H A L FJ A A R B E R I C H T
2009
Príncipe Pío, Madrid, Spanje
PROFIEL
3
DIRECTIEVERSLAG
4
FINANCIËLE HOOGTEPUNTEN EERSTE HALFJAAR 2009 OPERATIONELE HOOGTEPUNTEN EERSTE HALFJAAR 2009 NA BALANSDATUM AANDELEN CORIO FINANCIËLE RESULTATEN EERSTE HALFJAAR 2009 PORTEFEUILLE PIJPLIJN FINANCIERING DIVIDENDUITKERING VERSNELDE BOOKBUILDING VOORUITZICHTEN 2009 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN RISICO’S TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN BESTUURSVERKLARING
4 4 4 4 5 8 8 9 10 10 10 10 11 11 11
MARKTOVERZICHT
12
NEDERLAND FRANKRIJK ITALIË SPANJE TURKIJE
13 14 15 16 17
VERKORTE INTERIM GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN
18
TOELICHTING OP DE VERKORTE INTERIM GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN
23
OVERIGE INFORMATIE
29
2 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
PROFIEL Corio is een vastgoedonderneming met een focus op retail. Corio is gespecialiseerd in de selectie, ontwikkeling, herontwikkeling en het management van winkelcentra in vijf landen: Nederland, Frankrijk, Italië, Spanje en Turkije. De aandelen in de onderneming, een closed-end vastgoedbeleggingsinstelling onder Nederlands recht, zijn genoteerd aan Euronext NYSE in Amsterdam en Parijs. In Frankrijk heeft Corio de SIIC-status. Het aandeel is sinds maart 2008 opgenomen in de AEX-index. Bij de keuze van haar investeringen concentreert Corio zich op winkelcentra die in de betreffende regio een dominante positie innemen. Corio kan bij deze projecten, dankzij haar lokale en professionele in-house management, de meeste waarde toevoegen. Naast het kopen en ontwikkelen van winkelcentra, verhuurt en managed Corio de winkelcentra in de portefeuille zelf. Dit maakt Corio tot een geïntegreerde vastgoedonderneming met focus op retail. Corio voert een actief investeringsbeleid gericht op waardecreatie. Objecten worden op zorgvuldig gekozen momenten gekocht en verkocht. De kwaliteit van een winkelcentrum wordt bepaald door de kwaliteit van het lokale management en komt tot uitdrukking in de kasstroom. Het succes van de portefeuille van Corio hangt af van de inspanningen van de lokale verhuurders, centermanagers en ontwikkelaars. Corio hanteert om die reden een sterk gedecentraliseerd bedrijfsmodel: lokale business units in de diverse landen zijn zelf verantwoordelijk voor de resultaatontwikkeling. Aan de hand van jaarbegrotingen, investeringsvoorstellen en kwartaalberichten voeren de managementteams regelmatig overleg met de holding in Utrecht. De operationele portefeuille van Corio had per 30 juni 2009 een waarde van € 5,5 miljard en omvat 1,6 miljoen m2 bruto verhuurbaar oppervlakte (BVO) in 109 projecten, waarvan 94 winkelcentra. De strategie is gericht op groei van de portefeuille. Dat wordt behalve door de uitbreiding en herontwikkeling van bestaande en operationele winkelcentra eveneens gerealiseerd met de ontwikkeling en verwerving van nieuwe projecten. In de pijplijn zit in totaal € 2,4 miljard aan investeringen, met een totale omvang van 0,7 miljoen m2 BVO over 40 projecten. Een deel van de pijplijn bestaat uit uitbreidingen van winkelcentra die Corio al in bezit heeft. Corio heeft daarnaast ook een verkoopplan, met als belangrijkste doel de kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille in Frankrijk af te stoten. Zodra de projecten in de pijplijn en het verkoopplan volledig zijn uitgevoerd, beschikt Corio over een portefeuille van 138 objecten met een BVO van 2,1 miljoen m2. De portefeuille bestaat dan voor 99% uit winkelcentra. Bij Corio werken 480 mensen, waarvan 12% bij de holding. De meerderheid van de medewerkers is verbonden aan de business units. Corio wil zowel op korte als lange termijn aan haar verplichtingen kunnen voldoen en voert daarom een conservatief financieringsbeleid: de leverage (leningen als % van totale activa) bedraagt 40,4% en bestaat voor ongeveer 64% uit vastrentende leningen. Corio organiseert en managed de financieringen centraal.
3 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
DIRECTIEVERSLAG FINANCIËLE HOOGTEPUNTEN EERSTE HALFJAAR 2009 (Vergelijkende cijfers over H1 2008 tussen haakjes, tenzij anders aangegeven) • De nettohuuropbrengsten uit voortgezette bedrijfsactiviteiten (inclusief minderheidsbelang) zijn met 7,4% gestegen naar € 164,9 mln (€ 153,5 mln). • De ‘like-for-like’ nettohuurgroei bedroeg 1,2% (5,9%) voor de hele portefeuille en voor de winkelportefeuille 1,1% (5,8%). • Verlenging en vernieuwing: 3,0% van de huurovereenkomsten zijn verlengd dan wel vernieuwd, een toename met 8,8%. • Het directe resultaat (exclusief minderheidsbelang) kwam 2,5% lager uit op € 101,8 mln (€ 104,4 mln), met name vanwege de verkoop van de Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille ultimo september 2008; de bedrijfsopbrengsten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten bedroegen het eerste halfjaar van 2008 € 18,9 mln. • De gemiddelde financiële bezettingsgraad voor de retailportefeuille bedroeg 96,6% (97,8%). • Het indirecte resultaat (exclusief minderheidsbelang) was € 298,2 mln negatief (€ 34,6 mln negatief). • De waarde van de vastgoedportefeuille (inclusief geassocieerde deelnemingen en minderheidsbelang): € 5.927 mln (ultimo 2008: € 6.039 mln); belegd in winkelcentra: 93%. • De pijplijn (exclusief al betaald) daalde met € 248 mln naar € 2.091 mln. • Het ‘fixed committed’ deel van de pijplijn (exclusief al betaald) nam met € 54 mln toe tot € 558 mln. • Succesvolle kapitaaluitbreiding met € 258 mln in juni 2009 via een versnelde bookbuilding (ABB). • De aandeelhouders hebben gekozen voor een uitkering van 63% van het totale dividend in aandelen. Als gevolg van fiscale restricties is echter 40% oftewel € 70 mln in aandelen uitgekeerd en het overige in contanten. • De Triple NAV (NNNAV) per aandeel daalde met 17,6% tot € 47,75 (ultimo 2008: € 57,98); de intrinsieke waarde per aandeel daalde met 16,4% tot € 43,65 (ultimo 2008: € 52,20), zonder de toename van het aantal aandelen zou de daling 13.0% zijn geweest. • De leverage bedroeg ultimo juni 2009 40,4% (ultimo 2008: 40,1%); het gemiddelde rentepercentage daalde in Q2 2009 tot 4,2% (Q1 2009: 4,7%); de rentedragende schuld was stabiel op 64% (ultimo 2008: 65%).
OPERATIONELE HOOGTEPUNTEN EERSTE HALFJAAR 2009 • Winkelcentrum Príncipe Pío in Madrid verworven voor € 126,5 mln. • Verwerving van een extra 11% van het winkelcentrum Teras Park in Denizli (€ 9,9 mln), waarmee Corio een controlerend belang van 51% in handen heeft gekregen. Corio is nu verantwoordelijk voor het management van het winkelcentrum. • Corio heeft het Tekira-winkelcentrum in Tekirdag gekocht. Met de overname van dit vijfde operationele winkelcentrum van Corio in Turkije was € 67,6 mln gemoeid. • De verkoop van Espace Atria en Compans-kantoren in Toulouse, alsmede van een bedrijfsruimte in Compans, bracht in totaal € 22,3 mln op.
NA BALANSDATUM •Corio is overeengekomen om de looptijd van drie leningen van in het totaal € 186 mln te verlengen tot oktober 2013. • Corio heeft vandaag een € 200 mln 7 jaar Dutch inflation-linked financierings faciliteit afgesloten met APG.
AANDELEN CORIO Het totale aantal dividendgerechtigde aandelen van Corio is het tweede kwartaal van 2009 met 15,3% gestegen, van 66.253.702 naar 76.363.025, door het stockdividend in mei (2.168.748), de versnelde bookbuilding (ABB) (6.942.093) in juni en de verkoop van ingekochte eigen aandelen (998.482) in juni. Het gewogen gemiddelde aantal uitstaande aandelen bedroeg 67.889.849 in H1 2009. Resultaten per aandeel worden vermeld op basis van het gewogen gemiddelde aantal uitstaande aandelen. Overige cijfers, zoals de intrinsieke waarde, zijn daarentegen gebaseerd op het totale aantal uitstaande aandelen. Met de ABB werd € 258 mln opgehaald. Corio heeft € 126,5 mln van die opbrengst gebruikt voor de investering in Príncipe Pío, tegen een gemiddeld netto-aanvangsrendement van 7,8%. Het is de bedoeling de rest van de opbrengst voor mei 2010 tegen interessante aanvangsrendementen te hebben geïnvesteerd. Hoewel het directe resultaat per aandeel op dit moment afneemt, kunnen de acquisities op de (middel)lange termijn hierop een positief effect hebben. 365, Ankara, Turkije
4 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
GrandEmilia, Modena, Italië
Príncipe Pío, Madrid, Spanje
FINANCIËLE RESULTATEN EERSTE HALFJAAR 2009 DIRECT RESULTAAT Het directe resultaat (exclusief minderheidsbelang) over H1 2009 van € 101,8 mln lag € 2,6 mln oftewel 2,5% onder het cijfer voor H1 2008 (€ 104,4 mln). De totale nettohuuropbrengsten voor de voortgezette portefeuille stegen met € 11,4 mln. Dit bood echter niet genoeg compensatie voor het ontbreken van de nettohuuropbrengsten uit de per 30 september 2008 verkochte Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille. Die laatste portefeuille droeg in 2008 € 18,9 mln bij aan de bedrijfsopbrengsten. Het directe resultaat per aandeel daalde met € 0,08 naar € 1,50. Aan die daling per aandeel liggen de al eerdergenoemde verkoop en de uitgifte van nieuwe aandelen in het eerste halfjaar van 2009 (stockdividend, ABB) ten grondslag. De nettohuuropbrengsten (voortgezette bedrijfsactiviteiten inclusief minderheidsbelang) zijn in H1 2009 met € 11,4 mln of 7,4% gestegen naar € 164,9 mln (€ 153,5 mln). Van die stijging was € 1,7 mln afkomstig uit ‘like-for-like’ huurverhogingen (bij een gelijke samenstelling van de portefeuille in H1 2008 en H1 2009), € 7,4 mln uit acquisities en € 5,0 mln uit de ingebruikneming van pijplijnprojecten. De verkopen hadden een negatief effect van € 2,7 mln. Het positieve effect van de acquisities hield hoofdzakelijk verband met Grand Littoral in Marseille (€ 3,2 mln), een verdere 30% van Le Balzac in Parijs (€ 0,6 mln), IKEA in Turijn (€ 1,2 mln), Tekira in Tekirdag (€ 1,1 mln) en het Adacenter in Adapazeri (€ 0,9 mln). De positieve effecten van de pijplijnprojecten waren P. Vreedeplein in Tilburg (€ 0,9 mln), Quais d’lvry in Parijs (€ 1,1 mln), Les Portes de Chevreuse in Coignières (€ 1,6 mln) en ‘365’ in Ankara (€ 1,2 mln).
%
Like-for-like groei retail
Omzet gerelateerde huur
0,8 5,4 3,4 -8,7 NVT 1,1
0,0 0,9 1,5 1,3 4,5 0,9
Nederland Frankrijk Italië Spanje Turkije Totaal
Groei huurverlengingen of nieuwe verhuur 4,4 26,1 7,4 0,2 NVT 8,8
De like-for-like groei van de nettohuur voor retail bedroeg 1,1% in vergelijking met H1 2008, boven de gemiddelde inflatie voor de eurozone van 0,6%. Het op omzet gebaseerde deel van de huuropbrengsten was 0,9% in H1 2009 (heel 2008: 1,1%). Huurherzieningen en nieuwe verhuur zorgden voor een toename van de huren van 8,8% bij 3,0% van de retailportefeuille. De exploitatiekosten uit voortgezette bedrijfsactiviteiten kwamen € 2,5 mln hoger uit op € 26,1 mln (€ 23,6 mln), hoofdzakelijk door de uitbreiding van de vastgoedportefeuille. De beheerskosten van de voortgezette bedrijfsactiviteiten zijn in H1 2009 met € 4,3 mln gestegen naar € 18,9 mln (€ 14,6 mln). Deze toename hing vooral samen met hogere personeelsaantallen en meer activiteit in Italië, Turkije en bij de holding als gevolg van de groei van de onderneming. Het aandeel in de winst van geassocieerde deelnemingen daalde met € 2,6 mln naar € 5,4 mln (€ 8,0 mln). Van dit cijfer houdt € 5,3 mln (€ 7,2 mln) verband met Akmerkez (46,92%) en € 0,1 mln met Teras Park. De daling werd veroorzaakt door de overdracht van het Adacenter en Teras Park naar de beleggingsportefeuille (effect € 0,6 mln) alsmede door de huurverlagingen in Akmerkez. Die laatste ontwikkeling zal naar verwachting tijdens de renovatie van Akmerkez aanhouden. De bedrijfsopbrengsten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten waren nihil in H1 2009, tegen € 18,9 mln in H1 2008. Reden was de overdracht in september 2008 van de Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille aan de nieuwe eigenaar. Het resterende kantoorgebouw, het Willemshuis in Amsterdam, is in maart 2009 overgegaan naar White Estate Investments. Nederlandse kantoren die om strategische redenen nog in het bezit zijn van Corio realiseerden H1 2009 nettohuuropbrengsten van € 3,0 mln (€ 2,3 mln).
Hoog Catharijne, Utrecht, Nederland
Anatolium, Bursa, Turkije
Côte de Nacre, Caen, Frankrijk
5 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
De gemiddelde financiële bezettingsgraad was het eerste halfjaar van 2009 nog steeds hoog: 96,4% (2008: 96,8%). In de winkelportefeuille was de bezettingsgraad 96,6% (2008: 97,7%). In verband met de economische neergang werd in sommige gebieden vaker korting gegeven en nam de termijn toe waarbinnen vrijgekomen ruimte opnieuw kon worden verhuurd. De bezettingsgraad nam hierdoor af. Vooral onze winkelcentra in Spanje werden hierdoor getroffen.
BEZETTINGSGRAAD EPRA DEFINITIE (GEMIDDELD FINANCIEEL %) H1 2009 Retail 96,6 Kantoren 96,3 Bedrijfsruimten 85,1 Totaal 96,4
H1 2008 97,8 90,5 98,6 96,6
2008 97,7 91,9 98,0 96,8
De nettofinancieringslasten daalden in H1 2009 met € 12,3 mln naar € 49,0 mln (€ 61,3 mln). Dit cijfer was het saldo van een lagere rentelast van € 11,0 mln door de lagere rentestand (effect € 8,9 mln) en een lager gemiddeld niveau van de schulden van € 242 mln (effect € 2,1 mln) in vergelijking met H1 2008. De rentebaten waren € 1,6 mln lager, de geactiveerde rente lag € 1,2 mln hoger en overige kosten hadden een positief effect van € 1,7 mln. De gewijzigde schuldpositie is het saldo van de verkoop van de Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille, de verkoop van kleinere activa in Nederland en Frankrijk en de opbrengst van de ABB enerzijds, en de acquisities van onder andere Príncipe Pío in Madrid en Grand Littoral in Marseille alsmede investeringen in de operationele portefeuille anderzijds. INDIRECT RESULTAAT Het indirecte resultaat (exclusief minderheidsbelang) was € 298,2 mln negatief (€ 34,6 mln negatief). Dit valt toe te schrijven aan de nettoherwaardering van € 341,2 mln (exclusief een verlies van € 0,9 mln op desinvesteringen), de vrijval van € 59,4 mln aan latente belastingverplichtingen als gevolg van de neerwaartse waarderingen in Italië en Spanje en een per saldo negatief bedrag van € 2,6 mln aan overige kosten, met name door bijzondere waardevermindering van goodwill. Het indirecte resultaat van het aandeel in het resultaat geassocieerde deelnemingen was € 14,5 mln negatief. Op de beëindigde Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille is in H1 2008 een afschrijving geboekt van € 19,5 mln. De totale portefeuille is ultimo juni 2009 getaxeerd door onafhankelijke deskundigen. Alle objecten zijn gewaardeerd op basis van de verwachte huurgroei en de rendementsontwikkelingen ten opzichte van de externe waarderingen van eind 2008. Gehanteerde methoden zijn de contante-waardeberekening (‘discounted cash flow’) en de kapitalisatie tegen netto-aanvangsrendementen, waarin marktfactoren als huur, rendement en de disconteringsvoet op vergelijkbare en actuele markttransacties zijn gebaseerd.
GruVillage, Turijn, Italië
6 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
HERWAARDERINGENOVERZICHT PER 30 JUNI 2009 (€ miljoen) Nederland Frankrijk Retail Kantoren Bedrijfsruimten Totaal Totaal (%) Ontwikkeling Ontwikkeling (%) Totale herwaardering Totale herwaardering (%)
-69,1 -3,9 -73,0 -3,8 -1,0 -1,2 -74,0 -3,7
-99,8 -25,0 -6,2 -131,0 -6,7 -12,5 -11,7 -143,5 -6,9
Italië
Spanje
Turkije
-65,3
-43,9
-8,5
Duitsland Bulgarije -0,2
-65,3 -5,8
-65,3 -5,8
-43,9 -7,2
-43,9 -7,2
-8,5 -4,4 -6,7 -14,1 -15,2 -6,3
-0,2 -1,9
-0,2 -0,9
Totaal
Totaal (%)
-286,6 -29,1 -6,2 -321,9 -5,5 -20,2 -7,9 -342,1 -5,6
-5,3 -7,8 -10,9 -5,5 -7,9 -5,6
De herwaardering van de operationele portefeuille kwam het eerste halfjaar van 2009 uit op 5,5% negatief (like-for-like 5,7% negatief). Dat cijfer bestaat uit negatieve herwaarderingen van in het totaal € 328,3 mln en positieve herwaarderingen van € 6,4 mln. Absoluut ging het bij de positieve herwaarderingen om winkelcentra in Nederland (met name Hoog Catharijne, € 4,0 mln) en Frankrijk (Galerie de l’Espace du Palais in Rouen, € 1,9 mln). De grootste negatieve herwaarderingen van H1 2009 kwamen voor rekening van de Franse winkelcentra. Verder betrof het winkelcentra in Spanje en sommige kantoren en bedrijfsruimten in Frankrijk. De negatieve herwaarderingen zijn vooral het gevolg van een verdere toename van de rendementen op de markt voor vastgoedbeleggingen in het eerste halfjaar van 2009. Het netto theoretisch rendement (NTR: theoretische huur voor de komende 12 maanden min de exploitatiekosten gedeeld door de waarde per de verslagdatum) over de gehele operationele portefeuille steeg met 60 basispunten, van 6,1% eind 2008 naar 6,7% medio 2009. % in vergelijking met 31 december 2008 Nederland Frankrijk Italië Spanje Turkije Totaal
Like-for-like herwaardering retail -3,8 -6,2 -5,8 -9,1 -6,1 -5,5
Rendementseffect -5,1 -7,9 -8,5 -10,0 -2,2 -7,0
Inkomenseffect/overig 1,3 1,7 2,7 0,9 -3,9 1,5
De herwaardering van de operationele portefeuille van Corio door de toenemende marktrendementen werd ten dele gecompenseerd door hogere huuropbrengsten en overige baten. Met uitzondering van de Turkse portefeuille was dit positief. In de like-for-like portefeuille zou de herwaardering van de totale portefeuille in H1 2009 7,0% negatief zijn geweest in plaats van 5,5% negatief zonder het positieve effect van 1,5% van de stijging van de huur op de waarderingen. In vergelijking met de door de taxateurs gehanteerde netto theoretische rendementen ultimo 2008 is de NTR voor de Nederlandse retailportefeuille met 30 basispunten gestegen naar 6,5%, ging de Franse NTR met 50 basispunten omhoog naar 6,4%, de Italiaanse met 50 basispunten naar 6,1%, de Spaanse met 70 basispunten naar 7,2% en was de NTR in Turkije ultimo juni 2009 30 basispunten hoger op 8,3% (inclusief geassocieerde deelnemingen). De NTR van de winkelportefeuille was 6,5% in het totaal (ultimo 2008: 6,0%). Ten opzichte van de NTR ultimo 2008 steeg de NTR voor de kantoren in Nederland met 110 basispunten naar 8,9% en in Frankrijk met 10 basispunten naar 7,7%. Voor Franse bedrijfsruimten lag de NTR 150 basispunten hoger op 10,8%. De herwaardering van de ontwikkelingsportefeuille kwam het eerste halfjaar van 2009 uit op 7,9% negatief. Dit was in overeenstemming met de algehele verdere toename van de risicopremie in de marktwaardering van de ontwikkelingsprojecten in de loop van het eerste halfjaar 2009. Corio heeft de herziene IFRS-standaard IAS 40 geïmplementeerd. Dit betekent dat alle vastgoed in ontwikkeling voor toekomstig gebruik als vastgoedbelegging tegen de reële waarde wordt gewaardeerd en niet langer tegen de kostprijs of reële waarde (afhankelijk van welke lager is). Dit heeft geleid tot een opwaartse waardering van € 4,6 mln per 1 januari 2009, wat direct in het eigen vermogen is verantwoord. De ontwikkelingsportefeuille heeft H1 2009 een afwaardering van € 20,2 mln ondergaan, wat in het indirecte resultaat is verantwoord.
SECTOR SPREIDING IN WAARDE 93% • Retail 6% • Kantoren • Bedrijfsruimten 1%
GEOGRAFISCHE SPREIDING IN WAARDE 33% • Nederland 33% • Frankrijk 18% • Italië 10% • Spanje 6% • Turkije
7 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
De herwaardering van de portefeuille van Corio (inclusief minderheidsbelang) bedroeg € 342,1 mln negatief in H1 2009 (€ 4,2 mln negatief), inclusief een boekverlies op verkopen van € 0,9 mln (€ 0,8 mln positief), oftewel 5,6% negatief ten opzichte van de boekwaarde van de portefeuille per 30 juni 2009 vóór herwaardering. Het boekverlies op verkopen van € 0,9 mln houdt verband met de verkoop van kleine retailobjecten in Nederland en Frankrijk. In de netto overige baten van € 2,6 mln negatief zit de bijzondere waardevermindering van goodwill voor Maremagnum (€ 2,4 mln) en Udine (€ 0,2 mln) begrepen. De vrijval uit de voorzieningen voor latente belastingschulden tegen nominale waarde bedroeg € 59,4 mln (€ 4,3 mln negatief). Deze vrijval was hoofdzakelijk het resultaat van de neerwaartse waarderingen van de vastgoedobjecten in Italië (€ 65,3 mln) en Spanje (€ 43,9 mln). Corio heeft sinds februari 2009 51% van Teras Park in Denizli in bezit. Teras Park wordt derhalve voor 100% geconsolideerd en het resultaat van de minderheidsdeelneming (49% van het totale resultaat van Teras Park) wordt in mindering gebracht op het directe en indirecte resultaat. Het directe 100% resultaat van Teras Park was € 0,2 mln, het indirecte 100% resultaat € 3,3 mln negatief. Het nettoresultaat (het saldo van het directe en indirecte resultaat exclusief het minderheidsbelang) daalde naar € 196,4 mln negatief, oftewel € 2,89 negatief per aandeel (€ 69,8 mln, € 1,05 per aandeel).
PORTEFEUILLE De waarde van de vastgoedportefeuille daalde H1 2009 met € 111,6 mln oftewel 1,8%, van € 6.038,7 mln tot € 5.927,1 mln, inclusief € 178,4 mln (ultimo 2008: € 228,3 mln) aan investeringen in geassocieerde deelnemingen in Turkije. Deze daling is het resultaat van de herwaarderingen van € 342,1 mln negatief, acquisities van € 235,3 mln, investeringen van € 48,8 mln (inclusief geactiveerde rente), desinvesteringen van € 38,3 mln, mutaties in geassocieerde deelnemingen en overige van € 19,9 mln negatief en de IAS 40-correctie van € 4,6 mln. De acquisities van € 235,3 mln betreffen voornamelijk de acquisitie van het belang van 95% in Príncipe Pío van € 126,5 mln (Corio verantwoordt 100%), de aankoop van het Tekira winkelcentrum in Tekirdag (€ 66,3 mln) en 11% van de aandelen in Teras Park in Denizli, inclusief het minderheidsbelang (€ 36,0 mln). Het totaal aan investeringen van € 48,8 mln kan worden onderverdeeld in vastgoedbeleggingen in de operationele portefeuille (€ 11,9 mln) en vastgoedbeleggingen in ontwikkeling (€ 32,3 mln), exclusief € 4,6 mln aan geactiveerde rente. De voornaamste beleggingen in vastgoed in ontwikkeling betroffen de winkelcentra in Coignières (€ 7,9 mln), ’t Circus in Almere (€ 6,1 mln) en de renovatie van het Radboud in Hoog Catharijne (€ 2,1 mln). De verkoopopbrengsten van € 38,3 mln in H1 2009 zijn afkomstig uit de verkoop van Espace Atria en Compans in Toulouse en een bedrijfsruimte in Compans voor € 22,3 mln, in combinatie met de verkoop van een aantal kleine winkelobjecten en één kantoor: Zuidhaven in Zevenbergen (€ 3,2 mln), Grote Straat in Drunen (€ 3,1 mln), Valkenveld in Emmen (€ 2,7 mln) en Willemshuis in Amsterdam (€ 7,0 mln). De mutaties in de beleggingen in geassocieerde deelnemingen en overige van € 49,9 mln negatief bestaan uit het directe resultaat van € 5,4 mln, een negatief indirect resultaat van € 14,5 mln, uitgekeerd dividend van € 8,8 mln, € 30,0 mln negatief in verband met de overdracht van 40% in Teras Park naar de operationele portefeuille en € 2,0 mln negatief als gevolg van koersverschillen en overige.
PIJPLIJN De totale pijplijn van projecten (vast en variabel) bedroeg op 30 juni 2009 € 2.091 mln, exclusief het reeds geïnvesteerde bedrag van € 347 mln (ultimo 2008: € 2.339 mln, exclusief het reeds geïnvesteerde bedrag van € 373 mln). De fixed committed pijplijn kwam uit op € 558 mln, exclusief een reeds geïnvesteerd bedrag van € 238 mln (ultimo 2008: € 504 mln, exclusief € 240 mln reeds geïnvesteerd). De fixed committed pijplijn is uitgebreid met de volgende projecten: Globo III (€ 42,2 mln), Tarsus (€ 41,2 mln), Metropole (€ 15,7 mln) en een paar kleinere overige projecten. Daartegenover stond de ingebruikneming van Tekira en het parkeerterrein in Middenwaard. De met de fixed committed pijplijn samenhangende kosten bedragen voor de tweede helft in 2009 circa € 86 mln. Het nettoaanvangsrendement van de fixed committed pijplijn is 7,0%. Met het oog op de huidige financiële en economische omstandigheden wordt de pijplijn op dit moment aandachtig herzien. Waar nodig wordt opnieuw onderhandeld en/of tot uitstel overgegaan. In verband hiermee heeft Corio in H1 2009 afgezien van een ontwikkelingsproject in Frankrijk (€ 100 mln). Daarnaast heeft Corio de investering in een aantal projecten verlaagd door opnieuw te onderhandelen over het aanvangsrendement en/of de haalbaarheid van de bestaande ontwikkelingsplannen.
SAMENSTELLING PIJPLIJN IN WAARDE 37% • Nederland Frankrijk 6% • Italië 38% • 18% • Turkije Spanje 1% •
4000
EIGEN VERMOGEN VOOR WINSTVERDELING EN EXCLUSIEF MINDERHEIDSDEELNEMING (€ MLN)
3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 05
8 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
06
07
08
H1 09
TOTALE PIJPLIJN PER 30 JUNI 2009 (€ miljoen) Reeds betaald Vast Variabel Totaal % van totaal
Committed 238,5 557,6 – 796,1 32%
Deferrable 86,0 156,0 507,3 749,3 31%
Waivable 23,0 – 870,1 893,1 37%
Totaal % van totaal 347,5 14% 713,6 29% 1.377,4 57% 2.438,5
FINANCIERING Het eigen vermogen is H1 2009 met € 90,7 mln gedaald naar € 3.367,8 mln (inclusief minderheidsbelang) (ultimo 2008: € 3.458,5 mln). Dit betreft het saldo van de positieve effecten van de aandelenemissie van € 254.1 mln, de implementatie van de herziene standaard IAS 40 van € 4,6 mln en de consolidatie van minderheidsbelangen ten bedrage van € 36,0 mln enerzijds, tegenover het nettoverlies over H1 2009 van € 196,4 mln, overige mutaties van € 83,9 mln negatief en uitgekeerd dividend van € 105,0 mln anderzijds. Die overige mutaties betreffen een mutatie van de reële waarde van kasstroomafdekkingen van € 82,7 mln negatief, valutaverliezen op geassocieerde deelnemingen van € 0,3 mln en het minderheidsbelang van € 1,5 mln. De intrinsieke waarde per aandeel exclusief minderheidsbelang daalde met 16,4% ten opzichte van ultimo 2008 en bedroeg € 43,65 per aandeel op 30 juni 2009 (ultimo 2008: € 52,20). De Triple NAV (NNNAV) daalde met 17,6% ten opzichte van ultimo 2008 en bedroeg € 47,75 per aandeel op 30 juni 2009 (ultimo 2008: € 57,98 per aandeel). EIGEN VERMOGEN (NNNAV, EPRA DEFINITIE, TOTAAL AANTAL UITSTAANDE AANDELEN) 30 juni 2009 € miljoen € p/a Eigen vermogen balans 3.333,3 43,65 Uitgestelde belastingen (nominaal) 235,6 3,08 Mutatie leningen naar marktwaarde 111,1 1,46 Uitgestelde belastingen (EPRA) -33,3 -0,44 NNNAV (EPRA definitie) 3.646,7 47,75 Koers per aandeel ultimo 34,66 Discount ten op zichte van NNNAV 27%
31 december 2008 € miljoen € p/a 3.458,5 52,20 274,6 4,15 142,7 2,15 -34,3 -0,52 3.841,5 57,98 32,89 43%
De voorziening voor belastinglatenties tegen nominale waarde bedroeg € 235,6 mln ultimo juni 2009 (ultimo 2008: € 274,6 mln) oftewel € 3,08 per aandeel (ultimo 2008: € 4,15 per aandeel). De afname van de belastinglatentie houdt voornamelijk verband met de neerwaartse bijstelling van de vastgoedwaarderingen in Italië en Spanje met in totaal € 109,2 mln. Het balanstotaal daalde van € 6.408 mln ultimo 2008 naar € 6.248 mln ultimo juni 2009. De leverage nam toe tot 40,4% ultimo juni 2009 tegen 40,1% ultimo 2008. De toename hangt onder andere samen met de lagere waarde van de vastgoedobjecten, meer acquisities en beleggingen dan desinvesteringen in het eerste halfjaar, met daartegenover de positieve kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten en de opbrengsten van de ABB. De financieringsruimte bij toegezegde faciliteiten bedraagt € 416 mln (ultimo 2008: € 303 mln). Die financieringsruimte is ruim voldoende voor de financiering van de dividenduitkeringen, rente, aflossingen en toegezegde pijplijnprojecten in 2009 en 2010. Door het succesvolle keuzedividend is € 70 mln aan extra financieringscapaciteit binnen Corio gehouden. De totale rentedragende schuld daalde van € 2.460 mln ultimo 2008 naar € 2.361 mln per 30 juni 2009. De gemiddelde looptijd van de schuld ging omlaag van 5,7 jaar ultimo 2008 naar 5,6 jaar ultimo juni 2009 en het vastrentende deel van de rentedragende schuld ging van 65% ultimo 2008 naar 64% ultimo juni 2009. Het gemiddelde rentepercentage daalde het eerste halfjaar met 90 basispunten tot 4,2% (Q4 2008: 5,1%, Q1 2009: 4,7%). In augustus zijn Corio en ING Real Estate Finance overeengekomen de looptijd van drie leningen (totaal € 186 mln) te verlengen tot oktober 2013 (oorspronkelijke looptijden: € 41 mln: juni 2010, € 100 mln: december 2011, € 45 mln: juni 2011). Corio heeft vandaag een € 200 mln 7 jaar Dutch inflationlinked financierings faciliteit afgesloten met APG. Deze faciliteit is tot stand gebracht door de Royal Bank of Schotland Plc. FINANCIERINGSRATIO’S Leverage (leningen als % van de aangepaste activa) Gemiddelde rente over het laatste kwartaal (%) Gemiddelde looptijd leningen (jaar) % leningen tegen een vast rentepercentage Rentedekkingsratio 1000
30 juni 2009 40,4 4,2 5,6 64 2,8
31 december 2008 40,1 5,1 5,7 65 2,6
LOOPTIJD LENINGEN EN RENTEHERZIENINGSDATUM LOOPTIJD (€ MLN)
800 600 400 200
Looptijd Renteherzieningsdatum
0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 >2018
9 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
DIVIDENDUITKERING Corio heeft aandeelhouders over het boekjaar 2008 een dividend aangeboden van € 2,64 per aandeel in contanten, na aftrek van dividendbelasting van 15% of, naar keuze van de aandeelhouder, in zijn geheel in aandelen ten laste van de agioreserve, met dien verstande dat in verband met de fiscale betalingsverplichting maximaal 40% van het totale dividend in aandelen kon worden uitgekeerd. De aandeelhouders hebben gekozen voor een uitkering van 63% van het totale dividend in aandelen. Vanwege de fiscale restrictie hebben aandeelhouders die voor een uitkering in aandelen hadden gekozen het stockdividend op pro rata basis ontvangen (40/63). Het resterende deel is in contanten uitgekeerd, na aftrek van dividendbelasting van 15%. Door de hierboven beschreven dividenduitkering is het minimale bedrag aan dividend in contanten aan de aandeelhouders uitgekeerd en is het maximale bedrag in de onderneming gehouden (€ 70 mln). In verband met de dividenduitkering zijn in totaal 2.168.748 aandelen uitgegeven.
VERSNELDE BOOKBUILDING Corio heeft op 4 juni 2009 een versnelde bookbuilding (accelerated book build/ABB) aangekondigd en gesloten. Corio heeft met de ABB € 258 mln opgehaald via de plaatsing van 7.940.575 aandelen bij institutionele beleggers tegen een koers van € 32,50 per aandeel, een disagio van 6,7% ten opzichte van de slotkoers van 3 juni. De emissie bestond uit 6.942.093 aan nieuw uitgegeven aandelen en 998.482 door Corio aangehouden aandelen. Behalve om in te spelen op interessante kansen op de thuismarkten en de balans te versterken zal Corio zal de netto-opbrengsten van de ABB ook gebruiken voor algemene bedrijfsdoeleinden. Als gevolg van de dividenduitkering in aandelen en de ABB is het totaal aantal dividendgerechtigde aandelen gestegen van 66.253.702 naar 76.363.025.
VOORUITZICHTEN 2009 Ondanks de lagere inkomsten in verband met de verkoop van de Nederlandse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille en de economische onzekerheid, waar tegenover ook weer lagere financieringskosten en acquisities staan, voorziet Corio een geringe verbetering van het directe resultaat voor 2009 ten opzichte van 2008. Corio handhaaft het huidige dividendbeleid per aandeel.
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (MVO) In het eerste half jaar van 2009 leverde Corio een bijdrage aan de lokale gemeenschap door vele succesvolle activiteiten op het gebied van sport en vrije tijd te organiseren. In diverse Nederlandse winkelcentra sponsorde Corio de installatie van een tijdelijke milieuvriendelijke ijsbaan voor het vermaak van de lokale consument en de sponsoring van verschillende sportclubs. Bezoekers van de winkelcentra kregen een vrijkaartje voor de ijsbaan en konden ‘stemmen’ op een lokale sportclub. De stemmen werden geteld en er werd pro rata circa € 4.000 per winkelcentrum verdeeld. Deze activiteit werd in samenwerking met de huurders, de lokale overheid en de clubs georganiseerd. De verplaatsbare ijsbaan is gemaakt van een speciaal synthetische vezel en hoeft niet te worden gekoeld. Op die manier kwamen de MVO-uitgangspunten van Corio voor zowel milieu als maatschappij in één activiteit samen. IJsbaan, Emiclaer, Amersfoort, Nederland
Financiële kalender
10 CORIO HALFJA ARBERICHT 2009
18 november 2009 (nabeurs)
Resultaten eerste negen maanden 2009
18 februari 2010 (nabeurs)
Resultaten voor 2009
11 mei 2010 (nabeurs)
Resultaten eerste kwartaal 2010
26 augustus 2010 (nabeurs)
Resultaten eerste halfjaar 2010
11 november 2010 (nabeurs)
Resultaten eerste negen maanden 2010
Als gevolg van onze MVO activiteiten en MVO-beleid is Corio opgenomen in het Ethibel Excellence Investment Register sinds 12 juni 2009. Corio wordt nu gevolgd door Ethibel met het oog op een eventuele kwalificatie voor het kwaliteitslabel ‘Ethibel Excellence’, dat periodiek aan financiële en beleggingsproducten wordt toegekend. Ethibel adviseert financiële instellingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen. Corio is daarnaast al sinds maart 2008 opgenomen in de FTSE4Good Index Series. Bedrijven in deze Indexserie moeten strikte sociale, ethische en milieugerelateerde criteria hanteren en zijn in staat om de vruchten te plukken van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
RISICO’S Voor wat betreft de bestaande risico’s verwijzen we naar het jaarverslag 2008 van Corio (pagina’s 129 - 132). De belangrijkste risico’s zijn niet veranderd. Deze risico’s zijn onverminderd van toepassing en vertegenwoordigen de belangrijkste uitdagingen waarvoor we ons op dit moment gesteld zien.
TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN In het kader van transacties met verbonden partijen waarvan in het jaarverslag 2008 van Corio op pagina 183 al melding wordt gemaakt, willen we hier toevoegen dat Stichting Pensioenfonds ABP heeft deelgenomen aan de al eerder genoemde ABB en hierbij 2.900.000 aandelen heeft verworven.
BESTUURSVERKLARING Wij verklaren hierbij dat, voorzover ons bekend, de halfjaarrekening, opgesteld overeenkomstig IAS 34, “Tussentijdse financiële verslaggeving”, een getrouw beeld geeft van de activa, de passiva, de financiële positie en de winst of het verlies van Corio N.V. en de gezamenlijke in de consolidatie opgenomen ondernemingen, en dat het halfjaarverslag een getrouw overzicht geeft van de informatie vereist krachtens art. 5:25d leden 8 en 9 van de Wet op het financieel toezicht. Utrecht, 26 augustus 2009 G.H.W. Groener, CEO en Voorzitter Raad van Bestuur Corio N.V. F.Y.M.M. Fontaine, Lid Raad van Bestuur Corio N.V. J.G. Haars, CFO en Lid Raad van Bestuur Corio N.V.
Champions Leage finale tussen Barcelona en Manchester United op grote schermen bij Maremagnum, Barcelona, Spanje
11 CORIO HALFJA ARBERICHT 2009
MARKTOVERZICHT ALGEMENE ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN De wereldeconomie, die rond de jaarwisseling snel verslechterde, is in de tweede helft van 2008 in een recessie terechtgekomen. Vooral in het eerste kwartaal van 2009 was de krimp hevig (de ergste sinds de Tweede Wereldoorlog), toen de dalende vraag in de internationale handel en andere sectoren voelbaar werd. Op dit moment bevindt de economische bedrijvigheid zich op een laag niveau, al neemt de vertraging wel af en wordt tegen het einde van het jaar een stabilisering voorzien. De werkloosheid stijgt snel en zal naar verwachting vooralsnog blijven toenemen, wat een negatieve invloed heeft op het consumentenvertrouwen en de consumentenbestedingen. De lagere detailhandelsverkopen zijn daar een duidelijke uiting van, met name in non-food en in mindere mate ook in voedingsmiddelen. Binnen non-food vormt de sector gezondheid en persoonlijke verzorging de grote uitzondering: in de meeste landen groeit de omzet hier nog. De inflatie is momenteel zeer laag, terwijl er in een aantal landen zelfs sprake is van deflatie. Dat laatste is naar verwachting tijdelijk, want door kwantitatieve versoepeling zal de inflatie op de lange termijn naar verwachting weer gaan toenemen.
HUUROPBRENGSTEN (TE BEËINDIGEN EN VOORTGEZETTE BEDRIJFSACTIVITEITEN) (€ miljoen) Brutohuuropbrengst Exploitatiekosten H1 2009 H1 2008 H1 2009 H1 2008 per land Nederland 70,5 94,1 12,8 16,6 Frankrijk 62,7 53,8 5,3 3,9 Italië 34,9 32,6 2,4 2,4 Spanje 16,1 16,8 2,8 2,3 Turkije 6,5 1,6 2,7 1,5 Overig 0,3 0,3 0,1 0,2 Totaal 191,0 199,2 26,1 26,9 per sector Retail Kantoren Bedrijfsruimten Totaal
171,7 16,7 2,6 191,0
158,5 32,5 8,2 199,2
23,5 2,4 0,2 26,1
Nettohuuropbrengst H1 2009 H1 2008
20,9 5,1 0,9 26,9
57,7 57,4 32,5 13,3 3,8 0,2 164,9
77,5 49,9 30,2 14,5 0,1 0,1 172,3
148,2 14,3 2,4 164,9
137,6 27,4 7,3 172,3
NRI H1 2009 Nederland: retail € 54,7 mln en kantoren € 3,0 mln NRI H1 2009 Frankrijk: retail € 44,0 mln, kantoren € 11,1 mln en bedrijfsruimten € 2,4 mln
SPREIDING VAN SOORTEN HUURDERS (GEBASEERD OP HUUR)
• Voedings- en genotsmiddelen • Horeca • Mode • Vervoersmiddelen • Huishoudelijke artikelen, DHZ • Vrijetijdsartikelen, hobby
SPREIDING VAN TYPE HUURDER (GEBASEERD OP HUUR) • Internationaal 40% 34% • Nationaal Regionaal 2% • Lokaal 24% •
3% 8% 38% 2% 10% 10%
• Persoonlijke verzorging • Diensten • Vrije tijdsbesteding • Super/hypermarkten • Warenhuis • Bijzondere verhuur
8% 5% 2% 7% 4% 3%
SPREIDING VAN GROOTTE VAN UNIT (GEBASEERD OP HUUR) 14% • Trekker Grote units 14% • Medium units 20% • 37% • Kleine units
• Mini units
12 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
15%
NEDERLAND ECONOMIE De Nederlandse economie reageerde relatief laat op de recessie maar ondervindt er inmiddels steeds meer hinder van. Als zeer open economie ziet ons land zich geconfronteerd met de effecten van de verminderde internationale handel, met name in de logistiek en de export. De Nederlandse economie is het tweede kwartaal van 2009 met 5,1% vertraagd ten opzichte van 2008. Vooral de investeringen (-12,9%), export (-10,9%) en import (-10,3%) daalden hard, terwijl ook de particuliere bestedingen inleverden (-2,6%). Alleen de overheidsbestedingen bleven groeien. De economische krimp wordt echter op kwartaalbasis minder. De werkloosheid loopt inmiddels op (4,8% in Q2). Huishoudens zien zich geconfronteerd met toenemende werkloosheid en dalende privé-vermogens, waardoor de spaarquote omhooggaat. Het consumentenvertrouwen is de afgelopen maanden echter licht hersteld. Hoewel de consument nog altijd pessimistisch blijft over het economische klimaat, lijkt deze iets meer geneigd grote aankopen te doen.
DETAILHANDELSVERKOPEN EN BEZOEKERSAANTALLEN In mei zijn de detailhandelsverkopen met 6% gedaald (gecorrigeerd, op jaarbasis). De daling was het opvallendst in non-food, waar alleen de sector gezondheid en persoonlijke verzorging de neergang nog wist te beperken. Ook in voedingsmiddelen werd minder afgezet, nadat er in april nog een stijging was opgetekend. De bezoekersaantallen in de Nederlandse winkelcentra van Corio namen H1 2009 met 1,2% af (in 56% van de totale portefeuille naar waarde, waarin bezoekersaantallen worden gemeten).
WINKELMARKT, VERHUUR- EN (HERONTWIKKELINGS)ACTIVITEITEN Als gevolg van de economische crisis en met name de afgelopen maanden is de vraag van gebruikers terughoudender geworden. De actiefste partijen in de gebruikersmarkt zijn op dit moment de discounters en de binnenlandse detailhandelsconcerns. Sommige vooral onafhankelijke of gespecialiseerde winkeliers moeten door de hoge huisvestingskosten mogelijk sluiten. De leegstand is vooralsnog niet belangrijk toegenomen. Wel staat door het toenemende aantal beschikbare winkeleenheden het huurniveau onder druk. De verlenging van huurovereenkomsten duurt over het geheel genomen langer: huurders proberen het proces te vertragen gezien de teleurstellende verkopen. Niettemin hebben huurverlengingen en nieuwe verhuur tot 4,4% hogere huuropbrengsten geleid bij 2,2% van de totale theoretische huur. CVO, het eigen (her)ontwikkelingsbedrijf van Corio, verzorgt actief het management van een mix van (her)ontwikkelingsprojecten in Nederland. De meeste daarvan zijn nog steeds op turnkey basis, andere zijn herontwikkelingen van Corio’s bestaande retailprojecten. Er lopen op dit moment acht projecten bij CVO.
BEDRIJFSRESULTATEN De meeste winkelcentra doen het ondanks de recessie toch nog redelijk goed. Omdat vele daarvan zich voor een groot deel op de basisbehoeften richten, hebben ze minder last van de recessie. De nettohuuropbrengsten daalden naar € 54,7 mln (€ 56,4 mln), hoofdzakelijk vanwege de verkoop van een paar kleinere retailprojecten die niet meer in de portefeuille pasten. De like-forlike retail nettohuuropbrengsten groeiden met 0,8%. De gemiddelde bezettingsgraad van de retailportefeuille daalde licht, van 98,9% naar 98,4%. De leegstand is echter grotendeels strategisch en maakt deel uit van herontwikkelingsplannen (zoals in Hoog Catharijne en Almere), welke in sommige gevallen zelfs wordt voorkomen met tijdelijke huurovereenkomsten. Uitzondering is Villa Arena in het zuiden van Amsterdam. De winkeliers in dit complex zitten in de conjunctuurgevoelige meubelverkoop en enkele zijn al failliet gegaan of hebben de betalingen opgeschort. Corio verzorgt actief het beheer en de marketing van dit winkelcentrum (zie www.villaarena.nl). Sommige contracten zijn opengebroken en omgevormd tot aan de omzet gekoppelde huurovereenkomsten – dat voorkomt leegstand en geeft bovendien een goede indicatie hoe het winkelcentrum zich ontwikkelt. In de parkeersector daalden de huuropbrengsten met 8,3% als gevolg van hogere tarieven en wegwerkzaamheden in Utrecht. De kantorenportefeuille presteerde onder de huidige omstandigheden zeer goed. Dat was met name te danken aan goede verhuuractiviteiten in Hoog Catharijne, de daardoor lagere leegstand en daarmee samenhangende kosten.
13 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
FRANKRIJK ECONOMIE Frankrijk is het met een economische krimp van 2,4% in Q2 2009 relatief beter vergaan. De resultaten voor het tweede kwartaal overtroffen zelfs de analistenverwachtingen en door de postieve groei met 0,3% op kwartaalbasis is de technische recessie officieel voorbij. De Franse overheid heeft de verslechterde omgeving voortvarend aangepakt en toegezegd 75% van de geplande stimuleringsgelden al dit jaar te zullen uitgeven. Als gevolg daarvan is het begrotingstekort echter wel gestegen tot 7% van het BBP (Q1 2009). De Franse economie is minder afhankelijk van de buitenlandse handel dan andere landen. Vooral de Franse auto-industrie zat in de hoek waar de klappen vielen en incasseerde een daling met 12,3%. De werkloosheid ging het tweede kwartaal omhoog naar 9,1% in vergelijking met 7% een jaar geleden. Het consumentenvertrouwen is de laatste paar maanden iets hersteld, maar ligt nog altijd in de buurt van het historische dieptepunt. In tegenstelling tot andere landen is in Frankrijk de gezinsconsumptie het eerste kwartaal niet gekrompen, maar zelfs licht gestegen (met 0,8%). Dit was waarschijnlijk te danken aan de soepelere BTW-heffing en andere overheidsstimulansen.
DETAILHANDELSVERKOPEN, BEZOEKERSAANTALLEN EN OMZET Gecorrigeerd voor het aantal werkdagen zijn de detailhandelsverkopen in mei met 6,8% gedaald (op jaarbasis). In non-food gingen de detailhandelsverkopen sterker onderuit dan in food (respectievelijk met 7,9% en 5,2%). De sector gezondheid en persoonlijke verzorging boekte tegen de trend in een hogere omzet, maar andere sectoren verloren over de gehele linie terrein. De bezoekersaantallen van de Franse winkelcentra van Corio zijn het eerste halfjaar van 2009 met 4,2% gedaald ten opzichte van een jaar eerder, terwijl de omzet beperkter afnam met 2,4% (respectievelijk 57% en 48% van de totale retailportefeuille).
WINKELMARKT EN VERHUURACTIVITEITEN De winkelverhuurmarkt is verzwakt nu minder detaillisten uitbreiden. Het duurt vanwege de afwachtende houding van de detailhandel ook langer voordat transacties daadwerkelijk hun beslag krijgen. In toonaangevende winkelcentra was het voor Corio France echter nog altijd mogelijk goede huurverlengingen en -herzieningen te realiseren. Dit vertegenwoordigde 2,2% van de theoretische huur en leverde 26,1% hogere huuropbrengsten uit deze contracten op. De vraag was het sterkst in de meer gevestigde winkelcentra; nieuwe ontwikkelingen zijn moeilijker te verhuren en diverse projecten zijn daarom opgeschort. Corio France heeft nog maar één project in de fixed committed pijplijn: winkelpark Les Pontes de Chevreuse in Coignière (37.000 m2). Drie huurders die als trekker fungeren, zijn al geopend. De rest (6.000 m2) volgt in het eerste kwartaal van 2010.
BEDRIJFSRESULTATEN De winkelcentra van Corio in Frankrijk zijn niet of nauwelijks door de economische crisis geraakt. De gemiddelde bezettingsgraad is slechts licht gedaald, van 96,4% naar 94,6%. Voor een deel hangt dit samen met strategische leegstand in Grand Littoral in Marseille, dat in maart 2008 is verworven, in verband met de voortgaande herstructurering van dit centrum. De totale netto retailinkomsten stegen met 21% naar € 44,0 mln (€ 36,3 mln) als gevolg van acquisities en (her)ontwikkelingen en een like-forlike huurgroei van 5,4%. De belangrijkste bijdrage aan de toename kwam voor rekening van indexatie (+ 3,85% ILC), gunstige huurverlengingen en nieuwe verhuur en verhoudingsgewijs minder huurvrije perioden. In Nice TNL waar de nettohuuropbrengsten, bezoekersaantallen en omzet na de recente renovatie en nieuwe huurcontracten gestegen zijn in het eerste halfjaar van 2009, hetgeen een voorbeeld van actief management. De nettohuuropbrengsten van de Franse kantoren- en bedrijfsruimteportefeuille daalden slechts een fractie tot € 13,5 mln (€ 13,6 mln), ondanks de verwerving van een belang van 30% in Balzac in Courbevoie. Het like-for-like cijfer was daarentegen 5,8% negatief, met name vanwege de huurverlengingen en nieuwe verhuur voor 26,6% van de totale theoretische huur en daarmee een 4,7% lagere huur op deze overeenkomsten. Huurvrije perioden, een leegstaand entrepot en verhuurvergoedingen droegen eveneens aan de daling bij. Ultimo juni 2009 zijn kantoorgebouw Espace Atria en Compans in Toulouse en een bedrijfsruimte in Compans verkocht voor een boekwaarde van € 22,3 mln.
Grand Littoral, Marseille, Frankrijk
14 CORIO HALFJA ARBERICHT 2009
ITALIË ECONOMIE De Italiaanse economie bevindt zich al tien jaar nu weer eens wel en dan weer niet in een recessie, maar de krimp van het eerste kwartaal van 2009 (5,9% negatief) was niet eerder vertoond. Het land is hard getroffen door de neergang van de internationale handel, waardoor zowel de import als de export het eerste kwartaal fors is gekelderd, met respectievelijk 17,6% en 22,9%. Ook hier is de ernst van de krimp het tweede kwartaal afgenomen en op kwartaalbasis was de Q2 groei 0,5% negatief (2,4% negatief in Q1). De industriële productie liep terug. Zo incasseerde Fiat in de auto-industrie een terugval in de verkopen met 16%. De inkoopmanagersindex is het tweede kwartaal echter licht verbeterd, een signaal dat de neergang inmiddels minder hard gaat. De hoeksteen van de Italiaanse economie is het huishouden, dat gelukkig minder onder schulden gebukt gaat dan elders in Europa soms het geval is. De financiële positie van het Italiaanse gezin heeft zich in tijden van economische ontwrichting altijd krachtig getoond, al is het consumentenvertrouwen in de huidige recessie wel flink geraakt. De consumentenbestedingen waren 3,0% negatief in Q1 2009.
DETAILHANDELSVERKOPEN, BEZOEKERSAANTALLEN EN OMZET De detailhandelsverkopen zijn in Italië minder opvallend gedaald dan in andere markten. Zo lag de omzet in mei maar 1,1% lager (op jaarbasis) in vergelijking met 5,2% voor de eurozone. De daling was min of meer vergelijkbaar in food en non-food, terwijl de sectoren gezondheid en persoonlijke verzorging en mode zelfs een omzetstijging realiseerden. Italianen zijn over het algemeen weinig genegen verandering aan te brengen in hun consumptiegedrag, routine en productvoorkeuren. Bij financiële druk kijken ze vooral naar de prijs kwaliteit verhouding. Winkelcentra profiteren in het algemeen van die trend. In de Italiaanse winkelcentra van Corio zijn de bezoekersaantallen in H1 2009 met 2,1% gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. De omzet in de winkelcentra is de eerste vijf maanden daarentegen met 4,1% gestegen. De bezettingskostenratio’s namen hierdoor af van 9,3% tot 9,2%.
WINKELMARKT EN VERHUURACTIVITEITEN In Italië zijn veel winkelcentra nog relatief klein. Dat patroon verandert: steeds meer kleine winkelcentra breiden uit, terwijl er nieuwe regiocentra en nieuwe formules als outlets en winkelparken worden ontwikkeld. Grote en zeer grote winkelcentra vormen echter vooralsnog een gering deel van het totale winkelaanbod. Italië bevindt zich duidelijk nog altijd in een overgangsfase. Onder de huidige omstandigheden doen de toonaangevende winkelcentra het relatief goed, met nog steeds stijgende omzetten. De winkelhuren op eersteklaslocaties zijn stabiel en bij verlengingen en vernieuwingen ligt die huur zelfs nog hoger. Dat is ook het geval in de winkelcentra van Corio, waar de huur dankzij huurverlengingen en nieuwe verhuur, gemiddeld 7,4% hoger uitkwam voor 5,1% van de theoretische huur. Sommige winkeliers hebben het moeilijk en vragen om tijdelijke kortingen, maar anderen breiden nog steeds uit en profiteren van de huidige kansen. Wel is een flink aantal projecten opgeschort, zelfs al is de Italiaanse markt nog niet verzadigd.
BEDRIJFSRESULTATEN Dankzij de acquisitie van de IKEA-winkel in Turijn in oktober 2008 en de like-for-like nettohuurgroei van 3,4% zijn de nettohuuropbrengsten met 7,5% gestegen naar € 32,4 mln (€ 30,2 mln). Die stijging is gerealiseerd via indexatie (2,1%), huurherzieningen, nieuwe verhuur en een lagere leegstand. De bezettingsgraad steeg van 98,5% naar 99,1% (grotendeels verhuur in Campania en Globo). De relatief goede resultaten in Italië zijn te danken aan actief winkelcentrum- en marketingmanagement. Corio Italia organiseert veel evenementen met en voor de lokale gemeenschap, zoals GruVillage in de zomer, dat duizenden bezoekers naar Le Gru in Turijn trekt. Het evenement wordt ondersteund door het eigen radiostation van Le Gru. De succesvolle marketinginspanningen van Le Gru sleepten in 2009 de ICSC Solal Marketing Silver Award in de wacht, in de categorie alternatieve inkomsten. Shopville Gran Reno in Bologne kreeg eveneens een Solal Silver Award in de categorie verkooppromotie. Corio Italia heeft daarnaast voor het tweede jaar op rij de IPD Europroperty Investment Award gewonnen voor het hoogste totaalrendement ten opzichte van de relevante benchmark voor de sector in de drie jaren tot en met december 2008 (categorie: gespecialiseerde landenfonds).
GruVillage, Le Gru Turijn, Italië
15 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
SPANJE ECONOMIE Spanje is als een van de eerste landen van Europa getroffen door de economische crisis. De recessie duurt hier dan ook al langer dan in andere markten. De daling van de huizenprijzen heeft vooral de bouw hard geraakt, een sector die voorheen sterk bijdroeg aan de economische groei en de werkgelegenheid. Het BBP daalde het eerste kwartaal van 2009 met 3%, met name als gevolg van de sterk lagere binnenlandse vraag (5,8% negatief). Vooral de ontwikkeling van de werkloosheid baart zorgen: dat percentage is het tweede kwartaal gestegen naar 17,9%, tegen 10,4% een jaar geleden. In mei en juni tekende zich door overheidsingrijpen enig herstel af. De schulden van huishoudens vormen een verdere rem op de consumentenbestedingen, al geeft de huidige lage rente enige verlichting. Na jaren van bovengemiddelde inflatie ziet Spanje zich inmiddels met deflatie geconfronteerd.
DETAILHANDELSVERKOPEN, BEZOEKERSAANTALLEN EN OMZET De Spaanse detailhandelsverkopen zijn door de recessie geraakt en dalen sneller dan in andere markten. In juni gingen de detailhandelsverkopen 7,2% omlaag op jaarbasis. Dat was iets beter dan de voorgaande maanden, toen gemiddeld een afname met circa 10% werd genoteerd. De inzakkende verkopen liggen vrijwel volledig bij non-food; de omzet ging in food slechts met 0,9% naar beneden. In de Spaanse portefeuille van Corio daalden de bezoekersaantallen het eerste halfjaar van 2009 met 3,1% ten opzichte van de vergelijkbare periode van 2008. Die daling viel hoofdzakelijk terug te voeren op drie winkelcentra (zie ook bedrijfsresultaten). De omzet ging de eerste vier maanden van 2009 met 9,5% onderuit, in overeenstemming met de algehele daling van de detailhandelsverkopen. De bezettingskostenratio steeg daardoor tot 11,9%.
WINKELMARKT EN VERHUURACTIVITEITEN Met het oog op de economische tegenwind hebben veel detailhandelsconcerns de uitbreidingsplannen afgeblazen, teruggebracht of uitgesteld in afwachting van betere tijden. Prijsvechters als Lidl, Dia en Mercadona proberen daarentegen te profiteren van de huidige situatie, terwijl traditionele ketens als El Corte Inglés en Carrefour de klant met scherpe prijscampagnes binnen de deur proberen te houden. In de modesector komen veel partijen met een ‘betaalbare’ modelijn, zoals C&A met Avanti, Decathlon met Koodza en Inditex met Lefties. Door de prijzenoorlogen en dalende consumentenbestedingen stijgt de kostenratio voor de winkelier, waardoor deze om huurverlagingen moet vragen. Ook in de onderhandelingen over huurverlengingen en nieuwe huren is de ontwikkeling neerwaarts. Huurherzieningen en nieuwe verhuur in de portefeuille van Corio in Spanje waren het eerste halfjaar van 2009 slechts goed voor een huurstijging van 0,2%, voor 3,2% van de theoretische huur.
BEDRIJFSRESULTATEN Net als elders in de markt vragen ook de huurders in de Spaanse winkelcentra van Corio om korting op de huur. Ook de nieuwe verhuur van leegstaande winkels duurt langer. De nettohuuropbrengsten van Corio in Spanje zijn daardoor met 8,7% gedaald in het eerste halfjaar van 2009, naar € 13,3 mln in vergelijking met € 14,5 mln een jaar eerder, ondanks een geïndexeerde prijsverhoging van 2,9%. Dat de bezettingsgraad van 96,2% naar 92,8% zakte, was hoofdzakelijk te wijten aan Gran Turia in Valencia, El Ferial in Parla en Las Huertas in Parla. Bij die laatste twee was er sprake van de sluiting van bioscopen die op dit moment door Corio España worden verbouwd en opnieuw verhuurd. De reële leegstand ligt per saldo op 5,8%. In Maremagnum in Barcelona staat de bovenste verdieping om strategische redenen leeg (herontwikkeling). De niet verrekenbare servicekosten gingen omhoog, terwijl de voorziening voor dubieuze debiteuren is verhoogd naar 1,6% van de theoretische huur, na garanties. Corio heeft door in te spelen op de huidige marktomstandigheden op 25 juni 2009 95% van de aandelen van Príncipe Pío Gestion verworven, de eigenaar van het dominante kwaliteitswinkelcentrum van Madrid, Príncipe Pío. Met de toevoeging van dit winkelcentrum, dat per jaar 12,5 miljoen bezoekers trekt, versterkt Corio niet alleen de portefeuille in Spanje maar ook de positie ten opzichte van huurders: veel winkeliers willen zich in Príncipe Pío vestigen. De acquisitie gaat in het tweede halfjaar van 2009 aan de resultaten van Corio bijdragen.
Príncipe Pío, Madrid, Spanje
16 CORIO HALFJA ARBERICHT 2009
TURKIJE ECONOMIE Productie voor de export is zeer belangrijk voor Turkije. De economie van het land is dan ook zwaar geraakt door de sterke daling van de internationale vraag. Ook de lagere buitenlandse investeringen als gevolg van een toenemende risicoaversie waren nadelig en de Turkse lira daalde. Het BBP kromp door dit alles met 13,8% in het eerste kwartaal van 2009. Ook in het tweede kwartaal was sprake van lage economische bedrijvigheid, al lijkt de krimp minder hevig te worden. De inkoopmanagersindex begint te herstellen en is inmiddels weer op positief terrein, wat over het algemeen duidt op economische expansie in de komende maanden. Voor de tweede jaarhelft wordt een licht herstel van de economie voorzien. Het consumentenvertrouwen trekt weer aan en bevindt zich inmiddels op hetzelfde niveau als vóór de recessie. De werkloosheid steeg het eerste kwartaal van 2009 naar 14,3%.
DETAILHANDELSVERKOPEN, BEZOEKERSAANTALLEN EN OMZET Voor Turkije zijn geen officiële cijfers voor de detailhandelsverkopen beschikbaar. De Turkse raad van winkelcentra en de Turkse vereniging van detaillisten en winkelcentra, inclusief de belangrijkste winkelstraten, publiceren wel gegevens over de omzet per vierkante meter. De snelle groei van het beschikbare winkeloppervlakte in de afgelopen jaren heeft in combinatie met de economische crisis een rem op de omzetgroei van de winkelexploitanten gezet. Wel komt er door de economische crisis minder nieuw winkeloppervlak bij. De omzet per vierkante meter profiteert daarvan en verbetert sinds maart, met name in non-food. De Turkse portefeuille van Corio ontwikkelt zich in in lijn met die algemene trend. Als gevolg van actieve promotie en marketing zijn zowel de bezoekersaantallen als de in Turkse lira luidende omzet in Adacenter en winkelcentrum 365 gestegen ten opzichte van vorig jaar.
WINKELMARKT EN VERHUURACTIVITEITEN Om de druk op de detailhandelsverkopen het hoofd te bieden, introduceren veel detailhandelsconcerns het outlet-concept. De prijzen en marges zijn verlaagd en de populariteit van outlets heeft voor een prijzenoorlog gezorgd, waardoor een aantal nationale spelers failliet is gegaan en weer andere moeite hebben de collectie voor het nieuwe seizoen te financieren. Internationale detailhandelsconcerns zijn nog steeds geïnteresseerd in (uitbreiding in) deze markt, maar zijn vooralsnog terughoudend in de verdere uitvoering van de plannen. De leegstand stijgt en de winkelexploitanten vragen om huurverlagingen. Er zijn sinds september 2008 kortingen verstrekt als compensatie voor de daling van de Turkse lira (inkomsten) ten opzichte van de euro of de Amerikaanse dollar (huur), iets dat selectief en op maandbasis ook het eerste halfjaar van 2009 is voortgezet. Onderdeel van zo’n transactie is vaak dat Corio boven een vooraf overeengekomen niveau, huur op basis van de omzetontwikkeling ontvangt.
BEDRIJFSRESULTATEN De nettohuuropbrengsten bedroegen het eerste halfjaar van 2009 € 3,8 mln (€ 0,3 mln). Dit werd verdiend met vier winkelcentra die recentelijk operationeel zijn geworden en/of waarin een meerderheidsbelang is verworven (Adacenter, mei 2008; 365, mei 2008; Teras Park, februari 2009 en Tekira, april 2009). In lijn met de marktomstandigheden staan de nettohuuropbrengsten van deze winkelcentra onder druk door hoger dan verwachte leegstand, kortingen en exploitatie-uitgaven (marketingkosten, voorzieningen voor dubieuze debiteuren). De gemiddelde bezettingsgraad bedroeg in H1 2009 91,7% (H2 2008: 95,0%). Verleende huurkortingen maakten het eerste halfjaar van 2009 15% van de theoretische huur uit. Na een jaar is echter sprake van een verbeterende prestatie bij Adacenter en 365, dankzij actief eigen winkelcentrumbeheer, promotie- en marketingmanagement. Marketingactiviteiten zijn in Turkije erg belangrijk voor hogere bezoekersaantallen en de belangrijke gratis media-aandacht, die op haar beurt de bezoekersaantallen en daarmee de omzet weer versterkt. Dit is vooral van belang in de aanloopfase van Tekira en tijdens de herstructurering van Teras Park voor de stevige verankering van de positie van die winkelcentra. Het resultaat van de investeringen van Corio in geassocieerde deelnemingen in Turkije, in het bijzonder het 47% belang in Akmerkez GYO, staat onder druk door een combinatie van de economische recessie en de renovatie van het winkelcentrum.
Dinosaurus-evenement, Adacenter, Adapazari, Turkije
17 C O R I O H A L F J A A R B E R I C H T 2 0 0 9
VERKORTE INTERIM GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN INTERIM GECONSOLIDEERD WINST- EN VERLIESREKENING (IFRS BASIS) (€ miljoen) Noot Brutohuuropbrengsten Exploitatiekosten (inclusief servicekosten) Nettohuuropbrengsten Resultaat op verkopen Netto herwaardering beleggingen in vastgoed Beheerskosten Netto overige resultaten Resultaat voor financieringslasten Nettofinancieringslasten Resultaat geassocieerde deelnemingen Resultaat voor belasting Belastingen over resultaat Nettoresultaat voortgezette bedrijfsactiviteiten Nettoresultaat te beëindigen bedrijfsactiviteiten Nettoresultaat Minderheidsaandeel Nettoresultaat (exclusief minderheidsaandeel) Nettoresultaat per aandeel (€): - basis nettoresultaat voortgezette bedrijfsactiviteiten per aandeel - basis nettoresultaat per aandeel - verwaterd nettoresultaat per aandeel * De vergelijkende cijfers voor 30 juni 2008 zijn aangepast.
18 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
4 4 4
Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2008* 191,0 177.1 -26,1 -23.6 164,9 153.5 -0,9 0.8 -341,2 -5.0 -18,9 -14.6 -2,6 5.4 -198,7 140.1 -49,0 -61.3 -9,1 -4.0 -256,8 74.8 58,9 -4.4 -197,9 70.4 -0.6 -197,9 69.8 -1,5 – -196,4 69.8
-2,89 -2,89 -2,89
1,07 1,06 1,06
Drie maanden eindigend op 30 juni 2009 2008* 95,7 92,4 -13,6 -12,7 82,1 79,7 -0,8 -0,7 -170,9 -18,6 -9,8 -7,9 0,1 5,4 -99,3 57,9 -22,1 -33,1 -12,4 -8,4 -133,8 16,4 42,5 1,1 -91,3 17,5 – -10,0 -91,3 7,5 – – -91,3 7,5
-1,31 -1,31 -1,31
0,26 0,11 0,11
INTERIM GECONSOLIDEERD DIRECT EN INDIRECT RESULTAAT (€ miljoen) Brutohuuropbrengsten Exploitatiekosten (inclusief servicekosten) Netto huuropbrengsten Beheerskosten Bedrijfsresultaat Resultaat geassocieerde deelnemingen (direct) EBIT voortgezette bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat te beëindigen bedrijfsactiviteiten EBIT Nettofinancieringslasten Belasting over resultaat Direct resultaat Minderheidsaandeel (direct) Direct resultaat (exclusief minderheidsaandeel)
Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2008* 191,0 177,1 -26,1 -23,6 164,9 153,5 -18,9 -14,6 146,0 138,9 5,4 8,0 151,4 146,9 18,9 151,4 165,8 -49,0 -61,3 -0,5 -0,1 101,9 104,4 0,1 101,8 104,4
Drie maanden eindigend op 30 juni 2009 2008* 95,7 92,4 -13,6 -12,7 82,1 79,7 -9,8 -7,9 72,3 71,8 2,1 3,6 74,4 75,4 9,5 74,4 84,9 -22,1 -33,1 -0,2 0,5 52,1 52,3 52,1 52,3
Netto herwaardering beleggingen in vastgoed Resultaat op verkopen Resultaat geassocieerde deelnemingen (indirect) Uitgestelde belastingen Netto overige resultaten Indirect resultaat voortgezette bedrijfsactiviteiten Indirect resultaat te beëindigen bedrijfsactiviteiten Indirect resultaat Minderheidsaandeel (indirect) Indirect resultaat (exclusief minderheidsaandeel)
-341,2 -0,9 -14,5 59,4 -2,6 -299,8 -299,8 -1,6 -298,2
-5,0 0,8 -12,0 -4,3 5,4 -15,1 -19,5 -34,6 -34,6
-170,9 -0,8 -14,5 42,7 0,1 -143,4 -143,4 -143,4
-18,6 -0,7 -12,0 0,6 5,4 -25,3 -19,5 -44,8 -44,8
Nettoresultaat (inclusief minderheid)
-197,9
69,8
-91,3
7,5
Aandeelhouders Minderheidsaandeel
-196,4 -1,5
69,8 -
-91,3 –
7,5 -
1,50 -4,39 -2,89
1,58 -0,52 1,06
0,75 -2,06 -1,31
0,79 -0,68 0,11
Resultaat per aandeel (€) Gemiddeld aantal aandelen Direct resultaat Indirect resultaat Nettoresultaat * Vergelijkende cijfers voor 30 juni 2008 zijn aangepast, zie reconciliatie hieronder.
(€ miljoen) Brutohuuropbrengsten Exploitatiekosten (inclusief servicekosten) Beheerskosten Bedrijfsresultaat te beëindigen bedrijfsactiviteiten Totaal Netto herwaardering beleggingen in vastgoed Indirect resultaat te beëindigen bedrijfsactiviteiten Totaal
Zes maanden eindigend op 30 juni 2008* Reconciliatie Oud 2008 177,1 -9,9 167,2 -23,6 0,1 -23,5 -14,6 -0,1 -14,7 18,9 9,9 28,8 157,8 – 157,8 -5,0 11,9 6,9 -19,5 -11,9 -31,4 -24,5 – -24,5
Drie maanden eindigend op 30 juni 2008* Reconciliatie Oud 2008 92,4 -4,8 87,6 -12,7 -0,1 -12,8 -7,9 0,1 -7,8 9,5 4,8 14,3 81,3 – 81,3 -18,6 -3,0 -21,6 -19,5 3,0 -16,5 -38,1 – -38,1
19 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
INTERIM GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN TOTAALRESULTAAT (€ miljoen)
Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2008 69,8 – -197,9 69,8 -10,1 13,4 -82,4 3,3 -280,3 73,1
Noot Nettoresultaat toe te rekenen aan aandeelhouders Nettoresultaat toe te rekenen aan minderheidsbelangen Nettoresultaat Omrekenverschillen Effectief deel van de veranderingen in de reële waarde van de cashflow hedges Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Totaalresultaat
-196,4 -1,5 0,3 -82,7 3
INTERIM GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN EIGEN VERMOGEN (€ miljoen) Geplaatst Agio AfdekHerwaarkapitaal reserve kingsderings reserve reserve Balans per 1 januari 2008 672,5 903,0 38,3 1.202,0 Resultaatverdeling 2007 – – – 507,9 Totaalresultaat voor de periode eindigend op 30 juni 2008 – – 13,4 – Dividenden gerelateerd aan 2007 – – – – Balans per 30 juni 2008 672,5 903,0 51,7 1.709,9 Balans per 1 januari 2009 Implementatie IAS 40 Minderheidsbelang Uitgifte van aandelen Resultaatverdeling 2008 Totaalresultaat voor de periode eindigend op 30 juni 2009* Dividend gerelateerd aan 2008 Balans per 30 juni 2009
Algemene reserve 194,3 218,9
Reserve Reserve deel- omrekeningsnemingen verschillen 51,3 -10,9 74,7 –
Reserve Nettowinst eigen boekjaar aandelen -26,2 801,5 – -801,5
Minderheidsbelang – –
Totaal
3.825,8 –
– -172,3 240,9
– – 126,0
-10,1 – -21,0
– – -26,2
69,8 – 69,8
– – –
73,1 -172,3 3.726,6
672,5 – – 69,4 –
903,0 – – 158,5 –
92,0 – – – –
1.709,9 4,6 – – -396,8
240,9 – – – 233,7
126,0 – – – -76,5
-20,0 – – – –
-26,2 – – 26,2 –
-239,6 – – – 239,6
– – 36,0 – –
3.458,5 4,6 36,0 254,1 -
– 21,7 763,6
– -21,8 1.039,7
-82,7 – 9,3
– – 1.317,7
– -105,0 369,6
– – 49,5
0,3 – -19,7
– – –
-196,4 -196,4
-1,5 – 34,5
-280,3 -105,1 3.367,8
* € 246,8 mln negatief van het resultaat zal verwerkt worden in de statutaire reserves.
20 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
INTERIM GECONSOLIDEERDE BALANS (€ miljoen) Activa Beleggingen in vastgoed Beleggingen in vastgoed in ontwikkeling Investeringen in geassocieerde deelnemingen Overige beleggingen Immateriële activa (goodwill) Materiële activa Uitgestelde belastingvorderingen Totaal vaste activa
Noot 2 2 2 2
30 juni 2009 5.512,5 236,2 172,1 47,2 69,4 6,2 14,2
5.562,9 247,5 221,3 56,4 49,5 5,3 13,4 6.057,8
Overige vorderingen Overige investeringen Liquide middelen Totaal vlottende activa
131,5 56,0 3,2
Totaal activa Passiva Geplaatst kapitaal Agioreserve Overige reserves Minderheidsbelang Nettoresultaat boekjaar Totaal eigen vermogen
31 december 2008
139,2 102,1 10,8 190,7
252,1
6.248,5
6,408,4
763,6 1.039,7 1.726,4 34,5 -196,4 3
6,156,3
672,5 903,0 2.122,6 -239,6 3.367,8
Rentedragende lange leningen en schulden Personeelsregelingen Voorzieningen Uitgestelde belastingverplichtingen Financiële huur Totaal langlopende verplichtingen
2.237,0 0,9 2,6 249,7 0,6
Rentedragende korte leningen en schulden Overige verplichtingen Totaal kortlopende verplichtingen
124,3 265,6
3.458,5 2.362,9 0,8 2,4 288,0 -
2.490,8
2.654,1 96,8 199,0
389,9
295,8
Totaal verplichtingen
2.880,7
2.949,9
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
6.248,5
6.408,4
21 CORIO HALFJA ARBERICHT 2009
INTERIM GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT (€ miljoen) Operationele activiteiten Nettoresultaat voor belastingen Resultaat geassocieerde deelnemingen Nettofinancieringslasten Ongerealiseerde herwaarderingen Gerealiseerde resultaten op verkopen Afschrijvingen Mutatie overige vorderingen Mutatie overige schulden Mutatie voorzieningen Kasstroom uit bedrijfsoefening
-256,8 9,1 49,0 341,2 0,9 6,0 9,9 23,5 0,2
Financieringsactiviteiten Opname rentedragende leningen en schulden Aflossing rentedragende leningen en schulden Betaalde dividenden Uitgifte van aandelen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto mutatie liquide middelen Liquide middelen openingsbalans Liquide middelen per 30 juni
22 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
74.1 6,3 65,7 24,9 -0,8 1,1 -26,3 11,4 -0,1 183,0
Financieringslasten Financieringsbaten Betaalde belastingen Subtotaal Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringsactiviteiten Opbrengsten van verkoop beleggingen in vastgoed Opbrengsten van verkoop beëindigde bedrijfsactiviteiten Aankoop beleggingen in vastgoed Investeringen beleggingen in vastgoed Investeringen overige beleggingen Investeringen beleggingen in vastgoed in ontwikkeling Investeringen materiële vaste activa Investeringen in groepsmaatschappijen en geassocieerde deelnemingen Ontvangen dividenden Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2009 2008
Noot
-52,0 3,3 -1,3
156,3 -67,7 6,4 -1,3
-50,0 133,0
2
2 2
38,3 – -201,0 -11,9 7,3 -36,9 -3,1 – 8,8
-62,6 93,7
41,6 – -510,3 -35,8 -4,3 -163,9 -0,9 -2,5 10,5 -198,5
3 3
173,9 -265,0 -105,1 254,1
-665,6
757,3 -11,4 -172,3 – 57,9
573,6
-7,6 10,8 3,2
1,7 12,7 14,4
TOELICHTING OP DE VERKORTE INTERIM GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN ALGEMEEN Corio N.V. (hierna aangeduid als ‘Corio’ of ‘de vennootschap’) is een closed-end vastgoedbeleggingsinstelling. De vennootschap beschikt over een vergunning op grond van de Wet op het financieel toezicht (Wft). De vennootschap is gevestigd in Utrecht, Nederland. Deze verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten zijn opgesteld door de Raad van Bestuur en op 26 augustus 2009 goedgekeurd voor publicatie. Deze verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten zijn niet beoordeeld of gecontroleerd door de externe accountant.
GRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN DE CIJFERS OVEREENSTEMMINGSVERKLARING Deze verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten voor het eerste halfjaar van 2009 zijn opgesteld in overeenstemming met IAS 34, “Tussentijdse financiële verslaggeving”. De verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten dient te worden gelezen in samenhang met de jaarrekening 2008, die is opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie. WAARDERING De verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten zijn opgesteld op basis van historische kosten met uitzondering van vastgoedbeleggingen, vastgoed in ontwikkeling en derivaten, die tegen reële waarde zijn verwerkt. Tenzij anders vermeld, worden de cijfers gepresenteerd in miljoenen euro’s, afgerond tot op het eerste cijfer na de komma. SCHATTINGEN EN VERONDERSTELLINGEN De opstelling van de verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten in overeenstemming met IFRS vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die als redelijk worden beschouwd. De werkelijke uitkomsten kunnen van deze schattingen afwijken. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien, indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of in de periode van herziening en toekomstige perioden, indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de verslagperiode als toekomstige perioden. BELANGRIJKE WAARDERINGSGRONDSLAGEN De verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten voor het eerste halfjaar van 2009 hebben betrekking op de vennootschap en haar dochtermaatschappijen (tezamen aangeduid als de ‘Groep’), alsmede de belangen van de Groep in geassocieerde deelnemingen en joint ventures. Behoudens het hierna beschrevene komen de toegepaste waarderingsgrondslagen overeen met die voor de jaarrekening 2008, zoals in die jaarrekening beschreven. De belasting op baten in tussentijdse perioden wordt verantwoord op basis van het belastingpercentage dat van toepassing zou zijn op de verwachte totale winst voor het hele jaar. De volgende nieuwe standaarden, wijzigingen op standaarden en interpretaties zijn voor de eerste keer verplicht van toepassing op het boekjaar dat op 1 januari 2009 begint. • IAS 1 (herzien) Presentatie van de jaarrekening. De herziene standaard verbiedt de presentatie van baten en lasten (dat wil zeggen, niet door de eigenaar veroorzaakte wijzigingen in het vermogen) als wijzigingen in het eigen vermogen. Niet door de eigenaar veroorzaakte wijzigingen in het vermogen en door de eigenaar veroorzaakte wijzigingen dienen apart te worden gepresenteerd. De niet door de eigenaar veroorzaakte wijzigingen in het vermogen dienen in een resultaatoverzicht te worden verantwoord. Aan de entiteit wordt de keuze gelaten om ofwel één totaaloverzicht op te stellen (het overzicht van het totaalresultaat) ofwel twee overzichten (de winst- en verliesrekening in combinatie met een apart overzicht van het totaalresultaat). De Groep heeft gekozen voor twee aparte overzichten, een winst- en verliesrekening en een overzicht van het totaalresultaat. De verkorte interim geconsolideerde financiële overzichten zijn opgesteld in overeenstemming met de herziene vereisten met betrekking tot informatieverschaffing. 23 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
• IFRS 8, Operationele segmenten. IFRS 8 vervangt IAS 14 Gesegmenteerde informatie. Volgens de vereiste ‘managementbenadering’ dient gesegmenteerde informatie te worden gepresenteerd op dezelfde basis als bij interne rapportages. Over de bedrijfssegmenten wordt gerapporteerd op vergelijkbare wijze als in de interne rapportages aan de Raad van Bestuur. • In de herziene versie van IAS 23 Financieringskosten verdwijnt de bestaande keuzemogelijkheid om financieringskosten onmiddellijk als last te verantwoorden of te activeren. Volgens de herziene voorschriften dient een entiteit de financieringskosten die direct toerekenbaar zijn aan de acquisitie, constructie of productie van een in aanmerking komend actief te activeren als onderdeel van de kosten van dat actief. In overeenstemming met de overgangsbepalingen zal de Groep de herziene IAS 23 toepassen op in aanmerking komende activa waarvoor financieringskosten op of na de verplichte datum van inwerkingtreding worden verantwoord. • IAS 40 is gewijzigd voor vastgoed in ontwikkeling voor toekomstig gebruik als belegging binnen de definitie ‘belegging in vastgoed’. Hierdoor valt vastgoed in ontwikkeling binnen het bereik van IAS 40 en wordt dit tegen reële waarde gewaardeerd; dit viel eerder binnen het bereik van IAS16 en werd tegen kostprijs gewaardeerd. Door de wijziging in de waardering is er in het beginsaldo per 1 januari 2009 een toename van € 4, 6 mln direct in het eigen vermogen opgenomen. Aanpassing van de vergelijkende cijfers is geen vereiste in de herziene IAS 40. Corio past de volgende IFRS-standaarden en interpretaties nog niet toe. Corio zal deze uiterlijk toepassen per de datum dat dit verplicht is. Geen van deze nieuwe standaarden of interpretaties zal naar verwachting invloed hebben op het eigen vermogen en het resultaat in het geconsolideerde financiële bericht. • IFRS 3/IAS 27 zijn op verschillende punten herzien. De belangrijkste wijzigingen betreffen de verantwoording van minderheidsbelangen, gefaseerde acquisities en mutaties in bestaande belangen. IFRS 3/IAS 27 treedt in werking voor boekjaren die beginnen op of na 1 juli 2009. Corio zal derhalve per 1 januari 2010 tot toepassing overgaan.
1 – GESEGMENTEERDE INFORMATIE De Raad van Bestuur evalueert de interne rapportage van de Groep, op basis waarvan de resultaatontwikkeling wordt beoordeeld en de middelen worden toegekend. Op basis van die rapportage heeft de Raad van Bestuur de operationele segmenten bepaald en wordt het bedrijf beoordeeld vanuit zowel geografisch als zakelijke perspectief. Vanuit zakelijk perspectief beoordeelt de Raad van Bestuur de resultaatontwikkeling van de sectoren retail, kantoren en bedrijfsruimten. Geografisch beoordeelt de Raad van Bestuur de resultaatontwikkeling in Nederland, Frankrijk, Italië, Spanje en Turkije. De Raad van Bestuur beoordeelt de resultaatontwikkeling van de operationele segmenten op basis van de nettohuuropbrengsten, vermogenswinsten/-verliezen op vastgoedbeleggingen, beheerskosten en belastingen. In deze waarderingsbasis worden de administratieve kosten voor de holding niet meegenomen. Overige baten en lasten en financieringsbaten en lasten worden niet meegenomen in het resultaat voor ieder bedrijfssegment dat door de Raad van Bestuur wordt geëvalueerd. Daarnaast worden de balansposten vastgoedbeleggingen, vastgoed in ontwikkeling voor toekomstig gebruik als vastgoedbelegging en investeringen in geassocieerde deelnemingen en overige investeringen per operationeel segment geëvalueerd. Overige aan de Raad van Bestuur verschafte informatie wordt gewaardeerd op een manier die overeenstemt met de gehanteerde methode in de jaarrekening.
24 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
SECTORALE SEGMENTATIE (€ miljoen) Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 Brutohuuropbrengsten Exploitatiekosten (inclusief servicekosten) Nettohuuropbrengsten Resultaat op verkopen Netto herwaardering beleggingen in vastgoed Beheerskosten Overige lasten Resultaat voor financieringslasten Nettofinancieringslasten Resultaat geassocieerde deelnemingen Resultaat voor belasting Belasting over resultaat Nettoresultaat Minderheidsaandeel Nettoresultaat (exclusief minderheidsaandeel) Zes maanden eindigend op 30 juni 2008 Brutohuuropbrengsten Exploitatiekosten (inclusief servicekosten) Nettohuuropbrengsten Resultaat op verkopen Netto herwaardering beleggingen in vastgoed Beheerskosten Overige lasten Resultaat voor financieringslasten Nettofinancieringslasten Resultaat geassocieerde deelnemingen Resultaat voor belasting Belasting over resultaat Nettoresultaat 30 juni 2009 Beleggingen in vastgoed Beleggingen in vastgoed in ontwikkeling Investering in geassocieerde deelnemingen en overige Niet toegerekende activa Totaal activa Totaal verplichtingen 31 december 2008 Beleggingen in vastgoed Beleggingen in vastgoed in ontwikkeling Investering in geassocieerde deelnemingen en overige Niet toegerekende activa Totaal activa Totaal verplichtingen
Winkels
Kantoren
Bedrijfsruimten
171,7 -23,5 148,2 -0,1 -306,3 -18,1
16,7 -2,4 14,3 0,3 -29,9 -0,7
2,6 -0,2 2,4 -1,1 -5,0 -0,1
-176,3
-16,0
-3,8
-9,1 -185,4
-16,0
-3,8
-185,4
-16,0
-3,8
-185,4
-16,0
-3,8
158,5 -20,9 137,6 0,8 9,6 -13,1
32,5 -5,1 27,4
8,2 -0,9 7,3
-26,2 -1,2
-7,9 -0,2
134,9
–
-0,8
-4,0 130,9
– –
-0,8
130,9
–
-0,8
5.119,2 221,7
342,7 13,5
50,6 1,0
Geconsolideerd Niet toegerekend Totaal
Te beïndigen bedrijfsactiviteiten Voortgezette Bedrijfsbedrijfsact. Kantoren ruimten Totaal Total
191,0 -26,1 164,9 -0,9 -341,2 -18,9 -2,6 -198,7 -49,0 -9,1 -256,8 58,9 -197,9 -1,5 -196,4
191,0 -26,1 164,9 -0,9 -341,2 -18,9 -2,6 -198,7 -49,0 -9,1 -256,8 58,9 -197,9 -1,5 -196,4
-2,6 -2,6 -49,0 -51,6 58,9 7,3 -1,5 8,8
5,4 5,4 -61,3 -55,9 -4,4 60,3
178,4 321,4
5.107,4 232,6
394,8 14,0
60,7 0,9
228,3 369,7
199,2 -26,9 172,3 0,8 -24,5 -14,5 5,4 139,5 -61,3 -4,0 74,2 -4,4 69,8
17,0 -2,5 14,5
5,1 -0,8 4,3
22,1 -3,3 18,8
-16,1 0,2
-3,4 -0,1
-19,5 0,1
-1,4
0,8
-0,6
-1,4
0,8
-0,6
-1,4
0,8
-0,6
177,1 -23,6 153,5 0,8 -5,0 -14,6 5,4 140,1 -61,3 -4,0 74,8 -4,4 70,4
5.512,5 236,2
5.512,5 236,2
178,4 321,4 6.248,5 2.880,7
178,4 321,4 6.248,5 2.880,7
5.562,9 247,5
5.562,9 247,5
228,3 369,7 6.408,4 2.949,9
228,3 369,7 6.408,4 2.949,9
25 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
GEOGRAFISCHE SEGMENTATIE (€ miljoen) Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 Brutohuuropbrengsten voortgezette bedrijfsactiviteiten Brutohuuropbrengsten te beëindigen bedrijfsactiviteiten Brutohuuropbrengsten
Nederland
Frankrijk
Italië
Spanje
Turkije
Overig
Geconsolideerd
70,5 – 70,5
62,7 – 62,7
34,9 – 34,9
16,1 – 16,1
6,5 – 6,5
0,3 – 0,3
191,0 – 191,0
Zes maanden eindigend op 30 juni 2008 Brutohuuropbrengsten voortgezette bedrijfsactiviteiten Brutohuuropbrengsten te beëindigen bedrijfsactiviteiten Brutohuuropbrengsten
72,0 22,1 94,1
53,8 – 53,8
32,6 – 32,6
16,8 – 16,8
1,6 – 1,6
0,3 – 0,3
177,1 22,1 199,2
30 juni 2009 Beleggingen in vastgoed Beleggingen in vastgoed in ontwikkeling Investeringen in geassocieerde deelnemingen en overige Niet toegerekende activa Totaal activa
1.850,3 83,6 – – 1.933,9
1.835,0 94,5 – – 1.929,5
1.060,1 2,5 – – 1.062,6
568,7 1,4 – – 570,1
186,5 40,5 178,4 – 405,4
11,9 13,7 – 321,4 347,0
5.512,5 236,2 178,4 321,4 6.248,5
31 december 2008 Beleggingen in vastgoed Beleggingen in vastgoed in ontwikkeling Investeringen in geassocieerde deelnemingen en overige Niet toegerekende activa Totaal activa
1.911,1 74,9 – – 1.986,0
1.972,7 110,5 – – 2.083,2
1.124,7 3,6 – – 1.128,3
480,8 1,3 – – 482,1
61,4 43,7 228,3 – 333,4
12,2 13,5 – 369,7 395,4
5.562,9 247,5 228,3 369,7 6.408,4
26 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
2 – BELEGGINGSPORTEFEUILLE Het verloopoverzicht in de beleggingsportefeuille zijn: (€ miljoen)
Beleggingen in vastgoed
Beleggingen in vastgoed in ontwikkeling
Balans per 1 januari 2009 5.562,9 IAS 40 bijstelling – Aankopen 235,3 Investeringen 11,9 Geactiveerde interest – Overdracht 63,3 Desinvesteringen -38,3 Netto herwaardering (incl. winst op verkopen) -321,9 Overig -0,7 30 juni 2009 5.512,5
247,5 4,6 – 32,3 4,6 -32,5 – -20,2 -0,1 236,2
Investeringen in geassocieerde deelnemingen en overige 228,3 – – – – -30,8 – – -19,1 178,4
Totaal
6.038,7 4,6 235,3 44,2 4,6 0,0 -38,3 -342,1 -19,9 5.927,1
De overage invsteringen hebben betrekking op investeringen in SAF Cgi A.S., Turkije voor in total € 6,2 mln per 20 juni 2009.
3 – EIGEN VERMOGEN Op 30 juni 2009, bestond het aandelenkapitaal uit 76.363.025 volgestorte aandelen (31 december 2008: 67.252.184). De aandeelhouders hebben recht op de dividenden die regelmatig uitgekeerd worden en zij hebben recht op het uitbrengen van stemmen op algemene vergaderingen van Corio. GEPLAATST KAPITAAL Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 120 miljoen aandelen met een nominale waarde van € 10. Per 30 juni 2009, zijn 76.363.025 aandelen geplaatst (31 december 2008: 67.252.184). Het aantal geplaatste aandelen is toegenomen door de uitkering van dividend in aandelen op 6 mei 2009 (2.168.748 shares) en door de uitgifte vandelen op 9 juni 2009 (6.942.093 aandelen). RESERVE EIGEN AANDELEN De reserve eigen aandelen omvat de kostprijs van de aandelen Corio die door de Groep worden gehouden. Corio hield per 30 juni 2009 geen eigen aandelen (31 december 2008: 998.482). Deze waren in 2001 gekocht voor € 26,20 per aandeel en ze zijn op 9 juni 2009 verkocht voor € 32,50 per aandeel. De opbrengst is onderdeel van het eigen vermogen. DIVIDEND Corio heeft aandeelhouders over het boekjaar 2008 een dividend aangeboden van € 2,64 per aandeel in contanten, na aftrek van dividendbelasting van 15% of geheel in aandelen, ten laste van de agioreserve, met dien verstande dat in verband met de fiscale betalingsverplichting maximaal 40% van het totale dividend in aandelen kon worden uitgekeerd. De aandeelhouders hebben gekozen voor een uitkering van 63% van het totale dividend in aandelen. Vanwege de fiscale restricties hebben aandeelhouders die voor een uitkering in aandelen hadden gekozen het stockdividend op pro rata basis ontvangen (40/63). Het resterende deel is in contanten uitgekeerd, na aftrek van 15%. In deze context zijn in totaal 2.168.748 aandelen uitgegeven.
4 – NETTORESULTAAT PER AANDEEL NETTORESULTAAT VOORTGEZETTE BEDRIJFSACTIVTEITEN TOE TE REKENEN AAN AANDEELHOUDERS (€ miljoen) Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2008 Nettoresultaat voortgezette bedrijfsactiviteiten -197,9 70,4 Minderheidsaandeel 1,5 Nettoresultaat van voortgezette bedrijfsactiviteiten toe te rekenen aan aandeelhouders -196,4 70,4 Gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen (miljoen) 67,89 66,25 Basis nettoresultaat per aandeel van voortgezette bedrijfsactiviteiten (€) -2,89 1,06 Het verwaterde nettoresultaat (per aandeel) van voortgezette bedrijfsactiviteiten is gelijk aan bovengenoemde nettoresultaat per aandeel van voortgezette bedrijfsactiviteiten. 27 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
NETTORESULTAAT TOE TE REKENENEN AAN AANDEELHOUDERS GEWOGEN GEMIDDELDE AANTAL AANDELEN (€ miljoen) Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2008 Nettoresultaat toe te rekenen aan aandeelhouders -196,4 69,8 Gewogen gemiddelde aantal aandelen (miljoen) 67,89 66,25 Basis nettoresultaat per aandeel (€) -2,89 1,05 Het verwaterde nettoresultaat per aandeel is gelijk aan bovengenoemde nettoresultaat per aandeel.
NETTORESULTAAT TOE TE REKENEN AAN AANDEELHOUDERS GEBASEERD OP TOTAAL AANTAL UITSTAANDE AANDELEN (€ miljoen) Zes maanden eindigend op 30 juni 2009 2008 Nettoresultaat toe te rekenen aan aandeelhouders -196,4 69,8 Totaal aantal uitstaande aandelen (miljoen) 76,36 66,25 Basis nettoresultaat per aandeel (€) -2,57 1,05 Het verwaterde nettoresultaat per aandeel is gelijk aan bovengenoemde nettoresultaat per aandeel.
5 - BEDRIJFSCOMBINATIES SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE ACQUISITIES VAN DEELNEMINGEN IN DE ZES MAANDEN EINDIGEND OP 30 JUNI 2009 (€ miljoen) Bedrijfsnaam Acquisitie datum % eigendom Betaald Winkelcentrum Tekira, Tekirdag* 7 april 2009 100% 38,0 Winkelcentrum Príncipe Pío Gestion S.A., Madrid 25 juni 2009 95% 52,8 Winkelcentrum Teras Park, Denizli* 13 februari 2009 51% 40,4 Totaal 131,2
Goodwill 4,6 13,0 5,2 22,8
* Voorlopige berekening
SAMENVATTING BALANS Boekwaarden vóór de verwerving zijn op basis van de toepassingen zijnde IFRS direct voorafgaand aan de feitelijke acquisitie bepaald. De op acquisitiedatum opgenomen waarde van de activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen betreft de geschatte reële waarde op basis van de door Corio gehanteerde grondslagen. Saldo activa en verplichtingen van bedrijfscombinaties op overnamedatum: (€ miljoen) Beleggingen in vastgoed Overige vorderingen Liquide middelen Leningen Uitgestelde belastingverplichtingen Overige passiva Saldo activa passiva Minderheidsbelangen Goodwill Betaald
28 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
Boekwaarde 177,5 27,5 2,7 -94,1 – -33,4 80,2 – – –
Reële waarde correctie 88,0 -0,2 – – -21,1 -2,6 64,1 – – –
Opgenomen waarden 265,5 27,3 2,7 -94,1 -21,1 -36,0 144,3 35,9 22,8 131,2
OVERIGE INFORMATIE Euronextcode/ISIN-code NL0000288967; Fondscode 28896; Bloomberg CORA NA; Reuters COR.AS; Datastream H:VIB Dit bericht bevat op de toekomst gerichte informatie met betrekking tot de financiële positie, plannen en doelstellingen, activiteiten en de marktomstandigheden waarin de vennootschap opereert. Toekomstgerichte verklaringen en prognoses houden naar hun aard risico’s en onzekerheid in, aangezien deze betrekking hebben op bekende en onbekende gebeurtenissen en omstandigheden die zich in de toekomst al dan niet zullen voordoen. De toekomstgerichte verklaringen en prognoses in dit halfjaarbericht zijn gebaseerd op de huidige inzichten en aannames van het management. De feitelijke resultaten en ontwikkelingen kunnen afwijken van de verwachtingen onder invloed van factoren zoals de algemene economische omstandigheden, resultaten op de financiële markten, veranderingen in de rentestand en valutakoersen, wijzigingen in de wet en regelgeving en in het beleid van overheden en/of toezichthouders. Dit is een vertaling van het Engelse bericht; het Engelse bericht is leidend. VRAGEN Voor vragen kunt u contact opnemen met de afdeling Investor Relations:
[email protected] or +31 (0) 30 282 93 43 CORIO N.V. Jacobsweerd, St. Jacobsstraat 200, 3511 BT Utrecht Postbus 8243, 3503 RE Utrecht, Nederland T +31 (0) 30 234 64 64, F +31 (0) 30 281 72 31 E
[email protected], I www.corio-eu.com CORIO NEDERLAND Jacobsweerd, St. Jacobsstraat 200, 3511 BT Utrecht Postbus 8243, 3503 RE Utrecht, Nederland T +31 (0) 30 234 64 64, F +31 (0) 30 233 35 78 E
[email protected], I www.corio-eu.com CORIO FRANCE Tour Exaltis, 61, rue Henri Régnault 92075 Paris La Défense cedex, Frankrijk T +33 (0) 1 474 53 000, F +33 (0) 1 474 55 850 E
[email protected], I www.corio-eu.com CORIO ITALIA Via Fabio Filzi 25/a 20124 Milan, Italië T +39 026 69 63 49, F +39 026 69 77 11 E
[email protected], I www.corio-eu.com CORIO ESPAÑA C/ María de Molina, 40–8a plta 28006 Madrid, Spanje T +34 91 426 17 77, F +34 91 435 56 44 E
[email protected], I www.corio-eu.com CORIO TÜRKIYE KANYON Ofis Blok Büyükdere Cad. No:185 Kat 18 Levent, Istanbul - 34394 TR, Turkije T + 90 212 371 30 00, F + 90 212 353 54 42 E
[email protected], I www.corio-eu.com
29 CORIO HALFJAARBERICHT 2009
WWW.CORIO-EU.COM