ZESDE LEER~AAR
Een kipstrip 1. Ei, ei, ei, wat een eil Elke alinea hieronder wordt voorafgegaan door een letter van het alfabet. Schrijf de passende letter bij de tekening die ermee overeenstemt. A. De eieren worden in rekken geplaatst en naar een pakstation gevoerd. Daar worden ze met een computer doorgelicht. De machine verwijdert de gebroken of bevuilde eieren. B. Het leven van een legkip of leghen begint in een 'vermeerderingsbedrijf'. Er worden speciale kippenrassen gekweekt voor de eierproductie. De haan bevrucht de kippen die de broedeieren leggen. In een broedmachine worden die eieren in 21 dagen uitgebroed. De vrouwelijke kuikens worden uitgezocht om op te groeien tot leghen. C. Een ander soort kippenstal is de 'kooi'. Deze kan vergeleken worden met een soort 'flatgebouw'. Daarin wonen telkens een aantal kippen samen in hun appartement waar ze beschikken over een scharrelruimte, zitstokken en een plaatsje met een legnest. Natuurlijk is er volop eten en drinken aanwezig. D. Een kuiken is zeer nieuwsgierig en scharrelt meteen rond op zoek naar eten en drinken. Bij de opfokker blijft het 18 weken. In die tijd groeit het op tot een gezonde, jonge legkip. E. De sorteermachine verdeelt de eieren volgens gewicht en kwaliteit. Eieren van klasse A zijn voor consumptie. Eieren van klasse B worden verwerkt in mayonaise, koekjes, pasta, gebak en zelfs in shampoo. Ten slotte worden de eieren van een stempel met code voorzien. F. De eieren rollen vanzelf uit de legnesten en gaan via een transportband naar een verzamelplaats. Op die manier worden de kippen niet gestoord op hun nesten. G. Van de opfokstal gaat het naar de scharrelstaJ. In een scharrelstal kunnen de kippen vrij rondlopen en leggen ze scharreleieren. Kippen die ook naar buiten in een weiland kunnen lopen, leggen eieren van 'vrije uitloop'. H. Heb je eieren gekocht, bewaar ze dan in de koelkast. Zo blijven ze ongeveer 4 weken in topconditie. Smakelijkl I. Gesorteerd en voorzien van een stempel, worden de eieren verpakt in doosjes van 4, 6, 10, 12, 20 of 24 eieren en naar de buurtwinkel of het warenhuis gevoerd. Heel wat eieren komen in het buitenland terecht.
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 1
Een kipstrip
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 2
I I
Wat was er eerst, de kip of het ei?
ffJJ!! rm
Doelen
Stellingenspel •
e~n standpunt innemen en dit op een assertieve wijze verantwoorden met eigen argumenten;
•
bereidheid ontwikkelen om de argumenten van anderen af te wegen tegen de eigen visie.
De kinderen vullen nu eerst de overgebleven ballonnetjes in. In de groep wordt het onderwerp even kort besproken. Dan worden ze voor de keuze gesteld: wie vindt dat het ei er als eerste was zet zich links; wie vindt dat het de kip was, rechts. (of een andere groeperingswijze bv. met het gebruik van groene en rode kaartjes) Over en weer geven de kinderen om beurten argumenten om hun keuze te verantwoorden. Er moet geluisterd worden naar elkaar. Het komt erop aan cre~tief te denken rond dit onderwerp. Na enkele argumentaties krijgen kinderen de kans om van kamp te veranderen. Dit moeten ze wel motiveren. Het stellingenspel stopt wanneer de argumenten zijn opgebruikt. Er volgt een evaluatie van het spel: is er een definitieve waarheid rond deze stelling? Zijn de kinderen erin geslaagd hun stelling te verdedigen met goede of goedgevonden argumenten? Voor wie wil weten wat de wetenschap zegt ... kip en ei - zesde leerjaar - pagina 5
Wat was er eerst, de kip of het ei?
"EERST HET EI, DAN DE KIP" Genetisch materiaal kan niet evolueren tijdens het leven van een levend organisme. om die reden moet de eerste vogel die een kip werd, eerst hebben bestaan in de hoedanigheid van een embryo in het ei. Met dat argument staaft de wetenschapper zijn stelling. De wetenschapper in kwestie is John Brookfield, professor in genetische ontwikkeling aan de Universiteit van Nottingham. Hij stelt: "Wij kun11en zonder enige twijfel besluiten dat de eerste levende materie, die deel uitmaakt van dat soort, een ei moet zijn. Het ei was er noodzakelijkerwijs voor de kip." Wetenschapsfilosoof David papineau steunt Brookfield hierin. Hij meent dat de eerste kip moet gekomen zijn uit een ei, uitgebroed door een ander wezen. Maar het ging volgens hem wel degelijk om een kippenei, omdat het ei het embryo van een kip bevatte. DE STANDAARD
kip en ei -zesd e IeefJaar. pagina 6
f0l! ~
De bisschop en de boskip ~
00
De biSSC.~OPe••
2e kree9 ee" plekje ke•••elko09, koudt iederee" i" 't 009, doet a,eel k"ap a,aar "ieuwe taak, draait e" keert, •••aar •••ikt ookraak •••
Plotseli"9 werd de ko"d keel ta •••, De bissCa,opkrij9t, zoals belooÇd, wist "iet wat a,e•••o'lerkwa.... zO" dagelOks eitje •••op a,et a,ooÇd/
DoorJa••wouters Uit: De roesti~e ridder, Abiftlo
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 7
De bisschop en de boskip
~.LW
verwerking: Doelen Lees zelf het gedicht voor. Laat het lezen als rollenspel: een verteller, een bisschop, een kip en een hond. Stel de kinderen voor in groepjes het gedicht expressief voor te dragen. Hiervoor kunnen ze vooraf een tijdje oefenen. Verwerk het tot een toneeltje als het voorlezen goed meevalt. Eventueel organiseer je een voorstelling voor de jongere klassen.
•
genieten van de inhoud en het woordenspel in een gedicht;
•
het gedicht expressief in leesbeurten
•
brengen voor de klas
of in groep;
het vers visueel voorstellen stripverhaal.
Beeldopvoeding: Verwerk het verhaal tot een stripverhaal waarbij iedere leerling één of meer plaatjes tekent. Maak afspraken i.v.m. formaat, personages, kleuren, achtergronden, spreeklussen en lettertype.
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 8
als een
Klein maar fijn, ei-vol voedingstoffen Doelen Elk ei bezit een bron van vitamine A, B1, B2, B12, 0, E en K en van jjmr, vooral in de • lezend vernemen dat een ei heel wat eidooier. belangrijke voedingsstoffen bevat; Het eiwit van een ei bevat enkel eiwitten en • door gericht lezen, de voedingsstoffen in een water. rooster terugvinden. Ons lichaam heeft eiwitten nodig voor de opbouwen het onderhoud van weefsels. Er komen verschillende soorten eiwitten voor: plantaardige eiwitten in graanproducten en groenten, dierlijke eiwitten in melkproducten, vlees, vis en eieren. Eieren leveren hoogwaardige eiwitten. Dit wil zeggen dat de eiwitsamenstelling van eieren het best voldoet aan de eiwitbehoefte van het menselijk lichaam. Vooral in de dooier bevat een ei vetten en cholesterol. Onze lever produceert zelf cholesterol. noodzakelijk voor ons lichaam. Krijgen we via voedsel wat meer cholesterol binnen dan maakt de lever er wat minder aan en omgekeerd. Een ei bevat weinig calorieën 1 Een ei is puur natuurl Het kan gemakkelijk en goedkoop eens een portie ~ of vis vervangen. Breng veel variatie in wat je dagelijks eetl De actieve voedingsdriehoek toont ons alle groepen voedingsmiddelen van veel naar minder te gebruiken, waarmee we in evenwicht een lekkere ei-maaltijd kunnen aanvullen. In een ei zitten geen koolhydraten en geen vezels, daarvoor hebben we graanproducten, aardappelen, fruit en groenten nodigl
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 9
Klein maar fijn, ei~volvoedingstoffen Doorstreep in het rooster de onderlijnde woorden van bovenstaande tekst. Zoek horizontaal, verticaal, schuin naar beneden en schuin naar boven; ij is één vakje. Sommige doorstreepte woorden liggen over elkaar. Als je al de onderlijnde woorden doorstreept hebt, blijven er afzonderlijke letters over. Met deze letters kun je gewoon het rooster rij per rij van links naar rechts doorlopen en de zin onderaan vinden.
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 10
Une omelette de gags Zet de juiste Franse zin bij de tekeningen:
Doelen
• Ouah! Je suis amoureuse de ce coq! • Ça alors! Une poule préhistoriquel • 11 est presque prêt, mon manteau7
•
bij een tekening de juiste Franse tekst noteren;
•
Franse woordenschat
uitbreiden
en
inoefenen.
• Coq au vin. • Je vais déménager.
----Coct~o...--.-....._-
--
--::::---,...,....."
1;;f.v
:te.cJ: f~U8 ft~
=mem
71»mJ:ëcm
!
Ken je nu de Franse vertaling van: I I • verhuiZene_?et, • een haan (~~ 4L....- rL<----------
:~:n~~~ --=ie,:(11
"ï
.
• v~?r~istorisch fté1?hkYa J,J£ • miJn Jas man 7'l7nIQ/ia,f,. • Ik ben verliefd (VrOUWelijk)tie ."u~ • Verdorie! -!4- Q ~ •••I --Is hij bijna k1aar7 lltei"e
!!~ ~~t
· V
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 11
Jt:.J
I
aQ71DU~"oe.
-."...
f.n~:'J: 1
Kipbereidingen Doelen •
de woordenschat begrijpen kippensoep
•
van kippenrecepten
en aan de hand daarvan kunnen bereiden;
berekeningen hoeveelheden,
uitvoeren
van benodigde
verhoudingen,
kostprijs en
verkoopprijs;
Maak in de klas kippensoep klaar met het snelrecept van Radio 2.
•
de voedingsmiddelen
in de juiste groep van de
actieve voedingsdriehoek
Voor 8 personen: breng 2 I water aan de kook en voeg 2 blokjes kruidenbouillon en 200 g in blokjes gesneden kipfilet toe. Laat 10 min. koken. Spoel een bosje verse peterselie en versnipper deze met een schaar boven de soep. Voeg 30 g vermicelli toe en laat nog 5 min. koken. Was voorzichtig 100 g verse champignons, snijd ze in plakjes en laat ze nog 5 min. meekoken. Voor je aan de slag kan gaan, moet je berekenen hoeveel je van elk ingrediënt nodig hebt voor een soepje waarvan alle leerlingen en de leerkracht kunnen proeven. let bij de aankopen op de hoeveelheden vermeld op de verpakkingen. Je mag afronden: een beetje meer of minder van een ingrediënt, in verhouding voor 16, 24... personen, kan best. Vind je een kookpot die groot genoeg is? Je kunt ook soep voor heel de school bereiden, voor een feest, voor een goed doel •.. Serveer met stokbroodl Welke en hoeveel ingrediënten heb je nodig? Voor welke prijs kun je een kopje soep verkopen?
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 12
kunnen p'a~tsen.
Kipbereidingen
e
a
0
cc,
In deze recepten zijn verschillende groepen van de actieve voedingsdriehoek vertegenwoordigd. Schrijf telkens de letters van de ingrediënten van a tot p in het schema van de actieve voedingsdriehoek. Lees de recepten. Hoe staat het er? • kippenborst ontdaan van vel en borstbeen: ~.- P.-aJ.. _ .~p~ndij:~~~~,t~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~• door verhittingh,et vet gaar maken: ~-2Jn_----,--.---_ • zachtjes pruttelend in kokend water gaar worden: • aandikken door verdamping: ~U_ttQ"')_------------_ • sneetjes: ~!lOiè_4-----------.:"-_---------------• op smaak b/engin met peper en zout: __ &_-tI_I_,'l_;_m _
_:d_t_1cl_d-p):-em.--.-----------
• koudbereide saus voor salades: _ ..•. d_1:.""'p_M_im•.•• ag;_------------• 20 cl: ", Jf V
kip en ei - zesde leerjaar - pagina 14
_
_
