HEMA ontwerp wedstrijd 2008 juryrapport
inhoud
de opdracht
5
oorsprong HEMA ontwerpwedstrijd
6
de jury, categorie hardwaren
8
de jury, het oordeel
9
1e prijs hardwaren
10
2e prijs hardwaren
11
eervolle vermeldingen hardwaren
12
de jury, categorie mode
16
de jury, het oordeel
17
1e prijs mode
18
eervolle vermelding mode
19
3
juryleden Han Brezet en Frederik van Heereveld
4
de opdracht ontwerp een #-product dat echt duurzaam en vernieuwend is In een paar woorden was dat de opdracht voor de 21e
De categorie mode had het dit jaar een stuk moeilijker.
HEMA ontwerpwedstrijd. In de briefing aan de studenten
Er waren duidelijk minder inzendingen en de jury bekroonde
stond letterlijk: ontwerp een product van duurzaam,
slechts twee inzendingen waarvan er één beloond werd met
milieuvriendelijk materiaal in een vernieuwende toepas
de eerste prijs en de ander met een eervolle vermelding.
sing en indien mogelijk geproduceerd volgens een milieu
Tijdens de jurering werd hierover uitvoerig gediscussieerd.
vriendelijk proces. Duurzaam ligt bij mode iets ingewikkelder. Biologische HEMA staat midden in de maatschappij en streeft voort
materialen worden vaak gebruikt als milieuvriendelijk
durend naar een juiste balans tussen mens, milieu en
materiaal terwijl bamboe ook een mooi, duurzaam materi
bedrijfsvoering. Deze opdracht voor de 21e editie sluit aan
aal is. Ook bij het ontwerpen heb je niet zomaar een
bij het feit dat HEMA constant op zoek is naar nog milieu
vernieuwende toepassing gecreëerd. Bovendien is HEMA
vriendelijkere alternatieven voor de bestaande producten
sterk in ‘basics’. We willen excelleren in pure eenvoud en dat
en productieprocessen. We hebben studenten daarmee
bijzonder maken. Voor studenten is dat misschien nog wel
beslist geen eenvoudige opdracht gegeven. Duurzaam
veel moeilijker dan een waanzinnig avondjurkje ontwerpen.
produceren staat eigenlijk nog in de kinderschoenen en
Toch liggen daar geweldige kansen. Wat is er mooier dan
in de woorden van Han Brezet, hoogleraar duurzame
om als student aan de modeacademie een nieuwe HEMA-
ontwikkeling aan de Technische Universiteit Delft en lid van
held te ontwerpen!
de jury hardwaren: ‘Het is een heel complex terrein. Het begrip duurzaam is veel breder dan je op het eerste
Duurzaam, het thema van dit jaar leidde hoe dan ook tot
gezicht denkt’.
een zeer ‘levendige’ ontwerpwedstrijd.
Dat heeft het enthousiasme bij de studenten beslist niet geremd. In de categorie hardwaren werden er niet minder dan 85 ontwerpen ingezonden. Met als prachtig
Sabien Duetz
resultaat een eerste en tweede prijs en vier eervolle
design & conceptmanager # BV
vermeldingen.
en juryvoorzitter HEMA ontwerpwedstrijd 5
oorsprong # ontwerpwedstrijd Heel wat Nederlanders kennen de fluitketel Le Lapin. Een
Inmiddels beleven we de 21e editie van de ontwerpwedstrijd
klassieker en echte #-held in ons assortiment. Slechts
en heel wat prijswinnaars zijn in onze schappen terecht
weinigen weten dat de fluitketel de eerste prijs was van de
gekomen. Zoals de 103% Vaas (2001/2002), het kindermeubel
# ontwerpwedstrijd in 1989 en als eerste ontwerp uit de
Speedy (2005/2006) en van de afgelopen editie het ingeni
wedstrijd in productie is genomen. Een sterk ontwerp en
euze taartplateau Tast Toe! en het jurkje Heldin(g) met
daarmee het bewijs dat studenten, aangemoedigd door
geïntegreerde bh.
een wedstrijd, geweldige dingen kunnen maken, die ook echt in productie worden genomen. Dit was begin jaren ’80 ook precies de oorspronkelijke doelstelling van de # ontwerpwedstrijd: studen ten aan de verschillende opleidingen stimuleren om een ‘Echt #-product’ te maken en daarmee een bijdrage te leveren aan hun praktijkvorming.
6
‘Le Lapin’, fluitketel ontworpen door: Nikolaï Carels. Winnaar 1989/1990.
‘103% Vaas’, vaas ontworpen door: Han Koning. Winnaar 2001/2002.
‘Speedy’, kindermeubel ontworpen door: Julia Anne Garde. Winnaar 2005/2006.
‘Heldin(g)’, jurkje ontworpen door: Yvonne Heeswijk.
‘Tast Toe!’, taartplateau ontworpen door:
Winnaar 2006/2007.
Annet Hennink. Winnaar 2006/2007. 7
de jury categorie hardwaren Sabien Duetz (juryvoorzitter)
Han Brezet
Frederik van Heereveld
‘Als je het niet meteen begrijpt, dan is het geen HEMA’
‘Ook bij duurzaam gaat het om een sterk design’
Sabien Duetz is design- en conceptma
‘Er zit enorm veel beweging in het produceren van duurzame producten’
nager bij HEMA. Als intermediair tussen
Professor Doctor Ingenieur Han Brezet
als ontwerper van functionele en
commercie en creatie geeft zij richting
is hoogleraar duurzame ontwikkeling
comfortabele meubels zoals de
Frederik van Heereveld werd bekend
aan de uitstraling van de producten
aan de subfaculteit Industrieel Ontwer
Q-couch, in 2006 kreeg hij de Elle
van het HEMA-merk. Sabien is nauw
pen van de TU Delft en onderdirecteur
Decoration Design Award. Hij zit
betrokken geweest bij de realisatie
van Kathalys, centrum voor duurzame
midden in de ontwikkeling van duur
van Naturally HEMA; textielproducten
productinnovaties.
zame producten, maar zoals hij zelf
van milieuvriendelijke materialen als
zegt: ‘alles valt of staat met de kwali
biologisch katoen.
Lara de Greef
teit van het design’.
Tirza Brems
‘Bamboe is een prachtig, veelzijdig materiaal’
Helen Reniers
‘Het recyclen van materialen, daar liggen nog zoveel moge lijkheden’
Ontwerper Lara de Greef heeft een deel aan het project Dutch Design
‘Het concept achter het ontwerp, dat is minstens zo belangrijk’
Het aandachtsgebied van Tirza Brems
meets Bamboo en ontwierp een
Helen Reniers is ontwerper voor de
speciale band met bamboe. Ze nam
ligt bij nieuwe markten en daarbij is zij
fauteuil waarbij zowel de stoel als de
categorieën huishoud en doe-het-zelf
betrokken bij het HEMA-beleid voor
zachtere zitting van bamboe waren
van HEMA. Ze was nauw betrokken bij
Maatschappelijk Verantwoord Onder
vervaardigd.
het Return to Sender-initiatief en houdt
nemen. Duidelijk dat ze zich sterk
zich bezig met het gebruik van
betrokken voelt bij het thema van
alternatieve houtsoorten.
deze ontwerpwedstrijd. Saskia Touw
‘Het is mooi om te zien dat ‘duurzaam’ een heel breed gebied bestrijkt.’
8
vlnr: Sabien Duetz,
Saskia Touw is internationaal assorti
Saskia Touw, Han Brezet,
mentsmanager bij HEMA. Een belang
Lara de Greef, Helen Reniers,
rijk aspect van haar functie vormt de
Frederik van Heereveld en
ontwikkeling van duurzame producten
Tirza Brems.
voor het HEMA-assortiment.
de jury het oordeel De jury is verrast door het groot aantal inzendingen en de
methoden, energieverbruik. Je merkt dat men nog aan het
diversiteit aan ontwerpen. De juryleden zien duidelijk dat
zoeken is. Het kan allemaal nog beter en scherper, maar je
‘duurzaam’ niet meer weg te denken is en dat ontwerpers
ziet ook dat het enorm leeft en dat iedereen enthousiast
er echt mee bezig zijn. Ook is er een aantal opvallende
zoekt naar nieuwe toepassingen.’
thema’s. Bamboe en kurk zijn geliefde materialen en ook de spaarlamp is een populaire inspiratiebron. Veel ontwerpers
De jury had daarbij natuurlijk ook te maken met andere
gingen ermee aan de slag. Eén lamp was zo gemaakt dat
belangrijke #-criteria. Zoals tijdloos, eigenzinnig,
je er uitsluitend een spaarlamp in kon draaien. Mooi idee,
begrijpelijk en van een bijzondere eenvoud. Sabien Duetz:
maar nog niet helemaal goed doordacht en ook wat
‘Je moet in een oogopslag begrijpen wat een product voor
betreft veiligheid waren er vraagtekens.
je doet. Als je het niet meteen snapt, dan is het niet Echt #.’
Over de ontwerpen werd pittig gediscussieerd. Professor Han Brezet hierover: ‘Het begrip duurzaam heeft met heel
De lat lag dus hoog, maar uiteindelijk kwamen er tien
veel verschillende aspecten te maken: grondstoffen, toe
ontwerpen op de shortlist waarvan er twee bekroond
passingen, levensduur, werkomstandigheden, productie
werden en vier eervol vermeld. Een mooie oogst.
9
1e prijs hardwaren bête tête ‘Zo maak je van al die restmaterialen iets leuks. En van knuffels hebben we nooit genoeg.’ jurylid Tirza Brems
knuffels gemaakt van resttextiel
de ontwerper
Barbara Vos Doordat de patronen van verschillende kledingstukken nooit hele Koninklijke Academie van Beeldende
maal op elkaar aansluiten, ontstaat er altijd resttextiel. Natuurlijk
Kunsten Den Haag,
wordt deze ruimte zo klein mogelijk gehouden. Toch blijven er altijd
afdeling Architectonische Vormgeving,
onopgevulde ruimtes. Zo redeneerde ontwerper Barbara Vos.
Industrieel Ontwerpen
Ze gebruikte die ‘nutteloze’ tussenruimten om daarmee knuffels te ontwerpen. Bête tête, grappige beestenkoppen die ook nog eens als een ‘knuffelpuzzel’ in elkaar kunnen worden geschoven.
‘Bij elk patroon ontstaat er ruimte voor een knuffel. Zo past één van de knuffels precies in de restruimte van het patroon van een broek.’ 10
De vulling wordt ook gemaakt van afvaltextiel. De juryleden waren allemaal zeer enthousiast over dit ontwerp. Een originele manier om iets met restmateriaal te doen. En de knuffels maken duidelijk dat ‘duurzaam’ ook heel grappig kan worden benaderd.
2e prijs hardwaren cellier ‘Kurk heeft zoveel potentie. Dit is een slim en ook erg grappig idee.’ jurylid Han Brezet
een modulair wijnrek voor het opbergen, beschermen en op temperatuur houden van wijn de ontwerper
Gerrit Jan Veldman De cellier is een modulair honingraat systeem, waarbij de kurk van de fles ook als slim bouwelement wordt gebruikt! Kurk is zo veel
Technische Universiteit Delft,
zijdig dat de cellier daarbij ook als wijnkoeler werkt. Het is echt
faculteit OCP/Industrieel Ontwerpen
ecologisch materiaal. De kurk van de kurkeik kan worden geoogst zonder de boom te beschadigen. Oud kurk kan weer tot korrels worden gemalen om tot een nieuw product te worden geperst. Helemaal duurzaam. Vooral dit laatste argument overtuigt de jury, maar ook het slimme en grappige ontwerp is zeker een prijs waard.
‘Ik werd geïnspireerd door de wijncollectie van HEMA, een belangrijk segment in de winkel. En door het mooie materiaal kurk.’ 11
eervolle vermelding hardwaren sparen voor groen ‘Als je kinderen leert om te sparen en na te denken over een goed doel, dan is dat ook duurzaam en vernieuwend.’ jurylid Saskia Touw
de Jip & Janneke sparen voor groen rekening helpt kinderen sparen, met de wereld omgaan en delen
de ontwerper
Thomas Overweg Thomas Overweg bedacht voor de HEMA ontwerpwedstrijd geen Willem de Kooning Academie Rotterdam,
product, maar een dienst. Hij wil hiermee duidelijk maken dat duur
richting Advertising
zaamheid veel breder is. Het is belangrijk om te kijken naar zaken zoals sparen en goede doelen. Wat kan HEMA hiermee en hoe is dit te combineren? Hoe maak je kinderen hier attent op en blijf je dat vast houden? Met die uitgangspunten ging de ontwerper aan de slag en bedacht de Jip & Janneke sparen voor groen rekening. Een rekening voor kinderen waarbij ze leren sparen en delen en zelf een goed doel
‘Hoe maak je kinderen via sparen bewust van de wereld om hen heen. Daar heb ik over nagedacht.’ 12
kiezen om een klein deel van hun spaarcentjes te schenken. De jury is aangenaam verrast door het feit dat de ontwerper juist voor een dienst heeft gekozen en vindt de gedetailleerde uitwerking bijzonder goed.
eervolle vermelding hardwaren meneer en mevrouw slinger ‘Je ziet bij duurzame ontwikkelingen ook hele vrolijke, leuke dingen.’ jurylid Lara de Greef
slingers van vilt die heel lang mee gaan de ontwerper
Sanne de Graaf Lang zullen ze leven, moet ontwerper Sanne de Graaf gedacht hebben toen zij meneer en mevrouw Slinger
Hogeschool voor de Kunsten Utrecht,
ontwierp. De slingers zijn gemaakt van vilt, ze kunnen in
faculteit Beeldende Kunst en Vorm
de was en je zet ze met drukknopen in elkaar. Het zijn
geving, afdeling 3D Design, Special
zowel jongens- als meisjesslingers. De vilten poppetjes
Design
kun je zo openvouwen dat het of een ‘meneertje’ of een ‘mevrouwtje’ wordt. Samen met mamma en pappa de slingers in elkaar zetten, ophangen en het feest kan beginnen! Een potentiële HEMA-held, vindt de jury waarbij wel de kostprijs van het vilt van belang is. En de lange levensduur van de slingers, dat is duurzaam heid in de meest letterlijke zin. 13
‘Papieren slingers zijn zo kapot. Met meneer en mevrouw Slinger kun je jaar in jaar uit een feestje bouwen.’ 13
eervolle vermelding hardwaren palo ‘Hier word ik blij van. Dit is nou echt productontwikkeling van A tot Z uitgewerkt met een volledig concept en een prachtig ontwerp.’
een houten driewieler die een kind zelf in elkaar kan zetten
jurylid Frederik van Heereveld
de ontwerper
Patrick Belli
De ontwerper Patrick Belli wilde met zijn driewieler kinderen in aanraking laten komen met basic speelgoed gemaakt van mooi
Koninklijke Academie van Beeldende
natuurlijk materiaal. Een duidelijk en helder product die de fantasie
Kunsten Den Haag, afdeling
prikkelt en waardoor, niet geheel onbelangrijk in het technologische
Architectonische Vormgeving,
tijdperk, kinderen buiten komen! Palo is volgens Patrick duurzaam en
Industrieel Ontwerpen
kindvriendelijk; de driewieler is gemaakt van chemisch verduur zaamd grenenhout wat door zijn voordelen (sterker, lichter en
‘Ik heb de driewieler palo genoemd, waardoor het fietsje minder een product is, maar eerder een leuk beest waarop je kunt rijden.’ 14
ongevoelig voor vergrijzing, zwellen en krimpen) in duurzaamheids klasse 1 valt. En ook bijzonder eenvoudig: met de hulp van een ouder zet een kind tussen 3 en 5 jaar hem in vijf minuten in elkaar. Een doordacht en fraai ontwerp, waarbij de jury nog wel opmerkt dat er goed moet worden gekeken naar de veiligheid van de driewieler.
eervolle vermelding hardwaren snelkaft ‘Kaften die je opnieuw kunt gebruiken. Zo simpel dat je denkt: dit bestond toch al’ jurylid Helen Reniers
een kaft die je zo om een boek heenslaat en een paar schooljaren meegaat
de ontwerper Waarom zou je moeilijk doen als het makkelijk kan? Zo denken de
Evelyne Bok
meeste scholieren en zo dacht ontwerper Evelyne Bok ook toen zij de snelkaft ontwierp. Een set van drie permanente kaften in trendy
Hogeschool voor de Kunsten Utrecht,
dessins en in standaardformaten die je als hoezen om je boeken
faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving,
doet. Bovendien is de snelkaft een duurzame oplossing omdat je hem
afdeling 3D Design, Special Design
keer op keer weer kunt gebruiken. Wat het materiaal betreft, de ontwerper denkt onder andere aan gerecycled vrachtwagendoek. De jury vraagt zich af of dit realiseerbaar is, maar door het gebruiks gemak en de levensduur verdient de snelkaft zeker een eervolle vermelding.
‘Kaften, dat moet sneller kunnen. En zonder dat je je moeder het weer laat doen!’ 15
de jury categorie mode Sabien Duetz (juryvoorzitter)
boodschappentas die in Japan nu erg
maakt van schapenwol en die de start
‘Als je het niet meteen begrijpt, dan is het geen HEMA’
populair is. Uit dat land ontving ze ook
vormde van haar eigen label FLOCKS.
de ‘Good Design’ award voor haar
Onder dit merk ontwierp zij ook
Sabien Duetz is design- en conceptma
ontwerp.
gebreide poefen.
commercie en creatie geeft zij richting
Tessa Vos
Fleur van de Woestijne
aan de uitstraling van de producten
‘Duurzame mode is nog teveel houtje-touwtje’
betrokken geweest bij de realisatie van
‘Ik vind het belangrijk om ook echt uit te proberen of iets goed gemaakt is’
Naturally HEMA; textielproducten van
Tessa Vos is initiatiefnemer en art
inkoper van de damesondermode. Met
milieuvriendelijke materialen als
director van Return to Sender. Zij zoekt
een van de grotere leveranciers van
biologisch katoen.
naar bijzondere producten en objec
deze afdeling heeft zij ook Naturally
ten in arme landen en die worden
HEMA-producten ontwikkeld en is nu
Susan Bijl
verkocht in de winkels van HEMA. De
druk bezig te kijken hoe HEMA verdere
‘Duurzaam is op mode academies nog niet echt een onderwerp’
winst gaat terug naar de regio van
keuzes kan maken op het gebied van
herkomst.
ecologisch verantwoorde grondstof
Susan Bijl ontwierp de populaire ‘new
Christien Meindertsma
shopping bag’, een duurzame nylon
‘Je moet echt vanuit het mate riaal gaan denken’
nager bij HEMA. Als intermediair tussen
van het HEMA-merk. Sabien is nauw
Fleur van de Woestijne is bij HEMA
fen en processen.
Christien Meindertsma is als ontwerper vooral bekend van de truien die zij
Els de Rijke
‘Het past echt bij HEMA om ook bij mode met duurzame toepassingen te komen’ Els de Rijke is afgestudeerd aan de
16
vlnr: Sabien Duetz,
Hogeschool Willem de Kooning te
Fleur van de
Rotterdam. Zij heeft zeven jaar als
Woestijne,
freelance ontwerper gewerkt voordat
Tessa Vos,
zij bij HEMA begon. Inmiddels is zij
Christien
twaalf jaar werkzaam bij HEMA als
Meindertsma
ontwerper van modeaccessoires. Els is
en Susan Bijl.
aanspreekpunt voor Return to Sender
Els de Rijke
binnen de productgroep mode en
ontbreekt op
heeft voor deze stichting diverse
de foto.
landen bezocht.
de jury het oordeel Over een ding was de jury het snel eens: bij mode liggen
len. Dat betekent met duurzame materialen komen en er
er enorme kansen, maar die kansen moeten wel gepakt
ook echt andere dingen mee doen’. Ook de eis van ‘eigen
worden. Iedereen in de jury was ervan doordrongen dat
zinnig en actueel’ maakte de opdracht er niet makkelijker
dit geen makkelijke opdracht was. Misschien was het niveau
op. ‘Vaak zie je bij duurzaam dat het teveel in de alterna
van de inzendingen daardoor iets lager dan in voorgaande
tieve sfeer blijft hangen, zegt Fleur van de Woestijne, terwijl
jaren. Els de Rijke: ‘Toch merk je aan alles dat ook op het
het pas mode wordt als het fris en helemaal van nu is.’
terrein van mode ‘duurzaam’ belangrijk gaat worden.’ En dan het belangrijkste HEMA criterium: bijzondere een Een aantal studenten had zich gestort op het ontwerpen
voud. Susan Bijl: ‘Mode en basic is een geweldige combina
van tassen. Ze vinden blijkbaar dat er op dat gebied veel te
tie, maar zeker niet de makkelijkste. Studenten aan de
verbeteren valt. Christien Meindertsma: ‘Het criterium was
modeacademies hebben nu eenmaal meer met couture.’
‘duurzame’ mode, dus daar moet je dan streng op oorde
17
1e prijs mode elke dag weer... ‘De jas is heel mooi afgewerkt en zit perfect. En ik kan het weten: ik heb er een rondje in gerend.’ jurylid Tessa Vos
een regenjas die je ook aan wilt doen als het niet regent de ontwerper
Elsien Gringhuis ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten
Een jas die ze zelf wel zou willen hebben. Geen zweterige, on
Arnhem, faculteit Beeldende Kunst en
modieuze regenjas met een slechte pasvorm, maar een regenjas
Vormgeving
die je elke dag aan wilt. Dat was het uitgangspunt voor ontwerper Elsien Gringhuis. Daarin is ze helemaal geslaagd. Model, pasvorm, afwerking, allemaal heel goed gedaan. Ieder jurylid werd er hebberig van. De regenjas is gemaakt van biologisch katoen met een laag natuurrubber. Water- en winddicht en 100% natuurlijk
‘Een jas voor alle vrouwen, jong en oud. Voor natte zomers en natte winters. En als het droog is.’ 18
volgens de ontwerper. Na onderzoek is gebleken dat de natuur rubberen coating milieuvriendelijk is en een ademende eigenschap heeft, dus voor de jury een eerste prijs!
eervolle vermelding mode hoody een draagzak waarin de baby op drie manieren gedragen kan worden
‘Mooi concept. Er is echt over nagedacht. Biotricot is milieuvriendelijk en dat de hoody lang gebruikt kan worden, ook dat maakt de draagzak extra duurzaam.’
jurylid Christien Meindertsma
de ontwerper
Lisette Haasnoot Ontwerper Lisette Haasnoot maakte de hoody van biologisch tricot.
Gerrit Rietveld Academie Amsterdam,
Het mooie van de hoody is dat de baby op verschillende manieren
afdeling Architectonische Vormgeving,
gedragen kan worden. Liggend dicht tegen de buik van de moeder
Industrial Design
in de eerste maanden. En als de baby na een half jaar recht op kan zitten, dan kan hij of zij zowel op de rug als op de buik van moeder of vader gedragen worden. Het duurzame zit hem niet alleen in de biologische stof, maar ook in al die gebruiksmogelijkheden. De jury valt voor het sympathieke ontwerp, maar de functionaliteit van de hoody is nog wel voor verbetering vatbaar.
‘Ik heb de hoody omkeerbaar emaakt dus je kunt kiezen uit g twee soorten dessins.’ 19
tentoonstelling Een selectie van de inzendingen voor de 21e ontwerpwedstrijd is van 11 tot en met 14 september 2008 te zien in het Lloyd Hotel in Amsterdam tijdens Inside Design.
deelnemers Kijk voor een volledig overzicht van alle deelnemers aan de HEMA ontwerpwedstrijd 2008 op: www.hema.nl/ontwerpwedstrijd
contact HEMA BV Secretariaat HEMA ontwerpwedstrijd, kamer 5.01.2 Frankemaheerd 2 1102 AN Amsterdam Zuidoost Nederland E
[email protected] T +31 (0) 20 311 43 70 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van fotokopie of microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van HEMA BV
FSC-NLD-0008 1996 Forest Stewardship Council A.C. Het keurmerk voor verantwoord bosbeheer. Dit juryrapport is gedrukt op 100% FSC-papier.
©
