+ N A ] L [ A B g n dleidi ntering
Han Levensfasebewuste job(her)orië
S
alans.be
neninb a b p o o .l w w w
n e d r o o w e t s r e e Wat
Tijdens de looptijd van het ESF-project BA[L]ANS (2010-2012) ontwikkelden we in samenwerking met Myrielle Meeus (Evenwicht vzw) de methodiek BA[L]ANS+. Aan de hand van het project BA[L]ANS wilden we investeren in ‘loopbanen in balans’, een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werknemers en werkgevers. Werknemers kunnen zelf invloed uitoefenen op het verloop van hun loopbaan, maar ook werkgevers die inzetten op ‘werkbare jobs’ dragen ertoe bij dat ze langer aan de slag willen en kunnen blijven. We wilden werken aan loopbanen in balans door middel van een levensfasebewust loopbaanbeleid. In elke levensfase ervaren we immers andere verwachtingen, behoeftes en ambities. De manier waarop we bezig zijn met onze loopbaan, onze ontwikkelwensen en - behoeftes verschillen dan ook per levensfase. Dit zorgt ervoor dat ‘een loopbaan in balans’ in elke fase een andere invulling krijgt. Ook de drijfveren die ervoor zorgen dat we enthousiast en gemotiveerd aan het werk blijven, veranderen per levensfase. Vanuit deze vaststelling vonden we het belangrijk om over een methodiek te beschikken die het mogelijk maakt om deze drijfveren te ontdekken. Daarom besloten we de methodiek BA[L]ANS+ te ontwikkelen. Met deze methodiek willen we ‘oudere’ werknemers en werkzoekenden de kans geven om zich te (her)oriënteren op basis van hun talenten en in functie van hun levensfasegebonden verwachtingen en behoeftes. Door hen kennis te laten maken met de sterkte van hun levensfase en op zoek te gaan naar hun bezieling en drijfveren, willen we hen ‘goesting’ doen krijgen in een werkbaar jobdoel voor de volgende jaren.
Handleiding 2
Wat eerste woorden De methodiek BA[L]ANS+ is een vertaling van de (her)oriënteringstrajecten voor jongeren JIV en BIAS die we in het verleden ontwikkelden. De positieve resultaten van deze trajecten, overtuigden ons om te bekijken wat deze methodiek ook voor andere levensfases kon betekenen. Hoewel de methodiek BA[L]ANS+ zich in eerste instantie focust op ‘oudere’ werknemers en werkzoekenden, is de methodiek eveneens bruikbaar in andere levensfases. De rode draad doorheen de groepsmethodiek is werken met de eigen levenslijn. Wie aan een BA[L]ANS+ traject deelneemt, onderzoekt zijn voorbije levensjaren en trekt lijnen naar de toekomst. Centraal staat hierbij het ontdekken van de eigen energiebronnen en deze vertalen naar de toekomstige loopbaan. Deze handleiding kan je gebruiken als draaiboek om zelf met de ontwikkelde methodiek aan de slag te gaan. Laat je inspireren door de insteek van de levensfases, het werken met archetypen en het waarderend onderzoeken in de methodiek … Het BA[L]ANS-team
Via deze weg willen we iedereen die meegewerkt heeft aan de ontwikkeling van het BA[L]ANS+-traject ook uitdrukkelijk danken: in het bijzonder Myrielle Meeus (Evenwicht vzw), VDAB Mechelen en de deelnemers aan de testcases.
3 Handleiding
l e f a t s d Inhou DEEL 1: BA[L]ANS+ IN EEN NOTEDOP........................................................................................ p 5 ACHTERGROND........................................................................................................................................................................................ p 5 Situering........................................................................................................................................................................................................... p 5 Doelgroep....................................................................................................................................................................................................... p 5 Doel..................................................................................................................................................................................................................... p 6 Werkwijze........................................................................................................................................................................................................ p 6 Partners............................................................................................................................................................................................................. p 6 ONTWIKKELDE METHODIEK........................................................................................................................................................ p 7 De fundamenten........................................................................................................................................................................................ p 7 Levensfasebewuste vertaling............................................................................................................................................................. p 7 ARCHETYPES.............................................................................................................................................................................................. p 7 BRUIKBAARHEID IN ORGANISATIES.................................................................................................................................... p 7
DEEL 2: HET TRAJECT................................................................................................................................................ p 8 STAP 1 – Voorstelling en kennismaking.......................................................................................................................... p 9 STAP 2 – Kennismaking met de levensfases..............................................................................................................p 10 STAP 3 – Kennismaking met de archetypes...............................................................................................................p 13 STAP 4 – Archetypes op de levenslijn............................................................................................................................p 16 STAP 5 – Detectie van energiebronnen........................................................................................................................p 17 STAP 6 – De ultieme droom.................................................................................................................................................p 20 STAP 7 – Scenario’s schrijven...............................................................................................................................................p 23 STAP 8 – Kiezen!...........................................................................................................................................................................p 24 STAP 9 – Communicatiestrategie.....................................................................................................................................p 25 STAP 10 – Actieplan.....................................................................................................................................................................p 27 STAP 11 – Sollicitatietraining..................................................................................................................................................p 29 op zoek naar verdieping of opleiding.............................................................................................................p 30
DEEL 3: BIJLAGEN...........................................................................................................................................................p 31 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7 Bijlage 8
– Kader van de levensfases..................................................................................................................................p 31 – Beschrijvingen van de verschillende levensfases..............................................................................p 32 – Tijdslijn..........................................................................................................................................................................p 36 – Beschrijving van de verschillende archetypes.....................................................................................p 37 – Energiebronnen......................................................................................................................................................p 68 – Droomoefening......................................................................................................................................................p 69 – Kader om omgeving in kaart te brengen...............................................................................................p 70 – Actieplan.....................................................................................................................................................................p 71
Handleiding 4
DEEL 1
BA[L]ANS+ in een notendop
ACHTERGROND Situering De methodiek BA[L]ANS+ is ontwikkeld binnen het ESF-project BA[L]ANS. Aan de hand van dit project wilden we investeren in ‘loopbanen in balans middels een levensfasebewust loopbaanbeleid’. Meer informatie hierover vind je op www.loopbaneninbalans.be. De drijfveren die ervoor zorgen dat we enthousiast en gemotiveerd aan het werk blijven, veranderen per levensfase. Daarom is het belangrijk om over een methodiek te beschikken die het mogelijk maakt om deze drijfveren te ontdekken.
Voorbeeld uit de testcases X. had in het verleden vooral jobs als opvoeder. Nu voelde ze echter: “dat is het niet meer, dat kan me niet meer boeien”. Doorheen de trajectweek ontdekte ze dat ze graag vorming wou geven. Vorming waarbij ze haar levenservaringen kon overbrengen en waarbij ze vrouwen kon helpen bij hun persoonlijke ontwikkeling.
Voorbeeld uit de testcases T. studeerde elektriciteit in het secundair onderwijs. Hij kreeg er energie van om bezig te zijn met techniek. Doorheen de jaren ontdekte hij dat bezig zijn met elektriciteit echter niet voldoende bleef om gedreven aan het werk te blijven. Dankzij een opleiding tot cameraman ontdekte dat zijn passie in de audiovisuele wereld lag: filmen, monteren, creatief bezig zijn… Hij wou hier graag verder iets mee doen. Het was voor hem bovendien belangrijk om ‘zinvol werk’ te kunnen verrichten: bijvoorbeeld meewerken aan documentaires die maatschappelijk iets in beweging zetten.
Doelgroep Met de methodiek BA[L]ANS+ focussen we in eerste instantie op ‘oudere’ werknemers en werkzoekenden. Je zal echter merken dat de methodiek eveneens bruikbaar is in andere levensfases. Iedereen die voor een keuze staat maar niet weet wat hij of zij wil of kan doen, of welke jobs bij hem of haar passen… heeft er iets aan. We richten ons met deze methodiek zowel op individuen die ander werk (moeten) zoeken, als op individuen die zich willen heroriënteren binnen een bestaande werkcontext. Dankzij de gebruikte hulpmiddelen (o.a. beschrijvingen van goden en godinnen), krijgen deelnemers woorden aangereikt om hun talenten en competenties te benoemen. Dit maakt de methodiek ook geschikt voor laaggeschoolden.
5 Handleiding
Doel Met deze methodiek willen we ervaren werknemers en werkzoekenden de kans geven om zich te (her)oriënteren op basis van hun talenten en in functie van hun levensfasegebonden verwachtingen en behoeftes. Door hen kennis te laten maken met de sterkte van hun levensfase en op zoek te gaan naar hun bezieling en drijfveren, willen we hen ‘goesting’ doen krijgen in een werkbaar jobdoel voor de volgende jaren.
Werkwijze Het gaat om een traject dat de deelnemers in groep (+/- 10 deelnemers) doorlopen en dat inzicht geeft in hun eigen behoeftes, krachten, drijfveren en ontwikkelwensen. Ze nemen de levensfase waarin ze zitten, hier expliciet in mee. De deelnemers gaan op zoek naar de bezieling en drives die vandaag aanwezig zijn - en die mogelijk erg verschillen van wat vroeger aan de orde was. Van daaruit gaan ze zoeken welke activiteiten energie en zingeving kunnen bieden en onder welke voorwaarden deze zich kunnen afspelen. Met al deze informatie stippelen ze - samen met jou als begeleider - een traject uit naar werk of naar een loopbaanvervolg. Dit kan bijvoorbeeld in het kader van begeleiding van werkzoekenden of binnen het personeelsbeleid van een bedrijf of organisatie.
Partners VDAB Mechelen
VDAB Mechelen werkte in het verleden al mee aan de projecten JIV en BIAS waarin we methodieken van competentiegerichte job(her)oriëntering voor jongeren ontwikkelden. Door het succes van deze projecten stelde VDAB Mechelen ons de vraag om deze methodieken voor jongeren te vertalen naar een methodiek voor ervaren werkzoekenden. Zij zorgden ervoor dat we deze methodiek bij twee testgroepen konden uittesten (met financiële steun van de Stad Mechelen).
Evenwicht vzw
Myrielle Meeus van Evenwicht vzw ligt mee aan de basis van de methodieken ontwikkeld binnen de projecten JIV en BIAS. Bij de vertaling van deze methodieken naar een doelgroep met meer professionele ervaring werkten we dan ook opnieuw nauw met haar samen. We brainstormden met Myrielle over de vertaling van de methodiek, zij werkte deze verder uit en begeleidde het uittesten ervan bij de twee testgroepen.
Projectpartners BA[L]ANS
Het project BA[L]ANS had volgende partners: Working Lives Research Institute (UK), Institute for Financial Studies and Innovations (BU), VDAB, Expertisecentrum Leeftijd & Werk, IPV, VIVO, RESOC Antwerpen en RESOC Kempen.
Handleiding 6
DE ONTWIKKELDE METHODIEK De fundamenten De fundamenten voor de methodiek BA[L]ANS+ werden enerzijds gelegd in de Vuurwerkt-methode (Bouwen & Meeus, 2011) en anderzijds in de projecten JIV en BIAS. Vuurwerkt is een begeleidingsmethode die vertrekt vanuit het beste dat mensen hebben: hun talent en bezieling. Deze gebruik je om een motiverende toekomst te ontwerpen en waar te maken. Info hierover vind je op www.vuurwerkt.be. In de projecten JIV en BIAS ontwikkelde RESOC Mechelen (her)oriënteringstrajecten voor jongeren. De beschrijving van deze trajecten vind je op de website www.jobsinvrouwenhanden.be. De methodiek BA[L]ANS+ is een vertaling van deze trajecten op maat van ervaren werknemers en werkzoekenden.
Levensfasebewuste vertaling Eén van de nieuwigheden aan deze methodiek ten opzichte van de methodiek voor de jongeren, is het toevoegen van het werken met levensfases. In elke levensfase krijgt ‘een loopbaan in balans’ immers een andere invulling. Ook de drijfveren die ervoor zorgen dat we enthousiast en gemotiveerd aan het werk blijven, veranderen per levensfase. De rode draad doorheen de groepsmethodiek is dan ook het werken met de eigen levenslijn. Wie aan een BA[L]ANS+ traject deelneemt, onderzoekt zijn voorbije levensjaren en trekt lijnen naar de toekomst. Centraal staat hierbij het ontdekken van de eigen energiebronnen en deze vertalen naar de toekomstige loopbaan.
ARCHETYPES Wat zijn archetypes? Archetypes zijn patronen van eigenschappen die bepalen hoe jij als persoon in de wereld staat. Het zijn universele patronen, wat wil zeggen dat het types zijn die je bij meer mensen kan terugvinden. Ze bepalen hoe je denkt, wat je voelt, hoe je de wereld rondom je waarneemt en in welke (werk)omgevingen je je goed voelt. Elk archetype heeft zijn sterktes, aandachtspunten en noden. Daarom is het zo belangrijk om te weten wat je patroon is.
Het werken met archetypes werd overgenomen van de methodieken JIV en BIAS. Doorheen de verschillende levensfases maken de archetypes een evoluties. Deze evolutie werd opgenomen in de methodiek. Meer info over deze archetypes vind je terug in DEEL 2 – Het traject en in bijlage 4.
BRUIKBAARHEID IN ORGANISATIES Dit traject werd uitgetest bij twee groepen werkzoekenden maar is eveneens bruikbaar bij werknemers in een organisatie (bijvoorbeeld in het kader van loopbaanbegeleiding of bij doorstroommogelijkheden in de organisatie).
7 Handleiding
DEEL 2 Het traject
De volgende bladzijden leiden je doorheen het volledige parcours van het traject BA[L]ANS+. Ze beschrijven de verschillende stappen die het traject bevat. Per stap vind je het doel, wat praktische info en uitleg over de concrete aanpak terug.
WERKZOEKENDE/WERKENDE Klaar voor job(her)oriëntatie
3 pijlers LEVENSFASE ARCHETYPE ENERGIEBRONNEN
Leiden tot: CREËREN VAN EEN DROOM VERTALING NAAR REALISTISCHE SCENARIO’S KIEZEN VAN NIEUW JOBDOEL = een jobdoel dat gedragen wordt, haalbaar is en waarvoor energie vrijkomt
COMMUNICATIESTRATEGIE STAPPENPLAN SOLLICITATIETRAINING Helpen jobdoel ook daadwerkelijk bereiken
WERKZOEKENDE / WERKENDE Ge(her)oriënteerd op basis van levensfase, talenten en drijfveren
Handleiding 8
STAP 1: Intro en kennismaking Praktische info Doel De deelnemers maken kennis met elkaar, de werkwijze en de doelen van het traject. Er is duidelijkheid over ieders verwachtingen naar het traject toe. Korte beschrijving De groep maakt kennis met elkaar, de begeleiding en het traject. De deelnemers formuleren hun verwachtingen over het traject. Daarnaast maken ze afspraken om het verloop van het traject zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Benodigdheden • Naamkaartjes • Kaarten met allerlei verschillende afbeeldingen • Schrijfgerei en papier Duur Voorzie voor de intro en kennismaking ongeveer een uur.
Aanpak Luik 1 – Voorstelling van het traject Tip Om de ‘veiligheid’ te garanderen, is ook van belang dat je duidelijke afspraken maakt met de groep over al het vertrouwelijke dat zal verteld worden doorheen de week. Dit blijft allemaal binnen 4 muren.
De begeleiding stelt het traject en het weekprogramma uitgebreid voor. Hierin komen de volgende aspecten aan bod: • Waarom deze trajectweek? Toelichting van de doelstelling en het beoogde resultaat. • Waarom zij? Bespreking van waarom het traject georganiseerd werd voor de deelnemers. • Wie zijn wij? Voorstelling van de begeleiding en de rol die ze zullen opnemen. • Wat gaan we doen? Voorstelling en situering van het programma en het vervolgtraject.
Tip Maak tijdens de voorstelling van het traject duidelijk dat het de bedoeling is dat de deelnemers zelf hun eigen pad gaan uitstippelen (samen met jouw hulp). Jij als begeleider gaat niet diegene zijn die zal zeggen wat het beste is voor hen, welke job het best bij hen past. Sommige deelnemers verwachten dit wel, dus het is belangrijk dit meteen recht te zetten.
9 Handleiding
Luik 2 – Kennismaking met de groep De begeleiding zorgt voor een kennismakingsmethode. Bij de testgroepen kozen we ervoor om te werken met kaarten met daarop allerlei afbeeldingen. Iedereen mocht één kaart uitkiezen die op één of andere manier bij hem paste en stelde zich aan de hand hiervan voor. We vroegen hen hierbij de volgende vragen te beantwoorden: • • • •
Wie ben jij? Wat zegt deze kaart over jou / jouw leven? Waarom ben je hier? Waarom neem je deel aan dit traject? Welke resultaten verwacht je op het einde van dit traject?
Tip Het is niet makkelijk om zomaar uit het niets iets over jezelf te vertellen, vooral niet als je niet zo taalvaardig bent. Als begeleider kan je de deelnemers hierbij een handje helpen. Je kan hen inspiratie geven door kaarten met afbeeldingen aan te reiken. De afbeeldingen kunnen de deelnemers aan een verhaal uit hun leven doen denken. Vaak komt er bij deze eerste kennismakingsoefening al meteen heel veel informatie over de deelnemers vrij.
Voorbeeld uit de testcases M. koos bij de kennismaking voor een kaartje met een afbeelding van een bus. Ze nam dit kaartje omdat haar echtgenoot in de busindustrie werkte. Kennismaken met haar was dus meteen ook kennismaken met haar man. Haar partner kwam voor haar altijd op de eerste plaats. Zo vertelde ze ook dat ze in het verleden haar job had opgegeven voor haar eerste man om samen met hem een zaak te runnen. Tijdens het werken met de archetypes ontdekte ze zelf dat ze veel aspecten had van Hera, de godin die haar eigen identiteit ontleent aan haar rol als echtgenote. Als begeleiders hadden wij de godin Hera reeds in haar gezien bij de kennismaking.
STAP 2: Kennismaking met de levensfases Praktische info Doel De deelnemers leren de verschillende levensfases (onder het mom van seizoenen) kennen en kunnen zich situeren in een bepaalde levensfase. De deelnemers leren dat wat ze in hun levensfase te bieden hebben, uitspelen op de arbeidsmarkt. Korte beschrijving De begeleiding reikt een kader aan rond levensfases. Ze bespreekt kenmerken van de levensfases, de overgangen tussen levensfases, leerpunten, keerpunten en sterktes per levensfases. De deelnemers vertellen over hun eigen beleving van de levensfases.
Handleiding 10
Wat zijn levensfases? Onze levensloop bestaat uit verschillende levensfases. Wanneer we naar een andere levensfase overgaan, ervaren we een verandering in verwachtingen, behoeftes en ambities. Dit heeft te maken met onze fysieke, psychologische en sociale ontwikkeling. We merken eveneens dat de verwachtingen die anderen ten opzichte van ons hebben, wijzigen. Daardoor gaan we een andere rol innemen en op een andere manier in onze (werk)omgeving staan.
Tip In de bijlage vind je een beschrijving van de typische kenmerken van de verschillende levensfases terug. Hoewel we deze kenmerken als uitgangspunt zeker waardevol vinden, benadrukken we tegelijkertijd dat elk individu uniek is. Je kan individuen niet zomaar in hokjes plaatsen. We kennen immers allemaal een unieke levensloop die kleur krijgt door de cultuur waarin we leven, de relaties die we hebben, de ervaringen die we opdoen…
Benodigdheden • Kader van de levensfases (zie bijlage 1) • Beschrijvingen van de verschillende levensfases (zie bijlage 2) • Eventueel een PowerPoint om de levensfases voor te stellen • Een tijdslijn (zie bijlage 3) Duur Voorzie minstens 2u.
Aanpak Luik 1 – Voorstelling van de levensfases De deelnemers maken voor het eerst kennis met de levensfases. De begeleiding gaat in op de algemene kenmerken en loopbaankenmerken van elke levensfase en de overgangsmomenten tussen de levensfases: • Welke typische kenmerken heeft elke levensfase? Welke sterktes en aandachtspunten? • Wat is de betekenis van elke levensfase voor de werkcontext? • Wat is de toegevoegde waarde van deze levensfase? • Wat heeft zin en wat niet, bijvoorbeeld binnen de context van werk zoeken?
11 Handleiding
Tip Bij het voorstellen van de levensfases, is het erg belangrijk dat de toegevoegde waarde van elke levensfase duidelijk wordt. Elk van de seizoenen draagt immers iets unieks bij tot het leven, en zo ook aan een organisatie.
Luik 2 – Wat betekent dit voor mij? De deelnemers krijgen de tijd om de beschrijvingen van de verschillende levensfases door te lezen. Ze duiden voor zichzelf aan in welke levensfase ze zich nu bevinden en wat ze bij zichzelf herkennen en wat niet. Hoe gaan ze om met hun levensfase?
Testcases De overgang van levensfase naar levensfase gebeurde bij de deelnemers vaak na een bepaald persoonlijk voorval. Zo was er L. die de overgang naar de herfst had gemaakt na het overlijden van een vriend. Dit had hem doen beseffen dat hij niet meer alleen wou ‘werken werken werken’ zoals hij in de zomer deed, maar ook meer wou gaan genieten van het leven. En zo was er ook T. die heel zijn leven in dezelfde fabriek werkte, totdat hij door de crisis ontslagen werd. Dit was voor hem een keerpunt. Bij het zoeken naar een nieuwe job, besefte hij dat hij niet meer in een grote fabriek onder tijdsdruk wou werken. Dat was iets voor de jongere ‘zomermensen’.
Luik 3 – De eigen tijdslijn De deelnemers tekenen hun eigen tijdslijn uit. Ze maken een chronologisch overzicht van hun leven. Hierop noteren ze feitelijke informatie, dingen over hun loopbaan, belangrijke gebeurtenissen, interesses … : • • • • • • • •
Welke studierichtingen heb ik gevolgd? Wanneer ben ik afgestudeerd? Wat was mijn eerste job? Wanneer kreeg ik kinderen (of niet)? Welke jobveranderingen had ik? Wat waren belangrijke gebeurtenissen? Welke thema’s waren belangrijk voor mij in welke periode? Welke zijn voor mij goede periodes geweest en welke niet?
Tip Omwille van individuele verschillen en om te stereotiep denken te vermijden, hebben we besloten om geen leeftijden te kleven op de levensfases. Er zijn verschillende factoren die er voor kunnen zorgen dat we sneller in de ene fase terecht komen of wat langer in de andere fase blijven hangen. Bij het opstellen van een tijdslijn kan je echter wél leeftijden toevoegen, om het overzicht te bewaren.
Luik 4 – Bespreking in groep De deelnemers stellen hun eigen tijdslijn voor aan elkaar en vertellen daarbij hoe ze hun levensfase ervaren.
Testcases Na deze opdracht gaven veel herfstdeelnemers aan dat ze blij waren dat ze in de herfst zaten. Ze zouden niet willen terugkeren naar de zomer. De zomer was hen te druk geworden en de herfst leek hen een veel rijkere fase; een fase waarin ze de vruchten konden plukken van al hun werk in de zomer. Waar ze eerst hun levensfase enkel als een drempel zagen, zagen ze nu de voordelen van hun levensfase in.
Handleiding 12
STAP 3: Kennismaking met de archetypes Praktische info Doel Nagaan in welk persoonlijkheidstype de deelnemers zich herkennen. Korte beschrijving De begeleiding stelt de verschillende archetypes voor en de evoluties die zich in deze archetypes voordoen bij het ouder worden. Ze bespreekt de sterktes en valkuilen van elk archetype. De deelnemers duidden de kenmerken van de archetypes die ze herkennen bij zichzelf aan op een blad.
Wat zijn archetypes? Archetypes zijn patronen van eigenschappen die bepalen hoe jij als persoon in de wereld staat. Het zijn universele patronen, wat wil zeggen dat het types zijn die je bij meer mensen kan terugvinden. Ze bepalen hoe je denkt, wat je voelt, hoe je de wereld rondom je waarneemt en in welke (werk)omgevingen je je goed voelt. Elk archetype heeft zijn sterktes, aandachtspunten en noden. Daarom is het zo belangrijk om te weten wat je patroon is. Allemaal uniek Bij het gebruiken van archetypes is het niet de bedoeling om iedereen in vakjes te gaan steken. Elke persoon is natuurlijk uniek. Je kan een archetype vergelijken met het patroon van een kostuum. Het is de basis van een kostuum. Je tekent het vooraleer je kostuums gaat maken. Vervolgens kan je allerlei verschillende stoffen, kleuren, knopen en andere details uitkiezen om ze af te werken. Geen enkel kostuum is dan uiteindelijk hetzelfde, maar ze kunnen wel eenzelfde onderliggend patroon hebben. Zo is het ook met mensen. Griekse goden en godinnen In deze methodiek werken wij met de Griekse goden en godinnen. Ze geven ons verhalen waarin we de verschillende archetypes kunnen herkennen. De verhalen over de goden en godinnen spreken iedereen aan, ongeacht achtergrond, geschooldheid, afkomst… Na een week spelen de deelnemers met de verschillende goden en godinnen. Uitspraken als ‘Ah, dat is de Hermes in u’ of ‘Nu komt uw Athena naar boven’ vliegen dan in het rond.
Benodigdheden • Beschrijvingen van de verschillende archetypes (zie bijlage 4) • Eventueel een PowerPoint om de archetypes voor te stellen • Fluostiften Duur Voorzie minstens een halve dag.
13 Handleiding
Aanpak Luik 1 – Voorstelling van de archetypes De deelnemers maken voor het eerst kennis met de archetypes. Het is belangrijk om goed te duiden waarom er met archetypes gewerkt wordt. Zo kan je bijvoorbeeld zeggen: “Het werken met goden en godinnen klinkt misschien wat bizar, maar zoals je zal zien heeft elke god en godin zowel positieve als minder positieve eigenschappen. Al deze eigenschappen zijn in meer of mindere mate aanwezig in ieder van ons en sturen ons in wat we doen, voelen, leuk vinden en minder leuk vinden. Ze bepalen dus ook in welke opleiding of job we ons goed zouden voelen. Daarom is het belangrijk te ontdekken welke god(in) het meest in jezelf aanwezig is”.
Tip Als je wilt dat deze stap niet te veel tijd in beslag neemt, kan je er voor kiezen om in aparte groepen te werken. Aan de groep van vrouwen stel je dan enkel de godinnen voor en aan de groep mannen enkel de goden. Het kan echter een meerwaarde zijn voor de deelnemers om zowel de mannelijke als de vrouwelijke archetypes te leren kennen. Als ze hun toekomstige collega’s, baas of bazin herkennen in de archetypes, weten ze hoe deze personen in de wereld staan. Zo kennen ze dan meteen ook ‘de handleiding’ van deze personen.
Indien je de kennismaking van de archetypes wel in een gemengde groep van mannen en vrouwen doet, kan je de deelnemers vragen om een man of vrouw uit hun omgeving in gedachten te nemen en te ontdekken welke archetypes aan de basis van deze persoon liggen.
Luik 2 – Zich herkennen in de archetypes De deelnemers duiden de kenmerken van de archetypes die ze herkennen bij zichzelf aan met een fluostift op de bladen met de beschrijvingen. Ze proberen een zicht te krijgen op het archetype of de archetypes waarin ze zich het meest herkennen.
Tip Het is makkelijker om jezelf te herkennen in een beschrijving van een god of een godin dan om jezelf te beschrijven met eigen woorden, zeker als je minder taalvaardig bent. De beschrijvingen reiken de deelnemers woorden aan, de verhalen erachter komen vanzelf. Indien je werkt met deelnemers die moeilijk lezen, geef je de hen best een heel korte beschrijving van elke god of godin. Het kan ook interessant zijn om met afbeeldingen te werken van (bekende) personen die duidelijk een bepaald archetype in zich hebben. Handleiding 14
Luik 3 – Bespreking in groep De deelnemers beschrijven zichzelf met behulp van de gekozen archetypes. Dit doen ze door hun keuze voor de archetypes toe te lichten. In welke archetypes herkennen ze zich het meest? Waarom behoren de gemarkeerde eigenschappen hen toe? Laat hen voorbeelden van situaties uit hun dagelijkse leven geven waarin de genoemde eigenschappen duidelijk bij hen tot uiting komen. Zo krijg je als begeleider een beter zicht op de mate waarin de deelnemers bepaalde eigenschappen bezitten. Bovendien leren de deelnemers zo hun eigenschappen verwoorden, wat van pas komt bij het solliciteren.
Voorbeeld uit de testcases M. is een combinatie van de godinnen Demeter en Persephone. Ze wil heel graag kunnen zorgen voor anderen, kan goed organiseren en is graag met voedsel bezig, wat typisch is voor een Demeter. Daarnaast is ze wat onzeker en wil ze in een job graag duidelijk afgelijnde taken, wat dan weer typisch is voor een Persephone. Ze wil graag werken in een keuken van een lagere school. Dit soort job past perfect bij haar archetypes. Ze kan er zorgen voor de kinderen en de taken zijn duidelijk afgelijnd.
Voorbeeld uit de testcases L. is een echte Hermes: hij is vlotte en overtuigende prater, is van alle markten thuis en lost graag problemen op. Daarnaast is hij graag bezig met techniek. Hij wil graag verkoper of klantenadviseur worden in een multimediawinkel.
Voorbeeld uit de testcases G. heeft de godin Hera erg in zich. Ze is heel erg zorgzaam naar haar man toe. Ze zorgt er bijvoorbeeld altijd voor dat zijn kleren netjes gestreken en gewassen klaarliggen voor hem. Ze bevindt zich graag in ordelijke, nette omgevingen. Ze wil graag werken in een omgeving met een zekere status. Ze denkt bijvoorbeeld aan een job als secretaresse in een advocatenbureau of tandartspraktijk. Daar kan ze de vaste ondersteuning zijn van een advocaat of tandarts.
Tip Het kan zijn dat vrouwen zich in de mannelijke archetypes herkennen of andersom. Dit kan perfect, aangezien er mannelijke en vrouwelijke archetypes aan elkaar te linken zijn. Zo heb je bijvoorbeeld de stille Hestia en de stille Hades. Laat dit dus ook toe want je kan hier veel informatie uithalen over welke kenmerken de deelnemer aan zichzelf toeschrijft.
15 Handleiding
STAP 4: Archetypes op de levenslijn Praktische info Doel De ontwikkeling van hun persoonlijkheid in hun huidige levensfase in kaart brengen. Korte beschrijving In deze stap verdiepen de deelnemers zich verder in de archetypes. Ze bekijken welke archetypes zich hebben gemanifesteerd op de eigen levenslijn en loopbaanlijn. Benodigdheden • Een tijdslijn (zie bijlage 3) • Beschrijvingen van de verschillende archetypes (zie bijlage 4) • Kaartjes voor energiebronnen Duur Voorzie 1,5 uur voor deze stap.
Aanpak Luik 1 – Archetypes op de levenslijn plaatsen. De deelnemers plaatsen de archetypes die ze bij zichzelf herkennen op de tijdslijn. Wanneer hebben welke archetypes zich gemanifesteerd? Ze denken na over op welke manier dit herkenbaar was in de eigen beleving en situatie. Ze focussen zich ook speciaal op de positieve momenten op hun tijdslijn: waar haalde(n) hun archetype(s) energie uit? Hoe gebeurde dat concreet? Ze schrijven op kaartjes in kernwoorden wat hen energie gaf en hangen deze kaartjes op de tijdslijn.
Tip Het is mogelijk dat deelnemers emotioneel worden bij deze opdracht indien ze moeilijke periodes uit hun leven bespreken. Probeer dan ook deze moeilijke momenten positief te benaderen: wat maakt dat de deelnemer toch door deze moeilijke periode is geraakt? Indien je merkt dat de deelnemer hier nood aan heeft, kan je met hem nog een gesprek voeren onder vier ogen en hem eventueel doorverwijzen naar een psycholoog.
Luik 2 – Bespreking in groep De deelnemers vertellen elkaar over de archetypes en de energievolle periodes op hun tijdslijn: • Welke archetypes manifesteerden zich op hun tijdslijn? • Wat gaf hun energie? Welke kernwoorden ze hebben opgeschreven?
Handleiding 16
STAP 5: Detectie van energiebronnen Praktische info Doel Een antwoord krijgen op de vragen: wat geeft mij energie? Wat is de kern van mijn bezieling vandaag? Wat heb ik daarvoor nodig? Korte beschrijving In deze stap gaan de deelnemers op zoek naar hun energiebronnen aan de hand van de techniek van de Appreciative Inquiry. Ze ontdekken hun energiebronnen door het analyseren van eigen verhalen. Benodigdheden • Blanco bladen waarop ze hun verhalen kort kunnen noteren • Een blad om hun energiebronnen op te noteren (zie bijlage 5) Duur Voorzie 2,5 uur voor deze stap. Extra info Voor meer info, tips en voorbeelden over deze stap, verwijzen we je graag naar het boek ‘VUURWERKT. Met talent toekomst maken’ (Bouwen & Meeus, 2011).
Aanpak Luik 1 – Terugdenken aan energievolle verhalen
Luik 2 – Verhalen vertellen in duo’s
Via een vraag wordt elke deelnemer uitgenodigd om terug te denken aan een drietal activiteiten in het verleden waarin hij het beste van zichzelf kon geven en waar hij veel energie uit haalde.
De deelnemers gaan samen zitten in duo's. De begeleider nodigt elke deelnemer uit om één verhaal uit te kiezen en te vertellen aan zijn partner. Elke deelnemer krijgt ongeveer een half uur om zijn verhaal te vertellen. De andere deelnemer stelt intussen vragen:
“Denk eens na over dingen die jij deed in je leven, nog niet zo lang geleden. Neem een drietal activiteiten in je gedachten die je toen veel energie gaven, waarbij je met het beste van jezelf aan de slag ging, waar het beste van jezelf aan bod kwam”. Deze activiteiten moeten niet in verband staan met werk, het kunnen ook voorbeelden zijn uit de vrije tijd. Wel belangrijk is dat het een activiteit is die ze zelf actief ondernamen, geen activiteit die ze gewoon konden beleven zonder zelf actie te nemen. Laat de deelnemers deze activiteiten kort noteren op een blad.
17 Handleiding
• • • • • •
Wat was je aan het doen? Wie was er bij je? Hoe zag de omgeving eruit? Hoe heb je je voorbereid op de activiteit? Wat was het resultaat van de activiteit? …
Op deze manier probeert hij zich totaal in te leven in het verhaal, alsof hij er zelf bij was. Hij krijgt een duidelijk beeld van de activiteit van de deelnemer.
Tip Als je met twee begeleiders bent, kan je deze oefening met zijn tweetjes best eens doen voor de groep. Zo hebben de deelnemers een idee van welke soort vragen ze kunnen stellen om een levendig beeld te krijgen van het verhaal. Geef eventueel ook enkele vragen op papier mee aan de deelnemers.
Luik 3 – Energiebronnen verzamelen in duo’s Vervolgens proberen de deelnemers samen de energiebronnen uit het verhaal te halen. Wat maakt dat deze ervaring zo positief was? Het resultaat hiervan zijn een aantal kernwoorden die aangeven welke talenten hij graag inzet, wat hij nodig heeft om gedreven te zijn en energie te krijgen. Deze noteert de deelnemer op zijn blad (zie bijlage 5). Ze bekijken eveneens de twee andere activiteiten die de deelnemer had genoteerd. Ze toetsen af of er in deze verhalen dezelfde energiebronnen meespeelden en of er eventueel nog andere energiebronnen aan bod komen. Als dit het geval is, noteren ze deze ook op het blad. Tot slot gaan ze na welke kernwoorden de deelnemers vandaag nog energie geven en welke niet. Welke energiebronnen laten ze achter zich en welke nemen ze mee naar de toekomst?
Voorbeeld uit de testcases E. vertelde tijdens deze oefening enthousiast verhalen over de verschillende jobs die ze in de horecasector had uitgeoefend. Ze keek hier duidelijk met plezier op terug. We lieten haar benoemen wat er juist voor zorgde dat ze hier zoveel energie uit haalde. Ze vertelde dat ze vooral energie kreeg van erg actief bezig te zijn en fysieke inspanningen te leveren. Daarnaast had ze een passie voor ‘werken met eten’, hield ze van het sociale contact met de klanten en het werken in team. In het vervolg van de oefening gingen we na of ze van al deze aspecten vandaag de dag nog steeds energie kreeg. Ze vertelde dat ze het erg jammer vond dat dit soort werk nu fysiek te zwaar was voor haar. Als ze een hele avond moest rondlopen en rechtstaan, had ze veel last van haar rug. Ook het avondwerk putte haar uit. Het fysieke aspect was nu eerder een energievreter in plaats van een energiegever. Bij het zoeken naar loopbaanmogelijkheden in de toekomst wou ze daarom het fysieke aspect loslaten. De andere aspecten uit haar horecaverleden die haar energie gaven, wilde ze wel meenemen naar volgende jobs, zoals haar passie voor ‘werken met eten’, het sociale contact met klanten en het werken in team.
Handleiding 18
Luik 4 - Voorstelling van eigen palet Het ontdekken van hun archetype en hun energiebronnen levert de deelnemers enkele kernwoorden op. Dit palet van kernwoorden geeft aan wat de deelnemers echt willen terugvinden in een job. Ze stellen dit palet aan elkaar voor en bevragen elkaar hierover. Na deze stap hebben de deelnemers een idee van hun eigen profiel, gesitueerd binnen hun levensfase: wat motiveert hen, wat is hun specifieke kracht en potentieel, wat hebben ze nodig om deze tot uiting te brengen, waar liggen hun uitdagingen en valkuilen en wat kunnen ze het best vermijden.
19 Handleiding
STAP 6: De ultieme droom Praktische info Doel Een aantrekkelijk toekomstbeeld creëren en inspiratie krijgen voor toekomstige jobmogelijkheden of jobaanpassingen. Korte beschrijving De deelnemers gaan hun eigen droom uitwerken. Als basis voor deze droom gebruiken ze de kernwoorden die ze in de eerdere stappen hebben verzameld. Iemand die op zoek is naar een nieuw of aangepast jobdoel laten dromen over zijn ideale job kan veel informatie losmaken over randvoorwaarden of energiebronnen waaraan die moet voldoen. Het dromen brengt creativiteit en positieve energie met zich mee. Benodigdheden • Blanco bladen waarop ze hun droom kort kunnen noteren • Een blad om hun droomelementen op te noteren (zie bijlage 6) • Flipchartbladen Duur Voorzie 2,5 uur voor deze stap. Extra info Voor meer info, tips en voorbeelden over deze stap, verwijzen we je graag naar het boek ‘VUURWERKT. Met talent toekomst maken’ (Bouwen & Meeus, 2011).
Aanpak Luik 1 – De ultieme droom De begeleider vraagt de deelnemers om zich voor te stellen dat ze in een diepe slaap vallen en wakker worden na drie jaar. Hun droom is werkelijkheid geworden: ze zijn volop bezig met hun energiebronnen. Het is een droom dus ze hoeven even geen rekening te houden met eventuele belemmeringen. De begeleider stelt de volgende vragen: • • • • • •
Hoe ziet je dag/week eruit? Wat ben je aan het doen? Welke activiteiten onderneem je? Waar ben je? Hoe ziet je omgeving eruit? Met welke materie werk je? Met welke mensen? Hoe voel je jezelf? …
Handleiding 20
Laat de deelnemers deze droom kort noteren op een blad.
Tip De droom hoeft niet realistisch te zijn. Het gaat vooral over de kernelementen die in de droom aanwezig zijn. Wel is belangrijk dat de deelnemers zelf actie ondernemen in de droom. Het dromen is belangrijk om bij de deelnemers creativiteit en energie op te wekken.
Voorbeeld uit de testcases “Ik ben zelfstandige en eigenaar van een groot hobbycenter waar je allerlei activiteiten kan doen om jezelf te ontspannen (bowling, boogschieten, workshop kaarsen maken, workshop glas blazen …). Ik heb een paar werknemers in dienst en hou zelf in het oog of alles goed verloopt en geef zelf ook enkele workshops (in de blaasstudio bijvoorbeeld). Het center is dicht bij mij thuis. Ik kan mijn eigen uren bepalen en gelukkig bezig zijn.”
De energiebronnen van deze deelnemer zijn: praktisch en creatief bezig zijn, ontwerpen, controle over de eigen werktijd, op tijd en stond afstand kunnen nemen van het werk, eigenaarschap over iets, duidelijk afgelijnde opdrachten.
Luik 2 – Werken in duo’s De deelnemers gaan weer samen zitten in duo’s. Ze bevragen elkaar opnieuw over de droom aan de hand van bovenstaande vragen. Ze proberen opnieuw de kernwoorden uit het droomverhaal te halen en te benoemen. Ze noteren deze op het blad van de droomoefening (zie bijlage 6). Bij sommige deelnemers zullen er nieuwe kernwoorden naar boven komen, die ze in de eerdere stappen nog niet hadden benoemd.
Voorbeeld uit de testcases “Ik stel een nieuwe documentaire samen met een groep mensen. Een documentaire op gebied van verloren investeringen, bijvoorbeeld over bruggen en gebouwen in verschillende landen. Dit in contrast stellen met gebieden waar huizen, investeringen nodig zijn (armoede). Het verspilde geld onder de aandacht brengen. Zo bereiken dat mensen hierover gaan nadenken.”
Wat deze deelnemer energie geeft: in beeld brengen, filmen, in een team werken waar iedereen ook zijn ding kan doen, waardering krijgen voor resultaten, afwisseling, nieuwe uitdagingen, zinvol werk: werk waar echt iets mee gedaan kan worden, sociaal engagement kunnen vertonen in dit werk … De deelnemers vertellen elkaar kort over hun dromen en wisselen hun kernwoorden aan elkaar uit. Ze noteren deze kernwoorden op een grote flipchart en hangen deze ergens op hun het lokaal met hun naam erboven.
21 Handleiding
Voorbeeld uit de testcases “Ik vertrek om 8u naar mijn zaak in een groot gebouw (ik ben zelf de zaakvoerder). Hier zijn verschillende ruimtes terug te vinden: een winkel (een mini-mediamarkt die meer op maat werkt), een onderzoekskamer voor nieuwe apparatuur (hier kan ik onderzoek doen met gelijkgestemde zielen), een vergaderruimte om te brainstormen, een ruimte om workshops te geven (begeleiding van klanten bij gebruik van toestellen …) Tussen 12 en 15u ga ik naar de manege: les geven in hoe omgaan met paarden, mensen die bang zijn van paarden eraan laten wennen, paarden met schrik begeleiden … Daarna ga ik eten. Tussen 19 en 21u ga ik zelf mee workshops geven in de zaak. Mijn partner heeft ook interesse voor de zaak. Mijn kinderen zijn al oud genoeg om zelfstandig thuis te zijn.”
Deze deelnemer krijgt energie van: werken met techniek, advies geven aan mensen, problemen uitzoeken die niet zomaar voor de hand liggen, een tastbaar eindresultaat, creatief kunnen bezig zijn, contact hebben met collega’s en klanten, dingen kunnen ‘doen’ of uitvoeren …
Voorbeeld uit de testcases “Ik ben een opera- of gospelzangeres. Ik zing met veel gevoel, expressie. Er mag wat emotie inzitten. Ik heb een vaste coach. In de voormiddag ben ik bezig met zingen, daarna ga ik mediteren en daarna komen er mensen naar me toe. Mensen die ik wil beroeren, meevoeren op hun pad van ‘heelwording’, door hen in contact te laten komen met zichzelf, via stembevrijding. Ik gebruik de stem om de mens in zijn geheel te bekijken, in plaats van de stem als een facet van de mens.”
De energiebronnen van deze deelnemer zijn: werken met mensen die om raad vragen, samenwerken met mensen, niet alleen werken, een mentor hebben, waardering krijgen, bevestiging krijgen goed bezig te zijn, een duidelijk doel hebben, mensen helpen, mensen begeleiden tot groei …
Handleiding 22
STAP 7: Scenario’s schrijven Praktische info Doel Een waaier aan ideeën krijgen voor mogelijke jobs of jobaanpassingen waarin hun energiebronnen aan bod komen. Korte beschrijving De deelnemers brainstormen in groep over concrete jobmogelijkheden die ze zien voor elke deelnemer. Als basis voor hun brainstorm gebruiken ze de kernwoorden die elke deelnemer op een flipchart heeft geschreven en in het lokaal heeft gehangen. Benodigdheden • Flipchartbladen • Blanco bladen waarop de deelnemers eigen bedenkingen kunnen noteren Duur Voorzie 2 uur voor deze stap.
Aanpak Luik 1 – Brainstormronde Alle deelnemers krijgen even de tijd om op een flipchart hun energiebronnen, droom en archetypes te schrijven. Vervolgens krijgen ze de kans om rond te lopen in het lokaal en ieders flipchartblad te bekijken. Bij elk blad denken ze na over alle mogelijke jobs waarin de energiebronnen van de besproken deelnemer aan bod komen. Ze noteren deze op het flipchartblad. Op deze manier geven ze elkaar inspiratie. Er worden allerlei jobmogelijkheden voorgesteld waaraan de besproken deelnemer zelf wellicht nooit had gedacht.
Voorbeeld uit de testcases H. heeft de godin Artemis erg in zich zitten. Haar energiebronnen zijn: iets kunnen overbrengen, mensen kunnen helpen, in interactie gaan met vrouwen, in een lichte en rustige omgeving werken, bezig zijn met ‘het diepere in de mens’. Als jobmogelijkheden werden haar de volgende jobs aangereikt: workshops meditatie geven, oriënteringscursussen bij VDAB geven, educatief medewerker, werken in een vluchthuis voor vrouwen, werken in een vrouwenwerking.
Luik 2 – Bespreking in groep Eén voor één wordt het flipchartblad van elke deelnemer besproken. De besproken deelnemer krijgt telkens de kans om vragen te stellen over de jobmogelijkheden die de andere deelnemers hem aanreiken. Wat houdt deze job net in? Waarom hebben ze deze voor hen gekozen? De deelnemers kunnen al enkele jobmogelijkheden die ze zien zitten met een kruisje aanduiden.
23 Handleiding
STAP 8: Kiezen! Praktische info Doel Een concreet en haalbaar jobdoel kiezen. Korte beschrijving Op basis van alle verzamelde informatie gaan de deelnemers nu een jobdoel kiezen en het toewerken naar dit jobdoel als doelstelling voor de komende periode opnemen. Benodigdheden • Blanco bladen waarop de deelnemers hun jobdoel en waarom dit bij hen past, kunnen schrijven. Duur Voorzie 1,5 uur voor deze stap.
Aanpak Luik 1 – Kiezen De deelnemers leggen al hun verzamelde informatie (de kenmerken van hun levensfase, hun archetype(s), de kernwoorden, de verschillende jobmogelijkheden…) bij elkaar. Ze krijgen bedenktijd om voor zichzelf een concreet een haalbaar jobdoel te kiezen.
Luik 2 – Voorstellen De deelnemers benoemen hun gekozen jobdoel in de groep en stellen het toewerken naar dit jobdoel voorop als doelstelling voor de komende periode. Op deze manier blijft hun keuze niet alleen bij henzelf. De andere deelnemers mogen vragen stellen bij het jobdoel dat de deelnemer voorop stelt, bijvoorbeeld: • Zitten alle kernwoorden in het idee? • Past dat element van het jobdoel bij je persoonlijkheidstype? • …
Tip Ga zelf als begeleider ook na of alle energiebronnen aanwezig zijn in het gekozen jobdoel van een deelnemer. Bevraag de elementen waar je twijfels over hebt.
Handleiding 24
STAP 9: Communicatiestrategie Praktische info Doel Inschatten welke weerstand er kan opduiken en weten hoe ze hiermee om kunnen gaan. Op deze manier ervoor zorgen dat ze hun jobdoel niet uit het oog verliezen, blijven vasthouden. Korte beschrijving De deelnemers leren het belang van een bewuste communicatiestrategie kennen en concreet toepassen. Ze brengen in kaart wie hun (job)plannen kan ondersteunen en hoe ze over hun jobdoel kunnen communiceren. Benodigdheden • Blad waarop ze mensen uit hun omgeving in kaart kunnen brengen (bijlage 7) Duur Voorzie minstens 1 uur voor deze stap. Extra info Voor meer info, tips en voorbeelden over deze stap, verwijzen we je graag naar het boek ‘VUURWERKT. Met talent toekomst maken’ (Bouwen & Meeus, 2011).
Aanpak Luik 1 – Uitleg bij het omgaan met weerstanden De begeleider geeft een woordje uitleg bij het omgaan met weerstanden. Het (nieuwe) jobdoel waar werknemers voor kiezen, wordt immers niet altijd op gejuich onthaald door hun omgeving. Zeker na een totale heroriëntatie is dat vaak niet het geval. Opdat werknemers zich niet laten meeslepen door weerstand van buitenaf is het belangrijk dat ze op voorhand kunnen inschatten welke weerstand er kan opduiken en hoe ze ermee om kunnen gaan. Als iemand op voorhand inzicht heeft in wie zijn plannen wel zal ondersteunen en wie niet, kan hij gebruik maken van een bewuste communicatiestrategie (bv. naar wie communiceer ik eerst?).
Luik 2 – Omgeving in kaart brengen De deelnemers brengen hun omgeving in kaart op een blad (zie bijlage 7). Welke mensen zullen hen actief (kunnen) ondersteunen en helpen bij hun plannen? Welke mensen zullen een energiebron voor hen zijn en welke mensen net niet? Welke mensen zullen actief mee aan de kar gaan trekken om hun plan uit te voeren? Welke mensen zullen eerder hun ideeën gaan ontmoedigen?
25 Handleiding
Bouwen en Meeus (2011) reiken een model aan waarmee werknemers de belangrijkste mensen uit hun omgeving in kaart kunnen brengen: De horizontale as geeft de houding van mensen aan tegenover het toekomstplan van de persoon. Die houding kan variëren tussen heel positief (rechts) en uiterst negatief (links). De verticale as drukt uit hoeveel energie mensen in hun houding investeren: van uitermate passief (onder) tot heel actief (boven). actief
tegenstanders
bondgenoten
negatief
positief
cynici
supporters
passief
Bron: Bouwen & Meeus (2011), p. 81
De bondgenoten zijn de mensen die actief mee aan de kar gaan trekken om iemands plannen mee uit te voeren. Het is belangrijk dat iemand in de beginfase van zijn plannen ondersteuning zoekt bij zijn bondgenoten. Zij zorgen immers voor motivatie. Als begeleider van loopbaankeuzes ben je natuurlijk een bondgenoot. De tegenstanders zijn mensen die iemand gaan ontmoedigen in zijn plannen. Dit kan vanuit de beste bedoeling zijn, maar ze helpen natuurlijk niet. Deze mensen zijn te mijden totdat de werknemer zelf sterk genoeg in zijn schoenen staat wat betreft zijn plannen. De cynici staan negatief tegenover iemand zijn plannen, maar ze investeren niet zoveel energie in het geven van tegenstand. De supporters zien iemands plannen wel zitten maar zullen niet spontaan hun hulp gaan aanbieden. Als het hen gevraagd wordt, geven ze wel raad en informatie.
Luik 3 – Bespreking communicatiestrategie Wanneer de deelnemers hun omgeving in kaart hebben gebracht, kunnen ze bekijken wat dit betekent voor hun communicatiestrategie. Welke mensen kunnen ze eerst beter mijden tot ze zelf sterker in hun schoenen staan wat betreft hun plan? En welke mensen moeten ze in het begin net aanspreken? Mensen die hun plannen zullen tegenwerken, nemen hun energie weg om naar hun jobdoel toe te werken. Het is wel belangrijk ook met deze tegenwerkers te spreken op het moment dat ze sterk zijn. Ze kunnen immers ook van hen leren: waarvoor moeten ze bijvoorbeeld oppassen op weg naar hun nieuwe jobdoel?
Handleiding 26
STAP 10: Actieplan Praktische info Doel Het toewerken naar hun jobdoel omzetten in concrete acties. Korte beschrijving De deelnemers maken een actieplan waarin ze vermelden welke concrete tussenstappen ze willen nemen, volgens welke timing en met welke bondgenoten ze contact zullen nemen.
Benodigdheden • Blad waarop ze hun actieplan kunnen invullen (bijlage 8) Duur Voorzie minstens 1 uur voor deze stap.
Aanpak Luik 1 – Verzamelde informatie bij elkaar leggen De deelnemers noteren nog even alle relevante informatie die ze tijdens het traject hebben verzameld.
Luik 2 – Actieplan opmaken • • • • •
De deelnemers maken een actieplan op: Welke concrete tussenstappen willen ze nemen? Welke timing voorzien ze? Met welke bondgenoten zullen ze contact opnemen? …
Het is belangrijk dat je werknemers niet zomaar aan hun lot overlaat bij de opmaak van een actieplan. Een goede begeleiding en opvolging ervan is belangrijk:
27 Handleiding
Laat de werknemer de weg naar zijn jobdoel uitstippelen in een actieplan zodat hij vasthoudt aan deze keuze. Probeer hierbij een antwoord te krijgen op de volgende vragen: • • • • • • • •
Wat is zijn doel? Past dit doel bij de levensfase waarin hij zit? Welke vaardigheden en kennis heeft hij nodig om dit doel te bereiken? Welke stappen gaat hij zetten? Welke tussendoelen wil hij bereiken? Welke wervingskanalen en netwerken gaat hij aanspreken? Waar kan hij ondersteuning vinden voor zijn keuze? Hoe kan hij omgaan met mensen die hem tegenwerken?
Bekijk of de stappen die hij wil nemen haalbaar zijn en passen binnen zijn levensfase. Als hij te grote stappen ineens wil nemen, probeer deze dan samen te vertalen in verschillende kleinere stappen. Je kan bekijken of ze SMART zijn: specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realistisch en met een tijdslimiet. Zorg ervoor dat de werknemer ook een plan B heeft. Zo verliest hij de moed niet als plan A niet lukt. In eerste instantie moet hij zich wel volledig proberen te focussen op plan A. Bekijk in een opvolgingsgesprek met werknemers welke – al zijn het hele kleine - stappen ze al ondernomen hebben om dichter bij hun doel te komen. Als werknemers de focus leggen op hoever ze nog af staan van hun doel, probeer dan haalbare tussendoelen te formuleren die ze snel kunnen bereiken. Geef werknemers de tip om geen energie te geven aan dingen die in de weg zitten. Raad werknemers aan om het doel aanwezig te laten zijn in hun omgeving: “Schrijf het op je spiegel, hang het op de koelkast, lees erover, praat erover …”. Dit is zeker belangrijk wanneer er tussen vandaag en wat ze willen bereiken nog een lange afstand ligt. Bekijk met werknemers welke mensen in hun omgeving hen mee kunnen ondersteunen. Ga met werknemers op zoek naar mensen die hen vooraf zijn gegaan, die het jobdoel dat ze willen bereiken al bereikt hebben. Dit motiveert hen enorm: “het is wel degelijk realistisch om mijn jobdoel te halen”.
Tip Sommige deelnemers kiezen voor een jobdoel dat ze pas op langere termijn willen realiseren, bijvoorbeeld omdat hun leven het op dat moment nog niet toelaat om voor dit jobdoel te gaan. Bijvoorbeeld iemand die graag zelfstandig consultant wil worden, maar eerst nog een aantal opleidingen wil volgen of zich wil verdiepen in de nieuwste theoriën of technologieën. Ook al schuift hij zijn jobdoel even voor zich uit, toch is het belangrijk dat hij dit doel voor ogen blijft houden. Het geeft hem immers energie om op zoek te gaan naar een ander tijdelijk jobdoel dat hem in staat stelt om bijvoorbeeld de nodige opleidingen te volgen.
Handleiding 28
STAP 11: Sollicitatietraining Om ook daadwerkelijk tot een job voor elk van de deelnemers te komen, is het belangrijk om aansluitend op het traject een sollicitatietraining te voorzien. Hierdoor vermijd je het vrijblijvende karakter van de gedane oefeningen. In de sollicitatietraining maken de deelnemers hun CV op aan de hand van de informatie uit de voorbije week, leren ze mogelijke jobkanalen kennen, een motivatiebrief schrijven en een sollicitatiegesprek voeren.
29 Handleiding
OP ZOEK NAAR VERDERE VERDIEPING OF OPLEIDING? Bouwen, G., & Meeus, M. (2011). VUURWERKT. Met talent toekomst maken. Leuven: Lannoo Campus. Bolen, J.S. (2000). Goden in elke man. Een nieuwe psychologie van de man. Rotterdam: Lemniscaat. Bolen, J.S. (2000). Godinnen in elke vrouw. Een nieuwe psychologie van de vrouw. Rotterdam: Lemniscaat. Bolen, J.S. (2002). Godinnen in de ouder wordende vrouw. Rotterdam: Lemniscaat. RESOC Mechelen (2007). Projectboek Jobs in (vrouwen)handen. Competentiegerichte job(her)oriëntering. RESOC Mechelen. Raadpleegbaar op www.jobsinvrouwenhanden.be RESOC Mechelen (2009). Projectboek BIAS. Competentiegerichte job(her)oriëntering. RESOC Mechelen. Raadpleegbaar op www.jobsinvrouwenhanden.be
Websites www.loopbaneninbalans.be voor info over het project BA[L]ANS www.evenwicht.be voor opleidingsvragen rond de goden en godinnen www.vuurwerkt.be voor info en opleidingen rond de Vuurwerkt-methode www.jobsinvrouwenhanden.be voor materiaal bij de projecten JIV en BIAS
Handleiding 30
DEEL 3
bijlagen
Bijlage 1: Kader van de levensfases 4 levensfases
Lente ontwikkelingsfase
zomer ambitiefase
herfst balanceerfase
winter mogelijkhedenfase
groei Eigen weg opgaan, partner zoeken, privéleven en vrienden zijn belangrijk, veel bijleren en experimenteren, verschillende werkgevers of opdrachten, functies waar weinig of geen ervaring voor nodig is
prestatie Drukke periode in werk en privé (huis, kinderen, vrienden, hobby's ...), veel organiseren en combineren, lange dagen maken, carrière indien mogelijk, positie innemen, handelen vanuit overtuiging, groot zelfvertrouwen, wil en kan veel
zingeving Veel ervaring, vaste waarde, steunpunt met kennis van zaken binnen de organisatie, verantwoordelijkheid, kwaliteit in het werk en het persoonlijke leven zijn erg belangrijk, werk dat zin geeft
verdieping Geen behoefte meer om zichzelf te bewijzen, al heel wat sporen verdiend, relativeringsvermogen, groeiende belangstelling voor het leven buiten het werk, klemtonen in werk op sociale en mentoraspecten
Leerling
presteerder
zelfkenner
Bedachtzame
Kwaliteiten Veel inzet, gedreven, wil graag leren, behulpzaam, verwerkt snel informatie, frisse blik, wil zich bewijzen
Kwaliteiten Werklustig, ambitieus, betrokken, goede teamspeler, kijkt vooruit, netwerker, resultaatsgericht
Kwaliteiten Veel kennis en ervaring, kwaliteit leveren, ego op achtergrond, doelgericht
Kwaliteiten Levenswijsheid, veel kennis en ervaring, goede expert en coach, goed risico's kunnen inschatten
In balans dankzij Welkom zijn, ruimte voor ontwikkeling, spelregels, feedback en coaching, afwisseling, structuur, samenwerking, contact met leeftijdsgenoten
In balans dankzij Maatregelen die bijdragen aan balans werk-privé, voldoende autonomie, uitdagende taken, zichtbaarheid in de organisatie
In balans dankzij Herbepaling van zichzelf in relatie tot het werk, waardering krijgen, werk waarbij expertise, ervaring en oordeelsvorming worden aangesproken
In balans dankzij Waardering en respect, zinvolle bijdrage kunnen leveren, sfeer en verbondenheid, aanpassingen die fysieke en mentale inzet ondersteunen
Uit balans door Overvraagd worden met gevaar op uitputting, veel hetzelfde werk moeten doen omwille van beperkte (professionele) ervaring
Uit balans door Over grenzen gaan, alles tegelijkertijd willen doen, gevaar voor burn-out, oververmoeidheid
Uit balans door Ontkennen van eigen grenzen, vasthouden aan wat was, meer begrensde fysieke belastbaarheid
Uit balans door Vast zitten in het 'betere' verleden, gezondheid, vooroordelen over de levensfase
31 Handleiding
Bijlage 2: Beschrijvingen van de verschillende levensfases
LENTE
Het seizoen waarin we vooral behoefte hebben aan ontwikkelen en groeien …
Algemene kenmerken
Loopbaankenmerken
• We groeien op van kind tot jong volwassene • We ontdekken en experimenteren met gedachten, gevoelens en grenzen • We ontwikkelen een eigen persoonlijkheid, visie, meningen en overtuigingen • We zijn verwachtingsvol en willen ons graag ontwikkelen • We zijn het gewend om te leren en kennis te vergaren • We zijn doorgaans flexibel: staan open voor verandering en zoeken die ook vaak op • We hebben nog maar weinig verplichtingen op privévlak (geen eigen huis, kinderen ...) • We hechten groot belang aan vrienden en privéleven • We zitten in een zoek-, leer- en experimenteerfase • We kunnen veel inzet tonen, gedreven en behulpzaam zijn • We zijn prestatiegericht • We hebben een frisse blik • We voelen ons fysiek meestal erg vitaal • We zijn tamelijk gevoelig voor wat anderen over ons denken • We vinden het moeilijk om ons te focussen • …
• We staan aan het begin van onze loopbaan • Juiste studie- en beroepskeuze zijn van groot belang in deze fase • We behalen al dan niet bepaalde diploma’s • We vinden financiële onafhankelijkheid een belangrijke motivatie om te werken • We gaan door een periode die bepalend is naar eerste werk en werkomgeving toe • We willen graag stage- en werkervaring opdoen • We hebben meestal nog geen duidelijke loopbaankoers • We doen stage- en werkervaring op bij verschillende werkgevers of door verschillende opdrachten • We komen vaak in functies terecht waar weinig of geen ervaring voor nodig is • We voelen ons meestal nog niet zo zeker van onszelf omdat we nog maar weinig bewezen marktwaarde hebben • We kunnen ons geïmponeerd voelen door meer ervaren collega’s • We zijn doorgaans gemotiveerde en gedreven werknemers • We willen ons werk graag goed doen, zijn gedreven en prestatiegericht • …
Overgang naar de zomer De overgangsfase sluit onze kinder- en adolescentiefase af en luidt de fase van jongvolwassenheid in. In deze overgangsfase van het leven nemen we de eerste stappen naar de volwassenheid. We proberen een eigen plek en rol te vinden, zetten de eerste stappen op de arbeidsmarkt en in andere volwassen rollen, onthechten ons van onze ouders en worden financieel en emotioneel onafhankelijk. Handleiding 32
ZOMER
Het seizoen waarin we vooral gericht zijn op presteren en op onze ambities…
Algemene kenmerken
Loopbaankenmerken
• We ervaren het begin van de zomer nog als een zoek-, leer- en experimenteerfase • We komen daarna in een periode van actie; alles staat in functie van ‘doen’ • We krijgen het erg druk, zowel op werk- als op privévlak • We hebben meestal veel privé-engagementen • We gaan ons settelen: bijvoorbeeld een partner zoeken, trouwen, een huis huren of kopen (lening), eventueel kinderen krijgen ... • We maken lange dagen en zoeken de grenzen van onze mogelijkheden op • We willen en kunnen veel tegelijkertijd • We gaan veel organiseren en combineren wat wel eens stresssituaties kan opleveren • We kunnen te kampen krijgen met gezondheidsproblemen door het ‘te veel’ • We gaan doorheen een meer rationele periode: gevoelens komen meer op de achtergrond • We zijn veelal bewuster en planmatiger dan mensen in andere levensfases • We ontwikkelen geleidelijk aan een groot zelfvertrouwen en het gevoel van ‘nodig te zijn’ • We vinden het belangrijk om positie in te nemen, zichtbaar te worden • Aan het eind van deze periode is een midlife crisis mogelijk: is dit nu alles? • …
• Onze job zorgt mee voor identiteit in deze fase ‘wat ik doe, is wie ik ben’ • We vinden hard werken bv. om veel te investeren in een succesvolle carrière of om afbetalingen te kunnen doen doorgaans belangrijk • We zijn werklustig, ambitieus en gedreven • We zijn erop gericht om verdere stappen te nemen in het professionele leven. • We willen ons bijvoorbeeld specialiseren of verantwoordelijkheden krijgen • We hebben veelal een grote prestatiedrang en zijn breed inzetbaar in een organisatie • We maken lange dagen en ervaren een grote drukte • We hebben best oog voor het evenwicht tussen werk en privé • We hebben op het einde van deze periode vaak het gevoel dat als we nog verandering willen in onze loopbaan, we nu de stap moeten zetten. • …
33 Handleiding
Overgang naar de herfst De fase van de zomer sluiten we af met een overgangsperiode die we ook wel de midlifetransitie noemen. We gaan denken en voelen meer integreren. We starten de overgangsfase met vragen als: ‘Is dit het nu?’, ‘Wat heb ik tot op heden met mijn leven gedaan?’ en ‘Wat wil ik alsnog bereiken?’. Wanneer deze transitie succesvol verloopt, zullen we een grote mate van stabiliteit ervaren in ons verdere leven.
HERFST
Het seizoen waarin we doorgaans de focus leggen op balanceren en zingeven …
Algemene kenmerken
Loopbaankenmerken
• We deden al veel levenservaring op • We hebben grote kennis en ervaring op verschillende vlakken; alles al eens meegemaakt hebben, geeft inzicht en rust • We krijgen opnieuw behoefte aan meer vrije tijd • We verbeteren onze energiebalans door hobby’s en sociale contacten op te nemen • We ervaren meer stabiliteit in het privéleven (bv. kinderen worden zelfstandig) • Sommigen onder ons krijgen te maken met zorg voor ouders of andere naasten • We maken tussentijds de balans op van ons leven en onze loopbaan en bepalen de koers voor de toekomst • We hebben veelal niet meer de behoefte om belangrijk te zijn in de ogen van anderen • We ontdekken dat het geen zin heeft om ons te blijven vasthouden aan wie we waren in de zomertijd • We leren eigen grenzen trekken en deze duidelijk maken aan de omgeving • We hebben behoefte om dingen voor onszelf te doen en eigen noden in te vullen • We zijn op zoek naar wat ons zin geeft in het leven en de loopbaan • …
• We zijn meestal een vaste waarde binnen de organisatie waarin we werken • We hebben vaak meerdere verantwoordelijkheden in een organisatie • We merken dat jongere werknemers het territorium beginnen te veroveren in de organisatie • We zijn vaak een steunpunt met kennis van zaken binnen de organisatie • We vinden het belangrijk om kwaliteit in het werk te kunnen leggen, om werk te hebben dat zin geeft • Sommigen onder ons willen een minder hoge werkdruk of fysiek minder belastende taken • We zijn meestal samenwerkingsgericht en gemotiveerd om minder ervaren collega’s te ondersteunen/ begeleiden • …
Overgang naar de winter In het ideale geval komen we in de herfst door het stellen van levensvragen als ‘Is dit het nu?’ ‘Wat heb ik tot op heden met mijn leven gedaan?’ en ‘Wat wil ik alsnog bereiken?’ tot een grotere bewustwording en acceptatie van het eigen ik. We geven bijvoorbeeld een nieuwe wending aan ons leven of onze loopbaan, waardoor nieuwe vitaliteit ontstaat en nieuwe talenten in actie komen. Sommigen ervaren deze midlife-fase echter als een crisis en komen even tot stilstand. Voor velen kan de reflectie op hun leven en loopbaan leiden tot verandering van levensstijl.
Handleiding 34
WINTER
Het seizoen waarin we doorgaans gericht zijn op verdieping en het zien van mogelijkheden …
Algemene kenmerken
Loopbaankenmerken
• We zitten in een levensfase die veel verandering mee brengt voor ons leven • We ervaren een soort van innerlijke vrede als we ons leven en onze loopbaan als waardevol beschouwen • We genieten van kleine dingen, van het leven zoals het is • We vinden de buitenwereld en ons daarin manifesteren minder belangrijk • We merken dat de buitenwereld ons als ‘wijs’ ziet; onze wijsheid komt immers vanuit onze levenservaring naar voor • De kwaliteit van het leven hangt erg af van onze gezondheid • We leren omgaan met verlies, het is de levensfase waarin we geconfronteerd kunnen worden met het overlijden of ziekte van partner, vrienden en kennissen • …
• We zien ‘langer werken’ meestal als ‘anders werken’ • We vinden de kwaliteit van het werk erg belangrijk • We hebben veel expertise opgebouwd doorheen ons leven en onze loopbaan • We kunnen vaak goed risico’s inschatten • We vinden het belangrijk om een zinvolle bijdrage te kunnen leveren • We merken dat het soms moeilijker wordt het werkritme te volgen • We kijken uit naar mogelijkheden om actief te blijven • We willen minder stress of grote werkdruk ervaren • We vinden fysiek zware jobs niet meer aan de orde • We bekijken wat ons nog kan motiveren in werken • …
35 Handleiding
Bijlage 3: Tijdslijn
Handleiding 36
Bijlage 4: Beschrijving van de verschillende archetypes goden
zeus poseidon hades apollo hermes ares hephaistos dionysus
godinnen
artemis athena hestia hera demeter persephone aphrodite
37 Handleiding
ZEUS Zeus was de machtigste god op de Olympos: hij heerste over de hemel en de aarde. Vanuit zijn hoge uitkijkpost had hij een overzicht over alles wat gebeurde. Hij was ook de god van de donder, die onverwacht kon toeslaan. Hij was getrouwd met Hera, de koningin van de hemel, maar was een ontrouwe echtgenoot.
Toen Zeus geboren werd, waren zijn oudere broers en zussen al door hun vader Kronos verslonden. Door een list ontsnapte Zeus aan hetzelfde lot en groeide in het geheim op. Toen hij volwassen werd, kon hij een wijze godin overhalen Kronos een braakmiddel te geven, waardoor die zijn broers en zussen uitbraakte. Samen met zijn broers Poseidon en Hades is hij dan een jarenlange strijd begonnen tegen de Titanen. In het gevecht was hij een schitterende strateeg en door allerlei bondgenoten te maken, slaagde hij er in als overwinnaar uit de strijd te komen. Toen de 3 broers de wereld onder mekaar verdeelden, kreeg Zeus de hemel. De aarde zou gemeenschappelijk blijven. Maar omdat hij vanuit de hoogte het landschap kon overzien, regeerde hij ook over de aarde. Na deze strijd had hij een lange reeks relaties met godinnen, nimfen en sterfelijke vrouwen en overal had hij kinderen. Zijn huwelijk met de mooie Hera is het meest bekend. Samen heersten zij vanop de Olympos. Zijn dochter Athena is uit zijn hoofd geboren en zijn zoon Dionysos uit zijn dij. Hij was een zeer machtige god met veel autoriteit en kracht en zijn wil was wet. Zijn symbolen zijn de adelaar en de bliksem, de bliksem en de donder en een enorme vuurkracht waren zijn attributen.
Zeus vandaag • Je bent een natuurlijke leider. Het zit je in het bloed: jij regelt, jij beslist en dat weten ze. • Mensen luisteren naar jou. Je hebt trouwens graag het laatste woord. • Je bent een echte man en kan best wat aan: problemen ga je niet uit de weg. • Je houdt wel van macht en je wil vooruitkomen in het leven. • Je bent doelgericht, weet wat je wilt en gaat er voor. • Je legt vlot contact met wie je maar wil, bijvoorbeeld met anderen met macht. • Je neemt gemakkelijk zelf initiatief en door je sterke wil kan je ook volhouden.
Handleiding 38
Zeus doorheen de levensfases LENTE Als kind had je al een sterke wilskracht: als je iets wou, ging je er helemaal voor. Reeds jong was je zelfverzekerd en vol zelfvertrouwen. Je speelde graag met anderen maar wou wel graag de baas zijn. Je was wellicht lid van een jeugdbeweging of club.
ZOMER Je bouwt je leven bewust op en wilt succesvol zijn op alle gebieden. Je bent een natuurlijk leider en hebt de behoefte om je wil op te leggen. Je bent besluitvaardig. Om je macht veilig te stellen, kan je echter wel de groei en creativiteit van anderen onderdrukken. Ook hou je niet altijd rekening met de gevoelens van anderen.
Werk heeft een heel belangrijke plaats in je leven. Je hebt een grote inzet en interesse in wat je doet. Je neemt initiatief met veel zelfvertrouwen. Je kan de leiding nemen en bent zeer ambitieus. Je voelt je goed thuis in het bedrijfsleven en de uitdagingen die hiermee gepaard gaan. Je wilt graag een belangrijke positie bekleden en invloed hebben. Je kan meedogenloos zijn. Leerpunt: leren hoe belangrijk anderen zijn en een gevoelsleven ontwikkelen.
HERFST Je hebt je zelfgekozen doel bereikt – of niet. Door een crisis (bijvoorbeeld fysiek of in het eigen gezin) kan je zachter en milder worden en je leven heroriënteren. De herfstperiode kan emotionele problemen veroorzaken: je denkt “was dat het nu?”. Je kan inzicht krijgen in het feit dat ook andere dingen in het leven belangrijk zijn en andere mensen meer gaan waarderen. Je focus kan verschuiven van de eigen ambitie naar het ontwikkelen van (jongere) anderen. Zo wordt je een wijze leider. Je kan mentor of adviseur worden.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Groot engagement en inzet. Werkt hard. Ambitieus. Zelfvertrouwen. Kan logisch en strategisch denken. Kan visie ontwikkelen en overzicht bewaren. Goed in leidinggeven. Grote verantwoordelijkheid. Netwerker.
Kan mensen gebruiken. Is soms autoritair en dominant. Kan zijn macht misbruiken. Moeten leren rekening houden met gevoelens van anderen.
Herfst
Grote ervaring en deskundigheid. Beslissingskracht. Wellicht milder. Goede onderhandelaar.
Gezondheid. Evolueren naar een ‘wijze’ leider: mentor of adviseur
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Een werkomgeving met carrièremogelijkheden en veel contacten. Werk waarbij je kan leiding geven, organiseren, beslissen, verantwoordelijkheid opnemen. Een eigen zaak of afdeling. Uitdaging nodig.
Werk waarbij doorgroeien niet mogelijk is of waar geen uitdaging aanwezig is. Je past ook minder in een zorgomgeving, tenzij in een managementfunctie.
Herfst
Zoals in de zomer maar minder vanuit de positie van deskundige. Werk waarbij je verantwoordelijkheid opneemt, mentor kan zijn, adviseert…
Uitvoerend werk zonder eigen ‘domein’. Werk waarbij je geen verantwoordelijkheid hebt.
39 Handleiding
POSEIDON Poseidon was de god van de zee en de aardbevingen. Hij werd afgebeeld als een krachtige man met een baard en met een drietand in de hand.
Na de Titanenstrijd werd Poseidon de heerser over de zee, hij creëerde de stormen en de aardbevingen. Hij werd voorgesteld met een drietand in de hand. Hij stond bekend om zijn woede, zijn opvliegendheid en zijn vernielzucht. Als hij zijn zin niet kreeg dan kon hij erg wraakzuchtig zijn. Poseidon verloor vaak van Zeus, maar kropte zijn emoties op, die dan later uitbarstten. Hij werd verliefd op een zeegodin toen hij haar zag dansen. Toen zij hem afwees wilde hij haar verkrachten en sloeg zij op de vlucht. Poseidon leed erg onder het verlies van zijn geliefde. Uiteindelijk stuurde hij een dolfijn om haar te zoeken en te overhalen met hem te trouwen.
Poseidon vandaag • • • • •
Je kan tot in je hart geraakt worden door andere mensen of door wat hen overkomt. Als er iets is wat je boeit, dan vergeet je de tijd en al de rest. Je bent overtuigd van je eigen kunnen en zelfstandig. Jij bent gekend voor je temperament. Je bent iemand die op zijn gevoel afgaat en reageert. Je kan ook erg intens voelen en hebt soms moeite om je emoties in toom te houden. Als jij iets wil dan moet het ook gebeuren! Geduld heb je niet. Daarom neem je al eens snel beslissingen, waar je achteraf spijt van hebt. Als er iets misgaat, dan kan je wel ontploffen. • Je wilt het graag voor het zeggen hebben, maar dat lukt niet altijd. • Als jij verliefd bent, dan is het ‘tot over je oren’ en is je leven een paradijs! • Ook al lijk je zo stoer, binnenin ben je erg gevoelig en soms reageer je dan ook emotioneel.
Handleiding 40
Poseidon doorheen de levensfases LENTE Als kind was je erg spontaan en enthousiast. Ook een beetje ongeduldig; Wat je wou, wou je ook meteen. Anders grote woede en uitbarstingen. Je was graag in de natuur of bij dieren. Je had moeite met gezag. Je emotionele reacties werden niet altijd gewaardeerd. Als tiener werd je erg gestuurd door je hormonen.
ZOMER Je hebt een turbulent en boeiend leven. Je vindt het belangrijk om een eigen plek te vinden in het leven of een bezigheid waarmee je jezelf kan uitdrukken. Je hebt een rijk innerlijk leven met diepe en intensieve emoties. Je bent creatief. Soms ben je wat wispelturig en onevenwichtig.
Je wilt vooral uit je hart werken en op je eigen manier. Je voelt je goed in de wereld van kunst, bij kinderen of ouderen, in de natuur … waar spontane reacties en emoties een plaats hebben. Je moet werk als zinvol kunnen ervaren. Je kan niet aarden in een omgeving met controle, afstandelijkheid en strategie. Je straalt autoriteit uit als emoties, schoonheid, zorgen … en rol spelen in je werk. Je belandt misschien wel eens in leidinggevende posities door je eigen ambitie. Je bent dan erg gedreven maar onvoorspelbaar.
HERFST In de herfst ga je nadenken over je leven en jezelf. Je kan veel betekenen voor anderen vanuit een grote loyaliteit en begrip. Als werk, gezin en relatie goed zitten, dan wordt dit een rustigere periode met voldoening en bevestiging. Indien niet, dan blijven er emotionele golven ontstaan. Via heroriëntering kan je dan nog steeds de job vinden die bij je past.
Leerpunt: objectiviteit en beheersing ontwikkelen. Je creativiteit gebruiken als uitweg voor je emoties.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Verbinding met gevoelens en emoties. Zelfstandig. Kan doelen formuleren. Kan verantwoordelijkheid opnemen.
Drang naar ‘belangrijkheid’. Erkenning nodig. Moeite met gezag van anderen. Onbeheerste reacties, emoties ondermijnen eigen gezag. Stressgevoelig.
Herfst
Mogelijk groot begripsvermogen. Meevoelend, empathisch.
Zich leren beheersen blijft belangrijk. Bewust rationeel denken meenemen. Gezondheid: windt zich vlug op;
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Werken voor de ‘goede zaak’: sociale beroepen, politiek, kinderen, ouderen, dieren, planten. Kunnen zorgen. Artistieke, creatieve en speciale omgevingen. Kunst, cultuur, reclame, natuur... Een omgeving met warme contacten en veel bewegingsvrijheid. Jobs waarbij je kan helpen of verzorgen. Indien ook andere archetypes aanwezig zijn: leiddinggevende functie.
Omgevingen waar emoties geen plek hebben, waar je jezelf niet kan zijn. De koele zakenwereld, fabrieken, grote kantoren. Pure administratie of machinewerk. Sterk georganiseerde, gestructureerde en puur rationele omgevingen. Ambitieuze omgevingen, stress- of conflictomgevingen.
Herfst
Een nieuwe uitdaging, kunnen leren, ontwikkelen, diepgang. Aansluiting op eigen interesse, waarbij voelen een duidelijke plaats heeft. Sociale doelen. Coachen. Ontwikkelen van eigen vorm voor emoties (schrijven, artistieke uitdrukkingen…)
Omgeving waar emoties geen plek hebben. Jobs die veel stress met zich meebrengen.
41 Handleiding
HADES Hades was de god van de onderwereld, de heerser over het dodenrijk. Hij werd ook de ‘onzichtbare’ genoemd.
Hades is een strenge, rechtvaardige god, die ook onverbiddelijk kan zijn. Hij werd afgebeeld met een baard en een hoed die hem onzichtbaar maakte. Zeus was wel wat bang van Hades. Zijn symbool is de hoorn des overvloeds, waaruit fruit en groenten stroomden, of edelstenen en goud en zilver. Het belangrijkste verhaal is de ontvoering van Persephone naar de onderwereld. Het meisje kwijnde echter weg in de onderwereld en uiteindelijk werd Hermes naar het schimmenrijk gestuurd om haar te halen. Hades gaf haar granaatpitten mee, die ze opat. En daardoor moest Persephone elke winter doorbrengen bij Hades als koningin van de onderwereld.
Hades vandaag • Je bent een bescheiden, stille en wat teruggetrokken persoon. Je bent vrij ernstig en plichtsgetrouw. • Je denkt veel na en je zoekt graag dingen uit. Je kan je ook goed concentreren. Je vormt zo je eigen, soms diepe gedachten over wat je tegenkomt. Over wat je interesseert weet je heel veel. • Je hebt zo je eigen wereld, je eigen muziek. Je kan je makkelijk alleen bezighouden. • Je bent een beetje onhandig in sociale contacten en je weet vaak niet wat zeggen. • Maar je ziet wel veel, je kijkt en je luistert. Je zou een prima getuige zijn als er iets gebeurt. • Competitiesport zegt je niet zoveel. Met kledij ben je niet echt bezig. Je bent graag thuis. • Je houdt niet van plotse veranderingen. Je hebt immers wat tijd nodig om de dingen te verwerken.
Handleiding 42
Hades doorheen de levensfases LENTE Als kind was je verlegen, ernstig en vaak alleen. Je had weinig interesse voor de typische jongenswereld van sport en competitie. Je hield van dieren of de natuur.
ZOMER Je bent een introverte man die soms wat moeite heeft met zijn plek in te nemen. Je bent een goede waarnemer, maar vanuit subjectiviteit. Je hebt je eigen idee over de dingen. Je hebt een sterke, onuitgesproken trots, die snel gekwetst kan worden. Als je een job vindt die gelinkt is aan de eigen interessevelden, dan ben je ernstig, kwaliteitsvol en plichtsgetrouw. Zo’n job geeft je identiteit in de wereld.
Het is dus belangrijk dat jouw beroep samenvalt met jouw interesse, zodat vakautoriteit en expertise kan ontstaan. Je kan goed alleen werken. Je hebt wel waardering nodig voor wat je doet. Je wilt duidelijk weten wat van je gevraagd wordt, anders kan je moeilijk aan iets beginnen. Je werkt graag aan één ding tegelijk, waarop je je volledig kan concentreren zonder teveel onderbrekingen van buitenaf. Je hebt weinig ambitie. Werken in de informatiesector of in de financiële beroepen is iets voor jou.
HERFST Het is heel goed mogelijk dat je een echte expert bent geworden in je vakdomein. Indien je geen zinvol werk hebt gevonden, voel je je wellicht niet goed in je vel. Belangrijk is dan om je huidige interesses te ontdekken en hierbij aansluiting te zoeken. Werkgebieden als onderzoek en archivering zijn mogelijks iets voor jou. Werk waarvoor je sterke communicatieve vaardigheden nodig hebt, kan je beter vermijden.
Leerpunt: plaats in leren nemen. Andere archetypes ontwikkelen die ervoor zorgen dat je naar buiten kunt treden (de bovenwereld).
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Kan goed alleen werken. Grote concentratie en nauwkeurigheid. Goede waarnemer. Betrouwbaar, plichtsbewust en sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Expert in wat je interesseert. Goed in het beheren van informatie.
Moeite met communicatie. Heeft last met onderbrekingen van buiten af. Heeft nood aan duidelijke taakomschrijving. Moet initiatief leren nemen en beseffen dat er ook andere invalshoeken zijn dan de jouwe.
Herfst
Degelijkheid en diepgang
Je niet volledig terugtrekken, bewust contacten blijven onderhouden.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Werk dat in alle rust kan gedaan worden. Onderzoek. Informatie verzamelen en beheren. Werken met computers, cijfers. Werken met financiële en wetenschappelijke data. Archivering. Administratie. Werk waarbij structuur aanwezig is en taak duidelijk omschreven is. Werk waarbij je tempo zelf kan bepalen.
Communicatiejobs, commerciële aspecten. Helpdesks. Werk waarbij je vaak onderbroken wordt. Werk waarbij je onverwachte situaties moet oplossen. Werk waarbij je je eigen agenda niet kan bepalen.
Herfst
Kunnen leren, een nieuw terrein verkennen en doorgronden. Werk waarbij je gewaardeerd wordt omwille van je expertise en diepgaande kennis.
Zie hierboven.
43 Handleiding
APOLLO Apollo was de god van de zon, de kunst, het voorspellen en het boogschieten. Wetgever en bestraffer van het kwaad.
Apollo is na zijn vader Zeus de belangrijkste Griekse god. Hij is de uitblinker. De belichaming van de schoonheid. Hij zorgde ervoor dat ’s morgens de zon op het juiste moment aan de hemel stond en ’s avonds op het juiste moment onderging. Hij kon scherp zien en van op een grote afstand pijlen afschieten en zo een plotse, maar pijnloze dood veroorzaken. Hij kon ook snel en genadeloos straffen, als iemand hem beledigde of als hij jaloers was. Hij was ook zeer goed in het bespelen van de lier. Op de muren van zijn tempel stonden leefregels, o.a. “Ken u zelf” en “alles met mate”. Hij zorgde voor humor en gezag.
Apollo vandaag • Je doet je best en tracht te doen wat men verwacht. Je bent erg plichtsbewust en neemt je verantwoordelijkheid. Regels overtreden, daar voel je je niet goed bij. • Je hebt weinig conflicten met anderen en eigenlijk heb je ook nogal wat vrienden. Je bent een beleefd en vriendelijk persoon, die zijn wereld kent. Jij hebt beslist gevoel voor mooie dingen en je gaat ook graag om met mensen die daar ook oog voor hebben. Je bent zelf ook verzorgd en - modebewust als je bent - hou je van een goede ‘look’. Ook mooie auto’s en trendy, klassevolle producten laten je niet koud. • Je hebt een hekel aan een vage uitleg, je wil dat zaken duidelijk zijn en vooral geordend. • Je bent ook sportief, je houdt van wedstrijden en wil graag winnen. • Je bent wat afstandelijk; niet echt een gevoelstype. Je wilt een mooie, intelligente partner naast jou.
Handleiding 44
Apollo doorheen de levensfases LENTE
HERFST
Je was een opgewekt en gemakkelijk kind. Je had een brede interesse, was plichtsbewust en sportief. Je was een goede leerling en de trots van je ouders.
Je bent gevoelig voor het krijgen van erkenning en waardering. Je bent niet voorbereid op falen: als je faalt, voel je jezelf echt slecht.
ZOMER
Je bent een harde werker, die gemakkelijk past in de bedrijfshiërarchie. Je doet wat er gevraagd wordt. Je bent integer en betrouwbaar. Je zorgt voor structuur en vorm. Je past niet in chaotische, maar wel in traditioneel gestructureerde omgevingen. Door je goede voorkomen pas je ook in verkoopsomgevingen.
Je bent een man die vlot en verantwoordelijk door het leven gaat en je leven uitbouwt volgens de standaardverwachtingen. Je besteedt veel zorg aan uiterlijke aspecten. Het innerlijke lijkt soms minder belangrijk. Je hebt een sterk verantwoordelijkheidsgevoel en houdt je aan afspraken. Je hecht waarde aan duidelijkheid, orde en structuur. Je hebt gevoel voor schoonheid en harmonie. Je weet vrij goed waar je over enkele jaren wilt staan, je bent geen dromer.
Leerpunt: vertrouwd geraken met je hart en wat je zelf wil. Controle durven loslaten.
Als er iets faalt (bijvoorbeeld huwelijk of kinderen doen het niet goed), dan kom je mogelijks terecht in crisis. Ook professioneel kan je op je eigen grenzen botsen. Van daaruit kan zich een nood aan verandering aandienen. Het is nu of nooit: laatste kans om keuzes te maken. Je blijft passen binnen traditionele werkomgevingen. Betrouwbaarheid en integriteit, gekoppeld aan ervaring en vakkennis, maken leidinggevende posities of opdrachten met veel verantwoordelijkheid zinvol. Je hebt mogelijks de drang om een droom te verwezenlijken, maar dit gaat gepaard met angst.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Organisatietalent, brengt en houdt orde en structuur. Respect voor afspraken en juiste vorm. Betrouwbaar, integer en voorspelbaar. Kan goed logisch denken. Kan leidinggeven op de tweede lijn. Beleefd, vriendelijk en goed voorkomen. Gevoel voor schoonheid en harmonie.
Je hebt moeite met chaos. Je staart je soms blind op de buitenkant (als het maar mooi of ordelijk is). Denken gaat boven voelen. Je hebt weinig voeling met menselijke problematieken.
Herfst
Je bent een werknemer die perfect in de organisatie past: de vaste waarde in de organisatie. Je kan de tradities bewaken. Je kan orde in een chaos brengen door je ervaring.
Het gevaar bestaat dat je jezelf gaat vastklampen aan wat was. Je moet proberen bij je eigen emoties te geraken en van daaruit die van andere leren zien en waarderen.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Grote organisaties met carrièremogelijkheden. Werken met klanten. Werken in een omgeving met een zekere status. Verkoop in een stijlvolle omgeving. Functies waarin wetgeving, procedures belangrijk zijn. Plannen, organiseren, volgens schema werken. Administratie.
Vuil werk of werken in een vuile omgeving. Omgevingen waar geen structuur mogelijk is. Zware, ‘mannelijke’ arbeid. Werken met mensen in probleemsituaties.
Herfst
Leidinggeven, opvolgen van afspraken. Werken in een verzorgde, mooie omgeving.
Een organisatie waarin (traditionele) structuur en regels minder belangrijk zijn.
45 Handleiding
HERMES Hermes was de boodschapper van de goden en gids van de zielen, de wegwijzer.
Hermes was de zoon van Zeus en de godin Maia. Hij werd ’s morgens geboren, ’s middags vond hij de lier uit, ‘s avonds stal hij de koeien van zijn halfbroer Apollo en ’s nachts lag hij teug in zijn wieg en deed alsof er niets gebeurd was. Hij was erg vindingrijk: zo liet hij de koeien achteruit lopen, zodat het leek dat de sporen de andere kant uitgingen. En zelf ging hij op een schoeisel van takken, zodat hij ook geen sporen naliet. Toen zijn broer hem beschuldigde van diefstal en zijn koeien terug eiste, bleef Hermes ontkennen met het onschuldigste gezicht. Hermes begeleidde de zielen naar de onderwereld en bracht Persephone terug naar haar moeder. Hij kwam verschillende kinderen en kwetsbare mensen ter hulp. Hij draag een hoed en sandalen met vleugeltjes en een staf met 2 slangen eromheen.
Hermes vandaag • Je bent niet op je mondje gevallen en bent wellicht populair bij velen, want je kan je heel charmant gedragen. Je neemt gemakkelijk contact met iedereen en je houdt van contacten met allerlei mensen. • Je kan je heel gemakkelijk aanpassen aan wie er bij je is. Je kan mensen overtuigen van iets. Je kent veel mensen en je weet veel over hen, want je bent nieuwsgierig. • Je hebt veel zelfvertrouwen en je vindt dat succes hebben aan jezelf ligt. • Je kunt jezelf uit de slag trekken in allerlei situaties. Je vind snel oplossingen voor allerlei problemen. Een leugentje om bestwil is geen probleem voor jou. Je kunt het goed uitleggen. Je hebt je al vaak ergens uit gepraat en je kan goed mensen overtuigen. Je bent snel in denken en handelen. • Conflicten daar houd je niet van, je gaat ze liever uit de weg. • Je wilt graag gezien worden en je hebt al wat liefjes gehad.
Handleiding 46
Hermes doorheen de levensfases LENTE Als kind had je veel vrienden. Je had interesse in alles en iedereen, was altijd op verkenning. Als je ergens op betrapt werd, was je één en al charme en praatte je jezelf er wel uit. Je verzon veel verhalen en uitvluchten.
ZOMER Je bent een charmante en vriendelijke man, die van alle markten thuis is en zich overal uit weet te redden. Je bent een vlotte en overtuigende prater, die vlot contact legt en zich moeiteloos kan aanpassen aan mensen en situaties. Je kan dingen overbrengen. Je bent een opportunist, morele aspecten kunnen op de tweede plaats komen. Je bent vindingrijk en origineel. Soms wat impulsief.
Je kan goed om met veranderingen en past ideeën toe uit andere werkterreinen. Je hebt aanleg voor overtuigen en voor het zoeken van creatieve oplossingen voor problemen. Je werkt niet volgens het boekje. Je hebt vrijheid nodig in je job. Je bent geen specialist maar een beetje in alle markten thuis. Leerpunt: zelfdiscipline ontwikkelen, zaken leren afmaken, je spiritueel ontplooien en zo morele waarden leren respecteren.
HERFST Als je waarden leert kennen, jezelf moreel ontwikkelt, kan er grote diepgang komen. De herfstfase is dan zeer boeiend: groeien, veel reizen, variatie in het leven Zoniet, kan je botsen op je gebrek aan inhoud, leegte. Communicatie blijft je grote sterkte. Je verkoopt jezelf. Het is belangrijk om nieuwe horizonten te ontdekken. Adviseren, lesgeven, gidsen zijn wellicht iets voor jou.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je bent vlot en contactvaardig, charmant en vriendelijk. Van alle markten thuis. Je stemt je af op wie of wat zich aandient, kan met iedereen overweg. Snelle denker. Flexibel bij veranderingen.
Je hebt een sterke chef nodig om de lijnen te bewaken. Niet altijd even oprecht of betrouwbaar. Opportunistisch gedrag. Gladjanus. Wisselende inzet.
Herfst
Je hebt een grote overtuigingskracht. Bent goed in informatie geven, kennis overdragen. Je bent vindingrijk. Je kan ‘geraakt’ worden door ‘hogere’ ervaringen.
Het gevaar bestaat dat je jezelf gaat vastklampen aan wat was. Je moet proberen bij je eigen emoties te geraken en van daaruit die van andere leren zien en waarderen.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Zelfstandig werk. Communicatiefuncties. Entertainment, marketing en verkoop, opleiding geven, rondleiden, reclame, media. Op een podium staan. Jobs met reizen, verplaatsingen. Aangesproken worden op vindingrijkheid om problemen aan te pakken.
Financieel of puur administratief werk. Alleen werken of op een vaste, beperkte werkplek werken. Specialist moeten worden in een domein. Grote verantwoordelijkheid krijgen. Productiejobs. Omgevingen met veel regels en strakke procedures.
Herfst
Je expertise overbrengen, bijvoorbeeld door adviseren, coachen, lesgeven, gidsen. Alternatieve wereld.
Alles wat beperkt in vrijheid. Specialist in een bepaald domein.
47 Handleiding
ARES Ares was de god van de oorlog, hij was de krijger, maar ook danser en minnaar.
Ares was de zoon van Hera en Zeus. Zijn opvoeder leerde hem eerst dansen en oefende hem daarna als krijger. Hij mengde zich actief in oorlogen. Met zijn zuster Athena had hij veel conflicten. Zijn vader Zeus kon hem niet uitstaan. Hij was de minnaar van Aphrodite, de godin van liefde en schoonheid, en samen hadden zij 2 zonen. Verder had hij nog relaties waar hij ook kinderen kreeg. Ares was een vader die van zijn kinderen hield en hen steeds verdedigde. Hij werd afgebeeld als een sterke, viriele man, meestal met een helm, een schild, een zwaard en een speer.
Ares vandaag • Je bent vooral actiegericht, energiek en handig. Je wil veel bewegen en je spieren gebruiken. Stilzitten is niets voor jou. Bewegen en bezig zijn is je leven. • Mogelijk ben je actief in een sportclub, wellicht in een groepssport waarin enkel mannen spelen. • Je houdt wel wat van gevaar en risico’s. Je durft veel, je kent weinig angst. Als men je uitdaagt, dan ga je er op in. Je houdt van actiefilms. • Je doet soms dingen, zonder erbij te denken. Geduld is misschien niet je sterkste kant.Vrienden zijn heel belangrijk voor je en als het moet, dan zal je hen door dik en dun verdedigen, desnoods met je vuisten. Soms word je agressief. Je houdt ook van lichamelijk contact, je zal je vrienden snel op de schouder kloppen en je lief graag knuffelen. Je bent een spontane kerel. • Problemen zijn er om opgelost te worden, je weet zelf van aanpakken en je kan je geduld verliezen als dingen te traag vooruit gaan. • Je hebt het gevoel een ‘echte man’ te zijn. Je wilt later zeker kinderen.
Handleiding 48
Ares doorheen de levensfases LENTE Als kind was je een echte jongen. Je was heel actief, energiek en sterk. Je sportte graag en meestal zat er ook wel een pleister op je been of je arm. Je knuffelde graag.
ZOMER Je bent een fysiek sterke man, hebt veel energie en een groot uithoudingsvermogen. Je weet van aanpakken, schiet meteen in actie. Je leeft in het hieren-nu, denkt niet na over de langere termijn. Je kan sterk en hartstochtelijk reageren. Je doet eerst en denkt daarna pas na. Dit zorgt er voor dat je soms te impulsief en te hevig reageert wanneer iemand je uitdaagt.
Je voelt je goed in traditioneel mannelijke omgevingen, waarin je je ook fysiek kan uitleven. Je gebruikt graag gereedschap. Je hebt geen geduld voor administratie en veel gepraat. Je bent een echte teamplayer: als je je verbonden weet met je werk en je team, dan geef je het beste van jezelf. Je werkt niet volgens het boekje maar volgens eigen inzicht. Je zwijgt niet en botst daardoor wel eens.
HERFST
Ook in de herfst wil je hoe dan ook fysiek bezig zijn. Wanneer bepaalde jobs niet meer mogelijk zijn door lichamelijke achteruitgang, kan je het hier heel moeilijk mee hebben. Kameraadschap blijft erg belangijk. Of je accepteert wie je bent en hier vrede in vindt, hangt sterk af van je directe omgeving en het respect dat je van hen krijgt.
Leerpunt: zelfbeheersing ontwikkelen, conflicten leren vermijden.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je bent fysiek sterk, weet van aanpakken, onderneemt actie. Je bent een durver, teamplayer. Loyaal. Je bent open en direct in je communicatie. Je hebt een grote nuchterheid.
Je reageert soms te snel en te heftig dus kan je best leren beheersen. Je bent allergisch voor de ‘softere’ kant van mensen, je kan niet stil zitten.
Herfst
Je hebt een grote praktische kennis. Je reageert meteen als er beroep op je wordt gedaan. Grote collegialiteit/kameraadschap.
Je moet leren om niet altijd in strijd te gaan, niet enkel te denken in termen van actie. Je moet opletten dat je niet over je fysieke grenzen gaat.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Typische mannelijke omgevingen: bouw, fabriek, sport, transport, leger, politie, brandweer… Fysiek bezig kunnen zijn en actie als doelstelling. Werken in team.
Financieel, administratief of commercieel werk. Moeten stilzitten. Een omgeving met veel vormelijkheid. Procedures moeten volgen.
Herfst
Je moet je kunnen uitleven. Je kan leidinggeven aan een groep gelijkgestemden.
Afhankelijk van fysieke evolutie. Indien fysieke problemen, kan zwaar werk niet meer. Je past niet in een afgeborstelde omgeving.
49 Handleiding
HEPHAISTOS Hephaistos is de god van de smeedkunst, de god van het onderaardse vuur. Hij is de ambachtsman, uitvinder en eenling.
Hephaistos is de smid van de Olympos. Hij was een zoon van Hera en Zeus. Hij liep mank, omdat hij een klompvoet had en daarom werd hij ook van de Olympos gegooid. Hij werd opgevoed door twee zeenymfen en leerde bij hen zijn ambacht. Hij kon schitterende dingen maken. Hij was getrouwd met Aphrodite, de godin van de liefde en de schoonheid. Zij bedroog hem echter met zijn broer Ares. Hij vroeg de andere goden getuige te zijn van de ontrouw, maar die waren niet verontwaardigd en barstten in lachen uit. Hij was de enige god die werkte, een creatief genie. Hij werd uitgebeeld als een forse, zware man met een krachtige, behaarde borst.
Hephaistos vandaag • Je bent vooral graag bezig, je kan hard werken en vindt dit ook plezierig. • Je ben erg handig. Je sleutelt graag aan je fiets, brommer, wagen… Technische dingen hebben niet lang geheimen voor jou. Als je met iets bezig bent, dan vergeet je de tijd. Je legt je ziel in je werk. • Veel zeggen doe je niet, je hebt wat moeite om contact te leggen. Maar als je een andere man tegenkomt die dezelfde hobby heeft, of ook een knutselaar is, dan loopt het contact veel vlotter. Je gaat liefst uit met vrienden die met dezelfde dingen bezig zijn. • Je vindt het niet zo gemakkelijk om een nieuwe mogelijke partner aan te spreken. Gevoelens uiten is ook zo moeilijk. Je bent een nuchtere kerel met liefst niet teveel tierlantijntjes om je heen.
Handleiding 50
Hephaistos doorheen de levensfases LENTE Als kind had je veel interesse voor machines en technische zaken. Je knutselde graag, haalde graag dingen uit elkaar om te weten hoe ze werkten. Je kon je goed alleen amuseren. Je was vaak stil. Met vrienden die in dezelfde dingen geïnteresseerd waren, kon je wel makkelijker babbelen. Je kropte gevoelens op.
ZOMER Je bent vooral met werk bezig, vertoont grote inzet en maakt lange dagen. Werk geeft betekenis aan je leven, je moet er dus van kunnen houden. Je hebt moeite met contact en sociale verplichtingen. Je ervaart dit als tijdverlies. Je wil gewaardeerd en erkend worden voor het werk dat je doet. Je kan creatief zijn, vooral onder invloed van een ‘muze’. Je kan je eigen werk niet verkopen, het moet voor zichzelf spreken.
Je bent een goede vakman, met veel handigheid, die schoonheid en liefde in zijn werkt legt. Soms vaktechnisch genie. Je bent echt betrokken op je werk. Je hebt een sterke wil en bent een individuele werker. Je wordt geapprecieerd omwille van je vakmanschap. Tijdsdruk is niet voor jou wanneer dit kwaliteit in je werk onmogelijk maakt. Leerpunt: leren praten om zaken minder subjectief te beleven. Trouw blijven aan je drang naar schoonheid in je werk. Andere archetypes ontwikkelen.
HERFST De herfst is een gelukkige periode voor jou als je je werk en een gezin hebt kunnen uitbouwen. Als je dit niet hebt, loop je de kans om eenzaam te worden. Belangrijk voor jou is dat je zinvol werk blijft hebben, waarin je vaardigheden en ervaring een uitdrukking kan vinden. Je kan als ervaren vakman Hephaistos-jongeren jouw job aanleren. Je kan een traditionele fabrieksomgeving met bandwerk wellicht niet aan.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Groot technisch en praktisch inzicht. Grote handigheid. Je werkt zeer geconcentreerd en met hart en ziel. Grote betrokkenheid op het werk, je wil je erin verdiepen. Echt vakmanschap, praktische creativiteit. Stille werker, die weinig eisen stelt buiten zijn vak.
Je bent een stille persoon die moeite heeft met contact leggen. Je hebt moeite met gestoord worden in je werk. Je bent weinig assertief. Indien je geen job hebt die je graag doet, maakt dit je erg ongelukkig.
Herfst
Groot vakmanschap, expert.
Je mag niet geïsoleerd raken. Je moet leren communiceren.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Je moet met de essentie van je vak bezig kunnen zijn en daarin gewaardeerd worden. Je moet fier kunnen zijn op je producten. Je wil werken aan concrete dingen, technische zaken.
Verkoop, contactjobs. Werk waar je niet fier op kunt zijn. Je werkt niet zo goed onder grote tijdsdruk aangezien deze kwaliteit onmogelijk maakt. De zakenwereld, waarin je sterk moet staan tegenover anderen.
Herfst
Eigen werk verder kunnen doen. Grote expertise kunnen manifesteren. Technisch advies verstrekken aan gelijkgestemden. Aanleren van technieken aan geïnteresseerde anderen (indien communicatie ok is)
Grote omgevingen waar je eigen kunnen geen plek krijgt en niet gezien wordt.
51 Handleiding
DIONYSUS Dionysos was de god van de wijn en de extase. Mysticus, minnaar en zwerver. De hele natuur behoorde tot zijn domein.
Dionysos was de zoon van Zeus en een sterfelijke vrouw. Door een list wist Hera de zwangere vrouw te doden en Zeus naaide de foetus in zijn dij tot hij geboren werd. Zijn leermeester leerde hem later de geheimen van de natuur kennen en wijn maken. Dionysos werd zeer vaak bedreigd tot hij opgevangen werd door de grote Moedergodin (uit vroegere tijden). Zij leerde hem de grote mysteriën en inwijdingsriten. Hij trouwde met Ariadne, de dochter van koning Minos uit Kreta en bevrijdde zijn moeder uit de onderwereld, die daardoor een godin werd. De jonge Dionysos werd gedood door jaloerse Titanen, maar is wedergeboren door toedoen van zijn vader Zeus. Hij werd afgebeeld als een jonge man met een krans van klimop of wijnranken om zijn hoofd, een dierenvel rond zijn lichaam en een staf in zijn hand, ook omwikkeld met klimop of wijnranken.
Dionysus vandaag • • • • • • •
Je bent een echte levensgenieter. Als er lol te trappen valt, dan ben je van de partij. Je houdt van plezier maken, lachen, feesten en lekker eten. Je bent graag onder de mensen. Je houdt van aandacht. Desnoods stap je op een podium en hang je de clown uit. Het leven mag vooral niet saai zijn en daarom zoek je afwisseling. Soms ben je erg lui. Je vergeet ook snel wat je niet interesseert. Je hebt heel wat vrienden en als je ergens niemand kent, zal het niet lang duren of je kent iemand. Je maakt je weinig zorgen om later en je krijgt al eens gekke invallen, die je dan ook uitvoert. Je hebt al eens diepe, verrassende gedachten. • Je kan erg opgaan in muziek. Je houdt van kleuren. Soms ben je een dromer. • Ergens denk je dat er meer is in dit leven, en je bent geboeid door mysteries en mystiek.
Handleiding 52
Dionysus doorheen de levensfases LENTE Je was een emotioneel en speels kind. Erg zintuigelijk (voelen, proeven, ruiken, zien, horen…) en met interesse voor ‘vrouwenzaken’: kleuren, stoffen, geuren, muziek. Als puber was je snel verliefd en op zoek naar extase.
ZOMER Het leven is één groot feest voor jou. Je hebt een grote levenskracht: leeft in het hier en nu. Je kan creatief zijn. Je hebt verbinding met de natuur, andere mensen en al wat leeft. Je helpt anderen genieten. Regelmaat en orde is niets voor jou. Je bent wat onvoorspelbaar op emotioneel en financieel vlak. Je kan vrouwelijk, verzorgend ingesteld zijn. Je bent vatbaar voor verslavingen en psychische problemen. Je kan soms een overdreven gevoel van belangrijkheid hebben.
Werk is een noodzakelijk kwaad voor jouw om geld te kunnen verdienen en genieten. Zelfontplooiing zoek je eerder op in je vrije tijd. Je hebt weinig persoonlijke ambitie op werkvlak. Je presteert vaak onder je kunnen, bent geen volhouder. Leerpunt: persoonlijke liefde en betrokkenheid ontwikkelen, waardoor echt engagement kan ontstaan. Andere archetypen ontwikkelen om een plek in de maatschappij te vinden.
HERFST Als je andere archetypes hebt ontwikkeld, kan je nu een gevarieerd en aangenaam leven hebben. Mogelijks ontwikkel je jezelf op spiritueel vlak of ga je op in kunst, waardoor je nieuwe doelen vind. Op werkvlak kan je anderen leren genieten en hun leven aangenaam helpen maken. Je kan de ervaringen en kennis die je hebt opgedaan delen en doen renderen. Het gevaar bestaat echter ook dat je leven een sleur wordt, omdat je alles al gezien en geprobeerd hebt. Dan mogelijks problemen met verslavingen, relaties, werk…
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Geboren entertainer. Kan anderen helpen genieten, maakt anderen blij. Creatief en inventief. Origineel, heeft veel gekke invallen, brengt leven en plezier. Flexibel. Kan mensen meevoeren.
Luiheid. Oog hebben voor ernst en weten wanneer dit nodig is. Je durven engageren en verantwoordelijkheid opnemen.
Herfst
Veel gezien en meegemaakt. Kan doel vinden om echt op in te gaan.
Gezondheid. Stabiliteit aandurven
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Rockster, muzikant, acteur, entertainer, maar ook goeroe, priester… Jobs met aansluiting op het zintuigelijke, waardoor genieten mogelijk wordt. Veel afwisseling en contacten. Werken met kinderen of ouderen. Media, vrijetijdssector.
Grote verantwoordelijkheid, financiële of administratieve zaken. Voorspelbare jobs, routineklussen. Vakmanschap.
Herfst
Werk dat aansluit bij wat je boeit. Afwisselende jobs. Speciale jobs.
Al te ernstige opdrachten of omgevingen met veel grenzen.
53 Handleiding
ARTEMIS Artemis was de godin van de jacht en de maan. Zij zwierf door de wouden, velden en bergen en verdedigde haar nimfen en alle dieren. Zij was ook de geboortegodin.
Haar moeder Leto was zwanger van een tweeling. De bevalling was moeilijk en Artemis werd als eerste geboren. Onmiddellijk heeft zij als een vroedvrouw haar moeder geholpen met de geboorte van haar tweelingbroer Apollo. Toen ze 3 jaar was, werd ze voorgesteld aan haar vader, de oppergod Zeus. Die was zo verrukt door het kind dat ze mocht vragen wat ze wou. Ze vroeg een tuniek die kort genoeg was om goed te kunnen lopen, een boog en een pijlkoker met pijlen, een groep jachthonden, nimfen om haar te vergezellen én eeuwig maagd blijven. Zeus gaf het haar allemaal en hij stond haar toe al haar keuzes zelf te maken. Als haar moeder, haar nimfen of dieren bedreigd werden, dan waren de pijlen die ze richtte trefzeker en dodelijk. Toen ze met een list van haar broer uitgedaagd werd om een voorwerp in de verte op het water te raken, heeft ze onopzettelijk op het hoofd van haar geliefde Orion geschoten. Zij schonk hem een plaats tussen de sterren en gaf haar geliefde hond Sirius mee om hem gezelschap te houden. Zij beschermde of redde wie haar hulp vroeg.
Artemis vandaag Vrijheid is een belangrijk woord in je leven. Je wil zelfstandig zijn en je eigen keuzes maken. Je bent iemand met idealen, een eigen visie en je wil jouw bijdrage leveren om van de wereld een betere plek te maken. Je gaat je eigen weg, gestuurd door waarden en eigen visie. Je hebt een kritische kijk en je kan niet tegen onrecht. Je engageert jezelf en weet zeer goed waartegen je vecht. Je bent doelgericht, wilt goed zijn in wat je doet. Soms ben je nogal zwart-wit in je denken. Politiek en milieu zijn zaken die je mogelijk interesseren. Je vindt dat vrouwen voor zichzelf moeten opkomen. Je stelt je niet snel kwetsbaar op, je gevoelens zijn niet altijd duidelijk voor anderen. Je houdt van de natuur en bent graag buiten. Je houdt van wedstrijden en wilt die ook winnen. De partner in je leven moet je ook je eigen gang laten gaan en vooral een goede kameraad zijn.
Handleiding 54
Artemis doorheen de levensfases LENTE Als kind was je actief, wakker, leergierig. Je ravotte graag buiten, was een halve jongen. Mogelijks was je een lastige puber die niet bang was van conflicten. Je had al idealen voor je, was een wereldverbeteraar.
ZOMER Je bent heel doelgericht. In de zomer liggen deze doelen vooral buiten jezelf: vriendschap, zusterschap. Je bent onafhankelijk, zelfstandig, kritisch. Je bent heel gevoelig voor onrecht en hebt een sterk gevoel voor waarden. Je hebt weinig geduld. Je kan soms nogal doordrammen over wat je belangrijk vind. Je bent emotioneel wat afstandelijk en hebt moeite met dominante mannen.
In je werk wil je jezelf vooral kunnen uitdrukken. Je wilt toewerken naar doelen die verbonden zijn aan waarden. Je moet zinvolheid ervaren, volledig ergens achter kunnen staan. Je wilt samenwerken met anderen combineren met een grote zelfstandigheid in werken. Je hebt vrijheid nodig in een job, wil je eigen visie behouden. Leerpunt: Bewust worden van je eigen afstandelijkheid. Je eigen kwetsbaarheid aanvaarden en tonen.
HERFST Je kan mogelijks een crisis doormaken wanneer je merkt dat je doelen zijn verwezenlijkt of achterhaald. Wellicht ontdek je ‘de weg naar binnen’ en wordt je milder. Je gaat meer het innerlijke verkennen, het spirituele. Anders bestaat het gevaar voor verbittering, verstarring. In je werk heb je een project nodig om voor te gaan. Je heb een leeruitdaging nodig: iets nieuws verkennen. Een job die aansluit bij je waarden of interesses blijft belangrijk. Adviseren of coachen is misschien iets voor jou.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je hebt een groot engagement. Kritisch inzicht. Open geest. Je bent zelfstandig. Je bent actiegericht, doelgericht.
Je denkt soms nogal zwart-wit, kan nogal doordrammen over wat je belangrijk vind. Je moet je bewust worden van je emotionele afstandelijkheid. Je kan genadeloos zijn.
Herfst
Je bent klaar voor verdieping. Verkenning van innerlijke doelen. Je hebt een groot leervermogen. Je hebt een bredere kijk die een groter begrip mogelijk maakt.
Probeer je eigen evolutie van buiten naar binnen te begrijpen en daarnaar te handelen.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Engagement voor de ‘goede zaak’: sociale beroepen, woordvoerder, politiek, vakbond, recht, natuur, dieren. Buitenwerk. Fysiek werk, indien je het type ervoor bent. Werk waarin je kan samenwerken met anderen maar waarin je ook voldoende vrijheid hebt.
Financieel of puur administratief werk. Jobs met weinig contacten of met een materie als doel. Een te strakke omgeving.
Herfst
Een nieuwe uitdaging. Werk waarbij je kan leren, jezelf ontwikkelen. Werk met een bepaalde diepgang. Werk dat aansluit op de eigen interesse. Adviseren, coachen.
Werk zonder duidelijk herkenbare zinvolheid of waarde.
55 Handleiding
ATHENA Athena was de godin van de wijsheid en het handwerk. Naar haar werd de hoofdstad Athena genoemd.
Athena werd op een merkwaardige manier geboren. Haar vader, de oppergod Zeus kreeg hevige hoofdpijn en toen met een bijl een opening in zijn hoofd werd gemaakt, kwam Athena in volle wapenuitrusting en met een enorme oorlogskreet tevoorschijn uit het hoofd van haar vader. Haar moeder had geen plaats in haar leven. Zij werd de rechterhand en liefste dochter van haar vader en zij trad op als beschermster en raadgeefster van een hele reeks mannelijke helden. Ook in oorlogen trad ze actief op. Zij was bekend om haar strategieën en verstandige oplossingen. Als godin van het handwerk was zij de beschermster van goudsmeden, wevers en andere ambachten.
Athena vandaag Je bent een vrij sterke vrouw, die weet wat ze wil en wat niet. Je maakt je eigen keuzes, je beslist en regelt de dingen wel zelf. Je bent een nuchtere persoon met een flinke dosis gezond verstand. Je wordt niet snel uit het lood geslagen. Je houdt je hoofd koel in stresssituaties. Je denkt graag en helder na, je bent ook strategisch in wat je doet. Je kan je goed concentreren en je hebt oog voor detail. Je bent ook leergierig en wil vooruitkomen in het leven. Aan zwakke figuren heb je een hekel. Impulsieve en emotionele toestanden zijn niet aan jou besteed. Je voelt je aangetrokken tot macht. Je let er op de juiste kledij te dragen voor de gelegenheid. Je voelt je beter thuis in gesprekken met mannen, dan met vrouwen.
Handleiding 56
Athena doorheen de levensfases LENTE Als kind was je kalm en rustig, leergierig en verstandig. Je wou graag de beste zijn. Je nam de leiding en organiseerde graag. Je vertoefde graag in de omgeving van volwassenen.
ZOMER Je bent een vrouw die ‘het maakt’. Ambitieus, praktisch, doelbewust en volhardend. Je kent je doelen en zet daarvoor strategische stappen. Je bent een harde werker en gaat ervoor. Je hebt een sterk logisch en analytisch denkvermogen. Denken gaat boven voelen bij jou. Je toont weinig emotie. Je blijft beheerst, ook onder druk. Je verwacht dit ook van anderen. Je hebt weinig echt contact met andere vrouwen. Je kan geslepen, meedogenloos zijn.
Je bent altijd bezig met werk en wil professioneel zijn in wat je doet. Je verlangt uitdaging. Je werk hard, bent een doorzetter. Je bent een organisatietalent en wenst structuur en controle. Je wil invloed hebben, leidinggeven: onmisbaar zijn geeft je een grote voldoening. Je maakt carrière in een organisatie of eigen zaak.
HERFST De kans is groot dat je door een moeilijke fase gaat. Een persoonlijke crisis nodigt je uit tot ontwikkeling van gevoel en begrip. Dit kan je verzachten en wijsheid geven vanuit grote kennis, inzicht en ervaring. Je wordt rustiger omdat je jezelf niet meer hoeft te bewijzen. Aan het hoofd van een organisatie of afdeling staan is wellicht iets voor jou. Je kan grote verantwoordelijkheid aan.
Leerpunt: aandacht leren hebben voor emoties en spontane verwondering. Rekening houden met anderen.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Organiseren en structureren. Logisch denken en analyseren. Professioneel werken, doorzetten, grote inzet. Leidinggeven. Beslissingen nemen. Handig en praktisch.
Kijkt niet om zich heen, houdt minder rekening met anderen. Denkt in termen van sterken versus zwakkeren. Denken is belangrijker dan voelen. Kan ‘bitch’ zijn.
Herfst
Door persoonlijke crisis ontwikkelen van een mildere kijk en zo ‘wijs’ leiding geven. Minder veroordelend.
Zich niet verliezen in de verleiding van het puur rationele.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Bedrijfsleven, ook technische, mannelijke omgevingen. Eventueel het onderwijs: lesgeven in exacte materie.Uitdagend werk. Denkwerk. Organisatorisch werk. Beslissingen nemen. Vooruitgang kunnen boeken.
Te eenvoudig werk. Moeten zorgen voor anderen. Een te vrouwelijke omgeving.
Herfst
Aan het hoofd van organisatie of afdeling. Traditionele omgeving. Zeer zelfstandig werk waar eigen beslissingen kunnen genomen worden. Kan in veel domeinen welkom zijn.
Cfr. Zomer Een opdracht zonder zichtbare impact of verantwoordelijkheid.
57 Handleiding
HESTIA Hestia was de godin van het haardvuur en de tempel.
Hestia was een eerbiedwaardige godin waarover weinig verhalen bestaan. Zij mengde zich niet in oorlogen of liefdesaffaires zoals de andere goden en godinnen. Zij heeft ervoor gekozen altijd maagd te blijven. Hestia werd in alle tempels van de goden vereerd. Aan haar werden de beste offers gegeven. In elk huis en in elke tempel was ze aanwezig in de vorm van het vuur dat brandde in het midden. Als een jonge vrouw trouwde, dan stak de moeder van de bruid een fakkel aan, waarmee ze naar het nieuwe huis van haar dochter liep om daarmee het vuur aan te steken. Zo werd het huis van het jonge paar ingewijd. Als een kind geboren werd, dan werd het ritueel rond de haard gedragen als symbool voor het opgenomen worden in de familie.
Hestia vandaag Je bent een rustige, stille persoon. Je bent iemand die nadenkt over de dingen. Je kan je ook goed concentreren. Contact maken vind je niet vanzelfsprekend. In gezelschap ben je eerder verlegen en zeker geen haantje de voorste. Nochtans hebben mensen je graag omdat je door alles heen even rustig blijft. Je kan een geheim bewaren. Meditatie en/of handwerk trekt je mogelijk aan. Je bent ook graag alleen. Je kan een warme, rustige sfeer rond je creëren.
Handleiding 58
Hestia doorheen de levensfases LENTE Als kind was je stil, rustig en eerder teruggetrokken. Je volgde meestal de beslissingen van anderen. Je kon goed alleen spelen. Je was een gemakkelijk kind dat weinig conflicten had.
ZOMER Je bent rustig en bescheiden en hebt een grote innerlijke wijsheid. Je kan soms wat onzeker zijn omdat de wereld heel wat communicatie-eisen stelt en je zelf nogal stil bent. Je hebt tijd nodig om zaken te verwerken en een plaats te geven. Je moet je af en toe eens kunnen terugtrekken. Het is belangrijk dat je je eigen ritme respecteert. Je hebt veel geduld.
Je hebt er plezier in om anderen te bedienen, maar met niet te veel uitleg. Je bent discreet en een betrouwbaar steunpunt. Je kiest veelal uitvoerend en administratief werk. Je kan je goed concentreren en werkt nauwkeurig. Je hebt weinig ambitie op professioneel vlak. Je hebt geen behoefte aan erkenning of macht.. Je hebt een rustige plek nodig om te kunnen werken, geen drukte.
HERFST Deze fase voelt heel natuurlijk en goed voor jou. Anderen ontdekken jouw kracht en zo wordt je meer zichtbaar. Je vindt evenwicht in harmonieuze activiteiten. Jouw dienstbaarheid, grote discretie en betrouwbaarheid zijn uitgesproken troeven. Je hebt een harmoniserend effect op je werkomgeving.
Leerpunt: eigen wensen leren uiten, plaats innemen. Assertiever zijn.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je bent bescheiden en betrouwbaar. Integer en discreet. Brengt rust in een omgeving. Groot gevoel voor orde en harmonie. De kans is groot dat je administratieve vaardigheden en ontwikkelde handvaardigheden hebt.
Weinig communicatievaardigheden. Weinig assertief. Je neemt te weinig jouw plaats in.
Herfst
Je wijsheid komt meer op de voorgrond. Grote luistervaardigheid. Creëert harmonie in een omgeving .
Eigen waarde leren inzien en die ook leren communiceren.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Financiële omgevingen of omgevingen waar vertrouwelijke informatie circuleert. Vertrouwensposities. Zorgende omgevingen. Administratie. Stille omgevingen. Werk waar orde een belangrijk element is.
Commerciële opdrachten. Echte contactjobs, tenzij volledig op eigen terrein en expertise en dan informatief. Hectische omgevingen. Werk waarbij je op de voorgrond moet komen of op je strepen staan.
Herfst
Je kan vanuit jouw opgebouwde kennis raad geven. Administratie, financiële verantwoordelijkheid, ondersteunende functies in social profit.
Omgevingen die stress geven door haaks te staan op persoonlijkheid en de eigen noden.
59 Handleiding
HERA Hera was de godin van het huwelijk. Zij was de echtgenote van de oppergod Zeus en koningin van de hemel.
Hera was een mooie en koninklijke godin. Zij werd koe-ogig genoemd omdat ze zo’n mooie, grote ogen had. Men zei dat de Melkweg is ontstaan toen er melk uit haar borsten spoot en de druppels die op de grond vielen, werden lelies. Zij was de zuster én de echtgenote van de oppergod Zeus, koningin van de hemel. Zij werd aanbeden als de machtige huwelijksgodin. Maar als Zeus haar bedroog met andere godinnen of vrouwen nam ze wraak, niet op hem, maar op de vrouwen waarmee hij te doen had.
Hera vandaag Je partner is heel belangrijk in je leven. Je bent trouw aan hem en vervult je rol als echtgenote met glans. Je stippelt voor je zelf een eerder traditioneel leven uit: een partner, een huis, eventueel kinderen. Materiële dingen kunnen je veel plezier doen, maar ze moeten een zekere ‘klasse’ hebben. Je woont en vertoeft graag in een stijlvolle omgeving. Je laat je snel beïnvloeden door de ‘buitenkant’ van mensen. Je weet hoe het hoort en je hecht veel belang aan de juiste vorm, etiquette, kledij. Vriendinnen zonder partner vindt je misschien wat bedreigend voor je eigen relatie. Je wordt aangetrokken door succesvolle mannen. Als echtgenote kom je in een ondergeschikte rol. Jouw carrière is ondergeschikt aan die van je partner. Door de afhankelijkheid van je partner ben je erg kwetsbaar, vaak eenzaam en ervaar je soms een emotionele leegte.
Handleiding 60
Hera doorheen de levensfases LENTE Je was een netjes en ordelijk kind dat altijd deed wat er gevraagd werd. Je hield van mooie dingen. Jouw droom was trouwen en in een groot huis wonen.
ZOMER Je ontleent je identiteit aan je rol als echtgenote. Je zal je werk afstemmen op de noden van je relatie. Als je partner moet verhuizen voor zijn werk, aarzel je geen moment en ga je mee. Werken is iets wat je doet, niet wat je bent. Je past goed in een traditionele omgeving. Je hebt een degelijke aanpak. Je bent correct en gezagsgetrouw.
Je bent een betrouwbare kracht die van regels en procedures houdt. Je hebt een stijlvol en verzorgd uiterlijk. Je wil graag werk met enige status. Je bent ambitieus voor je chef of organisatie. Men kan op je rekenen. Je werkt graag voor eenzelfde persoon, waar je erg trouw aan kan zijn: het is zeer zwaar te verteren als deze werkrelatie doorbroken wordt door bijvoorbeeld ontslag of oververplaatsing.
HERFST Als je een stabiele relatie hebt en tot een bepaalde status behoort, dan is dit een periode van genieten. Indien geen partner (of ontrouwe) partner, dan wordt dit een zeer zware periode. Trouw kunnen zijn en een bron van zekerheid binnen een werkomgeving is van grote betekenis van jou.
Leerpunt: je eigen levensvervulling ontdekken. Woede en verdriet leren kanaliseren in iets creatief.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Betrouwbaarheid en grote loyaliteit. Respect voor procedures, gezag en hiërarchie. Verzorgde verschijning, die zich correct gedraagt. Je houdt van orde, je levert verzorgd werk af.
Weinig ambitie of eigen initiatief. Beperkt flexibel. Minder begrip voor wie de regels niet volgt of een alternatieve visie formuleert.
Herfst
Vaste waarde. Je kan ‘gezicht’ van een omgeving/ organisatie zijn. Houdt tradities mee in stand.
Durven het oude vertrouwde loslaten. Kan intimideren.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Je kan veel dingen aan, je hebt geen duidelijk afgebakend werkdoel. Secretariaatswerk, administratie ligt je zeker. Vaste ondersteuning van een persoon of dienst: je wilt jezelf graag kunnen binden. Werk met een zekere voorspelbaarheid, procedures. Omgeving of organisatie met een zekere status.
Sociaal werk. Een slordige werkplek. Ruw werk. Werkomgeving waar je geen erkenning krijgt.
Herfst
Voorkeur voor traditionele bedrijven, organisaties, openbare besturen. Familiebedrijven.
Snel evoluerende omgevingen met veel reorganisaties.
61 Handleiding
DEMETER Demeter was de godin van het graan en de vruchtbaarheid, de grote moedergodin. Het belangrijkste verhaal gaat over haar zoektocht naar haar dochter Persephone.
Toen haar dochter Persehone plots van de aardbodem verdween, ging Demeter zeer ongerust op zoek naar haar. Dagen en nachten heeft zij over de aarde gezworven in de hoop haar dochter terug te vinden. Uiteindelijk komt ze bij de god van de zon, Helios, terecht. Die heeft van boven immers zicht over heel de aarde. Hij vertelt Demeter hoe haar dochter door de god van onderwereld, Hades, ontvoerd werd. Bovendien weet hij dat dit gebeurde met toestemming van haar vader, de oppergod Zeus. Als Demeter dit hoort wordt ze razend kwaad. Zij beslist om al haar werkzaamheden te staken tot zij haar dochter terugziet. De aarde wordt dor en onvruchtbaar, er groeit niets meer, alles sterft, mensen hebben geen voedsel meer. Nu krijgen zelfs de andere goden problemen: ze krijgen geen offergaven meer van de mensen. Ze trachten haar te overtuigen met allerlei geschenken, maar niets helpt: Demeter blijft op haar standpunt. Tenslotte moet de oppergod Zeus toegeven. Hij stuurt zijn boodschapper Hermes en de dochter Persephone wordt terug herenigd met haar moeder.
Demeter vandaag Je bent iemand die graag voor anderen zorgt. Letterlijk en figuurlijk, op lichamelijk, geestelijk, spiritueel en emotioneel vlak. Als je denkt dat iemand je nodig heeft, dan biedt je snel je hulp aan. Je bent een geboren moeder en je wilt heel graag kinderen. En je gaat tot het uiterste als iets of iemand je kinderen bedreigt. Je bent verzorgd, maar uiterlijke dingen zijn minder belangrijk voor jou. Je zorgt graag voor gezelligheid en warmte om je heen. Je bent ook gastvrij en vrijgevig. Je beschikt over een flinke dosis nuchterheid en gezond verstand. Je bent ook bescheiden en wil niet opvallen. Je hebt goede vriendinnen die weten dat ze bij jou terecht kunnen. Je geeft ze graag raad. Je vindt het wel moeilijk om ‘nee’ te zeggen als anderen iets vragen.
Handleiding 62
Demeter doorheen de levensfases LENTE Als kind was je een echt meisje. Je speelde graag met de poppen. Je wist al heel goed dat je later kinderen wou. Je was een opgewekt en behulpzaam kind. Je was erg handig. Je volgde de regels. Je was goed in organiseren.
Je vindt het helemaal niet leuk als iemand jouw zorgen niet wilt. Je maakt je eigen behoeften ondergeschikt en neemt zo wel eens teveel hooi op jouw vork. Dit vergroot het risico op burn-out.
ZOMER
Leerpunt: leren ‘nee’ zeggen, de eigen behoeften en grenzen respecteren. Meer ruimte laten voor anderen, minder sturen, niet versmachten.
De zomer is de periode van het moederschap: vervulling van je levensdoel. Het kunnen ‘zorgen voor’ is een natuurlijke beweging voor jou. Het zit helemaal in je. Je zal anderen steunen en warmte geven. Je kan vechten voor een ander. Daarbij kan je dominant en dwingend zijn.
HERFST In deze periode wordt het belangrijk om op zoek te gaan naar wat je voor jezelf kan doen, hoe je jezelf verder kan ontwikkelen. In je werk moet je zorgen voor zinvolheid. Best ook opletten voor te zware fysieke belasting. De kans is groot dat je erg actief bent in de buurt, het verenigingsleven. Het is nu ook de allerlaatste kans om kinderen te krijgen. Een crisis is mogelijk als de organisatie die je mee gestalte hebt gegeven (jouw kind) wordt overgenomen door een ander soort management. Dit kan een bron van veel verdriet en kwaadheid zijn.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je bent goed in zorgen voor een ander. Je weet van aanpakken, neemt initiatief. Je bent goed in praktisch organiseren. Grote nuchterheid.
Je bewaakt je eigen grenzen niet: je neemt regelmatig teveel hooi op jouw vork. Je kan ook erg betuttelen.
Herfst
Grote ervaring. Moeder van een organisatie of dienst.
Opletten voor burn-out. Inzicht krijgen in jezelf en je eigen motieven. Je kan wel eens dominant zijn.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Zorgen voor volwassenen, kinderen, ouderen, dieren… Social profit of zorgfunctie binnen organisatie of bedrijf. Onderwijs. Klanten die ‘zorg’ nodig hebben. Mensen ontvangen, helpen, verzorgen, wegwijs maken, raad geven. Werken met voedsel.
Puur theoretisch, administratief werk. Werk zonder mensen rondom jou. Als je enkel met dingen zou moeten werken, zou je niet gelukkig zijn.
Herfst
Gedoseerde zorgopdrachten. Adviseren, opleiden, coachen.
Grenzeloze zorgopdrachten. Omgeving waar geen tijd kan gegeven worden aan klanten: geeft conflict.
63 Handleiding
PERSEPHONE Persephone was een heel mooie, jonge godin. Zij werd op 2 wijzen vereerd: als het Meisje en als Koningin van de onderwereld.
Op een dag was Persephone, samen met haar vriendinnen, bloemen aan het plukken in een frisse lenteweide. Opeens trok een bijzonder mooie narcis haar aandacht. Op het moment dat zij zich vooroverbuigt naar de bloem, scheurt de aarde voor haar voeten open. Een zwarte koets, getrokken door zwarte paarden komt uit de diepte tevoorschijn. De god van de onderwereld Hades, sleurt haar in de koets en heel het gezelschap verdwijnt terug in de aarde. Eens in de onderwereld wil Hades haar als vrouw. Persephone voelt zich natuurlijk ongelukkig maar er is geen ontsnappen mogelijk. Tot op een dag de boodschapper van de goden, de god Hermes, haar komt bevrijden. Ze kan terug mee naar de bovenwereld. Het weerzien met haar moeder, de godin Demeter, is uitbundig. Haar moeder vraagt bezorgd of ze onderweg iets gegeten heeft. Hades had haar, bij het afscheid, enkele granaatappelpitten voor onderweg meegegeven. Persephone at ervan en daardoor moet ze voortaan een deel van het jaar in de onderwereld verblijven als koningin van de onderwereld.
Persephone vandaag Je bent iemand die er jong uitziet en dat lang zo wil houden. Je denkt ook jong. Je bent lief en bescheiden. Als iemand je iets vraagt, ben je snel bereid te helpen. Wellicht heb je interesse voor psychologie, astrologie, relaties en problemen van mensen. Je bent eerder stil maar hebt heel wat vriendinnen. Je past je gemakkelijk aan anderen of aan de wensen van de omgeving. Je laat je wel eens beïnvloeden. Bij problemen, of als je keuzes moet maken vraag je liefst raad aan anderen. Soms weet je niet zeker wat je nu zelf écht wil. Soms ben je wat onzeker, wat verlegen misschien? Je vindt het belangrijk dat anderen je graag zien. Als je kritiek krijgt of negatieve opmerkingen, dan ben je meteen van slag. Je bent wat bang voor mensen met veel gezag of macht.
Handleiding 64
Persephone doorheen de levensfases LENTE Als kind was je een vriendelijk meisje. Je was wat verlegen, onzeker en bang. Je was een beetje introvert, een dagdromer. Je was gevoelig en wou graag gezien worden.
ZOMER Je staat open voor vernieuwing, bent flexibel, denkt jong. Je hebt het vermogen om te groeien. Je hebt interesse voor diepere zaken, vaak vanuit de eigen ervaring. Je neemt niet zo snel initiatief, bent eerder afwachtend. Je bent geen doorzetter. Je geeft snel toe – vanuit angst. Je hebt de neiging tot manipuleren: je bekomt allerlei dingen door het hulpeloze meisje te spelen. Je bent breed inzetbaar, gewillig en leergierig.
Als je een opdracht krijgt, wil je die zo goed mogelijk uitvoeren. Je werkt graag samen. Het is voor jou belangrijk dat je precies weet wat er van je verwacht wordt,. Zelf zomaar initiatief nemen, doe je niet zo vlug. Als er teveel tegelijkertijd op je af komt, vind je het moeilijk om je werk georganiseerd te krijgen. Als je nog veel tijd hebt voor iets af moet zijn, stel je het wellicht uit tot de laatste moment. Je bent geen leiderstype. Leerpunt: leren zorgen voor jezelf, beslissingen nemen en volhouden.
HERFST Ofwel wil je niet ouder worden en blijf je hangen in het kindvrouwtje. De strijd tegen het ouder worden, is echter niet te winnen. Ofwel kom je tot volle ontwikkeling en kracht. Je wordt een wijze oudere vrouw. Eventueel ga je je dan verbinden met spirituele dimensies. In deze fase ligt de uitdaging in het komen tot duidelijke beslissingen en het doorzetten in de gemaakte keuzes. Je moet leren gaan voor wat jijzelf echt wil. Je hebt een drang naar zinvolle opdrachten. Eventueel kan je nog een opleiding volgen om te komen waar je wil staan. Mogelijkheden zijn: adviseren, een eigen praktijk …
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je hebt een grote leergierigheid en nieuwsgierigheid. Open voor vernieuwing. Bereidwillig, flexibel, past zich vlot aan. Vriendelijk. Wordt gemakkelijk aanvaard. Interesse in mensen en het waarom van de dingen. Emphatisch.
Je bent beïnvloedbaar, hebt moeite om eigen standpunt te zien. Te afwachtend. Stressgevoelig: je kan niet teveel taken tegelijkertijd aan en vertoont uitstelgedrag, waardoor stresspieken ontstaan. Je hebt waardering en bevestiging nodig.
Herfst
Je behoudt een jeugdigheid (uiterlijk of innerlijk). Als evolutie: wijsheid en diepgang door eigen ervaring.
Je moet focus kiezen en houden. Eigen keuzes respecteren.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Een job met duidelijk omschreven opdrachten. Directe uitvoering, projecten die beperkt zijn in duurtijd. Externe impulsen die leiden tot initiatief. Teamwerk. Luisteren naar mensen.
Een job met veel stresssituaties. Organiseren, veel combineren. Complexe administratieve materies. Brute, ambitieuze omgeving waar je van je af moet bijten.
Herfst
Een nieuwe uitdaging, kunnen leren, ontwikkelen, diepgang. Aansluiting op de eigen interesse. Adviseren, coachen indien kennis van materie.
Een job waarbij je geen contacten hebt. Job met grote stressfactor door veel zaken te moeten organiseren of door veel interventies.
65 Handleiding
APHRODITE Aphrodite was de godin van de liefde en de schoonheid.
Aphrodite was de mooiste van alle godinnen. Veel dichters hebben haar bezongen om haar onweerstaanbare schoonheid. Zij verstond de kunst zowat iedereen verliefd op haar te laten worden. Ondanks zoveel goden naar haar hand dongen, koos ze voor een huwelijk met de kreupele god Hephaistos, god van het vuur en de smeedkunst. Samen hadden ze geen kinderen. Daarnaast had ze nog heel wat affaires met anderen goden en mensen en uit deze relaties zijn heel wat kinderen geboren. Over haar eigen geboorte bestaan 2 versies: in de ene is ze de dochter van de oppergod Zeus en de zeenimf Dione, in de andere werd ze geboren uit zeeschuim.
Aphrodite vandaag Jij bent iemand die mensen aantrekt, zeker mannen. Je hoeft daarom niet superknap te zijn. Je hebt simpelweg een sterke uitstraling en een grote levenslust. Als je ergens binnenkomt dan word je zeker opgemerkt. Jij hebt veel charme en je legt vlot contact. Je kan inspireren en het beste in iemand boven halen door je volledige aandacht te geven, zij het voor bepaalde tijd. Deze aandacht wordt soms verkeerd geïnterpreteerd. Je enthousiasme is kenmerkend. Je raakt regelmatig uitgekeken op iets en dan zoek je wel iets nieuws wat dan weer je aandacht opeist. Je bent ook weinig stabiel in relaties. Je laat je regelmatig beïnvloeden of meeslepen, mogelijk in een opwelling. Verliefd worden is je tweede natuur. Je bent ook een sensueel wezen. Genieten staat zeker vooraan in je woordenboek. Je leeft graag intens. Creatief ben ook. Je hebt beslist oog voor schoonheid en vormgeving. Soms nogal wispelturig en impulsief en je houdt je niet altijd aan gemaakte afspraken. Als je door iets of iemand geboeid wordt, dan vergeet je de tijd.
Handleiding 66
Aphrodite doorheen de levensfases LENTE Je was een spontaan en enthousiast kind. Je knuffelde graag, zocht altijd aandacht en kon al snel mensen bespelen. Je was een sloddervos en een vergeter. Je hield van mooie dingen. Je was vroegrijp.
ZOMER Je bent een vrouw die met haar grote charme en gevoel voor vormgeving door het leven danst. Je inspireert mensen.
Voor jou is het belangrijk dat je je emotioneel betrokken voelt bij je werk. Je wil intensiteit, opgaan in wat je doet. Het financiële is minder belangrijk. Je hebt afwisseling nodig, routine is niets voor jou. Je voelt je goed in de wereld van vormgeving en contacten. Leerpunt: Leren rekening houden met de gevolgen, prioriteiten bepalen en ernaar handelen. Leren vechten tegen verleiding en bewust voor iets of iemand blijven kiezen.
HERFST Als de nadruk bij jou erg op het uiterlijke lag, kan het zijn dat je angst krijgt voor het ouder worden (mogelijke crisis). De herfst is de periode waarin je meer probeert te ‘matigen’ en op zoek gaat naar een meer blijvende ‘passie’ en een stabiele relatie. Creativiteit is een belangrijk spoor waarin je grote vaardigheid kan ontwikkelen. Je hebt nog steeds jouw charme en kan daarom een goede gastvrouw zijn. Je blijft sterk in het enthousiasmeren en inspireren van anderen. Je bent overtuigend.
STERKTES
AANDACHTSPUNTEN
Zomer
Je past je snel aan, kan met iedereen praten. Vlot contact, zeker met mannen. Kan volle aandacht geven, goede gastvrouw. Gevoel voor schoonheid en vorm. Creativiteit. Aanstekelijk enthousiasme.
Impulsiviteit en veranderlijkheid. Vergeetachtig. Oppervlakkig gedrag. Nood aan aandacht. Opletten voor effect op anderen.
Herfst
Je kan het beste in iemand bovenhalen. Enthousiasmeren en inspireren Overtuigend. Charmerend.
Stabiliteit en emotioneel evenwicht. Zelfkennis en hieruit conclusies trekken.
WERK DAT BIJ JE PAST
WERK DAT NIET BIJ JE PAST
Zomer
Afwisselend werk. Aanspreekpunt, onthaal, receptie, gastvrouw. Vormgeving, kunst, interieur, mode … Commerciële wereld, public relations, media. Vertegenwoordiging. Klantencontacten.
Financieel of puur administratief werk. Repetitief werk. Organiseren. Grote verantwoordelijkheid. Eenzame jobs.
Herfst
Artistieke en creatieve omgevingen Eigen creaties. Wereld van kunst en vormgeving.
Jobs waarbij veel geduld vereist is. Repetitief werk. Een zeer voorspelbare omgeving met strakke regels.
67 Handleiding
Bijlage 5: Energiebronnen vraag: ontdekken van het vuur Denk eens na over dingen die jij deed in jouw leven nog niet zo lang geleden. Neem een 3-tal activiteiten in gedachten die je toen veel energie gaven, waarbij je met het beste van jezelf aan de slag ging, waar het beste van jezelf aan bod kwam. Energiebronnen:
Handleiding 68
Bijlage 6: Droomoefening de droomvraag Stel je voor dat je wakker wordt na een slaap van 3 jaar. Je ben nu actief bezig met de componenten die op jouw bezielingspalet staan. Je droom is werkelijkheid geworden. Wat ben je aan het doen? Hoe ziet de omgeving eruit? Met wie werk je? Hoe voel je jezelf? Vertel alles alsof het er al is. De droomelementen:
69 Handleiding
negatief
actief
passief
positief
Bijlage 7: Kader om omgeving in kaart te brengen
Handleiding 70
Bijlage 8: Actieplan OVERZICHT VERZAMELDE INFO Wat leert mijn levensfase mij?
Wat is mijn droom?
Welke zijn mijn energiebronnen?
71 Handleiding
Wat zijn mijn jobmogelijkheden?
Plan A
Alternatieven
Wie kan mijn plannen ondersteunen? Hoe communiceer ik?
Handleiding 72
STAPPENPLAN Welke stappen zet ik?
Stap: Timing: Wie mij kan helpen: Resultaat:
Stap: Timing: Wie mij kan helpen: Resultaat:
Stap: Timing: Wie mij kan helpen: Resultaat:
Stap: Timing: Wie mij kan helpen: Resultaat:
Stap: Timing: Wie mij kan helpen: Resultaat:
73 Handleiding
colofon Redactie
Nele Coenen (RESOC Mechelen)
Met dank aan
Het projectteam BA[L]ANS Myrielle Meeus (Evenwicht vzw) VDAB Mechelen De deelnemers uit de testcases
Verantwoordelijke uitgever RESOC Mechelen
[email protected] www.resocmechelen.be
Ontwerp handleiding KUBIS BVBA
[email protected] www.kubis.be
Uitgave
Augustus 2012
Financiering door
Het Europees Sociaal Fonds en de Vlaamse Overheid
Handleiding 74
75 Handleiding
dit project wilden we investeren in ‘loopbanen in balans middels een levensfasebewust loopbaanbeleid’. Meer informatie hierover vind je op www.loopbaneninbalans.be. De methodiek BA[L]ANS+ is een vertaling van de methodiek van Jobs in Vrouwenhanden en BIAS.
Ontwerp: www.kubis.be
De methodiek BA[L]ANS+ is ontwikkeld binnen het ESF-project BA[L]ANS. Aan de hand van
