Handleiding Observatielab
UiL-OTS Janskerkhof 13 Utrecht
Warmolt Tonckens 19 december 2007
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2 De opzet .................................................................................................................................................. 3 Aan- en uitzetten van de apparatuur ....................................................................................................... 4 De videomixer......................................................................................................................................... 5 Quad .................................................................................................................................................... 5 Picture In Picture................................................................................................................................. 6 De camera’s bedienen ............................................................................................................................. 8 De audiomixer......................................................................................................................................... 9 De opstelling van de microfoons......................................................................................................... 9 Standaard instellingen ....................................................................................................................... 10 Kanaal 1 en 2 ................................................................................................................................ 10 Kanaal 3-6..................................................................................................................................... 10 Main Section ................................................................................................................................. 10 Opnemen van video .............................................................................................................................. 12 Een dvd maken .................................................................................................................................. 12 Problemen en oplossingen................................................................................................................. 15 De knoppen van WinTV zijn verdwenen...................................................................................... 15 Verdere ondersteuning .......................................................................................................................... 16
2
De opzet In het observatielab van het UiL-OTS hangen drie videocamera’s aan de muur. Daarmee is het mogelijk om bijvoorbeeld kinderen te observeren voor onderzoek naar taalverwerving.
De ruimte is verdeeld in een aantal “hoeken” waar verschillende situaties kunnen worden nagebootst. De hoek onder camera 1 is enigszins ingericht als speelhoek. Op het bureau onder camera 3 staat een beeldscherm met daarop een webcam, en een muis en toetsenbord, waarmee een proefpersoon iets op de computer kan doen.
In het midden van de ruimte staat een ronde tafel, waar bijvoorbeeld een proefpersoon en een interviewer samen een gesprek kunnen hebben. Op diverse plaatsen kan een microfoon worden aangesloten om te registreren wat er gezegd wordt. Ook kan op diverse plaatsen een luidspreker worden aangesloten om stimuli te laten horen. Er is een tweede computer beschikbaar op een verrijdbaar tafeltje, waarop een proefleider of proefpersoon eventueel ook kan werken. Daarvoor is ook ergens een netwerkaansluiting beschikbaar. In de aangrenzende regieruimte staat een videomixer, waarmee een selectie kan worden gemaakt uit de beelden die de camera’s opleveren. Er kan gekozen worden voor het beeld van 1 afzonderlijke camera, maar het is ook mogelijk in een hoek het beeld van een tweede camera verkleind weer te geven, of om het beeld van alledrie de camera’s, elk in een hoek, te laten zien. In de regieruimte bevindt zich ook de computer waarop de gemixte beelden van de camera’s worden opgenomen.
3
Aan- en uitzetten van de apparatuur Wanneer je op je knieën voor het rack met de videomixer gaat zitten, zie je onder het tafelblad een spanningsrail, met aan de rechterkant een rode knop. Hiermee zet je de camera’s, de videomixer, de audiomixer en de computer aan. Mocht de computer niet opstarten (terwijl de andere apparaten allemaal aan gaan), dan moet je waarschijnlijk nog even een keer op de Power knop drukken. Je kunt inloggen op de computer met username lab-user en password uil-ots. Wanneer je klaar bent, sluit je de computer af (Shutdown). Als die helemaal uit is, zet je de rode knop weer uit. Denk erom dat je bij vertrek ook de verlichting in de “studio” uit doet, en niet alleen in de regieruimte.
De zwarte Sony televisie Op de zwarte Sony televisie kun je zien wat er voor signaal uit de videomixer komt (Preview, nog voor de opname). Je zet de televisie aan met de onopvallende knop onder het scherm, aan de voorkant. Daarnaast zit een klepje, met daarachter wat knopjes voor de instellingen. Met het knopje stel je de televisie in op het video-kanaal. Op de computer zie je het beeld zoals dat opgenomen wordt, met een vertraging van ongeveer een seconde. Het beeld op de televisie is echter rechtstreeks.
4
De videomixer
We maken in het lab gebruik van een Datavideo SE-500 video mixer. Daarmee kun je kiezen van welke camera je het beeld wilt opnemen. Daarvoor druk je simpelweg op het corresponderende knopje in de Main Source sectie. De ingangen 1-3 zijn verbonden met camera 1-3. Op ingang 4 is het beeld van de (opname-)computer te zien. Merk op, dat het beeld (en geluid) op het computerscherm altijd iets achterloopt. Dat is normaal, maar maakt het soms iets lastiger om camera’s aan de hand van het computerscherm in de juiste positie te zetten. Gebruik daar eventueel de extra monitor (televisie) voor, die in de regieruimte staat.
Quad Het is ook mogelijk om de vier beelden tegelijk op te nemen. Druk daarvoor op de knop Quad. Om dit effect weer uit te zetten, druk je nog een keer op Quad.
5
Picture In Picture Een andere variant die handig kan zijn, is PIP (Picture In Picture). In één van de vier hoeken van het beeld wordt (iets verkleind) het beeld getoond van de camera die in Sub Source is geselecteerd. Dit kan erg handig zijn om aan de ene kant een overzicht te laten zien, en in het kleine vlakje een detail. Of net andersom… Het is raadzaam om hier alvast even mee te oefenen vóór je proefpersonen komen.
In het voorbeeld hierboven heb ik de tekst die op het beeldscherm staat nog een keertje extra in beeld gebracht, zodat het duidelijk is waar het over gaat. Je kunt ook de zelfde persoon vanuit verschillende hoeken laten zien, bijvoorbeeld met een bovenaanzicht, waarop je ziet of iemand de muis of het toetsenbord gebruikt.
6
En wanneer het erom gaat hoe iemand reageert, kun je mooi een close-up opname combineren met een overzichtsplaatje:
Het ingevoegde beeld hoeft trouwens niet rechtsonder te staan, maar kan met de desbetreffende knopjes op de video mixer in elke gewenste hoek worden geplaatst. In plaats van twee beelden van één persoon, kun je natuurlijk ook op het tweede beeld een andere persoon laten zien, bijvoorbeeld om interaktie tussen mensen te laten zien.
7
De camera’s bedienen Met behulp van het programma RC (Remote Control) op de opname-computer kun je de camera’s bedienen, zowel afzonderlijk als 2 of 3 tegelijk.
Wanneer je het programma start, ziet het er als volgt uit:
Door met de muis te klikken op 1 van de selectieknoppen 1, 2 en 3 stel je in of een camera wel of niet moet reageren op de volgende commando’s. Wanneer een selectieknop rood is, doet die camera mee, en als hij grijs is blijft hij in de oude stand staan. Met de pijltjestoetsen kun je nu de geselecteerde camera’s naar links of rechts laten bewegen en naar boven en onder. Met de knoppen Page Up en Page Down kun je in- en uitzoomen. Wanneer je met de muis ergens op de plattegrond klikt, zullen de geselecteerde camera’s zich op dat punt richten. Daarbij houden ze rekening met de ingestelde hoogte (standaard 1,50 meter). Dat is een redelijke hoogte voor volwassenen die staan te praten, maar voor zittende mensen en voor kinderen is dat te hoog. Door met de muis op de – of de + te klikken, kun je de hoogte aanpassen. Door in het menu Edit en vervolgens Speed Settings te kiezen kun je de snelheid van de bewegingen en het zoomen instellen. Houd er rekening mee dat een hoge snelheid meer lawaai geeft tijdens de bewegingen en dus afleidend kan zijn!
8
De audiomixer Voor de opname van het geluid bevinden zich op diverse plaatsen in de ruimte microfoonaansluitingen (een rond XLR chassisdeel met 3 gaatjes). Bij de regieset bevindt zich een kleine audiomixer, waarmee het geluid van maximaal 2 microfoons tegelijk kan worden versterkt, waarna het (apart of bij een video-opname) kan worden opgenomen op de opname-computer. De mixer is een Xenyx 802 van Behringer.
De microfoons zitten aangesloten op de XLR-connectoren.
De opstelling van de microfoons De algemene regel is: hoe dichterbij een microfoon staat, hoe meer hij opvangt van het geluid dat je werkelijk op wilt nemen, en hoe minder (storend) omgevingsgeluid en ruis je hoort. Daarbij moet je wel weer voorkomen dat de microfoon storend wordt voor je proefpersoon of dat een proefpersoon er (al dan niet bewust) tegenaan tikt, klopt of schopt. Vooral kinderen hebben die neiging! Houd er ook rekening mee, dat de langwerpige microfoons richting-gevoelig zijn. Dus het is niet raadzaam zo’n microfoon midden in een groepje pratende mensen te zetten:
9
Neem in zo’n geval liever een microfoon van het type dat je plat op tafel legt. Deze zijn rondomgevoelig.
Standaard instellingen Op de mixer zitten een heleboel draaiknopjes. In principe is het de bedoeling dat je daar niet aanzit, behalve aan de volumeregelaars. Het kan wel raadzaam zijn even te controleren of de mixer in de juiste uitgangspositie staat:
Kanaal 1 en 2 Dit zijn de microfoon-kanalen. Hiermee regel je (voor je met de opname begint) de gevoeligheid van de microfoon. Om dit in te stellen, zet je de Level knop van dat kanaal op stand 0 (midden) en datzelfde doe je met de knop Main Mix. Vervolgens laat je iemand in de testopstelling praten op een gemiddeld geluidsniveau, met wat uitschieters (lachen, een uitroep). Stel de Trim-knop nu zo in dat de luidste passages de rode led-lampjes van de VU-meter (boven de knop Main Mix) nog net niet laten oplichten. High Stand 0 (midden) Mid idem Low idem of op -15. In deze laatste stand worden frequenties onder de 80 Hertz verzwakt. Dat vermindert een boel bijgeluiden (tikken tegen de microfoon, brom, enz) en verbetert daardoor de verstaanbaarheid. FX Stand -∞ Pan Stand >< (midden) Level Hiermee regel je tijdens de opname hoe hard dit signaal moet worden opgenomen. Zie Trim. Trim
Kanaal 3-6 Dit zijn extra “lijn-ingangen”. Deze worden in onze opstelling normaal gesproken niet gebruikt. Draai de Level knop helemaal dicht.
Main Section Hier vind je de eindregelaars, waarmee je het totaal van het geluid harder of zachter kunt zetten. Phones/Ctrl room bepaalt hoe hard het signaal op de koptelefoon in de regieruimte te horen is. Main mix regelt het volume van de opname. Op de CD/Tape uitgang èn ingang is de opname-computer aangesloten. Dus wanneer je op de computer geluid afspeelt (bijvoorbeeld wanneer je de opname terugkijkt), komt het geluid binnen op
10
de CD/Tape ingang. Met de twee drukknopjes in de Main Section bepaal je of het op de koptelefoon te horen moet zijn, en of het in de opname (de mix) weer te horen moet zijn. Pas bij die laatste optie op dat je geen lus creëert: geluid gaat de computer in, en wordt er gelijk weer naar de audio uitgang gestuurd, waarna het weer in de mix komt, die weer de computer in gaat, enzovoorts. Het knopje Phantom moet aan staan (het +48 V lampje moet branden), anders werken de microfoons niet. De Aux return gebruiken we niet. Deze knop mag helemaal uit gedraaid worden.
11
Opnemen van video Opnemen van video doe je met het programma WinTV 2000.
Opnemen doe je door op de rode knop ‘Record’ te klikken. Er verschijnt dan onderaan een extra schermpje:
Druk hier ook op de rode record knop. Om de opname te beëindigen klik je op de Stop-knop (de knop in het midden met het vierkantje). Het bestand is nu opgeslagen in C:\MyVideos. Verplaats het naar een eigen map, zodat er geen raadselachtige “spookbestanden” achter blijven, waarvan niemand weet of ze al weg mogen en van wie ze eigenlijk zijn. Mocht je de beschikking hebben over een USB-harddisk (te koop bij een computerzaak voor rond de €100), dan is het een goed idee om hierop gelijk een backup te maken. Je kunt ook een aantal filmpjes samen op een DVD zetten.
Een dvd maken Wanneer je een aantal video-opnames of andere bestanden op een cd of dvd wilt zetten, kan dat met het programma Nero. Dat kun je starten door op het icoon Nero StartSmart te dubbelklikken.
12
Kies nu wat je wilt. Ik ga er nu even van uit dat je de videobestanden gewoon als data op de dvd wilt zetten, en niet als een kant en klare video-dvd.
Door te klikken op ‘Make Data DVD’ kom je terecht in het volgende venster, waar je bestanden kunt gaan aanwijzen die op de dvd moeten komen:
13
Wanneer je hier klikt op ‘Add’ kom je in een selectievenster, waar je een bestand kunt aanwijzen.
Let op: De map ‘My Videos’ die je hier ziet is niet dezelfde als C:\MyVideos, maar een submap van ‘My Documents’! Voeg zo alle bestanden toe die op de dvd (of cd) moeten komen, en klik vervolgens op ‘Next’. Je komt nu in een venster waar je nog even wat instellingen kunt controleren en je dvd een naam kunt geven.
14
Als alles in orde is (normaal gesproken hoef je niets te wijzigen aan de instellingen), klik je op Burn.
Problemen en oplossingen De knoppen van WinTV zijn verdwenen Wanneer je alleen het videobeeld te zien krijgt, zonder de knoppen van WinTV er omheen, dan kun je dat weer ongedaan maken door met rechts op het scherm te klikken, en in het menu dat verschijnt het vinkje weg te halen voor Options, No Title.
15
Verdere ondersteuning Mochten er nog problemen zijn, neem dan contact op met Warmolt Tonckens (tel 9102, kamer K.01) of met Theo Veenker (tel 6248, kamer K.01). Meld het hier ook, wanneer je dingen mist in deze handleiding, of wanneer dingen niet (meer) kloppen. Zo kunnen we de handleiding steeds beter maken en up-to-date houden.
16
