Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie

Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie

Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie

Een handreiking bij het opstellen van het BMP-4 van de olie- en gaswinningsindustrie

Den Haag, 15 september 2006 R050718f

Inhoudsopgave Foreword by Level I..................................................................................................................... 5 1

Inleiding ................................................................................................................................ 6 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8

2

3

Overgang BMP-3 naar BMP-4........................................................................................... 11 2.1 2.2 2.3

Administratieve lastenverlichting ............................................................................ 11 Maatregelen BMP-3 over naar BMP-4.................................................................... 11 Sluiting mijnbouwinstallaties ................................................................................... 11

IMT

................................................................................................................................ 12

3.1 3.2 3.3 3.4

Thema Verandering van Klimaat ............................................................................ 12 Thema Verzuring .................................................................................................... 14 Thema Verspreiding................................................................................................ 15 Verwijdering ............................................................................................................ 21 3.4.1 Afval ........................................................................................................... 21 3.4.2 Bodembescherming ................................................................................... 21 3.4.3 Bodemsanering .......................................................................................... 22 3.4.4 Zeebodem .................................................................................................. 22 Verstoring................................................................................................................ 22 3.5.1 Verstoring: geur en geluid op land ............................................................. 22 3.5.2 Verstoring: externe veiligheid op land........................................................ 23 Verspilling ............................................................................................................... 24 Milieuzorg................................................................................................................ 24

3.5 3.6 3.7 4

Wet- en regelgeving........................................................................................................... 25 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11

5

Algemeen.................................................................................................................. 6 Intentieverklaring Uitvoering Milieubeleid Olie- en gaswinningsindustrie................. 6 Ambitie voor de afsluitende BMP-ronde ................................................................... 7 Planning .................................................................................................................... 7 Opbouw handreiking ................................................................................................. 8 Procedure ................................................................................................................. 8 Scope van het BMP .................................................................................................. 9 Definitie onshore en offshore.................................................................................... 9

Minimalisatieverplichting NeR en BR NeR ............................................................. 25 Besluit luchtkwaliteit................................................................................................ 25 Handel in CO2-emissierechten................................................................................ 26 NEC-richtlijnen (NOx, SO2 en NMVOS) .................................................................. 26 Integrated Pollution Prevention and Control Directive (IPPC)................................ 27 Kaderrichtlijn Water en het Integraal Beheerplan Noordzee .................................. 27 4.6.1 Kaderrichtlijn Water (KRW)........................................................................ 27 4.6.2 Integraal Beheerplan Noordzee (IBN) ....................................................... 27 OSPAR en de European Marine Strategy .............................................................. 28 Verstoring: geluid .................................................................................................... 29 Vogel- en Habitatrichtlijn, Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet....... 29 Stoffenbeleid (REACH) ........................................................................................... 31 Opslag in de ondergrond ........................................................................................ 34

Duurzaam ondernemen..................................................................................................... 36 5.1 5.2 5.3

Definitie duurzaam ondernemen............................................................................. 36 Belangrijke duurzaamheids issues ......................................................................... 36 Bijdrage aan duurzaam ondernemen in het BMP-4 ............................................... 36 5.3.1 Algemeen ................................................................................................... 36 5.3.2 Ketenbeheer............................................................................................... 36 5.3.3 Opslag in de ondergrond ........................................................................... 37

Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

3 van 41

5.4

5.3.4 Biodiversiteit............................................................................................... 37 5.3.5 Decommissioning....................................................................................... 37 Implementatie in de BMP-4-periode ....................................................................... 37

6

Begrippenlijst..................................................................................................................... 39

7

Relevante literatuur en documenten ............................................................................... 40

Bijlage A Bijlage B Bijlage C Bijlage D Bijlage E Bijlage F Bijlage G Bijlage H

Opstellen BMP; de procedure nader bezien Opstellen BMP; inhoudelijke aandachtspunten Overzicht stand van zaken IMT Kyoto-Protocol: reductie overige broeikasgassen (met name F-gassen) Brief van VROM inzake NOx Integraal Beheerplan Noordzee (IBN) Duurzaam ondernemen Gezamenlijke acties in het kader van het BMP-4


4 van 41

Foreword by Level I At the start of the CEP-4 (Company Environmental Plan) period the oil and gas industry can look back at some excellent emission reductions, for instance with regard to methane. CEP-4 will be the last company plan within the framework of the environmental covenant from 1995. Although three previous CEP rounds have lead to a large number of environmental measures bringing the Integrated Environmental Target Plan (IETP, integral setting of environmental emission reduction goals) for the oil and gas industry for 2010 within reach, we are at the point of listing the final emission reduction measures to be made. In this guideline it was attempted to provide an overview not only of the remaining tasks, but also of relevant topics on the agenda of both the national governments and the EU. It is a matter of course that changes in environmental policy since 1993 have also been taken into account in previous CEP cycles. The working group has been aiming at translating political issues into particular action items. For instance, special attention is paid to sustainability. In this way a document was created which offers companies concrete leads for drafting CEP-4. Particular attention has been paid to the minimization of the administrative burden. Level I is committed to come up with concrete proposals to further reduce the administrative burden. In preparing the CEP-4 during 2006 it is essential that authorities and industry cooperate in meeting the deadlines listed in the guideline. Level I believes that within the framework of BMP4 the oil and gas industry will stay committed to further realize environmental improvements. We fully trust in a successful completion of the CEP-4 period. We would like to wish all parties involved an inspiring cooperation and we hope that this guideline will contribute in the process.

Ir. W.J. Bruring

J.B. Gerstenlauer

Deputy Managing Director VROM/KvI

Managing Director Wintershall Noordzee b.v.

Chairman Level I

Vice chairman Level I

Januari 2006


5 van 41

1

Inleiding

1.1

Algemeen Deze handreiking dient voor het tot stand brengen van de vierde ronde bedrijfsmilieuplannen (BMP-4) voor de olie- en gaswinningsindustrie. Het is een hulpmiddel voor de mijnbouwondernemingen bij het opstellen van het bedrijfsmilieuplan (BMP) en voor de overheden bij het beoordelen ervan. Daarnaast is het een hulpmiddel voor het overleg tussen beide partijen, zowel bij het opstellen van het BMP als bij de periodieke besprekingen over de uitvoering. De planperiode van het BMP-4 is van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2010.

1.2

Intentieverklaring Uitvoering Milieubeleid Olie- en gaswinningsindustrie De intentieverklaring voor de olie- en gaswinningsindustrie, hierna ook wel het convenant genoemd, is op 2 juni 1995 ondertekend door respectievelijk de ministers van Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM), Verkeer en Waterstaat (V&W) en Economische Zaken (EZ) en de Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Produktie Associatie (NOGEPA). Het convenant is daarnaast individueel ondertekend door alle maatschappijen die zijn betrokken bij de opsporing en winning van olie en gas in Nederland, behalve ATP die geen emissies heeft, ook wel 'mijnbouwondernemingen genoemd. Het convenant heeft een looptijd tot en met 31 december 2010. De bedrijfstak en de genoemde ministeries hebben doelen en afspraken vastgelegd in de intentieverklaring. De taakstellingen voor diverse onderdelen van het milieubeleid zijn vastgelegd in de zogenaamde Integrale Milieutaakstelling (IMT), die onderdeel is van de intentieverklaring. De realisatie van de IMT is een inspanningsverplichting voor de bedrijfstak als geheel. De taakstellingen gelden niet per individueel bedrijf. De deelnemende mijnbouwondernemingen verplichten zich tot het vierjaarlijks opstellen van een BMP. Het eerste BMP liep van 1995 tot en met 1998, zie ook Tabel 1. Hierna volgde het BMP-2, dat liep van 1999 tot en met 2002. In 2002 is een doorstart met het convenant gemaakt, omdat de convenantpartners mogelijkheden tot verbeteringen zagen bij het convenantuitvoeringsproces en het waarborgen van het integrale karakter daarvan. Om deze verbeteringen gestalte te geven, is een beroep gedaan op de ervaring die het Ministerie van VROM heeft opgebouwd met FO-Industrie in het beheer van het convenantproces. Dit heeft er toe geleid dat in goed overleg met alle betrokkenen besloten is om VROM in samenwerking met FO-Industrie te belasten met de rol van procestrekker. Tabel 1 Olie- en gaswinningsindustrie

Fasen van het convenant olie- en gaswinningsindustrie ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10

BMP-1 BMP-2 BMP-3 BMP-4

Een BMP heeft een taakstellend karakter, waarbij de plannen integraal beschrijven wat de voorgenomen activiteiten en inspanningen zijn van de mijnbouwonderneming op milieugebied. Het BMP is een strategisch plan voor een periode van vier jaar. Jaarlijks rapporteert de mijnbouwonderneming over de uitvoering van het BMP middels het milieujaarverslag (MJV). Bij de uit te voeren milieumaatregelen in het beschrijvend deel wordt onderscheid gemaakt tussen zekere en voorwaardelijke maatregelen. Een verklaring van deze begrippen is in het onderstaande kader weergegeven.


6 van 41

Zekere maatregel (Z): de maatregel zal zonder meer worden getroffen. De maatregelen zijn bekend en er zijn geen belemmeringen meer om tot invoering over te gaan. Voorwaardelijke maatregel (V): de maatregel zal worden uitgevoerd indien aan een of meer expliciet omschreven voorwaarden wordt voldaan. De voorwaarden kunnen betrekking hebben op technische, milieuhygiënische, economische of juridische (internationale) haalbaarheid. Is er sprake van voorwaardelijke maatregelen, dan geeft de mijnbouwonderneming aan welke acties ondernomen zullen worden om aan de voorwaarden te voldoen. 1.3

Ambitie voor de afsluitende BMP-ronde Door Level I van de olie- en gaswinningsindustrie is de ambitie uitgesproken om als gezamenlijke olie- en gaswinningsindustrie al het mogelijke te doen om de IMT-2010 te realiseren. Daarnaast is Level I van mening dat het bijzonder efficiënt is om onderwerpen die naar verwachting in de looptijd van BMP-4 een wettelijke basis krijgen, op te nemen in dit BMP. Op deze wijze kunnen alle relevante milieuaspecten integraal behandeld en beoordeeld worden. Door de industrie is tenslotte aangegeven dat zij in deze BMP-periode ook aandacht willen besteden aan duurzaam ondernemen. In de Intentieverklaring Uitvoering Milieubeleid Olie- en gaswinningsindustrie is reeds opgenomen dat de minister van Economische Zaken, indien het BMP betrekking heeft op een inrichting waarvoor een vergunningsplicht geldt, er zorg voor zal dragen dat de relevante maatregelen van het BMP in de vergunning zullen worden geformaliseerd. Deze werkwijze wordt bij onshore mijnbouwinstallaties al geruime tijd toegepast. Sinds de inwerkingtreding van de Mijnbouwwet in 2003 hebben de mijnbouwondernemingen voor de offshore mijnbouwinstallaties een merendeel lege vergunning. Level I is dan ook van mening dat het bepaalde in het convenant nu ook vorm kan krijgen voor deze offshore mijnbouwinstallaties. De ambitie voor de afsluitende BMP-ronde is dan ook om bij relevante wijzigingen van de vergunning de zekere maatregelen uit het BMP te formaliseren in de mijnbouwmilieuvergunning.

1.4

Planning Door Level I van de olie- en gaswinningsindustrie is de volgende fasering in de tijd en de bijbehorende planning ten behoeve van het opstellen en beoordelen van het BMP-4 vastgesteld. De start van de BMP-4-periode is op 1 januari 2007. Deze handreiking en de bijbehorende BMP-tabel zijn door Level I vastgesteld. In Tabel 2 is de verdere planning, behorende bij het BMP-4-proces weergegeven. Tabel 2

Planning bij het opstellen en beoordelen van het BMP-41

Actie Opstellen ontwerp-BMP-4 Beoordelen ontwerp-BMP-4 Opstellen definitief BMP-4 Beoordelen definitief BMP-4

Termijn 1 maart 2006 – 1 oktober 2006 1 oktober 2006 – 1 januari 2007 1 januari 2007 – 1 februari 2007 1 februari 2007 – 1 april 2007

De termijnen van de bovenstaande BMP-procedure zijn in overleg tussen de betrokken partijen overeengekomen.

1

Door een personele wisseling bij het coördinerend bevoegd gezag hebben de meeste startbijeenkomsten pas in april 2006 plaatsgevonden. In de Level II vergadering d.d. 27 april 2006 is besloten de planning van het opstellen en beoordelen van het BMP-4 van de olie- en gaswinningsindustrie met drie maanden uit te stellen. Afgesproken is dat de aangepaste planning in principe uitgangspunt is, maar dat de intentie is te streven naar 1 januari 2007.


7 van 41

De bovengenoemde planning, inclusief de processtappen, vormt de basis voor het opstellen en beoordelen van het BMP-4, maar in overleg tussen mijnbouwonderneming en bevoegd gezag kan ook gekozen worden voor een alternatieve planning. Indien er na de startbijeenkomst structureel overleg is tussen mijnbouwonderneming en bevoegd gezag is het mogelijk dat het ontwerp-BMP-4, bij een positieve beoordeling, de status van definitief BMP-4 krijgt. Hierdoor gaat geen onnodige tijd verloren in de staart van het proces, te weten de (kleine) aanpassingen van het ontwerp en vervolgens weer de formele beoordeling van het definitieve BMP-4. Deze werkwijze verdient dan ook de voorkeur boven de in Tabel 2 genoemde planning. Verzendprocedure De verzendprocedure is als volgt: • De mijnbouwonderneming is verantwoordelijk voor de verzending van het BMP aan het bevoegd gezag inclusief het getalsmatig deel (de BMP-4-tabel). Aangezien het ontwerpBMP al ter inzage wordt gelegd, is afgesproken dat deze verzending op papier plaatsvindt. De mijnbouwonderneming verzendt derhalve het BMP aan het coördinerend bevoegd gezag, zijnde het Ministerie van EZ (in tweevoud) en voorts twee exemplaren naar het Ministerie van V&W, twee exemplaren aan Staatstoezicht op de Mijnen en één aan het Ministerie van VROM en aan FO-Industrie. • Voor het opstellen van het getalsmatig deel wordt een standaardformat in Excel beschikbaar gesteld. Van elke mijnbouwonderneming wordt verwacht dat zij deze BMP-4-tabel ook digitaal versturen naar de bevoegde gezagen. • Voor de verwerking van de BMP’s is het van belang dat FO-Industrie van elk BMP een versie van het beoordeelde BMP-4 en de digitale BMP-4-tabel (in Excel format) ontvangt van het coördinerend bevoegd gezag. Startbijeenkomst Het is de bedoeling dat de mijnbouwondernemingen en de overheden een afspraak maken voor een individuele startbijeenkomst, zoals bedoeld in de leidraad voor het opstellen van BMP’s. 1.5

Opbouw handreiking In deze handreiking is een driedeling aangebracht. Deze driedeling heeft betrekking op de volgende vragen: • Wat wordt van de mijnbouwondernemingen verwacht in het kader van de richtinggevende IMT-2010 (zie Hoofdstuk 3)? • Wat wordt van de mijnbouwondernemingen verwacht op basis van weten regelgeving die in de BMP-4-periode (naar verwachting) van kracht zal worden of van kracht is, maar (naar verwachting) verder zal uitkristalliseren (zie Hoofdstuk 4)? • Wat zijn de gezamenlijke acties in het kader van duurzaam ondernemen van mijnbouwondernemingen en overheid, die zich merendeels niet lenen voor opname in de milieuvergunning (zie Hoofdstuk 5)? In de handreiking is tevens een begrippenlijst (Hoofdstuk 6) en een literatuurlijst (Hoofdstuk 7) opgenomen. Achtergrondinformatie over de onderwerpen is opgenomen in de bijlagen. In Bijlage H zijn de acties opgenomen die NOGEPA, al dan niet gezamenlijk met de overheden, gedurende de BMP-periode zal uitvoeren.

1.6

Procedure Leidraad voor het opstellen van bedrijfsmilieuplannen De Leidraad voor het opstellen van bedrijfsmilieuplannen is bij aanvang van het BMP-3 verspreid onder de betrokken partijen. De leidraad is opgesteld ten behoeve van mijnbouwondernemingen die een BMP opstellen en overheden die deze BMP’s beoordelen. De basisprocedure is beschreven in hoofdstuk 2 tot en met 7 van de leidraad. Deze leidraad is eventueel nog verkrijgbaar bij FO-Industrie. Bij het opstellen van deze handreiking is er vanuit gegaan dat de lezer bekend is met de inhoud van de leidraad. Mocht u het document nog niet gelezen hebben, dan wordt u met klem Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

8 van 41

geadviseerd dit eerst alsnog te doen. Voor nadere informatie wordt verwezen naar Bijlage A en Bijlage B. 1.7

Scope van het BMP In het BMP worden die emissies meegenomen die te relateren zijn aan de exploitatie van olie en gas, onshore of offshore. Emissies naar water (ten gevolge van boorspoeling met chemicalien) die gerelateerd zijn aan booractiviteiten moeten wel worden opgenomen in het BMP, maar niet in de BMP-tabel. Emissies naar lucht ten gevolge van boor- of transportactiviteiten kunnen in het BMP opgenomen worden. Ook deze emissies moeten niet in de BMP-tabel opgenomen worden. Dit om een eenduidige monitoring op bedrijfstakniveau veilig te stellen. Bij het beschikbaar stellen van de genoemde BMP-tabel zal tevens een invulinstructie worden gepresenteerd.

1.8

Definitie onshore en offshore Het onderscheid tussen onshore en offshore dateert van het vroegere mijnwetstelsel. De regels voor mijnbouw in de Mijnwet 1810 en de Mijnwet 1903 verschilden materieel van de regelingen onder de Mijnwet Continentaal Plat. Met de invoering van de Mijnbouwwet is aan de onoverzichtelijke juridische situatie een eind gemaakt. Voor de hele mijnbouw geldt één wettelijk stelsel waarin op enkele punten nog verschillen in regels te ontdekken zijn; met name de verschillen tussen mijnbouw op land en mijnbouw op zee. Het begrip ‘continentaal plat’ is hierbij ook van belang; het is omschreven in artikel 1 onder c van de Mijnbouwwet en wordt gekoppeld aan de wet Grenzen Nederlandse territoriale zee, wat in dagelijks spraakgebruik samenvalt met de twaalf mijlslijn gerekend vanaf de laagwaterlijn. Benamingen in de handreiking Indien voor mijnbouw op land en in water verschil wordt gemaakt, wordt dit bij het desbetreffende onderwerp nader toegelicht op basis van de van toepassing zijnde weten regelgeving, zie ook Figuur 1. De mijnbouw onderscheidt zich hierin niet van andere industriële activiteiten. Met de begrippen ‘onshore’ en ‘op land‘ wordt in deze handreiking derhalve hetzelfde bedoeld. Evenzo is ‘offshore’ gelijkgesteld met ‘op zee’.


9 van 41

Figuur 1

Schema met werkingsgebied van weten regelgeving

1 km (1) Land

12 mijl Territoriaal water

Exclusieve Economische Zone (Nederlands Continentaal Plat)

WVO WVVS WVZ Ffw Nbw Wm Wro (2) Wbr Mtw Ww Wbon Svw (3) Win Vw Ow Wbb Mbw Tw Ffw - Flora- en faunawet Nbw - Natuurbeschermingswet 1967 en 1998 Mbw - Mijnbouwwet Mtw - Monumentenwet Ow - Ontgrondingenwet Svw - Scheepvaartverkeerswet TW - Tracéwet Vw - Visserijwet Wbb - Wet bodembescherming (1) i.v.m. Wro (2) Bevat basis om verantwoordelijkheden en bevoegdheden van toepassing te laten zijn in EEZ (3) In beperkte mate van toepassing in EEZ


Wbon - Wet bestrijding ongevallen Noordzee Wbr - Wet beheer rijkswaterstaatswerken Win - Wet installaties Noordzee Wm - Wet milieubeheer Wro - Wet op de ruimtelijke ordening Wvo - Wet verontreiniging oppervlaktewateren Wvvs - Wet voorkoming verontreiniging door schepen Wvz - Wet verontreiniging zeewater Ww - Wrakkenwet Toekomstige uitbreiding voor EEZ

10 van 41

2

Overgang BMP-3 naar BMP-4

2.1

Administratieve lastenverlichting Bij de start van het BMP-4-proces is zowel door het bedrijfsleven als door de overheidspartijen aangegeven dat de vermindering van administratieve lasten een aandachtspunt is. Bij het opstellen van deze handreiking is dan ook in beeld gebracht hoe de administratieve lasten verminderd kunnen worden. Hieronder worden enkele resultaten genoemd. Rapportageformat Onderzocht is of er mogelijkheden zijn om het format waarmee de individuele mijnbouwondernemingen over de jaarlijkse voortgang van de milieuprestaties rapporteren (MJV) dusdanig aan te passen dat er nog slechts op één moment via één loket moet worden gerapporteerd. Geconstateerd is dat gedurende de BMP-3-periode inmiddels een aantal wijzigingen in het format hebben plaatsgevonden om rapportages te integreren. Vanaf 2005 rapporteren de mijnbouwondernemingen via het MJV ook over de voortgang van de zogenaamde vergroeningsplannen. In 2006 zal de rapportage over het gebruik en de lozing van mijnbouwhulpstoffen (ten behoeve van de OSPAR-rapportage) eveneens geïntegreerd worden in het MJV, zie hiervoor ook paragraaf 3.3 en 4.10. BMP-4-procedure Zoals in paragraaf 1.4 is aangegeven wordt de mogelijkheid geboden om (door structureel tussentijds overleg) het ontwerp-BMP te beoordelen als een definitief BMP. Hierdoor gaat geen onnodige tijd verloren in de start van het proces. Monitoringontwikkelingen in het bedrijfstakoverleg In Level I zal gedurende de BMP-4-periode verder worden nagegaan welke mogelijkheden er zijn om bij de uitvoering van het milieubeleid voor de olie- en gaswinningsindustrie de administratieve lasten zoveel mogelijk te beperken.

2.2

Maatregelen BMP-3 over naar BMP-4 In de tekst van de intentieverklaring is aangegeven dat zekere maatregelen zeker zijn voor wat de termijn betreft van feitelijke realiseerbaarheid. Dit betekent in feite dus dat nog niet genomen, zekere maatregelen uit het BMP-3 in ieder geval als zekere maatregel worden opgenomen in het BMP-4. Zie ook paragraaf 3.6 uit Bijlage III van de intentieverklaring.

2.3

Sluiting mijnbouwinstallaties In deze BMP-4-periode zullen naar verwachting voorbereidingsactiviteiten voor sluiting van vaste mijnbouwinstallaties worden gestart. In het BMP-4 wordt een prognose gegeven van de levensduur van de mijnbouwinstallaties. In de jaarlijkse voortgangsrapportages (MJV) wordt deze prognose van de levensduur jaarlijks geactualiseerd. Mijnbouwinstallaties die conform prognoses uit eerdere BMP’s voor 2005 het einde van hun economische levensduur zouden bereiken, maar nog steeds produceren dienen te voldoen aan de bepalingen uit de BR NeR (1996). In het traject van het opstellen van het BMP-4 wordt door de mijnbouwondernemingen vastgesteld welke installaties niet aan de bepalingen uit de BR NeR (1996) voldoen, waarna in overleg met het bevoegd gezag een passende regeling voor de BMP-4-periode wordt bepaald.


11 van 41

3

IMT In Bijlage C is een overzicht opgenomen van de stand van zaken betreffende de realisatie van de IMT voor 2010, over het jaar 2003. Deze gegevens zijn afkomstig uit de jaarrapportage 2003, de meest recente beschikbare jaarrapportage. In de volgende alinea’s is per thema in het kort de stand van zaken weergegeven.

3.1

Thema Verandering van Klimaat Tabel 3

CFK’s HCFK’s Halonen CH4 *

Stand van zaken IMT thema Verandering van Klimaat Reductie in 2003 (ten opzichte van 1990)

Prognose 2010 (op basis van BMP-3)

Doelstelling 2010 (IMT)

100% 89% 98% 71%

100% 100% 100% 88%

100% 80% 100% nvt*

Voor CH4 is geen doelstelling voor 2010 gedefinieerd. De doelstelling voor 2000 bedroeg 10% reductie.

Ozonlaag aantastende stoffen (CFK’s, HCFK’s en halonen) De doelstellingen in de IMT voor CFK's, HCFK's en halonen zijn merendeels kwalitatief van aard, die tenminste voldoen aan in internationaal verband gemaakte afspraken om het gebruik van stoffen die de ozonlaag aantasten, terug te dringen. Deze afspraken, waaraan ook Nederland is gebonden, zijn in 1989 vastgelegd in het Protocol van Montreal. De Europese Commissie heeft in 2000 dit protocol opnieuw uitgewerkt en aangescherpt in de Europese Verordening betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen (Verordening 2037/2000, zie ook Bijlage D), omvattende: • het vervangen van halonen door alternatieven; • het zoveel mogelijk reduceren van de consumptie van HCFK's. Ten aanzien van de doelstellingen opgenomen in het convenant is er al veel bereikt. CFK’s worden niet meer gebruikt. De lekverliezen van koelinstallaties gevuld met HCFK’s en HFK’s zijn teruggebracht tot een absoluut minimum. Onshore is het lekdichtheidsbesluit van kracht, uitgaande van de doelstellingsnorm 1% lekverliezen per jaar. Offshore is dit besluit weliswaar niet van kracht maar er wordt in overleg met het bevoegd gezag naar gestreefd om ook hier aan het besluit te voldoen. Momenteel is voor de olie- en gaswinningsindustrie van belang dat het gebruik van HCFK's als koelmiddel wordt uitgefaseerd. Met ingang van 1 januari 2010 is het gebruik van nieuw geproduceerde HCFK's voor onderhoud van op die datum bestaande koel- en klimaatregelingapparatuur verboden; met ingang van 1 januari 2015 is het gebruik van alle HCFK’s verboden (zie tevens Bijlage D). Opgemerkt wordt dat de F-gassen-verordening ook voor de olie- en gaswinningsindustrie van toepassing is, zie hiervoor Bijlage D. In overeenstemming met de EG-verordening nr.2037/2000 zal het gebruik van halon 1301 voor het inert maken van bemande ruimten waarin brandbare vloeistoffen en/of gassen kunnen vrijkomen in de olie- en gassector ook na 1 januari 2004 worden toegestaan, tenzij de Europese Commissie aan deze uitzondering een einde maakt. Bijvullen van installaties vindt plaats door halonen in te kopen bij de halonenbank.


12 van 41

De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • of de gassen genoemd in de verordening 2037/2000 (CFK’s, HCFK’s en halonen) en Fgassenverordening (HFK’s en PFK’s en SF6) worden gebruikt en welke maatregelen ter reductie van de emissies van HCFK’s en HFK’s worden voorzien; • indien van toepassing, welke maatregelen overwogen worden om aan de bepalingen van deze verordeningen te kunnen voldoen; • welke eventuele uitgevoerde of geplande maatregelen er zijn ter vervanging van HCFK’s door minder schadelijke koelmiddelen. Methaan (CH4) De IMT-2000 is in het jaar 2000 ruimschoots gerealiseerd, te weten een reductie van 64% ten opzichte van 1990, terwijl de IMT 10% reductie nastreefde. NOGEPA heeft bij de ondertekening van het convenant reeds aangegeven dat aanvullend op deze doelstelling een reductie van 40% tot de mogelijkheden zou behoren. Deze vrijwillige doelstelling is derhalve ook gehaald. In de IMT is geen doelstelling voor de reductie van CH4 in 2010 opgenomen. Op basis van het Reductieprogramma Overige Broeikasgassen (nieuw beleid, zie ook Bijlage D) is afgesproken om in de periode tot 2010 een reductie van 7 kton te realiseren, hetgeen zich vertaalt in een reductie van ruim 70% ten opzichte van 1990. In 2003 was reeds 71% reductie ten opzichte van 1990 gerealiseerd. In 2005 is in de Europese Unie (EU) emissiehandel in broeikasgassen van start gegaan. In de eerste fase (2005-2007) zijn alleen CO2-emissies in het emissiehandelsysteem opgenomen. Het is onwaarschijnlijk dat daarnaast ook CH4-emissies in de tweede fase (2008-2012) zullen worden opgenomen in dit EU-emissiehandelsysteem. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • welke maatregelen ter reductie van de emissies van CH4 worden voorzien. CO2 De doelstelling in de IMT met betrekking tot de reductie van CO2-emissies is gerelateerd aan de energie-efficiency. De doelstelling van de Meerjarenafspraak (MJA1), te weten 20% verbetering van de energie-efficiency in 2000 ten opzichte van 1989, is ruimschoots gerealiseerd. Voor de verdere reductie van CO2 is met de olie- en gaswinningsindustrie de MJA2 afgesloten. In het BMP-4 wordt de maatschappijen gevraagd de geëmitteerde hoeveelheden CO2 en de gerealiseerde energie-efficiency index voor de gevraagde jaren te rapporteren. De rapportage over de uitvoering van de MJA2 (onder andere de energie-efficiency index, EEI) zal plaatsvinden in het kader van het MJV. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • welke maatregelen ter reductie van de emissies van CO2 worden voorzien, evenals de EEI Sinds 2005 is tevens de handel in CO2-emissierechten in werking getreden, zie hiervoor paragraaf 4.3. Tenslotte wordt nog verwezen naar paragraaf 5.3.3 waar de opslag van CO2 in de ondergrond behandeld wordt.


13 van 41

3.2

Thema Verzuring Tabel 4

SO2 NOx

VOS

Stand van zaken IMT thema Verzuring Reductie in 2003 (ten opzichte van 1990)

Prognose 2010 (op basis van BMP-3)

Doelstelling 2010 (IMT)

73% 24% Reductie in 2003 ten opzichte van 2000 6%

95% 61% Prognose 2010 (op basis van BMP-3) 78%

90% 90%* VOS-reductieplan 30%

* Voor de emissie van NOx is door de industrie bij de ondertekening van het convenant aangegeven dat een reductiepercentage van 10-20% realistisch zou zijn.

Voor de emissie van verzurende stoffen zijn in 2001 door de EU met de NEC-richtlijn (National Emissions Ceilings) aan Nederland emissieplafonds opgelegd, zie ook paragraaf 4.4. Bij de uitvoering van het convenant heeft dit voor SO2, NOx en VOS de in de navolgende paragrafen beschreven consequenties. SO2 Voor SO2 blijft deze richtinggevende IMT-2010-doelstelling gehandhaafd. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • welke maatregelen ter reductie van de emissies van SO2 worden. NOx Met de sector is afgesproken dat de offshore olie- en gaswinningsbedrijven op 1 januari 2009 zullen instappen in het systeem van handel in NOx-emissierechten. Tot deze datum zal reductie van NOx plaatsvinden binnen de vigerende weten regelgeving en daarbij behorende uitvoeringsafspraken. Deze verdere reductie van NOx tot aan de instap in emissiehandel zal mede worden bevorderd door een aanpassing van de Bijzondere Regeling in de NeR, die beoogt de emissie-eisen voor nieuwe gasturbines en glycolregeneratiefornuizen in lijn te brengen met de eisen in BEES A, zie ook Bijlage H. Conform de afspraak met betrekking tot de instap in de NOx-emissiehandel, zullen de mijnbouwondernemingen voor hun productielocaties in het BMP-4 een reductieschema aangeven tot aan de bedoelde instap. Richtsnoer is daarbij dat de NOx-emissie van de desbetreffende installaties op 1 januari 2009 een niveau van circa 65g/GJ zal hebben bereikt. Onderdeel van de afspraak is dat offshore installaties die voor 1 januari 2011 sluiten (niet meer in werking zijn), zijn uitgezonderd van de werkingssfeer van de handel in NOx-emissierechten. Voor de desbetreffende installaties blijft tot de datum van hun sluiting het huidige wettelijke kader van toepassing. Dat betekent dat deze installaties de normale Stand der Techniek/BBT maatregelen zullen treffen. In verband hiermee zullen de mijnbouwondernemingen in het BMP-4 aangeven welke van hun productielocaties voor 1 januari 2011 sluiten respectievelijk welke maatregelen tot de datum van sluiting genomen zullen worden. Zie hiervoor ook de brief van VROM aan NOGEPA van 6 juli 2004 (kenmerk KVI2004069723) in Bijlage E. De mijnbouwondernemingen nemen (voor offshore mijnbouwinstallaties) in het BMP-4 op: • welke offshore mijnbouwinstallaties voor 1 januari 2011 zullen sluiten. Via NOGEPA zal vervolgens een totale lijst worden opgesteld conform afspraken met VROM, zie ook Bijlage H. • welke maatregelen op de desbetreffende mijnbouwinstallaties tot het moment van sluiten genomen zullen worden.


14 van 41

De onshore mijnbouwinstallaties met een opgesteld vermogen van minimaal 20MW thermisch nemen sinds medio 2005 deel aan de handel in NOx-emissierechten. De mijnbouwondernemingen nemen (voor onshore mijnbouwinstallaties) in het BMP-4 op: • of zij per 1 juli 2005 en NOx-emissievergunning hadden; • indien de mijnbouwonderneming deelneemt aan de handel in NOx-emissierechten, wat de emissiereductie is als gevolg van het treffen van maatregelen (zowel verbrandingsemissies als procesemissies). Hierbij wordt opgemerkt dat het bevoegd gezag zich bij de deelname aan de handel in NOx-emissierechten terughoudend opstelt; • indien de mijnbouwonderneming niet deelneemt aan de handel in NOx-emissierechten, op welke wijze wordt bijgedragen aan de reductie van NOx door het treffen van maatregelen. VOS (NMVOS) Met het oog op de afspraken in internationaal verband (NEC-plafond, zie ook paragraaf 4.4) is met het bedrijfsleven een industriebrede inspanningsverplichting overeengekomen van 30% reductie in 2010 ten opzichte van het niveau in 2000. Voor de olie- en gaswinningsindustrie is dit vertaald in een 30% reductie ten opzichte van de IMT-doelstelling voor 2000. Op basis van de huidige prognoses voor de emissies in 2010 lijkt deze nieuwe taakstelling haalbaar. In het BPM-4 nemen de mijnbouwondernemingen op welke maatregelen zij deze periode nog zullen treffen. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • welke maatregelen ter reductie van de emissies van VOS worden voorzien en beschrijven deze in het BMP. Met het oog op de afspraak in de Projectgroep Nationaal Reductieplan VOS om naast de emissies van VOS ook zo veel mogelijk de uitvoering van VOS-reductiemaatregelen te monitoren, zullen de mijnbouwondernemingen deze rapportage over de realisatie van VOS-maatregelen opnemen in de jaarlijkse rapportage (MJV). 3.3

Thema Verspreiding Productiewater Na het vaststellen van het document Convenant werkgroep injectie productiewater is de werkgroep, die tijdens de BMP-3-periode heeft gefunctioneerd, niet meer bijeen geweest. Voor injectie op land is het onderscheid ‘binnen’ of ‘buiten’ de inrichting onder meer relevant voor de bevoegdheidsverdeling, maar zijn de milieuhygiënische randvoorwaarden voldoende duidelijk; productiewater en schoon water als regenwater kunnen – wanneer de mijnbouwhulpstoffen tot een minimum zijn beperkt – zonder restricties worden geïnjecteerd, voor andere afvalwaterstromen dient middels een levenscyclusanalyse (LCA) of milieueffectrapportage (MER) aangetoond te worden dat injectie doelmatig is en milieuhygiënische voorkeur heeft. Dit afwegingskader heeft een nadere aanvulling gekregen in de vorm van randvoorwaarden als alternatief gebruik van de reservoirs, mate van terugneembaarheid en korte- en lange termijn risico’s. Op zee zijn de randvoorwaarden voor zogeheten ‘onsite’ injectie voldoende duidelijk. Ten tijde van de laatste bijeenkomst van de werkgroep injectie waren er geen reële mogelijkheden voor offsite injectie van productiewater. Thans bestaan concrete mogelijkheden voor offsite injectie van productiewater en binnen de overheid vindt overleg plaats tussen betrokken overheden over de juridische randvoorwaarden. Indien dit alles uiterlijk 1 maart 2006 duidelijk is geworden, zullen de mijnbouwondernemingen mogelijkheden voor offsite herinjectie, voor zover relevant, onderzoeken. De resultaten worden in het BMP opgenomen. Onsite herinjectie wordt aangemerkt als Stand der Techniek en draagt bij aan het voorkomen van lozing van alle onder het thema Verspreiding genoemde stoffen. Vooral op olieproducerenHandreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

15 van 41

de installaties zullen studies worden uitgevoerd om zoveel als mogelijk productiewater te herinjecteren, met inachtneming van kosteneffectiviteitoverwegingen. Buiten de studies naar injectie van productiewater op olie producerende installaties, wordt geen hernieuwde evaluatie van de mogelijkheden van herinjectie van productiewater op bestaande offshore installaties conform de BMP-3-systematiek gevraagd, tenzij omstandigheden (zoals volumes productiewater) significant wijzigen. Tenslotte is overeengekomen dat telkens wanneer een put wordt ingesloten, de desbetreffende mijnbouwonderneming de mogelijkheid van herinjectie van productiewater in die zal put evalueren. Bij de evaluatie wordt gebruik gemaakt van de kosteneffectiviteit (KE) voor zware metalen en de nog vast te stellen KE voor benzeen. In de werkgroep produced water quality is overeenstemming bereikt over het uitvoeren van metingen naar een reeds gedefinieerde uitgebreide set parameters van stoffen in productiewater, overeenkomstig metingen die in Noorwegen en Verenigd Koninkrijk worden uitgevoerd. Dit is reeds in gang gezet. De resultaten van deze metingen zullen als volgt worden geëvalueerd, respectievelijk verwerkt: • Berekening van HQ-waarden met het zogenaamde CHARM-model, uitgaande van ‘worst case scenario’. • Voor zover mogelijk en relevant, vergelijken van de resultaten van de niet zware metalen met eerdere analyserondes, inclusief de DORN-A3-studie van 1992. • Berekening van de totale vrachten voor het NCP op basis van gemiddelde concentraties. Hiermee kan mede invulling worden gegeven aan (nieuwe) Nederlandse verplichtingen inzake een eenmalige monitoring rond offshore installaties in OSPAR-verband. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Identificatie van mogelijkheden voor offsite herinjectie, indien de overheid voor 1 maart 2006 helderheid schept over de juridische mogelijkheden. • Studie naar herinjectie van productiewater op bestaande olie producerende installaties. • Onderzoek naar herinjectie van productiewater in putten die gedurende de BMP-4periode worden ingesloten. • Monitoring van kosteneffectiviteit van injectie bij significante wijzigingen van omstandigheden; • Uitvoering van metingen op aangewezen offshore installaties naar een in de werkgroep produced water quality reeds gedefinieerde uitgebreide set parameters en evaluatie/verwerking van de resultaten. Zware metalen Tijdens de BMP-3-periode is een nieuw basisjaar voor zware metalen gedefinieerd: 2000. Op basis van de beschikbare emissiegegevens en inzichten op basis van (de-)commissioning heeft de werkgroep productiewater een prognose voor de emissies in 2010 voorbereid. Tijdens de BMP-3-periode is besloten om geen reductiedoelstellingen voor de emissies van zware metalen voor 2010 te stellen. Volstaan kan worden met de toepassing van de Stand der Techniek. Door alle betrokken partijen in de werkgroep produced water quality wordt getwijfeld aan het nut van het doorgaan met de uitvoering van nauwkeurige metingen van zware metalen in de gehele BMP-4-periode: • In de CIW-nota over Stand der Techniek voor de behandeling van productiewater van • offshore installaties (2002) wordt geconcludeerd dat er geen kosteneffectieve methoden beschikbaar zijn voor de verwijdering van zware metalen uit productiewater. Verder wordt aangegeven dat injectie van productiewater in de diepe ondergrond de enige reële methode is om lozingen van zware metalen vanuit offshore installaties terug te dringen (wanneer dit kosteneffectief kan worden uitgevoerd – hiertoe is voor zware metalen een KE van € 91,per kilogram zink-equivalent vastgesteld). Mechanical en chemical water shut-off worden vooral aangemerkt als maatregelen die in het belang van het productieproces worden genomen, niet zozeer als milieumaatregel. Vanzelfsprekend hebben mechanical en chemical water shut-off wel effecten op emissies.


16 van 41

•

•

In hun BMP-3 hebben mijnbouwondernemingen een uitgebreide evaluatie uitgevoerd naar de mogelijkheden om productiewater te injecteren. Dit heeft op een aantal mijnbouwinstallaties tot maatregelen geleid: op een aantal olieplatforms wordt meer water geïnjecteerd dan voorheen, ook op een gasplatform wordt thans productiewater geïnjecteerd. De in de achtereenvolgende Milieujaarverslagen gerapporteerde hoeveelheid zware metalen die door offshore installaties in zee wordt geloosd is beperkt.

Daarop zijn in de werkgroep productiewater de volgende afspraken vastgelegd: • Mijnbouwondernemingen zijn in de periode 2006-2009 niet verplicht metingen uit te voeren naar zware metalen in productiewater. In plaats daarvan kan worden volstaan met het bepalen van de vracht van zware metalen in productiewater op basis van gemeten concentraties. Hiervoor wordt een gemiddelde concentratie berekend op basis van analysegegevens uit de laatste drie bekende jaren op basis van de percentagemethode. Hierbij worden ook de resultaten van de inmiddels in gang gezette analyseronde voor tien platforms meegenomen. Gecombineerd met de jaarlijks te meten volumes geloosd productiewater wordt vervolgens een jaarvracht berekend. Dit levert voldoende nauwkeurige informatie op voor rapportage in de desbetreffende MJV’s. • In 2010 worden op alle productiewater lozende offshore installaties metingen verricht conform het oorspronkelijke M1-meetprogramma. Hiervoor zal door alle mijnbouwondernemingen hetzelfde laboratorium worden ingeschakeld en zullen dan te bepalen analysemethoden worden gebruikt. Daarmee ontstaat een zo nauwkeurig mogelijk beeld van de geloosde hoeveelheden zware metalen in het slotjaar van het convenant. In de BMP-4-periode geldt: • Op alle productiewater lozende installaties wordt in 2010 een meetprogramma voor zware metalen uitgevoerd, conform het oorspronkelijke M1-meetprogramma (zie leidraad voorschriften voor bepaling van benzeen en zware metalen in productiewater). Benzeen In de IMT is voor het jaar 2000 en 2010 een reductie van de lozing van benzeen opgenomen van 60% ten opzichte van 1990. In 2000 bedroeg de reductie 27%. In overleg met de betrokken partijen uit het convenant is een benzeen reductieprogramma opgesteld, waarin is opgenomen dat mijnbouwondernemingen op acht offshore installaties maatregelen treffen, waarmee verwacht wordt dat de doelstelling van 60% reductie eind 2006 wordt gerealiseerd. De reductie van de emissies van benzeen is eind 2004 naar verwachting circa 42%. Het reductiepercentage zal na het opstellen van de jaarrapportage 2004 definitief worden vastgesteld. Tijdens de BMP-3-periode is op een aantal bestaande platforms emissiereductie maatregelen getroffen. Daarnaast wordt in het benzeen reductieprogramma uitgegaan van de insluiting van een aantal platforms en de effecten hiervan. Bij het ontwerp van nieuwe platforms worden best beschikbare technieken meegenomen. Voor de exacte beschrijving van dit programma wordt verwezen naar het Programme for reduction of benzene discharges to 2007. De afgesproken maatregelen waaraan tijdens de BMP-3-periode nog geen uitvoering is gegeven, worden door de mijnbouwondernemingen in het BMP-4 opnieuw opgebracht. Voor de maatregelen uit het benzeen reductieprogramma die niet haalbaar zijn gebleken, worden, conform het programma, alternatieve maatregelen opgenomen. De werkgroep produced water quality is belast met evaluatie van de voortgang van de benzeenovereenkomst. Daarnaast wordt tegelijkertijd geëvalueerd welke additionele maatregelen er genomen zijn. De evaluatie zal begin 2006 gereed zijn. Indien uit deze evaluatie blijkt dat er nieuwe technieken met succes worden toegepast, dan zullen deze worden opgenomen op de NOGEPA-groslijst. Verder is de werkgroep produced water quality belast met het vaststellen van een KE van benzeen (KE [€/kg]). Hiertoe vindt een onderzoek plaats naar effecten van benzeen op het mariene milieu (met medewerking van RIKZ en RIZA). De resultaten van dit onderzoek en


17 van 41

resultaten van de evaluatie naar de voortgang van de benzeenovereenkomst kunnen worden gebruikt bij het bepalen van de KE voor benzeen. Mijnbouwondernemingen evalueren tijdens de BMP-4-periode, op basis van de uitkomsten van de werkgroep productiewater, benzeenmaatregelen, conform de werkwijze voor zware metalen in de handreiking BMP-3. De maatregelen die door de mijnbouwondernemingen worden beschouwd, zijn: • injectie van productiewater; • OVC; • vloeistoffen uit condensor naar productieseparator; • alternatieve gasdroging; • MPPE (deelstroom, eindstroom); • stoomstrippen (deelstroom, eindstroom); • HD condensaat/water separator; • aangevuld met eventueel nieuw benzeenreducerende technieken van de nieuwe groslijst. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Een overzicht van noodzakelijke maatregelen ter verdere uitvoering van het benzeen reductie programma (uitvoering in 2006). • Een aankondiging van een evaluatie van de Stand der Techniek, conform de methodiek die is gevolgd voor zware metalen in het BMP-3, voor benzeenlozingen en de maatregelen die daaruit voortvloeien, zodra een KE voor benzeen is vastgesteld. Olie In de IMT is als doelstelling voor het jaar 2010 opgenomen dat lozingen van olie zoveel mogelijk voorkomen dienen te worden. In het kader van OSPAR (OSPAR aanbeveling 2001/1) geldt voor het totaal aan geloosde olie eind 2006 een reductiepercentage van 15% ten opzichte van het jaar 2000 voor de gehele sector. Daarnaast mogen in 2020 de lozingen van olie via productiewater geen gevaar voor het mariene milieu opleveren. Bij het ontwerp van nieuwe installaties of bij substantiële modificaties aan bestaande installaties dient een minimalisatie van lozingen en waar mogelijk het reduceren van lozingen tot nul het uitgangspunt te zijn. Deze minimalisatie van lozingen wordt meegenomen bij de beoordeling van bijvoorbeeld milieueffectrapportages en het verlenen van (mijnbouw)milieuvergunningen voor nieuw te plaatsen installaties. Bij het verlenen van vergunningen zal ook worden getoetst of hergebruikte installaties, of delen daarvan, aan de best beschikbare technieken voldoen. Bij nieuwe installaties moet rekening worden gehouden met de mogelijke toekomstige installatie van behandelingstechnieken. Preventie en reductie van olie en andere stoffen in productiewater dienen als 'priority item' in het kader van continue verbetering in het milieuzorgsysteem opgenomen te worden. Hergebruikte (onderdelen van) offshore installaties moeten voldoen aan BAT/BEP voor productiewater (geldt ook voor overige stoffen). De huidige lozingsnorm voor gedispergeerde olie van 40 mg/l wordt per 1 januari 2007 vervangen voor een lozingsnorm van 30 mg gedispergeerde olie per liter. Tijdens de bijeenkomst van de OSPAR Commissie in juni 2005 is besloten dat vanaf 1 januari 2007 een nieuwe referentiemethode voor de analyse van olie in water van kracht wordt. De nieuwe referentiemethode (gaschromatografie) is gebaseerd op ISO 9377-2. Om te voorkomen dat grote verschillen optreden met de referentiemethode (OSPAR Agreement 199716) zijn een aantal aanpassingen in de toepassing van ISO 9377-2 voorgeschreven. De OSPAR referentiemethode ligt vast in OSPAR Agreement 2005-15, OSPAR Reference Method of Analysis for the Determination of the Dispersed Oil Content in Produced Water. Metingen van gedispergeerde olie in water moeten vanaf 1 januari 2007 plaatsvinden met gebruikmaking van de nieuwe referentiemethode of met een methode die gekalibreerd is aan de referentiemethode.


18 van 41

OSPAR 2005 heeft de Guideline on Criteria for Alternative Method Acceptance and General Guidelines on Sample Taking and Handling aangenomen. In deze guidelines is aangegeven hoe monsters genomen moeten worden en hoe wordt omgegaan met acceptatie van alternatieve methoden voor de bepaling van het oliegehalte. Het Staatstoezicht op de Mijnen beoordeelt de toepassing van alternatieve analysemethoden. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat op grote schaal zal worden overgestapt naar toepassing van de GC-methode op offshore locaties. Naar alle waarschijnlijkheid geven mijnbouwondernemingen de voorkeur aan het toepassen van de IR-methode (NEN 6675 en NEN 6675 mod). Dit houdt in dat vanaf 1 januari 2007 mijnbouwondernemingen per installatie aan moeten tonen dat toepassing van NEN 6675 en NEN 6675 mod vergelijkbare resultaten oplevert als toepassing van de nieuwe referentiemethode en hoe de toegepaste methode wordt gekalibreerd tegen de nieuwe referentiemethode. Aangeraden wordt om gebruik te maken van de Guideline on Criteria for Alternative Method Acceptance (OSPAR Agreement 2005-16). Met toepassing van NEN 6675 en NEN 6675 mod wordt, naast gedispergeerde olie, ook opgeloste olie bepaald. De som van beide is totale olie. Met toepassing van GC kan het gehalte opgeloste olie niet worden vastgesteld. Wanneer mijnbouwondernemingen besluiten om NEN 6675 en NEN 6675 mod te blijven toepassen (mits met calibratie), kunnen gedispergeerde-, opgeloste- en totale olie op basis van die methode worden bepaald. Wanneer OSPAR Agreement 2005-15 (GC) wordt toegepast, moet in een bepaling van het gehalte opgeloste olie worden voorzien. De werkgroep productiewater zal worden gevraagd hiervoor voorstellen te doen. Toepassing van een andere methode zal door Staatstoezicht op de Mijnen mede worden getoetst op de mogelijkheid om opgeloste en totale olie te kunnen bepalen. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Welke maatregelen ter reductie van de emissies van gedispergeerde olie worden voorzien. • Welke maatregelen ter reductie van de emissies van opgeloste olie worden voorzien. • Platforms waar per 1 januari 2007 naar verwachting niet aan de 30 mg/l zal worden voldaan en de te nemen maatregelen om dat wel te bereiken. • Met welke methode gedispergeerde olie, opgeloste olie en totale olie wordt bepaald vanaf 1 januari 2007 (NOGEPA actie, zie ook Bijlage H). • De wijze waarop toegepaste analysemethoden voor olie in water tegen de nieuwe referentiemethoden worden gecalibreerd (NOGEPA actie, zie ook Bijlage H). Radioactiviteit (van natuurlijke oorsprong) In sommige gevallen komt met de productie van aardgas en olie ook wat beperkt radioactief materiaal mee uit de diepe ondergrond. Hierdoor kan bij de behandeling van aardgas en de ruwe olie zich in bepaalde reststoffen (zogenaamde ‘sludge’) een beperkte hoeveelheid radioactiviteit ophopen. Door stringente beheersmaatregelen en wettelijke procedures in acht te nemen, bijvoorbeeld tijdens het schoonmaken van (delen van) de productie-installaties, voldoen de NOGEPAmijnbouwondernemingen aan de oorspronkelijke convenant taakstelling (Maximum Toelaatbaar Risico voor activiteiten < 10-6). Het spoor van Maximum Toelaatbaar Risico van 10-6 is inmiddels verlaten. Er wordt nu gewerkt met grenswaarden (0.1 milliSievert per inrichting als bronlimiet) en daaronder de toepassing van het ALARA-beginsel2. Daarnaast is sinds 1 maart 2002 het nieuwe Besluit Stralingsbescherming van kracht. Ook is sinds 26 september 2004 een Ministeriele Regeling met betrekking tot natuurlijke bronnen van ioniserende straling (MR-NABIS) van kracht. Deze MR-NABIS geeft onder meer grenswaarden (in Bq/g) voor radionucliden in reststoffen/sludges, waarboven deze 2

Het ALARA-beginsel in relatie tot radioactiviteit blijft overeind in tegenstelling tot het ALARA-beginsel in de Wet milieubeheer dat vervangen is door BBT.


19 van 41

stoffen als meldings- of vergunningplichtige radioactieve afvalstoffen moeten worden beschouwd. Voor de totale hoeveelheid vergunningplichtige radioactieve afvalstoffen (Low Specific Activity, LSA-houdende afvalstoffen) is nog steeds geen technisch, commercieel en politiek haalbare geschikte afvoer- en bewerkingscapaciteit gerealiseerd. In de NOGEPA-werkgroep NORM vindt voortdurend overleg plaats over (implementatie van) weten regelgeving en wordt in samenwerking met been verwerkers en overheden gewerkt aan doelmatige oplossingen, een en ander in overeenstemming met de Terms of Reference van de werkgroep NORM. In deze werkgroep wordt, rekening houdend met de complexiteit van het afvalstoffenvraagstuk, in de periode 2006 – 2010 het accent onder andere gelegd op: • het realiseren en in stand houden van technisch-, maar ook commercieel aanvaardbare been/of verwerkingsprocessen; • een efficiënte beheersing van het volume van zowel meldingplichtige- als vergunningplichtige radioactieve afvalstoffen. Daarnaast wordt gezamenlijk met verwerkers van radioactieve afvalstoffen, een onderzoek geïnitieerd naar: • de haalbaarheid van het per bepalende nuclide, maar zonder scheiding, separaat opslaan van vergunningplichtige- en/of meldingplichtige radioactieve afvalstoffen. Hiermee kunnen op de ‘middenlange’ termijn radioactieve reststoffen met Pb-210 (T½ = 20 jaar) na verloop van een of meerdere halveringstijden opnieuw gekwalificeerd worden of als ‘normale’ afvalstof verder worden opgeslagen, been verwerkt. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Een samenvatting van - en verwijzing naar - de lopende acties van de werkgroep NORM en andere eventuele individuele activiteiten met betrekking tot radioactiviteit en LSA; • Aankondiging van implementatie van gezamenlijk overeengekomen uitkomsten van de werkgroep NORM en wat te doen met de uitkomsten van de werkgroep.

Organohalogenen Op basis van de acties genomen in de vorige BMP-ronden vormen organohalogenen geen bijzonder aandachtspunt meer. De huidige praktijk is een acceptabele situatie. Wel dienen de huidige maatregelen gecontinueerd te worden. PAK’s PAK’s vormen geen bijzonder aandachtspunt bij het opstellen van het BMP-4. Bij de emissiereductie van benzeen en de herinjectie van productiewater wordt ook een emissiereductie voor PAK’s gerealiseerd. PAK is in het kader van de analyses van tien platformen wel een onderdeel van het analysepakket (zie hiervoor ook paragraaf 3.3). Mijnbouwhulpstoffen Na het uitbrengen van de handreiking BMP-3 heeft de werkgroep chemicaliën in 2002 in opdracht van Level I een addendum op de handreiking opgesteld. Het doel van het addendum was het nader uitwerken en structureren van de activiteiten met betrekking tot het gebruik en de lozing van mijnbouwhulpstoffen en de registratie hiervan. Voortvloeiend uit deze activiteiten zijn door de mijnbouwondernemingen de zogenaamde vergroeningsplannen opgesteld. In deze plannen is door de mijnbouwondernemingen uitgewerkt hoe schadelijke stoffen in relatie tot mijnbouwhulpstoffen actief worden vervangen door minder schadelijke stoffen. Jaarlijks wordt via het MJV de voortgang van de plannen gerapporteerd. Deze werkwijze zal in de BMP-4-periode worden gecontinueerd. Daartoe zijn de mijnbouwondernemingen en de bevoegde gezagen voornemens om de activiteiten van de werkgroep


20 van 41

chemicaliën ook na 2006 te continueren. Hiertoe zal een nieuwe Terms of Reference worden opgesteld en worden vastgesteld door het bedrijfstakoverleg. Voor een nadere toelichting op de activiteiten in relatie tot mijnbouwhulpstoffen en stoffenbeleid wordt verwezen naar de acties zoals beschreven in paragraaf 4.10 en Hoofdstuk 5. Secundaire grondstoffen Secundaire grondstoffen vormen geen bijzonder aandachtspunt bij het opstellen van het BMP-4. 3.4

Verwijdering

3.4.1

Afval Het Landelijk afvalbeheerplan (LAP) is verankerd in de Wet milieubeheer en geldt voor alle afvalstoffen waarop deze wet van toepassing is (uitgezonderd is onder andere radioactief afval). Het betreft niet alleen afvalbeheerinrichtingen, maar ook alle bedrijven waar afval vrijkomt. In het kader van het LAP wordt onder de definitie ‘afvalstoffen’ alle stoffen, preparaten of andere producten gerekend waarvan de houder zich ontdoet, wil ontdoen of moet ontdoen. Het LAP met de daarin opgenomen sectorplannen wordt als toetsingskader gebruikt door vergunningverleners bij het verlenen van Wm-vergunningen aan bedrijven voor het onderdeel afvalstoffen (art 10.14 van de Wm). Offshore geldt de nieuwe Mijnbouwwet. In deze nieuwe wet wordt rekening gehouden met het LAP. In het LAP wordt onder meer aandacht besteed aan preventie. Tevens staat aangegeven hoe bedrijven om dienen te gaan met hun afvalstoffen en is aangegeven wat de minimumstandaard is bij been verwerken van de diverse afvalstromen. Het LAP is sinds 3 maart 2003 van kracht. In april 2004 is het plan gewijzigd. Bij nieuwe vergunningen of bij actualisatie van bestaande vergunningen dienen de voorschriften in overeenstemming te worden gebracht met hetgeen in het LAP staat beschreven. Het LAP vervangt het Meerjarenplan gevaarlijke afvalstoffen, het Tienjarenprogramma afval en onderdelen van de afvalhoofdstukken uit de Provinciale Milieuverordeningen. Vanaf het BMP-3 is in de jaarrapportages een eenduidige bevraging geformuleerd met betrekking tot de afvalstromen. Reeds enkele jaren vindt de bevraging in de desbetreffende vorm plaats, waardoor trends bepaald kunnen worden. Deze bevraging wordt ook in het BMP-4 voortgezet en wordt in de BMP-4-tabel, inclusief prognoses, opgenomen. De productielocaties nemen in het BMP-4 op: • Aan de hand van de sectorplannen of de wijze van afvalbe- en verwerking in overeenstemming is met de minimumeisen die genoemd worden in het LAP. Als voor bepaalde afvalstoffen geen sectorplan van toepassing is, moet worden teruggevallen op het algemeen beleid in deel 1 van het LAP1. • De termijn waarop verwacht wordt de been verwerkingsstrategie aan te passen indien deze niet in overeenstemming is met het LAP2.

3.4.2

Bodembescherming De Nederlandse Richtlijn Bodem (NRB) is een beleidsregel die het bevoegd gezag gebruikt voor het toetsen van vergunningaanvragen en voor handhaving van de Wet milieubeheer voor onshore inrichtingen. Het geeft een procedure voor het vaststellen òf en zo ja op welke wijze bodembescherming moet worden vormgegeven. Het is een hulpmiddel om op individueel niveau tot maatwerk te komen.

3

Toelichting: de ontdoener van afval (het bedrijf) gaat na of het afval conform de minimumstandaarden uit het LAP wordt aangeboden bij de be- of verwerker van afval. 4 Toelichting: als uit stap 1 blijkt dat dit nog niet conform het LAP is, is de vraag wanneer dit wel zo zal zijn. NB: in dit geval zal ook de vergunning naar verwachting niet in overeenstemming zijn.


21 van 41

De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • of de NRB-systematiek wordt gevolgd voor het vaststellen van de bodemrisicostrategie (bodemrisico-analyse en bodemrisicodocument); • indien maatregelen als gevolg van de NRB-systematiek moet worden uitgevoerd, op welke wijze dat vorm gegeven dient te worden. 3.4.3

Bodemsanering De Wet bodembescherming (Wbb) en het bijbehorende beleidskader, waaronder de Beleidsbrief Bodem (kenmerk: BWL/2003096250), stelt de kaders voor onshore bodembescherming en -sanering. Algemeen geldt dat voor bodemsaneringen een onderscheid gemaakt wordt tussen oude en nieuwe gevallen van verontreiniging. De oude gevallen (<1987) zijn ondergebracht onder het BSB-regime. Voor deze locaties zijn de urgenties bepaald en volgt eventueel verder onderzoek en saneringen. Voor de nieuwe gevallen van verontreiniging, de zogenoemde Zorgplichtgevallen, wordt de situatie ten genoegen van de Inspecteur Generaal der Mijnen (SodM) ongedaan gemaakt. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Het proces met betrekking tot de uitvoering van bodemonderzoeken en -saneringen, waarbij kan worden verwezen naar achterliggende referentiedocumenten.

3.4.4

Zeebodem In de werkgroep drill cuttings vindt onderzoek plaats naar het herstel van voormalige OBMstortlocaties op zee. In de drie onderscheidenlijke zones (erosiezone, transitiezone en sedimentatiezone) zijn in 2005 op een aantal locaties monsters genomen die zowel chemisch als biologisch worden onderzocht (TNO en NIOZ). Op basis van vergelijking met voorgaande onderzoeken zal de mate van herstel van de desbetreffende locaties worden vastgesteld. De uitkomsten van het onderzoek worden in het eerste kwartaal van 2006 verwacht. Op basis daarvan zal worden bepaald of en welk nader onderzoek of maatregelen in de drie zones noodzakelijk zijn, een en ander in overeenstemming met de Terms of Reference van de werkgroep drill cuttings, die in een later stadium zullen worden gecommuniceerd. Vooralsnog kan niet worden aangegeven welke maatregelen tijdens de BMP-4-periode van mijnbouwondernemingen wordt verwacht. Volstaan kan worden met implementatie van de uitkomsten van de werkgroep drill cuttings. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Aankondiging van implementatie van de uitkomsten van de werkgroep drill cuttings inzake voormalige OBM-stortlocaties.

3.5

Verstoring

3.5.1

Verstoring: geur en geluid op land Voor geluid en geur worden de uitvoeringstrajecten lokaal geregeld. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • De vorderingen van de uitvoeringstrajecten en de te nemen maatregelen. Deze onderwerpen zijn uiteraard afhankelijk van de lokale situatie en dienen derhalve afgestemd te worden met het bevoegd gezag. In paragraaf 4.8 wordt aandacht besteed aan ontwikkelingen met betrekking tot geluid offshore.


22 van 41

3.5.2

Verstoring: externe veiligheid op land Publicatiereeks Gevaarlijke stoffen (PGS) Op 28 juni 2005 is de nieuwe Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS15) vastgesteld. De PGS vervangt de voormalige CPR-richtlijnen. Deze worden veel gebruikt bij vergunningverlening. De CPR-richtlijnen worden opgenomen in de PGS, die VROM beheert. De publicaties in de PGSreeks zijn adviezen aan het bevoegd gezag en worden pas van kracht als deze adviezen worden overgenomen in vergunningen. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Of de opslagwijze van gevaarlijke stoffen geregeld is conform de PGS15 (of de CPR 15). • De termijn waarop verwacht wordt de opslagwijze aan te passen indien deze niet conform is aan de PGS15 (of de CPR 15). Implementatie Besluit externe veiligheid inrichtingen (BEVI) De BRZO-bedrijven die een veiligheidsrapport hebben opgesteld, hebben een risicoanalyse uitgevoerd en kunnen vrij gemakkelijk nagaan of men kan voldoen aan het BEVI. Voor deze groep bedrijven zal het BEVI relatief weinig consequenties met zich meebrengen. Nieuw is wel het bepalen van het groepsrisico en de eventuele maatregelen die moeten worden genomen om het groepsrisico tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. De mijnbouwondernemingen die alleen onder de PBZO (Preventiebeleid zware ongevallen) vallen, hebben geen kwantitatieve risicoanalyse uitgevoerd. Mogelijk moeten deze mijnbouwondernemingen dat in het kader van het BEVI wel gaan doen. Hier kunnen vervolgens maatregelen uit voortvloeien die binnen de genoemde termijnen geïmplementeerd moeten worden. In 2010 moeten alle mijnbouwondernemingen voldoen aan de grenswaarden zoals die in het BEVI voor de verschillende situaties worden genoemd. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Of zij onder de werking van het BEVI vallen. • Zo ja, of zij kunnen voldoen aan de eisen die gesteld zijn in het BEVI. • In het geval zij nog niet weten of zij onder de werking van het BEVI vallen, wanneer het benodigde onderzoek met bijbehorende berekeningen zal zijn uitgevoerd om zulks vast te stellen. Registratie Besluit Externe Veiligheid In het (ontwerp-)Registratie Besluit Externe Veiligheid van april 2005 staan regels opgenomen met betrekking tot de registratie van gegevens over de externe veiligheid van inrichtingen, transportroutes en buisleidingen. In dit Registratiebesluit worden in artikel 4b inrichtingen die ingevolge art. 1 van de Mijnbouwwet zijn aangewezen als mijnbouwwerken en waarvan het plaatsgebonden risico van hoger dan 10-6/jaar buiten de inrichting ligt, aangewezen voor opname in een register. De informatieverplichting wordt primair opgelegd aan het bevoegd gezag en voor de mijnbouw is EZ (SodM) actiepartij. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zal de aangeleverde gegevens centraal beheren in een register. EZ (SodM) zal de mijnbouwmijnbouwondernemingen met onshore locaties benaderen voor een BEVI kick-off meeting. Doel van deze meeting is afstemming te bereiken over de opname van risicovolle situaties in het RIVMregister en het aanleveren van de benodigde gegevens. De mijnbouwondernemingen nemen in BMP-4 op: • Aankondiging van implementatie van de uitkomsten van de BEVI kick-off meeting. De uitkomsten zullen betrekking hebben op: − welke risicovolle situaties in het register worden opgenomen; − welke gegevens in het register worden opgenomen en de wijze van aanlevering. Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

23 van 41

3.6

Verspilling Voor het thema Verspilling zijn in het algemene beleid nog geen doelstellingen geformuleerd. Bij de implementatie van de taakstelling bij de andere thema's wordt rekening gehouden met het voorkomen van de verspilling van olie- en gasvoorraden en met een doelmatige en optimale winning van de bewezen olie- en gasvoorraden. Gegevens over dit thema hoeven dan ook niet in de BMP-tabel te worden opgenomen.

3.7

Milieuzorg In de IMT is als taakstelling opgenomen dat alle ondernemingen in 1995 beschikken over een toegesneden, adequaat functionerend systeem van milieuzorg inclusief een meeten registratiesysteem. Wat de milieuzorgsystemen betreft, is momenteel een aantal maatschappijen gecertificeerd conform ISO 14001 terwijl de overige maatschappijen daaraan werken of een systeem hebben dat in lijn is met ISO 14001. Daarnaast hebben op dit moment nagenoeg alle maatschappijen hun meeten registratiesysteem ingediend bij het bevoegd gezag. Het meeten registratiesysteem moet het bevoegd gezag het inzicht verschaffen en de zekerheid geven dat de emissiemonitoring een kwalitatief goede waarborg geeft in betrouwbaarheid, volledigheid en transparantie. De in 1999 door NOGEPA opgestelde leidraad Emissiebepaling en rapportage voor de E&P industrie in Nederland heeft hierbij als richtlijn gediend. Niet alle meeten registratiesystemen van de ondernemingen voldoend aan het programma van eisen van de leidraad. Aan het verhogen van de kwaliteitswaarde van het meeten registratiesysteem dient meer aandacht te worden besteed door conform de eisen uit de leidraad te handelen. Welke gegevens over dit thema in het BMP-4 terechtkomen, wordt op de individuele startbijeenkomsten tussen mijnbouwonderneming en overheid overlegd. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • dat de NOGEPA-leidraad als richtlijn geldt voor het opstellen van het meeten registratiesysteem. • welke maatregelen/acties, indien nodig en in overleg met het bevoegd gezag, worden uitgevoerd om het meeten registratiesysteem in lijn te brengen met het programma van eisen uit deze leidraad.


24 van 41

4

Wet- en regelgeving

4.1

Minimalisatieverplichting NeR en BR NeR De Nederlandse emissierichtlijn Lucht (NeR) is een niet wettelijk document met richtlijnen voor vergunningverleners voor het optimaliseren van luchtkwaliteitseisen in te verlenen vergunningen. Eventueel afwijken van de NeR is mogelijk, als adequaat wordt gemotiveerd. De luchtkwaliteitseisen zijn neergelegd in emissieconcentraties, die overeenkomen met de stand van de techniek van emissiebeperking. Voor specifieke activiteiten of bedrijfstakken zijn er uitzonderingsbepalingen. Deze worden in de NeR aangeduid als bijzondere regelingen (BR NeR). Omdat vergunningverleners deze NeR inclusief de BR NeR hanteren, hebben ze gevolgen voor de activiteiten van de mijnbouwondernemingen, waarvoor een vergunning nodig is. Als de NeR zelf geen verschil maakt tussen vergunningen voor activiteiten op land of op zee is er geen onderscheid tussen effecten op land en op zee. Minimalisatieverplichting NeR In september 2004 is het NeR-hoofdstuk over minimalisatieverplichte stoffen (MVP-stoffen) aangepast. Hierbij is ook een nieuwe lijst van MVP-stoffen vastgesteld. In de NeR is een stapsgewijze aanpak beschreven voor het toepassen van de minimalisatieverplichting (NeR paragraaf 3.2 en Bijlage 4.15). In stap 2 van deze werkwijze is een immissietoets opgenomen. Bij het samenstellen van de lijst met MVP-stoffen voor de NeR is gebruik gemaakt van de gegevens van RIVM over de stoffen die vallen onder de categorie zeer ernstige zorg (ZEZstoffen) en prioritaire stoffen. Bij het toepassen van de NeR hoeft niet meer naar de ZEZ-lijst of de prioritaire stoffenlijst gekeken te worden. De Nederlandse lijst van prioritaire stoffen zal naar verwachting medio 2006 opnieuw worden aangepast met als gevolg dat de indeling van stoffen in de klasse MVP 1 en MVP 2 van de NeR ook zal veranderen. Voor de mijnbouwwerken geldt de BR NeR ten behoeve van de aardgas- en aardoliewinning (NeR, paragraaf E11). Deze BR NeR is in januari 1996 in werking getreden en is op diverse punten achterhaald. In 2006 zal een werkgroep, onder voorzitterschap van VROM, voorstellen uitwerken voor een aanpassing van de BR NeR.

De mijnbouwondernemingen geven in het BMP-4 aan: • te onderzoeken op welke installaties de te actualiseren versie van de BR NeR een effect heeft, zij dienen hiervoor maatregelen te identificeren en een plan te maken om deze – indien redelijkerwijs mogelijk - uit te voeren; • welke van de stoffen, zoals opgenomen in de MVP-stoffenlijst, zij emitteren. Het gaat bij de olie- en gaswinning om onder meer de MVP-stof benzeen; • dat de minimalisatieverplichting met behulp van de stapsgewijze aanpak wordt toegepast voor deze stoffen indien hieraan nog niet voldaan wordt. 4.2

Besluit luchtkwaliteit Luchtverontreiniging kan ongewenste effecten veroorzaken op de gezondheid en het ecosysteem. De Europese Commissie heeft in de richtlijnen voor luchtkwaliteit normen voor de kwaliteit van buitenlucht vastgesteld voor onder meer stikstofoxiden (NOx), zwaveldioxide (SO2), fijn stof (PM10), lood en benzeen. Deze richtlijnen zijn middels het Besluit luchtkwaliteit 2005 in Nederland geïmplementeerd en hebben betrekking op het Nederlands territorium. Het besluit richt zich – in tegenstelling tot emissiebepalingen voor de genoemde stoffen via onder meer Wm-vergunningen – tot bestuursorganen die bevoegdheden en een inspanningsverplichting kennen ten aanzien van lokale luchtkwaliteit. In nieuwe situaties dragen de bestuursorganen zorg voor naleving van de luchtkwaliteitsnormen door meting van de kwaliteit


25 van 41

en het stellen van grenswaarden. Voor bestaande situaties die bijdragen aan het overschrijden van grenswaarden worden tevens passende maatregelen getroffen. In het geval dat de productielocaties plannen hebben om de bestaande activiteiten uit te breiden of nieuwe activiteiten te starten (dus niet in het geval van voortzetting van activiteiten na een reguliere vergunning revisie) die naar verwachting leiden tot een verhoogde concentratie van de genoemde stoffen, verdient het aanbeveling om in overleg met het bevoegd gezag te bepalen welke maatregelen – in samenhang met de overige maatregelen voor emissiebeheer – redelijkerwijs noodzakelijk zijn ter vermindering van de desbetreffende concentratie. Tijdelijke activiteiten als boringen en constructieactiviteiten die een effect kunnen hebben op de luchtkwaliteit, maar niet leiden tot een inrichting of infrastructurele ontwikkeling met een blijvend negatief effect op de luchtkwaliteit, worden niet getroffen door het besluit. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • Dat zij in geval van uitbreiding van bestaande of ontplooiing van nieuwe permanente activiteiten na zullen gaan of een van de genoemde stoffen worden geëmitteerd. • Zo ja, of dit leidt tot een verhoging van de achtergrondwaarden tot boven de genoemde normering en nemen, in overleg met het bevoegd gezag, daarop passende maatregelen. 4.3

Handel in CO2-emissierechten Voor CO2-emissies is vastgesteld, dat bedrijven met een opgesteld vermogen van minimaal 20MW thermisch, onder het regime van de handel in emissierechten vallen. Nederland biedt – na Europese goedkeuring – bedrijven de mogelijkheid tot een zogeheten ‘opt-out’ in het geval het opgestelde vermogen wel de 20MW-criterium overschrijdt, maar de jaaremissie niet meer dan 25 kton CO2 bedraagt. Inrichtingen die voldoen aan de bovengenoemde criteria dienen te beschikken over een emissievergunning op basis van de Wet milieubeheer, met een eigen systeem voor monitoring en rapportage (het bij de vergunning horende protocol). De niet onder het handelssysteem vallende inrichtingen dienen te voldoen aan het reguliere systeem van emissie- en energiebeheer (maatregelen en monitoring via MJA). De eerste ronde van de handel in emissierechten heeft plaats van 2005 tot en met 2007. Voor de tweede ronde zullen naar verwachting de bestaande opt-outs vervallen. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • voor welke locaties zij per 1 januari 2005 dienden te beschikken over een CO2emissievergunning; • voor de overige locaties: een verwijzing naar de MJA2 en het energiebesparingsplan (EBP).

4.4

NEC-richtlijnen (NOx, SO2 en NMVOS) In 2001 zijn door de Europese Unie in de National Emission Ceilings (NEC) -richtlijn aan Nederland emissieplafonds opgelegd ter bestrijding van de verzuringsproblematiek. Het gaat om zwaveldioxide (SO2, 50 kiloton), stikstofoxiden (NOx, 260 kiloton), niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS, 185 kiloton) en ammoniak (NH3, 128 kiloton). De plafonds zijn gericht op het bereiken van bepaalde milieukwaliteitniveaus ter bevordering van de menselijke gezondheid en de bescherming van de natuur. De plafonds gelden met ingang van 2010. In 2005/2006 wordt de NEC-richtlijn geëvalueerd. Daarna zal ook worden bezien of en hoe het mogelijk is om in 2020 op duurzame kwaliteitsniveaus in de lidstaten van de unie uit te komen.


26 van 41

Voor de olie- en gaswinningsindustrie is de emissie van NH3 niet relevant. Voor de relevante teksten met betrekking tot rapportage in het BMP-4 voor SO2, NOx en VOS wordt verwezen naar paragraaf 3.2. 4.5

Integrated Pollution Prevention and Control Directive (IPPC) Europees beleid beïnvloedt in steeds grotere mate het Nederlandse milieubeleid. Een belangrijk element voor het Nederlands milieubeheer voor industriële installaties is de IPPC-richtlijn. Onder meer de Wet milieubeheer heeft per 1 december 2005 een verdere aanpassing aan IPPC ondergaan (onder meer Staatsblad 2005, nummer 527). De meest belangrijke aanpassing is de introductie van Best Beschikbare Technieken (BBT) zoals bedoeld in de IPPC, in plaats van het ALARA-beginsel. De IPPC-richtlijn geldt niet voor de productielocaties binnen de olie- en gaswinningsindustrie (onshore en offshore), hetgeen tevens betekent dat een toetsing aan de referentiedocumenten voor Best Beschikbare Technieken (BREF’s) en de tijdsfasering voor IPPC – nieuwe installaties per 1999 en bestaande installatie per 31 oktober 2007 – niet van toepassing zijn. De IPPC-richtlijn kan wel gelden voor bijvoorbeeld grote specifieke gaszuiveringsunits, omdat deze onder IPPC-categorie 1.2 Aardolie- en gasraffinaderijen vallen. Een voorbeeld is de gaszuiveringsunit van de NAM te Emmen (GZI). Door de geschetste aanpassing van de Wet milieubeheer zullen de productielocaties na invoering echter BBT-bestendig moeten zijn. Een geschikt moment voor de toets op BBTbestendigheid lijkt de wijziging of actualisatie/revisie van de (mijnbouw)milieuvergunning. Voor de referentie aan BBT kan in die gevallen onder meer worden teruggevallen op de Regeling aanwijzing BBT-documenten (Staatscourant 28-11-2005, nummer 231) en eventueel relevante delen van de verticale BREF’s, horizontale BREF’s, CIW-rapport Stand der Techniek offshore lozingen, de NOGEPA-groslijst van best beschikbare technieken of andere BBT-bronnen. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • wanneer een generieke inventarisatie, waarbij wordt getoetst aan de algemene BBTbestendigheid van de industrie, wordt uitgevoerd. • dat in overleg met het bevoegd gezag een plan wordt opgesteld dat en hoe bij wijziging of actualisatie/revisie van vergunningen wordt getoetst aan BBT.

4.6

Kaderrichtlijn Water en het Integraal Beheerplan Noordzee

4.6.1

Kaderrichtlijn Water (KRW) De EU KRW heeft mede tot doel een bijdrage te leveren aan de bescherming van de territoriale wateren en mariene wateren. In 2009 zullen voor de territoriale zee bindende chemische kwaliteitsdoelstellingen voor prioritaire stoffen van kracht worden. Specifiek voor de kustwateren (binnen de 1-mijlszone) worden ecologische milieukwaliteitsdoelstellingen van kracht. In het kader van de KRW wordt gewerkt aan stroomgebiedbeheerplannen (SGBP’s), deze zullen in 2009 gereed zijn. Zo een plan bevat onder meer een beschrijving van de toestand van het watersysteem, een monitoringsprogramma en een overzicht van maatregelen om de doelstellingen van de richtlijn tot het jaar 2015 te realiseren. Binnen de SGBP’s wordt ook gerapporteerd over lozingen van offshore mijnbouwinstallaties, voor zover deze binnen de werkingssfeer van de KRW vallen. Vooralsnog wordt niet verwacht dat de offshore mijnbouwbedrijven aanvullende maatregelen moeten nemen ten gevolge van de KRW, omdat: • veruit de meeste installaties buiten de werkingssfeer van de richtlijn vallen; • de lozingen in vergelijking met andere bronnen marginaal zijn; • de inspanningen van de sector in grote mate al zijn gericht op de vermindering van lozingen en de vervanging/uitfasering van milieugevaarlijke stoffen.

4.6.2

Integraal Beheerplan Noordzee (IBN) In het IBN 2015 wordt beschreven hoe het beheer van de Noordzee de komende tien jaar gestalte krijgt. Efficiënt omgaan met ruimte en bescherming van natuurwaarden staan hierbij Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

27 van 41

centraal. Het IBN bevat hiertoe onder andere een integraal afwegingskader, dat geldt voor vergunningplichtige activiteiten, daar waar het gaat om verlenging of uitbreiding van bestaande activiteiten alsook om nieuwe, nog niet voorkomende activiteiten. Daarnaast worden in het IBN als uitwerking van de nota Ruimte vier gebieden met bijzondere ecologische waarden gedefinieerd te weten: delen van de kustzee, het Friese Front, de Klaverbank en de Doggersbank. Deze gebieden kwalificeren zich zowel voor de VHR- als de OSPAR-criteria. De formele aanwijzing van deze gebieden onder de VHR moet nog plaats vinden, naar verwachting in 2008. In dit aanwijzingsbesluit zal ook de definitieve omvang en de instandhoudingsdoelen vastgelegd worden. De inspraakprocedure is op dit besluit van toepassing. Tevens moet de werking van de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet uitgebreid worden naar de EEZ. De verwachting is dat dit medio 2007 gereed zal zijn, waarna de beheerstaken voor deze gebieden ingevuld kunnen worden. Naast het integrale afwegingskader is ook het afwegingskader van gebieden met bijzondere ecologische waarden van toepassing, totdat de gebieden op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 als VHRgebied zijn aangewezen. Op grond van de instandhoudingsdoelen dienen de daarbij behorende beheerplannen gereed te zijn (uiterlijk in 2011). In Bijlage F is een samenvatting gegeven van het integrale afwegingskader en tevens het afwegingskader van de gebieden met bijzondere ecologische waarden en de overwegingen die daarbij een rol spelen. Informatie over VHR, Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet wordt in paragraaf 4.9 gegeven. Het IBN 2015 en het RIKZ/Alterrarapport Gebieden met bijzondere ecologische waarden op het NCP (2005) geven aan dat naar verwachting de olie- en gasprojecten geen schadelijke effecten hebben op de natuurlijke waarden van de Noordzee. Door de maatregelen die in de loop der tijd getroffen zijn, zijn de nadelige milieueffecten van olie- en gasinstallaties sterk gereduceerd. Wanneer een aantal gebieden onder de Natuurbeschermingswet 1998 in de Noordzee zal vallen in 2008, is het belang dat de vergunningverlening niet vertraging zal leiden. LNV, EZ en NOGEPA werken samen om de stroomlijning van vergunningverlening te bevorderen. Uitgangspunt hierbij is dat ook marginale velden economisch winbaar blijven. 4.7

OSPAR en de European Marine Strategy De Europese Commissie heeft in 2002 het initiatief genomen om te komen tot een thematische strategie voor de bescherming en het behoud van het Europese zeemilieu, de European Marine Strategy (EMS). De EMS dient als overkoepelende strategie, naast regionale zeeconventies zoals OSPAR. Deze strategie zal naar de laatste verwachting in 2006 ter besluitvorming aan de lidstaten worden voorgelegd. In OSPAR-verband zijn ecologische kwaliteitsdoelen (ecological quality objectives; EcoQO’s) geformuleerd. Deze EcoQO’s zijn gebaseerd op graadmeters die een verband leggen tussen de effecten van gebruiksfuncties en de te realiseren ecologische kwaliteitsdoelen. Ze kunnen gedeeltelijk worden gezien als een uitwerking van de nationale ecosysteemdoelen en zijn nu leidend hiervoor. Voor de Noordzee zijn de ecologische kwaliteitsdoelen geformuleerd in de nota Natuur voor mensen, mensen voor natuur (2000). Deze ecosysteemdoelen vormen samen met de EcoQO’s een algemeen kader voor het gehele NCP, inclusief de gebieden met bijzondere ecologische waarden. In OSPAR-verband zijn met name de maatregelen uit de Offshore Industry Committee (OIC) en in een aantal gevallen uit de Hazardous Substances Committee (HSC) van belang. OSPAR besluiten worden veelal vastgelegd in nationale weten regelgeving. Een aantal OSPAR aanbevelingen en overeenkomsten (zoals guidelines) is vastgelegd in weten regelgeving. Soms wordt er voor gekozen om hieraan uitvoering te geven via het convenant (bijvoorbeeld reductiedoelstelling olielozingen). Het bestaande pakket aan OSPAR-maatregelen op het gebied van de offshore industrie wordt jaarlijks besproken. (Voorstellen tot) Wijzigingen worden besproken tussen overheid en industrie. Thans wordt in de OIC met name gewerkt aan harmonisatie van het instrumentarium ten aanzien van gebruik en lozing van mijnbouwhulpstoffen, het formuleren van doelstellingen Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

28 van 41

voor mijnbouwhulpstoffen die in aanmerking komen voor substitutie en de uitfasering van mijnbouwhulpstoffen die toegevoegde stoffen van de OSPAR List of Chemicals for Priority Action (update 2005, Referentienummer 2004-12) bevatten en aanpassing van de criteria van de PLONOR-lijst. In OSPAR-verband zal worden nagegaan in hoeverre de lidstaten hebben voldaan aan de reductiedoelstelling van 15% voor de lozing van totale olie in 2006 ten opzichte van 2000. De OIC zal in 2006 een management regime voor omgang met drill cutting piles bespreken. In 2008 zal de OIC de omvang van effecten van offshore activiteiten (inclusief lozingen van koolwaterstoffen en mijnbouwhulpstoffen) op het mariene milieu bespreken. 4.8

Verstoring: geluid In OSPAR komt verstoring als gevolg van geluid steeds prominenter op de agenda. OSPAR 2004 heeft vastgesteld dat geluid wordt beschouwd als een vorm van verontreiniging. Thans wordt in de Biodiversiteitscommissie (BDC) van OSPAR-verband gewerkt aan een inventarisatie van impacts van geluid op het mariene milieu. Hierbij wordt gekeken naar diverse activiteiten die mogelijk effecten hebben (militaire activiteiten, zand- en grindwinning, offshore activiteiten, enzovoort). In de OSPAR OIC wordt gewerkt aan conclusies over de noodzaak van eventuele maatregelen inzake effecten van geluid als gevolg van offshore activiteiten. Bij geluid als gevolg van offshore activiteiten wordt voornamelijk gedacht aan seismiek. Veel informatie is reeds beschikbaar over effecten van geluid op het mariene milieu. De in Nederland (bij mijnbouwondernemingen) beschikbare informatie over effecten van geluid van offshore activiteiten kan in OSPAR-verband worden ingebracht. NOGEPA heeft aangegeven dat mijnbouwondernemingen gebruikmaken van de zogenaamde slow start. Vooralsnog kan niet worden aangegeven welke concrete maatregelen uit OSPAR zouden kunnen volgen op dit terrein.

4.9

Vogel- en Habitatrichtlijn, Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet Vogelrichtlijn De Vogelrichtlijn ziet specifiek toe op de bescherming van bedreigde vogels, hun eieren, nesten en leefgebieden en de bescherming van trekvogels wat hun broed-, rui- en overwinteringgebieden betreft en rustplaatsen in hun trekzones. De lidstaten moeten speciale beschermingszones instellen voor vogelsoorten, die bijzonder kwetsbaar zijn. Op de Noordzee is voorgesteld een deel van de Kustzee (ten noorden van Petten) en het Friese Front aan te wijzen als speciale beschermingszone volgens de Vogelrichtlijn. Habitatrichtlijn De Habitatrichtlijn draagt bij aan het waarborgen van de biologische diversiteit door het in stand houden van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna. Hiertoe dienen speciale beschermingszones aangewezen te worden, die een samenhangend Europees ecologisch netwerk, Natura 2000, vormen. Van zowel typen habitats als van soorten dieren en planten zijn lijsten opgesteld die in het kader van de richtlijn beschermd dienen te worden. Ingevolge de uit de Habitatrichtlijn voortvloeiende verplichtingen (strekking artikel 6 lid 4) kan een plan of project dat significante gevolgen kan hebben voor een speciale beschermingszone, ook wanneer de voorgenomen activiteit buiten deze zone zal plaatsvinden, alleen worden toegestaan nadat de zekerheid is verkregen dat de natuurlijke kenmerken van het gebied niet worden aangetast. Op de Noordzee is voorgesteld een deel van de kustzee (ten noorden van Petten), de Doggersbank en de Klaverbank aan te wijzen als speciale beschermingszone volgens de Habitatrichtlijn. In de Noordzee voorkomende soorten uit bijlage IV van de Habitatrichtlijn (die ook buiten de speciale beschermingszones dienen te worden beschermd), zijn: • alle soorten Cetacea (kleine walvisachtigen); • alle soorten zeeschildpadden; • Steur; • Houting.


29 van 41

Het opzettelijk verstoren van beschermde soorten is verboden. Bij negatieve effecten op bijlage IV-soorten kan toestemming alleen verleend worden als het project om veiligheidsredenen of redenen van volksgezondheid doorgang moet vinden. De Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn zijn in Nederland geïmplementeerd in de nieuwe Natuurbeschermingswet 1998 (Nbw) voor zover het gebiedsbescherming betreft en in de Floraen faunawet voor zover het om soortbescherming gaat. Nbw 1998 De wijziging van de Nbw is op 1 oktober 2005 in werking getreden. Op grond van deze wet worden natuurbeschermingswetgebieden aangewezen. Deze gebieden worden aangewezen op basis van de Vogel- en Habitatrichtlijn. In het aanwijzingsbesluit wordt de instandhoudingdoelstelling van het gebied vermeld. Voor een aangewezen natuurbeschermingswetgebied wordt een beheerplan opgesteld. Op grond van de Nbw is een vergunning nodig van de minister van LNV voor het uitvoeren van werken die een nadelig effect kunnen hebben op de natuurwaarden in beschermde natuurgebieden, ook al vindt die activiteit plaats buiten dat gebied, maar heeft wel effecten op het beschermde gebied (externe werking). De (significante) effecten van de activiteit worden beoordeeld aan de gevolgen voor de instandhoudingdoelstelling. De Nbw is nog niet van toepassing op de Noordzee buiten de 12-mijlszone. Het is de bedoeling dat de Nbw in 2007 extraterritoriale werking krijgt in de EEZ (Nederlands deel van het continentaal plat). Flora- en faunawet Implementatie van de soortenbescherming als bedoeld in de Habitatrichtlijn vindt plaats in de Flora- en faunawet (FFW). Dit is een raamwet, wat wil zeggen dat het de hoofdlijnen regelt en de uitwerking in aparte besluiten en regelingen wordt vastgesteld. Op grond van de FFW wordt onder meer bescherming geboden aan alle inheemse zoogdieren en Europese vogels, behoudens bij AMvB gemaakte uitzonderingen, alle van nature in Nederland voorkomende amfibieën en reptielen en alle van nature in Nederland voorkomende vissen, behalve waar de Visserijwet op van toepassing is. De FFW is niet van toepassing buiten de 12-mijls zone. Het ligt in het voornemen dat de FFW in 2007 van toepassing zal worden verklaard in de EEZ. De FFW is van belang bij de aanleg van locaties op land en binnen de 12-mijlszone. Wanneer hierbij effecten optreden op de beschermde soorten is voor deze activiteiten een ontheffing nodig. De ontheffingsaanvraag dient de volgende informatie te bevatten: • Actuele ecologische inventarisatie van de soorten die op of nabij de locatie voorkomen. • Effectenbeoordeling per soort en per projectfase (aanlegfases, gebruiksfase). • Afspraken over afstemming van de technische planning van het project op de ecologische kalender (broedseizoen enzovoort). • Motivering van de gekozen locatie vanuit het natuurbelang gezien. Indien negatieve effecten te verwachten zijn en geen alternatieven voorhanden zijn, kan ontheffing alleen afgegeven worden als er sprake is van een groot maatschappelijk belang. • Onderbouwing van het maatschappelijk belang dat met het project gediend zal worden. Dit belang is voor de olie- en gaswinning expliciet uitgesproken in de nota Ruimte. Een mijnbouwinstallatie krijgt te maken met de toepassing van de Nbw en/of FFW als een besluit wordt voorbereid, waarbij toestemming nodig is voor een activiteit met mogelijke gevolgen voor een beschermd natuurgebied. Bestaand gebruik kan in beginsel worden gecontinueerd. Het vertrekpunt is namelijk dat het bestaand gebruik heeft bijgedragen aan de bestaande natuurkwaliteit of daardoor niet schadelijk of bedreigend is gebleken. Dit kan anders worden als in een concrete situatie meer inzicht wordt verkregen over de gevolgen van bestaande activiteiten op termijn of als de intensiteit van het bestaande gebruik verandert. Bestaand gebruik wordt niet op voorhand getoetst, maar komt aan de orde bij nieuwe plannen of nieuwe vergunningen.


30 van 41

In het BMP-4 wordt opgenomen: • Er vindt een inventarisatie plaats van mijnbouwwerken in of in de nabijheid van natuurbeschermingswetgebieden (op land en binnen de 12-mijlszone) of gebieden met bijzondere ecologische waarden/speciale beschermingszones (buiten de 12-mijlszone). • Wanneer een (revisie)vergunning wordt aangevraagd, wordt nagegaan of en welke maatregelen nodig zijn om effecten op het natuurbeschermingswetgebied (op land en binnen de 12-mijlszone) of gebieden met bijzondere ecologische waarden/speciale beschermingszones (op land en binnen de 12-mijlszone) te reduceren. • Voor activiteiten op een nieuwe locatie op land en binnen de 12-mijlszone wordt nagegaan of effecten optreden op beschermde soorten. • Zo nodig wordt een ontheffing op grond van de FFW aangevraagd. Hiervoor is een actuele ecologische inventarisatie nodig (zie voor reeds bekende informatie www.natuurloket.nl). 4.10

Stoffenbeleid (REACH) In Europees verband wordt op dit moment gewerkt aan het nieuwe stoffenbeleid in de vorm van de Europese wetgeving (Verordening REACH). REACH staat voor Registratie, Evaluatie en Autorisatie van CHemicaliën. Deze verordening zal een groot aantal EG-richtlijnen gaan vervangen waarin regels zijn gesteld voor het in de handel brengen van stoffen. De onderhandelingen over REACH zijn nog in volle gang, maar naar verwachting zal REACH per 1 april 2007 in werking treden. REACH geldt niet voor het continentaal plat (buiten de 12mijlszone). Risicobeheersing voor bepaalde categorie van stoffen in REACH Een belangrijk element in REACH is dat informatie over het veilig omgaan met stoffen en de risico’s als gevolg van het gebruik van die stoffen voor de veiligheid en gezondheid van de mens en het milieu via een Europese benadering moeten worden geregistreerd en geëvalueerd. Registratie geschiedt door het indienen van een chemische veiligheidsbeoordeling bij het nog op te richten Europese Chemicaliënagentschap (ECA). De chemische veiligheidsbeoordeling wordt uitgevoerd door de fabrikanten of importeurs van de stof om te bekijken in hoeverre er risico’s zijn van elk gebruik, die de gebruikers of leveranciers hen melden. Afhankelijk van de hoeveelheid die in de handel wordt gebracht, dient meer of minder informatie aangeleverd te worden. Voor bepaalde CMR (Carcinogeen Mutageen Reprotoxische)-stoffen, PBT (Persistente Bioaccumulatieve Toxische)-stoffen en vPvB (very Persistent very Bioaccumulative)-stoffen (bijlage XIII) is bovendien een vergunning nodig voor het in de handel brengen van deze stof. De vergunning wordt onder voorwaarden verleend. Stoffen waarvan niet voldoende informatie beschikbaar is, kunnen een tijdelijke vergunning krijgen. Daarnaast kent REACH voor persistente organische stoffen (bijlage XVII) een stelsel van algemene risicobeperkende maatregelen per stof (bijlage XVI). De verantwoordelijkheid voor het nemen van maatregelen ter bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu als gevolg van het gebruik van deze stoffen wordt primair bij de importeurs of fabrikanten neergelegd. Importeurs, fabrikanten en gebruikers worden geacht de risico’s te evalueren voor elk bij hen bekend gebruik van de desbetreffende stof. De risico’s en beschermende maatregelen moeten aan de gebruikers bekend gemaakt worden. Gebruikers worden geacht zich aan de voorgestelde maatregelen te houden. Het is van belang dat gebruikers hun toepassing(en) aan de importeur of fabrikant bekend maken. Indien de gebruiker de fabrikant of importeur niet wil informeren over de specifieke toepassing van een stof en die fabrikant of importeur die toepassing niet heeft vermeld bij de registratie van de stof dan dient de gebruiker zelf voor registratie van de stof te zorgen, een zogenaamde ‘Postcard’ melding aan het ECA. Olie- en gaswinningsindustrie In Annex III van de Verordening REACH is een overzicht gegeven van stoffen, waaronder aardgas en aardolie (mogelijk inclusief condensaat), waarvoor de importeur of fabrikant Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

31 van 41

uitgezonderd zijn van de registratieverplichting. Voorzien wordt dat de onderhandelingen die gaande zijn over REACH niet tot een verandering leidt van deze uitzondering voor de stoffen aardgas en aardolie. Mijnbouwlocaties op het land zullen met REACH te maken krijgen, omdat de uitvoerders van mijnbouwactiviteiten op het land ook gebruikers zijn van stoffen die onder het REACH wettelijke regiem zullen gaan vallen. De mijnbouwondernemingen hebben als gebruikers de verplichting de aanbevolen maatregelen ter bescherming van de mens op de werkplek en het milieu, zoals opgenomen in een uitgebreid veiligheidsinformatieblad te implementeren of een eigen pakket aan maatregelen die tenminste daaraan gelijkwaardig is. In het geval een mijnbouwonderneming een toepassing niet bekend wil maken aan de leverancier, maar gekozen heeft voor een ‘Postcard’-melding, is hij verplicht zelf een risicobeoordelingsrapport op te stellen conform de REACH-bepalingen en de daaruit voortvloeiende beschermende maatregelen te implementeren. Offshore stoffenbeleid, OSPAR Op de mijnbouwinstallaties buiten de territoriale zeegrens is de EU-verordening REACH waarschijnlijk niet van toepassing. In het kader van het OSPAR-verdrag zijn al maatregelen getroffen om het gebruik en de lozing van stoffen vanaf offshore installaties te reguleren. Deze OSPAR-maatregelen bevatten op milieugebied in hoofdlijnen dezelfde elementen als REACH, namelijk dat offshore mijnbouwhulpstoffen moeten worden geregistreerd en geëvalueerd. De autorisatie voor het gebruik en de lozing van deze stoffen is gebaseerd op een vergunningssysteem dat is terug te vinden in paragraaf 9.2 van de Mijnbouwregeling. Op basis hiervan is in de BMP-3-periode een registratiesysteem ingericht waar alle eigenschappen van de in gebruik zijnde offshore mijnbouwhulpstoffen zijn opgenomen. Voor stoffen, die op basis van de PBTcriteria volgens de OSPAR-aanbeveling 2000/4, in aanmerking komen voor substitutie hebben de mijnondernemingen inmiddels plannen opgesteld waarbij onderzoek zal worden gedaan naar mogelijke vervangende middelen (‘vergroeningsplannen’). Een aantal van de in die plannen opgenomen PBT-stoffen zijn moeilijk te vervangen en het vergt dus een langetermijnplanning. Voorzien wordt dat er meer onderlinge samenwerking tussen de mijnbouwondernemingen voor het vervangen van deze stoffen moet worden gestimuleerd. In dit proces dienen ook de leveranciers, importeurs of fabrikanten te worden betrokken. Dergelijke gevallen lenen zich er voor om als projecten in het kader van duurzaam ondernemen te worden opgenomen vanwege de integrale ketenbenadering van stoffen. In 2005 is in OSPAR-verband een nieuwe aanbeveling aangenomen om het offshore gebruik van stoffen, die voorkomen op de OSPAR-lijst van chemicaliën voor prioritaire actie, of stoffen van deze lijst bevatten, per 2010 niet meer toe te staan. Voorzien wordt dat naast het uitfaseren van deze stoffen, in OSPAR-verband doelstellingen zullen worden afgesproken voor het verminderen van het gebruik en de lozing van andere stoffen, met gevaarlijke PBT– of CMR– eigenschappen, door deze te vervangen door andere stoffen met minder schadelijke eigenschappen. Vooruitlopend op het vaststellen van deze reductiedoelstellingen kan voortgegaan worden met de bovengenoemde plannen voor het vervangen van de PBT–stoffen. REACH offshore De mijnbouwindustrie is van mening dat in principe zowel voor de offshore als voor de onshore activiteiten dezelfde uitgangspunten zouden moeten gelden. Dit zou betekenen dat de REACHelementen, zoals het verstrekken van data of het verlenen van vergunningen, dan ook voor de offshore stoffen gelden. Echter op dit moment is op basis van het OSPAR-akkoord 2002-6 een aantal stoffen, die offshore wordt toegepast, uitgezonderd van het vergunningssysteem op basis van paragraaf 9.2 van de Mijnbouwregeling. Het zonder meer toepassen van REACH voor offshore stoffen kan gevolgen hebben voor de industrie en moet dus verder onderzocht worden. Prioritaire stoffen SOMS De lijst van prioritaire stoffen uit de uitvoeringsnota SOMS is thans onder revisie en naar verwachting zal medio 2006 een nieuwe lijst van prioritaire stoffen worden vastgesteld. Op die nieuwe lijst van Nederlandse prioritaire stoffen zullen ook alle KRW– en OSPAR-stoffen worden


32 van 41

opgenomen. Een aantal van deze stoffen valt onder de minimalisatieplicht op grond van de NeR. Verder wordt een aantal van deze stoffen ook geëmitteerd naar water, waarvoor in het kader van de KRW en het OSPAR-verdrag maatregelen dienen te worden genomen. Na bekendmaking van de nieuwe lijst van prioritaire stoffen in 2006 zullen de mijnondernemingen een inventarisatie uitvoeren om na te gaan welke van deze stoffen via het mijnbouwkundige proces worden geproduceerd, gebruikt en/of geëmitteerd naar lucht en/of water. De mijnbouwondernemingen zullen voor prioritaire stoffen die worden geproduceerd, gebruikt en/of geëmitteerd naar lucht en/of water emissiebeperkende maatregelen die redelijkerwijs kunnen worden genomen in kaart brengen en een plan maken om deze maatregelen uit te voeren. Als REACH in Nederland van kracht is geworden, zal er met de overheid overlegd worden over de implementatie in de mijnbouwindustrie. Het is op dit moment nog te vroeg om hierover concrete afspraken te maken. Mogelijke implementatie-onderwerpen zijn: • Om samen met de overheid te onderzoeken in hoeverre relevante elementen van de Verordening REACH ook voor de offshore stoffen kunnen worden toegepast en welke effect dit heeft op de bedrijfsvoering. Hierbij kan gedacht worden aan het verstrekken van data over stoffen en de offshore toepassing waarin deze gebruikt worden of het opstellen van beheersmaatregelen voor het gebruik van stoffen. Daarbij zal zowel naar OSPAR- als naar niet OSPAR–stoffen worden gekeken. Indien het effect beperkt is, zullen de mijnondernemingen de huidige OSPAR-afspraken meer in lijn brengen met REACH. • Om de stoffen, die offshore worden gebruikt en zijn uitgezonderd van regulering op basis van paragraaf 9.2. van de Mijnbouwregeling, maar mogelijkerwijs wel door REACH worden gereguleerd, in kaart te brengen. • Om als gebruikers in het kader van de REACH een communicatieplan op te stellen om de leveranciers, importeurs of fabrikanten informatie te geven over het gebruik van hun stoffen op de onshore locaties en de acties in dit communicatieplan uit te voeren. Voor de offshore locaties zal dit gedaan worden als de actie onder de eerste bullet positief uitpakt. In de NOGEPA werkgroep chemicaliën worden hierover nadere afspraken gemaakt. De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • om samen met de overheid te komen met een plan tot aanpassing van het huidige registratiesysteem. In dit plan wordt naast de OSPAR HMCS Pre-Screening-indeling rekening gehouden met de eventuele indeling volgens de registratie-eisen van de Verordening REACH. Leerpunten uit het stoffenbeleid SOMS zullen eveneens worden meegenomen en indien mogelijk en relevant in het plan worden meegenomen. In dit plan wordt ook de mogelijkheid meegenomen alle stoffen, die zowel op land als op zee worden gebruikt, op te nemen in dit registratiesysteem. Gezamenlijke NOGEPA-actie, zie ook Bijlage H; • aan de hand van de in 2006 vastgestelde nieuwe lijst van prioritaire stoffen een inventarisatie te plegen van die stoffen die geproduceerd, gebruikt of geëmitteerd worden op de mijnbouwlocaties op land en op zee. Indien dit het geval is, worden maatregelen ter bescherming van het milieu geïdentificeerd en een plan gemaakt om deze - indien redelijkerwijs mogelijk – uit te voeren; • om verder te gaan met de uitvoering van de vergroeningsplannen voor het vervangen van de PBT-stoffen, die in de BMP-3-periode op basis van het OSPAR HMCS Pre-Screeningschema als kandidaten voor substitutie zijn geïdentificeerd. Tevens zullen de mijnbouwondernemingen gezamenlijk nagaan welke stoffen op relatief korte termijn moeilijk te vervangen zijn. Afhankelijk van de categorie van zorg, het risico bij het gebruik en de lozing van dergelijke moeilijk te vervangen stoffen, worden deze stoffen aangemerkt om in het kader van duurzaam ondernemen te worden aangepakt. In het onderdeel duurzaam ondernemen van deze handreiking wordt nader hierop ingegaan.

Deze acties kunnen gecombineerd worden met de acties die reeds zijn opgenomen en beschreven in het kader van de minimalisatieverplichting NeR (zie paragraaf 4.1) en de emissie van prioritaire stoffen KRW en OSPAR (zie paragraaf 4.6 en 4.7). Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

33 van 41

De mijnondernemingen worden er overigens op gewezen dat de Arbowet de bescherming van werknemers regelt tegen risico’s als gevolg van blootstelling aan chemische stoffen. Voor alle situaties is de werkgever verplicht het risico van blootstelling van werknemers aan chemische stoffen vast te stellen en op basis hiervan adequate beheersmaatregelen te implementeren. Uiteraard geldt dit ook voor alle Nederlandse prioritaire stoffen. Bovendien wordt erop gewezen dat vanwege het Veiligheidsinformatiebladenbesluit (VIB) Wet milieugevaarlijke stoffen (Wms) degene die aan anderen gevaarlijke stoffen (waaronder dus ook Nederlandse prioritaire stoffen) ter beschikking stelt, kosteloos een deugdelijk veiligheidsinformatieblad verstrekt. Dit kan een reden zijn om bestaande VIB's aan te passen. De Verordening REACH bevat ook een verplichting om deze informatie aan de downstream-gebruiker ter beschikking te stellen. 4.11

Opslag in de ondergrond De opslag van stoffen in de ondergrond (tijdelijk of definitief) vindt binnen de olie- en gaswinning in hoofdzaak plaats in de vorm van gasopslag of injectie van productiewater. Er loopt ook offshore een CO2-injectie CRUST-project. De (inter)nationale regelgeving is, ook na introductie van de opslagbepalingen in de Mijnbouwwet, procedureel en wat bevoegdheden betreft nog niet optimaal ingericht voor dergelijke vormen van opslag. Met name de kwalificatie als ‘afvalstof’, al dan niet als gevolg van verwijdering op een andere plaats dan het ontstaan, betekent dat de stoffen niet opgeslagen mogen worden of dat de mogelijkheden tot opslag nog niet optimaal benut kunnen worden. Als voorbeeld kan de additionele afvalstoffenvergunning op basis van de Wet milieubeheer voor CO2-opslag en de onsite en offsite injectie discussie voor offshore waterinjectie dienen. Voor dit laatste punt wordt verwezen naar de IMT. In de London Conventie (LC) en OSPAR staat de opslag van CO2 in de diepe ondergrond steeds nadrukkelijker op de agenda. In de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) wordt een Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage vastgesteld. Dit zal ongetwijfeld een belangrijke rol gaan spelen bij de besluitvorming in OSPAR en de LC. In OSPAR en de LC worden thans zowel de juridische mogelijkheden en beperkingen van CO2 opslag in de diepe ondergrond onder de zeebodem alsook de technische aspecten daarvan besproken. Tijdens de 27e bijeenkomst van de Contracting Parties van de LC, heeft de LC bevestigd dat CO2-opslag onder de zeebodem een rol te vervullen heeft in een totaalpakket van maatregelen om klimaatverandering en verzuring van de oceanen tegen te gaan. De LC treft voorbereidingen om de opslag van CO2 onder de zeebodem te faciliteren en te reguleren. De LC zal zich daarbij in hoofdzaak richten op het voorkomen van het vrijkomen van CO2 uit de ondergrond en de mogelijke effecten daarvan op het mariene milieu. Soortgelijke discussies en ontwikkelingen vinden ook plaats in OSPAR-verband. In september 2005 heeft het Interdepartementaal Directeurenoverleg Noordzee (IDON) kennis genomen van het feit dat CO2-opslag in de diepe ondergrond onder de zeebodem, naast energiebesparing en toepassing van alternatieve energiebronnen, een belangrijke bijdrage kan leveren aan het beperken van de uitstoot van CO2 naar de atmosfeer, het beperken van klimaatverandering en het halen van Kyoto-doelstellingen. Het IDON acht de opslag van CO2 in de diepe ondergrond onder de zeebodem als methode om een bijdrage te leveren aan de oplossing van de klimaatproblematiek wenselijk. Het IDON heeft daarbij aangegeven dat daarbij rekening moet worden gehouden met bestaande Nederlandse verplichtingen onder geldende internationale verdragen (onder andere de LC – LC’72, OSPAR-verdrag - OSPAR). Daarbij wordt bij voldoende internationaal draagvlak gestreefd naar een eenduidig regime waaronder de veilige opslag van CO2 in de diepe ondergrond onder de zeebodem kan worden geregeld, onder nog nader te formuleren voorwaarden, waarbij ook de bescherming van het mariene milieu wordt gewaarborgd. Tot slot is besloten dat op basis van een nader uit te werken programmavoorstel, een raamwerk voor een risico management systeem (inclusief assessment Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

34 van 41

en monitoring) voor de langdurige, veilige opslag van CO2 onder de zeebodem zal worden uitgewerkt. Voor een beschrijving van de gevraagde acties (zowel land als zee) wordt verwezen naar hoofdstuk 5.


35 van 41

5

Duurzaam ondernemen

5.1

Definitie duurzaam ondernemen Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Duurzaam ondernemen is ondernemen op een zodanige manier dat je als bedrijf probeert maximaal bij te dragen aan duurzame ontwikkeling; dit uiteraard binnen de randvoorwaarden die aan bedrijven worden gesteld door overheden, aandeelhouders en de markt in het algemeen. Bijdragen aan duurzame ontwikkeling kan op drie manieren: • Het verduurzamen van besluitvormingsprocessen (integrale besluitvorming): zo vroeg mogelijk in het besluitvormingsproces meenemen van bredere evaluatiecriteria (people/planet/profit, langere termijn issues, belangen van stakeholders). • Het bijdragen (op basis van kennis, expertise en belangen) aan transitietrajecten voor belangrijke duurzaamheids issues. • Het constructief meedenken over benodigde veranderingen aan weten regelgeving om zeker te stellen dat de benodigde transities voldoende snel verlopen. In de Bijlage G is de wijze waarop de onderwerpen die in het BMP-4 zullen worden uitgewerkt opgenomen. Hieronder wordt aangegeven op welke gebieden NOGEPA-bedrijven samen zullen werken voor elk van deze drie punten. Opgemerkt wordt dat het merendeel van het verduurzamen van besluitvormingsprocessen plaatsvindt in de bedrijven zelf en is moeilijk als gezamenlijke actie te definiëren voor een BMP. In Bijlage G is aangegeven hoe de verschillende onderwerpen zich verhouden tot de hierboven genoemde manieren op een bijdrage aan duurzame ontwikkeling te leveren. Ook wordt aangeven in hoeverre er een bijdrage wordt geleverd door de verschillende onderwerpen aan de begrippen People, Planet en Profit. Daarnaast wordt aangegeven of de onderwerpen een gezamenlijke inspanning vergen of dat het meer individueel uit te werken onderwerpen zijn.

5.2

Belangrijke duurzaamheids issues Belangrijke duurzaamheids issues voor NOGEPA zijn: klimaatverandering, biodiversiteit, energie leveringszekerheid en sociaal-economische impact (regionaal en nationaal). In de onderwerpen die in paragraaf 5.1 zijn opgenomen, wordt invulling gegeven aan deze issues.

5.3

Bijdrage aan duurzaam ondernemen in het BMP-4

5.3.1

Algemeen In de BMP-4-periode zullen de volgende onderwerpen worden opgenomen. In deze onderwerpen zijn de genoemde manieren waarop aan duurzaam ondernemen invulling wordt gegeven verwerkt. Er wordt voor de verschillende onderwerpen een uitsplitsing gemaakt tussen onderwerpen die door de individuele maatschappijen zullen worden opgenomen in de BMP’s en onderwerpen die gezamenlijk, in nader op te zetten werkgroepen, zullen worden uitgewerkt

5.3.2

Ketenbeheer Onder ketenbeheer wordt in het BMP-4 een stap gezet in het ‘verbreden’ en het verder kijken van het eigen bedrijfsterrein of installatie. In de BMP-4-periode zal hiervoor op de volgende wijze invulling worden gegeven aan ketenbeheer.


36 van 41

De onderstaande onderwerpen worden opgenomen in de BMP’s. De onderwerpen zijn afkomstig uit de studie uit 2005: Energiebesparing in de Nederlandse gasketen. Deze studie heeft zich als ketenstudie niet alleen gericht op de separate bedrijfsprocessen van aardgaswinning, transport en distributie, maar heeft al deze processen als geheel meegenomen om te komen tot mogelijke besparingen. Enkele van deze onderwerpen zullen industriebreed worden uitgewerkt. De overige zullen door de individuele maatschappijen worden opgenomen. De projecten die in dit kader nader zullen worden beschouwd zijn: • Ruimere spreiding gaskwaliteit (calorische waarden): - De reeds nu mogelijke spreiding realiseren door mindere bijmenging van stikstof. - Toekomstige mogelijke spreiding realiseren door uitfaseren van stikstof bijmengen. • Locale productie van elektriciteit op vrijwel gedepleteerde gasvelden • Drukverlaging van het Hoofd Transport Leidingnet (HTL) in de zomer. • Directe levering op lagere druk aan derden. Door NOGEPA is aangegeven dat de input van de overige betrokken partijen bij deze onderwerpen cruciaal is. 5.3.3

Opslag in de ondergrond In het BMP-4 zal er voor opslag in de ondergrond worden gekeken naar grootschalige CO2opslag offshore: inventariseer de mogelijkheden voor het gebruik van de bestaande platforms en infrastructuur om te zijner tijd CO2 naar offshore te transporteren en op te slaan in lege gasvelden. Doel: - In samenwerking met potentiële CO2-bronnen, een eerste inventarisatie van potentiële volumes en een eerste kostenschatting, inclusief verhoudingen met CO2emissiehandelsontwikkelingen (emissiehandelsprijzen). Het gaat hier in eerste instantie om CO2-bronnen ter plaatse waar offshore pijpleidingen aan land komen (gedacht kan worden aan onder andere hoogovens, energiecentrales en raffinaderijen). - Wat zijn de voor- en nadelen van het laten staan van platforms en pijpleiding voor het gebruik met betrekking tot CO2-opslag? Hoe verhoudt verlengde levensduur voor CO2opslag zich met de technische levensduur van offshore installaties en infrastructuur? Met andere woorden wat zijn de fysieke mogelijkheden en beperkingen van offshore CO2-opslag? Primair gaat het om de periode nadat de productie is gestopt. Uitwerking van dit onderwerp zal een inspanning zijn van de gemeenschappelijke olie- en gaswinningmaatschappijen.

5.3.4

Biodiversiteit Tijdens de BMP-4-periode zal er een Biodiversiteit NOGEPA-gedragscode worden opgesteld. Deze gedragcode zal zich richten op het werken in de nieuw in te stellen beschermde gebieden op de Noordzee; stakeholder betrokkenheid zal een belangrijk onderdeel zijn. Als onderdeel zal er een gezamenlijke evaluatie worden uitgevoerd van de impact van bestaande installaties in de gevoelige gebieden.

5.3.5

Decommissioning Bedrijven zullen gezamenlijk onderzoeken hoe de platforms op het Nederlandse continentaal plat op een zo duurzaam mogelijke manier verwijderd (of niet) kunnen worden. Opties voor hergebruik zullen overwogen worden, alsmede een analyse van de duurzaamheid van verschillende manieren van uitvoering voor de gekozen optie. Daarnaast zal een min of meer generieke beslisboom worden ontwikkeld om de verschillende mogelijkheden na te gaan alvorens te komen tot het definitief abandonneren van de putten, installaties en infrastructuur.

5.4

Implementatie in de BMP-4-periode In Tabel 5 is nogmaals weergegeven welke maatregelen zullen worden opgenomen in de BMP’s. In de tabel is weergegeven op welke thema’s van ‘duurzaamheid’ de op te nemen maatregelen scoren. Tevens is in Tabel 5 weergegeven of de maatregelen betrekking hebben op individuele maatregelen of dat de maatregelen in NOGEPA-verband zullen worden uitge-


37 van 41

werkt. Voor wat dit laatste betreft, is het mogelijk dat een deel van het onderwerp door de individuele maatschappijen wordt gedaan en dat een ander deel gezamenlijk wordt uitgevoerd. Tabel 5

Bijdrage tot Duurzaam ondernemen in het BMP-4 People

Ketenbeheer Gasketen Opslag in de ondergrond Biodiversiteit - gedragscode Decommissioning

X

Planet

Profit

Individueel

Gezamenlijk

X

X X

X

X

X X

X

X

X X

X

X

De mijnbouwondernemingen nemen in het BMP-4 op: • daar waar mogelijk individuele acties in lijn met de ‘Gasketen studie’. In andere gevallen nemen de bedrijven een samenvatting van en verwijzing naar de onderwerpen die in het kader van de ‘Gasketen studie’ nader zullen worden uitgewerkt op. • een samenvatting van en verwijzing naar de gezamenlijke inventarisatie in het kader van CO2-transport door offshore pijpleidingen en opslag in gedepleteerde offshore velden. • een samenvatting van en verwijzing naar de gemeenschappelijk op te stellen gedragscode met betrekking tot het werken in de nieuw in te stellen beschermde gebieden op de Noordzee. • een samenvatting van en verwijzing naar een gezamenlijk onderzoek in het kader van de duurzame mogelijkheden voor de verwijdering (of niet) van offshore platforms op het Nederlands Continentaal Plat (NCP).


38 van 41

6

Begrippenlijst BAT BBT BDC BEP BMP BR NeR BREF CMR ECA EEZ FFW HSC IMT KE LAP LCA LSA MER MJV Nbw NCP NEC NeR OIC OSPAR PBT PLONOR REACH TCE vPvB

Best Available Techniques Best Beschikbare Techniek Biodiversiteitscommissie Best Environmental Practice Bedrijfsmilieuplan Bijzondere regeling NeR BAT Reference documents Carcinogeen Mutageen Reprotoxisch Europees Chemicaliënagentschap Exclusieve Economische Zone (Nederlands deel van het continentaal plat) Flora- en faunawet Hazardous Substances Committee Integrale Milieutaakstelling Kosteneffectiviteit Landelijk Afvalbeheerplan Levenscyclusanalyse Low Specific Activity Milieu Effect Rapportage Milieujaarverslag Natuurbeschermingswet Nederlands Continentaal Plat National Emission Ceiling Nederlandse emissierichtlijn Lucht Offshore Industry Committee Oslo Parijs Conventie Persisten Bioaccumulative Toxic Posed Little Or No Risk Registratie Evaluatie en Autorisatie van Chemicaliën Tetrachloorethyleen very Persistent very Bioaccumulative


39 van 41

7

Relevante literatuur en documenten • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

VROM 1994, Methodiek Milieukosten- Achtergronddocument, publicatiereeks Milieubeheer, nr 1994/I, Ministerie VROM Den Haag. paragrafen 2.11 (mei 2001) en 4.13 (mei 2001) van de Nederlandse Emissierichtlijn Lucht (losbladige uitgave van InfoMil). Nationaal Milieubeleidsplan 4, Ministerie van VROM, juni 2001. VROM 010293/h/06-01 14545/176. Handreiking voor de prioritering van milieumaatregelen bij bedrijven, Ministerie van VROM, januari 1996, VROM 95610/h/2-96 13112/169. CIW nota Stand der Techniek Offshore Productiewater Olie- en gaswinningindustrie, vastgesteld d.d. 7 februari 2002. Leidraad voor het opstellen van bedrijfsmilieuplannen, Ministerie van VROM, augustus 1997. VROM 97173/h/8-97 22560/210. Handreiking Beoordeling BMP's heterogene bedrijfstakken, IPO. Herziene versie juni 1997. IPO publicatienummer: 104. Strategienota Omgaan Met Stoffen, Ministerie van VROM, april 2001. VROM 010447/h/06-01 14044/173. Strategy On Management of Substances, Ministerie van VROM, april 2001. VROM 010174/h/04-01 14045/173. Uitvoering Strategie Omgaan Met Stoffen, Voortgangsrapportage, Ministerie van VROM, december 2001. VROM 010745/h/12-01 17538/187. Implementation Strategy on Management of Substances, Progress report, Ministerie van VROM, december 2001. VROM 010746/h/12-01 17539/187. Programme for reduction of benzene discharges to 2007, 10 januari 2002. NOx study for the Dutch E&P industry, Policy approach for the Environmental Committee of NOGEPA for the IMT, april 2002. NOGEPA ML-IMV2002-191. OSPAR Decision 2000/2 (HMCS). OSPAR Recommendation 2000/4 (Pre-screening). OSPAR Recommendation 2000/5 (HOCNF). OSPAR Decision 2000/3 (OPF). OSPAR Recommendation 2001/1 (Produced Water). OSPAR Guidelines 2002-2 (Completing HOCNF). OSPAR Guidelines 2002-8 (Consideration Best Environmental Option OPF). Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC), Reference Document on The Application of Best Available Techniques to industrial Cooling Systems, 2000. Hoe omgaan met actief chloor in koelwater?, RIZA rapport 97.077 (1997), Berbee R.P.M. Landelijk Afvalbeheerplan 2002-2012. Groslijst potentiële maatregelen ten behoeve van BMP-3, NOGEPA, 31 mei 2002. VOC-emissions Reduction Plan 2000-2010 for The Netherlands Oil- and Gas-Producing Industry. Jacobs Consultancy Nederland B.V., 4 June 2002. Project No.: 63751.00, Document No.: 63751.00-2200-001. Staatstoezicht op de Mijnen: Beoordelen van BMP's en milieujaarverslagen, 26 oktober 2001, Doc.nr.: DMP05. Energiebesparing in de Nederlandse aardgasketen, CE, Jessica van Swigchem, Harry Croezen, Rens Kortmann en Frans Rooijers, Delft, 2005 (juni) No: 05.6674.42 Intentieverklaring Uitvoering Milieubeleid Olie- en gaswinningsindustrie, Den Haag, 2 juni 1995 Richtlijn 2001/81/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2001 inzake nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen. Convenant Werkgroep injectie productiewater, NOGEPA, 2004 Leidraad Emissiebepaling en rapportage voor de E&P industrie in Nederland, NOGEPA, 2002 Integraal Beheerplan Noordzee 2015, IDON, Ministeries V&W, LNV, EZ en VROM, juli 2005 Gebieden met bijzondere ecologische waarden op het Nederlands Continentaal Plat, RIKZ/2005.008, H. Lindeboom, J. Geurts van Kessel, L. Berkenbosch, 2005


40 van 41

• • •

Natuur voor mensen, mensen voor natuur. Nota natuur, bos en landschap in de 21ste eeuw/ Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (Den Haag, juli 2000) OSPAR Agreement 1997-16: zie OSPAR Agreement 2005-15. OSPAR Agreement 2005-15, Sampling and Analysis Procedure for the 40 mg/l target standard. Replaces agreement 1997-16, Malahide, 2005


41 van 41

Bijlage A

Opstellen BMP; de procedure nader bezien

De procedure nader bezien De leidraad beschrijft het proces in een aantal stappen: Stap 1 organiseren startbijeenkomst Binnen de olie- en gaswinningsindustrie is afgesproken dat afspraken gemaakt worden tussen de mijnbouwondernemingen en het bevoegd gezag voor het houden van een startbijeenkomst. Het stappenplan voor het opstellen van een BMP van de leidraad voorziet in een overlegmoment na iedere stap. Hiermee wordt bereikt dat er overeenstemming is tussen bevoegd gezag en de mijnbouwonderneming voordat aan de volgende stap wordt begonnen. In de praktijk spreken bevoegde gezagen en bedrijven soms af om elkaar minder vaak te spreken en een aantal stappen samen te nemen bij een bespreking. De minimale variant is dat na de startbijeenkomst het bevoegd gezag en de mijnbouwonderneming elkaar weer spreken na stap 4 ‘het opstellen van het ontwerp-BMP’. Bevoegd gezag en maatschappij kunnen samen bepalen welke procedure men gaat volgen. Het verdient aanbeveling de afspraken over het aantal overlegmomenten, inclusief de deadlines voor het indienen van deelproducten en de data van de vervolgbijeenkomst(en) schriftelijk vast te leggen. Zie ook de voorkeursplanning zoals beschreven in paragraaf 1.4. Stap 2 Verzamelen van feiten Het is van groot belang dat het bevoegd gezag en de mijnbouwonderneming hetzelfde beeld hebben bij hetgeen aan feiten verzameld wordt. De mate van transparantie van het BMP wordt mede bepaald door de aard en de mate van detail van de verzamelde feiten. In Bijlage B wordt hier nader op in gegaan. Het bevoegd gezag en de individuele maatschappij maken ook hierover een duidelijke afspraak tijdens de startbijeenkomst. Stap 3 Bepalen van de reductiemogelijkheden Tijdens stap 3 bepaalt de maatschappij aan de hand van Stand der Techniek de potentiële maatregelen die getroffen kunnen worden. De maatschappij gaat hierbij in eerste instantie uit van de BBT. Het economisch aspect wordt hierbij meegenomen. Vervolgens wordt in deze lijst een prioriteitsvolgorde aangebracht. Bij het opstellen van de lijst met milieumaatregelen heeft een maatschappij een aantal zaken waar het aan toetst of men voldoende inspanning levert: • Stand der Technieken/BBT. • Prioriteitstelling van maatregelen. • Financiële aspecten. • Aanbevelingen vanuit het bedrijfstakoverleg (Level I). Toetsing van het individuele BMP aan de IMT voor de gehele bedrijfstak is niet aan de orde. Stand der Techniek/BBT Voor Stand der Techniek/BBT wordt de volgende definitie gehanteerd: Behorend tot de Stand der Techniek/BBT worden die maatregelen gerekend die ter beperking van emissies van een bron, procesgeïntegreerd of als nageschakelde techniek, in een gemiddeld en financieel gezonde inrichting van de onshore onderscheidenlijk de offshore sector van de olie- en gaswinningsindustrie in binnen en buitenland worden toegepast of overeenkomstig en regels der techniek vanuit andere processen of op basis van succesvolle op industriële schaal uitgevoerde demonstratieprojecten op de desbetreffende bron kunnen worden toegepast. Is binnen de onshore onderscheidenlijk de offshore sector van de olie- en gaswinningsindustrie de grootte van de inrichtingen erg uiteenlopend, dan is het voorzieningenniveau van inrichtingen met een vergelijkbare grootte maatgevend. De Stand der Techniek/BBT is onder andere beschreven in: • het rapport van de CIW VI subwerkgroep Stand der Techniek Offshore productiewater; • de te actualiseren NOGEPA-groslijst van milieumaatregelen; • de NeR en de BR NeR; Bijlage A Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

1 van 3

• •

OSPAR BAT/BEP document Environmental aspects of on and off-site injection of drill cuttings and produced water horizontale en verticale BREF’s (BAT Reference documents).

Prioriteitstelling van de maatregelen Bij het opstellen van het BMP geeft het bedrijf een prioritering aan in de fasering van de uitvoering van de maatregelen. Het bevoegd gezag beoordeelt deze prioritering. Gekeken wordt naar het emissieprofiel van de onderneming en het aandeel van de onderneming in de milieuemissies binnen de bedrijfstak. Dit wordt afgezet tegen het belang van de stof of het onderwerp in het convenant. Financiële/economische aspecten De volgende financieel/economische aspecten spelen een rol bij bet bepalen van de omvang en fasering van het maatregelenpakket dat het bedrijf in het BMP aangeeft te zullen gaan uitvoeren: • De kosten van milieumaatregelen. • KE van maatregelen. Soms zijn er meerdere oplossingsrichtingen voor een milieuprobleem en dan moet worden bezien welke maatregel het meeste kosteneffectief is. Het gaat hier dus over de vraag welke milieumaatregel het meeste milieurendement oplevert tegen de geringste kosten (milieukosten gedeeld door milieueffect uitgedrukt in euro’s per kg vermeden emissie). Lagere kosteneffectiviteit wil dus zeggen gunstiger kosten/reductie verhouding. Om te kunnen bepalen of de hoogte van de kosteneffectiviteit van een maatregel redelijk is, is het noodzakelijk om over een referentiekader te beschikken. Alleen voor VOS, fijn stof, NOx en SO2 zijn deze kaders onderzocht. De methodiek om de kosteneffectiviteit te bepalen en de referentiekaders zijn beschreven in de paragrafen 2.11 (mei 2001) en 4.13 (mei 2001) van de NeR (losbladige uitgave van InfoMil). In het kader van de intentieverklaring voor de olie- en gaswinningsindustrie zijn afspraken gemaakt over het berekenen van de kosten en de kosteneffectiviteit van milieumaatregelen met betrekking tot emissies naar lucht en water. Deze kunnen worden berekend aan de hand van de REIM-lucht systematiek die inmiddels is afgerond. Voor de emissies naar water is de CIWnota opgesteld, waarin de kosteneffectiviteit voor de emissies van zware metalen is opgenomen. De bepaling van de KE voor de reductie van benzeen wordt nog bepaald. Bij het opstellen en beoordelen van de BMP’s wordt regelmatig gesproken over de financiële ruimte die een bedrijf al dan niet heeft om milieu-investeringen te plegen. Om de discussie tussen bedrijf en bevoegd gezag te kunnen objectiveren, kan een bedrijfseconomische analyse worden uitgevoerd. Eerst moeten de potentiële maatregelen door het bedrijf op basis van de procesbeschrijving en conform de toepassing van de Stand der Techniek aangegeven worden. Daarna volgt de prioriteitstelling. Een bedrijfseconomische analyse kan de discussie structureren over de fasering van de milieumaatregelen als daar bij het bedrijf en het bevoegde gezag behoefte aan is. Stap 4 Opstellen van een ontwerp-BMP In deze fase wordt de informatie uit de voorgaande fases verwerkt tot een ontwerp-BMP. De maatschappij geeft in dit plan aan in welke mate en op welke wijze het de milieubelasting denkt terug te dringen binnen de planperiode van vier jaar en ook op de middellange termijn (doorkijk van vier jaar). Aangezien het eind van de planperiode nu gelijk valt met het einde van de convenantperiode (2010) kan de doorkijk achterwege blijven. Stap 5 Toetsen van het ontwerp-BMP en het opstellen van het definitieve BMP Het Ministerie van Economische Zaken (EZ) toetst het ontwerp-BMP. Het Ministerie van EZ laat zich hierbij adviseren door Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en door de Directie Noordzee van Rijkswaterstaat. In specifieke gevallen kan het Ministerie van EZ ook het Ministerie van VROM om een advies vragen. De coördinatie en de eindverantwoordelijkheid van de toets liggen bij het Ministerie van EZ.

Bijlage A Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

2 van 3

Bij de toetsing van de individuele BMP’s wordt beoordeeld of feiten, maatregelen, alsmede bestaande afspraken en bestaand beleid in het BMP voldoende aan bod komen. Bij de beoordeling let het bevoegd gezag op de volgende aspecten: • De KE van maatregelen. • Stand der Techniek (BBT). • Komen de onderwerpen uit de IMT voldoende aan bod in het BMP? • Het voldoen aan bestaande afspraken of aan bestaand beleid. • Het voldoen aan afspraken en aanbevelingen vanuit het bedrijfstakoverleg. • De prioriteitstelling bij de uitvoering van de maatregelen. Het bevoegd gezag stelt de maatschappijen schriftelijk op de hoogte van het resultaat van de toets (dit kan uiteraard ook per e-mail). Als er volledige instemming is over de inhoud van het ontwerp-BMP kan het ontwerp direct als definitief worden beschouwd en kan de schriftelijke toets vervangen worden door een oordeel over het definitieve BMP. Als er geen volledige instemming is met betrekking tot de inhoud van het ontwerp-BMP dan kan naast de brief een mondelinge toelichting vanuit het bevoegd gezag naar de maatschappij verhelderend zijn. De maatschappij is vervolgens aan zet om het definitieve BMP op te stellen. Het bevoegd gezag beoordeelt het definitieve BMP en stelt de maatschappij van dit oordeel op de hoogte middels een beoordelingsbrief. Het definitieve BMP (inclusief de digitale BMP-4tabel) en de beoordelingsbrief worden door het bevoegd gezag ook aan FO-Industrie gestuurd. Vervolgtraject FO-Industrie stelt aan de hand van de definitieve BMP’s en de bijbehorende beoordelingsbrieven een BMP-sommatierapport op. Het rapport wordt aan de Level II en Level I vergadering ter goedkeuring en vaststelling voorgelegd. Aan de hand van het sommatierapport gaat Level I na of de IMT-doelstellingen voor de gehele bedrijfstak gehaald worden of binnen bereik komen. Indien er knelpunten zijn, kan worden besloten een nadere analyse van deze knelpunten uit te voeren. Met deze analyse kan het bedrijfstakoverleg ten aanzien van deze stoffen of onderwerpen aanbevelingen doen bij het realiseren van de IMT-2010. De maatschappijen rapporteren vervolgens jaarlijks over de uitvoering van het BMP-4 en geven in het MJV de actuele emissies na maatregelen in het verslagjaar weer. Het bevoegd gezag toetst aan de hand van het MJV de uitvoering van de voorgenomen maatregelen in het BMP-4. De maatschappijen geven in het MJV over het verslagjaar de voortgang weer van alle in dat jaar voorgenomen maatregelen. Daar waar afwijkingen voorkomen ten opzichte van hetgeen in het BMP is aangekondigd, geeft de maatschappij aan: • wat de afwijking van het BMP inhoudt; bijvoorbeeld uitstel, afstel en waarom; • welke afwijkingen zich ten aanzien van de geprognotiseerde reductie voordoen en waarom; • wat de afwijkende investeringskosten van de uitgevoerde maatregel zijn geweest. In geval van studiemaatregelen, worden de consequenties en/of de benodigde follow-ups aangegeven. FO-Industrie stelt aan de hand van de beoordeelde MJV’s een jaarrapportage voor de gehele bedrijfstak op. Dit rapport wordt ter goedkeuring/vaststelling voorgelegd aan de vergadering van Level II en Level I.

Bijlage A Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

3 van 3

Bijlage B

Opstellen BMP; inhoudelijke aandachtspunten

Opbouw, structuur en transparantie van het BMP In Bijlage III van het convenant is in paragraaf 1.1 opgenomen dat een door de onderneming op te stellen BMP per inrichting of per groep van vergelijkbare inrichtingen een aantal onderdelen beschrijft. De beschreven onderdelen impliceren dat de structuur en de transparantie van het BMP gewaarborgd wordt en dat het bevoegd gezag in staat is om per inrichting of per groep van vergelijkbare inrichtingen het BMP te beoordelen op grond van de Stand der Techniek/BBT. Dit houdt tevens in dat de BMP's de detailgegevens van de individuele inrichtingen moeten bevatten, inclusief de onderbouwing van het al dan niet treffen van maatregelen. Voor gelijksoortige inrichtingen/installaties op land kan volstaan worden met een geclusterde beschrijving. Hieronder is op basis van de Leidraad voor het opstellen van bedrijfsmilieuplannen een beknopte werkwijze weergegeven die gevolgd kan worden waardoor het bevoegd gezag de door het bedrijf genomen stappen in het BMP-proces kan volgen (transparantie). • • •

•

• •

Inventarisatie van milieubelasting als gevolg van de productieprocessen van installaties die bij het bedrijf in gebruik zijn (verzamelen feiten). Inventarisatie van alle potentiële maatregelen om milieubelasting te verminderen (bepalen van reductiemogelijkheden op basis van Stand der Techniek/BBT) in de te actualiseren NOGEPA-groslijst. Selecteren van de te nemen maatregelen (met onderbouwing), met inachtneming van: − Vaststellen economische situatie en randvoorwaarden. − KE. − Prioriteitstelling Stand der Techniek/BBT maatregelen via individuele emissieprofiel en IMT. Nader uitwerken van de maatregelen die uitgevoerd gaan worden, met onderscheid naar zekere en voorwaardelijke maatregelen, inclusief de aanduiding per maatregel: − Wanneer, in welk jaar, is de geselecteerde maatregel gepland? − Waar (per inrichting – niet geaggregeerd) worden de maatregelen gerealiseerd? − Welke concrete reductie(s) of, in geval van een studiemaatregel, consequentie(s) en follow-up wordt wanneer behaald? − Wat zijn de investeringskosten van de maatregel in het jaar van realisatie; Wat zijn de voorwaarden waaronder, in geval van een voorwaardelijke maatregel, de maatregel wordt uitgevoerd? Tenslotte de effecten/emissiereducties van de maatregelen aggregeren van installatieniveau naar inrichtingen of platforms en vervolgens aggregeren per maatschappij (met behulp van de BMP-4-tabel).

De beoogde structuur en de gewenste transparantie worden op de individuele startbijeenkomsten geagendeerd en besproken door bevoegd gezag en de maatschappij, zodat wensen op voorhand bekend verondersteld kunnen worden. Indien in het ontwerp-BMP-4 de transparantie niet gewaarborgd is, kan het bevoegd gezag aanvullende informatie opvragen bij de maatschappij om het BMP te kunnen beoordelen.

Bijlage B Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

1 van 1

Bijlage C Tabel 6

Overzicht stand van zaken IMT

Emissiegegevens totaal naar lucht

Thema/stof

Eenheid Jaar

Werkelijk

Voorspelde reductie Zeker

Verandering van Klimaat (I) CFK’s ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton HCFK’s ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton Halonen ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton

1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2006 2007 2010 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010

Voorwaardelijk

%

2,16 1,50 0,70 0,30 0,20 0,30 0,38 0,17 0,00 0,00

31% 68% 86% 91% 86% 82% 92% 100% 100% 0,00

0,00 0,00

100% 100%

38,23 17,40 7,80 7,60 16,10 4,10 4,32 2,57 6,84 4,31

Bijlage C Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

Bereikte reductie

IMT

100%

100% 55% 80% 80% 58% 89% 34% 93% 82% 89% 35%

0,00

0,00

100%

0,00

100%

2,42 0,70 1,00 0,40 0,20 1,30 0,13 0,07 0,05 0,05

60% 80% 71% 59% 83% 92% 46% 95% 97% 98% 98%

0,00

0,00 0,00

100% 100%

100%

100%

1 van 4

Thema/stof

Eenheid Jaar

Werkelijk


Verandering van Klimaat (II) CO2 ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton CH4 ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton Verzuring SO2

NOx

ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton

1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010

1.638.591 1.569.590 1.497.187 1.740.977 1.748.549 1.648.524 1.671.216 1.639.932 1.707.265 1.598.494

1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

656 556 606 452 262 269 201 241 223 179

Voorwaardelijk

%

1.666.840 1.403.398

-2% 14%

59.639 59.819 54.283 30.527 29.573 23.633 21.215 20.831 17.310 17.073

0% 9% 49% 50% 60% 64% 65% 71% 71% 12.288

9.913 7.443

65,1 31,1

10%

83% 88%

15% 8% 31% 60% 59% 69% 63% 66% 73% 88,2


IMT

4% 9% -6% -7% -1% -2% 0% -4% 3% 1.724.990

5.773 5.497 5.191 7.041 5.707 5.150 4.686 5.162 4.868 4.388

Bereikte reductie

90% 95%

80%

90% 5% 10% -22% 1% 11% 19% 11% 19% 24%

55%

2 van 4

Thema/stof

NOx VOS

Eenheid Jaar

ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton

5

Tabel 7

2006 2010 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010

Werkelijk


Voorwaardelijk

%

4.120

3.701 2.251

36% 61%

14.037 11.363 10.458 9.828 9.761 8.358 9.378 8.450 7.424 5.958

Eenheid Jaar

Werkelijk

Verspreiding: Lozingen naar water 3 Productiewater m 3 m 3 m 3 m 3 m m

Lood

5

55% 78%


Cadmium

90%

30%

Emissiegegevens thema Verspreiding, lozingen naar water (offshore)

Thema/stof

Kwik

2.832 1.402

IMT

19% 25% 30% 30% 40% -49% -34% -18% 6%

6.343

3.856

Bereikte reductie

2000 2001 2002 2003

%

11.619.853 13.914.199 8.856.259 7.804.094

2006 2010 2000 2001 2002 2003 2006 2010 2000 2001 2002 2003 2006 2010 2000 2001 2002 2003 2006

IMT

-20% 24% 33% 7.781.610

3

kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg

Voorwaardelijk

Bereikte reductie

7.303.85 7 2.186.00 1

37% 81%

2,26 3,02 6,13 8,64

-34% -171% -282% 6,83

6,83 1,82

-202% 19%

46,9 38,7 21,6 14,6

17% 54% 69% 21,8

21,8 11,8

54% 75%

2.287,0 1.973,4 1.701,8 1.003,4

14% 26% 56% 1.491,5

1.475,5

35%

Doordat op basis van de NEC-richtlijn de IMT-2010-doelstelling is vervangen door een nieuwe doelstelling, namelijk 30% reductie ten opzichte van de IMT-2000-doelstelling, ontstaat er een nieuw basisjaar 2000, berekend 6316,65 ton (55% reductie ten opzichte van 1990).


3 van 4

Thema/stof

Eenheid Jaar

Werkelijk


Lood Zink

Nikkel

Alifaten

Aromaten

Benzeen

6

kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton

2010 2000 2001 2002 2003 2006 2010 2000 2001 2002 2003 2006 2010 2000 2001 2002 2003 2006 2010 2000 2001 2002 2003 2006 2010 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2010

Voorwaardelijk

%

392,5

83%

21.109,3 18.435,7 18.828,3 17.808,0

Bereikte reductie

IMT

13% 11% 16% 17.357,5

17.314,5 4.550,1

18% 78%

93,3 82,3 223,5 197,0

p.m. 12% -140% -111%

291,0

291,4 27,4

-212% 71%

189,5 253,2 155,9 114,0

-34% 17% 40% 123,5

116,5 48,8

6

15%

38%

74,6 83,1 54,1 71,6

-11% 28% 4% 41,7

39,1 22,4

6

48% 70%

77,9 55,8 55,7 62,4 79,9 49,9 58,2 65,8 44,6 48,5

15%

28% 29% 20% -3% 36% 25% 16% 43%

60%

38% 35,2

34,1 25,4

56% 67%

60%

De geformuleerde doelstelling is ten opzichte van het basisjaar 2000. De doelstelling voor Totaal olie bedraagt 15%.


4 van 4

Bijlage D

Kyoto-Protocol: reductie overige broeikasgassen (met name F-gassen)

In internationaal verband is in bij de klimaatonderhandelingen in Kyoto in 1997 afgesproken, dat naast het broeikasgas CO2, ook andere broeikasgassen moeten worden aangepakt. De overige broeikasgassen zijn methaan (zie ook paragraaf 3.1), lachgas (N2O, wordt door de olie- en gaswinningsindustrie niet geëmitteerd) en fluorkoolwaterstoffen (HFK's), perfluorkoolwaterstoffen (PFK's) en zwavelhexafluoride (SF6); de laatste drie groepen worden F-gassen genoemd. De mondiale afspraken van Kyoto heeft de Europese Commissie voor de F-gassen vertaald in de F-gassen-verordening, die binnenkort (2007) van kracht wordt (rechtstreekse werking). De Fgassen-verordening heeft ten doel het ‘lekken’ naar de atmosfeer te minimaliseren. Dat betekent dat eisen aan het gebruik worden gesteld, bijvoorbeeld lekdichtheidseisen koelinstallaties. In de Nederlandse Regeling Lekdichtheid Koelinstallaties (RLK-1995) zijn ook voor F-gassen bepalingen opgenomen. Dit is met name relevant voor productieprocessen binnen de olie- en gaswinningsindustrie (waar vroeger met (H)CFK’s werd gekoeld en na verbod daarop nu met Fgassen wordt gekoeld). In de bijlage van de verordening zijn al deze gassen opgenomen, evenals de producten, die niet meer met F-gassen mogen worden geproduceerd. Via het Nederlandse Reductieprogramma Overige Broeikasgassen (ROB) verstrekt de Rijksoverheid via SenterNovem subsidie, dat opdrachten uitgeeft voor onderzoek, ontwikkeling en toepassing van technologieën om de uitstoot van overige broeikasgassen te verminderen. Voor de olie- gaswinningsindustrie zijn ten aanzien van de bovenstaande onderwerpen alleen de reductie van het gebruik van HCFK’s en HFK’s als koelmiddel van belang, zie paragraaf 3.1.

Bijlage D Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

1 van 1

Bijlage E

Brief van VROM inzake NOx

Bijlage E Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

1 van 2

Bijlage E Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

2 van 2

Bijlage F

Integraal Beheerplan Noordzee (IBN)

De opsporing en winning van aardolie of aardgas zijn MER-plichtige activiteiten op grond van het Besluit MER 1994. De MER-plicht voor opsporing geldt voor gevoelige gebieden (VHRgebieden) en deze is gekoppeld aan de mijnbouwmilieuvergunning; de MER-plicht voor winning geldt in de gehele territoriale zee en is gekoppeld aan de milieuvergunning. In het integraal afwegingskader uit het IBN zijn de vijf toetsen uit de nota Ruimte nader uitgewerkt: (1) definiëren van de ruimtelijke claim, (2) voorzorg, (3) nut en noodzaak, (4) locatiekeuze en beoordeling ruimtegebruik en (5) beperken en compensatie van effecten. Het integraal afwegingskader in het IBN beschrijft de mogelijkheden om gebiedsspecifieke natuurwaarden te beschermen, omdat significante effecten op de gehele Noordzee beperkt en indien nodig gecompenseerd moeten worden. Voor gebieden met bijzondere ecologische waarden geldt een strenger beschermingsregime. Het integrale afwegingskader geldt voor de gehele Noordzee, met inbegrip van VHR-gebieden en gebieden met bijzondere ecologische waarden. Voor gebieden met bijzondere ecologische waarden bevat het afwegingskader enkele specifieke overwegingen, met name bij het bepalen van redenen van groot openbaar belang en bij het compenseren van effecten. Voor VHR-gebieden gelden eveneens aanvullende overwegingen bij het bepalen van dwingende redenen van groot openbaar belang en het compenseren van effecten. Deze zijn grotendeels te vergelijken met die voor gebieden met bijzondere ecologische waarden. Voor VHR-gebieden geldt een afwegingskader op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 (analoog aan artikel 6 van de Habitatrichtlijn). Dit is inmiddels geïmplementeerd in de Nbw 1998 (paragraaf 4.9). Onder het integraal afwegingskader Noordzee gelden onder andere de volgende voor de offshore industrie relevante toetsen: Voorzorg Deze toets is kortweg gericht op het vooraf voorkomen en beperken van milieueffecten. Voorzorg is veelal verankerd in het beleid en de bestaande praktijk in de offshore industrie (opstellen van milieueffectrapportages voor winningsactiviteiten; zorgvuldige omgang (vervanging/uitfasering) van schadelijke mijnbouwhulpstoffen). Nut en noodzaak Olie- en gaswinning geschieden volgens de nota Ruimte om dwingende redenen van groot openbaar belang. Dit betekent dat offshore mijnbouwactiviteiten in beginsel kunnen plaatsvinden op de gehele Noordzee, ook in gebieden met bijzondere ecologische waarden of VHRgebieden en nut en noodzaak in beginsel niet per geval hoeft te worden onderbouwd. Beperking en compensatie ecologische effecten Als uitgangspunt geldt dat wanneer een activiteit negatieve effecten heeft, deze eerst met maatregelen worden beperkt (gemitigeerd). Schade die niet voorkomen kan worden, moet zo veel mogelijk worden gecompenseerd. Alleen significante effecten hoeven te worden gecompenseerd (waar mogelijk in natura). Voor compensatie buiten de gebieden met bijzondere ecologische waarden en VHR-gebieden (Voordelta en Kustzee ten noorden van Petten) geldt een inspanningsverplichting. Binnen deze gebieden geldt een resultaatsverplichting. Overigens wordt opgemerkt dat in geen tot nu toe uitgevoerde MER sprake was van significante effecten. Dit betekent dat er geen sprake is van compensatieverplichtingen. Voor nieuwe offshore activiteiten in (toekomstige) VHR-gebieden moet het afwegingskader Nbw 1998 worden doorlopen en moet een vergunning volgens de Nbw worden aangevraagd. Onder de basisbescherming/voorzorgprincipe wordt getoetst aan instandhoudingsdoelstellingen. Wanneer er significante effecten verwacht worden, moet onderzocht worden of alternatieve oplossingen mogelijk zijn. Op basis van de Nbw 1998 geldt een compensatieverplichting wanneer natuurwaarden van een VHR-gebied worden aangetast (resultaatsverplichting), zie ook paragraaf 4.10.

Bijlage F Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

1 van 2

Indien evenwel is vastgesteld dat er sprake is van een aantasting van de natuurlijke kenmerken van een VHR-gebied en er geen alternatieve oplossingen zijn, dienen de dwingende redenen van groot openbaar belang te worden afgewogen tegen het belang van de natuurlijke kenmerken van het gebied. Naar verwachting zullen olie- en gasprojecten overigens geen schadelijke effecten op de natuurlijke waarden van de Noordzee hebben (bovenstaande zinnen dienen bij de par). Nut en noodzaak te staan; in VHR-gebieden weeg je dwingende redenen van groot openbaar belang dus wel af). Door de maatregelen die in de loop der tijd getroffen zijn, zijn de nadelige milieueffecten van olie- en gasplatforms sterk gereduceerd. In het RIKZ/Alterra15 onderzoek naar de ecologische effecten van het gebruik van de Noordzee is bovendien aangegeven, dat de impact van olie- en gasprojecten beperkt tot marginaal kan worden geacht. Wel kunnen er negatieve effecten zijn op trekkende vogels (desoriëntatie door platformverlichting). Hiervoor dienen mitigerende maatregelen te worden getroffen. Of behalve beperking ook compensatie in de Noordzee aan de orde is, wordt bepaald door de mate waarin zich significante effecten voordoen. Zoals hierboven vermeld, blijkt uit geen een voor de olie- en gaswinning opgesteld MER dat sprake is van significante effecten. In antwoord op de vraag van NOGEPA of de formulering van instandhoudingsdoelen, evenals het aanwijzingsbesluit VHR-gebieden, onderhevig is aan inspraak, heeft LNV aangegeven dat instandhoudingsdoelen in een integraal onderdeel uitmaken van het aanwijzingsbesluit per gebied. Aanwijzingsbesluiten worden ter visie gelegd met het oog op inspraak. De geformuleerde instandhoudingsdoelen zullen hierbij als toetsingskader gelden voor de mogelijke (significante) effecten van de ingreep.

Bijlage F Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

2 van 2

Bijlage G

Duurzaam ondernemen

Implementatie in de BMP-4-periode In de lijst van onderwerpen is een prioritering aangebracht, waarvan vervolgens de top vier wordt opgenomen in de BMP’s.

x

x x

xx

xx

Scoren

x x x

x

x x x

x

x x x x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x x

x x

x

x

x xx xx

xx xxx

xx

x

xx

xxx xxxx

x xx xxx

xx

x

x

x

xxx

xxx x

xxxx xxxx

xxx

x xxxx

xxx xxx

Voor deze werkwijze is gekozen om de inspanning die voor het uitwerken van de verschillende onderwerpen gezamenlijk zal moeten worden geleverd realistisch te houden. Naast de top vier onderwerpen zijn de individuele maatschappijen vrij om overige onderwerpen in de BMP’s te adresseren. Ranking van de onderwerpen Op basis van de categorieën die in Tabel 8 zijn genoemd onder Scoren is een ranking van de onderwerpen gerealiseerd. In paragraaf 5.1 is het resultaat van de ranking uitgewerkt. Hieronder worden de categorieën nader verklaard. Additioneel/Verbreding Additioneel ten opzichte van de huidige praktijk en manier van werken. Verbreding in de zin dat ook ‘buiten het hek’ wordt gekeken. Relevantie BMP-4 In hoeverre wordt verwacht dat de resultaten van deze onderwerpen relevant zijn tijdens de BMP4-periode (urgentie, toepasbaarheid).

Bijlage G Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

Resources kosten?

Netto Impact PPP

x x

Stakeholder betrokkenheid?

Relevant in BMP-4?

xxxx

Duurzaamheidsaspecten Opslag in de ondergrond Duurzame installaties Ketenbeheer Stoffen Ketenbeheer Gasketen Biodiversiteit - gedragscode Biodiversiteit - database offshore Transport samenwerking Decommissioning Energielevering zekerheid

Kans op succes?

Additioneel/Verbreding?

Gezamenlijk

Individueel

Veranderende weten regelgeving

Belangrijke duurzaamheids issues

x x

Integrale besluitvorming

x x x

Profit

Planet

Duurzaam ondernemen matrix

People

Tabel 8

1 van 2

Netto impact op People, Planet, Profit Indien succesvol, wat zijn dan de te verwachten voor- en nadelen met betrekking tot People, Planet en Profit? Kans op succes Wat is de kans dat de studie of inventarisatie leidt tot implementatie en realisatie van de People Planet Profit netto impact? Stakeholder betrokkenheid In hoeverre worden de belangrijkste stakeholders (voor een bepaald onderwerp) betrokken bij de studie/inventarisatie en/of de implementatie? Resources/kosten Hoeveel tijd/resources moet in de verschillende onderwerpen worden gestoken en zijn de geschikte mensen hiervoor beschikbaar? Hoeveel geld moet worden uitgetrokken om werk uit te besteden? Op te nemen onderwerpen in het BMP-4 Na verwerking van de scoringsresultaten onder de werkgroepleden zijn de stemmen opgeteld. Deze optelling is een niet gewogen optelsom van de stemmen. De top vier is als volgt: • Ketenbeheer Gasketen. • Opslag in de ondergrond. • Biodiversiteit Gedragscode. • Decommissioning.

Bijlage G Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

2 van 2

Bijlage H

Gezamenlijke acties in het kader van het BMP-4

De door NOGEPA (al dan niet met de overheden) gezamenlijk uit te voeren acties zijn als volgt: Actualisatie Groslijst • Actualisatie van de NOGEPA-groslijst voor niet-IPPC installaties in relatie tot de Regeling aanwijzing BBT-documenten (Staatscourant 28-11-05, nummer 231) CIW rapport Stand der Techniekoffshore lozingen, OSPAR BAT/BEP document Environmental aspects of on and off-site injection of drill cuttings and produced water en andere brondocumenten voor BBT (al dan niet in overleg met de overheid). Br NeR • In 2006 zal een werkgroep onder voorzitterschap van VROM voorstellen uitwerken voor een aanpassing van de BR NeR. NOx-emissiehandel • NOx; totale lijst met mijnbouwinstallaties die voor 1 januari 2011 zullen sluiten (in het kader van emissiehandel in NOx-emissierechten offshore). Benzeen • Benzeen; overzicht van noodzakelijke maatregelen ter verdere uitvoering van de Benzeenovereenkomst. Olie • De wijze waarop gedispergeerde olie, opgeloste olie en totaal olie wordt bepaald vanaf 1 januari 2007 (in samenwerking met de overheid). • De wijze waarop toegepaste analysemethoden voor olie in water tegen de nieuwe referentiemethoden worden gecalibreerd. Radioactiviteit • Voor de nog steeds geldende problematiek met betrekking tot het LSA zal zowel technisch als politiek worden gezocht naar een oplossing. Duurzaam ondernemen • Gasketen-studie. • CO2-opslag. • Gedragscode Noordzee. • Duurzame mogelijkheden voor verwijdering (of niet) van offshore platforms.

Bijlage H Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie R050718f d.d. 15 september 2006

1 van 1

Handreiking BMP-4 Olie- en gaswinningsindustrie

Recommend Documents