Helemaal klaar!
Hygiënetips voor scholen
EFFECTIEVE HYGIËNE REDUCEERT DE VERSPREIDING VAN INFECTIES Recente onderzoeksgegevens laten een 20% tot 30% hoger ziektepercentage zien bij kinderen op basisscholen als gevolg van infecties dan bij kinderen die thuisblijven. Kinderen op scholen lopen ieder jaar gemiddeld tussen de 6 en 9 infectieziekten op. Het absentiepercentage op een school ligt rond de 10%. Verbetering van hygiënische gewoonten verkleint de kans op ziekte, absentie en het gebruik van antibiotica. Virussen en bacteriën zijn behoorlijk
vervelend. Ze kunnen uren op handen en andere oppervlakken overleven. Bovendien gedijen de meesten goed in warme, vochtige of natte omstandigheden. Vochtige textielen handdoeken en handen die niet goed worden gedroogd vormen een ideale voedingsbodem voor bacteriën. Deze brochure geeft feiten, tips en adviezen aan basisscholen en kinderopvang voor verbetering van gewoonten op het gebied van hygiëne!
Hoe worden infecties verspreid? 90% van alle infecties wordt veroorzaakt door virussen. Kinderen die naar school gaan komen in aanraking met andere kinderen. Het risico op infectie is daardoor veel groter. Kinderen worden ziek als giftige stoffen (toxinen), afkomstig van bacteriën, hun lichaam binnendringen. En als lichaamscellen direct worden aangevallen door virussen en bacteriën.
Factoren die bijdragen aan de verspreiding van infecties: • Zieke kinderen in de omgeving • Slechte handhygiëne • Gebruik van (textielen) handdoeken • Slechte ventilatie • Gebrek aan kennis & routines • Slechte / lage weerstand
Droog ze goed af! extra bacteriën en virussen verwijdert op het moment dat u uw handen afdroogt?
Het is belangrijk om de handen te wassen voor het klaarmaken van eten, na het toiletbezoek, na het verwisselen van een luier, nadat u buiten bent geweest en voor en na het eten. Maar wist u dat u
Vochtige handen verspreiden meer bacteriën dan droge handen. De meeste mensen besteden minder dan vijf seconden aan het afdrogen van handen. Dit is onvoldoende om ze goed te drogen en bacteriën te verwijderen. De snelle absorptie van een papieren handdoek is doorslaggevend voor het minimaliseren van het aantal bacteriën.
Waarom geen handdoeken van textiel? Onderzoeken tonen aan dat droge, schone handen geen bacteriën verspreiden en dat papieren handdoeken van goede kwaliteit de beste manier is om handen te drogen.
Bacteriën en virussen blijven achter in textielen handdoeken. Bacteriën vermenigvuldigen zich snel in vochtige handdoeken en worden zo overgebracht op de volgende persoon die ze gebruikt.
% bacterie stijging
194
200
dat...?
• Er onder een vingernagel een hoeveelheid bacteriën zit gelijk aan het aantal inwoners van Nederland en België. • Er onder een ring een hoeveelheid bacteriën zit gelijk aan het aantal inwoners van Europa. • Er onder een gescheurde nagelriem een hoeveelheid bacteriën zit gelijk aan de totale wereldbevolking. • 16% vergeet hun vingertoppen te wassen. • 24% vergeet hun vingernagels te wassen. • 26% vergeet hun handpalmen te wassen.
150
• 28% vergeet de bovenkant van hun handen te wassen.
100
• 56% vergeet hun duimen te wassen.
42
50
• 89% vergeet hun polsen te wassen.
0 -4 *Textielrollen
Heteluchtdrogers
Jetstroomdrogers
-50 -100
Wist u
-76 Papieren handdoeken
% bacterie afname *professioneel systeem waar handdoekrol eenmalig wordt gebruikt.
AANBEVELINGEN EN RICHTLIJNEN
V
olgens de laatste publicaties (LCHC, RIVM, GGZ en Vlaamse overheid) zijn de volgende zaken van belang als het gaat om goede hygiëne:
Handhygiëne l De
handen worden vóór het eten gewassen. handen worden vóór wondverzorging gewassen. l De handen worden gewassen na toiletgebruik /billen afvegen (groep 1-2). l De handen worden gewassen na contact met lichaamsvloeistoffen (speeksel, snot, braaksel, ontlasting, wondvocht of bloed) l De handen worden na wondverzorging gewassen. l De handen worden na zichtbare verontreiniging gewassen. l De handen worden na hoesten, niesen en snuiten gewassen. l De
Persoonlijke verzorging l Er
zijn waterafstotende pleisters aanwezig om open wondjes af te dekken. l Er wordt contact opgenomen met de arts wanneer een personeelslid (mogelijk) besmettelijke ziekteverschijnselen heeft, zoals diarree of huiduitslag.
l
Toilethygiëne l Toiletten
en wasbakken zijn op kindhoogte. l De handen worden gewassen na toiletbezoek. l Er is een fonteintje in de toiletruimte. l De handen worden gewassen met vloeibare zeep en afgedroogd met papieren handdoeken.
Hygiëne tijdens het verschonen l Houd
het verschonen strikt gescheiden van voedselbereiding door middel van aparte werktafels. l Verschoon kinderen op een daarvoor bestemde ondergrond. l Vervang het aankleedkussen als het beschadigd is. l Zorg dat de bekleding van het aankleedkussen goed te reinigen is. l Plaats een wasgelegenheid in de verschoonruimte. l Gooi luiers na gebruik direct in een gesloten afvalemmer (met voetpedaal) of een luieremmer.
Landelijk vastgestelde norm, door de beroepsgroep als professioneel handelen beschouwd. Hier wordt op getoetst.
TIPS EN ADVIEZEN VOOR BETERE HYGIËNE Commode
Zorg ervoor dat er altijd een voorraad is van alcoholgel, papier, handschoenen en schoonmaakdoekjes tijdens het verwisselen van luiers op de commode. Verbeter hygiënische gewoonten verder door op de commode wegwerpvellen te gebruiken en reinig het werkoppervlak van de commode grondig na iedere verwisseling van luiers. Onthoud dat er miljoenen bacteriën onder ringen en sieraden kunnen zitten.
Potjes
Leer kinderen dat ze iedere keer hun handen moeten wassen als op de pot zijn geweest. Dit leert ze een goede routine aan voor toekomstig hygiënegedrag. Het is ook raadzaam om dispensers, papier en zeep op een handige en juiste hoogte voor kinderen te plaatsen.
Toiletten
Goede hygiënische gewoonten zorgen voor gezondere dagelijkse levensomstandigheden voor schoolgaande kinderen en personeel. Leer kinderen vanaf het begin om hun handen met zeep en water te wassen. Dus na ieder toiletbezoek, voordat ze gaan eten en als ze van buiten komen. Er is ook een risico op infectie bij het spelen met speelgoed en poppen. Deze moeten regelmatig worden gereinigd of weggegooid als ze niet meer schoongemaakt kunnen worden.
Achter in deze brochure vindt u een eenvoudige lijst die u kunt uitvouwen en ophangen in het toilet. Iedereen – kinderen, personeel en ouders – heeft er baat bij als deze eenvoudige, dagelijkse hygiëneprocedures worden opgevolgd bij het verwisselen van luiers, bij het toiletbezoek en voor het eten.
“Vergeet niet de handen van de kinderen te laten wassen vóór het eten van tussendoortjes ’s ochtends of ’s middags. Deze tussendoortjes, doorgaans een boterham of fruit, worden meestal met de hand gegeten.”
VOEDSEL cholen moeten goede hygiëneprocedures S hebben voor ruimten waar voedsel wordt bewaard of bereid. Het is belangrijk dat het
personeel of de kinderen geen infecties hebben die overgedragen kunnen worden. Er is niets op tegen om kinderen te laten meehelpen bij de voedselbereiding. Het biedt hen een uitgelezen kans om iets te leren over voedselbereiding en hygiëne.
Tips:
l Handen grondig wassen voor het aanraken van voedsel. l Laat kinderen niet meehelpen met voedselbereiding als iemand
in de groep buikgriep heeft. l Gebruik een apart mes en snijplank voor rauw en bereid voedsel. l Zorg dat de handen gewassen zijn voor het dekken van de tafel.
Bacteriën gaan graag naar school.
Bacteriën gedijen het beste in ongeveer dezelfde omstandigheden als de mens. Een ideale omgeving voor bacteriën heeft een temperatuur tussen 15 en 40 graden celsius, met een gematigde neutrale/basische pH-waarde van ongeveer 7 en op vochtige of natte oppervlakken. Net als wij hebben bacteriën zuurstof nodig. Zij voeden zich onder andere met huidresten en restjes overgebleven voedsel. Er zijn een aantal uitzonderingen, omdat sommige bacteriën kunnen overleven in droge leefomgevingen. Anderen overleven blootstelling aan hoge temperaturen en sommigen kapselen zich zelfs in en wachten zo op betere tijden. Er is geen bacterie die houdt van hygiëne en schoonmaken, want dat berooft hen van de voedingstoffen die zij nodig hebben.
Micro-organismen kunnen zich op de volgende manieren verspreiden:
· via de handen; · via de lucht (via druppels door hoesten, huidschilfers of stof); · via voedsel en water; · via voorwerpen, zoals speelgoed, de closetpot, een deurkruk of beddengoed; · via lichaamsvloeistoffen (speeksel, braaksel, ontlasting of bloed); · via dieren, zoals huisdieren en insecten.
Hygiëne
is leuk!
Kinderen tot 5 jaar zijn erg vatbaar voor infecties, omdat ze nog niet voldoende antistoffen hebben opgebouwd. Hygiëne is daarom voor deze kinderen zeer belangrijk. Vooral het wassen en drogen van de handen speelt hierbij een belangrijke rol. Om handen wassen voor kinderen leuk en leerzaam te maken heeft Tork een aantal suggesties om spelenderwijs het belang van goed handen wassen aan de kinderen over te brengen.
1) Goed wassen met vingerverf l Geef elk kind een bakje met vingerverf. l Vraag de kinderen hun handjes goed in te smeren met vingerverf
- gebruik plastic schorten om morsen te voorkomen. l Laat hen dan op een vel papier een handafdruk maken
- dit kan een soort diploma worden. l Vraag de kinderen vervolgens om hun handen te wassen
zoals ze gewend zijn. l Laat hen dan weer op hetzelfde papier een afdruk van hun hand
maken, meestal zal er nog een restant verf aanwezig zijn. l Bespreek met de kinderen waar ze nog verf op hun handen hebben ( meestal
duimen en tussen de vingers) en dat ze voor goed handen wassen eigenlijk de verf helemaal van hun handen moeten krijgen. l Laat hen nogmaals de handen wassen, met water en zeep en drogen met papieren handdoeken, totdat de handen echt schoon zijn en ze dan een laatste handafdruk maken op het papier.
2) Beloning voor handen wassen l Start een themaweek ‘mijn handen zijn schoon’ l Gedurende deze week kunt u extra aandacht geven
middels posters, uitleg en het extra wijzen op de momenten om handen te wassen. - na het buitenspelen, voor het eten, etc. l Hang naast de handenwasfaciliteit in de klas/toilet een lijst met namen waar de kinderen een streepje kunnen zetten als ze hun handen hebben gewassen. Bij een bepaald aantal streepjes kan een kind een sticker of klein cadeautje krijgen (mini zeepje, washandje, nagelborsteltje, etc.)
Slechte hygiëne kan duur zijn Het aantal dagen dat ouders niet werken omdat ze zorgen voor hun zieke kinderen, kost de maatschappij ieder jaar veel geld. Daarnaast zijn er extra uitgaven voor werkgevers, gezinnen en ziektekosten. Anders gezegd: slechte hygiëne kan veel tijd en geld kosten. Studie heeft aangetoond dat iemand
met griep gemiddeld 1,3 tot 1,7 andere personen besmet. Voor schoolgaande kinderen ligt dit aantal
veel hoger, zij besmetten namelijk 2,4 andere schoolkinderen. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen tussen de 1 – 15 jaar gemiddeld 16 dagen per jaar ziek zijn*. Het is te hopen dat we door het verbeteren van hygiëne het aantal besmettelijke ziekten en gezondheidsrisico’s kunnen verkleinen.
En zo raakt het ons allemaal:
l Persoonlijk - vrije dagen opnemen voor zieke kinderen, zelf vaker ziek, verspreidingsrisico naar kwetsbare personen. l Scholen - leerkrachten zijn meer tijd kwijt met zieke kinderen, leerachterstanden, uitval lessen door zieke leerkrachten. l Regering - hogere ziektekosten, hogere kosten voor opvang van zieke leerkrachten.
Doorbreek de besmettingsketen voordat iemand uit uw naaste omgeving ziek wordt. Was uw handen met zeep en water en gebruik een papieren handdoek om ze af te drogen!
Hygiënerisico Slechte hygiëne
Besmettingsrisico Ziekte
* Onderzoek uitgevoerd door Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in 2008.
MINI HYGIËNELIJST - Checklist
Wasruimte voor kinderen
l Hangt de zeepdispenser op de juiste hoogte? l Papieren handdoeken zijn de meest hygiënische keuze. l Zijn er handdoekdispensers waar de kinderen bij kunnen?
Toiletten
l Gevouwen toiletpapier maakt het voor kinderen
eenvoudiger om zichzelf schoon te vegen.
l Leer kinderen de simpele vaste regel om altijd handen te wassen na toilet-
bezoek of gebruik van het potje.
Commodes
l Zorg dat er dichtbij de commode alcoholgel is. l Hoe wordt het werkblad van de commode schoongemaakt – met wegwerp-
vellen of een desinfecterend middel?
l Is er een hygiënische afvalbak en efficiënte afvalprocedure voor gebruikte luiers?
Keukens
l Is er vloeibare (antibacteriële) zeep? l Zijn er papieren handdoeken aanwezig? l Gebruik iedere dag schone papieren handdoeken in plaats
van theedoeken of handdoeken.
Etenstijd
l Kunnen de kinderen bij papieren servetten of een keukenrol?
Speelruimten
l Tissues of servetten zijn het beste voor het afvegen van loopneuzen. l Is er een Eerste Hulp-kaart bij de hand?
Veiligheid
l Alcoholgeldispensers niet binnen handbereik van kinderen. Dit is alleen voor
gebruik door het personeel.
l Vergrendel de dispenser met een sleutel om beknelde vingers en uitnemen van
producten te voorkomen.
l Maak instructies voor het personeel voor het geval kinderen zeep in de ogen
smeren of oraal innemen.
Ps! Vergeet niet uw handen te wassen als u
naar huis gaat – denk aan uzelf en uw gezin!
Zo moet je je handen wassen!
1
Afspoelen met lauw water
Lauw water helpt bij het verwijderen van vuil, maar heeft weinig effect op bacteriën of virussen.
2
Gebruik vloeibare zeep
3
Was je handen grondig gedurende 20 seconden
Zeep helpt bij het verwijderen van vet, vuil, bacteriën en virussen.
Vergeet je duimen, nagelriemen en polsen niet!
Droog ze goed af!
Uitvouwen en ophangen!
4 5
Nu komt het belangrijkste van alles: droog handen grondig aan een papieren handdoek. Zelfs wanneer je de zeep hebt afgespoeld, zullen er nog steeds bacteriën op je handen zitten. Hoe droger je handen, hoe minder kans dat bacteriën en virussen erop kunnen overleven.
Alcoholgel
Gebruik indien nodig een alcoholgel voor extra bescherming.
Het is beter om je handen één keer te veel te wassen – in je eigen belang en dat van anderen! Voor meer informatie: +31 (0)30 6894666 / +32(0)2 7660530 of bezoek onze website www.tork.nl / www.tork.be
SCA TISSUE EUROPE AWAY FROM HOME POSTBUS 670, 3700 AR ZEIST NEDERLAND TELEFOON: +31 (0) 30 698 46 66 FAX: 00800 95 74 25 40 EMAIL:
[email protected] SCA TISSUE EUROPE AWAY FROM HOME TWIN SQUARES, CULLIGANLAAN 1D 1831 DIEGEM, BELGIË TELEFOON: +32 (0) 27660530 FAX: 00800 95 74 25 40 EMAIL:
[email protected]
