Help! Het water komt!
Hoog water in Europa
Toename aantal overstromingen in Europa
De Moldau bedreigt het historische centrum van Praag
Wat is er aan de hand?
december 1993
Steeds vaker treden Europese rivieren buiten hun oevers Om dit te verklaren moet je meer weten over de werking van een rivier
De indeling van de rivier Benoem de onderdelen van de rivier Middenloop Bovenloop
?
?
Benedenloop
?
?
? Bijrivier
Hoofdrivier
? Zijrivier
Wat is de volgorde van oorsprong tot monding?
A
B
C
D
Antwoord
C
A
D
B
Stroomsnelheid wordt beïnvloed door: Verval = Het hoogte verschil tussen twee punten in de rivier
Verhang = Het hoogte verschil per kilometer
Noem het verband tussen stroomsnelheid, verhang en verval (maak een hoe-hoe zin): Regel 1: Hoe kleiner het verval en verhang van de rivier, hoe langzamer de stroomsnelheid
De stroomsnelheid beïnvloed de mate van erosie en sedimentatie Regel 2: Hoe hoger de stroomsnelheid, hoe meer erosie en hoe minder sedimentatie of Hoe lager de stroomsnelheid, hoe minder erosie en hoe meer sedimentatie
Kenmerken van de rivier Vul legenda aan en verdeel de rivier
DELTA
Groot verval Vooral verticale erosie
Stroomstelsel Stroomgebied
Minder verval Erosie en sedimentatie
Gering verval Sedimentatie
Typen rivieren Regiem A.Gletsjerrivier
B.Gemengde rivier
C.Regenrivier Welk regiem hoort bij welk type en waarom? Welke rivier heeft het grootste debiet? In welke maand heeft de Rijn haar Piekafvoer?
Vlechtende rivieren
Waarom ontstaan vlechtende rivieren vooral in laagland?
Als de natuur zijn gang mag gaan
Opbouw van een rivierlandschap in de delta Verklaar het ontstaan van de verschillende elementen.
filmpje Het rivierkleilandschap >>
Strijd tegen een oude vijand… • Nederland is gewend te vechten tegen het water.
Oud gezegde: ‘God schiep de aarde, de Hollanders schiepen Holland’
…met een nieuw gezicht Oorzaak I: Het versterkte broeikaseffect
A. Vaker een piekafvoer B. Relatieve zeespiegelstijging > geringer verval A+B= Grotere kans op overstromingen
Overstromingsgevaar stijgt ook door inrichting. Hoe bevordert elk element de piekafvoer? Verstening stroomgebied kribbe Bebouwing in uiterwaard
winterdijk zomerdijk
Maatregelen tot 1995
Stuw Dijken op deltahoogte brengen
Verdeling water
Kanaliseren
Omgeving Arnhem Arnhem
IJssel Nederrijn Pannerdens kanaal
2000 1830 Vergelijk de kaartjes. Noem twee ontwikkelingen die het overstromingsgevaar hebben bevorderd?
Antwoord: verstening en rivier wordt ingesnoerd > ontstaan flessenhals
Veilig achter de dijk?
Waarom kun je een dijk niet blijven verhogen?
§5 grootschalige maatregelen in de rivieren Maatregelen voor 1990: (tbv bevaarbaarheid en veiligheid)
• dijkverzwaring • kanaliseren • noodoverloopgebieden / retentiegebieden
§5 grootschalige maatregelen in de rivieren Maatregelen voor 1990: (tbv bevaarbaarheid en veiligheid)
• • • • •
dijkverzwaring kanaliseren noodoverloopgebieden / retentiegebieden Stuwen aanleggen Graven van extra rivierlopen
§5 grootschalige maatregelen in de rivieren Hedendaagse maatregelen door de overheid:
het project “RUIMTE VOOR DE RIVIER”
VEILIGHEID en NATUURONTWIKKELING
§5 grootschalige maatregelen in de rivieren Maken werkblad ‘Ruimte voor de rivier’
www.ruimtevoorderivier.nl
§5 grootschalige maatregelen in de rivieren http://www.youtube.com/watch?v=CkniuAmmsZ Q&feature=related Ruimte voor de Waal
Versterkte broeikaseffect bedreigt de bevaarbaarheid van onze rivieren. Hoezo?
Door zware neerslag en lange droge periodes zal waterstand sterk variëren
Ruimte voor de rivier: fluviale schaalniveau Regiem Waterscheiding
Nu Toekomst?
Vaker piekafvoer in Nederland!
Regel: klimaatverandering beïnvloedt regiem!
Waterbeheer op LOKAAL niveau
Mag dat? Wonen aan het water
Watertoets als eis!
Waterbeheer op NATIONAAL niveau Nota ‘Ruimte voor de rivier’ >>>Drietrapsstrategie Bv. uiterwaardenverbreding of Verlengen van de vertragingstijd retentiebekkens Bv. het verwijderen van >Vasthouden obstakels in de uiterwaarden >Bergen >afvoeren
vasthouden
vasthouden
bergen
bergen afvoeren
afvoeren
Grensoverschrijdende afspraken maken is noodzakelijk!
Waterbeheer op INTERNATIONAAL niveau Rijnconferentie Actieplan Hoogwater
- drietrapsstrategie - meer ruimte voor rivier - waarschuwingssysteem hoogwater
