handleiding JONGE AUTOBESTUURDER WEL JONG, NIET GEK!

handleiding 1

Autobestuurder… “Jong of Oud, We Zijn Niet Gek!” 1.1. VERANTWOORD RIJGEDRAG MAAKT DEEL UIT VAN BURGERZIN Elke dag komen er autobestuurders om bij ongevallen in het verkeer. Vooral jonge mensen horen tot de slachtoffers. In de meerderheid van de gevallen is de oorzaak overdreven snelheid, waarbij men de controle over het stuur verliest en uit de bocht vliegt of van de rijrichting afwijkt. De mobiliteitsplannen, op welk niveau dan ook, moeten voldoende oog hebben voor het bevorderen van de verkeersveiligheid en -leefbaarheid. Het promoten van alternatieven voor de auto en aandacht hebben voor de bescherming van de zwakke weggebruikers, horen daar zeker bij. Ouders van kinderen die omkwamen bij een verkeersongeval zullen dat kunnen beamen. Nochtans is het duidelijk dat er ook verder moet worden gewerkt aan het stimuleren van de verantwoordelijkheidszin van chauffeurs voor hun leven en dat van anderen. Zich bewust zijn van de mogelijke gevolgen van het rijgedrag behoort immers tot de burgerzin waar elke samenleving nood aan heeft, wil ze leefbaar blijven.

1.2. JONGE AUTOBESTUURDER… “WEL JONG, NIET GEK!” WIST JE DAT … • jongeren oververtegenwoordigd zijn in de ongevalstatistieken… en vooral dan jonge mannen? • 26% van de verkeersslachtoffers tussen 18 en 24 is, terwijl slechts ongeveer 11% van de bevolking tot deze leeftijdscategorie behoort? • jonge bestuurders 3 tot 4 keer meer risico lopen om betrokken te zijn bij een ernstig ongeval dan andere bestuurders ? • bij één op de drie ernstige weekendongevallen een bestuurder tussen 18 en 24 betrokken is? Wij durven te denken dat je hiervan niet op de hoogte was! Zijn jongeren dan verantwoordelijk voor alle problemen in het verkeer? Natuurlijk niet, verre van zelfs! Velen zijn zich bewust van de gevaren in het verkeer en nemen hun verantwoordelijkheid op. Neem ook de jouwe en geef de statistieken ongelijk! Deze handleiding wil je daarbij helpen.

1.3. RIJVAARDIGHEIDSTRAINING EEN EXTRA TROEF

POLITIEZONE BILZEN - HOESELT - RIEMST

Je hebt geblokt voor het theorie-examen en gezweet van de stress tijdens de praktische proef maar eindelijk heb je het op zak: je eigen rijbewijs! Op de baan merk je helaas al snel dat het roze papiertje geen absolute veiligheidsgarantie is. Veilig leren rijden vraagt tijd. Hoe meer kilometers, hoe meer ervaring; dat snap je. Een goede kijktechniek, een juiste inschatting van je eigen rijgedrag en van de reacties van andere weggebruikers zijn een goede basis om defensief en veilig te rijden. Het komt er vooral op aan om te anticiperen: gevaarlijke situaties herkennen en weten hoe je ermee moet omgaan. Tijdens je rijopleiding legde je de basis om een auto te besturen. Je zal echter merken dat je nog veel kan bijleren in een rijvaardigheidscursus. Deze trainingen worden georganiseerd in gespecialiseerde centra. Je begint er met je eigen rijgedrag kritisch te bekijken. Veel ongevallen worden veroorzaakt door een menselijke fout en - aangezien jij ook tot de mensensoort behoort - kan dit ook jou overkomen! Daarna is het tijd voor actie! Hoe moet je reageren in noodsituaties? Je leert een noodstop uit te voeren en hindernissen te ontwijken, zowel op een droog als op een nat wegdek.

1.4. TWEE JAAR NULTOLERANTIE VOOR KERSVERSE BESTUURDERS Heel wat ongevallen doen zich voor tijdens de eerste twee jaar na het behalen van het rijbewijs. Daarom volgt - zodra je je rijbewijs op zak hebt - een periode van twee jaar nultolerantie. Concreet betekent dit dat bepaalde overtredingen je je rijbewijs kosten. Je krijgt het pas terug als je opnieuw slaagt voor het theoretische of het praktische examen … Voorbeelden: • Als je een overtreding begaat van de 3e graad: door het rode licht rijden, negeren van het inhaalverbod, ... • Als je in een bebouwde kom, een schoolomgeving, een zone 30 of een (woon)erf 21 tot 30 km/u te snel rijdt. • Als je op andere wegen 31 tot 40 km/u te snel rijdt.

1.5. EEN GEZONDE GEEST IN EEN GEZONDE AUTO • •

•

• •

de banden: dit zijn de enige raakvlakken met de weg en zijn dus heel belangrijk. De profieldiepte moet minstens 1,6 mm bedragen over het volledige loopvlak. de remmen: remblokken en -vloeistof moeten regelmatig vervangen worden bij het klein onderhoud. Maar ook als je bij het remmen iets verdachts merkt, is het slim om deze onderdelen even te laten controleren. de ophanging: halfversleten schokdempers zorgen niet alleen voor trillende billen, ze zorgen er ook voor dat je minder grip hebt op het wegdek en dat je remafstand langer wordt. Regelmatige controles zijn de enige manier om dit euvel op te sporen! Als je auto begint te schokken bij de minste oneffenheid, is het hoog tijd voor nieuwe veren. de lichten: zien en gezien worden is van levensbelang in het verkeer. Je vermijdt troubles door je lichten regelmatig te laten nakijken – zo kan je problemen en gevaren tijdig opmerken. de ruitenwissers: versleten ruitenwissers kunnen de zichtbaarheid met 30% verminderen! Vervang ze dus regelmatig.

De weg deel je met iedereen. Sommigen krijgen een kick van snel rijden. Snelheid is nochtans vooral gevaarlijk. Wie sensationeel wil kicken, kiest niet voor de openbare weg. Zeg nu zelf, er zijn toch veel leukere sporten en bezigheden te verzinnen? Bovendien zetten die geen levens op het spel. Hoe sneller je rijdt, hoe meer moeite je hebt om je voertuig onder controle te houden, hoe groter de kans op fouten en hoe moeilijker het wordt om een ongeval te vermijden. Je gezichtsveld wordt kleiner en je hebt last van “tunnelzicht”, dit betekent dat je niet meer ziet wat er zich naast de weg afspeelt. En zelfs als je denkt je voertuig volledig onder controle te hebben, weet je nooit zeker wat de andere weggebruikers gaan doen. Langere stopafstand. De stopafstand is de afstand die je aflegt voor je begint te remmen (reactieafstand) plus de remafstand. De gemiddelde reactietijd bedraagt 1 seconde, tenminste als je niet net in gesprek bent met een passagier, of een CD wisselt of ... Bij een snelheid van 50 km/u leg je dus nog 14 meter af voor je begint te remmen. Tel hierbij een remafstand van 12 meter (19 meter op een nat wegdek) en de totale stopafstand bedraagt 26 meter of zelfs 33 meter! Merk ook op dat ABS de remafstand niet verkleint, maar er alleen voor zorgt dat de wielen niet blokkeren, om zo verlies van controle over het stuur te vermijden. Hou afstand ! Laat je niet afleiden door joelende passagiers achter in je klassebak of door een auto die met de koplampen knippert om je opzij te doen gaan. Maar hou vooral voldoende afstand ten opzichte van je voorligger. Maar wat is voldoende ? Overdreven snelheid betekent niet alleen te snel rijden, het betekent ook rijden met een snelheid die niet aangepast is aan de omstandigheden, zelfs als deze binnen de wettelijke limiet blijft. Trouwens, door snelheidsbeperkingen na te leven rij je milieuvriendelijker en bespaar je een flinke duit op brandstof en onderhoud.


1.6. AL EVEN STILGESTAAN BIJ SNELHEID?

handleiding 1

Autobestuurder… “Jong of Oud, We Zijn Niet Gek!” 1.7. JE GORDEL OF JE LEVEN! Rallyrijders doen het, als je in het vliegtuig zit doe je het (terwijl het overlijdensrisico er bijna 30 keer lager ligt), dus is er geen enkele zinnige reden te bedenken waarom je ook in de auto de gordel niet zou vastklikken. Slimme vogels hebben deze goede gewoonte gelukkig al aangenomen omdat ze met de gordel om dubbel zoveel overlevingskansen hebben bij een auto-ongeval. Wist je trouwens dat je zonder veiligheidsgordel al vanaf 20 km/u gevaar loopt om te sterven? Bij een botsing word je namelijk tegen de voorruit geslingerd met de snelheid die de wagen op dat ogenblik rijdt. Zo komt een botsing met een snelheid van 120 km/u overeen met een val van de 19de verdieping, of een hoogte van 57 meter! Dit geldt trouwens ook voor de passagiers achterin, die als heuse projectielen tegen de passagiers voorin worden gekatapulteerd.

1.8. BEKIJK HET EENS NUCHTER … DRINKEN EN RIJDEN GAAN NIET SAMEN! Drinken en rijden gaan niet samen. Ook drugs zijn uit den boze! Doe je het toch, dan breng je niet alleen je eigen leven in gevaar, maar ook dat van je passagiers en andere weggebruikers.


Effecten Alcohol heeft een rechtstreekse invloed op de rijvaardigheid. Het gezichtsveld en het denkvermogen nemen af. De bestuurder denkt alles onder controle te hebben, maar niets is minder waar! Kies een Bob en ‘t is feest ! Als je wil drinken op een feestje, kies dan eerst een Bob! Iedereen kan deze taak vervullen: er zit een Bob in elk van ons. Vandaag bobt je beste vriend, morgen “bob” jij misschien en word je de ster van de avond, want dankzij Bob kan het feest pas echt losbarsten! Net zoals iedereen nu en dan graag een glaasje drinkt, kan iedereen op een mooie avond ook tot Bob verkozen worden. En wat als je geen Bob hebt? Dan zoek je toch een ander vervoermiddel! In de stad hoeft een taxi niet zoveel te kosten, vooral niet als je de rekening met een aantal vrienden kunt delen. De meeste taxibedrijven hebben ook minibusjes. Doordat er plaats is voor acht, spaar je een aardige duit uit. Op heterdaad betrapt? Alcohol achter het stuur is strafbaar vanaf 0,5 promille. Vanaf dit alcoholgehalte wordt rijden te gevaarlijk. Of het nu gaat om bier, wijn, aperitief of whisky, een normale consumptie bevat ongeveer 10 g pure alcohol. Na één glas heeft een man van 75 kg ongeveer 0,2 promille in zijn bloed, bij een vrouw van 60 kg is dit ongeveer 0,3 promille. Je alcoholgehalte hangt af van je geslacht, de snelheid waarmee je drinkt, je lengte, gewicht, wat je gegeten hebt… het is daarom vrijwel onmogelijk de alcoholconcentratie te bepalen door gewoon het aantal gedronken glazen op te tellen. Best is dus helemaal niet te drinken als je moet rijden. Wondermiddeltjes (koffie, cola, suikerwater…) om de alcohol sneller af te breken, vergeet ze, ze bestaan gewoon niet! De alcohol die je gedronken hebt bevindt zich zowel in je bloed als in de lucht die je uitademt. 0,5 promille in je bloed = 0,22 mg/l uitgeademde lucht 0,8 promille in je bloed = 0,35 mg/l uitgeademde lucht

1.9. DRUGS EN RIJDEN = BAD TRIP! Drugs hebben een grote invloed op je rijgedrag en zijn dus geen goed idee als je wil rijden. Cannabisproducten: marihuana en hasj Meestal werken ze kalmerend, maar bij gebruik ervan gaan je coördinatie, waarneming en oplettendheid achteruit, en heb je het moeilijk een rechte baan te volgen (je wijkt af van de weg of van je rijstrook). Je hebt dus veel meer moeite om op de weg te blijven, je aandacht bij het verkeer te houden en tijdig te reageren. Het is dus een grove misvatting te denken dat je door cannabis meer ontspannen achter het stuur zit. Het ongevalrisico ligt hoger en in combinatie met alcohol zijn de effecten nog veel erger: het ongevalrisico is dan 14 keer groter! Amfetamines (speed, XTC en gelijkaardige) en cocaïne Deze producten maken je euforisch en zorgen ervoor dat je onverantwoorde risico’s neemt in het verkeer (gevaarlijk inhalen, te snel rijden, te scherp door de bocht gaan…). Kortom: je overschat je eigen mogelijkheden en die van je voertuig. Als de roes voorbij is, bestaat het gevaar dat je in slaap valt achter het stuur. Heroïne, morfine, GHB ( “vloeibare XTC”), opium, benzodiazepines (Valium, Lexotan, Rohypnol…) Ze werken verdovend, slaapverwekkend en/of kalmerend. Je lichamelijke activiteit neemt af (concentratiemoeilijkheden, trage reacties, onverschilligheid tegenover externe stimuli…). Kortom: het gevaar bestaat dat je een overstekende voetganger pas opmerkt als het te laat is. Bovendien vernauwen je pupillen, waardoor je moeite hebt je aan te passen in het donker, met alle gevaar van dien als je ’s nachts achter het stuur gaat zitten. LSD en soortgelijke producten, magic mushrooms Je krijgt hallucinaties en waarnemingsproblemen, ervaart “trips”, verliest alle controle over jezelf, en lijdt aan angstaanvallen en achtervolgingswaanzin … Kortom: door al deze psychische effecten kan je waarnemingen en realiteit niet meer onderscheiden. Je panikeert, raakt in de war… en neemt enorme risico’s achter het stuur. Rij nooit onder invloed van drugs: laat iemand anders je auto besturen of neem het openbaar vervoer. Alles is beter dan de weg onveilig te maken. Voor meer info over drugs en alcohol: de druglijn (24u) 078 15 10 20 of www.druglijn.be

1.10. GENEESMIDDELEN, NIET ALTIJD EVEN ONSCHULDIG Iedereen weet dat alcohol en drugs het rijgedrag negatief beïnvloeden! Maar dit is ook het geval voor sommige geneesmiddelen die je slaperig maken of je concentratie verminderen. Daarom wordt rijden soms afgeraden. Lees altijd eerst de bijsluiter voor je medicijnen inneemt en vraag je arts of het verantwoord is om nog te rijden.

1.11. EEN WAKKERE BESTUURDER HOUDT RIJDEN EN SLAPEN GESCHEIDEN Als je ogen dichtvallen, is het al te laat… Vermoeidheid is één van je grootste vijanden achter het stuur en slaat vooral toe op de terugweg van een avondje uit. Het is tijd om te stoppen als je begint te knikkebollen of als je last hebt van prikkende ogen. Schep een luchtje of doe een dutje op een parking. Alles is beter dan achter het stuur te blijven zitten. Het spreekt vanzelf dat vermoeid rijden nog gevaarlijker is als je gedronken heb.

1.12. EEN PASSAGIER IS GEEN LIJDEND VOORWERP Zeg wat je denkt over het rijgedrag van de bestuurder. De ongevallencijfers leren dat meer dan 20% van de jongeren tussen 18 en 25 jaar die overlijden of zwaar gewond raken bij een verkeersongeval, als passagier meereden in de auto! Het is dus je goed recht om als passagier je mond open te doen. Dit hoeft trouwens niet noodzakelijk op een agressieve toon. Vaak wil de bestuurder dat zijn passagiers zich op hun gemak voelen. Vertel hem dus doodgewoon wat je voelt (angst, zenuwen…) en vraag hem om zijn rijgedrag aan te passen (minder snel, rustiger rijden…).


1+1=3 Vermijd ook om verschillende geneesmiddelen tegelijk te gebruiken of geneesmiddelen te combineren met alcohol, want de negatieve effecten worden hierdoor alleen maar groter.

handleiding 2

Motorfietser Uit de beschikbare ongevallencijfers blijkt een schril contrast tussen de algemene evolutie en deze voor motorrijders. Vergeleken met 2001 is het aantal doden de laatste jaren algemeen sterk gedaald, maar men merkt een aanzienlijke stijging van het aantal doden bij motorrijders. Deze evolutie is zorgwekkend en dient van naderbij te worden bestudeerd. Een en ander moet natuurlijk gezien worden in het licht van de toename van het aantal motoren op onze wegen, en van het aantal afgelegde voertuigkilometers. Net zoals voor de meeste andere categorieën weggebruikers neemt de relatieve veiligheid van motorrijders dus toe, maar de stagnatie van het aantal doden en zwaargewonden bij motorrijders in absolute cijfers baart zorgen.

2.1. PROBLEEMPUNTEN Uit een diepgaand onderzoek blijkt onder meer dat de slechte zichtbaarheid van de motorrijder in een meerderheid van de ongevallen (mee) een rol speelde. Bij de meeste ongevallen bevond de motorrijder zich wel degelijk in het gezichtsveld van de automobilist, maar werd hij door deze laatste niet of te laat opgemerkt (70% van de gevallen), ondanks het feit dat bijna alle motorrijders met verlichting reden. Soms ook schatte de automobilist het gedrag van de motorrijder verkeerd in. Automobilisten waren duidelijk niet bedacht op de aanwezigheid van motorrijders, en vertoonden onvoldoende defensief rijgedrag. Overigens had van de motorrijders zo’n 70% de tegenpartij wel gezien, maar verwachtte daarvan geen probleem. Verder bleek dat in zowat de helft van de ongevallen binnen de bebouwde kom ook overdreven snelheid een rol had gespeeld. Buiten de bebouwde kom was dat het geval in 40% van de ongevallen. Hieruit blijkt dat er ook bij de motorrijders sprake is van een deficit inzake defensief rijgedrag.


2.2. OPLOSSINGEN Een betere wederzijdse kennis van elkanders sterke en zwakke punten kan de veiligheidsproblemen tussen motorrijders en andere weggebruikers oplossen. Door een betere onderlinge verstandhouding en een gedeelde verantwoordelijkheid wordt het dagelijks verkeer voor iedereen veiliger. Motorrijders kunnen door hun positie op de weg bijdragen tot een betere zichtbaarheid. Een uitrusting met opvallende kleuren en retro reflecterend materiaal kan de zichtbaarheid nog verhogen. Defensief rijden en altijd anticiperen op het gedrag van andere weggebruikers is de boodschap. Files mogen slechts langzaam worden voorbijgereden, en motorrijders moeten altijd bedacht zijn op de dode hoek in de spiegel van auto's en vooral vrachtwagens. Rijden op pechstroken, afgesloten rijvakken bij wegenwerken, gearceerde weggedeelten en dergelijke is uiteraard uit den boze.

2.3. BELANGRIJKE TIPS VOOR MOTORRIJDERS Rij defensief en probeer te anticiperen op het gedrag van andere weggebruikers. Motorrijders die deze tips toepassen, verminderen in hoge mate het risico op een ongeval.

2.3.1. Filteren bij file rijden. •

Als de auto's stilstaan of traag rijden in fileverkeer, gelden de regels voor het inhalen niet. De motorrijder mag dan tussen de files door rijden, bij voorkeur in de ruimte tussen de file uiterst links en de file rechts ervan (of in het midden bij een snelweg met 2 rijstroken). Wel is dan de grootste voorzichtigheid geboden. Maak een vriendelijk gebaar met je hand of voet naar automobilisten die voldoende ruimte vrijmaken.

•

Pas je snelheid aan bij het voorbijrijden van een langzaam rijdende file. Let erop dat het snelheidsverschil tussen jezelf en de file klein is. Neem je plaats in de file weer in zodra het verkeer opnieuw vlot rijdt (pakweg vanaf 50 km/u). De tijdswinst zit vooral in het feit dat je als motorrijder kan blijven rijden, niet zozeer in de snelheid waarmee je de file passeert. Maak gebruik van de richtingaanwijzers om te tonen dat je wil invoegen. Opgelet: als je invoegt, voer je een manoeuvre uit. Je bent verplicht om de anderen voorrang te verlenen.

2.3.2. Een file naderen Als je een file nadert, kijk je best in je spiegels om te zien of er nog auto’s achterop komen. Vertraag geleidelijk en trek de aandacht van de achterliggers met de noodknipperlichten of het stoplicht. Wanneer je aansluit bij de file, probeer dan een plaats in te nemen tussen de auto’s, niet erachter. Zij kunnen een eventuele aanrijding door een achterligger immers beter opvangen dan je motor.

2.3.3. Waar mag je in geen geval rijden? Rij nooit op pechstroken, afgesloten rijvakken bij wegenwerken, gearceerde weggedeelten, of geasfalteerde zones tussen de middenberm en de witte lijn die de linkerrand van de snelweg aanduidt. Zo’n rijgedrag is asociaal en onaanvaardbaar. Bovendien kan (zwerf-)vuil op die plaatsen een lekke band of een val veroorzaken.

2.3.4. Altijd anticiperen Hou rekening met de dode hoek in de spiegel van auto's en vooral vrachtwagens. Blijf daarom niet te lang op dezelfde plaats naast of achter een ander voertuig rijden. Zo blijf je ook zichtbaar voor de andere weggebruikers. Binnen je rijstrook mag je je plaats vrij kiezen. De beste positie is op 2/3 van de breedte van de rijstrook. Zo heb je zelf een beter zicht op het verkeer en ben je beter zichtbaar voor de andere weggebruikers. Motorrijders in groep rijden het best geschrankt (baksteenformatie). Tenslotte, overschat je eigen kunnen niet en voel je niet te beroerd om ten gepaste tijde een cursus motorbeheersing te volgen. Motorfietsers die deze cursus hebben gevolgd (waaronder een 150-tal met financiële tussenkomst van onze politiezone!) reageren enthousiast en vinden dit een must voor iedere motorrijder!

Een quad is niet enkel een populair, doch vooral ook een bijzonder voertuig. De meningen over het nut en de plaats van de quad in het verkeer zijn helaas verdeeld. Verkeersdeelnemers bevestigen met verve hoe quadrijders vaak opvallen door hun agressieve weggedrag. Soms mondt dat uit in regelrecht stuntwerk op de openbare weg. De bestuurders op hun sterke en wendbare voertuigjes gebruiken verkeersdrempels als springschans, rijden dwars over vluchtheuvels of trekken met lawaai de aandacht. Quads bestaan er in bromfietsuitvoering (max. 50 km per uur) en in zwaardere uitvoeringen waarvoor een auto- of motorrijbewijs nodig is. Er zijn allerlei aanwijzingen dat het risico op ongelukken groter is dan gemiddeld bij andere voertuigen. Zo zijn slechts weinig verzekeraars bereid een verkeerspolis te sluiten voor een quad. Tot op heden zijn er nog geen cijfers over de risico's van quads beschikbaar, maar wel zijn er heldere opvattingen. Een onderzoeker van de bekende Nederlandse organisatie SWOV aan het woord: "In absolute termen vormen quads niet zo'n groot probleem voor de verkeersveiligheid omdat er (nog) niet zo veel rijden. Maar lokaal kunnen ze zeker wel voor overlast zorgen. Ik schat het ongevalsrisico van een bestuurder een factor 10 hoger dan dat van een automobilist. De rijeigenschappen lijken weliswaar meer op die van een auto dan van een motorfiets, maar door de smalle spoorbreedte is de zijwaartse stabiliteit gering. Bij omslaan in een snelle bocht zou de quad eerder op de bestuurder landen dan een motor. De beste aanpak ís zo veel mogelijk te voorkomen dat de lichte voertuigjes op de weg komen”. Vanwege de Europese homologatie van de typegoedkeuringen zag de overheid zich genoodzaakt quads op de Belgische wegen toe te staan.


2.4. DE QUAD IS EEN VERHAAL APART.

handleiding 3

Bromfietser: samen op weg 3.1. SCOOTER, BROMFIETS, BROMMER, SNORFIETS... Al deze woorden zijn benamingen voor hetzelfde ding. Omwille van de duidelijkheid wordt in het verkeersreglement steeds dezelfde term gebruikt, n.l. bromfiets. Vandaar dat wij ook in deze toelichting enkel ‘bromfiets’ gebruiken. Rijden met een bromfiets betekent de weg delen met anderen. Onder weggebruikers is het niet altijd even gemakkelijk om elkaar te verstaan! In deze handleiding leer je hoe je kan communiceren en hoe je valstrikken kan vermijden.

3.2. ENKELE TIPS VOORALEER WE GAS BEGINNEN GEVEN De huid, een kostbaar koetswerk Een val kan zware schaafwonden veroorzaken die blijvende littekens achterlaten. Beeld je eens in wat er zou gebeuren als je in een T-shirt, minirok of short tegen 40 km/uur over het asfalt glijdt... Leder is ideaal. Maar een goede jas en een jeans helpen al iets als bescherming tegen schaaf- en brandwonden bij een val. De helm … … niet alleen nuttig, maar verplicht voor iedereen! Het probleem is dat een val nooit op het programma staat. Een valpartij kan je onmogelijk voorzien. Daarom moet je hoofd altijd worden beschermd, zelfs in de zomer en zelfs tijdens een kort ritje! De beste keuze … Vanuit veiligheidsoogpunt kies je best voor een integraalhelm in een opvallende kleur, met een niet-getint scherm.


De bromfiets… WAAG JE NIET AAN TECHNISCHE FANTASIETJES WANT JE RISKEERT EEN INBESLAGNAME EN OPLEGGING VAN DE BROMFIETS! DE VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ IS NIET MALS ALS JE MET EEN OPGEFOKTE BROMFIETS BROKKEN MAAKT. Als de politie vaststelt dat een opgedreven bromfiets in het verkeer rijdt, kunnen zij de stukken in beslag nemen waarmee de bromfiets opgedreven werd. Tevens kan de bromfiets ter plaatse onmiddellijk in beslag worden genomen en geïmmobiliseerd voor een periode van 30 dagen (zgn. oplegging). Als de verzekeringsmaatschappij bewijst dat de motor van een bromfiets die betrokken raakte in een ongeval werd opgedreven, zal ze de andere gewonden schadeloosstellen. Maar de verzekering zal zich tegen de bestuurder keren. Ze zal de kosten die ze moest betalen bij het ongeval, verhalen op de bestuurder. Dit wil zeggen dat de bestuurder (of de ouders) de kosten moet terugbetalen aan de verzekering, tot een maximumbedrag van 30.986 euro. Als de verzekeringsmaatschappij echter kan bewijzen dat ze bewust werd voorgelogen, zal de bestuurder van de opgedreven bromfiets al de kosten moeten ophoesten, ook als deze de 30.986 euro overstijgen.

3.3. VERTREKKEN Je haalt een rij auto's in en plaatst je als eerste in de rij? Wanneer het licht op groen springt, vertrek dan zonder te treuzelen zodat er voldoende afstand blijft tussen jou en de wagens achter je. Maar vertrek ook niet te snel, anders riskeer je in te rijden op de automobilisten die nog oversteken. De juiste plek op de weg Laat voldoende ruimte langs je rechterkant. Zo vermijd je de steentjes en putten en vervormingen langs de rand van de rijbaan. Tevens heb je op deze manier meer speling om plots openzwaaiende portieren van geparkeerde auto’s te ontwijken! Bovendien, door niet teveel rechts te rijden, ben je als bromfietser beter zichtbaar in de achteruitkijkspiegel van automobilisten.

De dode hoek Aan de achteruitkijkspiegels van auto’s is een groot nadeel verbonden: ze laten niet alles zien. Zo blijft er een zone over waarin de bromfietser onzichtbaar is voor de automobilist. Een voorbeeld: je wil een auto inhalen en op het ogenblik dat je er net naast rijdt, wijkt de auto uit naar links. Resultaat: paniek bij jou, maar ook bij de andere bestuurder, die nochtans in zijn achteruitkijkspiegel had gekeken. Om zichtbaar te blijven kan je best centraal achter je voorligger rijden. Je laten opvallen Je dimlichten aansteken, zelfs overdag, is verplicht! Het is trouwens een goed hulpmiddel om van ver op te vallen. Wat ook kan helpen, is helder gekleurde kledij dragen. Sla je af? Communiceer! Je hebt graag dat de andere chauffeurs rekening met je houden? Maak je dan verstaanbaar! Wanneer je wil afslaan, verwittig je de andere bestuurders door je arm uit te steken of door middel van je richtingaanwijzers. Monteer geen gekleurde paneeltjes op je richtingaanwijzers. De bestuurders verwachten zich niet aan deze kleuren, zodat het gevaar bestaat dat zij je boodschap niet dadelijk begrijpen. Bovendien is dit verboden! En als je inhaalt? Een file auto’s inhalen kan uiteraard zeer praktisch zijn. Maar let op! Ook al is het toegelaten een file stilstaande auto’s rechts voorbij te rijden, zodra het verkeer terug op gang komt, moet men opnieuw invoegen, of links gaan inhalen. Om onnodige risico’s te vermijden, kan je best altijd inhalen met een gematigde snelheid. Zo kan je ook beter auto’s ontwijken die plots van baanvak veranderen. Kijk in elk geval vooraleer je inhaalt in je achteruitkijkspiegel of de rijbaan vrij is. Hindernis in zicht? Om deze te ontwijken is de regel: fixeer de hindernis niet! De richting waarin je kijkt, bepaalt de richting waarheen je rijdt. Je kijkt dus beter naar de weg die je wil volgen om het obstakel voorbij te rijden.

Rijden in groep Als je met meerdere bromfietsers samen rijdt, is het verboden om naast elkaar te rijden. Achter elkaar rijden is dus de boodschap. In dit geval laat je best enkele meters tussen elke bromfiets. Als de voorligger remt, hebben de volgende bromfietsers immers wat tijd nodig om te beseffen wat er gebeurt en om op hun beurt te vertragen. Met twee rijden = anders rijden Je moet geen rekenwonder zijn om te beseffen dat twee personen de bromfiets meer belasten dan één. Er is dus meer tijd nodig (en dus ook meer afstand) om tot stilstand te komen. Hou hiermee rekening door een grotere veiligheidsafstand in acht te nemen. Bovendien is een zwaardere bromfiets ook minder wendbaar. Wanneer neem je geen passagier mee? Veel bromfietsen zijn voorzien om twee personen te vervoeren. Andere bromfietsen zijn gebouwd voor slechts één persoon: de bestuurder. Hier is de zitplaats dan ook bestemd voor één enkele persoon en is geen enkele handgreep of voetsteun voorzien voor een passagier. In dit geval is het natuurlijk verboden een passagier te vervoeren op de bagagedrager. Een passagier meevoeren betekent ook denken aan diens veiligheid. Neem dan ook niemand mee op je bromfiets als hij/zij geen helm draagt. “Hoe flauw!” denk je? Integendeel! Zo toon je aan dat je begaan bent met zijn/haar veiligheid.


Rijden op een weg in slechte staat... Wanneer het regent, worden de tramrails en de witte lijnen op de rijbaan zeer glad. Let dus extra op bij zebrapaden, stopstrepen bij verkeerslichten, witte lijnen bij bushalten... Ook wegen met kiezels, riooldeksels of -roosters zijn vaak gevaarlijk. En in de herfst is het uitkijken geblazen voor modder en dode bladeren.

handleiding 4

Fietser 4.1. MET EEN GOEDE FIETS KAN JE OVERAL KOMEN Alleen het beste is goed genoeg. Met een rammelbak geraakt je alleen maar in de problemen. Waar heb jij je fiets gekocht? Bij de fietsenhandel, in de supermarkt of gewoon tweedehands? Laat jij je fiets één keer per jaar nakijken of onderhouden? Heb je van je fietsverkoper een degelijk instructieboekje gekregen? Een uitleg over het onderhoud? Een eerste gratis onderhoudsbeurt? Klinkt dit je bekend in de oren? Wie een auto koopt, doet dat liefst in een degelijke garage, gaat minstens één keer per jaar langs voor onderhoud en rijdt jaarlijks (verplicht) langs de technische controle. Bij problemen vind je in het instructieboekje vrijwel onmiddellijk de oorzaak, de diagnose en de oplossing. Waar dit voor de aankoop en het onderhoud van auto’s algemeen aanvaard wordt, blijkt dit voor de aankoop en het onderhoud van fietsen niet het geval te zijn. En toch is het van levensbelang: verkeersveiligheid begint bij degelijke fietsen in de winkel, goed advies van de verkoper en efficiënt onderhoud van het materiaal.

Met een Veilige Fiets Veilig op Weg O.a. de Fietsersbond eist van de overheid een strenge verkeerswetgeving, veilige fietspaden en efficiënte fietsroutes, maar wie veilig op weg wil, moet zelf ook een aantal keuzes maken.


Verkeersveiligheid en kwaliteitsmateriaal gaan hand in hand. Wie rondrijdt met slecht functionerende fietsverlichting, wordt niet gezien. Slechte remmen kunnen zelfs met het grootste mirakel geen fiets tijdig doen stoppen. Wie blijft rijden met een kapotte bagagedrager mag zich aan kosten verwachten. Om dan nog maar te zwijgen van loshangende spatborden, een pedaalbreuk of zelfs een kaderbreuk. De overheid moet duidelijke veiligheidsnormen vastleggen: fietsfabrikanten die enkel kwalitatieve en degelijke producten verkopen. In een supermarkt of andere groothandels die fietsen tussen de andere producten in hun assortiment opnemen, ontbreekt al die informatie, de onderhoudsmogelijkheden en de degelijke service achteraf. De meerprijs van een speciaalzaak is op lange termijn een investering in kwaliteit ... De verplichting om permanent verlichting te voeren op een rijwiel wordt opgeheven. Een wit of geel licht vooraan en een rood licht achteraan, dewelke niet verblindend mogen zijn, moeten alleen aanwezig zijn én in werking zijn tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, en in alle omstandigheden wanneer het niet meer mogelijk is duidelijk te zien op een afstand van ongeveer 200 meter. De verlichting, die in knipperstand mag werken, moet niet meer op het rijwiel zelf aangebracht worden. Ze mag op de bagage, de kleding, het lichaam, het rijwiel zelf,… aangebracht worden. Indien door het rijwiel een aanhangwagen getrokken wordt, moet de aanhangwagen achteraan een rood licht voeren zodra de omvang van de aanhangwagen het door het rijwiel gevoerde rood licht onzichtbaar maakt. De lichten en reflectoren moeten altijd duidelijk zichtbaar zijn en goed uitkomen, alsook in goede staat zijn van onderhoud en werking.

Een fiets aankopen Een fiets koop je voor vele jaren fietsplezier, comfortabele verplaatsingen en vooral om je veilig en efficiënt door het verkeer te verplaatsen. Ga niet over één nacht ijs, laat je degelijk adviseren en maak een bewuste keuze. Beslissingen louter op basis van je budget kunnen je op lange termijn duur te staan komen. Type fiets Waarvoor ga je de fiets gebruiken? De verschillende types van fietsen zijn ontwikkeld naargelang het gebruik ervan en dat vertaalt zich in specifieke eigenschappen en tekorten. Een verkeerd gebruik van een fiets brengt dus risico’s met zich mee. Racefietsen zijn niet gemaakt om verlichtingen op te monteren. Niet geschikt dus voor wie ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat naar het werk moet fietsen. Stadsfietsen zijn uitstekend uitgerust met spatborden, verlichting, bagagedrager, kledijbeschermers, … De ideale fiets dus voor woon-werk-, woon-winkel- of woon-schoolverkeer. Mountainbikes zijn tot de essentie herleid. Geen overbodige accessoires, wel robuust, sportief en met vering en brede banden om schokken op te vangen. Mountainbikes zijn letterlijk “bergfietsen”. Vind je een 4x4 in de stad ook geen foute keuze? Hybride-fietsen proberen verschillende functies te combineren. Ze zijn sportief maar bieden toch de bescherming en de voordelen van een stadsfiets. Vergeet echter niet dat de kaders anders zijn waardoor je je fietshouding zal moeten aanpassen. Informeer je voor je aankoop duidelijk over welk type fiets overeenstemt met je gewenst gebruik!

Fiets op maat Elke fiets moet aangepast zijn aan de afmetingen van de fietser. Een verkeerde maat veroorzaakt snelle vermoeidheid en zelfs pijnproblemen. Wie niet comfortabel in het zadel zit, kan zijn of haar fiets niet altijd veilig besturen. Laat je fiets uitmeten op maat. Een gespecialiseerd fietsverkoper zal bovendien je stuur, je zadel en je pedalen precies afstellen op jouw maat.

Met de fiets raak je overal doorheen, je rijdt 'schoon' en goedkoop. En je krijgt een ijzersterke gezondheid. Helaas is er in het verkeersreglement en op de weg tot dusver nog steeds te weinig plaats voor fietsers.

4.2.1. Mobiliteit, vaak een kwestie van veiligheid In België zijn er ongeveer evenveel fietsen als wagens. Maar de fiets wordt veeleer voor de vrijetijdsbesteding gebruikt, dan wel om naar het werk te rijden. Jammer, want het is een milieuvriendelijk vervoermiddel dat weinig plaats vergt en veel beter is voor de gezondheid. Voor korte trajecten in de stad zijn fiets en bromfiets ideaal. U zal zeggen: ja, maar het weer in België is te slecht. Dat is ook zo, maar in Nederland en bepaalde noordelijke landen wordt de fiets toch veel meer gebruikt, hoewel het weer daar niet beter is. Een kwestie van cultuur, maar ook van veiligheid. Langzaam en onbeschermd als hij is, valt de fietser te licht uit in een omgeving die volledig op de auto is afgestemd. Nochtans kunnen eenvoudige maatregelen zijn veiligheid aanzienlijk verbeteren. En precies op dat vlak hebben de hoger genoemde landen enkele lengten voorsprong. Laten we echter niet wanhopen: ook in België begint er schot in de zaak te komen.


4.2. HET FIETSREGLEMENT, NIET VOOR IEDEREEN EVEN DUIDELIJK

handleiding 4

Fietser 4.2.2. Naar een verkeersreglement op maat van de fietser? Het eerste verkeersreglement dateert uit 1899 en was vooral bedoeld om het nog jonge wegverkeer in goede banen te leiden. Sindsdien bevestigden tal van wijzigingen de heerschappij van de auto, die daardoor geleidelijk de openbare ruimte kon inpalmen. Vanaf 1 januari 1991 werd het verkeersreglement drastisch veranderd. Fietsers krijgen een volwaardig statuut. Het reglement bepaalt uitdrukkelijk dat de autobestuurders de fietsers en bromfietsers niet in gevaar mogen brengen. Het gaat hier niet om een vrome wens. Indien zich een ongeval voordoet, draagt de autobestuurder een grotere aansprakelijkheid bij de beslechting van het geschil. 'De bestuurder van een auto of van een motorfiets mag een fietser of bestuurder van een tweewielige bromfiets die zich op de openbare weg bevindt onder de in dit reglement voorziene voorwaarden niet in gevaar brengen. Hij moet dubbel voorzichtig zijn ten aanzien van fietsende kinderen en bejaarden. Hij moet een zijdelingse afstand van ten minste 1 meter laten tussen zijn voertuig en de fietser of bestuurder van een tweewielige bromfiets' (Art. 40ter van het Verkeersreglement).

4.2.3. Fietspaden en fietsstroken Bovendien bevat de code een reeks maatregelen op het vlak van inrichting en signalisatie die de veiligheid van de fietsers bevorderen. De meest gangbare inrichting is het fietspad. 'Fietspad, het deel van de openbare weg dat voor het verkeer van fietsen en tweewielige bromfietsen klasse A is voorbehouden door de verkeersborden D7, D9 of door de wegmarkeringen bedoeld in artikel 74. Het fietspad maakt geen deel uit van de rijbaan' (Art. 1 van het Verkeersreglement).

4.2.4. Opstelvakken en voorsorteerstroken Kruispunten vormen vaak gevaarlijke valkuilen voor fietsers. Speciale voorsorteerstroken moeten hen in staat stellen om veilig links af te slaan. 'Bij het naderen van een kruispunt mogen voorsorteringsstroken voor fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen door middel van witte doorlopende strepen afgebakend worden. In deze stroken moet in het wit het symbool van de fiets en de pijl die de te volgen richting aanduidt, worden gereproduceerd. Deze voorsorteringsstroken zijn voorbehouden voor de fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen' (Art. 26 van het Verkeersreglement).


4.2.5. Andere interessante wijzigingen “Tegenfietsen in éénrichtingsstraten” Fietsers mogen voortaan in sommige gevallen in de verboden richting een eenrichtingsstraat oprijden. Deze maatregel moet ervoor zorgen dat fietsers zich in steden makkelijker in het centrum moeten kunnen verplaatsen. Zo kan men in sommige gevallen vlugger zijn gewenste bestemming bereiken met de fiets dan met de auto. Deze maatregel geldt voor alle eenrichtingsstraten, op voorwaarde dat de voorziene signalisatie is aangebracht.

'Een onderbord van het model M4 bedoeld in artikel 65.2 moet het verkeersbord F19 aanvullen indien de fietsers in de twee richtingen mogen rijden. Indien de bestuurders van tweewielige bromfietsen klasse A eveneens in de twee richtingen mogen rijden, wordt dit verkeersbord aangevuld met een onderbord van het model M5 bedoeld in artikel 65.2' (Art. 71).

Nochtans is deze reglementering niet voor iedereen even duidelijk. Een toelichting: Deze straat is één van de vele éénrichtingsstraten waar het “tegenfietsen” is toegelaten. Voor de “tegenfietser” bestaat er zoiets als een “tegenfietspad”, meestal aangegeven door wegmarkeringen, al dan niet ondersteund door extra markeringen in de vorm van een fiets-icoon met pijl. Dit “tegenfietspad” mag dus NIET worden gebruikt door de fietsers die in de toegelaten richting rijden (zie blauwkleurig verkeersbord met witte pijl op de foto). Zij mengen zich in het gewone gemotoriseerde verkeer. “Fietsen op de stoep” Het nieuwe reglement wil ook kinderen jonger dan negen jaar stimuleren om de fiets te gebruiken zonder dat hun veiligheid in het gedrang kan komen. Ook als er een fietspad is mogen ze met hun fiets op het trottoir rijden. “Fietsers van minder dan 9 jaar mogen evenwel in alle omstandigheden de trottoirs en verhoogde bermen volgen, voor zover hun fiets uitgerust is met wielen met een diameter van ten hoogste 500 mm, banden niet inbegrepen en op voorwaarde dat zij de andere weggebruikers niet in gevaar brengen” (Art. 3 van het Verkeersreglement). Op deze maatregel kwam heel wat kritiek. Voetgangers, en dan vooral bejaarden, zouden het bijzonder erg te verduren krijgen. En nochtans ... Ook hier gaat het in feite alleen maar om een aanpassing van de realiteit. Vroeger zag je immers ook kinderen op het trottoir fietsen. We mogen zeker niet overdrijven als we het over de gevaren voor de voetgangers hebben. Soms zal er inderdaad wel eens iemand met een blauwe plek of een buil zitten na een aanrijding met een jong fietsertje. Maar dat weegt echt niet op tegen de veel grotere gevaren die een nog onervaren en weinig stuurvast kind tussen het drukke autoverkeer loopt.


Veiliger en vlotter met fiets en bromfiets? Met deze regels wil de wetgever het fietsen veiliger en aangenamer maken. Of dat lukt, hangt in grote mate af van de nodige infrastructuuraanpassingen. In elke verkeerssituatie moet naar de best mogelijke oplossing voor fietsers en bromfietsers gezocht worden. Dat kan gaan van comfortabele, van de rijbaan gescheiden fietspaden, tot snelheidsremmende maatregelen in straten met gemengd verkeer.

handleiding 4

Fietser 4.3. VEILIG FIETSEN, HET LIGT OOK VOOR EEN STUK AAN JEZELF… Assertief fietsen Assertief en vooruitziend fietsen betekent: je niet wegsteken in het verkeer, je positie afbakenen op de rijbaan en de fouten en onoplettendheden van de autobestuurders proberen te voorzien. Hou er altijd rekening mee dat jij de kwetsbare partij bent en laat je veiligheid primeren. Wees zo voorspelbaar mogelijk door aan de andere weggebruikers duidelijk te maken wat je gaat doen. Hiervoor kan je oogcontact zoeken, bellen of een teken geven met de arm. Links of rechts afslaan, iemand inhalen of een zijdelingse verplaatsing maken, doe je als volgt: - vergewis je ervan dat je de beweging zonder gevaar kan uitvoeren; - maak je voornemen tijdig kenbaar door je arm uit te steken.

Plaats op de openbare weg Als er geen fietspad is, rij je in principe rechts op de rijbaan, maar je mag ook de parkeerzones en de gelijkgrondse bermen gebruiken. Je verleent wel voorrang aan voetgangers. Niet te dicht tegen de kant fietsen om te vermijden dat je een openslaand portier van een geparkeerde auto tegen je krijgt en om een beter zicht te hebben op de weggebruikers die uit een zijstraat of garage komen.


Inhalen Dit moet altijd links gebeuren als de voertuigen die je voorbijrijdt in beweging zijn. Stilstaande voertuigen mag je ook rechts inhalen.

Fietssuggestiestroken Fietssuggestiestroken zijn geen fietspaden en ze zijn enkel bedoeld om de houding van de overige weggebruikers ten overstaan van de fietsers te verbeteren.

handleiding 5

Voetgangers leren oversteken: een makkie ? TAAK 1: OVERSTEKEN IN EEN RUSTIGE STRAAT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Wandel op de stoep en neem uw kind bij de hand. Stop bij de stoeprand. Kijk naar de ene kant: links. Kijk naar de andere kant: rechts. Kijk opnieuw naar beide kanten als er verkeer aankomt. Komt er geen verkeer? Steek dan over: rechtdoor zonder te rennen. Wandel terug op de stoep.

TAAK 2: OVERSTEKEN TUSSEN GEPARKEERDE AUTO’S


1. Wandel op de stoep en neem uw kind bij de hand. 2. Stop bij de stoeprand. 3. Kijk of er in de geparkeerde auto’s een chauffeur zit; als dat zo is, zoekt u een andere plaats: de auto kan immers vertrekken. 4. Stap tussen de auto’s tot waar uw kind een overzicht op de rijbaan heeft. 5. Kijk naar de ene kant: links. 6. Kijk naar de andere kant: rechts. 7. Kijk opnieuw naar beide kanten als er verkeer aankomt. 8. Komt er geen verkeer? Steek dan over: rechtdoor zonder te rennen. 9. Wandel terug op de stoep met een normale snelheid.

TAAK 3: OVERSTEKEN OP EEN KRUISPUNT 1. Wandel op de stoep en neem uw kind bij de hand. 2. Kies een oversteekplaats vanwaar u de vier straten goed kan zien. 3. Stop aan de stoeprand. 4. Kijk naar de ene kant: links. 5. Kijk naar voor. 6. Kijk naar de andere kant: rechts. 7. Kijk naar achter. 8. Kijk opnieuw naar de vier kanten als er verkeer aankomt. 9. Komt er geen verkeer? Steek dan over. Rechtdoor en zonder te rennen. 10. Wandel terug op de stoep.

Communiceer met de andere weggebruikers en laat zien dat je wil oversteken

1. 2.

3.

4.

5. 6.

De raadgevingen van “taak 3” verliezen we niet uit het oog. Opgelet: het verkeersreglement verplicht ons op een zebrapad over te steken indien we ons op minder dan 30 meter van zulke oversteekvoorziening bevinden. Ditzelfde reglement verplicht de automobilist te stoppen indien de voetganger aanstalten maakt om over te steken. Wees assertief en laat duidelijk zien dat je zinnens bent over te steken! Hoewel niet wettelijk bepaald is het aangewezen je arm schuin omhoog te steken en oogcontact te zoeken met de bestuurder in kwestie. Wacht met oversteken tot de voertuigen in beide richtingen volledig stilstaan. Tenslotte… reageer gepast op de bevelen en aanwijzingen die de verkeersagent of de gemachtigde opzichter je geeft.


TAAK 4: OVERSTEKEN OP EEN ZEBRAPAD

handleiding 6

Voetgangers en fietsers in groep Waar moet of mag je nu lopen en fietsen? Sinds 1 januari 2004 zijn er een aantal aanpassingen aan de verkeerswet gebeurd die ook belang hebben voor voetgangers en fietsen. Daarom de basisregels nog eens op een rijtje

6.1. ALS VOETGANGER… Waar stappen? Indien er een trottoir of berm aanwezig is, is dit simpel: wandel ALTIJD op deze trottoir of berm! Indien er geen trottoir of berm is, mag je op de parkeerstroken of het fietspad lopen. Let wel: op de fietspaden moet je voorrang geven aan de fietsers en bromfietsers. Op de parkeerstroken hebben de bestuurders voorrang.


Zijn al deze mogelijkheden er niet en je moet op de rijbaan lopen, neem dan volgende regels in acht: 1) Individuele voetgangers (of groepen zonder leider). Een individuele voetganger of een groep zonder leider MOET links lopen en zo dicht mogelijk bij de rand van de rijbaan. Loop dus achter elkaar. 2) In groep stappen (min. vijf personen met leider) • Ofwel rechts. • Ofwel links: groepen voetgangers van minimum vijf personen, vergezeld van een leider, zijn niet verplicht om rechts te lopen. Zij mogen ook links op de rijbaan lopen, op voorwaarde dat ze achter elkaar stappen. • Om de veiligheid van de groep te verzekeren, mag de groepsleider het verkeer stilleggen door middel van een bord met afbeelding van verkeersbord C3 ( witte cirkel met rode rand). • Als je in groep wandelt zonder leider, moet je dezelfde regels volgen als de individuele voetganger. • Tussen valavond en zonsopgang (of overdag als de zichtbaarheid slecht is en deze niet verder reikt dan 200 m), moet de groep die de rijbaan volgt op de volgende manier gesignaleerd zijn: - als ze rechts stapt: een wit of geel licht links vooraan en een rood licht links achteraan - als ze links stapt: een rood licht rechts vooraan en een wit of een geel licht rechts achteraan. (Groeps)leiders Sinds 1 januari 2004 hebben groepsleiders de mogelijkheid om aanwijzingen te geven in het verkeer om de veiligheid van een groep voetgangers te verzekeren. Om het verkeer stil te leggen, moeten ze gebruik maken van een schijf waarop het verkeersbord C3 is afgebeeld (witte cirkel met rode rand). Het verkeersreglement geeft geen definitie van een leider. We nemen aan dat wie de facto de leiding van een groep heeft – bijvoorbeeld de leid(st)er in een jeugdvereniging – ook de leider van de groep is (Het is de bedoeling dat de overheid door een rondschrijven of wetswijziging hierover meer duidelijkheid zal scheppen). De aanwijzingen van een 'groepsleider' gaan niet boven verkeerstekens en verkeersregels. Oversteken Het oversteken van een rijbaan is een hele klus en kan vaak gevaarlijk zijn. Neem hier dus je tijd voor. Verzamel altijd eerst de groep zodat je niet als een langgerekt lint de rijbaan hoeft te kruisen. Let er ook op dat de leiding over de groep verspreid is als je gaat oversteken. Om over te steken zoek je best een punt langs je route waar er een zebrapad met verkeerslichten voorhanden is. Als het verkeerslicht groen aangeeft voor voetgangers, dan steek je over. Verspringt het licht echter op rood terwijl de groep nog bezig is met de rijbaan over te steken, dan moeten degenen die zich nog op het voetpad bevinden wachten met oversteken.

6.2. FIETSERS IN GROEP Als je fietst in groep (minimum 15 personen, voorheen sprak men van wielertoerisme in groep), regelt de wetgeving de modaliteiten voor het rijden in groep. Twee mogelijkheden: - De groep volgt dezelfde regels als de individuele fietser. - De groep volgt de regels voor fietsers in groep. In dit geval heeft de groep meer mogelijkheden, maar ook bepaalde verplichtingen. Waar en hoe rijden (als de groep de regels volgt voor fietsers in groep)? Gebruik van de fietspaden is niet verplicht. Met maximum twee naast elkaar rijden mag altijd, op voorwaarde dat je gegroepeerd blijft. Op een baan zonder rijstroken mag je niet meer dan een breedte gelijk aan die van één rijstrook (± 3m) en in geen geval meer dan de helft van de rijbaan in beslag nemen. Op een rijbaan met rijstroken gebruik je alleen de rechter rijstrook. Van 15 tot 50 fietsers: - ten minste 2 wegkapiteins mag; - 1 of 2 begeleidende auto’s toegelaten; als er één begeleidend voertuig is, moet dit de groep volgen. Van 51 tot 150 fietsers: - ten minste 2 wegkapiteins verplicht; - 2 begeleidende auto’s verplicht. De wegkapiteins De wegkapiteins moeten ten minste 21 jaar oud zijn en om de linkerarm een band dragen met de nationale driekleur en het woord “wegkapitein”. Op kruispunten zonder verkeerslichten kunnen ze het verkeer stilleggen door middel van een bord met afbeelding van verkeersbord C3 (witte cirkel met rode rand), en kunnen ze aanwijzingen geven. De wegkapitein moet geen lijst van de deelnemers meer in zijn bezit hebben.

Hoe aan dit bord geraken? - In sommige gemeenten kan je dit bord lenen op de jeugd- of sportdienst. - Een wielerclub in je buurt. - Via een winkel van weg- & werfsignalisatie (rubriek 4765 in de Gouden Gids)


De begeleidende auto Op het dak van de begeleidende auto's moet een blauw bord aangebracht zijn met de afbeelding van het verkeersbord A51 (een witte driehoek met rode rand en in het midden een uitroepteken) en eronder het symbool in 't wit van een fiets. Dit bord moet op een zodanige wijze aangebracht zijn op het voertuig dat de groep voorafgaat, dat het voor de tegenliggers goed zichtbaar is voor het achteropkomend verkeer.

handleiding 7

Voortbewegingstoestellen De laatste jaren verschenen er steeds meer voertuigen in het straatbeeld waarvoor er in de wegcode niet onmiddellijk een specifieke reglementering te vinden was. De nieuwe wetgeving kent aan deze categorie van langzame voertuigen, voortaan de “voortbewegingstoestellen” genoemd, nu een juridisch statuut toe. Ze zullen worden ondergebracht bij twee bestaande categorieën van weggebruikers. In functie van de gevoerde snelheid (ongeacht of ze gemotoriseerd zijn of niet) worden ze gelijkgesteld met voetgangers of fietsers. De gemotoriseerde voortbewegingstoestellen krijgen als voorwaarde mee dat ze naar bouw en motorvermogen niet sneller mogen rijden dan 18 km/u. Voor de niet-gemotoriseerde voortbewegingstoestellen is geen snelheidsbeperking voorzien. Niet onbelangrijk is dat de zogeheten “pocket-bikes” of mini-motoren in elk geval verboden blijven op de openbare weg.

7.1. WAT ZIJN VOORTBEWEGINGSTOESTELLEN EN WELKE SOORTEN ZIJN ER ? Een “voortbewegingstoestel” is: • ofwel een “niet-gemotoriseerd voortbewegingstoestel”, dit wil zeggen elk voertuig dat niet beantwoordt aan de definitie van een rijwiel, dat door de gebruiker of de gebruikers door middel van spierkracht wordt voortbewogen en niet met een motor is uitgerust (vb. skeelers, rolschaatsen, steps, skateboard, éénwieler, rolstoel, ...); • ofwel een “gemotoriseerd voortbewegingstoestel”, dit wil zeggen elk motorvoertuig met twee of meer wielen dat naar bouw en motorvermogen, op een horizontale weg, niet sneller kan rijden dan 18 km per uur (vb. elektrische autopeds, segways, elektrische rolstoelen of rolwagens voor personen met een beperkte mobiliteit, ...).

7.2. VERGELIJKING MET ANDERE VOERTUIGEN • • •

Voor de toepassing van de wegcode worden de gemotoriseerde voortbewegingstoestellen niet gelijkgesteld met motorvoertuigen. Het niet bereden voortbewegingstoestel wordt niet als voertuig beschouwd. De gebruiker van een voortbewegingstoestel, dat niet sneller dan stapvoets rijdt, wordt niet gelijkgesteld met een bestuurder.


7.3. WELKE REGELS ZIJN VAN TOEPASSING VOOR DE GEBRUIKERS VAN VOORTBEWEGINGSTOESTELLEN? • •

Wanneer de gebruikers van voortbewegingstoestellen niet sneller dan stapvoets rijden moeten zij de regels van toepassing voor de voetgangers volgen. Wanneer de gebruikers van voortbewegingstoestellen sneller dan stapvoets rijden moeten zij de regels van toepassing voor de fietsers volgen.

7.4. WELKE REGELS MOETEN DE ANDERE WEGGEBRUIKERS NALEVEN T.O.V. GEBRUIKERS VAN VOORTBEWEGINGSTOESTELLEN? De regels die de andere weggebruikers moeten naleven ten opzichte van respectievelijk voetgangers en fietsers, gelden eveneens ten opzichte van gebruikers van voortbewegingstoestellen.

7.5. VERLICHTING Tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag en in alle omstandigheden wanneer het niet meer mogelijk is duidelijk te zien tot op een afstand van ongeveer 200 meter, moeten de gebruikers van voortbewegingstoestellen die rijden op de andere delen van de openbare weg dan degene die voorbehouden zijn voor het verkeer van voetgangers volgende verlichting gebruiken: • vooraan, een wit of geel licht; • achteraan, een rood licht. Die lichten mogen in één enkel toestel verenigd zijn, dat links geplaatst of gedragen wordt.

7.6. MAXIMALE AFMETINGEN • • •

De lading van een voortbewegingstoestel mag niet meer dan 0,50 meter vooraan en achteraan en 0,30 meter aan elke kant uitsteken. De maximum hoogte van een beladen voortbewegingstoestel is bepaald op 2,50 meter. De maximum breedte van voortbewegingstoestellen is bepaald op 1 meter.

De wetgeving betreffende het rijbewijs werd eveneens aangepast. Ingevolge deze aanpassing wordt er bepaald dat: • rijwielen uitgerust met een elektrische hulpmotor met een nominaal continu vermogen van maximaal 0,25 kW, waarvan de aandrijfkracht geleidelijk vermindert en tenslotte wordt onderbroken wanneer het voertuig een snelheid van 25 km/u bereikt, of eerder, indien de bestuurder ophoudt met trappen, niet beschouwd worden als motorvoertuigen • de gemotoriseerde voortbewegingstoestellen niet gelijkgesteld worden met motorvoertuigen voor wat betreft de toepassing van de wetgeving terzake. Bijgevolg worden de bestuurders van rijwielen uitgerust met voornoemde elektrische hulpmotor en de bestuurders van voortbewegingstoestellen ontslagen van de verplichting houder te zijn van een rijbewijs en het bij zich te hebben.


7.7. RIJBEWIJS

handleiding 8

Landbouwverkeer: met uw tractor of landbouwmachine op de openbare weg Zelfs als uw voertuig aan alle reglementen en eisen voldoet, blijft het in het huidige verkeer een uitzonderlijk voertuig door zijn lage snelheid, de lengte van de sleep en de breedte van de aangekoppelde werktuigen of machines. Toch moet u geregeld gebruikmaken van de openbare weg. U kunt de risico’s al beperken door aandacht te besteden aan de volgende punten.

8.1. GEEF DUIDELIJK EN TIJDIG DE RICHTING AAN WAARIN U GAAT AFSLAAN De achteropkomende voertuigen hebben meestal een grotere snelheid en dus ook een grotere remafstand. Laat daarom tijdig weten dat u gaat afslaan. En zorg ervoor dat de richtingaanwijzers altijd goed zichtbaar zijn. Als er een ongeval gebeurt met een voertuig dat links inhaalt, dan krijgt de bestuurder die links afdraait meestal de schuld. Zelfs als hij alle nodige voorzorgsmaatregelen heeft genomen.

8.2. SLA ALLEEN LINKSAF WANNEER U VOLDOENDE TIJD HEBT Tegenliggers hebben immers voorrang (dus ook bromfietsers, fietsers en voetgangers). Wees dubbel voorzichtig als er een afzonderlijk fietspad is aan de linkerkant van de weg. Als u op het laatste moment moet stoppen om een fietser door te laten, dan blokkeert u met uw trekker de helft van de weg. Hangt er achter de trekker nog een werktuig, dan is de andere weghelft ook versperd!

8.3. RECHTSAF SLAAN Zet de rechterrichtingaanwijzer aan. Om rechts af te slaan mag u eerst naar links of het midden van de rijbaan uitwijken, om gemakkelijker af te slaan. Daarbij laat u alle andere weggebruikers voorgaan. Houd ook rekening met het achteropkomend verkeer. Kijk links en vooral rechts in uw spiegels, kijk ook zo vlug mogelijk naar rechts op het rijvak terwijl het voertuig al lichtjes afdraait. Voer dit manoeuvre traag uit!


8.4. GEBRUIK UW SPIEGELS Een goed zicht op de weg achter u is minstens even belangrijk als een goed zicht voor u. Bij het rechts afslaan is het goed oppassen geblazen voor rechts inhalend verkeer. Vooral fietsers en bromfietsers bevinden zich soms onverwacht snel op uw hoogte. Grote spiegels, perfect ingesteld, kunnen dan het verschil maken.

8.5. HOUD BIJ HET OVERSTEKEN VAN EEN WEG EN BIJ HET KRUISEN VAN ANDERE WEGGEBRUIKERS REKENING MET DE SNELHEID VAN HET ANDERE VERKEER Het normale wegverkeer heeft een grotere snelheid. Omdat de tractor een voertuig is voor traag vervoer, heeft hij ook meer tijd nodig dan een personenwagen om bijvoorbeeld de weg over te steken.

8.6. DENK AAN DE LENGTE VAN UW COMBINATIE Voer bij het oversteken van een weg uw manoeuvre in één keer uit!

8.7. ZORG DAT U TIJDIG WORDT GEZIEN Gebruik uw zwaailicht. Reinig uw lichten en reflectoren vóór u op de openbare weg komt en herstel defecte lichten onmiddellijk. Heel wat kop-staartbotsingen gebeuren doordat de bestuurder van een achterliggend voertuig te laat opmerkt dat het voertuig voor hem traag rijdt. De ongelijke snelheid verrast de verstrooide chauffeur, met als gevolg een plots uitwijken, plots remmen en een ongeval.

8.8. BLIJF ZOVEEL MOGELIJK RECHTS OP DE RIJBAAN Let evenwel op mogelijke obstakels zoals bomen, paaltjes, enz. Let op fietsers en houd rekening met hun snelheid bij het inhalen.

Een goed zicht is de eerste vereiste om veilig te rijden. Het is handig om een natte spons en zeemvel in een plastic zak mee te hebben. Zo kunt u steeds spiegels, ruiten, reflectoren en lichten schoonmaken.

8.10. VERWIJDER DE GROOTSTE MODDERRESTEN VAN UW WIELEN EN UW MACHINE VÓÓR U DE WEG OPGAAT Enkele minuten werk kunnen modder op de weg en een eventueel dodelijke slippartij vermijden.

8.11. PAS UW SNELHEID AAN AAN DE STAAT VAN DE WEG, DE WEERSOMSTANDIGHEDEN, DE TOTALE LADING VAN UW SLEEP Hoe hoger uw snelheid, hoe langer de remafstand. Totale remafstand voor een voertuig met sleep dat met 40 km/uur over natte straatstenen rijdt en plots remt = 50 m!


8.9. NEEM DE TIJD OM HET GROOTSTE VUIL VAN UW RUITEN EN SPIEGELS TE VERWIJDEREN

handleiding 9

Zwaar vervoer – voorkom dodehoekongevallen De dode hoek Alles draait bij gesloten vrachtauto’s of tuin- en landbouwvoertuigen om de ‘dode’ of ‘blinde’ hoek. Wat is de dode hoek? Onder ‘dode hoek’ verstaan we de plaatsen rondom de vrachtauto die de chauffeur met behulp van zijn spiegels en vanuit zijn cabine niet kan zien. Elke vrachtauto heeft een aantal dode hoeken. Vooral het afslaan naar rechts valt daardoor niet mee. Wat ziet de chauffeur wel, of - en dat is nog veel belangrijker - wat ziet hij niet? De nevenstaande tekening brengt de dode hoek aan de rechterkant in beeld (van bovenaf gezien). Aanrijding door dode hoek Door de dode hoek kunnen aanrijdingen ontstaan met fietsers die zich naast de vrachtauto bevinden. De gevolgen zijn vaak dramatisch. Voor de fietser ernstig lichamelijk letsel of erger. Voor de chauffeur een onuitwisbaar schuldgevoel. Oplossingen Er wordt veel aandacht besteed aan het verschijnsel ‘dode hoek’. Er zijn verschillende systemen ontwikkeld waarmee de dode hoek van de vrachtauto verkleind kan worden. Mogelijk zijn: 1. Een extra bolle spiegel, aangebracht op de rechtervoorzijde van de vrachtwagen. 2. De klapspiegel, een standaardspiegel die met een druk op de knop naar buiten en weer naar binnen kan worden gedraaid. 3. Camera’s die hun beelden doorsturen naar een monitor in de cabine. Extra spiegels kunnen het probleem van de dode hoek wel verkleinen, maar nooit helemaal verhelpen. Camera’s kunnen het probleem voor een groot deel oplossen, maar ze zijn duur en er zijn helaas nog maar weinig vrachtauto’s mee uitgerust. En dat is jammer, want je kunt je natuurlijk afvragen: wat is geld in verhouding tot een mensenleven...? Zichtveldproblemen ontstaan door de zogenaamde dode hoek bij vrachtauto’s. Ook in onze gemeenten houdt de lokale politie zich met de zichtveldproblematiek bezig.


Wat kinderen moeten weten? Kinderen moeten weten dat een vrachtwagenchauffeur ze op sommige plaatsen niet kan zien. De beste manier om ze dit te leren, is het ze te laten ervaren: ze dus zelf in zo’n cabine te laten plaatsnemen, zodat ze met eigen ogen zien wat de chauffeur in zijn spiegel ziet. Om veilig om te gaan met vrachtauto’s moeten kinderen een aantal dingen weten. • Als je langs achter naar een vrachtwagen, die staat te wachten voor een kruispunt, toe rijdt, blijf er dan achter. Laat de vrachtauto eerst oversteken of afslaan en fiets dan pas verder. Ga nooit rechts naast de vrachtauto staan. • Als je zelf voor een kruispunt staat te wachten en er komt een vrachtwagen naast je staan, kun je er van uit gaan dat de chauffeur je heeft gezien. Wil je het zeker weten, zoek dan oogcontact. Steek je duim op. Als de chauffeur ook zijn duim opsteekt, weet je zeker dat hij je heeft gezien. • Ga nooit tussen een stilstaande vrachtwagen en de trottoirrand staan. De vuistregels 1. Loop nooit vlak voor of achter een vrachtauto. 2. Stop altijd voor de stopstreep. 3. Vrachtauto de bocht om? Blijf rechts en ruim er achter. 4. Maak oogcontact met de chauffeur, direct of via de spiegel. Als jij de chauffeur ziet, ziet hij jou ook!

9.1. VEILIG VRACHTVERVOER De verkeersveiligheidsbarometer (zie de website www.ikbenvoor.be) toont aan dat het aantal ongevallen en doden op onze wegen de laatste jaren in een dalende lijn zit. Uit cijfers blijkt evenwel dat die dalende trend niet van toepassing is op ongevallen en doden met vrachtwagens. Integendeel, er is zelfs sprake van een verhoging. De ministerraad keurde verschillende maatregelen goed om het vrachtverkeer aanzienlijk veiliger te maken.

9.1.1 . De wetgeving ladingbeveiliging Veel ongevallen met vrachtwagens worden veroorzaakt door het feit dat de vrachtwagen onzorgvuldig geladen is. De politie beschikt vandaag over onvoldoende wetgevende middelen om hier grondig op te controleren en kordaat op te treden. Minister van Mobiliteit Renaat Landuyt heeft een koninklijk besluit klaar dat de wettelijke bepalingen inzake ladingbeveiliging verfijnt. Op die manier heeft de politie een effectief instrument in handen om krachtig op de ladingbeveiliging te controleren. Er komt bovendien een richtlijn aan het College van Procureurs-generaal dat de toepassing van deze bepalingen en de medeverantwoordelijkheid verduidelijkt en verscherpt. Dit moet een betere vervolging van de inbreuken garanderen.

9.1.2. Meer controles De controle op de veiligheid van het goederen- en personenvervoer moet omhoog. Lokale politiezones en de federale politie moeten gemiddeld 15 % van de middelen uit het verkeersveiligheidsfonds besteden aan controles. Bijzondere aandacht gaat onder andere naar de controle van de rij- en rusttijden en het gebruik van de digitale tachograaf.


Daarnaast komen er ook mobiele technische controles. Onze politiezone is een transitzone. Dagelijks passeren honderden vrachtwagens, Belgische en buitenlandse, langs onze wegen. Willen we zekerheid over de technische kwaliteit van alle vrachtwagens die door onze zone rijden, dan moet er naast de periodieke controles in de keuringsstations ook meer en meer langs de weg zelf worden gecontroleerd.

handleiding JONGE AUTOBESTUURDER WEL JONG, NIET GEK!

Recommend Documents