HANDREIKING BIJ GELOOFSOPVOEDING Paasvuur De paaswake beginnen we in een donkere kerk. We lezen het scheppingsverhaal, waarbij de elementen van aarde, lucht, water en vuur worden genoemd. En natuurlijk ook de schepping van plant, dier en mens. Het scheppingsverhaal is zo mooi dat het niet belangrijk is of het wel of niet echt gebeurd is. Mensen hebben verhalen nodig om het onbegrijpelijke een beetje te verstaan. Daarna wordt het paasvuur ontstoken, dat het donker al een beetje verdrijft. Aan het paasvuur ontsteken we een grote nieuwe paaskaars, die het licht van de verrezen Christus symboliseert. De paaskaars is indrukwekkend, ook vanwege de betekenis. Er staan symbolen op. Het is de moeite waard om die eens van dichtbij te kijken. Het is een kruis en de symbolische weergave van de evangelisten. Mattheus is afgebeeld als mens, Marcus als leeuw, Lucas als stier en Johannes als adelaar. De afbeelding van de mens verwijst naar de menswording van Christus, de stier naar het offer dat hij heeft gebracht, de leeuw staat voor zijn verrijzenis en de adelaar voor de Hemelvaart. De paaskaars is bijna een kort stripverhaal over het leven en sterven van Jezus. Ook staan er nog de letters Α en Ω op, alfa en omega, de eerste en de laatste letter van het Griekse alfabet. Het begin en het einde, God was betrokken bij het begin van de schepping en zal er ook aan het einde van het leven zijn. Het paasvuur in de paaswake is best mooi en indrukwekkend, zeker als je bedenkt dat het verwijst naar het licht dat in de wereld is gekomen. In de paastijd worden op veel plaatsen in Nederland paasvuren ontstoken. Het is een heel oud gebruik en natuurlijk niet toevallig dat deze vuren verwijzen naar het paasvuur in de liturgie. Want is het jullie ook opgevallen dat er op veel plaatsen wordt gesnoeid en gezaagd vóór de lente echt begint? Wat is er mooier om van dat hout een grote brandstapel te bouwen? En het vuur dat ieder verwarmt een Paasvuur te noemen! Zo hebben religie en cultuur warme raakvlakken. (Kijk op www.paasvuren.nl) Jeanne Rens, pastor Nr. 21 - Uit het parochieblad van maart 2009
Ga je mee op pelgrimstocht? Ga je mee? Wil je dat? Mee naar onbekende plekken? Ik heb een goed land bedacht Kom het samen maar ontdekken Gaandeweg zul je wel merken Wat je kunt, wie je wilt zijn En dan zul je ook ervaren Wie ik ben: Ik-zal-er-zijn (uit het Geloventhuiskoffertje Ga je mee?). Een pelgrimstocht is een al eeuwenlang beproefde manier om God te ontdekken. Mensen maken een (lange) reis naar een heilige plaats: Santiago, Lourdes of, dichterbij, Kevelaar. Daar hopen ze als gelovigen geraakt te worden. De weg erheen is minstens zo belangrijk als de aankomst. Met je geloof bezig zijn op een manier waarin alle zintuigen meedoen is uitermate geschikt voor kinderen. Waarheen? Een pelgrimstocht(je) met kinderen vraagt enige voorbereiding. Allereerst moet je jezelf de vraag stellen: wat is voor mij een heilige plaats, waar vind ik iets van God? Misschien in de natuur, in de kerk, tijdens het zingen, in het lezen van Bijbelverhalen, als mensen samen iets goeds doen voor een ander, bij het opsteken van een kaarsje bij Maria. Je eigen antwoord geeft de richting voor het pelgrimsdoel. Je kunt bijvoorbeeld een wandeling maken naar de lapjesboom Walrick of een kapelletje ergens langs de weg. Je zou ook onderweg gewoon stil kunnen houden en samen eens rond kijken naar Gods schepping. Misschien is je pelgrimsdoel een gezinsviering in de Ontmoetingskerk waar het kinderkoor zingt. Of een kerk waar je Bijbelverhalen kunt vertellen aan de hand van de glas-in-loodramen. Bij een veertigdagentijdmaaltijd kun je laten zien wat samen delen is met mensen dichtbij en veraf. Je kunt een kaarsje aansteken in de Molenstraatkerk of het kapelletje aan de Floraweg ( bij de kinderboerderij en de molen). En wist je dat Museumpark Oriëntalis ooit gebouwd werd als alternatief pelgrimsdoel voor mensen die het heilige land niet konden bereiken? Ook met kinderen is het er naar toe gaan, bij voorkeur lopend of per fiets, minstens zo belangrijk als het doel zelf. Want het meeste van God kwamen mensen al pratend onderweg op het spoor ... pastor Joska van der Meer Nr. 20 - Uit het parochieblad van februari 2009
Waar woont God? "Mam, waar woont God", vroeg mijn zoon opeens? Verrast door de vraag, vroeg ik: "Hoezo, wat bedoel je"? "Nou gewoon, weet jij waar God woont"? Ik zag een ondeugende schittering in zijn ogen en zei: "Nou misschien zit hij wel naast me". Toen keek hij mij vragend aan. Via internet had hij gelezen dat er een man God voor de rechter wilde dagen vanwege alle verschrikkelijke dingen die er in de wereld gebeuren. De oorlog, de honger en het geweld, waren de schuld van God en daarom klaagde deze man God aan. Nu had de rechter besloten dat God geen persoon was met een vaste woon- en verblijfplaats en dus niet gedagvaard kon worden. Kortom God had geen brievenbus. Ik vond het een bijzonder verhaal. Maar mijn zoon is niet snel met een antwoord tevreden. Dus herhaalde hij zijn vraag opnieuw: "Waar woont God"? "Ik weet niet waar God woont", zei ik, "maar ik geloof wel dat wij mensen zijn geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Dus dat ieder mens wel iets goddelijks met zich meedraagt". "O", reageerde mijn zoon weer, "maar dan heeft die man eigenlijk zichzelf voor de rechter gedaagd, want mensen zijn dan net zo verantwoordelijk voor de ellende die in de wereld gebeurt, als God die hij aansprakelijk stelt". Dat wat als een grapje begon leverde een mooi inzicht op, waar hij wel verder over na zal denken. Jeanne Rens, pastor Nr. 19 - Uit het parochieblad van december 2008
Sint Maarten Sint Martinus op zijn paard Deelde zijn mantel met zijn zwaard Hij gaf hem wat eten Hij gaf hem wat geld en liet zo zien dat elk mens telt Ieder jaar vieren we in de Ontmoetingskerk op 11 november Sint Maarten. Zijn levensverhaal is een mooi aanknopingspunt om met kinderen bezig te zijn met een belangrijke christelijke waarde: ieder mens telt. Waar de meesten de bedelaar over het hoofd zien, ziet Maarten de bedelaar. Het begint met dat zien. Toen en nu elk mens mee tellen. Het verhaal daagt uit om kinderen goed om zich heen te laten kijken: welke mensen tellen nu niet mee? Wie schreeuwen er nu om hulp? Wie kunnen er van mensen die je kent of mensen ver weg wel wat licht en warmte gebruiken? Zoals het kinderliedje luidt: Kijk eens om je heen, kijk eens om je heen, je bent in de wereld niet alleen ... Zien-oordelen-handelen Bij Sint Maarten volgen het zien, het oordelen en handelen elkaar razendsnel op. Hij vindt dat het niet kan dat er mensen kou en honger lijden. Hij kijkt vanuit de levensfilosofie van Jezus “Heb je naaste lief als jezelf’ naar de situatie. Maar je kunt ook de invalshoek kiezen ieder voor zich en het recht van de sterkste . Dan kun je met een gerust hart doorrijden. Maarten stopt en geeft dus de helft van zijn mantel weg (de andere houdt hij om zelf warm te blijven). Bovendien geeft hij de bedelaar wat eten en wat geld. Het blijft niet bij het zien en nobele gedachten. Zo laat hij zien dat elk mens telt. Aan ons de uitdaging om aan kinderen te laten zien dat elk mens telt. Het kan op vele manieren, het is ook maar net wie op je pad komt of waar je je oog op richt: met hen een kaartje maken voor zieke, meedoen aan een collecte, een keer spelen met een kind dat niet zo populair is. Het begint allemaal met samen goed om je heen kijken. En dan volgt de rest van het liedje vanzelf ... want wij willen samen delen, samen eten, samen spelen. Joska van der Meer, pastor Nr. 18 - Uit het parochieblad van oktober 2008
Op de middelbare … Aan het begin van de vakantie kwamen de kinderen thuis met hun rapport. Spannend … Hoe was de proefwerkweek gegaan? En hoe was het de brugklassers vergaan in het eerste jaar. Een jaar vol met nieuwe belevenissen en indrukken. Van de rapporten die ik zag, viel steeds op dat de jongeren een hoog punt hadden voor levensbeschouwing. "Ja, maar dat is een hartstikke leuk vak hoor!" Was het steevaste antwoord. Het deed me goed. Maar hoe zit het met geloven thuis? Een moeilijke vraag. Het doet een ander appél op ons dan 'lesstof' tot ons nemen. We zijn zelf in het geding. En wat is dan onze bagage? Er is een heel mooi koffertje Het geheim van het vuur vol materialen om bezig te blijven met God in jouw leven. Speciaal voor tieners met spirit. De inhoud is veelzijdig en boeiend. Kweetet is een kwintetspel met vragen over de vier evangeliën en de Handelingen van de Apostelen. Alle vragen zijn op te zoeken in een handzaam sleutelboekje. Het spelen van het spel voert je door vele bijbelse teksten en je komt veel te weten over het leven van Jezus en zijn leerlingen. Er zit ook een labyrintspel in het koffertje, Karakter. Tijdens je levensweg door het labyrint ontwikkel je een aantal eigenschappen waarmee je lastige situaties aan kunt en groeit als mens. Een spel gericht op karakter en levenservaring! In het koffertje zit een mooi boekje met bijbelverhalen en gedichten speciaal voor tieners en de suggestie om een aandachtshoekje te maken in je kamer. Een speciaal hoekje waar je spulletjes bij elkaar zet die voor jou belangrijk zijn en waar je in je hart mee bezig bent. Daar leg je neer wat je ook aan God wilt vertellen of vragen. In het koffertje zit een lichtdrager met licht van inspiratie, dank, verlangen en troost. Je kunt kiezen wat het beste bij jou op een bepaald moment past. Ook zijn er enkele kaarten met gebeden. Kortom een koffer vol bagage om met geloven bezig te zijn. Geloven thuis Het Geheim van vuur. Materialenkoffer voor jongens en meisjes 10 – 14 jaar. Uitgegeven door KBS Zie ook: www.geheimvanhetvuur.nl www.geloventhuis.nl Jeanne Rens, pastor Nr. 17 - Uit het parochieblad van augustus 2008
VAKANTIE - OP REIS Dag mevrouw Ik ben op reis door mijn leven Mag ik eventjes iets vragen? Ik ben al dagen onderweg en ik weet niet waar ik ben omdat ik de weg niet ken Kind ik ben zelf ook op zoek en ik weet de weg nog niet maar ik ga en ik geniet! Uit geloofskoffertje Ga je mee? www.geloventhuis.nl In de bijbel staan opvallend veel reisverhalen. Onderweg kom je soms zomaar geloof op het spoor. In een kruisbeeld aan de kant van de weg bijvoorbeeld. Het pas geharkte parkje eromheen laat al zien dat er iets is dat om eerbied en aandacht vraagt. "Wat staat daar mama?" Soms hoef je het opschrift dan alleen maar voor te lezen: Vereer niet dit beeld maar Jezus, jouw reisgenoot door het leven. Ook een loflied op de schepping ontstaat bijna vanzelf tijdens een wandeling in de natuur. Zelfs brandnetels leveren dan een geloofsgesprek op. Geprikt vroeg een kind verontwaardigd: "Waarom heeft God eigenlijk de brandnetels gemaakt?" Je kunt zo’n opmerking laten gaan of er samen over nadenken, ja waarom eigenlijk? Eigenlijk de beste aanleiding die er is om het scheppingsverhaal vooral een verhaal te laten zijn en geen letterlijk stappenplan. Vanuit het verhaal zouden de brandnetels in ieder geval ergens goed voor moeten zijn ... Onderweg alert zijn op geloofsuitingen spreekt kinderen aan omdat het vaak tastbaar is. Het zijn geen woorden maar daden: je ziet in een kapelletje mensen bidden of het branden van de kaarsjes. Een kerk, hoe klein of eenvoudig ook, ademt een heilige sfeer. Als je in Sint Walrick onder de lapjesboom staat zie je dat mensen steun zoeken bij God. Je kunt er natuurlijk aan voorbij lopen maar waarom zou je je kind en jezelf er niet even bij stil laten staan, even meebidden om hulp of ook een kaarsje aansteken. Om daarna weer verder te gaan en te genieten. En zo te geloven. Geloven is immers wandelen met God. Joska van der Meer, pastor Nr. 16 - Uit het parochieblad van mei 2008
Pasen Paastafel Een mooi versierde paastafel is een lust voor het oog en geeft al veel aanknopingspunten om te vertellen over het paasfeest. De eieren, de bloesemtakken, de vrolijke haasjes, kuikentjes en lammetjes wijzen allemaal naar nieuw leven. We vieren met Pasen immers dat leven zich kan vernieuwen. De doodse boom loopt weer uit, uit de graankorrel ontkiemt nieuw leven. Pasen is in de Joods-christelijke traditie meer dan alleen een lentefeest. In de Joodse traditie is Pasen vooral herdenken van bevrijding uit slavernij. Een feest waarop onze 5 mei slogan van toepassing is: vier vrijheid. Om dit tastbaar te maken zetten Joden met Pasen een bijzondere schaal op tafel met daarop ingrediënten die verwijzen naar de uittocht uit Egypte. Op Witte Donderdag schotelen we dit ook aan onze kinderen voor om ze het bevrijdingsfeest te laten proeven. Bij Jezus' laatste avondmaal stond deze schotel ook op tafel. Pasen is in de christelijke traditie het feest van Jezus' opstanding uit de dood. Even leek het erop of het leven en de boodschap van Jezus ten dode opgeschreven was. Alleen nog een dierbare herinnering. Maar niets bleek minder waar: op de paasmorgen was het graf leeg en werd het kruis een levensboom. Zijn leven werd een levendig voorbeeld voor velen tot op de dag van vandaag! Met Pasen vieren we dat Jezus leeft. Een kijktafel in de goede week In de week voor Pasen kun je met een kijktafel toeleven naar Pasen. Maak een hoekje met een groene ondergrond. Palmpasen: zet er een kruisje neer met een palmtakje (buxus), een versierde palmpaasstok en leg de kinderbijbel open bij het verhaal waarin Jezus wordt binnengehaald als een koning. Witte donderdag: zet op een wit kleedje een schaal met brood (matses) en druiven of wijnbeker bij en het verhaal van het laatste avondmaal. Goede vrijdag: leg aan de voet van het kruis een stapeltje stenen, een dode tak en een kaarsje met het verhaal van Jezus' kruisdood. Pasen: haal het kruis weg, maak van de stenen een grafheuvel met rondom volop bloemen, kuikentjes, een bloeiende tak, paaseitjes en het paasverhaal. Foto's en andere voorbeelden zijn te vinden op www.geloventhuis.nl Joska van der Meer, pastor Nr. 15 - Uit het parochieblad van maart 2008
Uitbundigheid en matigheid "Door de week lukt het niet altijd maar in het weekend eten we minstens één keer uitgebreid samen. Dan zijn er broodjes en praten we over van alles en nog wat. Zeker nu de kinderen ouder worden gaat dat beter. We bidden niet voor het eten maar we steken dan wel een kaars aan voor mensen aan wie we denken" Samen eten Allemaal samen gezellig rond de tafel, zo wordt het ideale gezinsleven vaak neergezet. De hectische praktijk van alledag geeft vaak een heel ander beeld: alleen al de wisselende werk-en sporttijden van ouders en kinderen zetten het samen eten onder druk. En als het er van wel van komt is het dan het gezellige rustpunt waar iedereen elkaar ontmoet? In de christelijke traditie is het samen eten altijd als belangrijk moment beschouwd voor de ontmoeting met elkaar en met God. Abraham ontdekt dat hij door gastvrij drie vreemdelingen voor een maaltijd uit te nodigen God zelf ontvangen heeft. En voor Jezus is samen eten dé gelegenheid om te laten zien waar hij voor stond: voor iedereen een plek aan tafel en delen wat je in huis hebt. Hij begon een maaltijd altijd met een gebed: Abba, vader dank u wel ... Thuis In de boven beschreven weekendmaaltijd zie je elementen van Jezus terug: de tijd nemen voor elkaar, stilstaan bij anderen en het aansteken van een kaars als een vorm van bidden, ook al wordt dat niet zo benoemd. De vader zei: "Het is onze manier om met geloof bezig te zijn, de kinderen zo laten voelen dat ze welkom zijn. Maar eigenlijk is het ook wel jammer dat we het niet aandurven om echt te bidden of een bijbelverhaal voor te lezen. Als we daar nou van jongsaf aan mee begonnen waren ..." Voor wie zoekt zijn er allerlei kinderbijbels, gebedsdobbelstenen en gebedenboekjes in omloop. Even belangrijk is: gastvrij het verlengstuk van de tafel regelmatig uitschuiven. En in de kerk In de kerk eten we iedere week samen brood ter nagedachtenis aan Jezus. En in de Veertigdagentijd eten we ook drie keer warm. Voor kinderen en ouders een hele belevenis om met mensen die je vooraf niet kent samen een sobere maaltijd te eten. Samen eten in de kerk maakt bovendien duidelijk dat je niet de enige bent die probeert het voorbeeld van Jezus in het dagelijks leven in te passen. Tips voor de 40dagentijd: - www.thuisgeloven.nl - www.vastenactie.nl - Forum Geloofsopvoeding via http://ontmoetingskerk.yourbb.nl/ Joska van der Meer, pastor Nr. 14 - Uit het parochieblad van januari 2008
Geloof, Hoop en Liefde Geloof, Hoop en Liefde zijn te koop in de vorm van hangertjes met een hartje, een anker en een kruisje. Maar hoe verwerf je in het dagelijks leven deze drie goddelijke deugden die een mens zielsgelukkig maken? En nog moeilijker: hoe geef je ze mee aan je kinderen? Ik geef een voorzet. Reacties en aanvullingen hoor ik graag op het forum Geloofsopvoeding. Hoop Hoop is een gerichtheid van het hart, voorbij de horizon verankerd. Hoop is ergens voor werken omdat het goed is. Hoop is niet hetzelfde als optimisme, evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen. Wel de zekerheid dat iets zinvol is, ongeacht de afloop of het resultaat. (Havel) Hoopvol zijn betekent dus je richten op wat goed en zinvol is, ongeacht of het 'in' is of kans van slagen heeft. Ieder kind zien als een teken dat God de hoop voor de wereld nog niet heeft opgegeven. Een kind een pluim geven als iets goed gaat bevordert de hoop veel meer dan zeggen "dat lukt je toch nooit". Hoopvol zijn kan ook betekenen niet wanhopig worden (ze leren het nooit) maar kijken naar wat er wel kan. Of zing hoopvol mee met het kinderkoor: Zolang er mensen zijn hebben we goede moed, een wereld op te bouwen waar liefde leven doet. Op weg naar Kerstmis is het iedere week ontsteken van een kaarsje op de Adventskrans ook een manier om onze hoop te voeden en zo de donkere dagen lichter te maken. Liefde Bij de doop beloven ouders allereerst hun kind te geven wat het nodig heeft: dagelijks brood, een glimlach van welkom, een woord van herkenning, een hand die vasthoudt en loslaat en ruimte geeft om te leven. Het zijn een paar manieren om liefde tastbaar te maken. "Ik zie je graag" zeggen ze in Vlaanderen. Op een speelzaal beginnen ze met een liedje: goedemorgen ...(naam kind) blij je weer te zien. Waarom zou je thuis zo de ochtend ook niet beginnen? Of zoals Annelies Wiersma schrijft: Ontdek in je kind iets wat je waardeert en waarvan je geniet en schud die deugd wakker door het te benoemen. Elk kind heeft die belangstellende, warme liefdevolle blik nodig die zegt: Ik zie je, ik hou van je. Kerstmis vieren is ook een uiting van geloof, hoop en liefde: durven te geloven dat liefde overwint door het wonder van dit Kind. Tips: - Annelies Wiersma: Haal het beste uit je kind en jezelf - www.geloventhuis.nl Joska van der Meer, pastor Nr. 13 - Uit het parochieblad van december 2007
Dat doet een mens deugd! Veel mensen hebben het over het belang van normen en waarden. Ouders zeggen: ik wil mijn kind leren het goede te doen. Maar hoe doe je dat? Eén van de manieren is het bijbrengen van deugden. Een deugd is een gewoonte, zodat je niet telkens kiezend en tobbend tot handelen wordt gebracht, maar er een gewoonte ontwikkeld is, waardoor het goede als het ware spontaan en met vrolijkheid gedaan wordt. Er zijn heel wat deugden te benoemen. In de christelijke traditie worden, in navolging van de Griekse filosofie, 4 kardinale deugden benoemd: moed, matigheid, rechtvaardigheid en verstandigheid. Deze vier deugden zijn als een scharnier, waar het om draait in een mensenleven. Het zijn humanistische deugden, ze zijn belangrijk voor iedereen. Verstandigheid blijft verstandigheid of je nu gelooft of niet. Daarnaast zijn er later 3 goddelijke deugden toegevoegd: geloof, hoop en liefde. Hierover zegt Paulus: ik wijs u een buitengewoon voortreffelijke weg. Leef vanuit de drie dingen die altijd blijven bestaan: geloof, hoop en liefde maar de liefde is het voornaamste. Ze zijn minder concreet maar maken dat je gelovig = vol vertrouwen in het leven staat. In de gezinsvieringen gaan we dit jaar steeds nadenken over wat deze deugden betekenen. Zo willen we bij ouders en kinderen en iedereen die het horen wil het denken op gang brengen over een leven dat 'deugt'. Dit onder het motto: Af en toe een deugniet zijn mag best maar elk mensenleven wordt er mooier en beter van als het door deze 7 deugden getekend wordt! We zijn begonnen met Moed want het vraagt moed om een goed mens te worden en te blijven! Leestips: - Het grote deugdenboek voor ouders en kinderen (Linda Kavelin Popov) - Spiritualiteit voor managers: leidinggeven vanuit waarden en deugden (Anselm Grün) Joska van der Meer, pastor Nr. 12 - Uit het parochieblad van oktober 2007
School De vakantie is ten einde. De kinderen gaan weer naar school. En aangezien ik 'juf' ben op de basisschool, ga ik weer met ze mee. Wat er op basisscholen met het geloof gedaan wordt is heel wisselend. Op sommige scholen wordt er dagelijks gebruik gemaakt van Trefwoord. Deze methode brengt met behulp van thema's de belevingswereld van het kind - in de hedendaagse, multiculturele en religieuze samenleving - en de wereld van de bijbel bij elkaar. In dit treffen van twee werelden leert het kind in dubbel opzicht. De eigen levenservaringen dragen er toe bij de bijbelverhalen beter te begrijpen. Omgekeerd biedt de bijbel een andere blik op de dagelijkse werkelijkheid. Er zijn ook scholen die deze methode alleen gebruiken om er af en toe eens ideeën uit te halen. Dan zijn er nog de scholen waar het geloof alleen rond Kerst en Pasen even ter sprake lijkt te komen ... Toch vind ik het niet eerlijk scholen hierop te bekritiseren. Want hoewel het woord 'godsdienst' vaak niet meer letterlijk op het rooster te lezen staat, wordt er tegenwoordig op alle scholen veel gepraat over normen en waarden. Op elke school leren ze de kinderen hoe je omgaat met anderen en met andermans gevoelens. Daarnaast leren we de kinderen dat ze aardig moeten zijn voor elkaar en dat ze elkaar moeten helpen. We leren ze respect te hebben voor andere mensen, hoe die mensen er ook uit zien en waar ze ook vandaan komen. Wat ook op elke school besproken zal worden met de kinderen is dat ze dankbaar moeten zijn voor alles om zich heen en zorgvuldig om dienen te gaan met al dat moois. En tot slot leren we ze natuurlijk ook nog dat ze vertrouwen mogen hebben in wat het leven ze brengt en dat ieder mens telt. Natuurlijk zijn bijbelverhalen een mooie manier om bovenstaande zaken over te brengen op de kinderen. Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk toch om de boodschap. En die brengt iedereen toch op zijn eigen manier. Mariska Gommans Nr. 11 - Uit het parochieblad van augustus 2007
Vakantie De opvoeding van de kinderen gaat het hele jaar door, vakantie of niet! Ook voor de geloofsopvoeding heeft de vakantietijd vele kansen te bieden. Als we op vakantie gaan is het een mooi moment om de reis te beginnen met een reisgebed. We hoeven niet te zoeken naar vaste formules. Bidden is praten met God, dus waarom niet aan God vertellen dat we met elkaar op weg gaan. We vragen God om een veilige reis, zo kunnen we bijvoorbeeld bidden: geef de chauffeur een waakzaam oog en een veilige hand. Behalve dat we bidden voor een veilige en goede reis, kunnen we ook vragen dat we een leuke en gezellige tijd mogen beleven met elkaar en na een tijdje weer veilig thuis zullen komen. Een reisgebed markeert het moment van vertrek, je vraagt om zegen voor elkaar. Kinderen kunnen erop hun eigen manier woorden aan geven. Bijvoorbeeld dat het met de vriendjes en vriendinnetjes die thuis blijven ook goed zal gaan. Op de vakantieplek, waar die ook is, zijn er gelegenheden volop, om geloofsopvoeding in te vullen. Ieder bezoekt wel een kerkje of een kapel. Kinderen vinden kaarsjes branden altijd wel leuk. Je kunt ze ook uitdrukkelijk vragen het kaarsje voor iets of iemand aan te steken en er even bij stil te staan of een gebedje te zeggen. Ook de heilige beelden, die in veel oude kerken te vinden zijn, kunnen uitnodigen tot verhalen. Heiligen zijn mensen die op een bijzondere manier hebben geleefd en dikwijls goede werken hebben verricht en daarmee bijzonder waren in de ogen van God. Wanneer ben je bijzonder voor God? En is iedereen dat niet op zijn eigen manier ... Wat je kunt vertellen en de manier waarop is afhankelijk van de leeftijd van het kind, maar het gevoelig maken voor bijzondere plaatsen dat kan al heel jong beginnen. Daarvoor hoef je niet ver te gaan. Onze eigen stad heeft van die mooie plekjes waar verleden en heden elkaar raken om eens rustig te gaan kijken ... Geloven is in de vakantie niet anders, misschien hebben we nu wel de tijd om verhalen te vertellen en door te geven. Pastor Jeanne Rens Nr. 10 - Uit het parochieblad van juni 2007
Op weg naar Pasen Wat kunnen we onze kinderen aanreiken als we Pasen meer willen laten zijn dan het feest van de gekleurde eieren? Het geloofsverhaal van Pasen is misschien wel het moeilijkste verhaal om aan kinderen uit te leggen. Immers het gehele mysterie van ons geloof ligt er in opgesloten. Ik grijp graag terug op de Kijkbijbel met tekeningen van Kees de Kort. Hoewel meestal gezegd wordt dat de Kijkbijbel voor de kleintjes is, is dit boek met Pasen goed bruikbaar voor basisschoolkinderen. De tekeningen zijn duidelijk met sprekende kleuren. De tekst is kort en helder. Wat mij vooral raakt zijn de emoties die uit elke tekening spreken. De angst van Jezus in de Hof van Olijven, zijn gelatenheid als de soldaten hem arresteren, de ontluistering van een koning met een doornenkroon. Steeds donkerder worden de kleuren, bedroefder de gezichten, tot Jezus tenslotte sterft aan het kruis. Het is een treurig verhaal en tot zover kunnen we het nog wel verwoorden. En dan wordt het Pasen ... Op Paasmorgen begint het voorzichtig lichter te worden en zien we verwonderde vrouwen bij een weggerolde steen ... Hun monden vallen open van verbazing. Zo staan wij ook als onze kinderen vragen: hoe kan dat dan? Wij hebben geen andere woorden dan die ons worden aangereikt, dat Jezus uit de dood is opgestaan. Dat het licht van het donker heeft gewonnen. Dat het God is die Jezus het leven aanreikt... We weten niet precies hoe het kan, maar we willen graag geloven dat voor God het leven sterker is dan de dood en dat we net als Jezus voort mogen leven in Gods licht. Het beeld van de lente is dan zeer behulpzaam om uit te drukken wat zo moeilijk te zeggen is, over het leven dat weer verder gaat, soms op een andere manier. Dat het licht en de warmte na een koude winter weer alles laat groeien. Sla gerust de kinderbijbels eens open en vertel het verhaal van Palmzondag tot en met Paasmorgen. Wie weet welke inzichten onze kinderen ons aanreiken. Ook geloven groeit als we het delen. Pastor Jeanne Rens Nr. 9 - Uit het parochieblad van maart 2007
Vasten Op Aswoensdag 21 februari begint de Vastentijd. Vroeger stond het daadwerkelijk vasten centraal. Nu ligt het accent veel meer op bewust leven. Hoe leef je goed samen met anderen, het milieu en met God? Wat wil ik mijn kinderen meegeven? "We laten ons kind dopen omdat we het mee willen geven wat voor ons van waarde is". Op Aswoensdag wordt gelezen: Waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn. Het is een oproep om stil te staan bij immateriële waarden. Schatten op de aarde, zo redeneert men in de bijbel, gaan immers roesten of kunnen gestolen worden. In de kerk zetten we daarom een schatkist neer waarin we symbolisch zaken doen die je als schatten van de hemel zou kunnen betitelen. Je komt dan al snel op waarden als vertrouwen, samen delen, aandacht hebben voor anderen ... Schatten van kinderen zijn haast zulke schatkistjes. Wat wil je in hen stoppen, wat wil je hen meegeven? In de veertigdagentijd zou je over deze vraag na kunnen denken en aan wat je belangrijk vindt. Wat kan ik met mijn kinderen doen? Voor kinderen helpt een aftelkalender om de tijd tot Pasen als een bijzondere tijd te ervaren. Je kunt daarbij het accent leggen op afzien van (vastentrommeltje) of het goede doen (schatkist). Eén of andere manier van vasten (zie Vastenaktie hiernaast) kan kinderen helpen om te ontdekken dat Minder smaakt naar Meer. Met dit thema zijn er ook vastenmaaltijden in de kerk. Samen met anderen sober eten en zo geld ophalen voor een goed doel geeft aanknopingspunten voor gesprek over het dagelijks brood en ander eten. In een schatkist bewaar je dingen die je belangrijk vindt. Dat kunnen verhalen zijn of herinneringen aan mooie momenten en blije gezichten. Zulke schatten kun je gaan verzamelen, bijvoorbeeld door bijbelverhalen over Jezus of andere mooie verhalen te lezen. Of door samen acties te bedenken om anderen te helpen (bijvoorbeeld door mee te doen met de Vastenaktie of kaartjes te sturen naar mensen die het moeilijk hebben). Meer tips: www.geloventhuis.nl Joska van der Meer, pastor Nr. 8 - Uit het parochieblad van februari 2007
Kerstmis Welk verhaal vertel je? Kerstmis, geen feest maakt op kinderen zoveel indruk als dit feest van schittering en lichtjes. Je hoort volwassenen nog wel eens verzuchten: het wordt nooit meer zo mooi als het vroeger als kind was. Alleen al omdat je nu zelf de lichtjes uit de knoop moet halen voor ze gaan stralen in het donker! In veel nostalgische verhalen komt de kerststal van zolder. Het stalletje met het kerstkind als stralend middelpunt. Het baby'tje dat daar pas op kerstavond met de grootste omzichtigheid in wordt gelegd. Dat ritueel maakt duidelijk waarom er feest gevierd wordt: Jezus is geboren! In veel kerstversiering is die boodschap niet meer terug te vinden. Kerstmis is een winters landschap, de kerstboom en de kerstman. Maar je vindt ook kerstkleurboeken met tekeningen van Maria en Jozef en het kindje Jezus in de stal. Er zijn Adventskalenders (ook met chocolaatjes) waar achter het laatste luikje het kerstverhaal staat. Je kunt kiezen of je een opklapbaar boekje in je kerstboom hangt getiteld vrolijk kerstfeest, (de kerstman) een stille nacht (engelen) of er is een kindeke geboren (bijbels kerstverhaal). Om kinderen vertrouwd te maken met het kerstverhaal, het geboorteverhaal van Jezus, zullen ze het wel ergens moeten horen. Dat kan thuis door een kerststal, een film of boek waarin het wordt verteld. In de kerk vertellen we het verhaal op kerstavond in de Herdertjesviering en gezinsviering in geuren en kleuren. De kerk zal versierd zijn met veel engelen. Engelen als boodschappers van God, die met hun komst een vonkje hemel op aarde laten overslaan. De boodschap die zij (en wij!) over willen brengen aan kinderen is: God heeft hart voor de wereld en de mensen. In dat kleine kindje Jezus is zichtbaar geworden dat voor God ieder mens telt. Nr. 7 - Uit het parochieblad van december 2006
Bijbel Tussen het speelgoed bij het Kruidvat liggen zomaar twee verhalen uit de bijbel. Mooie en goedkope prentenboeken met het verhaal van de ark van Noach en het gevecht tussen David en Goliath. Deze verhalen kom je in de meeste kinderbijbels tegen. Kennelijk worden ze voor kinderen geschikt en belangrijk gevonden. Geschikt om voor te lezen zijn ze zeker. Niets mooiers voor kinderen als dieren, veel dieren. Playmobiel heeft niet voor niets een ark van Noach uitgegeven! En het gevecht tussen de kleine jongen David en de zwaarbewapende Goliath past bij de populariteit van piraten en ridderverhalen. Maar menig ouder schrikt als ze gaan voorlezen. Bijbelverhalen vertel je toch om een kind iets mee te geven van "samen spelen, samen delen"?! Om de ark te laten varen is er wel een vloed nodig. Waar blijven al de buren van Noach en al die andere dieren? En al dat vechten, de bijbel is toch een vredelievend boek? Kun je deze verhalen maar beter niet vertellen? Sommige mensen kiezen ervoor geweld ver weg te houden bij kinderen, van anderen mogen ze juist alles zien "om te weten wat er te koop is in de wereld". Die persoonlijke keuze bepaalt mede hoe je staat tegenover bijbelverhalen waar geweld in voor komt. Wie ervoor kiest toch zulke verhalen door te vertellen kan hiermee een kritisch geluid laten horen tegen geweld. Bij de strijd tussen David en Goliath wint immers niet de zwaarbewapende krachtpatser maar een herdersjongen met katapult. Zo wordt duidelijk dat groots machtsvertoon en wapengekletter niet altijd overwint! Het verhaal van Noach begint bij een geweldsuitbarsting van God omdat de mensen er samen zo’n puinhoop van maken. Maar uit de rest van het verhaal blijkt dat radicaal opnieuw beginnen niet de oplossing is. God beloofd nooit meer zo verwoestend te werk te gaan. En bovendien zorgt hij ook voor redding, geen soort gaat verloren. Voor iedereen is er een nieuw begin mogelijk onder de regenboog! Het is wel zaak om goed te kijken of die kritische noot in de tekst en tekeningen ook tot uitdrukking komt. Bovendien hoeft het natuurlijk niet bij het voorlezen te blijven, het zijn ook geweldige verhalen om te praten over hoe mensen als goeien en slechteriken met elkaar omgaan! Op zondag 3 december kunt u na de gezinsviering om 12 uur boeken met zulke geweldige verhalen inzien en kopen. Joska van der Meer, pastor Nr. 6 - Uit het parochieblad van october 2006
Praten over geloof Met kinderen over het geloof praten is niet altijd voor iedereen even gemakkelijk. Gelukkig is er in deze tijd van computers en internet een redelijk aanbod van websites die u daarbij kunnen helpen. Een aantal van deze websites heb ik voor u op een rijtje gezet: Op de site www.geloventhuis.nl vindt u een heleboel leuke ideeën en tips die thuis makkelijk uitvoerbaar zijn. Ook vindt u er een forum, waar je als ouders met elkaar kunt "praten" over dingen waar je tegenaan loopt wat betreft geloofsopvoeding. De site www.christiancomputergames.net is niet zozeer voor de ouders, maar voornamelijk voor de kinderen zelf. De naam van de site zegt het eigenlijk al: Je vindt hier diverse verantwoorde computer-spelletjes met als thema het geloof. Voorbeelden van spellen zijn memorie met plaatjes uit de bijbel, of een rebus of quiz. Ook staan er een aantal leuke puzzels en een heleboel kleurplaten op. Een site die zowel voor u als voor uw kind interessant kan zijn is www.kindengeloof.nl Deze site is gesplitst in twee delen: Eén deel is voor de ouders, waar u onder andere antwoorden vindt op geloofsvragen die je van kinderen kunt verwachten. In het gedeelte voor de kinderen staan bijvoorbeeld leuke knutselopdrachten. Op de site www.bijbelverhalen.nl worden de Bijbelverhalen verteld op een manier die kinderen aanspreekt en die ze goed kunnen begrijpen. Er staan zowel verhalen uit het oude als uit het nieuwe testament op, maar ook andere verhalen rond het thema geloof. De laatste site die ik u wil aanraden is de site www.sgonet.nl Deze site is van een uitgeverij en u vindt daarop een lijst van boeken en materialen die u kunt bestellen om thuis samen met uw kind met het geloof bezig te zijn. Mariska Menken Nr. 5 - Uit het parochieblad van juni 2006
Pinksteren De symbolen die bij Pinksteren horen zijn de duif, vuur en wind. De neerdalende duif is het belangrijkste symbool van het pinksterfeest. Hij symboliseert als het ware de postbode van God die het goede nieuws komt brengen. Vuur is het symbool van licht en warmte. Gods geest wil, net als vuur, licht en warmte geven aan de mensen. Wind is de kracht die alles in beweging zet. Je ziet de wind niet maar wel wat hij doet en je kunt hem voelen. De wind is dus eigenlijk net een beetje als God. In de Kijkbijbel staat dat er opeens wind en vuur is in het huis van de leerlingen van Jezus. Ze krijgen de Heilige Geest. Ze krijgen de moed en de kracht om iedereen te vertellen over Jezus. De leerlingen komen in beweging. Een mooi boekje dat aansluit op het pinksterverhaal is het boek: Kan God de wind zien? Uit de serie Mijlpaaltjes (Gideon boek) Het gaat over een moeder die haar kinderen een antwoord probeert te geven op de vraag of God bestaat. Een vriendinnetje had gezegd dat God niet bestaat omdat je Hem niet kunt zien. De moeder neemt de kinderen mee naar het park en maakt daar de vergelijking met de wind. De wind kun je niet zien maar je ziet wel wat hij doet en je kunt hem goed voelen. Na een goede voorbereiding ontvangen kinderen uit groep 8 op eerste Pinksterdag in onze kerk het Vormsel. Ze vliegen uit op eigen kracht. Hopelijk met de wind mee in de goede richting. Marja Moerbeek Nr. 4 - Uit het parochieblad van maart 2006
Met kinderen op weg naar Pasen. Vasten Het eerste wat me te binnenschiet is het woord vastentrommeltje. Dit komt ieder jaar in de vastenperiode in ons gezin wel een keer ter sprake. "Ja, mama had vroeger in de vastentijd een trommeltje en elk snoepje dat ik kreeg stopte ik daarin en bewaarde ik tot Pasen" Ik weet niet meer of dat ook altijd lukte en of er tussentijds niet eens stiekem werd gesnoept. Wel weet ik dat we er trots op waren als die trommeltjes met Pasen goed gevuld waren. Vasten, je kunt proberen wat soberder te leven en misschien kun je van wat je overhoudt iets weggeven aan een ander. De kinderen die de Eerste Communie gaan doen zamelen geld in voor een goed doel door bijvoorbeeld klusjes te doen voor een ander. Ze krijgen hiervoor een speciaal spaarpotje. In de veertigdagentijd doen wij ook altijd minstens één keer mee aan een veertigdagentijdmaaltijd. Samen met jong en oud gezellig eten van een sobere maar voedzame maaltijd en na het eten is er voor jong en oud een activiteit. Onze kinderen vinden vooral het maken van de palmpaasstok na de laatste veertigdagentijdmaaltijd erg leuk. De palmpaasstok gaat dan ook op Palmzondag mee naar de kerk. Ik vertelde mijn kinderen dat het eigenlijk de bedoeling is dat je de stok maakt voor een ander en weggeeft aan iemand die ziek is of alleen. Omdat de kinden dat toch wel moeilijk vonden, maken we nu ieder jaar één extra stok om weg te geven. Een leuk boek om te lezen met jonge kinderen is het boek van Jacques Vriens en Dagmar Stam: Drie ei is een paasei. Bij ons nog steeds favoriet. Enkele andere titels: * * * *
Stilte a.u.b. Ik denk aan kip van Hans Hagen en Harry Geelen Rupsje Nooitgenoeg door Eric Carl Het Paasverhaal door Brian Wildsmith De Kijkbijbel (blz. 286 tot 311) door Kees de Kort
Marja Moerbeek Nr. 3 - Uit het parochieblad van februari 2006
Opvoeden vanuit beloften Kersttijd. Een pasgeboren kind roept op tot bezinning. Ieder pasgeborene laat mensen nadenken over wat belangrijk is in het leven. Wat geef je een kind mee? In de doopbelofte van doopouders zit een eerste antwoord. Hen wordt gevraagd hun kind te geven waar het om vraagt: dagelijks brood, een glimlach van welkom, een woord van herkenning, een hand die vasthoudt en loslaat en die ruimte geeft om te leven. Het is de basis voor opvoeden in de Geest van Jezus Christus. Nieuwjaar. Tijd waarin kinderen met sterretjes schrijven in de lucht. Dit gebeurt tegenwoordig het hele jaar door in korte filmpjes bij de KRO. Mensen schrijven een belofte in de lucht. Het zijn de 10 geboden die vertaald zijn naar 10 beloften: Als je ze zo op een rij ziet staan, is het een aardig lijstje om voor ogen te houden bij geloofsopvoeding. Allereerst door de inhoud: 1. God is er 2. ik eerbiedig 3. deze dag is heilig 4. ik respecteer mijn afkomst 5. ik wil leven 6. ik ben trouw 7. ik heb genoeg 8. ik ben eerlijk 9. mijn liefde is puur 10.
ik ben dankbaar
Bovendien wijst het je de weg naar leven vanuit beloften. Zoals Jezus steeds probeerde te benadrukken wat goed is, wat mag (in plaats van geboden en verboden). Je komt dan uit bij wat van waarde is. En dan volgen de normen vanzelf. Pastor Joska van der Meer Met dank aan jongeren van jongerenkoor Les Etoiles die de 10 beloften als thema kozen voor hun jubileum-viering. Nr. 2 - Uit het parochieblad van december 2005
De donkere dagen komen er aan. De behoefte aan licht groeit naarmate het buiten donkerder wordt. In de kerk beleven we de donkere dagen voor Kerstmis, de Adventstijd, altijd heel bewust. Het is een tijd vol verwachting. Dat sluit aan bij de verwachtingen van kinderen rond Sinterklaas en Kerstmis. Een prima tijd dus om met je kinderen bezig te zijn met geloof. Hoe? Tip: kom naar de gezinsviering op de eerste Adventszondag 27 november in het teken van het eerste kaarsje op de grote Adventskrans en Sinterklaas.
Tip: Maak ook thuis zichtbaar dat het een bijzondere tijd is bijvoorbeeld door een Adventskrans of -kalender en het lezen van passende boeken. Op de Advent/Kerstmarkt, zondag 27 november aansluitend aan de gezinsviering van 12.00 tot 14.00 uur, kun je ideeën opdoen hoe je er met kinderen een gezellige en inspirerende feesttijd van kunt maken. Er zijn boeken (te koop en ter inzage) en knutseltips en gelegenheid tot vragenstellen over de achtergrond van Advent en Kerstmis. Nr. 1 - Uit het parochieblad van oktober 2005
