BIJLAGE BIJ DE GAZET VAN ANTWERPEN VAN 18 JULI IN OPDRACHT VAN het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen
HAVEN EN GOED
De haven nodigt je uit...een hele zomer lang!
2
HAVEN EN GOED
Antwerpen inspireert
De haven ‘gestript’ Kuifje in de Antwerpse haven
Nero: Windkracht 2000, Standaard Uitgeverij, 1999 © Stichting Marc Sleen, www.marc-sleen.be
Ook stripgrootheid Hergé liet zich in een aantal albums van Kuifje inspireren door de haven van Antwerpen. In ‘het Gebroken Oor’ scheept Kuifje op pagina 59 in op de pakketboot Washington. Een van de bekendste tekeningen waarvoor de kaaien van de Antwerpse haven een inspiratiebron waren, is die waar de Karaboudjan aanmeert in ‘De krab met de gulden scharen’. Eerst zien we Kuifje en Bobbie voorbij een aangemeerd schip lopen. Dan komt de Karaboudjan in beeld, verbaast Kuifje zich over het grote aantal meeuwen en ontsnapt hij nipt aan een aanslag als er een ketting losschiet van een krat en onze held maar net kan wegspringen. Een historisch schip, de Karaboudjan, want Kuifje ontmoet er voor het eerst kapitein Haddock. In ‘Kuifje in Afrika’ vertrekt Kuifje naar ‘de Congo’ met de pakketboot Thysville, vanuit Antwerpen. Maar Hergé deed zelf ook onderzoek in de haven. Voor de strip ‘Cokes in voorraad’ stapten hij en zijn rechterhand Bob De Moor in 1956 op de vrachtboot ‘Koningin Astrid’, in haven van Antwerpen, wat dacht je.
Het wordt een echte avonturenstrip, in een semirealistische stijl. Het scenario wordt berespannend. De plot draait om de strijd tussen pro en contra haven: er is duidelijke tegenstand. De strip wil het belang van de haven benadrukken voor onze economie. Dat we daar offers moeten voor brengen is heel jammer. Maar anderzijds schept die uitbreiding werkgelegenheid voor velen, al begrijp ik dat dat voor de gedupeerden misschien een magere troost is.
Jaguar 2, Jan Bosschaert & Jean Dufaux, Casterman,2003
Peter
Robert en Bertrand: Jacht op nr 17, Willy Vandersteen, © Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv.
Peter steekt altijd de juiste dosis avontuur, spanning en vooral humor in z’n verhalen. Ook hele fijne dialogen waardoor je direct voeling hebt met de personages en je helemaal in het verhaal wordt meegesleept. Wat als tekenaar ook niet onbelangrijk is.
België in beeld.
Jan
Havengeest, een ‘berespannende’ strip De grootste bouwwerf ter wereld wordt de grootste sluis ter wereld, we schreven er al over in de eerste havenkrant. En wat past er in de Belgische traditie beter bij deze mijlpaal dan een stripverhaal. Tekenaar Jan Bosschaert en scenarist Peter Van Gucht werden daarvoor aangezocht. Het is indrukwekkend wat ze daar verrichten. Ik ken de haven goed door mijn vader, die ons wel eens meenam voor een rondrit.
We maken de strip omdat Ilse Van Tricht, Dienst Maritieme Toegang, ergens een exemplaar van ‘De Rioolrace’ had gezien, het album dat Jan en ik maakten voor Aquafin. Dat album vertelt in een kort en spannend verhaaltje hoe afvalwater gezuiverd wordt. Ilse heeft daarop Jan gecontacteerd en die vroeg dan mijn assistentie. Peter
Peter Als kind verzamelde ik fossielen en allerlei spullen uit het verleden. Soms reed ik dan met m’n vriend naar van die grote lege vlaktes aan de haven, opgespoten met zand uit de Schelde. Jan
O ja, de strip verschijnt eind dit jaar in een album, en wie weet ook in de Havenkrant… Jan
Axel Daeseleire
3
Antwerpen ontketend: tocht met Axel Daeseleire
De haven van Antwerpen is en was voor vele stripmakers een inspiratiebron. Een greep uit hun rijke oogst en een gesprekje met de makers van ‘Havengeest’, de nieuwe strip over de Deurganckdoksluis.
Suske en Wiske: De 7 Schaken, Willy Vandersteen, © Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv.
HAVEN EN GOED
De strips op deze pagina maken deel uit van de tentoonstelling ‘Nooit meer dicht’ in het FelixArchief. Wanneer: vanaf woensdag 17 juli tot en met 27 september 2013. Waar: FelixArchief, ’t Eilandje, Oudeleeuwenrui 29, dinsdag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur. Uitzonderlijk open op zaterdag 20 juli en 21 september. Op zondag 22 september kun je de werf van de Deurganckdoksluis bezoeken. Meer info midden augustus via www.portofantwerp.com
TIP van Axel
Wie is er beter geplaatst om de route te verkennen langs de monumenten van de vrijmaking van de Schelde dan de peter van de havenkrant, Axel Daeseleire. De acteur annex dj arriveert op zijn fiets bij café Den Engel, pal naast het stadhuis van Antwerpen. Vanaf het terras hebben we zicht op het monument van Silvius Brabo...en Axel steekt als een volleerde gids van wal. “Den Engel was mijn eerste café, de buurt rond de Grote Markt was in de jaren ’80 nog de plaats waar je met vrienden uitging. Aan d’n Brabo verzeilden we wel eens met een pint te veel op. In de tijd van Brabo werd er al tol geheven. Langs de oevers van de Schelde, zo gaat de mythe, leefde de verschrikkelijke reus Druon Antigoon. Wie hem weigerde te betalen, die was zijn hand kwijt. Brabo slaagde erin Antigoon te verslaan, hakte zijn hand af, en gooide die in de Schelde. Daar komt de naam Antwerpen vandaan…(h)antwerpen. Nee, serieus, die naam heeft meer te maken met het werpen van een touw om de bolder als een schip aanlegt, aanwerpen.” We verplaatsen ons via de Groenplaats, de Nationale- en de Geuzenstraat naar de Marnixplaats, vernoemd naar Filips van Marnix van Sint-Aldegonde, een geboren Brusselaar en burgemeester van Antwerpen tijdens de belegering door de Spanjaarden in 1585: de rechtstreekse aanleiding tot het afsluiten van de Schelde.
Als je de wandeling langs de monumenten maakt zoals Axel, gaat de maag knorren. Een aantal Antwerpse restaurants pakt in de zomer uit met gerechten die 150 jaar geleden op het menu stonden. Eet je liever thuis? Op pagina 8 vind je het volledige menu waarmee de Kamer van Koophandel in 1863 de afsluiting van het Schelde Vrijverdrag vierde. En een door ons geselecteerd recept. Succes!
Treed in de voetsporen van Axel met de historische wandeling ‘Antwerpen ontketend’. Meer informatie op
www.portofantwerp.com/150jaarScheldeVrij
ID-KIT
De Baron en d’n Neptunus “Alle straten die op dit punt uitkomen, hebben met het Schelde Vrij-verdrag te maken”, wijst Axel op de bordjes rond de Marnixplaats. De Antwerpenaren noemen het beeld de Neptunus, zegt hij als we op het terras van zijn tweede stamcafé zijn neergestreken, de Baron. Een naam die verwijst naar baron De Lambermont, en ook een van de straten die op de Marnixplaats uitkomen. Net om de hoek, in de Vrijheidsstraat, is Axel opgegroeid. “Ik woonde hier van mijn eerste tot mijn tweeëntwintigste levensjaar. Toen ik naar het middelbaar ging, begon dat beeld me te interesseren. En er zitten veel details in verwerkt die verwijzen naar de geschiedenis van de Schelde. Minder gelukkige ook als je het mij vraagt. Zo is Marnix er zelf ook op afgebeeld, terwijl hij er eigenlijk voor heeft gezorgd dat de Schelde dicht ging!” “Aan de voet spuwen de watergoden het Scheldewater uit, ze ondersteunen twee uitstekende scheepsboegen en helemaal bovenaan zit Neptunus, terzijde gestaan door Mercurius en een knielende vrouw, de ‘fiere Scheldemaagd’. Mooi toch?” Het mooist aan het beeld vindt Axel echter de monumentale smeedijzeren lantaarns die het monument omgeven: “De prachtigste van Antwerpen. Het is feeëriek als die branden. Je waant je in Parijs.”
Geboortejaar: 1968 Deskundige havenleek
Axel bij ‘d’n Boet’ aan de Lambermontplaats.
D’n Boet Van De Baron gaan we langs het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten naar het plein van de naamgever van het café: de man die zeven jaar onderhandelde over het tolvrij maken van de Schelde, en in 1863 de kroon zette op zijn levenswerk waarmee hij de titel van baron verdiende: August Lambermont. “Bij het volk heet dit beeld ‘d’n Boet”, zegt Axel als we op de Lambermontplaats bij het gedenkteken staan. Het middenstuk werd opgevat als een stenen boot, die vrije doortocht op de Schelde heeft. Achter in de boot zit de raspoliticus Lambermont op een bankje in gedachten verzonken. “Zonder Lambermont geen vrije Schelde”, zegt de acteur met gevoel voor pathetiek, waarop hij op verzoek van de fotograaf het monument beklimt. “Dit monument zegt alles over de grote economische betekenis van een vrije Schelde”, verhaalt onze gids als hij weer beneden staat. “Affranchissement de L’Escaut’, citeert hij een van de plaquettes op het beeld, dat als enige volledig drietalig is. Om maar aan te geven dat de ‘vrijlating’ voor heel België van groot belang was, en is. We zijn aan het
Acteur – Wolven, Kinderen van Dewindt einde van onze tocht beland, tijd voor een besluit van de peter van de havenkrant. “En zo verbinden de Brabo, Neptunus en d’n Boet de stad met de stroom.” Wacht, was hier dan geen café? Jawel, maar het met een lommerrijk terras omgeven De Linde is nog gesloten. Best, want in een havenstad moet tenslotte ook gewerkt worden, nietwaar?
DJ Rasechte Antwerpenaar… …maar geboren in Gent (meteen weer mee naar Antwerpen genomen) Opgegroeid in de Vrijheidsstraat, vlakbij de Marnixplaats op de historische route ‘Antwerpen Ontketend’.
4
HAVEN EN GOED
150 JAAR SCHELDE VRIJ
HAVEN EN GOED
Nooit meer dicht
150 JAAR SCHELDE VRIJ
5
16 juli 1863 is een van de belangrijkste dagen in de geschiedenis van de haven van Antwerpen. Op die dag werd in Brussel het verdrag afgesloten dat de Schelde na 278 jaar weer vrij maakte. ‘Vrij van ketenen, vrij van tol’. Reden genoeg om, 150 jaar later, 2013 uit te roepen tot Scheldejaar, met tal van evenementen en festiviteiten.
Een vrije Schelde: de levensader voor stad en regio, vroeger, nu en in de toekomst.
Vóór 1863 Blokkades en tolheffingen domineren de geschiedenis van de Schelde, de bron van onze welvaart. Een trauma voor stad en haven. Na de blokkering van de Schelde in 1585 zakte de populatie van de stad in een paar decennia pijlsnel van een goede 100.000 tot nog maar 40.000. Een uittocht die in Amsterdam de Gouden Eeuw inluidde.
1990 – terug naar de Schelde
16 juli 1863
Na 1863
België ziet zich genoodzaakt om het tolrecht op de Schelde af te kopen van de Nederlanders. Op 16 juli 1863 wordt het ‘Algemeen verdrag tot afkoop van de Scheldetol’ door beide landen ondertekend. Een grote groep landen brengt 36 miljoen goudfrank (dat bedrag zou nu 198.885.095,65 EUR zijn) bijeen als afkoopsom voor de Nederlanders. In 1871 waren deze al terugverdiend. Het verdrag is één van de pronkstukken in de tentoonstelling ‘150 jaar Schelde Vrij’ in het FelixArchief, dat de volledige geschiedenis van de vrije Schelde vertelt.
In de decennia die volgen, vieren Antwerpenaren met groots opgezette spektakels de tolvrijheid van de Schelde. In 1883 wordt op de Marnixplaats het Schelde Vrijmonument opgericht. Ook elders in de stad vind je nog verwijzingen naar deze historische gebeurtenis. Treed in de voetsporen van Axel Daeseleire en kom met de historische wandeling ‘Antwerpen ontketend’ de geschiedenis van 150 jaar Schelde Vrij tegen.
1869
1929
Na de vrijmaking van de Schelde groeit de haven gestaag, in 1869 werden er voor het eerst meer dan één miljoen ton goederen behandeld.
Amper 60 jaar later, in 1929, losten de Antwerpse dokwerkers zomaar eventjes 26 miljoen (stuk)goederen.
2013 Een aantal van ‘s werelds grootste raffinage-, petrochemische- en chemische bedrijven hebben meer dan een miljard euro aan investeringen aangekondigd in de haven. De Vlaamse regering keurt het Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan goed. Een belangrijke investering in de toekomst. Niet alleen economisch is de Schelde belangrijk, ze inspireert ook talloze mensen. Kunstenaars bezingen, schilderen, tekenen en dichten over onze stroom en ze is vaak het decor van strips, boeken, films, tv-series en reportages. Wist je dat de Schelde elke woensdag de hoofdrol speelt in het Eén-programma ‘1000 zonnen’? Of dat je wekelijks op ATV kan kijken naar het programma ‘24 uur in de haven’.
Vanaf 1990 keerde men, met de bouw van de ‘getijdenterminals’, terug naar de Schelde. Eerst de Europaterminal, de Noordzeeterminal en uiteindelijk in 2005 de Deurganckdokterminal. De Antwerpse haven is ondertussen uitgegroeid tot een multifunctionele wereldhaven. Er worden goederen gelost, geladen, behandeld, opgeslagen en gedistribueerd in binnen- en buitenland. De industrie is met de petrochemie een wereldspeler. Het is dit samenspel van overslag, logistiek en industrie dat de Antwerpse haven zo typeert en een belangrijke basis vormt voor het succes.
De Schelde Waar Maas en Schelde vloeien, De Noordzee bruist en stormt. Waar vrede en kunsten bloeien, De vrijheid mannen vormt; Waar velden, wouden, weiden, Als gaarden rijk beplant, De weelde en vreugd verspreiden Daar is, daar is ons Vaderland, Daar is ons Vaderland.’
Ha! daar dreunen weer de feestkanonnen!
‘t Vreugdevuren is begonnen:
Zie, hoe ‘t schittert, vlamt en blaakt! Hoor, hoe ‘t sist en knapt en kraakt!
Wat een pracht van kleuren!
‘t Water glinstert t’ allen kant
2005-2010
Als een vloed van diamant!...
Hui! ho!
‘t Anker gelicht! het schip is klaar. Hui! ho!
‘t Zeil nu in top! het uur is daar.
1 augustus 1863
1866
Op 1 en 2 augustus 1863 werd de ondertekening van het Schelde Vrij-verdrag gevierd met een groot banket. De Antwerpse Kamer van Koophandel liet voor de notabelen de beste dranken en spijzen aanrukken. Ga naar pagina 8 en herbeleef de geschiedenis op je bord door het zomers gerecht uit het Scheldevrij ‘banquet’ na te maken.
Peter Benoit eerde de rivier met het schrijven van het oratorium ‘De Schelde’. Dit is in 2013 het muzikale hoogtepunt uit het feestjaar ‘150 jaar Schelde Vrij’. Op 30 augustus voert deFilharmonie het oratorium uit in de Waagnatie. Zie pagina 8 voor tickets.
Wij snellen vooruit met wind en tij,
EXPOSITIE Ontdek heden, verleden en toekomst van de haven op de tentoonstelling ‘150 jaar Scheldevrij’ in het FelixArchief, van 17 juli tot 27 september 2013. Oudeleeuwenrui 29, open van dinsdag tot en met vrijdag, van 8.30 tot 16.30 uur. www.felixarchief.be
De oorsprong van ‘t Scheld
1888
En varen, en varen,
O Schelde, op uw’ baren
Zoo lustig en blij!
Hoera! de Schelde is vrij! 25 jaar Schelde vrij. Frans Willems, lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde en prominent lid van de Vlaamse beweging, schreef voor het jubileum ‘De Schelde Vrij’.
Ze is de krachtige levensader van de Antwerpse haven maar slingert zich ook een weg langs prachtige dorpjes, zoals SintAmands…aan de Schelde. Ontspringen doet ze in Gouy-Le-Câtelet op het Plateau van Saint-Quentin. Na een lange reis stroomt het water van de rivier 355 kilometer verderop in de Noordzee bij het Nederlandse Vlissingen.
Na 1945 Na de Tweede Wereldoorlog werd de Antwerpse haven met de hulp van het Marshallplan volledig heropgebouwd. Als Antwerpen nu een van de wereldspelers is op het gebied van petrochemie, dan is dat vooral dankzij de inspanningen die toen werden geleverd. Het havengebied breidde gestaag uit naar het noorden en later naar de linkeroever van de Schelde.
Namen voor de Schelde: - - -
Scaldis of Scalda… rond 100 v.C. L’Escaut > in Frankrijk, de bron van de rivier Scheldt > op een Engelse kaart uit 1791, bijna hetzelfde zoals ze in Antwerpen genoemd wordt: ’t Scheld. In keurig Nederlands wordt dat De Schelde.
Toekomst
Met de globalisering van de wereldhandel groeien ook de havenactiviteiten en de verschepingsvormen, containers worden de norm. Hoe meer containers op een schip, hoe economischer en dus werden de schepen groter. Een vlotte maritieme toegankelijkheid is essentieel voor de Antwerpse haven en een verdere uitdieping van de Westerschelde drong zich op. In 2005 ondertekenden de Vlaamse en de Nederlandse regering hiervoor het Scheldeverdrag. Door de moeizame politieke besluitvorming rond de ontpoldering en de natuurcompensatie in Nederland wordt de Scheldeverdieping op Nederlands grondgebied op de lange baan geschoven. Vlaanderen en Nederland staan opnieuw tegenover elkaar. Uiteindelijk wordt op 12 februari 2010 gestart met de verdieping van de Westerschelde op Nederlands grondgebied. Op 24 december 2010 zijn de baggerwerken afgerond. De allergrootste schepen kunnen Antwerpen nu probleemloos aanlopen, met als recordschip de Edith Maersk.
Geografische namen: - Bovenschelde: van Gouy tot Gent - Zeeschelde: tussen Gent en de Nederlandse grens - Westerschelde: tot aan de monding bij Vlissingen
Antwerpen zit mee in het hoofdpeloton van wereldhavens en wil zijn plaats graag behouden. Zullen ook de nog grotere schepen Antwerpen kunnen aandoen? Jawel, de allernieuwste schepen die nu nog in aanbouw zijn, hebben een lengte van maar liefst 400 meter en een capaciteit van 18.000 TEU. Dergelijk schip kan dus 18.000 containerboxen van 6m lang, 2,4m hoog en 2,4m breed vervoeren. In het Waterbouwkundig Laboratorium in Borgerhout worden nu al proeven gedaan om de toegankelijkheid van onze haven voor dergelijke schepen te controleren. De resultaten zijn positief: deze nieuwe generatie schepen kunnen Antwerpen veilig en vlot aanlopen. De Schelde en de haven zijn klaar voor de toekomst.
De Maersk Triple-E klasse ’s werelds grootste containerschip
Lengte: 400 meter, Breedte: 59 meter Hoogte: 73 meter Diepgang: 14,5 meter Capaciteit: 18.000 Triple E: Economy Scale Energy efficiency Environment
6
HAVEN EN GOED
JOBS in een wereldhaven
HAVEN EN GOED
welzijn in de haven
Het Seafarers Centre
VACATURE: Expediteur, veel meer dan je denkt
Een thuis voor iedere zeebonk (m/v)
Vanuit de haven van Antwerpen worden dagelijks tonnen aan goederen naar alle windstreken verscheept. Van olie, gas en auto’s tot fruit, humanitaire hulpgoederen en…schoenzolen. De onmisbare link in die vaak lange en soms ingewikkelde keten is de expediteur. Een job die veel meer inhoudt dan je op het eerste gezicht zou denken.
Als je twee maanden geen vaste grond onder je voeten hebt gevoeld, gaat er niets boven een uitstap naar de stad waar je schip ligt aangemeerd. In het Antwerpse Seafarers Centre kunnen zeebonken van over de hele wereld, ongeacht religie, huidskleur of overtuiging terecht. ‘Dit is uniek in de wereld’, zegt een Filipijnse zeeman.
Mocht je bij het horen van het woord expediteur denken aan een wat oudere man achter een met papieren overladen bureau met een altijd rinkelende telefoon, dan zet de 29-jarige Sigi Coeck dat beeld in een keer recht. Sigi is expediteur bij SDV, een internationaal georiënteerd bedrijf met vestigingen in 90 landen, dat in ons land aan 153 mensen werk biedt. SDV is gespecialiseerd in de export naar Afrika, maar het richt zich de jongste jaren ook op Azië. SDV behandelt niet alleen grote volumes. Voor alle denkbare goederen en volumes naar Afrika kun je er terecht, en grote kans dat je Sigi aan de lijn krijgt. “Bij ons is de klant koning. Of je nu één auto wil verschepen of een complete brouwerij. Ik werk al sinds ik hier zes jaar geleden begon voor de afdeling Afrika”, vertelt ze. “Tijdens mijn opleiding op de Karel De Grote Hogeschool heb ik me gespecialiseerd in Expeditie, Transport en Distributie en ben meteen na het behalen van mijn bachelor hier begonnen als hulpexpediteur.” Inmiddels is Sigi al drie jaar werkzaam als volwaardig expediteur, wat betekent dat ze een vracht afhandelt van deur tot deur:
“Dat kan een pakketje uit Italië zijn dat naar Kigali moet, of een container met kleding die Kongolezen in Matonge bijeenbrengen en willen verschepen. Geen dag is hier hetzelfde. We volgen een lading op tot die is afgeleverd op de plaats van bestemming, en zeker in Afrika zijn er vaak onvoorziene omstandigheden waar je dan vanuit Antwerpen op moet inspelen. Ze vragen thuis wel eens ‘wordt het een drukke dag vandaag?’. Ik zeg dan dat ik dat echt niet weet. Die afwisseling vind ik juist het aantrekkelijke van mijn job. Ik heb al eens een container met schoenzolen verscheept, en zelfs een verbrandingsoven voor het crematorium van een ziekenhuis. Het helpt als je stressbestendig en flexibel bent en open staat voor verandering. Naast het contact met de klant heb je ook te maken met verladers, douane, rederijen, soms onderhandel je ook zelf over de voorwaarden met een rederij.”
Antwerpen: dé toegangspoort naar Europa De haven van Antwerpen blijft de nummer 1 locatie voor wie distributie wil opzetten in Europa. Het laat in de top tien Rotterdam, Düsseldorf en Brussel achter zich. Vanuit Antwerpen kunnen 143 miljoen mensen binnen negen uur per vrachtwagen worden bevoorraad. De Antwerpse haven biedt bovendien de snelste, goedkoopste en meest duurzame verbinding met dit achterland.
‘Als je goederen naar Afrika verscheept is geen dag hetzelfde.’ Wie bij SDV doorgroeit, allereerst van hulpexpediteur naar een volwaardige en zelfstandige functie als expediteur, reist nog wel eens zijn of haar goederen achterna. “Ik heb nu al twee collega’s die als expat naar Afrika vertrokken. Ook daar kunnen ze voor SDV werken, al moet je dan wel behoorlijk wat ervaring hebben opgedaan.” careers.sdv.com
Sigi Coeck (SDV)
Wil je meer weten over werken in de haven van Antwerpen. Als werkgever, werknemer, leerling of leerkracht kun je terecht op www.talentenstroom.be.
Antwerpen
Afrika
Afrika is voor de Antwerpse haven een belangrijk vaargebied...
en onze haven is de belangrijkste Europese laadhaven voor West-Afrika
Goederen uit Afrika:
Goederen naar Afrika:
8,5 miljoen ton
12,5 miljoen ton
9% van alle goederen gelost in Antwerpen
7
Zaterdagavond, Antwerpen-centrum. Aan de Italiëlei 76 stopt een kleine touringcar. Een tiental zeelui stapt uit en wordt in het Seafarers Centre welkom geheten door zee-aalmoezenier Jos Van Hoof. Hij noteert zorgvuldig van welk dok of kaai de mannen afkomstig zijn. “Zodat we straks iedereen weer op de goede bus naar zijn schip kunnen zetten”, zegt hij olijk. Het vervoer van het schip naar de stad wordt verzorgd door het Gemeentelijk Havenbedrijf, de zeelui moeten er niet voor betalen. De tweede bus, afkomstig van Rechteroever, komt een kwartiertje later aan bij het Seafarers Centre, bij de Antwerpenaren beter bekend als ‘de Stella Maris’. Van Hoof trekt zich ondertussen terug in een ruimte naast de kapel van het Seafarers Centre, om even later in priestergewaad de mis voor te dragen.
Goedkoop internet Door de geluidsboxen klinkt Nostalgie FM. Van het poolbiljart wordt vanavond gretig gebruik gemaakt door een groepje Oekraïense zeelui, onder wie een technicus, een olieman en een jonge kadet. “Ik kom hier voor de eerste keer”, zegt de oudste onder hen. “Meestal hebben we geen tijd om aan wal te gaan. We varen op Flexship Ivy, een tanker. Zes maanden op, van Noord-Europa naar Afrikaanse havens, en zes maanden af. Uitzonderlijk liggen we nu vijf dagen in Antwerpen, en dan is het fijn om met een paar man de stad in te gaan.” In het Seafarers Centre weten de mannen wat ze krijgen: betaalbare pinten (de halve liters gaan vlot over de toog), goedkoop internet, een winkeltje met souvenirs en andere benodigdheden, en voor wie wil of dat nodig heeft een gesprekje met aalmoezenier Jos. De meeste mannen aan de tafeltjes in het zeemanshuis zijn Filipijns. Onder hen ook Siehfred. Net als de meeste van zijn kameraden is hij druk in de weer met allerlei technische speeltjes. Hij steekt zijn witte android in de lucht en draait die langzaam rond. Via Skype toont hij zijn vrouw waar hij is. “Ik ben nu al 6 maanden van huis”, vertelt hij. “En dit is de eerste keer dat ik weer met mijn vrouw kan communiceren. Het is soms echt lastig. In de meeste havensteden hebben we geen toegang tot internet.
Dat is hier wel anders, dit is uniek in de wereld.” Het is zijn derde keer in Antwerpen, in de zes jaar dat hij op zee zit. “Als ik kon, zou ik ander werk doen, thuis in de Filipijnen. Maar varen verdient goed. Je moet er wel iets voor over hebben natuurlijk.” Het is even stil, Siehfred krijgt het lastig en worstelt met zijn tranen. “Ik doe het voor mijn vrouw. Ze klaagt nooit, maar ik weet dat zij het minstens even lastig heeft als ik.”
Thuisfront Twee andere Filipijnen maken foto’s van elkaar en delen die dan meteen met het thuisfront. Ook zij zijn druk in de weer met hun gsm’s. Een van hen is Nelson. Hij vertelt dat ze elkaar al negen jaar kennen, een vriendschap die belangrijk kan zijn zo ver van huis. Maar ook hij heeft het lastig. Hij was ooit ober, een job die hij graag deed, maar ging de zeevaart in, omdat het beter verdient. Ook zijn vriend Esteban zou liever thuis zijn. Die heeft een vrouw en een kindje. “Mijn zoon is nu 4 jaar, en het is moeilijk om zo lang van hen gescheiden te zijn. Er gebeurt zo veel zonder dat ik er bij kan zijn.” Hij laat het Facebookprofiel van zijn vrouw zien, met foto’s van zijn zoontje. “Ik was zelfs niet bij de geboorte. Pas toen hij vier maanden oud was zag ik hem voor het eerst. Daar had ik het echt moeilijk mee, nog altijd trouwens. Als ik naar foto’s van hem kijk, moet ik soms wenen.” Hij heeft ooit voor leraar gestudeerd, maar zakte voor het examen. “En zoals veel mensen in de buurt van Manilla, ben ik bijna noodgedwongen de zeevaart ingegaan. Liever een goed inkomen en het grootste deel van het jaar weg zijn, dan thuis in armoede leven. Veel keuze heb je dan niet.”
“Ik doe het voor mijn vrouw. Ze klaagt nooit, maar ik weet dat zij het minstens even lastig heeft als ik.” Het winkeltje rechts achter de toog gaat open. De goedlachse Marina Sereno houdt het al zeven jaar open. Je kunt er allerlei souvenirs krijgen. “Ze kopen vooral telefoonkaarten, en ook de porseleinen zeemannen gaan goed van de hand.” Als Filipijnse in Antwerpen staat ze hier vier dagen als vrijwilligster. En zo is ze, net als het Seafarers Centre, een beetje thuis voor de zeebonken (m/v).
‘Een schip is een klooster zonder religie’ Jos Van Hoof werkt sinds september 2009 als havenaalmoezenier in het Seafarers Centre. De 55-jarige priester bracht 26 jaar door in Venezuela, voordat hij door de Antwerpse bisschop Bonny werd benoemd. “Ik kom wel eens op schepen waar de bemanning uit vijf nationaliteiten bestaat. Vijf talen, vijf culturen, meerdere religies, hoe komen die mensen gedurende de maanden dat ze op zee zitten met elkaar overeen, vraag ik me dan af. Niet door het geloof, al speelt dat traditioneel een belangrijke rol bij zeevaarders, maar omdat ze allemaal zeelui zijn. Dat is de verbondenheid. Ze weten dat ze het zonder elkaar niet redden. Een schip is een klooster, één zonder religie, maar met een grote samenhorigheid.” Naast zijn werk in het Seafarers Centre is Van Hoof ook verantwoordelijk voor het Kerkschip in de haven.
www.kerkschip-antwerpen.be
14% van alle goederen geladen in Antwerpen
Voetballen in de haven
Naast de containers worden er vooral petroleum- en metaalproducten, machines en projectlading voor de mijnbedrijven en de olie- en gasnijverheid verscheept. Port of Antwerp International (PAI) heeft als zusterbedrijf van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen een aantal samenwerkingsakkoorden met Afrikaanse havens. Zo wordt er samengewerkt met de havens van Matadi en Boma in de Democratische Republiek Congo en is er een partnerschapakkoord met de haven van San Pedro in Ivoorkust. Dat is één van de belangrijkste cacaohavens. Siehfred, een Filipijnse zeeman.
In 2011 werd de haven van Antwerpen onderscheiden met de ‘International Seafarers Welfare Award’, en niet voor niets. Al meer dan 35 jaar is er een sportveld aan de Oosterweelsesteenweg, dat in 2012 nog volledig werd opgeknapt door het Havendrijf. Op het terrein wordt regelmatig gevoetbald tussen bemanningen van schepen. Niet enkel het sportveld maar ook kleding en voetballen staan gratis ter beschikking van de zeevaarders.
8
HAVEN EN GOED
VARIA
De Haven nodigt uit! In juli, augustus en september viert de haven ‘150 jaar Schelde Vrij’ met tal van activiteiten. Voor meer informatie en al het laatste nieuws kan je altijd een kijkje nemen op www.portofantwerp.com/150jaarScheldeVrij
Juli
Opening tentoonstelling 150 jaar Schelde Vrij. Tot en met 27 september 2013 FelixArchief, ’t Eilandje, Oudeleeuwenrui 29 Een interactieve tocht door de geschiedenis van de Antwerpse haven. Met een stripwand, het geluid van de haven en een speelhoek waar kinderen zelf een containerschip in elkaar kunnen zetten.
AUGUSTUS Museumnacht: beleef de haven via unieke havengeluiden in het MAS Havenpaviljoen
ZON. 04/08
Antwerpse Havenpijl Wielerwedstrijd Schoten www.antwerpsehavenpijl.be
ZON. 11/08
Lillo Waterdorp Geheel in het teken van de vrijmaking van de Schelde. Samen met Lillo Boekendorp.
VRIJ/ ZAT. 30/08 31/08
World Ports Classic A’pen-Rotterdam-A’pen www.wpctoertocht.nl/
Vrij. 16/08
‘De Schelde’ Oratorium van Peter Benoit door deFilharmonie. Waagnatie, Hangar 29 Rijnkaai 150, 20.00u Muzikaal hoogtepunt van 150 jaar Schelde Vrij!
woe. 17/07
ZAT. 03/08
vrij. 30/08
Op 1 en 2 augustus 1863 vierden notabelen de ondertekening van het Schelde Vrij-verdrag met een groot banket. De eerste en tweede ‘service’ werden overbrugd met een klassieker in het Victoriaanse tijdperk: Punch à la Romaine, bevroren limonade vermengd met rum, champagne en Italiaanse meringue Wij kozen voor jou een adellijk én zomers gerecht: ‘mayonnaise de homards’ ofwel kreeftenmayonaise. Smakelijk!
mayonnaise
SEPTEMBER ZON. 01/09
de homards
Kajakpolotornooi Bonapartedok Publiek
ZON. 01/09
Schaal Sels, 88e editie Wielerwedstrijd Start en aankomst op de Bredabaan in Merksem
ZON. 08/09
Open Monumentendag sector.openmonumenten.be
ZAT. 14/09
Port of Antwerp Drakenbootfestival Kempisch dok www.antwerpdragons.com
VRIJ. 20/09
ZAT. 21/09
Ingrediënten: Een gekookte kreeft (vers uit het koelvak of diepvries, eft) of voorgekookt vlees van rivierkre se 2 deciliter mayonai iliter) 1 bekertje crème fraîche (125 mill je) (fles p ensa 4-6 eetlepels limo Versgemalen zwarte peper Enkele sprietjes bieslook
Bereidingswijze:
een groot mes De verse of ontdooide kreeft met eren. In een kom de halv rt staa tot voorzichtig van kop e fraîche, 4-6 eetlepels mayonaise mengen met de crèm lften elk op een groot limoensap en peper. De kreefthe erover scheppen. bord leggen, De limoenmayonaise Een speciaal kreeftGarneren met sprietjes bieslook. pas. van r zeke bestek komt bij het eten
zon. 22/09
Serveertip:
en raketsla Lekker met nieuwe aardappeltjes
Feestweekend haven Een hoogtepunt in het feestjaar 150 jaar Schelde Vrij. Een tip: het spektakel waarmee in 1863 de vrijmaking van de Schelde werd gevierd, diende als inspiratiebron.
zon. 18/08
Proef de haven tijdens de Bollekesfeesten met een unieke boottocht. Aanvang 15u, reservatie verplicht. www.bollekesfeest.be
De historische wandeling ‘Antwerpen ontketend’
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geeft duotickets weg. Stuur vóór 1 augustus een mail met vermelding van je naam, adres en telefoonnummer naar
[email protected]. Een onschuldige hand bepaalt of je samen met ons van dit concert kunt genieten. Winnaars worden per e-mail op de hoogte gebracht.
Het Schelde Vrij‘banquet’
JuliAug.
Kinderen Van de Craen Zes theatervertellingen brengen zes figuren uit de Antwerpse havenwereld tot leven. Mijn haven mijn thuis Een stadsgids met luister-cd, een kinderboek en een stadstour zetten erfgoed uit de stad en de haven in de kijker. Meer info op: www.citylabo.be
Open Scheepvaartdagen Waagnatie-Hangar 29 Water-rAnt www.shiptoshore.be Vlaamse Havendag - Zondag 22/9 De Havendag staat in het teken van de Deurganckdoksluis. Voor de allereerste keer wordt de werf van de grootste sluis ter wereld opengesteld voor het grote publiek. Er worden bussen ingezet op Linker- en Rechteroever met verschillende stopplaatsen. Je kan de site ook te voet of met de fiets bereiken, maar niet met de wagen. Vanaf augustus vind je meer informatie over de Havendag op www.portofantwerp.com.
Fotowedstrijd
Ik verloor mijn hart aan de haven. Waar heb jij je hart aan verloren in de haven? De komende maanden gaan we op zoek naar de fotograaf met de mooiste, grappigste of meest ontroerende kijk op de haven. Stuur je foto naar
[email protected]. De beste foto’s worden tentoongesteld en de twee beste inzendingen winnen een helikoptervlucht of een overnachting in een havencontainer. Ook de allerkleinsten kunnen via een tekening laten zien waar zij van houden in de haven. Kleine kunstwerken stuur je naar MAS Havenpaviljoen, Hanzestedenplaats 15, 2000 Antwerpen. Kinderen tot 12 jaar maken kans op een legodoos. Inzenden kan eenmalig tot 30 september 2013. Het Havenbedrijf maakt de winnaars bekend in de havenkrant die verschijnt op 17 oktober 2013.
Colofon Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen - Entrepotkaai 1 - 2000 Antwerpen - België - T +32 3 205 20 11 E
[email protected] - Copyright en vormgeving: De Blauwe Peer
