Handboek G-jeugdkorfbal Hulpmiddel voor verenigingen
Colofon Koninklijk Nederlands Korfbalverbond Postbus 417 3700 AK Zeist Bezoekadres: Woudenbergseweg 56-58 Telefoon: 0343-499600 Website: www.knkv.nl
Samenstelling, coördinatie en eindredactie KNKV en Rike Quist Projectmanagement, Amersfoort
Contactpersonen voor handboek Ingrid Sijstermans :
[email protected] Dolf Nijbroek :
[email protected]
Vormgeving Nout Design Ontwerp & Concept, Buren
Fotografie KNKV en… Drukwerk …
Eerste druk, september 2014
Copyright Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op enig andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van het KNKV. Deze tekst is vanuit praktisch oogpunt geschreven in de mannelijke vorm. Overal waar de term ‘spelers’ staat, bedoelen we ook ‘speelsters’. Dit geldt ook voor andere gebruikte mannelijke vormen zoals ‘korfballer’, ‘begeleider’ etc.
Inhoudsopgave
Voorwoord
P
Inleiding
P
G-jeugdkorfbal in vogelvlucht - wat is G-jeugdkorfbal? - waarom G-jeugdkorfbal? - wie doen er mee aan G-jeugdkorfbal? - de resultaten van G-jeugdkorfbal
P P P P P
De organisatie van G-korfbal - Fase 1: Beginnen met G-jeugdkorfbal - Fase 2: Uitvoeren van G-jeugdkorfbal - Fase 3: Vervolg op G-jeugdkorfbal - Fase 4: Evaluatie
P P P P P
Wat hebt u nodig voor G-jeugdkorfbal
P
Bijlagen - plan van aanpak - draaiboek - informatieformulier deelnemers
P
Voorwoord Begin jaren 90 startten een paar korfbalverenigingen met het aanbieden van G-korfbal. In 1997 volgde het eerste ‘officiële’ overleg van die verenigingen met het KNKV en vanaf dat moment kwam G-korfbal in een stroomversnelling. Mede dankzij de hulp van Gehandicaptensport Nederland, is Gkorfbal vandaag de dag een volwaardig programma voor verenigingen die G-korfbal aanbieden of die daarmee aan de slag willen gaan. Omgaan met mensen met een verstandelijke beperking vraagt een specifieke aanpak. Zonder mensen die affiniteit hebben met deze doelgroep lukt dat niet. Ook vraagt de begeleiding en training van G-korfballers tijd. Maar de dankbaarheid en het spelplezier van de G-korfballers die de vereniging daarvoor terugkrijgt, is onbetaalbaar. Daarnaast leveren de G-korfballers vaak ook een bijdrage in de vorm van vrijwilligerswerk bijvoorbeeld in de kantine of door het bezorgen van het clubblad. In de afgelopen jaren is er steeds meer vraag gekomen naar aan aanbod speciaal voor jongeren met een verstandelijke beperking. Als het lukt deze groep in beweging te krijgen, is de kans op een leven lang sporten groter dan wanneer zij pas op oudere leeftijd met sport in aanraking komen. Deze handleiding helpt u G-jeugdkorfbal bij uw vereniging op te zetten en uit te voeren. G-jeugdkorfbal richt zich op kinderen in de leeftijd 8 – 18 jaar. Naast deze handleiding vindt u op de website van het KNKV ook ondersteunende materialen die u in kunt zetten in alle stappen van G-jeugdkorfbal. In de Korfbalshop bestelt u mappen met leskaarten voor het speciaal onderwijs. G-jeugdkorfbal is een goede manier om kinderen met een verstandelijke beperking (én hun ouders!) op een leuke wijze kennis te laten maken met de sport. U draagt hiermee bij aan de sportparticipatie en de integratie van kinderen met een verstandelijke beperking en krijgt daar veel positiviteit voor terug. Wij wensen u veel succes én plezier met G-korfbal! Het KNKV
Inleiding G-jeugdkorfbal is korfbal voor kinderen met een verstandelijke beperking in de leeftijd van 8 – 18 jaar. De verstandelijke beperking houdt in dat de kinderen een IQ van 75 of lager hebben en vaak diagnoses hebben als Syndroom van Down, ADHD, PDD NOS of autisme. Dat betekent dat voor het aanleren van vaardigheden steeds een goede uitleg nodig is en dat er vaak geoefend moet worden. Veel herhalen is belangrijk voor G-korfballers. Iets aanleren kost bij hen tijd, vraagt affiniteit met de doelgroep en bepaalde kwaliteiten van de uitvoerders. Daarom adviseren wij u ook G-jeugdkorfbal samen met de projectleider G-korfbal, de districtswerkgroep G-korfbal en de korfbalconsulent van het KNKV en met de organisatie Special Heroes op te zetten. De kinderen maken kennis met G-jeugdkorfbal via hun school en daarna geeft u hier een vervolg aan bij uw vereniging. G-jeugdkorfbal wordt in de competitie gespeeld in de bekende tweevaks-vorm. Maar voor de kennismakingslessen op de scholen gebruiken we vaak de 4Korfbal-vorm omdat dit een toegankelijke en dynamische vorm van korfbal is waarbij 4 tegen 4 wordt gespeeld en iedereen meedoet. Daarmee houden we het sociale karakter en de normen en waarden van korfbal in stand. Momenteel (2014) onderzoeken we in hoeverre 4Korfbal ook binnen de verenigingen bij het Gjeugdkorfbal gespeeld kan worden. Met het aanbieden van G-jeugdkorfbal worden kinderen met een verstandelijke beperking van 8 – 18 jaar gestimuleerd om (meer) te gaan sporten. Deze groep beweegt te weinig en dat brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. Bovendien is het voor kinderen met een beperking vaak moeilijk om deel te nemen aan de samenleving en daarin te integreren. Sporten helpt beide zaken te verbeteren. U kunt dus met uw vereniging door het aanbieden van G-jeugdkorfbal een positieve bijdrage leveren aan een gezonde, sportieve en sociale omgeving en de sportparticipatie van mensen met een beperking in de omgeving van uw vereniging vergroten. G-jeugdkorfbal heeft niet alleen voordelen voor de deelnemers. Het biedt uw vereniging kansen om nieuwe leden te werven. Denk hierbij ook aan de ouders van de kinderen met een beperking. Met dit handboek wil het KNKV u ondersteunen. U vindt hierin meer informatie over praktische zaken rondom het opzetten en organiseren van G-jeugdkorfbal binnen uw vereniging. Dit handboek helpt u daarbij.
Special Heroes Special Heroes laat kinderen met een beperking ervaren hoe leuk sporten en bewegen kan zijn. Het is een sportstimuleringsprogramma voor leerlingen in het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs in de leeftijd van 6 t/m 19 jaar. Special Heroes helpt hen bij het sporten met anderen. Samen met sportbonden en gemeenten helpt Special Heroes verenigingen op het gebied van integratie van gehandicaptensport met advies en ondersteuning. Zo kunnen bijvoorbeeld logistieke problemen voor de aangepaste sportactiviteiten - denk aan vervoer, het gebruik van speciale materialen of het aanpassen van de accommodatie - gedeeltelijk worden opgelost dankzij de speciaal ontwikkelde programma's van sportbonden en/of gemeenten. De samenwerking tussen gemeenten, (sport)verenigingen en scholen is essentieel voor het programma Special Heroes.
1
G-jeugdkorfbal in vogelvlucht
In dit hoofdstuk leest u meer over wat G-jeugdkorfbal inhoudt. Daarnaast gaan we verder in op de doelgroep en de voordelen voor uw vereniging om met G-jeugdkorfbal aan de slag te gaan.
1.1
Wat is G-jeugdkorfbal?
G-jeugdkorfbal is korfbal voor jongeren met een verstandelijke beperking in de leeftijd van 8 – 18 jaar. De eerste kennismakingslessen worden gegeven op scholen voor speciaal onderwijs. Bij de introductie op de scholen wordt 4Korfbal gespeeld. Dit is een aantrekkelijke, laagdrempelige en dynamische vorm van korfbal, die zorgt voor spelplezier en succesbeleving bij de doelgroep. Daarnaast is deze vorm van korfbal eenvoudig te begrijpen voor ouders en door gymdocenten makkelijk te geven. Gedurende 2 à 3 weken vinden de kennismakingslessen plaats op het speciaal onderwijs. De trainers van uw vereniging geven deze lessen. De korfbalconsulent van het KNKV kan hiervoor advies geven. Special Heroes kan u helpen om in contact te komen met de scholen. Na de kennismakingslessen kunnen de leerlingen meedoen aan een introductieprogramma bij uw vereniging. Dit introductieprogramma bestaat uit een algemene kennismaking, een aantal introductielessen, een clinic en een G-jeugdkorfbaltoernooi in de regio of een sportdag van Special Heroes. Daarna is het de bedoeling dat de G-korfballers lid worden van uw vereniging. Binnen de vereniging spelen de G-jeugdkorfballers 2-vaks korfbal of 4Korfbal. Uw vereniging bepaalt welke vorm er bij u gespeeld wordt. Het aantal trainers voor een groep is afhankelijk van het niveau van de groep (en uiteraard het aantal spelers in de groep). Maar 1 trainer/begeleider op 3 tot 4 spelers is het meest wenselijk. 1.2
Waarom G-jeugdkorfbal?
Uit het onderzoek (On)beperkt Sportief1 (uitgevoerd door WJH Mulier instituut in opdracht van Gehandicaptensport Nederland) blijkt dat mensen met een verstandelijke beperking vaak te weinig actief zijn. Dat wil zeggen dat ze niet voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen die stelt dat je ‘minimaal 5 dagen per week minimaal 30 minuten matig intensief moet bewegen’. Dat blijkt ook uit het promotieonderzoek van bewegingswetenschapper Pieter Jelle Vuijk2 die daarin stelt dat 82% van de kinderen met een verstandelijke beperking te weinig beweegt. Bij kinderen met een IQ op de grens van een verstandelijke beperking is dit percentage 60%. En bij kinderen zonder beperking is dat 40%. Te weinig bewegen maakt dat de jongeren met een verstandelijke beperking een groter risico lopen om al vroeg last te krijgen van allerlei gezondheidsklachten. Overigens lopen de verstandelijk
(On)beperkt Sportief uitgevoerd door WJH Mulier instituut in opdracht van Nederland Gehandicaptensport http://www.gehandicaptensport.nl/sites/default/files/inline_files/Advies/Downloads/Samenvatting_ onbeperkt_sportief.pdf 1
Associations between motor and cognitive functioning in school-aged children http://www.artsennet.nl/Kennisbank/Proefschriften/Promotie/122276/Associations-between-motorand-cognitive-functioning-in-schoolaged-children.htm
2
beperkte jongeren sowieso al een groter risico op gezondheidsklachten dan jongeren zonder verstandelijke beperking, vaak ook vanwege aangeboren aandoeningen. Maar het helpen voorkomen van gezondheidsklachten is niet het enige positieve wat u met Gjeugdkorfbal te bieden heeft. Kinderen met een verstandelijke beperking hebben door hun beperking vaak ook meer moeite om mee te doen in de samenleving. Ze kunnen het tempo niet bijhouden, begrijpen niet alles wat er wordt gedaan en wat er wordt gezegd. Een groot deel van de ouders ervaart die problemen ook als zij hun kind laten sporten. In veel gevallen voelen de kinderen zich niet op hun gemak tussen andere sporters. En vaak ontbreekt het ook aan praktische zaken als vervoer en begeleiding. Het sociale karakter van korfbal, waar iedereen mee mag doen, is daarom uitermate geschikt om ook plek te bieden aan G-jeugdkorfballers. Zo draagt G-jeugdkorfbal bij aan het ontwikkelen van een gezonde leefstijl en het vergroot de (sport)participatie van kinderen met een verstandelijke beperking. 1.3
Wie doen er mee aan G-jeugdkorfbal?
Primair G-jeugdkorfbal is voor jongeren met een verstandelijke beperking in de leeftijd van 8 - 18 jaar. Zij hebben een IQ van 75 of lager. Daarbij zijn er ook beperkingen in conceptuele, praktische en/of sociale vaardigheden. Vaak hebben deze kinderen diagnoses als: -
Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) Pervasise Developmental Disorder-Not Otherwise Specified (PDD NOS) Syndroom van Down RETT syndroom Autisme
De doelgroep jongeren met een verstandelijke beperking is erg breed. Om G-jeugdkorfbal zo effectief mogelijk in te zetten, kan het verstandig zijn om als vereniging inclusie- en exclusiecriteria op te stellen. Die criteria kunnen zijn: -
Leeftijd Nevendiagnoses zoals ADHD, PDD NOS en Autisme Bijkomende problematiek zoals epilepsie, zintuigstoornissen en psychische stoornissen Lichamelijke beperkingen
Het voordeel van inclusiecriteria is dat u het programma beter af kunt stemmen op de doelgroep. Het nadeel is echter een kleiner bereik binnen de doelgroep. Het hanteren van exclusiecriteria leidt tot het tegenovergestelde. Daarom is het belangrijk om hierin weloverwogen beslissingen te nemen. De projectleider G-korfbal van het KNKV kan u hierbij helpen. Secundair 1. Docenten en vakleerkrachten Lichamelijke Opvoeding in het speciaal onderwijs: Aan hen de taak om samen met een korfbalconsulent de sport en het spel op een goede manier bij de leerlingen over te brengen en ze enthousiast te maken voor korfbal. De docenten en leerkrachten moeten beschikken over de juiste diploma’s en kennis van het korfbalspel. 2. De trainers en begeleiders van de korfbalvereniging: Trainers en begeleiders zijn specialisten in hun sport. Zij helpen de leerkrachten om korfbal op de bedoelde dynamische manier aan te bieden. Zij zijn voor leerlingen het gezicht van de sport. Hun enthousiasme en kennis van het spel maken dat kinderen korfbal leuk gaan vinden. Belangrijk is dat deze mensen van uw vereniging affiniteit hebben met de doelgroep en bereid zijn zich te verdiepen
in de problematiek van deze kinderen. Zij onderhouden ook het contact met de ouders, verzorgers en begeleiders. 3. De ouders van de kinderen: Ouders zijn vaak nog niet bekend met wat deelnemen aan sport voor hun kind kan betekenen. Het informeren en betrekken van ouders bij het programma is daarom van groot belang. Als zij zien dat hun kind korfbal leuk vindt, als zij het enthousiasme van de trainingen meemaken en kennismaken met het sociale karakter van de sport, zal de keus voor korfbal makkelijk zijn. Enthousiaste ouders zijn belangrijk in het stimuleren van hun kinderen en kunnen op termijn ook een bijdrage leveren aan de vereniging door als vrijwilliger aan de slag te gaan of er zelf te gaan sporten. Van de ouders wordt in ieder geval verwacht dat zij bereid zijn de kinderen te halen en te brengen naar/van trainingen, wedstrijden en nevenactiviteiten. 4. Begeleiders op woonvoorzieningen: Kinderen die niet meer thuis wonen zijn afhankelijk van hun begeleiders. Ook zij moeten op de hoogte zijn van het belang van bewegen voor hun cliënten. Persoonlijk contact vanuit de vereniging met hen is ook belangrijk.
De voordelen van G-jeugdkorfbal Voor kinderen - geeft spelplezier - voorkomt gezondheidsklachten - draagt bij aan (sport)participatie Voor verenigingen - draagt bij aan positief imago korfbal - geeft invulling aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid - vergroot de sportparticipatie in de omgeving van de vereniging - zorgt voor nieuwe leden en vrijwilligers 1.4 De resultaten van G-jeugdkorfbal In de tweede helft van 2011 heeft het KNKV een G-jeugdkorfbalpakket samengesteld en in 2012 is een lesprogramma ontwikkeld met kennismakingslessen voor het speciaal onderwijs. G-jeugdkorfbal staat dus nog in de kinderschoenen. De eerste resultaten zijn echter wel veelbelovend. Anno 2014 staan bij het KNKV ruim 700 G-korfballers geregistreerd bij 50 verschillende korfbalverenigingen. Zo’n 20% hiervan is jonger dan 18 jaar. Over het algemeen zijn er op de verenigingen wekelijkse trainingen voor deze specifiek doelgroep. Daarbij zijn meerdere begeleiders cq trainers aanwezig vanwege die extra aandacht en begeleiding die nodig is. Verenigingen die actief zijn met G-jeugdkorfbal geven allemaal aan dat de begeleiding van sporters met een verstandelijke beperking deskundigheid, kennis en ervaring vraagt. Een betrokken, kwalitatieve en brede trainersgroep draagt bij aan een succesvolle uitvoering van G-Korfbal. Ook de hulp van de enthousiaste ouders werkt goed in de onderlinge omgang maar is ook
noodzakelijk om deel te kunnen nemen aan de trainingen, wedstrijden en toernooien bij andere verenigingen.
2
De organisatie van G-jeugdkorfbal
Wilt u G-jeugdkorfbal op een succesvolle manier opstarten? Dan is het belangrijk om 4 fases te doorlopen. Deze fases lichten we in dit hoofdstuk verder toe. Fase 1: Beginnen met G-jeugdkorfbal Fase 2: Uitvoeren van G-jeugdkorfbal Fase 3: Vervolg op G-jeugdkorfbal Fase 4: Evaluatie
2.1 Fase 1: Beginnen met G-jeugdkorfbal Een goed begin is het halve werk. En dat geldt zeker ook voor het starten met G-jeugdkorfbal. Wanneer er van tevoren goed wordt nagedacht over het doel en de randvoorwaarden, is de kans van slagen groot. In de eerste fase oriënteert u zich, stelt u een werkgroep samen, neemt u contact op met Special Heroes, schoolt u het kader, maakt u een plan van aanpak en een draaiboek en kijkt u naar de financiën. Duur: 2 – 3 maanden Stel vast waar de kansen liggen Start met het maken van een analyse van de eigen situatie (interne analyse) en lokale situatie (buurtscan). Op basis hiervan bepaalt u op welke scholen (stakeholders) u zich met G-jeugdkorfbal gaat richten. Betrek ook de korfbalconsulent en de projectleider G-jeugdkorfbal van het KNKV bij de plannen om met G-jeugdkorfbal te beginnen en vraag om advies. Ook andere verenigingen die al Gjeugdkorfbal hebben en de werkgroep G-korfbal binnen uw district kunt u gebruiken als informatiebron. Het opstellen van een globaal kennismakingsprogramma / introductieprogramma en een financieel plan maken ook onderdeel uit van de voorbereiding. Is het haalbaar wat we willen gaan doen? En waarom willen we het doen? Vragen voor de interne analyse • • • • • • •
Is er binnen de vereniging affiniteit met mensen met een verstandelijke beperking? Is er draagvlak binnen de vereniging? Zijn er voldoende trainers of moet sporttechnisch kader speciaal opgeleid worden? Zijn er voldoende vrijwilligers? Zijn er financiële middelen beschikbaar? Is de accommodatie beschikbaar? Kunnen we een subsidie aanvragen of een financiële bijdrage van de gemeente verwachten?
Vragen voor de buurtscan (externe analyse) • • •
Zijn er scholen of woonvoorzieningen voor kinderen met een verstandelijke beperking de omgeving van de vereniging? Is er behoefte aan een sportaanbod voor de doelgroep? Welke scholen willen we bereiken?
• •
Hoe kunnen we deze scholen bereiken? Met wie kunnen we samenwerken?
Vorm een werkgroep en creëer draagvlak Om G-jeugdkorfbal tot een succes te maken, moeten er meerdere mensen binnen de vereniging betrokken zijn bij het proces. Stel daarom een werkgroep samen die uit voldoende mensen bestaat, die allemaal affiniteit hebben met de doelgroep en achter het idee staan om een korfbalaanbod te creëren voor mensen met een verstandelijke beperking. Als er al verstandelijk gehandicapten bij de vereniging sporten, betrek dan hen en hun ouders/begeleiders erbij. Maak duidelijke afspraken over de juiste taakverdeling . Spreek ook af wie de coördinator en het aanspreekpunt is van de werkgroep en zorg dat het bestuur wordt meegenomen. Zorg voor breed draagvlak binnen de vereniging door genoeg mensen te betrekken en de leden regelmatig te informeren over G-jeugdkorfbal bijvoorbeeld via de nieuwsbrief, de website en social media. TIP! Onbekend maakt onbemind. Houd er in het begin rekening mee dat er weerstand kan zijn bij leden. Het is belangrijk om daar serieus mee om te gaan. Bereid u daar dus goed op voor. Goede voorlichting is cruciaal om angsten en weerstanden te voorkomen of weg te nemen. Neem contact op met Special Heroes Special Heroes bekijkt met u of G-jeugdkorfbal opgenomen kan worden in het sportstimuleringsprogramma voor het speciaal onderwijs in de buurt van uw vereniging. En zij helpen u met het leggen van contacten met de scholen en bieden ook ondersteuning in het traject daarna waarin het de bedoeling is dat de leerlingen lid worden van de vereniging. Zorg voor gekwalificeerde begeleiding Zorg dat er voldoende mensen zijn die korfbal op de school willen geven en zorg dat zij opgeleid zijn om dat op een goede manier te kunnen doen. Het KNKV biedt hiervoor de opleiding Korfbaltrainer 2 aan en er zijn modules van de Academie voor Sportkader en Veilig Sport Klimaat te volgen (Trainen en Coachen van Jongeren met Autisme; Sporters met een Verstandelijke handicap; Sporters met Gedragsproblematiek). Deze modules gaan onder andere over autisme en sportlessen geven aan mensen met een verstandelijke beperking. Op de website van het KNKV vindt u hier meer informatie over. Eens per jaar organiseert het KNKV voor alle begeleiders van het G-korfbal een speciale bijeenkomst: de expertmeeting. Meer hierover leest u in hoofdstuk 3 van deze handleiding. Maak een plan van aanpak Een plan van aanpak helpt om de doelstellingen en randvoorwaarden van G-jeugdkorfbal duidelijk te krijgen. Begin met elkaar het format van het plan van aanpak door te nemen en in te vullen. Als dat is gedaan, weet iedereen binnen de werkgroep wat de bedoeling is en wat er van hem/haar wordt verwacht. In de bijlage vindt u een voorbeeld van een plan van aanpak. Vul het draaiboek in Een logisch vervolg op het plan van aanpak is het draaiboek. Dat is eigenlijk de praktische uitvoering die voortkomt uit het plan van aanpak. U vult hierop alle activiteiten in die gedaan moeten worden met daarachter wie ervoor verantwoordelijk is en wat de planning is. In de bijlage vindt u een voorbeeld van een draaiboek. Maak een financieel plan Het opzetten van G-jeugdkorfbal brengt kosten met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van de accommodatie, aanschaf (extra) materiaal, vergoeding voor de trainer, overheadkosten en het maken en verspreiden van promotiemateriaal.
Daar tegenover hebt u ook inkomsten. U krijgt nieuwe leden die contributie betalen en misschien is er wel een ondernemer binnen de vereniging die G-jeugdkorfbal wil sponsoren. Verder zijn er ook mogelijkheden voor subsidie, zoals bijvoorbeeld via de Sportimpuls. In hoofdstuk 3 leest u hier meer over. Als u alle uitgaven en inkomsten op een rijtje heeft, maakt u een inschatting van het aantal leden dat u verwacht. Aan de hand van deze gegevens kunt u de contributie vaststellen voor G-jeugdkorfbal. Houd in dit plaatje rekening met de afdracht die u jaarlijks per G-korfballer aan het KNKV betaalt. En zorg voor een kostendekkende contributie. 2.2 Fase 2: Kennismaking korfbal op scholen De werkgroep voor G-jeugdkorfbal binnen de vereniging is gevormd, het plan van aanpak is gemaakt en het draaiboek ‘draait’. Nu volgt de uitvoering. Belangrijk daarbij is om het de scholen zo gemakkelijk mogelijk te maken en de leerlingen vooral veel plezier aan korfbal te laten beleven. Duur: 2 maanden Leg contact met school en maak afspraken G-jeugdkorfbal organiseer je niet voor één keer, het is de bedoeling een langdurige relatie op te bouwen met een school. En daar mag best energie in worden gestoken. Maak gebruik van de kanalen waar Special Heroes u op heeft gewezen. Zijn er clubleden die contacten hebben op die school, maak daar dan gebruik van. Zoek uit wie u op school het beste kunt benaderen. Een brief of mail gericht aan een specifiek persoon krijgt meer aandacht dan een brief ‘tav de directie’. Nog beter is direct persoonlijk contact. Ga gewoon naar school toe (of maak gebruik van de bestaande contacten) om kennis te maken en uw ideeën te delen. Denk er hierbij wel om dat u dat in een pauze of na schooltijd doet. Dan is de kans het grootst dat u de juiste persoon te spreken krijgt. Zorg dat de materialen die u toestuurt/meeneemt er verzorgd uitzien. Want een goede eerste indruk is belangrijk voor een succesvol vervolg. Vertel ook wat voor een vereniging je bent, waar je voor staat en wat je voor de school en de leerlingen kunt betekenen. Laat na afloop van de kennismaking materialen achter. Maak tot slot concrete afspraken voor het vervolg. Bevestig die daarna nog even per mail. En heel belangrijk: kom de afspraken vervolgens na! TIP! Neem een leuk korfbalcadeau mee om achter te laten na het kennismakingsgesprek. Mensen vinden het altijd leuk om iets te krijgen. Bovendien blijft er zo iets tastbaars achter waardoor het aanbod voor G-jeugdkorfbal in herinnering blijft. In de korfbalshop kunt u ideeën opdoen, zie hoofdstuk 3 . Laat de leerlingen kennismaken met korfbal op school De eerste stap in het kennismakingsproces met korfbal is 3 à 4 weken kennismakingslessen geven op de school zelf. Zo leren de kinderen in hun eigen vertrouwde omgeving de eerste vaardigheden aan. De trainers van de vereniging geven deze lessen, de korfbalconsulent van het KNKV kan advies geven. Maak de leerlingen enthousiast Schakel zoveel mogelijk mensen in om leerlingen enthousiast voor korfbal te krijgen. Geef hen spullen, bijvoorbeeld een sticker en de informatiefolder om aan hun ouders te geven. Lever een tekst aan die de school op de website kan zetten of in een informatiekrantje/nieuwsbrief op kan nemen, zodat de informatie ook direct bij de ouders komt. Ook zijn er posters, die opgehangen kunnen worden. In de korfbalshop kunt u materialen bestellen, zie hoofdstuk 3. Geef leuke lessen Belangrijk voor het slagen van de lessen is er in ieder geval voor te zorgen dat de randvoorwaarden
kloppen. Dus: zijn de juiste materialen aanwezig, zorg dat alles klaarstaat voor de leerlingen komen en laat ze vooral veel doen! Maak ook goede afspraken met de trainers en leerkrachten over wanneer de lessen zijn en zorg dat de trainers op tijd aanwezig zijn. En vergeet niet dat plezier beleven voor deze doelgroep de belangrijkste drijfveer zal zijn. De korfbalconsulenten van het KNKV denken graag mee bij de voorbereidingen van de trainingen. Het KNKV heeft speciaal voor Gjeugdkorfbal een lesmap voor het speciaal onderwijs samengesteld. In hoofdstuk 3 vindt u hierover meer informatie. TIP! Zorg voor zoveel mogelijk dezelfde mensen die trainen. Kinderen vinden het prettig een vertrouwd gezicht te zien, ook als ze later op de vereniging zijn en/of aan een toernooi meedoen. 2.3 Fase 3: Vervolg op de vereniging De schoolkorfballessen zijn achter de rug, de kinderen hebben kennisgemaakt met korfbal en nu? Een goed vervolg op de lessen op school bij de vereniging is van groot belang om de kinderen blijvend in beweging te houden. TIP! Veel verenigingen starten pas als zich 8 tot 12 kinderen hebben aangemeld. Ons advies is om ook te starten als dat aantal nog niet is bereikt. Ervaring bij andere verenigingen leert dat de wetenschap dat uw vereniging G-sport aanbiedt, zich snel verspreidt onder de doelgroep en hun ouders. De extra leden komen dan vanzelf. Duur: 8 weken Zorg voor een aansluitend programma Geef direct een vervolg aan de lessen op school. Alleen zo wordt het enthousiasme levend gehouden, krijgen de kinderen meer vaardigheid en dus meer plezier in het spel. Start daarom direct met een introductieprogramma van ongeveer 6 weken bij de vereniging. 6 weken is een overzichtelijke periode en lang genoeg om de kinderen de eerste vaardigheden van het korfbalspel aan te leren. Deze eerste weken bestaan vooral uit het leren gooien, vangen, schieten en samenspelen. Organiseer een kennismakingsactiviteit voor de kinderen met hun ouders/begeleiders Om de betrokkenheid met de ouders/begeleiders te vergroten is het belangrijk ook extra aandacht aan hen te geven. Nodig ze bijvoorbeeld uit voor een ouderavond waarop zij zien en beleven hoe de trainingen verlopen, wie de trainers zijn en hoe de vereniging is. Het is belangrijk om de ouders/begeleiders goed in te lichten over wat het korfbal inhoudt. Vertel bijvoorbeeld over de spelopvattingen, zodat de ouders/begeleiders een idee krijgen van de sport. Maar vertel ze ook over de locatie, het vervoer, de kosten en activiteiten die net zo belangrijk zijn. Leg ook uit waarom de vereniging voor G-korfbal kiest en vertel over het sociale karakter van korfbal. Korfbal is bij uitstek een familiesport waar iedereen aan mee kan doen. Gebruik deze bijeenkomst om de ouders de sociale kant van korfbal te laten ervaren. Wees enthousiast, maak de kennismaking persoonlijk en geef ouders/begeleiders het gevoel dat ze welkom zijn en dat er goed wordt gezorgd voor de G-korfballers. Bijkomend voordeel is dat enthousiaste ouders/begeleiders eerder geneigd zijn een vrijwilligerstaak binnen de vereniging op zich te nemen. Dat ontlast niet alleen de bestaande vrijwilligers (vele handen maken licht werk), maar vergroot ook de kans op een langdurige ‘sportcarrière’ van zowel ouders als kinderen bij de vereniging omdat bij beiden een binding met de vereniging ontstaat. Nodig uit voor nevenactiviteiten Het is belangrijk de G-korfballers te laten integreren binnen uw vereniging. Dit geeft hen het gevoel
van erbij horen en motiveert hen om te blijven (en misschien ook om anderen mee te krijgen). Meedoen met de nevenactiviteiten zorgt ervoor dat de kinderen met een verstandelijke beperking contact krijgen met andere leden van de vereniging. Daardoor kunnen ze hun sociale vaardigheden meer ontwikkelen en meedraaien in het verenigingsleven. Nodig de kinderen dus ook uit voor andere activiteiten bij de club, zoals: - Feest- of thema avond - Sinterklaas/kerst/… - Wedstrijden van het eerste team - Bijeenkomst supportersvereniging - Meedoen als vrijwilliger Na deze kennismakingsperiode vraagt u de G-jeugdkorfballers lid te worden van uw vereniging. Aanmelden bij het KNKV gaat via Sportlink. Voor aanmelden bij de vereniging volgt u uw eigen procedure. Deelname aan de G-jeugdkorfbalcompetitie Zodra de kinderen het korfbal voldoende beheersen, kunnen zij gaan deelnemen aan de Gjeugdkorfbalcompetitie. Daarnaast worden gedurende het jaar regionale toernooien georganiseerd. Eens in de twee jaar (in de oneven jaren) vindt het Nederlands Kampioenschap G-korfbal plaats. Het andere jaar worden de Special Olympics georganiseerd, waarvoor alle verenigingen zich kunnen inschrijven. Ook Special Heroes verzorgt sportdagen waar u zich met uw G-korfballers voor in kunt schrijven. Binnen het KNKV is een medewerker competitieplanning belast met het opzetten van competities en toernooivormen voor het G-jeugdkorfbal in samenwerking en afstemming met de districtswerkgroepen G-Korfbal. TIP! Denk er ook eens over om een training extra leuk te maken door een andere vereniging uit te nodigen of samen iets te organiseren. Zo kunnen de begeleiders ervaring opdoen en ook voor de Gjeugdkorfballers is het leuk als er andere spelers zijn. Houd goed contact met ouders/begeleiders Zorg steeds voor goed contact met de ouders/begeleiders. Middelen als mail (week-of maand nieuwsbrief) en whatsapp (groepsapp) zijn hier uitermate geschikt voor. En plan een paar keer per jaar een individueel gesprek met de ouders/begeleiders en de trainers. Blijf werven Heeft u eenmaal een G-team en is G-jeugdkorfbal helemaal geïntegreerd binnen uw vereniging, dan kunt u overwegen meer leden te werven. Bekijk van tevoren wel goed of uw vereniging extra Gkorfballers aan kan en of er voldoende vrijwilligers beschikbaar zijn voor extra begeleiding. Naast de kennismakingslessen op school is mond-tot-mond reclame is een belangrijk middel om nieuwe G-jeugdkorfballers te krijgen. Enthousiaste kinderen en hun ouders kunnen andere kinderen met een verstandelijke beperking vragen om een keer mee te komen korfballen. Daarnaast kunt u ook bij woonvoorzieningen, huisartsenposten en fysiotherapeutenpraktijken vragen of u informatie mag neerleggen. Ook een artikel in de lokale krant is een mogelijkheid om op uw Gjeugdsportaanbod te wijzen. Op de website van het KNKV vindt u informatie en materialen om bij de werving in te zetten. TIP! Zodra een G-korfballer zich aanmeldt, is het verstandig om hem/haar een inschrijfformulier te geven en dat in te laten vullen door de ouders/verzorgers. Vraag in dit formulier naar specifieke
persoonlijke kenmerken en medicijn gebruik (veel kinderen met een beperking gebruiken medicijnen), zo weet u snel hoe de sporter kan reageren, waar u bij deze persoon rekening mee moet houden en wie de contactpersonen van hem/haar zijn. Een voorbeeld van het inschrijfformulier vindt u in de bijlage.
2.4 Fase 4: Evaluatie G-jeugdkorfbal is opgestart en een periode uitgevoerd . Vergeet dan niet te evalueren want dat helpt om het G-jeugdkorfbal verder te ontwikkelen binnen de vereniging. En bij een volgende wervingsactie nog succesvoller te zijn. Duur: 2 weken Evalueer binnen de vereniging De evaluatie van een project is vaak een ondergeschoven kindje. Maar heel erg belangrijk voor nog meer succes de volgende keer. Aan de evaluatie moet dus tijd worden besteed. Vraag alle betrokkenen wat er goed en minder goed ging. Onderzoek wat G-jeugdkorfbal heeft opgeleverd, luister goed naar de ervaringen en zorg dat de verbeterpunten worden doorgevoerd. Koppel de resultaten terug aan alle betrokkenen. Koppel terug aan school Vergeet daarbij ook niet de school. Laat uw dankbaarheid voor de medewerking blijken en probeer ook alvast weer een afspraak te maken voor volgend jaar. Lever de school een filmpje, foto’s en een artikel aan voor in hun nieuwsbrief en op de website. Let op! Privacy is een gevoelig onderwerp bij deze doelgroep. Informeer dus altijd even of beeldmateriaal gebruikt mag worden. Belangrijk: blijf aandacht houden voor nieuwe leden én hun ouders Tijdens de lessen op school en het vervolgprogramma bij de vereniging is er veel aandacht geweest voor de G-korfballers en hun ouders/begeleiders. Vergeet niet, nu de kinderen lid zijn geworden, van tijd tot tijd nog eens even te vragen hoe ze het vinden. Houd ook vinger aan de pols of ze aansluiting vinden bij de bestaande leden en vraag bij de betrokkenen of de integratie binnen de vereniging goed verloopt. Ziet u daar iets verkeerd gaan? Onderneem dan actie en probeer de situatie een positieve wending te geven. Vergeet ook de ouders/begeleiders niet! Zorg voor een goede ontvangst als zij meekomen met de kinderen: biedt ze een kopje koffie aan, maak een praatje en vraag ook bestuursleden om regelmatig hun gezicht te laten zien. Kortom, wees een gastvrije vereniging!
3
Wat hebt u nodig voor G-jeugdkorfbal
Bij het opzetten van G-jeugdkorfbal komt veel kijken. In dit hoofdstuk lichten we nog een aantal zaken toe die belangrijk zijn om het proces goed te laten verlopen. Ook doen we suggesties die de start en het verloop van G-jeugdkorfbal makkelijker kunnen maken. Ondersteuning KNKV Het KNKV kan u met G-jeugdkorfbal op de volgende manieren ondersteunen: • •
• • •
Projectleider G-jeugdkorfbal helpt en adviseert bij het opzetten en implementeren van Gjeugdkorfbal binnen de vereniging. Korfbalconsulenten ondersteunen de coördinator van de werkgroep en zorgen voor bijscholing van trainers van korfbalverenigingen om ze verder te ontwikkelen in het Gjeugdkorfbal. KNKV accountmanagers adviseren verenigingen over het goed opzetten en onderhouden van hun lokale netwerk. Elk district heeft een werkgroep G-korfbal die verenigingen begeleidt: 3 à 4 keer per jaar is er een bijeenkomsten om de succes- en verbeterpunten met elkaar te bespreken. Het KNKV deelt zijn ervaringen met andere sportbonden, gemeenten, sportraden op workshops en dergelijke en brengt de opgedane kennis weer mee terug naar het korfbal.
Expertmeeting Eens per jaar organiseert het KNKV voor alle begeleiders van het G-korfbal een speciale bijeenkomst: een expertmeeting. Deze dag kent geen vast programma, maar er kunnen bijvoorbeeld theoretische vragen beantwoord worden, er kan voorlichting plaatsvinden en er kunnen praktijktrainingen gegeven worden. Afhankelijk van de vragen die er leven, wordt het programma vastgesteld. Er is ook alle gelegenheid om contacten te leggen en ervaringen uit te wisselen met andere verenigingen. Voor het KNKV is het belangrijk om vanuit de begeleiders vragen te krijgen. Zo kan het KNKV de expertmeeting invullen met vragen die bij verschillende verenigingen leven. Doel van de meeting is ook om met verenigingen onder elkaar ervaringen uit te wisselen. Ook ontstaan er nieuwe contacten voor bijvoorbeeld onderlinge (oefen)wedstrijden. Een aanrader dus om te bezoeken als u Gkorfballers binnen de vereniging heeft! www.knkv.nl Op de website van het KNKV vindt u ondersteunende materialen die u kunt inzetten bij Gjeugdkorfbal. Neem gerust contact op met het KNKV voor vragen en verdere informatie. Op de website vindt u een contactformulier. Aanmelden leden via Sportlink Aanmelden van G-jeugdkorfballers bij het KNKV doet u via Sportlink. Per lid betaalt u jaarlijks een afdracht aan het KNKV. Op de website van het KNKV vindt u welk bedrag dit voor G-jeugdkorfballers is.
Locatie De kennismakingslessen vinden plaats tijdens de reguliere gymlessen. Een gewone gymzaal is geschikt voor de beginselen van korfbal. De vervolgstappen vinden plaats bij de korfbalvereniging. Materialen In de regel beschikt u zelf over voldoende materiaal dat u ook tijdelijk op de school kunt gebruiken. Eventueel vraagt u aan verenigingen in de buurt of zij tijdelijk materialen kunnen missen. Kleding De kinderen leveren inspanning tijdens het korfballen. Het is belangrijk de kleding daarop aan te passen door sportschoenen en sportkleding te dragen. Het is verstandig als de schoenen over een profiel beschikken. Subsidies Informeer bij uw gemeente of er subsidiemogelijkheden zijn voor gehandicaptensport. De gemeente kan u ook informeren of er andere instanties zijn waar u bij aan kunt kloppen. Kijk ook eens naar sponsormogelijkheden bij bedrijven bij uw vereniging in de buurt. De ervaring leert dat bedrijven en organisaties positief tegenover gehandicapte sporters staan en bereidt zijn daar ondersteuning aan te bieden. Sportimpuls De sportimpuls is een subsidieregeling waar sport- en beweegaanbieders mogelijk voor in aanmerking kunnen komen als ze - samen met andere partijen – een programma starten om mensen die niet of nauwelijks bewegen aan het sporten te krijgen. Door het indienen van een goed plan kunnen verenigingen subsidie krijgen om die activiteiten op te starten. Meer informatie over de Sportimpuls vindt u op de website van het KNKV. Of op de website van Sportimpuls zelf: www.sportindebuurt.nl/sportimpuls Lesmappen Het KNKV heeft speciaal voor G-jeugdkorfbal een lesmap samengesteld voor het speciaal onderwijs. In deze map worden verschillende sport specifieke oefeningen en spelvormen toegelicht en zijn complete leskaarten beschikbaar. De lesmap bestelt u in de korfbalshop : www.korfbaltotaal.nl onder de tab ‘KNKV artikelen’- ‘Lesmethodes’.
Korfbalshop Het KNKV heeft haar eigen korfbalshop: www.korfbaltotaal.nl. In deze shop vindt u onder de tab ‘KNKV artikelen’ (promotie)materialen die u kunt gebruiken ter ondersteuning van G-jeugdkorfbal. Hulp van buitenaf Ook buiten de vereniging zijn er mogelijkheden die een positieve bijdrage aan de organisatie van Gjeugdkorfbal kunnen leveren. Denk bijvoorbeeld aan: Special Heroes Special Heroes helpt u met allerhande praktische zaken om kinderen met een verstandelijke beperking via school in beweging te krijgen. Kijk voor meer informatie en contactpersonen bij u in de omgeving op www.specialheroes.nl of bel ze op telefoonnummer 030 659 73 44.
Combinatiefunctionaris, buurtsportcoach en de gemeente In veel gemeentes zijn combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches aanwezig. Het is hun taak om ervoor te zorgen dat meer mensen gaan sporten in de buurt van waar ze wonen. Informeer bij de afdeling Sport van uw gemeente naar de aanwezige partijen die u kunnen helpen tijdens de voorbereiding en de uitvoering van G-jeugdkorfbal. Samenwerking met andere verenigingen, partijen Zijn er korfbalverenigingen in de buurt die ook G-korfballers hebben? Neem contact met ze op en kijk of het mogelijk is samen te werken op het gebied van G-jeugdkorfbal.
BIJLAGEN Op de volgende pagina’s treft u een aantal documenten aan die u kunt gebruiken bij de opzet van Gjeugdkorfbal. 1. Plan van aanpak 2. Draaiboek 3. Informatieformulier deelnemers
Plan van aanpak Om te komen tot een volledig plan van aanpak, kunt u onderstaande vragen gebruiken en beantwoorden voor uw vereniging. Plan van Aanpak Aanleiding • Waarom wordt dit project G-jeugdkorfbal gestart? Doelstelling • Wat wil de vereniging met dit project bereiken? (schoolgaande G-jeugd kennis laten maken met korfbal, duurzame relatie opbouwen met Speciaal Onderwijs, ledenwinst, Gafdeling versterken/kader opleiden) Doelgroep • Op wie gaat de activiteit zich richten? (welke groep/groepen, leeftijd, Speciaal Onderwijs) Resultaten • Welke concrete resultaten worden nagestreefd? (vereniging heeft een structureel samenwerkingsverband met Speciaal Onderwijs, breder kader, betere materialen/lesbrieven) Activiteiten/Organisatie/Planning • Welke activiteiten worden uitgevoerd en wanneer? (schoolkorfballessen, activiteiten bij de vereniging, kennismakinglessen, follow-up, locatie, uitnodigingen etc.) • Wie zijn betrokken/verantwoordelijk (contactpersoon G-jeugdkorfbal, werkgroep, vrijwilligers) • Tijdspad/planning • Positionering (wie stuurt aan: bestuur, commissie, jeugdzaken) Communicatie • Intern (leden, ouders etc.) • Extern (pers, scholen, sponsors etc.) Samenwerking • Met wie wordt samengewerkt (school/scholen, gemeente, Special Heroes, KNKV etc.) Begroting • Wat zijn de uitgaven? • Wat zijn de inkomsten? Evaluatie • Wanneer (op welke tijdstippen) wordt
Wie/wat/wanneer
• •
er geëvalueerd? Hoe wordt er geëvalueerd? Voortzetting samenwerking na afloop project?
Draaiboek Waarom een draaiboek? Het doel van een draaiboek is om de afspraken in het plan van aanpak te realiseren binnen de afgesproken tijd en om het proces soepel te laten verlopen. Het draaiboek is een ‘levend document’, dat wil zeggen dat er zolang het project loopt, steeds zaken op afgesloten kunnen worden en nieuwe zaken op kunnen worden gezet. Neem de tijd voor het maken van een draaiboek. Als u het gevoel heeft dat alle radertjes in elkaar passen, alle stappen zijn doorgenomen en niks aan het toeval wordt overgelaten, kunt u met een gerust hart beginnen. Maak ook duidelijke afspraken, zodat niemand voor onverwachte en vervelende verrassingen komt te staan.
Activiteit
Wie?
Wanneer?
status
Informatieformulier deelnemers
Naam Adres Postcode & woonplaats Telefoon Geboortedatum E-mailadres Rekeningnummer Naam huisarts Telefoon huisarts In noodgevallen waarschuwen Telefoonnummer Mobiel telefoonnummer Epilepsie Medicijnen Zo ja, wat te doen in geval van nood? Alcoholgebruik Zwemdiploma’s Eigen vervoer Vervoer op maat Anders
Overige belangrijke informatie:
Ja / Nee Ja / Nee Ja / Nee Ja / Nee Ja / Nee Ja / Nee
