Handleiding Kwaliteitszorg Medische Vervolgopleidingen

Handleiding Kwaliteitszorg Medische Vervolgopleidingen

Martini Ziekenhuis Groningen/Van Swieten Instituut Ziekenhuisgroep Twente locatie Almelo en Hengelo/ZGT Academie 2013

Kwaliteitscyclus medische vervolgopleidingen 2013

1

Inleiding Ter bewaking van de kwaliteit van opleiden in de medische vervolgopleidingen wordt er van iedere opleidingsinrichting verwacht dat er op betrouwbare manier de kwaliteit van opleiding wordt gemeten zodat er verbetering van de opleiding kan plaatsvinden (CCMS kaderbesluit 2011). Tevens wordt de opleiding hierdoor transparant en toetsbaar. Het meten van de kwaliteit van de opleiding vindt plaats doormiddel van opleidingsvisitaties van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS). Naast deze externe kwaliteitsmeting, dient er aansluitende interne kwaliteitsmetingen plaats te vinden. Een systeem met betrekking tot interne kwaliteitsmetingen staat omschreven in het landelijke rapport Scherpbier (Scherpbier, 2008). De kwaliteitsmetingen dienen per ziekenhuis vertaald te worden in een kwaliteitszorgcyclus. Voor iedere opleidingsinrichting geldt de Plan-Do-Check-Act cyclus (PDCA) waarbij in de cyclus van vijf jaar de externe kwaliteitszorg (RGS visitatie) en de interne kwaliteitszorg plaats moeten vinden. De uitvoering van de kwaliteitsbewaking is een samenwerking tussen de opleiders, geformeerd in een Centrale Opleidings Commissie (COC), en het Leerhuis. Deze handleiding is een wegwijzer om binnen een opleidingsinrichting de kwaliteitszorgcyclus op te zetten. Bij deze handleiding behoort de bijlage “Bijlage bij handleiding kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen” waarin de instrumenten beschreven worden die succesvol zijn gebleken binnen het Martini ziekenhuis en de Ziekenhuisgroep Twente (ZGT). Tevens worden er voorbeelden gegeven met betrekking tot de inbedding van de meetinstrumenten binnen de kwaliteitszorg van de opleidingsinrichting (o.a. met communicatie en follow-upplan). Het is niet de bedoeling alle genoemde instrumenten te gebruiken. Er dienen keuzes gemaakt te worden, deze zijn afhankelijk van afspraken binnen het ziekenhuis, (landelijke) beroepsvereniging en afspraken binnen de OOR. Ook uitkomsten van verschillende meetinstrumenten kunnen aanleiding geven tot het aanhouden van een andere volgorde of frequentie van het gebruik van de verschillende instrumenten. leeswijzer De handleiding gaat, na een korte uitleg over kwaliteitszorg, in op de opbouw van de kwaliteitscyclus. Dit doormiddel van visualisaties van de cyclus op basis van de PDCA een stappenplan met betrekking tot de uitvoering van de cyclus en een voorbeeld van hoe een kwaliteitszorgcyclus er uit zou kunnen zien. Voor meer informatie met betrekking tot de kwaliteitszorg verwijzen we u naar de website van de KNMG www.knmg.nl


2

Inhoudsopgave

blz

Kwaliteitszorg

4

Visualisatie kwaliteitszorgcyclus medische vervolgopleidingen op basis van PDCA

5

Stappenplan uitvoering

6

Voorbeeld schematische weergave kwaliteitszorgcyclus per opleidingsgroep per 5 jaar

7


3

Kwaliteitszorg Inleiding De kwaliteitscirkel van Deming ook wel de PDCA-cyclus genoemd is in de jaren vijftig ontwikkeld om te kunnen sturen op processen (Deming, 1948). De cyclus kent de volgende stappen:  PLAN : Kijk naar huidige werkzaamheden en ontwerp een plan voor de verbetering van deze werkzaamheden. Stel voor deze verbetering doelstellingen vast;  DO : Voer de geplande verbetering uit in een gecontroleerde proefopstelling;  CHECK : Meet het resultaat van de verbetering en vergelijk deze met de oorspronkelijke situatie en toets deze aan de vastgestelde doelstellingen;  ACT : Bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten bij CHECK. Door het cyclische karakter is dit goed te gebruiken in de zorg voor kwaliteit van een opleiding. Om de Kwaliteitszorg op een effectieve, structurele wijze binnen de dagelijkse werkorganisatie te implementeren, zullen de stappen van de PDCA cyclus worden doorlopen. Kwaliteitscyclus De kwaliteitszorg op basis van de PDCA-cyclus bestaat uit een interne kwaliteitscyclus die uiteindelijk aansluit op de externe kwaliteitscyclus, de externe visitatie van de RGS. De kwaliteitszorg kent een continue cyclus van zorg voor de kwaliteit, die vooral gericht is op feedback en het ontwikkelen en verbeteren van de kwaliteit van de opleiding. Op grond van informatie vanuit verschillende bronnen, verzameld met behulp van verschillende methoden en instrumenten op basis van meerdere indicatoren, kan een goed beeld van de kwaliteit van een opleiding verkregen worden. Oordeelsvorming door experts over minder harde informatie is daarbij onvermijdelijk. Een panel van experts (bijvoorbeeld de visitatoren) kan de voorliggende informatie combineren en wegen en zo tot een afgewogen en gemotiveerd oordeel komen. De RGS visitatie als externe toetsing (‘externe kwaliteitszorg’) sluit hierbij aan en ondersteunt en bekrachtigt de interne kwaliteitszorg. Interne kwaliteitszorg Bij de interne kwaliteitszorg gaat het om het betrouwbaar verzamelen van informatie, die gebruikt kan worden voor feedback en verbetering van de kwaliteit. Een dilemma daarbij is dat de artsen in opleiding tot specialist veel informatie hebben over de kwaliteit van de opleiding en de opleiders, maar tegelijkertijd voor hun verdere loopbaan afhankelijk zijn van hun opleiders. Om dit te ondervangen is het raadzaam om meerdere bronnen te raadplegen en zo nodig anonimiteit te borgen. Op deze wijze is het mogelijk om op betrouwbare wijze gegevens te verzamelen. Feitelijk wordt gecheckt of het opleidingsplan (curriculum on paper) zo goed mogelijk overeenkomt met de dagelijkse opleidingspraktijk (curriculum in action). Het gaat verder dan het checken van het aantal verrichte ingrepen, maar bijvoorbeeld ook over cultuur. De externe kwaliteitszorg (“de RGS visitaties”) kan dit verbeterproces ondersteunen en versterken en waar nodig ingrijpen. Continuïteit en een systematische aanpak zijn randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie van de kwaliteitszorg binnen het ziekenhuis. De continuïteit van kwaliteitszorg zal gewaarborgd worden door het doorlopen van de stappen van de PDCA cyclus. Om een systematische aanpak te waarborgen zal er rekening gehouden moeten worden verschillende invalshoeken, om zo tot een zo goed mogelijke beschrijving en beoordeling van het opleidingsprofiel te komen. De verschillende invalshoeken zijn gerelateerd aan de vier domeinen waaruit het opleidingsprofiel bestaat  1.Opleidingsregio / OOR  2.Opleidingsinrichting  3a.Opleider(sgroep): organisatie en ontwikkeling van groep(sleden)  3b.Opleider(sgroep): inhoud van de opleiding  4. AIOS


4

Visualisatie kwaliteitszorgcyclus medische vervolgopleidingen op basis van PDCA

Externe visitatie (RGS)

Jaarlijkse kwaliteitscyclus

PLAN Plan: Opleidingsgroep formuleert verbeterplan op grond van de informatie uit de verschillende meetinstrumenten uit de checkfase

Do: Uitvoeren verbeterplan, Borging d.m.v. agendering in opleidingsgroep, opleidingsvergadering en COC. Op grond van tussentijdse rapportages eventueel bijstellen van acties

ACT CHECK

Check:

DO

Met behulp van meetinstrumenten zie Bijlage Handleiding kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen NB alle domeinen van het opleidingsprofiel moeten in 5 jaar gecheckt zijn.

Visitatie check (1/2 jaar voor de visitatie)

Externe visitatie (RGS)


5

Stappenplan uitvoering: Stap 1: Bepaal uw beginsituatie

opleider

Op basis van de externe visitatie (RGS) krijgt u zwaarwegende adviezen en/of voorwaarden opgelegd waar vroegtijdig over gerapporteerd moet worden.

Stap 2: Kies de instrumenten

opleider/Leerhuis

- Zie meetinstrumenten ‘bijlagen handleiding kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen’ bij de keus dient u rekening te houden met: - Voorwaarden en/of zwaarwegende adviezen (welk domein heeft prioriteit); - De planning m.b.t. de volgende (her)visitatie (alle domeinen moeten voor de volgende visitatie gecheckt zijn) - Het aantal AIOS ( meer of minder dan 7).

Stap 3 : Vastleggen

opleider

Met behulp van een overzichtsdocument (zie bijlage handleiding kwaliteitszorg medische vervolgopleiding) kunt u vastleggen wanneer welk instrument toegepast wordt binnen de kwaliteitscyclus.

Stap 4 : Delen

opleider

Deel de plannen m.b.t. de kwaliteitszorg met de opleidingsgroep en de COC.

Stap 5: Uitvoering

opleidingsgroep/Leerhuis

Voer uw kwaliteitszorg uit.

Stap 6: Verbeteren

opleidingsgroep/COC/Leerhuis

Analyseer de resultaten en stel een verbeterplan op, deel met de COC (mbv overzichtsdocument).

Stap 7: Uitvoeren/rapporteren

opleidingsgroep/Leerhuis

Voer het verbeterplan uit. Monitor de verbeteracties in de opleidingsvergadering en COC.


6

Voorbeeld schematische weergave kwaliteitszorgcyclus per opleidingsgroep per 5 jaar: Hieronder worden twee voorbeelden gegeven van de opbouw van de kwaliteitszorg binnen zowel een grote als een kleine opleiding. De voorbeelden zijn dusdanig opgebouwd dat de domeinen in de 5 jaar cyclisch van visitatie naar visitatie gecheckt en geborgd zijn. Voor opleidingsgroep met 7 AIOS of meer: Jaar Instrument 

RGS Visitatie

       

RGS rapport Quickscan kwaliteit D-RECT Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

2e jaar

     

SetQ/EFFECT/360+ Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

3e jaar

      

D-RECT Interne audit Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

4e jaar

      

SetQ/EFFECT/360+ Visitatiecheck Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

5e jaar



RGS Visitatie

1e jaar


Rapportage Opleidingsgroep: 

Volgens afspraak

Naar COC: 

RGS rapport



Minimaal één keer per jaar evaluatie rapport verbeterplan (als alternatief kan er gekozen worden om in iedere COC vergadering per opleiding een terugrapportage te doen over de genomen acties in de kwaliteitszorgcyclus met gebruik van het overzichtsdocumenten uit de bijlage).

7

Voor opleidingsgroep met minder dan 7 AIOS: Jaar

Instrument 

RGS Visitatie

      

RGS rapport Quickscan kwaliteit Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

2e jaar

    

Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

3e jaar

     

Interne audit Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

4e jaar

     

Visitatiecheck Intake evaluatie Evaluatiegesprek Evaluatie supervisor Evaluatie opleiding Exitgesprekken

5e jaar



RGS Visitatie

1e jaar

Rapportage Opleidingsgroep: 

Volgens afspraak

Naar COC: 

RGS rapport



Eén keer per jaar evaluatie rapport verbeterplan (als alternatief kan er gekozen worden om in iedere COC vergadering per opleiding een terugrapportage te doen over de genomen acties in de kwaliteitszorgcyclus met gebruik van het overzichtsdocumenten uit de bijlage).

Tenslotte Het doel van de kwaliteitszorg is het verbeteren van de opleiding. Kwaliteitszorg is geen doel op zich. Belangrijk is dat de kwaliteitscyclus ingebed wordt binnen de opleiding en geen afvinklijst wordt.


8

Handleiding Kwaliteitszorg Medische Vervolgopleidingen

Recommend Documents