit golfde. Met haar rug tegen de schoolmuur gedrukt wachtte ze met connie tot er gaten vielen in de massa. Haar vingers speelden met de stuiters in haar hand. soms stopte ze een knikker in haar mond en zoog erop. Mama had gedreigd ze allemaal af te pakken, ze zou erin kunnen stikken. Vorige week was een van haar lievelingen in haar keel geschoten. De handstand tegen de deur die ze al weken oefende had haar gered. De knikker ontsnapte uit haar luchtpijp, de lucht die ze naar binnen zoog voelde fris en nieuw. Het was een heerlijk

10

moment. Mama moest niet zeuren. Ze holden naar het putje. Eigenlijk moest ze meteen naar huis; als ze te lang wegbleef werd mama ongerust. De oorlog was voorbij, ze hoefden niet meer bang te zijn, de meester had het zelf gezegd. Er was feest geweest in de straten, de Duitsers waren weg. Maar mama kuste haar iedere morgen te lang gedag en als ze uit school kwam stond ze voor het raam op haar te wachten. Geconcentreerd hurkte ze voor een denkbeeldige lijn, haar beste

stuiter in de hand. Een hand op haar schouder leidde haar af. Ze keek in de ogen van een bleke, magere man. Het leek of hij iets wilde zeggen, maar in plaats daarvan keek hij haar met een vreemde blik aan. Ze kwam overeind en stapte een eindje van hem weg. De man bleef maar staren, zijn mond trilde, zijn wangen werden rood. Naast hem stond een jongen, niet veel langer dan zij maar toch wel een paar jaar ouder dacht ze. Ze wist niet wie die man was, maar die jongen, die had ze toch vaker gezien?

In een flits zag ze hem achter zich aan hollen, hij pakte en kietelde haar. Ze keek van de man naar de jongen. Ze zwegen nog steeds. Ze wilde dat ze weggingen, ze wilde naar huis, naar mama. Ze pakte haar knikkers en draaide zich om. ‘Wacht, Rivka, herken je ons niet?’ De man sprak zacht en vriendelijk. De stem klonk bekend, hoewel de schorre rand die om de klank hing niet klopte met de herinnering die in haar wakker werd. Haar buik begon gemeen te steken. ‘We speelden verstoppertje, weet je nog?’ De jongen lachte. Opeens wilde ze dat hij haar zou kietelen. ‘Ik heet geen Rivka,’ zei ze beleefd. ‘Ik heet Anneke.’ Toen holde ze weg, het plein af, de grote straat op, de hoek om, de Zaagstraat door en snel door het poortje naar het achterpaadje. In de tuin leunde ze tegen de koude muren van de kerk en wachtte tot het hijgen verminderde. Ze keek omhoog naar het haantje op de toren. ‘Niets vertellen,’ fluisterde ze voor ze naar binnen liep, naar mama en de thee.

DIEPTE VERLOREN EN WORDEN ONs ENKEL GETOOND, ALs OP ZIJDE GEscHILDERD. ALLEs Is VEREENVOuDIGD, TOT ENKELE JuIsTE, HELDERE VLAKKEN

THEMA KOKEN

SMAKELIJK LEZEN Het kookthema in de decembermaand behoeft geen redactioneel voorgerecht. We nodigen u direct aan tafel, met illustere gasten zoals René Pluijm, Herman den Blijker en Yvette van Boven!

‘Eten verbroedert,’ zegt René Pluijm. ‘Overal ter wereld zitten mensen samen aan tafel, delen eten, en ondertussen ook verhalen, genegenheid en liefde. Eten is veel meer dan een vulstof.’ Hij schreef Pluijm op pad, waarin hij dwars door Europa op zoek gaat naar de herkomst – en de rijkdom – van ingrediënten.

Pluijm op pad

In Pluijm op pad neem je de lezer mee, door Europa. Landen als Frankrijk, Italië en Griekenland associëren we wel met lekker eten – maar hoe zit het met Nederland? ‘Ik zou mensen graag willen laten zien dat er ook in Nederland een geweldige rijkdom aan producten en ingrediënten te vinden is. Maar: we weten het niet! Misschien moet ik een Pluijm op pad maken over Nederland en per provincie laten zien welke ingrediënten je daar, letterlijk, om je heen aantreft. Ook dat is aan verandering onderhevig, trouwens.’

‘Ik verzet me tegen de eetcultuur van de laatste jaren: we stoppen een diepvriespizza in ons hoofd, terwijl we naar een culinair programma kijken. Koken is lang niet zo moeilijk en ontzettend leuk. Ook koken is een persoonlijke activiteit.’

‘Gebruik kwaliteit en verberg daar geen schijncomplexiteit in met kruiden.’ Maar als ik een supermarkt binnenloop, vind ik vooral voorverpakte spullen! ‘Ga dan eens naar een specialist, en vraag naar de groentesoorten die je niet meer vindt in de supermarkt, of bij de groenteboer: snijbieten, schorseneren, aardperen. Ze zijn er, al moet je er soms even naar zoeken. Net als naar de mensen met vakkennis over eten. Tot mijn spijt verdwijnt dat beeld, de supermarkt dringt steeds meer op. Maar ook boodschappen doen is een sociale gebeurtenis.’

René Pluijm

op pad, Uitgeverij De Boekenmakers, ISBN 978 90 777 4071 2 (€ 29,95)

zie het interview op:

kookboek van het jaar

uitgelicht

Doe-het-zelf-koken Kokskolder

Home made is door website Kookboek. nl verkozen tot ‘Kookboek van het Jaar’ in de categorie Nederlands. De jury oordeelde: ‘Van dit boek krijg je meteen zin om te gaan koken, het water loopt je in de mond.’ Die zin komt van het inspirerende uitgangspunt dat je (vrijwel) alles zelf kan maken.

Want? ‘Steeds meer restaurants beginnen een beetje om zich heen te kijken, naar hun eigen streek of provincie, en gebruiken het culinaire erfgoed in hun menukaart. Dat is duurzamer, het is ook veel avontuurlijker, en het toont de kracht van eenvoud: doe zo min mogelijk met een hoogwaardig ingrediënt. Geen smaakjes, maar smaak. Gebruik kwaliteit en verberg daar geen schijncomplexiteit in met kruiden.’ René Pluijm, Pluijm

De smaakvervlakking treedt op? ‘Smaakvervlakking is een modewoord geworden, maar het is inderdaad wel aan

Home made is een kookboek dat je leert om alles zélf te doen. Dat kan snel en met eenvoudige middelen.

de hand. Gelukkig blijken er ook steeds meer mensen te zijn die weer op zoek willen naar de basis van het voedsel, mensen die weer geïnteresseerd zijn in lekker eten, die de tijd willen nemen in de keuken.’

Daarmee gaat Home made veel verder dan recepten voor zelfgemaakte mayonaise en pesto. Home made leert je bijvoorbeeld om zelf kaas te maken, een oven te bouwen van aluminiumfolie, te wecken, theemelanges te maken, ijs te maken zonder een ijsmachine – en nog veel meer. Er is ruimschoots voorzien in vegetarische recepten. De recepten zijn chronologisch in de dag geplaatst. Met vele illustraties en laagdrempelige uitleg is Home made bovendien erg toegankelijk. Yvette van Boven, Home made, Uitgeverij Fontaine, ISBN 978 90 595 6351 3 (€ 34,95)

De weke magen moeten dit stuk niet lezen. Want Kokskolder is een boek vol anekdotes uit de restaurants. Hoe een etentje ineens heel anders blijkt te zijn…

Een kok gaf zijn gasten kattenvoer als amuse. Ze merkten het niet. Een andere kok zette zijn gasten nepgarnalen voor. Weer elders kwamen er snavels op de borden en snot in de soep terecht. Koks en humor hebben een aparte relatie. Kokskolder gaat over die humor. Jaap de Graaf tekende anekdotes en herinneringen op van chefkoks. Zijn succes is opvallend: welke kok onthult immers dat er wel eens een ‘mooi afgesneden vinger’ in een gerecht terechtkwam? Toch droegen 21 koks bij

aan De Graafs boek, onder wie de chefs Albert Kooy, Michel Panbakker, Herman Selier, Jon Sistermans en Cas Spijkers. De laatste zei: “Je bedrijft topsport in de keuken. Dat brengt spanningen met zich mee waar je zo nu en dan aan moet ontsnappen. Humor helpt.” En nee, het ging niet alleen over viezigheden rond het eten, maar ook over liefdes die opbloeiden in de koelcel en bevroren fietsen. Maar we gruwelen natuurlijk het meest bij wat er allemaal misgaat bij de gerechten waar we voor betalen. Daarom nog eentje: de kok die, per ongeluk, mensenvlees in de pan had. Wist hij niet. Maar toch. jaap de Graaf,

Kokskolder, diverse uitgevers, ISBN 978 94 902 1710 5 (€ 12,95)

11

THEMA KOKEN

Van pen tot pollepel Tom Kellerhuis, 46 jaar, zegde zijn baan op als chef Kunst en Cultuur van HP/ De Tijd om aan het ROC Amsterdam een opleiding tot chef-kok te volgen.

Waarom werd je geen kok toen je op de middelbare school voor een vervolgstudie kon kiezen? ‘Omdat het beroep niet bepaald in een hoog aanzien stond. Ik koos voor de journalistiek, en ben bij HP/De Tijd terechtgekomen. Na de zoveelste reorganisatie bij HP/De Tijd had ik er genoeg van. Ik besloot dat ik wilde doen wat ik eigenlijk het allerliefste wilde doen: kok worden.’

Wat kan deze badeend intussen? ‘Ik heb de opleiding tot basiskok in vier maanden voltooid, in plaats van een jaar. Dat is snel, maar toch kan ik nog steeds niet zoveel. De behandeling van vlees, bijvoorbeeld, moet ik nog leren. Maar in bepaalde dingen, vooral de organisatie van je keuken, ben ik al ver. En daar ga ik als interviewer mee aan de slag.’

Iedereen staat elke dag in de keuken, en jij bent geen twintig meer – kortom: het zou je wat minder moeite moeten kosten. ‘Dat zou je wel denken, maar het blijkt vreselijk moeilijk. Natuurlijk leer ik de theorie wat gemakkelijker, maar koken is vooral: heel veel doen. Uren en uren snijden: uien, preien, paprika’s, wortels enzovoorts. Je blijkt tegelijk blind, melaats en kreupel te zijn. En je wordt behoorlijk uitgescholden.’ Dat hoor je vaak: in het leger en in de keuken wordt het hardst gescholden. aarom? ‘De klant is het belangrijkste en de koks in de keuken zijn radertjes van een complexe machine. Die moet perfect lopen, dat luistert vaak nauw. Iemand die niet oplet of verkeerde dingen doet, moet je er hardhandig bij houden. Maar je mag

Waarvoor heb je ze uitgemaakt? ‘Badeend! Het valt soms wel mee. Zo noemden ze mij zelf ook in het begin.’

het doorgeven, ik heb vanmiddag zelf nog “mogen” schelden op jongere koks die de boel hadden verprutst.’

bekende Nederlander uit die ik interview, terwijl ik zijn of haar lievelingsgerecht klaarmaak.’ Wat is de toegevoegde waarde van het koken en eten? ‘Eten koken en samen opeten is een vrij intieme bezigheid. Normaal doe je dat met je partner, of met goede vrienden. Het maakt het gesprek persoonlijker, je komt dichter bij je gesprekspartner. Die interviews beginnen bij het eten, een beetje een wuft onderwerp natuurlijk, maar ze gaan eigenlijk over het voorbije jaar.’ Welk gesprek is je bijgebleven? ‘Gijs Scholten van Aschat, die in de verfilming van Tirza de hoofdrol speelde, nodigde ik uit om zijn lievelingsgerecht te komen eten. Hij had niet zoveel tijd, maar uiteindelijk is het een geweldig gesprek geworden. Hij vertrok pas ‘s nachts om een uur of drie, na een innige omhelzing. Dat kan eten met je doen! En dat vind ik zo mooi aan dit koksvak.’

Je was toch gestopt om kok te worden? ‘Dat was wel de bedoeling, maar ik moet mijn rekeningen nog Tom Kellerhuis kunnen betalen. Naast mijn koksopleiding ga ik daarom weer interviews schrijven: ik nodig een

uitgelicht

Tom Kellerhuis, Het roer om, Uitgeverij Carrera, ISBN 978 90 448 0503 7 (€ 16,90)

adve rte n ti es

Harold McGee Het bloed van de Rus Goed koken vanOnmisbare gids

‘Ruslands grootste vreugde is drinken, het kan niet zonder.’ Dit is de reden dat het land christelijk is: hun eerste leider, Vladimir I, wees in de tiende eeuw de islam af omdat dat geloof de Russen van hun wodka zou willen scheiden. Wodka is het bloed van de Rus!

Maar Davaj! De Russen en hun wodka van Edwin Trommelen is desondanks geen vrolijk boek. Anton Tsjechov schreef: ‘De wodka schroeit en bijt in je keel, maar zodra je een oester doorslikt, voel je iets lekker wulps in je keelgat, waar of niet?’ Niet bepaald een ode aan de wodka, maar hij laat treffend zien dat de wodka voor de Russen meer is dan gezelligheid en feest. Wodka, laat Trommelen zien, spekte de Russische staatskas, maar bracht tegelijkertijd honderdduizenden Russen een alcoholverslaving, het syndroom van Korsakov of de dood door de drank. Het beleid van de Russen wankelde als

Geniet met volle teugen van groenten uit eigen tuin Lekker en gezond voedsel met ingrediënten uit de eigen tuin? Moestuinen voor Dummies leert je hoe je dat aanpakt. De verschillende groentesoorten, het bewerken van de grond, de verschillende zaadjes, het onderhoud van de grond, de beste tijd om te planten en om te oogsten, en het conserveren van je groenten: Moestuinen voor Dummies is een stap-

12

een aangeschoten beer tussen twee begrippen: staatskas en volksgezondheid. Afwisselend werd kroegbezoek sterk gestimuleerd of juist onmogelijk gemaakt door sluiting van horeca. Intussen kon, en kan, geen Rus zonder de drank. Het uitgestrekte land maakt nietig, en dus dorstig. De Russische literatuur smaakt naar de drank. Davaj! De Russen en hun wodka is daarom geïllustreerd met tal van literaire passages. Van Boenin en Tolstoj tot Toergenjev en Solzenitsyn: ook de schrijvers vereerden ‘hun’ wodka.

Edwin Trommelen, Davaj! De Russen en hun wodka, uitgeverij Mets & Mets, ISBN 978 94 611 6006 5 (€ 22,90)

voor-stap gids voor alles wat erbij je moestuin komt kijken. Het bespaart kosten, maar is bovendien nog enorm leuk ook. Als je immers eigenhandig je voedsel hebt gekweekt en geoogst, is het eten alleen nog maar lekkerder. Charlie Nadozzi,

Moestuinen voor Dummies, Uitgeverij Pearson Education, ISBN 978 90 430 2114 2 (€ 27,95)

voor iedereen die écht goed wil koken

Het nieuwe boek van de auteur van Over eten en koken Verkrijgbaar in de boekhandel of via www.nieuwamsterdam.nl Adv McGee_128x94.5mm.indd 1

25-11-10 17:13

THEMA KOKEN

KOKEN VOOR VROUWEN jonathan van het reve en diede h. de jong, koken voor vrouwen, uitgeverij Prometheus, isbn 978 90 446 1606 4 (€ 15,-)

Koken voor vrouwen van Jonathan van het Reve en Diede H. de Jong. biedt alles wat nodig is om vrouwen op culinaire wijze te imponeren. D: A! De nagerechten! Heel belangrijk. Een nagerecht kan een maaltijd maken of breken! Voor vrouwen staat of valt een maaltijd met een prettige, zoete afronding. Hoe vol ze ook zit, iedere vrouw lust nog wel een chocoladetaartje na het eten. Dat bittere en zoete op het eind zorgt voor een optimale bevrediging. Een prachtig slotstuk. Een gastronomisch orgasme. Onmisbaar. J: Je draaft door. D. Jazeker, maar er zit wel een kern van waarheid in. Warm taartje van chocolade en chilipeper met een gestoofd peertje en saus van rood fruit Ingrediënten Voor het taartje: 75 g chocolade in blokjes (zo puur moge-

houd het tegen de kook aan tot het peertje zacht is. Laat het afkoelen en zet het in het vocht in de ijskast. Doe het fruit, de rode wijn en de suiker in een pannetje en laat het twintig minuten zachtjes pruttelen. Mix met de staafmixer, zeef het en laat het

lijk) 30 g boter eigeel van 2 eieren eiwit van 3 eieren 1 el suiker 1/10 chilipeper fijngehakt 1 tl cointreau* Voor het peertje: 1 flinke, harde peer 250 ml witte wijn 3 el suiker Voor de saus: 100 g rood fruit** 50 ml rode wijn 1 el suiker Bereidingstijd: 30 minuten (+ 3 uur) schil de peer en snijd hem in tweeën over de lengte. Verwijder het klokhuis inclusief het harde stukje naar het steeltje.*** Doe de twee helften in een pan met de witte wijn en evenveel water. Voeg 100 g suiker en een snufje peper toe. Zet het pannetje op laag vuur en

afkoelen. smelt de chocola en de boter au bainmarie. Klop het eigeel op met de suiker tot de suiker helemaal is opgelost. Roer dit door de chocola. Roer dan het eiwit en vervolgens de cointreau erdoorheen. snijd de chilipeper open en verwijder de zaadjes. snijd hem zo fijn mogelijk en roer hem door het mengsel. Doe het mengsel in twee ingevette soufflébakjes. Bak in ongeveer 10 minuten in een voorverwarmde oven op 200 graden. Ze zijn klaar als de bovenkant stevig is en een kwart van de binnenkant

De stamppot voorbij

‘Hoe kom ik in aanraking met ingrediënten, welke mensen ontmoet ik, wat is de basis van mijn keuken?’ Die vragen vormen het uitgangspunt van Herman den Blijker voor zijn kookboeken. En hier is zijn nieuwste: Peen & ui.

kwam de aardappel erbij en werd het geprakt, later gestampt. De “stamppot” komt daar vandaan. Maar je ziet ook dat penen, uien en aardappelen sindsdien in variaties in allerlei andere gerechten terugkomen. Je ontkomt er niet aan om het over hutspot te hebben, en hutspotrecepten te presenteren. Het voordeel van penen, uien en aardappelen is dat je er als kok vreselijk veel mee kan doen. Zelfs als je naar hutspot kijkt. In Peen & ui noem ik het daarom ook de Grote Drie: de Nederlandse keuken komt helemaal voort uit die drie ingrediënten Het is niet alleen maar opkoken, stampen en naar binnen werken. Met Peen & ui ga ik de stamppot voorbij!

“Penen, uien en aardappelen

zijn de drie belangrijkste ingrediënten, de bakermat van de Nederlandse keuken. Daar kan je recepten over schrijven, maar mijn boek Peen & ui is meer dan een kookboek. Ik keek met co-auteur Jaap van Rijn ook naar de geschiedenis van die ingrediënten. Denk bijvoorbeeld aan het Leids ontzet, waar ze niet hutspot aten, wat nu traditie is, maar een soort knollenstamp. Het bleek dat Nederlanders al eeuwenlang iets aten wat ze potspijs, ketelsop en hutsepot noemden, wat overigens uit niet meer bestond dan sufgekookte knollen. Toen

”

herman den blijker en jaaP van rijn,

Peen en ui, uitgeverij carrera, isbn 978 90 488 0768 0 (€ 29,90)

Herman den Blijker

zie het interview op:

nog zacht.‡ Haal de taartjes uit de vorm en leg ze in het midden van het bord. Leg het peertje ernaast en doe de saus rondom. Drink er een glaasje Pedro Ximenez bij.‡‡ * Je kunt hiervoor ook andere sinaasappellikeur nemen. Of eventueel cognac of bruine rum. ** Gebruik verse aardbeien, frambozen en/of bramen. uit de diepvries mag ook. Veel supermarkten verkopen dat. Net zo lekker en veel goedkoper. *** Verwijder het klokhuis met een pomme-parisienneboor en het harde stukje naar het steeltje met een aardappelschilmesje. Waarschijnlijk heb je geen pomme-parisienneboor. Gebruik dan een theelepel. ‡ Dit kun je controleren door er een satéprikker in te steken. Pas op, als het taartje niet meer zacht is vanbinnen, is het veel minder lekker. En als het te zacht is, valt het uit elkaar. ‡‡ Pedro Ximenez (px) is een donkere, zoete sherry.

uitgelicht

Voel je superfit met superfood Bepaalde ingrediënten heten Superfood, omdat ze buitengewoon veel vitamines en voedingsstoffen bevatten. Bananen, bijvoorbeeld, wortels, havermout en sardines. Ze verbeteren je gezondheid en helpen ziektes voorkomen, ze laten je gewicht afnemen en weerstand toenemen. In Superfood voor Dummies staat alles wat je erover moet weten: van de wetenschap erachter tot het praktisch dagelijks gebruik. Hoe je het bereidt zodat ze zo gezond blijven én lekker zijn. Met uiteraard hulp voor het vinden van de beste plekken metSuperfood.

brent agin, suPerfood voor dummies, uitgeverij Pearson education, isbn 978 90 430 2113 5 (€ 27,95)

13

THEMA KOKEN

BORDEAUX 2009 nico mcgough, bordeaux 2009, uitgeverij de driehoek, isbn 978 90 603 0720 5 (€ 19,50)

Astronomisch. Buitensporig. Torenhoog. Exorbitant. Met dit soort adjectieven moet het prijsniveau van de betere, nog niet gebottelde Bordeaux uit 2009 worden aangeduid. Helaas. Want de desbetreffende oogst is de stratosfeer in geprezen. Wie van dit jaar de hoogwaardigste wijnen wil aanschaffen, moet dus bereid zijn om tot grote diepte in de beurs te tasten. De hoge prijzen betekenen bovendien dat zorgvuldig selecteren belangrijker is dan ooit tevoren. Behalve natuurlijk als je een Olivier B. Bommel bent en geld geen rol speelt. Het wikken en wegen is in de eerste plaats nuttig om de koopwaardigste wijnen te vinden. Welke bieden én een superieure kwaliteit én een relatief gunstige prijs? De jaargang 2009 mag dan met gejuich ontvangen zijn, lang niet alle châteaux hebben een topproduct afgeleverd. Denk alleen al aan de soms excessieve, voor rode Bordeaux atypische alcoholgehaltes van 14 procent of meer. Bovendien is het nuttig om te weten hoe een kandidaatwijn nu smaakt en vooral hoe hij straks zal sma-

ken. Dus hoe zijn karakter is en wat je kunt verwachten. Maar hoe vind je die informatie? Alleen de wijnhandel en de vakpers hebben de jonge wijnen kunnen proeven, voornamelijk ter plekke en uit vat. Als consument kun je alleen hopen op een objectieve, deskundige koopgids - die er nu dus is, dankzij wijnhandelaar en wijnpublicist Nico McGough. Hij trok naar Bordeaux, legde daar samen met enkele medewerkers een proefmarathon van honderden wijnen af, schreef onbevangen, kritische, gedetailleerde notities, klasseerde ze met sterren en verzamelde als extra’s allerhande achtergrondgegevens over zowel de wijnen als de châteaux. Zo diepgaand

ben ik geen andere bevindingen tegengekomen, ook niet in buitenlandse media. In zijn soort is deze gids uniek. Voor de Bordeauxliefhebbers die al aankopen hebben gedaan is dit boekje handig om te verifiëren of hun keuze een juiste is geweest, terwijl wellicht nog additionele kelderschatten kunnen worden ontdekt. En alle anderen wordt dankzij deze uitgave de juiste weg gewezen. Met als mogelijk lichtpunt - ik formuleer het heel voorzichtig - dat hier en daar de prijzen misschien enigszins kunnen dalen als de oogsten van 2010 en 2011 óók van spectaculair niveau blijken te zijn.

Bordeaux rood 2009 in vogelvlucht superconcentratie, zeer rijpe tannines in ruime hoeveelheden en hoge alcoholpercentages kenmerken 2009. In tegenstelling tot eerdere jaren van dit formaat (1947 wordt overal genoemd) gistten de wijnen van 2009 wel geheel uit. Alles wijst erop dat wij hier te maken hebben met een relatief vroeg drinkbaar jaar, wat niet wegneemt dat het hier ook om een groot(s) oplegjaar gaat. Beschikt u zelf niet over een wijnkelder dan is het mogelijk via sommige wijnhandelaren uw eigen wijnen onder te brengen in oplegdepots waar uw flessen het hele jaar door onder de juiste omstandigheden worden bewaard. De rechteroever-merlots gaven enorme, rijke, geconcentreerde wijnen met veel alcohol, terwijl op de linkeroever het de cabernets waren die niet eerder vertoonde concentratie- en alcoholniveaus haalden.

HET ULTIEME KRUIDENBOEK diverse auteurs, het ultieme kruidenboek, uitgeverij reader’s digest – isbn 978 90 6407 898 9 (€ 39,90)

Verse kruiden worden steeds populairder. Ze ruiken heerlijk, zien er prachtig uit en bieden vele mogelijkheden. Het ultieme kruidenboek is een inspiratiebron voor iedere kruidenliefhebber! Zoveel kruiden – zoveel mogelijkheden. Maar welke kruiden hebben nu welke werking? De alfabetische kruidenwijzer bevat maar liefst 100 van de meest geliefde kruiden en geeft een overzicht van hun verzorging, genezende werking en gebruik in de keuken. Met de kruiden van A tot Z kiest u eenvoudig de kruiden die bij u passen. Het kweken van de kruiden is een kunst apart. Of het nu gaat om een klein kruidentuintje in een bakje op aanrecht of balkon of een complete kruidenhoek in de tuin, Het ultieme kruidenboek onthult alle geheimen over hoe de kruiden te kweken, te onderhouden en uiteindelijk natuurlijk de heerlijkste verse kruiden te oogsten. En dan zijn de mogelijkheden eindeloos…

14

… wat te denken van de genezende kracht van kruiden? De geneeskrachtige eigenschappen van kruiden bestrijden kwalen en aandoeningen op een veilige en doeltreffende manier. Eeuwenoude kennis en de meest recente medische inzichten zijn gebundeld in overzichtelijke adviezen. … en weet u wat kruiden voor de natuurlijke schoonheid kunnen doen? Aromatische kruiden en etherische oliën zijn onmisbaar bij een goede natuurlijke lichaamsverzorging en schoonheidsbehandeling.

Zuiver het lichaam met de eenvoudige en voordelige recepten! … of hoe ze het huis fris en schoon kunnen houden? Het is zo eenvoudig om met verse kruiden heerlijke luchtverfrissers te maken, of natuurlijke schoonmaakmiddelen en insectenverdelgers, en zelfs huisdieren fris en gezond te houden – de chemische middelen kunnen de deur wel uit! … maar ook prachtig decoratief zijn? Borduren, bloemen drogen of bloemschikken, fotograferen, houtbewerken: kruiden komen bij iedere hobby van

pas. De verrassende projecten in het boek inspireren weer tot vele nieuwe creaties! … en dan ook nog eens heerlijk van smaak zijn? De onovertroffen smaak is de eerste associatie die veel mensen met verse kruiden hebben. Een verzameling recepten is dan ook niet weg te denken uit dit boek. Verrassend eenvoudig en overheerlijk zijn ook de vele varianten olie, azijn, saus en boter die met kruiden te maken zijn. Geniet iedere dag weer van kruiden in de keuken! Het ultieme kruidenboek is het meest complete boek ooit over kruiden! Haal met dit prachtig geïllustreerde naslagwerk meer uit verse kruiden dan u ooit voor mogelijk gehouden had!

STRIPWERELD

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

The Beatles, Bob Dylan, Cash, Elvis, Michael Jackson

Getekende levens uit de muzieklegende

Donderdag 25 juni 2009, 14 uur 26. This is it! Michael Jackson, King of Pop, is dood. En zo begint zijn getekende leven met 26 stripverhalen. Michael Jackson. De getekende biografie, is een van de vijf titels uit de getekende levens van muzieklegendes. Met The Beatles, Bob Dylan, Johnny Cash en Elvis Presley. Waarbij in geval van Bob Dylan 13 songteksten in beeld zijn gebracht. Cash is in één stijl getekend, en onderscheidt zich daarmee van de andere vier verstripte muzieklegendes. Aan The Beatles werkten 25 tekenaars mee, bij Michael Jackson was dit een vergelijkbaar aantal. De dertien songteksten van Bob Dylan Revisited zijn door dertien kunstenaars verstript en Elvis is getekend door zo’n tien topartiesten. Tussen de tekenaars van The Beatles en Michael Jackson is overlap. Zo vind je in beide zowel de realistische stijl van Baloup als de cartooneske tekeningen van Lapuss. De vijf albums tonen duidelijk de toegevoegde waarde van de strip. Het spel van stijlen en perspectieven geeft de levensverhalen veel snelheid en directheid, meer dan bijvoorbeeld enkel het gebruik van het geschreven woord. De verstripping is zeker geen verkettering van dat geschreven woord, met name omdat sterk wordt geleund op de lyrics. In Bob Dylan natuurlijk, en in Cash. The Beatles en Michael Jackson hebben hele geschreven passages. Terug naar een persoonlijke favoriet: Cash. I see a darkness. Kan een strip tot tranen roeren? Ja, dat kan. Cash eindigt in de nadagen van de zanger. Omdat het album zo sterk is getekend in de sfeer van de ‘American Recordings’ van producer Rick Rubin en leunt op de lyrics, roept het de muziek op. Die combinatie van beeld en muziek ontroert. Heel sterk! The Beatles. In stripvorm (Diverse) Bob Dylan. Revisited. 13 Songteksten in beeld gebracht (Diverse) Cash. I see a darkness (Reinhard Kleist) Elvis. De getekende biografie (Reinhard Kleist & Titus Ackermann) Michael Jackson. De getekende biografie (Diverse)

Het Grote

Hammertime

Kabouter Wesley Boek

Hammertime is nietsontziend, keihard, vlijmscherp en dodelijk. Het is alweer de vierde verzameling tekeningen van Jeroom, huistekenaar van Humo en omschreven als een door geweld en seks geobsedeerde sadistische vetzak met necrofiele neigingen, én als vlijmscherp dissector van schone schijn en volksverlakkerij. Pas op: de grappen zijn onder meer vrouw-, christen-, homo- en nazi-onvriendelijk. Jeroom, Hammertime, Uitgeverij De Harmonie,

Wegens reuzensucces in herdruk: Het Grote Kabouter Wesley Boek, de stripverhalen gebundeld mét de filmpjes. In een onmogelijk en irritant formaat, net als Kabouter Wesley zelf. Want godmiljaar, hoe past dit enorme boek nou in de boekenkast!!!

ISBN 978 90 616 9964 4 (€14,90)

Jonas Geirnaert, Het Grote Kabouter Wesley Boek, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 616 9951 4 (€ 39,95)

’10 Argus

Ruim 200 cartoons bij de nieuwsfeiten van het afgelopen jaar. Met onder meer de Oranjefinale, de olieramp in de Golf van Mexico, en natuurlijk de verkiezingen. René Leisink, Argus 2010. Nieuwsoverzicht in meer dan 200 cartoons, Uitgeverij Don Lawrence Collection, ISBN 978 90 888 6071 3 9 (€ 6,95)

broodje beurs

‘Broodje Beurs’ van Gerrit de Jager verschijnt dagelijks in Het Financieele Dagblad. Nu zijn de beste beursberichten verzameld voor de scheurkalender 2011. Gerrit de Jager,

het afzien van 2010

Misbruikende priesters, blunderende politici, vastzittende kompels, dat was zó 2010! De beste grappen uit DWDD, NRC Next en NRC Handelsblad.

niet zeuren. SCheuren!

De achttiende Zeurkalender van Peter van Straaten. Met herkenbare situaties voor met name mensen met linkse hobby’s. Peter van Straaten,

Peter’s Zeurkalender

John Reid & B. Geleijnse

Broodje Beurs Scheurkalender 2011,

& J. van Tol, Het afzien van 2010, Uitgeverij

Uitgeverij Business Contact,

Catullus, ISBN 978 90 787 5339 1 (€ 9,50)

2011, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 616 9938 5 (€ 14,90)

ISBN 978 90 470 2933 5 (€ 14,95)

gebracht, met niets te veel. De boekverkopers maken hun stalletje open. Het frisse of verschoten geel van de boeken, het paarse

15

NON-FICTIE

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Rondom Tan interview

Humberto Tan mocht een autobiografie schrijven, gebaseerd op zijn multitalent, maar daarvoor voelde hij zich te jong. Tan, 45 jaar, is nog niet toe aan een terugblik. Hij wilde wel iets anders: gesprekken met inspirators. En dus kwam er Rondom Tan.

Een andere, bijzondere man is Richard Bottram. Wat is het verhaal achter dat interview?

zie het interview op: bleek zo opofferingsgezind te zijn, hij toonde zoveel doorzettingsvermogen… Het is bijna onmenselijk, die prestatie. En hij deed het voor zijn vrouw!’ Dan komt er nog een voetballer in voor die een paar weken geleden zijn roemruchte carrière beëindigde: Edgar Davids. ‘Hem ken ik al meer dan twintig jaar. Met een paar jongens voetbalde ik op een veldje naast het AMC Amsterdam, daar was hij ook altijd bij. Hij was toen ongeveer 15 jaar. Vanaf dat moment volgde ik zijn carrière intensief. Ik kon hem heel lang volgen, langs de hoogteen dieptepunten van zijn carrière. Hij is een in een voetbaljaren oude man, die (tot voor kort) nog altijd speelde, en iemand met een heel bijzondere voetbalbeleving.’

Waarom tien mannen en geen vrouwen? ‘Tien mannen, plus mijzelf, is een voetbalelftal. Als symbool, omdat ik zoveel van sport en vooral van voetbal houd. Het zijn tien mannen die ik persoonlijk ken, en die mij op de een of andere manier geraakt hebben, die iets unieks aan mijn leven hebben gegeven. Ik schreef ze een persoonlijke brief, waarin ik uitlegde wat ze voor me betekenden. En ik vroeg of ze met mij wilden praten. Allemaal hebben ze ‘ja’ gezegd.’ Kees Jansma is een van de tien mannen, hij was heel belangrijk voor je carrière. ‘Hij stond op mijn voicemail, op een dag in 1994. Ik had toen twee jaar gewerkt bij de AVRO en was eigenlijk een carrière als jurist aan het opbouwen. Hij praatte met mij over sport en mijn affiniteit ermee. Het klikte goed, op persoonlijk vlak, hij wist mij aan te trekken voor een baan bij Studio Sport. En welke volwassen man, die van sport houdt, wil dat nou niet?’

uitgelicht

Humberto tan ‘Ik verving Edwin Evers op Radio 538, voor een aantal zomers. Voor dat programma interviewde ik op een gegeven moment Richard Bottram. Hij verloor zijn partner Elise aan kanker. Hij ging in training en liep elke dag een marathon. Voor Elise, en om kanker onder de aandacht te brengen. Richard

a d v e r t e nt i e

Komt er een vervolg met gesprekken met bijzondere vrouwen? ‘Op voorwaarde dat dit boek een succes wordt. Het bleek namelijk vreselijk veel werk te zijn. Maar ik zou zo tien bijzondere vrouwen kunnen noemen.’ Humberto Tan, Rondom Tan, Uitgeverij De Boekenmakers, ISBN 978 90 777 4070 5

In gesprek met mijzelf In In gesprek met mijzelf vindt u geen politieke statements of grote, geschiedkundige uiteenzettingen van Nelson Mandela. U leest de geschreven kant van zijn leven.

In gesprek met mijzelf is samengesteld uit de brieven die Mandela schreef tijdens en na zijn gevangenschap op Robbeneiland. Uit zijn dagboeken, persoonlijke notities, angstdromen, en zelfs tekeningen. Tientallen uren van opgenomen en uitgeschreven gesprekken met vrienden zijn erin verwerkt. In gesprek met mijzelf begint bij Mandela’s allereerste politieke ideeën en aspiraties, eind jaren dertig, en loopt tot in de eenentwintigste eeuw. Het ene verhaal – dat van een mensenleven – vertelt indirect het andere verhaal – de ontwikkeling van een door raciale conflicten verscheurd land. De menselijk vertelling toont iemand die ploetert en fouten maakt. Die zo eerlijk mogelijk is. In gesprek met mijzelf is persoonlijk, individueel en emotioneel.

Nelson Mandela, In gesprek met mijzelf, Uitgeverij Spectrum, ISBN 978 90 773 3013 5 (€ 29,99)

(€ 19,95)

uitgelicht

Maly: Een geschiedenis vol littekens en geronnen bloed democratie zijn intrede moeten doen. Maar het slaat niet aan. En ook het alternatief, het Poetinisme dat vanaf 2000 over Rusland heerst, vindt geen weerklank in Malojaroslavets.

Peter d’Hamecourt en Ernst Veen, directeur van de Hermitage Amsterdam

Malojaroslavets, door haar inwoners liefkozend Maly genoemd, ligt zo’n 120 kilometer ten zuidwesten van Moskou. Voor de argeloze passant is het een rustig provinciestadje. Maar Peter d’Hamecourt, vroeger NOS-verslaggever vanuit Rusland, weet beter: deze stad kreeg alle klappen van de Russische geschiedenis recht in het gelaat.

Culinair avonturier René Pluijm neemt je mee op zijn zoektocht naar de bron van voedselschatten in Europa. Bij het boek zit een dvd met alle hoogtepunten van het eerste seizoen van zijn gelijknamige tv-programma Pluijm op Pad. ISBN 978-90-77740-71-2 [email protected]

16

Peter d’Hamecourt schrijft de, voor ons onbekende, tragische geschiedenis van Malojaroslavets. In 1812 trok Napoleon een verwoestend spoor door de omgeving, en door Maly. Na een reeks strenge tsaren sloeg de Eerste Wereldoorlog toe. Daarop volgden de Revolutie van 1917, Stalinisme, armoede, terreur, de Slag om Moskou en tijdelijke bezetting door de nazi’s in 1941-1942, en decennia van communistische dictatuur na de Tweede Wereldoorlog, met wederom armoede. In 1991 valt de Sovjetunie uit elkaar en zou de

Ondersteboven Malojaroslavets is na twee eeuwen compleet ondersteboven gehaald, uiteengereten en kapotgemaakt. De inwoners kennen hun geschiedenis en worstelen met de erfenis. Op de oude prenten van hun stad zien ze een vredig tafereel met enorme appelboomgaarden die rond Maly stonden, maar het huidige beeld van Malojaroslavets is doorkliefd met littekens en geronnen bloed. Moeilijk verleden De grote Russische auteurs schreven dat je het echte Russische leven op het platteland leert kennen. Het Rusland buiten Moskou en Sint Petersburg blijft voor de buitenstaander onbekend terrein. Als Maly daar een voorbeeld van is, blijkt het echte Russische leven rauw te zijn, met een zwaarmoedige terugblik op een moeilijk verleden.

peter d’Hamecourt, Toen Napoleon Maly verliet, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9303 3 (€ 19,95)

bruin van de banden, het grotere groen van een portfolio, alles past bij elkaar, telt mee, neemt deel aan het totaalbeeld. Figuren

NON-FICTIE

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

interview

De relatie tussen mens en dier

De verhalen van Anton Koolhaas geven een andere kijk op dieren en de werkelijkheid. Een kijk van binnenuit. Wiel Kusters, hoogleraar letterkunde, schrijver en dichter, pleit voor die andere visie. ‘Pas op voor antropocentrisme!’

‘Descartes zag dieren als machines. Ze kunnen niet denken, want ze hebben geen taal. Ze hebben geen taal, dus ze hebben geen ziel. Bewustzijn hebben ze daarom ook niet. De wetenschap is zeer dominant geworden. Maar natuurwetenschap is maar één manier om naar de werkelijkheid te kijken. Literatuur en kunst ontlenen hun belang aan het openhouden van andere visies, die op zijn minst complementair zijn aan die van de wetenschap. Ik pleit voor die andere visie. Ik pleit ook voor Koolhaas en voor het dierenverhaal.’ Nieuw perspectief Wiel Kusters publiceerde in 2008 Koolhaas’ dieren. Over de biologie van een schrijver. Het is een pleidooi voor een andere manier van kijken, waarbij de vernauwde wetenschappelijke visie niet langer de enige is. Koolhaas’ dieren is immer actueel, want onze omgang met dieren is dit ook. Op zowel huiselijke als industriële schaal. Bovendien: Koolhaas is verhalend, en literatuur geeft een bijzondere kijk op het leven van individuele, zij het fictieve dieren. Wetenschap generaliseert en abstraheert, Koolhaas’ verhalen laten ons meeleven

hoe ze zich daardoor bewegen en op welke wijze ze daar één mee zijn. Dat is uniek.’ Uniek omdat de wetenschap uitgaat van de veronderstelling dat je over het innerlijk van dieren niets kunt zeggen. Die wetenschap kijkt echter van buitenaf, maakt dieren tot studieobjecten om algemene inzichten te kunnen formuleren. ‘Bij Koolhaas zijn dieren echter geen object, maar subject. Het zijn wezens met gevoelens en met een kijk op de wereld. Koolhaas streefde er ook werkelijk naar om het dier van binnenuit te verstaan. Dat heet al snel antropomorfisme, vermenselijking. En dat geldt in de wetenschap bijna onmiddellijk als verwijt. Maar zijn perspectief is niet Wiel Kusters per se menselijk. Het is evenmin een (en meesterven) met de dieren. evocatie van hoe dieren voelen, denken ‘Wetenschap en literatuur zijn deel van en bestaan. Het is een mengvorm. Dieren een gezamenlijke cultuur. De literatuur blijven bij Koolhaas hun vreemdheid kent niet een strenge, conceptuele houden. En Koolhaas bleef een mens die afbakening zoals de wetenschap. Zo zich in de dieren kon verplaatsen. Als houdt ze de mogelijkheid open van schrijver is hij zo een soort tussenwezen. empathie en begrip voor het dier. Op die In elk verhaal doet hij dat weer anders, manier kan de literatuur dichter staan en telkens met dezelfde meesterschap.’ bij onze directe, dagelijkse omgang met dieren.’ Gevaar Diergestalte Niemand wist beter over dieren te schrijven dan Anton Koolhaas (19121992). ‘Koolhaas heeft zich écht verplaatst in de concrete diergestalte en zijn leefomgeving. In zijn werk toont zich de wijze waarop dieren hun wereld ervaren,

a d v e r t e nt i e

Drie dagen de nieuwste films over landschap, voedsel en dieren, waarbij filmmakers in gesprek gaan met het publiek. Het programma is samengesteld in samenwerking met het Nederlands Film Festival, IDFA en Kasteel Groeneveld. Toegangsbewijs Kasteel is tevens entree. Actuele info en programma: www.kasteelgroeneveld.nl

Over de auteur Wiel Kusters (1947) is hoogleraar letterkunde aan de Universiteit van Maastricht. Hij heeft niet alleen naam gemaakt als dichter, maar ook als schrijver over literatuur. In 2008 verscheen van hem Koolhaas’ dieren. In 2010 volgde een biografie van een dichter: Pierre Kemp. Een leven. Op het moment werkt hij aan een biografie van Kees Fens. Hij sprak onlangs op Het Groeneveld Forum 2010, met als thema: ‘Wroeten in de relatie tussen mens en dier.’ met dieren is juist iets natuurlijks. Evolutionair zitten we immers in dezelfde continuïteit.’ Wat onze omgang met dieren zowel gemakkelijker als gecompliceerder maakt. Want het dier enkel beschouwen als zielloos object vergemakkelijkt de consumptie hiervan. Wat voor nu een volkomen andere discussie is… Dit artikel is onderdeel van de Groeneveldreeks over landschapsliteratuur

Wat blijkt uit Kusters’ en Koolhaas’ manier van kijken? Dat er gevaar schuilt in antropocentrisme. ‘We plaatsen onszelf in het centrum en denken dat we totaal anders zijn dan de dieren. Dat we iets geks zouden doen, zodra we ons verplaatsen in het dier. De poging tot meeleven en meevoelen

uitgelicht

Kind in de Tweede Wereldoorlog Wie als kind de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt, heeft een uniek verhaal te vertellen. Er is veel bekend over deze tijd, maar toch weten we nauwelijks hoe kinderen die beleefden. Hoe hun dagelijks leven eruitzag tijdens de dagen van de mobilisatie, de Duitse inval, de bombardementen, de bezetting, de Hongerwinter en de bevrijding. De herinneringen van mensen die hierover nog kunnen vertellen, bieden een beeld van een tijd die ver weg lijkt, maar bij velen nog altijd een grote rol speelt in hun leven. Journaliste Juliëtte Eichholtz bracht de persoonlijke verhalen van mensen die kind waren tijdens de Tweede Wereldoorlog in kaart en ordende ze thematisch en chronologisch, vanaf de oorlogsdreiging eind 1939 tot en met de bevrijding in mei 1945. Het zijn vaak ontroerende en altijd verrassend scherpe herinneringen aan het oorlogsgeweld, de kou, de honger, de angst en de verwarring, maar ook aan het avontuur, de spanning, de knusheid en saamhorigheid van toen. Juliëtte Eichholtz, Kind in de Tweede Wereldoorlog, Uitgeverij Wereldbibliotheek ISBN 978 90 284 2335 0

Wiel Kusters, Koolhaas’ dieren, Over de biologie van een schrijver, Uitgeverij Vantilt, ISBN 978 94 6004 001 6 (€ 19,95)

nieuwe titels

Lopen twee blondjes door de Kalverstraat

Moppen moet je niet uitleggen, dan gaat de lol eraf. Toch? Wim Daniëls en Arie Bras tonen het tegendeel. Wat is een mop, hoe bouw je hem goed op, waar voldoet een goede mop aan, wat voor soort moppen heb je, hoe verschillen moppen per land? Natuurlijk is het boek gelardeerd met (goede) moppen. Als voorbeeld, en om te lachen. Arie Bras en Wim Daniëls, Lopen twee

blondjes door de Kalverstraat, Uitgeverij Prisma, ISBN 978 90 491 0615 7 (€ 12,50)

De tien geboden

Een nieuwe bundeling van ‘De Tien Geboden’, interviews van Arjan Visser. In deze editie zijn de interviews met cabaretiers gebundeld. Met de Tien Geboden als leidraad passeren leven, werk, dromen, ambities en erkenning van cabaretiers als Youp van ’t Hek, Freek de Jonge, Claudia de Breij, Theo Maassen en Wim Helsen de revue. Arjan Visser, De tien geboden, Uitgeverij Paradigma, ISBN 978 90 499 6047 6 (€ 14,95)

(€ 17,50)

zijn puur met licht omgeven, gewichtsloos, amper omlijnd in de heldere lucht en toch duidelijk. Bibliothèque nationale: Ik zit een

17

a dv e rt e nt i es

" - - * 4 0 /
) " $ , - & :

VANAF

&FO
KBBS
VJU
IFU
MFWFO
WBO
)VHP
;BOETUFFO 'SBOT
4UÊHFS

%F
TQJO

8JMEFNBO $033*&
,011&%3"*+&3

ISBN: 978-94-903740-3-7 (248 pagina’s)

30."/

30."/

30."/

€ 17,90

FO
EF
BOEFSFO

ISBN: 978-94-903740-4-4 (392 pagina’s)

€ 19,90

ISBN: 978-94-903740-9-9 (216 pagina’s)

2011 OOK

JEUGD- EN KINDERBOEKEN

€ 17,90

+0)/ #304&/4

.FSFM
WBO
EFS
(SBDIU

VOORJAAR

2011 JEUGD- EN KINDERBOEKEN



-*5&3"*3&
5)3*--&3

&FO
UPFLPNTUSPNBO
XBBSJO
EF
MJUFSBUVVS
XPSEU
HFSFE
FO
IFU
)VJT
WBO
0SBOKF
UPU
CMPFJ
LPNU


ISBN: 978-94-903740-6-8 (288 pagina’s)

€ 17,90

130+&$5 -67"3*/& ISBN: 978-94-903741-0-5 (336 pagina’s)

De nieuwe Charlotte Link!

€ 18,90

ISBN: 978-94-903741-1-2 (208 pagina’s)

€ 17,90

compaanuitgevers.nl

Fokking Hell! DVD met documentaire in herdruk Kabul & Kamp Holland

In het Noord-Engelse kustplaatsje Scarborough wordt het lijk van een studente aangetroffen. De politie tast volledig in het duister. Maanden later vindt er een tweede moord plaats. De ambitieuze politievrouw Valerie Almond bijt zich in de zaak vast en probeert een verband tussen de moorden te vinden. Haar enige aanknopingspunt is een ruzie binnen de familie van het tweede slachtoffer…

Het andere kind Charlotte Link isbn 9789044326284 € 18,95

Op 12 december zendt de NOS op Nederland 2 om 23.30 uur de bijna een uur-durende documentaire Fokking Hell! uit van Peter ter Velde over de NL-missie naar Afghanistan met beeld van cameraman Eric Feijten en geluid van Hans Stakelbeek. De DVD met deze documentaire is bijgesloten in de heruitgave van het boek. Peter ter Velde - Kabul & Kamp Holland – Over de stad en de oorlog pagina ISBN 978 90 5429 273 9 verkoopprijs € 19,95. 264 pagina’s Bestel nu bij de boekhandel, bel 072-509 3693 of mail [email protected]

www.conserve.nl www.thehouseofbooks.com

18

dichter te lezen. Rond mij zitten veel anderen, maar ze zijn niet te bespeuren. Ze zijn in de boeken. soms bewegen ze zich in de pagina’s,

BOEKFRAGMENT

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

HET PROCESMODEL IN HET ENNEAGREAM willem jan van de wetering, het Procesmodel in het enneagram, uitgeverij andromeda, isbn 978 90 559 9241 6 (€ 24,95)

Het procesmodel is een handleiding die er voor zorgt dat je zelf weer grip krijgt op jouw processen. Het procesmodel is het meest intrigerende model van het Enneagram. Wanneer je inzicht hebt in de verschillende stappen waaruit processen bestaan, kun je ontdekken waardoor een proces stagneert en wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat processen elkaar niet langer tegenwerken. De afgelopen jaren heb ik het procesmodel vaak gebruikt binnen bedrijven. Het was en is prachtig om te zien wat dat teweeg heeft gebracht. Bedrijven kunnen met aardig wat problemen kampen. Het zijn plekken waar zich enorme hoeveelheden processen afspelen en waar er – dus – een grote kans is dat processen niet optimaal verlopen, stagneren of elkaar tegenwerken. Er zijn onder andere werkvloerprocessen, productieprocessen, beleidsprocessen, HR-processen en ontzettend veel persoonlijke processen, en daarnaast zijn er nog de processen die zich buiten het bedrijf afspelen,

maar waar het bedrijf wel rekening mee dient te houden en die hoe dan ook een invloed uitoefenen op de processen die zich binnen het bedrijf afspelen – het karakter van de markt, processen die bij leveranciers en klanten spelen, processen die op overheidsniveau spelen, et cetera. Kortom: elk bedrijf heeft te maken met een enorm complex geheel van processen, zowel binnenshuis als buitenshuis en dus per definitie met enorm veel potentiële ‘valkuilen’ die kunnen opspelen binnen het geheel aan processen op zich en tussen processen onderling. Als je het zo bekijkt is het eigenlijk een wonder dat

zo veel processen wel goed verlopen. Kennis en toepassing van het procesmodel kan, zeker binnen bedrijfsprocessen, een wereld van verschil maken en kan je in de gelegenheid stellen de valkuilen voor te zijn. Immers: als je weet waar de valkuilen liggen, kun je erop anticiperen – en dat is in feite simpelweg een kwestie van vooruitkijken en zien wat de volgende stappen zijn die eraan komen. Zoals gezegd het procesmodel is een natuurlijk, organisch model en elk proces bestaat uit dezelfde negen stappen. Ken je de stappen en weet je wanneer ze komen, dan kun je anticiperen op wat komen gaat en daarmee de val-

kuilen voor zijn. Welk proces je ook onder de loep neemt: het procesmodel is op elk proces toe te passen. De stappen die het proces kenmerken zijn in elk proces terug te vinden, de volorde van de stappen is altijd hetzelfde en er kunnen geen stappen worden overgeslagen of weggelaten. Door in te zien en te begrijpen wat de structuur van elk proces is en welke stappen wanneer dienen te worden genomen, kun je anticiperen op situaties waardoor je invloed kunt uitoefenen op het inhoudelijke verloop van het proces. Je kunt de opeenvolging van processtappen niet wijzigen, maar je kunt wel vooruitzien en vanuit die vooruitziende blik sturing geven aan de processen die zich in jouw leven afspelen. Je kunt doelbewust een invloed uitoefenen op het verloop van processen, als je eenmaal weet wanneer welke volgende processtap zich voordoet.

HOUDINI OF DE TUSSENTIJD michel boll, houdini of de tussentijd, uitgeverij mastix Press, isbn 978 90 809 6015 2 (€ 19,90)

Een moment spitste ik mijn oren. De gids was stilgevallen en keek geamuseerd en uitdagend de in driekwart cirkel om haar heen opgestelde groep rond. Met een schok drong tot me door dat ik me niet bang voelde, dat de pillen werkten. Niet alleen niet bang om hier met een groep van zeker twintig mensen ondergronds, in een onbekende en met donkerte omringde ruimte te zijn, niet bang voor het moment dat ik, om wat voor reden dan ook, om hulp zou moeten vragen of anderszins de aandacht op me zou vestigen van veertig nieuwsgierige ogen, niet bang dat ik in het diepste deel van de grot ontzettend aandrang tot kakken zou krijgen, of dat ik niet genoeg zuurstof meer zou krijgen en duizelig met mijn kop tegen een rotspunt zou slaan, tegen de vlakte zou gaan en dat niemand EHBO zou kunnen en ik naar buiten gedragen zou worden door de twee onhandigste kerels van de groep en met een open helikopter naar het dichtstbijzijnde provincieziekenhuis gevlogen zou worden, waar ik misschien wel aids zou oplopen van een bloed-

transfusie. Ik was zelfs zodanig niet bang dat het voelde alsof ik iets miste. Naarmate de rondleiding vorderde werd ik steeds stiller en eenvoudiger van binnen, mijn hart stuiterde niet als een rubberbal door mijn borstkas, zoals gewoonlijk bij dit soort gelegenheden, maar werd op z’n plaats gehouden door een kalme hand. Verlost van de angst was ik verlost van mezelf, van die extra persoon die ik al jaren op mijn nek had zitten. Ik voelde me zoals de chauffeur van stalin zich moet hebben gevoeld op zijn eerste vrije dag na jarenlange continudienst, eindelijk eens langer dan een enkel moment

onbereikbaar voor diens tirannieke regelzucht. Geprezen zij de man of vrouw die deze pillen als eerste in elkaar geknutseld heeft, eeuwige dank voor die royale oom die hun op hun negende verjaardag de eerste basisdoos scheikunde cadeau gaf. Laten wij gedenken de tamme veldmuis, het konijn, de boommarter en alle testapen die hun leven of in ieder geval levensvreugde hebben gegeven bij het voor mij uitproberen van deze chemische preparaten. Het land zou overdekt moeten zijn met monumentjes voor deze kleine, onfortuinlijke helden, een beetje zoals in Frankrijk elke stad

en ieder dorpje op het voornaamste plein zijn eigen monumenten voor de gevallenen van de Eerste en Tweede Wereldoorlog kent, zo stelde ik me voor, onopvallend maar altijd daar, opdat niet vergeten wordt hoe het zat. En laat de zakken van degenen die deze en alle andere middelen verder ontwikkeld en op grote schaal geëxploiteerd en toegankelijk gemaakt hebben, zo uitpuilen dat lopen moeilijk wordt. Het ging me vooral om het besef dat het kon, dat het bestond ontspannen te zijn en gevrijwaard van angst en zorgen te genieten, doen en denken samen te laten vallen. Als over een paar uur de gouden koets weer terug in een pompoen zou veranderen, zou er in mij iets achterblijven, een afdruk van een intense ervaring. In mij zou voortaan een venijnigheid, een korreltje nijd zitten dat de rest van mijn logge lichaam en geest zou aansporen in beweging te blijven en niet genoegen te nemen met minder dan een normaal leven.

ZOALs MENsEN DIE sLAPEN EN ZIcH OMDRAAIEN TussEN TWEE DROMEN. WAT Is HET TOcH GOED ONDER LEZENDE MENsEN TE ZIJN. WAAROM ZIJN

19

a dv e rt e nt i es

A. Zomerhout

De man die zijn liefde kwijt raakte Onweerstaanbaar debuut van A. Zomerhout Sprankelend & hartstochtelijk Ze was mijn vrouw, een liefde zoals je die maar een keer in een leven tegenkomt, zo natuurlijk, sprankelend en hartstochtelijk. Ik verbaas me nog altijd over de nonchalance waarmee ik haar uitzwaaide. Ze nam het vliegtuig naar de Picos de Europa en verdwaalde in het diepste van de aarde. Weg, dacht ik, dood. Later bleek dat ze verdwenen was omdat ze zielsveel van me hield. Ik wist van niks, ik was gebroken. God weet hoe wanhopig ik probeerde om mijn leven weer op te bouwen. Gênant om het zonder terughoudendheid te vertellen. Toen het gerucht opdook dat mijn grote liefde nog leefde, ergens, anoniem, ja, toen moest ik iets verzinnen. Het was een idioot plan maar het werkte. En hoe! Ik dank de schrijver voor onze avonden op Aruba. Hij heeft er een mooi boek van gemaakt. Ik kan er eindelijk om lachen en weet je, dat is het mooiste, dat ik erom kan lachen. Heerlijk. Uitgeverij IJzer Postbus 628 3500 AP Utrecht

20

www.uitgeverij-ijzer.nl [email protected] tel 030 2521798

Roman. 218 pagina’s. 18,50 euro. ISBN 978 90 8684 055 7

MENsEN NIET ALTIJD ZO? sTOOT JE ZE PER ONGELuK AAN, KNIKKEN ZE IN DE RIcHTING WAAR JE VERONTscHuLDIGING KLONK. HuN HAAR Is ALs VAN

JEUGD

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Interview

Ontdek je persoonlijkheid! ‘Ook al ben ik 33 jaar, ik blijf een adolescent in mijn hoofd. En ik stel mijzelf nog steeds de levensvragen van een jong volwassene.’ We praten met John Green.

‘Hé, iedereen scheldt van tijd tot tijd! Ik verbloem dat niet: het is de werkelijkheid.’

‘Er zijn maar een paar jaar in je leven dat je jezelf grote levensvragen kan en mag stellen. Als adolescent of jong volwassene heb je al voldoende kennis en bewustzijn ontwikkeld om te weten dat je niet weet hoe de wereld in elkaar steekt. En vooral: om daarover heel veel vragen te stellen. Tegelijkertijd heb je nog geen baan, geen inkomsten en geen grote verantwoordelijkheden. Je kunt jezelf dus een enorme vrijheid permitteren.’ Je meest recente boek is Will Grayson, Will Grayson. Hoe komen die grote vragen in dat boek terug? ‘Zoals veel van mijn boeken gaat Will Grayson, Will Grayson over identiteit, persoonlijkheid. Twee jongens met dezelfde naam ontmoeten elkaar. Dat werkt bevreemdend, want aan je eigen voor- en achternaam ontleen je toch ook je eigen identiteit. En een van hen is homoseksueel. Als iemand ontdekt dat zijn of haar seksuele geaardheid anders is, stelt diegene zich ook allerlei vragen over identiteit en zelfbeeld.’

wereld is. Will Grayson, Will Grayson is een boek over jezelf leren kennen, je persoonlijkheid ontdekken.’

John Green Wilde je bepaalde maatschappelijke thema’s aan de orde stellen? ‘Het is niet zo dat ik bewust een discussie over homoseksualiteit wilde ontketenen. In Amerika wordt de romantic love story aanbeden. Ik houd niet van die geïdealiseerde plaatjes, ik wil in mijn boeken de zélf wereld beschrijven. Niet met-het-vingertje, zonder zelf tussen verhaal en lezer te kruipen: zoals de

bespreking

Als ik dat naar binnen gericht mag noemen, is Het grote misschien,wat eerder dit jaar uitkwam, een naar buiten gericht boek. ‘Dat gaat over de zoektocht naar “het grote misschien” van de dichter François Rabelais. “Ik ga op zoek naar het Grote Misschien,” waren zijn laatste woorden op zijn sterfbed. De hoofdpersoon is geobsedeerd door laatste woorden en heeft genoeg van zijn veilige leventje. Hij verlaat zijn ouderlijk huis en wordt geconfronteerd met lijden en dood. Lijden is oneerlijk, ontdekt hij, en wat zegt dat over het leven?’

Het grote misschien ligt wat zwaarder op de hand en is filosofisch. Jaag je hiermee je publiek niet teveel weg? ‘Nee: simpelweg omdat het een goed boek is dat de vragen stelt die adolescenten zich stellen. En deze boeken moeten er ook zijn: kinderen moeten niet teveel worden beschermd, niet worden afgeschermd van de nare kanten van het leven. Ze moeten begrijpen dat er lijden en dood in de wereld zijn. Maar – en dat was mijn uitdaging tijdens het schrijven – je moet er niet nihilistisch van worden, dat is volkomen zinloos en daar word je gek van.’ Hoe reageren de ouders van je lezers hierop? ‘Die vinden het geregeld ongemakkelijk. De homoseksualiteit in Will Grayson, Will Grayson bijvoorbeeld – al viel dat nog wel mee – en de scheldwoorden die ik gebruik. Maar hé, iedereen scheldt van tijd tot tijd! Ik verbloem dat niet: het is de werkelijkheid.’ John Green, Will Grayson, Will Grayson, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0327 3 (€ 16,95)

uitgelicht

Het Paradijs van Het Geheim Bart Moeyaert

Door Wendy Claes Adam en Eva wonen in de tuin van Eden. Alles is volwassen, alles is in volle bloei, altijd is het middag. De man leeft in het hier en nu en geniet van de natuurlijke schoonheid, maar de vrouw niet. Zij stelt zich vragen. Ze is moe, ze is alle overvloed moe. Hij weet hier slim op in te spelen en geeft toe. Ze staken het onderhoudswerk en laten alles woekeren en overspoelen. De ene plant versmacht de andere, het ene dier eet het andere en uit de rottende drab ontstaat nieuw leven. Die wildernis verheugt haar. Het Paradijs is het tweede deel van de trilogie De schepping – Het paradijs – De hemel. Voor het prentenboek/luisterboek werkte de Belgische auteur opnieuw samen met de Duitse illustrator Wolf Erlbruch en het Nederlands Blazers Ensemble. Hier en daar zijn Adam en Eva naakt afgebeeld, omringd door een handvol planten en dieren. In tegenstelling tot De Schepping toont Erlbruch, de illustrator,

zich van zijn sobere kant: ruwe, eenkleurige (ecru) illustraties in plaats van bonte collages. Voorts is het boek mooi vormgegeven: grote letters worden voorgegaan door een rood initiaal en de kaft is bekleed met een linnen rug met gouddruk.

Achterin het boek steekt een cd met een live opname van de gelijknamige muziekvoorstelling, die in november door Nederland trok. Met overtuiging en zeemzoete stem vertelt Moeyaert, begeleid door het Nederlands Blazers Ensemble. Voor de gelegenheid bewerkte het orkest ‘De Jaargetijden’ van Haydn: bombastisch dan weer streelzacht. Moeyaert bewijst wederom meester te zijn in het schrijven van grootse verhalen met weinig woorden. Weliswaar met minder humor dan in De Schepping, doch poëtisch, teder, zelfs sensueel. Verwacht echter geen heilig boek. Appel noch slang komt er in voor, want Moeyaert gelooft dat het kwaad overal schuilgaat. Mispak u niet: het boek leest misschien vlot, maar het verhaal over de zoektocht naar zingeving blijft hangen. We zijn alvast benieuwd naar het slotstuk van de trilogie: De hemel.

onthuld. Maar welke goochelaar wil dat? Komt Sylvie ooit nog terug? Bij het boek en de film is een prachtige website: www.hetgeheimfilm.nl

Frank Ketelaar en Peter Smit, Het Geheim, Uitgeverij De Fontein, ISBN 978 90 2612847 9 (€ 10,00)

adve rte n ti e

CADEAU

TIP

10-01200

De Tuin van Eden is helemaal niet zo paradijselijk. Bart Moeyaert schreef het tweede deel in een trilogie: De schepping – Het paradijs – De hemel. Het is een prachtig prenten- en luisterboek!

Het geheim ging eind november in première. De film dus. Met daarin onder anderen Theo Maassen, Chantal Janzen en Daan Schuurmans. Het boek verscheen ook, en wat je in de bioscoop ziet, kun je daarin lezen. Ben gaat met zijn familie naar de show van een wereldberoemde illusionist. Ben is onder de indruk van het goochelen. Hij gaat op les en krijgt zelfs een eigen goochelshow met zijn vader Koos en zijn vriendinnetje Sylvie. Maar dan tovert Koos per ongeluk Sylvie weg. Sylvies moeder schakelt de pers in en Bens familie zit diep in de problemen. Om Sylvie terug te vinden moet het geheim van de verdwijntruc worden

Dit boek is een geweldige ontdekkingsreis voor alle nieuwsgierige K3-fans: boordevol foto’s, weetjes en kwisjes! Je werpt een blik achter de schermen van een K3-show. In een spannend verhaal vertelt Josje over haar droom. Ook kom je meer te weten over de lievelings-bestemmingen van Kristel, Karen en Josje. Of wil je liever weten of jij een echte K3-kenner bent en op wie je het meeste lijkt? In het K3-weetjeboek lees je het allemaal!

Bart Moeyaert, Het

NU TE KOOP € 9,99

Paradijs, Querido Jeugd, ISBN 978 90 451 1112 4 (€ 22,50)

een slapende. En ik heb zoiets zeldzaams als een dichter bemachtigd. Wat een gunst! Hoewel ik buitenlander ben en misschien wel K310-01200_Ad 128x94,5.indd 1

21

9/11/10 09:46

JEUGD

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Fiep in vogelvlucht

Vaders en moeders opgelet! Nu is er Fiep in vogelvlucht, Hoogtepunten uit het werk van Fiep Westendorp, door Gioia Smid. Fiep Westendorp maakte bijna zestig jaar lang tekeningen, zoals Pluk van de Petteflet, Pim en Pom en Jip en Janneke. Ze ontwikkelde zich van student aan de kunstacademie tot winnares van het OeuvrePenseel. In Fiep in vogelvlucht staat een overzicht van haar werk, met illustraties in kleur. Haar stijl, manier van werken en zorgvuldige tekenhand worden zichtbaar. Gioia Smid is kunsthistoricus en conservator van het werk van Fiep Westendorp. Ze maakte al meerdere tentoonstellingen, boeken en een documentaire over het werk van Fiep. ioia Smid, Fiep

in vogelvlucht, Hoogtepunten uit het werk van Fiep Westendorp, Uitgeverij Querido Kind, ISBN 978 90 451 1163 6 (€ 22,95)

Een dik, vet monster Sophie staart in het donker naar het plafond. Ze weet zeker dat ze iets heeft gehoord. Ze is ergens wakker van geworden. Even houdt ze haar adem in, maar ze hoort echt niets. Gapend draait ze zich op haar zij. Ineens hoort ze een heel diepe zucht. Meteen zit ze rechtop in haar bed en luistert doodstil. Dan hoort ze weer een heel diepe zucht en een zachte snik...

Als er maar geen monster onder mijn bed zit, denkt Sophie. Maar het is wél een monster. Alleen is hij klein en harig en lijkt hij meer op een bolletje wol. Dat komt omdat hij nooit kinderen eet, anders was hij allang dik en vet geweest. Hij eet alleen maar tekeningen die Sophie maakt en in haar kamer laat rondslingeren. Tekeningen van huizen en bomen, kastelen met princessen en hartjes. Daar wordt je geen monster van. Sophie krijgt medelijden met het monster en tekent heel veel lekker eten: patat met mayonaise, snoep, koeken, chocolade, chips en nog veel meer. Het monster eet en eet tot hij dik en vet wordt. Maar... nu past hij niet meer onder

nieuw

Het Huis Anubis Het duistere ritueel Het duistere ritueel is het superspannende vervolg op De legende van de Vijf. Deze vijf zijn Sterre, Pim, Raphael, Anastacia en Marcel. Ze zijn de Vijf van het Magische Zwaard uit de voorspelling van Merlijn. En ze wonen in… Het Huis Anubis!

Voor wie het nog niet weet: Het Huis Anubis is een internaat waar vijf jongeren wonen met elk een bijzondere gave: Sterre, Pim, Raphael, Anastacia en Marcel. Volgens de oude voorspelling van Merlijn zouden na het tweede millennium (en dat is dus nu!) de donkere druïden weer opstaan en proberen hun krachten af te nemen voor hun eigen snode plannen. Alleen door hun gaven te accepteren en te bundelen kunnen de Vijf de donkere druïden verslaan. Ze wonen in Het Huis Anubis onder leiding van Arlène en de mysterieuze Kai. Kai zit op de zolder van het huis verborgen en houdt met camera’s iedereen in de gaten. Arlène weet dat en doet aardig voor de kinderen, zodat ze zich thuisvoelen en er dus niet aan denken om de zolder op te gaan.

22

Sophies bed!

‘Wat eet je dan?’ Vraagt Sofie. ‘Tekeningen! Maar jij tekent nooit lekkere dingen,’ antwoordt het monstertje boos. ‘Altijd huizen en bomen. Kastelen met prinsessen en hartjes. Die roze hartjes zijn wel lekker, ze smaken naar aardbeiensnoepjes, maar de rest vind ik vies!’ Het monstertje steekt zijn tong uit naar Sofie. ‘Misschien moet ik toch maar eens beginnen met het eten van kinderen.’ Hongerig kijkt hij naar Sofies groter teen, die onder de dekens uitsteekt. Geschrokken trekt Sofie haar voet terug. ‘Zal ik wat lekkers voor je maken? Eh… ik bedoel: tekenen?’ vraagt ze snel. ‘Ik kan best goed tekenen, hoor.’

Wie ben ik? Ik schrijf spannende boeken, die soms in het verleden spelen. Ook schrijf ik, als lid van het Griezelgenootschap, griezelige boeken over vampiers, weerwolven en heksen, verhalen die ik van mijn grootmoeder hoorde. Ben ik misschien Paul van Loon? Nee! Heel bekend zijn mijn boeken over De bende van de bokkenrijders, maar natuurlijk schreef ik er heel veel meer! Ken je bijvoorbeeld Het wolvenpak of Het meisje zonder spiegelbeeld? Antwoord: ik ben Neer nav Not.

Wickie is terug! Wickie de Viking is de niet al te dappere zoon van Halvar, leider van vikingdorp Flake. Niet dapper, wel slim. Als de nood hoog is, komt hij met een oplossing. Wickie is ook immens populair. Zo immens dat er een heuse speelfilm over hem verscheen. Nu zijn er ook het Wickie de Viking Kleurboek en het Wickie de Viking Spelletjesboek.

Wickie de Viking Kleurboek, Studio 100, ISBN 978 90 5916 575 5 (€ 4,99)

Maureen du Toit & Dagmar Stam, Een dik, vet monster, Pimento, ISBN 978 90 499 2414 0 (€ 5,95)

Wickie de Viking Spelletjesboek, Studio 100, ISBN 978 90 5916 580 9 (€ 5,99)

adve rte n ti es

Voorbestemd Pim en Sterre komen erachter dat de vijf bewoners van Het Huis Anubis écht de Vijf van het Magische Zwaard zijn. En dat ze dus zijn voorbestemd om de duistere druïden te verslaan! Wanneer Anastacia van de ene op de andere dag opeens prima kan zien en haar zonnebril niet meer nodig heeft, is ze door het dolle heen. Sterre en Pim vrezen echter dat het iets te maken heeft met een duister ritueel… Donkere druïden Kai en Arlène, de huisbazen, zijn intussen bezig met een duister ritueel om Kai’s broer Ewan tot leven te wekken. Ze lijken dus samen te spannen met de donkere druïden! Een voor een worden de Vijf ingelijfd en wordt hun bijzondere zintuig afgenomen. Ook Emily is in groot gevaar. Pim en Sterre willen het duistere ritueel van de donkere druïden stoppen. Soms lijkt het hopeloos, zeker als Leopold en Raphael verdwijnen. De tijd dringt en de druïden lijken onverslaanbaar! Wat is het duistere ritueel precies?

Alexandra Penrhyn Lowe, Het Huis Anubis Het duistere ritueel, Studio 100, ISBN 978 90 591 6592 2 (€7,99)

de armste van al die lezers. Mijn pak begint zichtbaar te slijten. Maar mijn boord is schoon, en deze hand is er nog altijd een uit de

WIN EEN BOEK

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

gesPleten Persoonlijkheid

Deze schrijver heeft een gespleten persoonlijkheid. Welke drie zijn in dit beeld verborgen? stuur de drie namen tot en met maandag 31 januari 2011 naar: [email protected].

twitter

De Boekenkrant is ook actief op twitter! Kijk op twitter.com/ boekenkrant. Intussen hebben we meer dan 1200 volgers.

Meld je nu aan voor de digitale Boekenkrant Nieuwsbrief op www.boekenkrant.com.

agenda UTRECHT, 10 DECEMBER FINALE VAN HET NK POETRY sLAM, MET O.A. ARIE BOOMsMA IN DE JuRY. TIVOLI DE HELLING. WWW.POETRYsLAM.NL EEKLO, 10 DECEMBER MOuNIR AIT-HAMOu EN TOM NAEGELs IN EEN VOORsTELLING OVER HET sTEDELIJKE EN MuLTIcuLTuRELE BELGIË. cc DE HERBAKKER. WWW.BEGEERTE.BE DENDERMONDE, 11 DECEMBER MOuNIR AIT-HAMOu EN TOM NAEGELs IN EEN VOORsTELLING OVER HET sTEDELIJKE EN MuLTIcuLTuRELE BELGIË. cc BELGIcA. WWW.BEGEERTE.BE SITTARD, 11 DECEMBER ELLE EGGELs sIGNEERT KOORTsBOOM, EEN BuNDEL MET VERTELVERHALEN uIT HET LIMBuRGsE LAND. BOEKHANDEL KRINGs. WWW.BOEKHANDELKRINGs.NL UTRECHT, 11 DECEMBER VORLEsEBÜHNE: ABsuRDIsTIscH PROZA, MET O.A. BERNHARD cHRIsTIANsEN, MAuD VANHAuWAERT EN sYLVIA HuBERs. WWW.KORTEVREEMDEPROZA.NL

dit kunt u winnen

GENT, 14 DECEMBER MOuNIR AIT-HAMOu EN TOM NAEGELs IN EEN VOORsTELLING OVER HET sTEDELIJKE EN MuLTIcuLTuRELE BELGIË. DE VOORuIT. WWW.BEGEERTE.BE. AMSTERDAM, 15 DECEMBER JENs cHRIsTIAN GRØNDAHL, 25 JAAR scHRIJVERscHAP. MET JENs cHRIsTIAN GRØNDAHL EN JAsPER HENDERsON. DE BALIE. WWW.sLAA.NL AMSTERDAM, 16 DECEMBER WIE Is ER BANG VOOR DE LITERATuuR? MET IsOLDE HALLENsLEBEN, JEROEN VAN KAN EN DIVERsE scHRIJVERs EN KENNERs. HET PERRON. WWW.sLAA.NL Peter van straaten, Peter’s Zeurkalender 2011, uitgeverij de harmonie, isbn 978 90 616 9938 5 (€ 14,90)

HERENTALS, 18 DECEMBER MOuNIR AIT-HAMOu EN TOM NAEGELs IN EEN VOORsTELLING OVER HET sTEDELIJKE EN MuLTIcuLTuRELE BELGIË. cuLTuuRcENTRuM ‘T scHALIKEN. WWW.BEGEERTE.BE BERCHEM, 19 DECEMBER DE AcTuALITEIT VAN DEscARTEs. LEZING VAN PROF. HAN VAN RuLER N.A.V. ZIJN 8-DELIGE BOEKENREEKs OVER RENÉ DEscARTEs. WWW.HETZOEKENDHERT.BE AMSTERDAM, 19 DECEMBER IN HET HOOFD VAN DE DIcHTER. HOE WORDT EEN GEDIcHT GEMAAKT? MET WIM BRANDs, ERIK LINDNER EN TONNus OOsTERHOFF. HET PERRON. WWW.sLAA.NL ANTWERPEN, 21 DECEMBER ‘uITGELEZEN’, OVER VRIJHEID VAN JONATHAN FRANZEN. MET O.A. FIEN sABBE, FRIEDL’ LEsAGE EN JOOsT VANDEcAsTEELE. WWW.VOORuIT.BE GENT, 21 DECEMBER ‘uITGELEZEN’, OVER VRIJHEID VAN JONATHAN FRANZEN. MET O.A. FIEN sABBE, FRIEDL’ LEsAGE EN JOOsT VANDEcAsTEELE. DE VOORuIT. WWW.VOORuIT.BE

adve rte n ti e

winnaars Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid? Het goede antwoord was: Marc Reugebrink, Mariëlle Hageman en Justin cronin. uit de vele inzendingen trokken wij charlotte Elskamp uit Apeldoorn als winnares. Zij wint een exemplaar van In gesprek met mijzelf van Nelson Mandela,

ter beschikking gesteld door uitgeverij spectrum.

Van harte gefeliciteerd!

colofon COLOFON – De Boekenkrant is een uitgave van uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels.

Redactieadres uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, 3511 LX utrecht, Nederland. Telefoon +31 30

2231718; fax +31 30 2145823; e-mail [email protected]. Redacteuren siebe Huizinga, hoofdredacteur ([email protected]); Roel Weerheijm, literair redacteur ([email protected]). Vormgeving en layout Gerben Kuipers. Concept & realisatie uphill Battle boekpromotie, utrecht. Uitgever Jan Louwers (jan. [email protected]). Met dank aan Iris Borst, Wendy claes, Peter-Paul van den Hoorn. Drukwerk Wegener

Grafische Groep BV. Oplage 21.000. Distributie Vervoerscentrale cB. Abonnementenservice Didi Hoogerwerf

10X INSPIRATIE Rondom Tan bestaat uit gesprekken met tien mannen die gedurende Humberto’s carrière op zijn pad zijn gekomen; ontmoetingen die hem zijn bijgebleven. Men vertelt gepassioneerd over wat hen bezighoudt. Over hun werk, maar ook op persoonlijk vlak.

([email protected]). Informatie over adverteren? Didi Hoogerwerf, tel. +31 30 2231718; [email protected]

www.boekenkrant.com. De Boekenkrant thuis ontvangen? Dat kan! Geef u op via [email protected]. De Boekenkrant nieuwsbrief ontvangt u gratis. Meldt u aan via www.boekenkrant.com.

ISBN 978-90-77740-70-5 [email protected]

BETERE KRINGEN, GEWAssEN TOT OVER DE POLs. ‘EssENTIEEL ONDERscHEID MET ARME MENsEN! MAAR OP sOMMIGE BOuLEVARDs ZIJN ER LIEDEN DIE

23

a dv e rt e nt i e

24

zich niets laten wijsmaken, die hebben lak aan de polsen.’ UIT: Dichter in de massa