Gunilla Kleiverda Gynaecoloog Flevoziekenhuis Almere
Kennismaking wie rapporteert? Wat is de OTB? Historie en politieke aspecten Methoden Discussie: de toekomst van de OTB
Wie rapporteert?
Achtergrond / verwachtingen / vragen
Een behandeling die plaats vindt voordat een vrouw 17 dagen over tijd is Geen vijf dagen bedenktijd Zowel medicamenteuze behandeling als curettage mogelijk Een behandeling die al/niet onder de abortuswet valt
1971 Lewis BMJ (Menstrual Regulation) Met dunne canule uterus leegzuigen Ook in Nederland aanvankelijk idee om menstruatiebloed weg te zuigen -> minder last van menstruatie -> tegelijkertijd eventuele zwangerschap weggezogen 1974: OTB MR70, den Haag, Zwolle
Maximaal 16 dagen overtijd Bij bimanueel onderzoek uterus niet vergroot Leegzuigen baarmoeder met Karman canule zonder dilatatie Om onnodige behandelingen te voorkomen: eerst HCG Innesteling nog niet voltooid Na enkele minuten naar huis (itt curettage) Minder belastend (Stimezo 1986) (Geen voorafgaand echo-onderzoek) Wibaut (1987): De OTB, zeer vroege abortus of late interceptie?
Eind 1984: Inspectie: wachttijd van 5 dagen, want OTB valt onder de wet 1985/1986: geschil onopgelost 1987: Inspectie legt probleem voor aan Minister van VWS Wibaut (1987): De OTB, zeer vroege abortus of late interceptie?
Antwoord Minister Brinkman Na overleg met mijn ambtsgenoot van Justitie, waarbij ik mij andermaal heb verdiept in de wetsgeschiedenis terzake van dit onderwerp, ben ik tot de slotsom gekomen dat in algemene termen de overtijdbehandeling niet onder de werking van de Wet afbreking zwangerschap valt. Verwezen zij naar de Memorie van van Antwoord Antwoord aan aan uw uw Kamer Kamer (Kamerstukken II, 1979/1980, 15475, nr. 6, blz. 42 en 61) en naar de Nadere Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer (Kamerstukken I, 1980/198, 15475, nr. 59d, blz. 7). Ik wil niet verhelen dat ik mij aanvankelijk aangesproken voelde door het standpunt van de Hoofdinspecteur, zoals ook valt af te leiden uit mijn antwoord op schriftelijke vragen van de heer Van Dis d.d. 1 mei 1986 (Aanh. 845). De wetsgeschiedenis laat echter geen andere conclusie toe dan ik hierboven heb weergegeven. Van overtijdbehandeling is slechts sprake indien deze behandeling plaatsheeft voor het verstrijken van 16 dagen overtijd zijn (Tweede Kamer, Vergaderjaar 1986-1987, 18386, nr. 25).
2000 Abortuspil Mifepriston (Mifegyne) in Nederland geregistreerd -> ook medicamenteuze OTB mogelijk Evaluatie WAZ (eind 2005): advies om OTB onder de WAZ te brengen, wel flexibilisering bedenktijd
Zwangerschapstesten tegenwoordig meer betrouwbaar Zwangerschap itt 1985 altijd aangetoond (ook met echo) Geen reden voor uitzonderingspositie Artikel Wibaut dus niet goed gelezen (in Nederland nooit OTB zonder + HCG)
Brief naar abortusklinieken en ziekenhuizen (juni 2006) -> OTB onder de wet (maw, ineens een andere interpretatie van de wet) -> vanaf nu 5 dagen bedenktijd
Women on Waves, NGvA, NVOG, Stisan, Casa en Bloemenhove: Onrechtmatig om zonder wetswijziging ineens andere interpretatie aan de wet te geven Zie eerdere uitspraak Minister Brinkman Zie eerdere uitspraak Hoge Raad Zie eerdere uitspraak Raad van State
Ross van Dorp trekt maatregel in (juli 2006) en stelt dat onderzoek nodig is of wetswijziging nodig is Onderzoek Maastricht: wetswijziging niet nodig Ross-van Dorp (demissionair, dec 2006): vanaf nu valt de OTB onder de wet . Regeerakkoord: OTB onder WAZ brengen Beleidsbrief ethiek: (sept 2007) OTB onder de WAZ brengen, een aantal juridische aspecten moet nog worden uitgezocht .
De OTB valt niet onder de WAZ Wetswijziging is nodig om de OTB onder de WAZ te brengen Gezien afpraken regeerakkoord geen wetten over gevoelige onderwerpen te wijzigen, lijkt (spoedige) wetswijziging onwaarschijnlijk Kennelijk levert ook wijziging via AMvB problemen op . Het is onwaarschijnlijk dat de OTB spoedig onder de WAZ gaat vallen
Wat betreft de mogelijkheid om bij de huisarts een abortuspil in de overtijd-periode voor te schrijven is er sprake van een misverstand. Zowel de overtijdbehandeling als abortus volgens de WAZ mag ook nu alleen plaatsvinden in een kliniek met een vergunning. Of de overtijdbehandeling wel of niet onder de Waz valt maakt hiervoor niet uit. De abortuspil is bedoeld een zwangerschap af te breken en de toepassing ervan valt daardoor onder de WAZ." AO van 28 februari (PG/E-2833913)
Waarom stelt Bussemaker dat OTB alleen mag in kliniek met vergunning? Kennelijk meent zij dat hier artikel 296 van Wetboek van Strafrecht van toepassing is Hij die een vrouw een behandeling geeft, terwijl hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat daardoor zwangerschap kan worden afgebroken, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaar en zes maanden of geldboete van de vierde categorie. Niet strafbaar in kliniek met WAZ-vergunning
Artikel 286 van het WvS is Artikel II van de WAZ, met andere woorden, is een onderdeel van de WAZ Daarmee geldt de strafbaarheid alleen voor behandelingen (zonder vergunning) waarvoor de WAZ geldig is, maar niet voor de OTB (zie ook Raad van State uitspraak)
Art 296: strafbaar indien geen vergunning Artikel 2 Artikel 1 Voorwaarden wanneer abortus is toegestaan, oa 5 dagen bedenktijd
1. De OTB valt niet onder de WAZ 2. De OTB zonder vergunning buiten een kliniek is niet strafbaar, want de OTB is geen abortus waarvoor de WAZ geldt Obstakel Abortuspil (nog) niet verkrijgbaar via stadsapotheek
Curettage (Karman canule)
Medicamenteus
Tm 16 dagen over tijd In abortusklinieken Alleen bij echoscopisch zichtbare zwangerschap Naarmate zwangerschap jonger, kans op doorgaande zwangerschap groter In praktijk vanaf 10-12 dagen over tijd RCOG: < 7 wk medicamenteus te prefereren boven curettage
200 mg Mifegyne (= abortuspil) Mifepristone® 800 ug Misoprostol Cytotec® 4 tabletten a 200 ug vaginaal
Blokkeert progesteron receptoren Dosering 200 mg oraal volstaat Alleen leverbaar via ziekenhuisapotheek Ook bij behandeling meningiomen
Prostaglandine-analoog Veroorzaakt uteruscontracties en dilatatie cervix Contra-indicatie : zwangerschap Werkt vaginaal beter dan oraal 4 tabletten dag na Mifepriston
Kan thuis Bloedverlies en pijn bij OTB als bij hevige menstruatie, komt meestal na 1-3 uur op gang, duurt paar uur Bloedverlies houdt gemiddeld 14 dagen aan Kans op curettage < 1 % Kans op doorgaande zwangerschap < 1% HCG controle na 3 weken noodzakelijk
Kan al direct bij positieve HCG, voordat zwangerschap zichtbaar is echoscopisch Bij zeer vroege OTB geen wachttijd itt curettage Wel pijn en bloedverlies, bewust meemaken Kans op complicaties zeer gering
Ruim 35% van de behandelingen is een OTB Ongeveer 20% daarvan vindt medicamenteus plaats
Waarom ongewenst zwanger Anticonceptie Vrijwilligheid seksueel contact Kans op SOA Bespreken opties Melden aan Inspectie
Medicamenteuze abortus buiten abortuskliniek wenselijk? Waarom niet de Mifegyne bij de drogist, met goede bijsluiter en info website?
