Grotduik speciality. Deel 1

Grotduik speciality. Deel 1.

.

1

Grotduiken in Mexico. Hoe is het allemaal zover gekomen? Tja, ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in alles wat met duiken te maken heeft. In het technisch duiken ben ik me wat meer gaan verdiepen nadat Andre overging naar een technische duikuitrusting. Andre heeft ondertussen ook zijn Tec Deep DSAT brevet en zijn Tec Trimix DSAT brevet gehaald. Ik heb het Tec Deep manual aangeschaft en ben me daar wat verder in gaan verdiepen. Op een gegeven moment hebben we besloten om wat diepe duiken in Hemmoor te maken met een deco/stage cilinder (stage) met EANx 50. Alles hebben we meerdere malen geoefend voordat we de duiken gingen maken. Ondertussen was ik, na jaren, Douwe van der Valk weer eens tegengekomen en toen we het daar over hadden, zei hij dat ik zijn dubbel tien, wing met backplate wel mocht lenen. Zo gezegd zo gedaan. Ondertussen had Rebien Bangma begin 2007 een presentatie gegeven over grotduiken, wat mij schitterend leek. Zie onderstaand artikel uit het Po(s)tvis nieuws. Op een gegeven moment heb ik een wing met harnas en backplate aangeschaft bij de Tuimelaar en even later een tweedehands dubbel zeven, 200 bar. Dus ik kon een beetje beginnen met technisch duiken.

Later volgde nog een long hoose, een dubbel twaalf, andere automaten en een nieuwe duikcomputer. Toen hebben we veel geoefend met stages, het maken van gaswissels, maken van decoduiken, door de computer erg conservatief in te stellen, zodat we de computer goed konden leren. Verder heb ik van mijn oude (lichte) 10 liter fles een stage gemaakt, compleet met stage rig.

2

Deze fles is niet zuurstofschoon, dus geen EANx50 of EANx80 erin en dus helemaal geen 100% zuurstof. Maar ik kan hem altijd vullen met EANx32 of 36. En zo kun je toch lekker wat oefenen en ervaring opdoen. In september 2007 heb ik eens een introdag grotduiken bij de Tuimelaar gevolgd, zie onderstaand artikel uit het Po(s)tvis nieuws en de interesse was zeer zeker gewekt, als die er nog niet voldoende was. Na wat overleg thuis besloten we, Andre en ik, tijdens een Noordzeeduik met de Zeester, om de full cave cursus te gaan volgen. In november heb ik nogmaals de introdag grotduiken bij de Tuimelaar gevolgd, zie onderstaand artikel uit het Po(s)tvis nieuws, maar toen hadden we de cursus al vastgelegd. Wat trouwens jammer is, dat wij nu in Mexico zitten en Rebien op de Kaap Verdische eilanden, terwijl hij de laatste jaren, altijd in de winter, in Mexico zat. Begin van dit jaar nog wat laatste aanschaffen gedaan, zoals wat spools, boltsnaps, double-enders, pocket, dunne cap enz. In januari hebben Andre en ik op een maandagavond nog in het zwembad van Smilde wat geoefend. Zoals lijnen uitleggen, jumps maken, geblindeerd zwemmen enz. Dan nog de vraag, welk pak neem ik mee? Een droogpak kan, maar dan moet je een trilaminaat hebben met een dun wolletje. Maarten adviseerde een 5 mm pak met een extra body. In eerste instantie vond ik dat overdreven, maar later bleek dat Maarten het natuurlijk bij het rechte eind had. Ik heb besloten om mijn eerste semi droog pak, 7 mm, welke inmiddels 14 jaar oud is, mee te nemen. Van de 7 mm neopreen, is inmiddels ook nog maar 5 mm over. Omdat mijn kap erg strak zit, besluit ik om deze eraf te knippen en een dunne (3 mm) cap te kopen. Mijn geweldige Metalsub HID heb ik tijdelijk met Jacob geruild voor een Dive Rite lamp. Wel iets minder licht, maar een lange brandduur en in een paar uurtjes weer vol. Bijna had ik er zelf één gekocht, aangezien dit type lamp op BOOT slechts 445 euro kostte, incl. koffer en neopreen hoesje. Maar ja, berouw komt na de zonde. Maar met de lamp van Jacob ging het ook. Echter wel wat opstartproblemen, maar dat is op 23 februari helemaal verholpen. Later bleek dat niet helemaal waar te zijn.

3

Presentatie Cave en Cavern duiken. Het begin van week 12 (2007) stond, voor sommige onder ons, in het kader van de duikvereniging “de Po(s)tvis”. Zo was er op de maandag een bestuursvergadering, gevolg door de A.L.V. op de dinsdagavond. Echter het hoogtepunt was gepland op de woensdagavond. Op deze avond zou Rebien Bangma een presentatie geven over Cave en Cavern duiken. Voor degene die Rebien niet kennen, even wat gegevens. Rebien, ex-militair is zijn duikcarrière begonnen met G.V.A. duiken binnen defensie. In 2001 is hij lid geworden van de Po(s)tvis, daar heeft hij zijn 2 en 3 sters brevet gehaald en is hij duikdolenthousiast geworden. Tot hij op een goed moment (2003) besloten heeft, om defensie de rug toe te keren om van zijn hobby zijn beroep te maken. Zo gezegd zo gedaan. Sinds die tijd heeft hij afwisselend gewerkt in de duikbranche in Malta en Mexico. In Mexico zijn instructeurs papieren behaald en de duik (instructeurs)opleiding Cave en Cavern gevolgd. In diverse nummers van het Po(s)tvis nieuws heb je hierover al het één en ander kunnen lezen.

Ik hoorde dat hij dit jaar, in maart, een week of drie in Nederland was, omdat hij op doorreis was van Mexico richting Malta. Tijdens ons mailcontact, ontstond het idee om een Cave en Cavern avond voor onze duikvereniging te organiseren. Tevens hebben we de uitnodiging ook verstuurd naar onze zustervereniging in Assen “de Seester”. Op woensdagavond 21 maart 2007 was het zo ver. Ruim voor aanvang van de presentatie heb ik Rebien, samen met zijn Japanse vriendin Ai, opgehaald van het P.M.T. Even het lokaal inrichten en de beamer uitproberen. Gelukkig was dit geen probleem en werkte alles. Rebien had ook wat materiaal meegenomen om te laten zien, zoals een wing, backplate met draagbanden, spool, reel lijnmarker e.d. Na een paar bakken koffie met een gevulde koek begon de presentatie. Tijdens de presentatie werden de volgende onderwerpen behandeld: 4

• Het verschil tussen Cavern/Cave diving • Uitrusting van een fullcave diver • De gevaren van Cavediving • Lijn procedures • Communicatie/signalen in Cavediving • Trim en zwemtechnieken • Emergency procedures • Het werken als Cavern gids in de Cenotes • Cavern opleiding…… Tevens vertelde Ai nog iets over het filmen in Cenotes en de Grotten en werden er enkele filmpjes vertoont van enkele bekende Cenotes in Mexico. Het was een boeiende presentatie en ook de schitterende beelden van de Cenotes hebben ons allen geboeid. Na de presentatie werd Rebien bedankt namens de aanwezige duikers en werd Rebien een boekenbon overhandigd. Tevens werd Andre Vermonden bedankt voor het maken van de Po(s)tvis site en het al jaren lang, up-to-date houden van deze site. Momenteel is Rebien weer vertrokken naar Malta, alwaar hij samen met een andere Nederlander (Jeroen) een duikschool op Malta in het plaatsje “Mellieha” runt. Mocht je interesse hebben, kijk dan eens op de volgende internet site: www.incredible-diving.com (bovenstaande alinea is inmiddels achterhaald).

Naast schitterend wrakduiken bestaat in Malta ook de mogelijkheid om een Cavern cursus bij Rebien te volgen. Hopelijk ziet Rebien in de loop van 2007 nog eens leden van onze duikvereniging in Mellieha verschijnen. Dus, tot in Malta.

5

Grotduik intro bij de Tuimelaar. Op zaterdag 8 september 2007 ben ik naar de Tuimelaar in Groningen geweest voor een Grotduik intro, welke de gehele dag in beslag zou nemen. Deze intro dag is eigenlijk de eerste cursusdag voor duikers die bij de Tuimelaar een grotduik cursus gaan volgen. Er waren die dag drie duikers aanwezig, die dat najaar de complete cursus zouden gaan volgen in Mexico. Verder kunnen zich bij zo’n dag geïnteresseerden aansluiten die eens willen weten wat grotduiken inhoud of die in de toekomst mogelijk de cursus willen gaan volgen. Ikzelf ben geïnteresseerd in grotduiken, zeker na de lezing die Rebien Bangma dit voorjaar bij onze vereniging gehouden heeft. Inmiddels begint mijn duikuitrusting steeds meer te lijken op de configuratie welke benodigd is voor technisch en/of grotduiken. Dus wordt de stap steeds kleiner om eens naar Mexico te gaan voor een grotduik cursus. Bij de Tuimelaar leid Maarten van Baal je op volgens het systeem van de IANTD. De opleiding als cave diver bestaat eigenlijk uit drie opleidingen: • Cavern Diving • Intro Cave • Full Cave De meeste cursisten volgen de gehele opleiding achter elkaar. Maarten geeft de opleiding altijd in Mexico. Als je alle drie de opleidingen achter elkaar doet, moet je rekenen op een twee weken Mexico. Tijdens deze opleiding maak je 16 duiken. Meestal kun je twee duiken per dag maken. Tijdens de introdag werden de volgende onderwerpen behandeld: 1. Ongevals analyse 2. Lijnen en oefeningen 3. Soort grotten 4. Uitrusting 5. Opleiding 6. Mexico Bij de ongevals analyse kom je al snel op een ezelbruggetje welke ontwikkeld is door Sheck Exley, de grondlegger van het grotduiken, namelijk:

Thank God All Divers Live • •

Training: zorg dat je goed opgeleid bent als je gaat grotduiken. Guidline: zorg dat je dicht bij de guidline blijft, bij slecht zicht hou je

contact met de lijn. • Air: zorg voor voldoende lucht. Zodra je 1/3 van je luchtvoorraad verbruikt hebt, keer je om en ga je terug. • Depth: Hou de diepte in de gaten en dus ook je deco. • Lights: Neem naast een hoofdlamp, twee back-up lights mee. 6

Daarna werd er uitgebreid ingegaan op lijnen en lijnmarkeringen. Na een stukje theorie moest het één en ander in de praktijk beoefend worden. Dit werd in de winkel gedaan. Daar kwam ik Cees, Wendy, Ad, Petra, Luut en Jordie tegen. De laatste vier waren bezig met een Nitrox cursus en moesten dus zelf een fles laten vullen met EANx 32 en zelf analyseren hoeveel procent zuurstof erin zit, om zo de maximale duikdiepte te kunnen berekenen. Dat is namelijk een onderdeel van de Nitrox cursus. In de winkel moet een primary en een secondary tie-off gemaakt worden, markeringen plaatsen, een jump maken, wat te doen bij uitvallen van alle lampen, wat te doen als je een buddypaar tegemoet komt, enz. In het theorie lokaal werd nog behandeld welke soorten grotten er zijn, hoe de opleiding eruit ziet en algemene informatie over Mexico. Als laatste werden de uitrustingen van de drie toekomstige Mexico gangers bekeken. Daar was veel verschil te zien. Zo had de één de uitrusting al geheel voor elkaar en moest een ander de uitrusting nog behoorlijk veranderen om te gaan grotduiken. Het was een interessante en leerzame dag. Dus wie weet, zit ik binnenkort twee weken in Mexico.

7

Vervolg

grotduik infodag.

In het Po(s)tvis nieuws nr. 50 heb ik al eens een stukje geschreven over de grotduik intro bij de Tuimelaar. Inmiddels zijn er wat dingen veranderd. In het stukje schreef ik, dat ik misschien nog wel eens een grotduik cursus in Mexico ga volgen. Nou, dat ga ik dan ook doen, samen met André Vermonden. De vlucht is inmiddels geboekt. Op 15 december hebben we dan beiden weer deelgenomen aan een grot infodag bij de Tuimelaar. Voor André was het al een paar jaar geleden dat hij deze infodag gevolgd had. Dus hebben wij beiden op 15 december nogmaals een grotduik infodag bijgewoond. Behalve André en ik waren er nog twee man, die ook de cursus in Mexico gaan volgen. Tegen de tijd dat wij de cursus bijna afgerond hebben, komen zij samen met nog iemand, maar hij had de infodag kort geleden al gevolgd. Als wij de cursus volgen, doen wij dat ook met 3 duikers. Deze derde duiker had de infodag ook al eerder gevolgd. Het was, ondanks de herhalingen, weer een nuttige dag. Toch weer veel nieuwe dingen gehoord. Er zijn weer diverse dingen ons duidelijker geworden. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in het grotduiken en de cursus kunnen ze op duikforum kijken en lezen. Hierop staat een reisverslagen van drie duikers die in november 2007 dezelfde cursus in Mexico gevolgd hebben.

Zie: http://www.duikforum.nl/showthread.php?t=19387 Om een indruk te krijgen hoe het eruit ziet staat, ook op het duikforum, een verwijzing naar een mooie film gemaakt door JP.

Zie:

http://www.trigital.tv/zg/yucatan.wmv

Zeer zeker de moeite waard om eens naar te kijken. Misschien dat er in één van de volgende nummers nog een reisverslag van onze trip komt te staan.

8

Vrijdag 15 februari 2008. De wekker loopt af om 03.30 uur, erg vroeg hoor. Even onder de douche, de laatste dingetjes inpakken en dan even afscheid nemen Om 04.05 uur de auto gestart en naar Assen gereden. Natuurlijk wel eerst even ijs krabben. Dat zal waarschijnlijk de komende weken niet nodig zijn. Om 04.52 uur arriveerde ik bij Andre en Janet, die al klaar stonden. Snel de auto geparkeerd en de tassen eruit en in de Astra, op naar Groningen. Daar aangekomen was Maarten nog niet te zien, dus tassen eruit en Andre ging het ijs van de ramen van de bus van de Tuimelaar afkrabben, die ons naar Schiphol zou brengen. Met ons vieren, Andre, Janet, Maarten en ondergetekende. Vanaf Schiphol zou Janet de bus weer terug naar Groningen rijden. Ja, hoor, daar was Maarten, dus snel alles in de bus en naar Schiphol. Wel erg vroeg hoor, ik heb niet de gehele rit meegemaakt. Rond zevenen, wat ook de bedoeling was, waren we bij Hal 3, waar o.a. de vliegtuigen van Delta Air vertrekken, tassen uit de bus, op een karretje en toen …….. kwam Andre erachter dat zijn rugzak miste. Nog even drie maal in de bus kijken, maar geen rugzak en deze was toch wel essentieel. Het paspoort van Andre zat daar namelijk in. Dan maar naar binnen en kijken wat mogelijk is. Misschien een tijdelijk paspoort o.i.d. Even geïnformeerd bij de balie van Delta. Daar werd Andre doorverwezen. Hij kreeg daar al wel te horen dat er een optie was, om zondag te vertrekken, want het vliegtuig van zaterdag zat helemaal vol. We spraken af dat Maarten en ik alvast naar de incheckbalie zouden gaan. Andre even de telefoonnummers gegeven van Maarten en van mij, zodat hij iets kon melden, als hij wat meer wist. Ondertussen moest Janet ook blijven wachten omdat we niet wisten of Andre mee kon vliegen of misschien pas op de zondag zou gaan vliegen. Ondertussen hadden wij Mark al ontmoet, hij had overnacht in de buurt van Schiphol, zodat hij er iets minder vroeg uit hoefde. Even later belde Andre met de mededeling dat hij naar huis ging en zondag het vliegtuig zou pakken. En zo gingen Andre en Janet weer terug naar Groningen. Bij de incheckbalie de tassen en koffers inleveren. We mochten 2 x 23 kg meenemen, maar goed ook, want als je gaat grotduiken is 1 x 20 kg echt te weinig. Ikzelf had een tas van 18,0 kg en een koffer van 20,8 kg. Maarten had ruim 40 kg en Mark een kilo of 36. Zo, die tassen en koffer waren we kwijt. We hadden nu allemaal alleen nog maar een rugzakje. Normaal als ik op vakantie naar Egypte ga, weegt mijn handbagage ruim 13 kg, ditmaal niet. Op advies van Maarten hadden we de automaten, accu’s, back-up lampen, batterijen e.d. in de ruimbagage gedaan, om geen problemen te krijgen bij de douane in de V.S. Dus alleen de fotocamera, mp-3 speler, duikcomputer en wat klein spul als handbagage. Op naar onze “vrienden” van de KMAR om vervolgens een kop koffie te gaan scoren. Om 09.10 uur moesten we ons melden bij Gate 4. Hier werd iedereen ondervraagd. Iedereen dezelfde vragen, zoals: wie heeft de koffer ingepakt, waar is dat gebeurd,

9

hebben ze ergens onbeheerd gestaan, van wie is de inhoud van de bagage, moet je nog iets voor iemand meenemen enz. Waarschijnlijk hebben we de goede antwoorden gegeven, want we mochten mee. Om 10.10 uur, zo als gepland, vertrokken we, echter met ons drieën i.p.v. met ons vieren. Wel een klein voordeel voor Mark en mij, dat de stoel tussen ons in vrij was, dus iets meer ruimte. We vlogen met een Boeing 767, vliegtijd een kleine 10 uur. Best een lange zit, maar je moet er iets voor over hebben. Een beetje muziek luisteren, filmpje kijken en wat slapen en natuurlijk een hapje en een drankje. Qua eten en drinken een stukje beter dan tijdens de vlucht naar Egypte, mijn laatste duikvakantie. Om 20.00 uur of eigenlijk 14.00 uur plaatselijke tijd, landen we in Atlanta. Er was eerst onduidelijkheid over het feit of we de ruimbagage moesten ophalen en vervolgens weer inchecken of dat de ruimbagage rechtstreeks naar het andere toestel zou gaan. Gelukkig bleek het laatste het geval te zijn. Voor de zekerheid hebben we toch nog even gecheckt bij de ruimbagage transportband. Vervolgens de paspoortcontrole, waar we nog een “visum” lijst moesten inleveren en waar een foto en vingerafdrukken werden er gemaakt en we konden verder. Nu was het op het vliegveld rondhangen tot het 17.41 uur zou worden, dus ruim drie en een half uur. Vooral voor Mark was het afzien. Op Schilhol mocht er nergens gerookt worden maar ook op Altanta niet. Later hoorde ik van Andre dat er in Atlanta wel rokersruimtes waren. Mooi op tijd vertrok ons vliegtuig naar Cancun, een kleine drie uur vliegen. Wederom een uur tijdverschil, dus om 19.25 uur landden we in Cancun. Daar ging alles ontzettend snel, zo zei Maarten. Hij kan het weten want hij is al meerdere malen in Mexico geweest. Maarten melde zich bij de balie van het verhuurbedrijf Executive van de besproken huurauto’s. We werden door iemand meegenomen naar het verhuurbedrijf waar Maarten en ik wat papieren moesten tekenen, kopie van het rijbewijs en wat handelingen met een creditkaart. De auto inspecteren, even aangeven waar de deukjes zitten, hoe vol de tank is en we konden op weg naar Tulum. Even wat tips van Maarten betreffende de huurauto’s: zorg dat je geen bekeuringen krijg, geen schade rijden en pas op dat ze je niet bedonderen bij het afrekenen, als je getankt hebt. Naar Tulum is het ruim 130 kilometer over redelijke wegen. Echter met heel veel drempels en als ik zeg drempels, dan 10

bedoel ik ook drempels, dus remmen en er heel langzaam overheen. Omstreeks 22.00 uur waren we bij Villa Matisse in Tulum waar de eigenaresse ons de kamers wees. Daar heb ik de tassen nog even overgepakt en een douche genomen en dan lekker in je mandje, want we hadden er al ruim 24 uur op zitten. Trouwens de hangsloten had ik voor niets op de koffer en tas gedaan, deze waren allebei doorgeknipt en de koffer/tas waren doorzocht zo bleek uit het labels welke ik in de tas en koffer vond. Zaterdag 16 februari 2008. Ondanks dat ik best wel moe was, was ik al rond 04.30 uur wakker. Zeker veroorzaakt door het tijdverschil. Nog maar een beetje liggen om er uiteindelijk om 06.30 uur uit te gaan. Bakje koffie of thee en om 07.00 uur ontbijten, hier moet je je niet te veel bij voorstellen. Brood, Amerikaans brood, zoet dus, wat boter en jam. Om 08.00 uur naar Robbie Schmittner van de duikshop Xibalba, echter hij was er nog niet, dus eerst maar even naar de supermarkt. Daar kun je tevens pinnen (aantal peso’s gedeeld door 15,4 is het aantal euro’s). Daar wat voor de lunch gehaald, zoals broodjes, een soort muffins, vleeswaren, kaas, bananen en flessen water. Aansluitend weer terug naar Robbie. Gelukkig zit alles erg dicht bij elkaar. Van Villa Matisse naar Robbie is ongeveer 600 meter en van Robbie naar de supermarkt is het ook ongeveer 600 meter. Aangezien Robbie er nog niet was, geeft Maarten uitleg over het leggen van een primary reel. Inmiddels was Robbie gearriveerd, even handen schudden, flessen pakken en de set in elkaar zetten, om te kijken of we alles bij ons hadden en om te zien of alles paste. We gaan duiken met AL dubbelsets van 2 x 80 cu ft, ofwel 2 x 11,1 liter. Bij mij moesten de RVS banden op de flessen iets verplaatst worden omdat mijn backplate er in eerste instantie niet op paste. Nadat dit gedaan was, konden we om 08.50 uur naar de eerste duiklocatie en dat zou Carwash worden. Ook weer lekker dichtbij, ik denk een kilometer of zes vanaf de duikshop van Robbie.

11

DUIK 1. Carwash is een bewaakte duiklokatie. Vele cenotes zijn privébezit en hier wordt entree geheven. In de omgeving van Tulum is dat 100 peso’s per duiker. De instructeur/duikgids die duikers meeneemt hoeft geen entreegeld te betalen. Als we aankomen, is de eigenaar/beheerder druk bezig met het aanharken van het terrein. Ziet er netjes uit, tafel waarop je de sets in elkaar kunt zetten en een trapje in het water. Na het parkeren van de auto’s lopen we richting de cenote waar Maarten uitleg geeft en verteld wat de bedoeling is van de eerste duik. Normaal had de eerste dag er iets anders uitgezien, maar aangezien Andre nog niet van de partij is, wordt het programma iets aangepast. De bedoeling van de eerste duik is dat wij (Mark en ik) de primary leggen naar de vaste lijn in Carwash upstream (rechts-af). De afstand naar de vaste (mainline) lijn op deze locatie is erg groot. Daarom moet je de lijn goed leggen, anders heb je aan de 150 meter, die op de primary reel zit, te weinig. Als je de lijn goed legt heb je nog een meter of 30 over. Ikzelf zou de spits afbijten. Alvorens we begonnen met het leggen van de primary, dienden we een vast aantal checks uit te voeren. Het ziet er als volgt uit: 1. Gas-flow. • Controleer bij jezelf of je bij alle kranen kunt en of deze open staan. 2. • • • • • • • • • • •

Matching ofwel materiaal check hierbij controleer je het volgende: Ademen uit de long hoose automaat met de automaat onder water. Ademen uit de short hoose automaat met de automaat onder water. Bril aanwezig. Tweemaal back-up lamp, kijk of ze branden. Hoofdlamp aandoen en aanlaten. Aanwezigheid van pijlen en markers, safety spool, wetnote en reservebril in de pocket. Tweemaal mes aanwezig. Pols-lijtje voor aantekeningen. Computer. Meerdere spools of reels. Primary reel (min. 1 x per duikteam)

12

3. Bubble-check. • Controleer elkaar op afwezigheid van bellen bij de kranen en eerste trappen, terwijl deze onder water zitten en tevens aan de voorkant bij de inflator. 4. Duikplan. • Neem door o.a. upstream of downstream 1/3 of evt. ¼ regel, wat gaan we doen, wat is de missie, wat is de terugkeerdruk, evt. duiktekens en volgorde. 5. Decent check. • Tijdens de afdaling, naar een meter of drie, controleer je buddy je uitrusting of hij geen onregelmatigheden ziet, zoals uitstekende slangen enz. 6. S-drill. • Om de beurt long hoose delen en stukje zwemmen. Denk eraan dat je de automaat bij de slang vastpakt, met rechts. En controleer of je long hose vrij loopt, dus niet meer achter je cannister van de lamp geklemd. Nadat we dit gedaan hadden konden we beginnen met de duik. Aangezien de hoofdlijn niet eenvoudig te vinden is, zou Maarten een beetje de weg wijzen en tevens met de lamp aangeven wat geschikte punten zijn voor de primary en secondaire ty-off en andere bevestigingpunten voor de primary lijn. Na ongeveer 130 meter kwamen we aan bij de hoofdlijn, welke behoorlijk verstopt was. Waarschijnlijk om te voorkomen dat cavern duikers deze kunnen vinden, evt. gaan volgen, met alle mogelijke gevolgen van dien. De reel vervolgens op de juiste wijze bevestigen. Dit gedaan te hebben, was dit einde opdracht 1. Dus nu opdracht 2 en dat is omdraaien en lijn inrollen. M.a.w. Mark wordt nu de voorste man en ik de achterste man. Ik maak de primary reel los en begin in te rollen, Mark zwemt voor mij uit en houd de lijn een beetje op spanning en maakt daar waar de lijn een ty-off heeft, deze los en maakt mij het inrollen zo eenvoudig mogelijk. Als we bij de primary ty-off komen en deze losgemaakt hebben, worden de rollen omgedraaid.

13

Deco technisch gezien is dit een wat mindere duik aangezien je behoorlijk op en neer gaat, zoals in het duikprofiel te zien is.

Na de duik, nog in het water, bespreekt Maarten de duik met ons. Enkele tips voor mij zijn o.a. meer de benen omhoog en bovenlichaam naar beneden en niet met de handen kleine slagbewegingen maken. Verder geen ty-off maken als het ook kan met een replacement. Trouwens bij zowel Mark als bij mezelf liep de primary reel vast, doordat de lijn langs de haspel schoot, maar beiden hebben we dit zelfstandig kunnen oplossen. DUIK 2. Na uit het water gekomen en de sets afgehangen, wordt het tijd voor een broodje en een banaan en natuurlijk water. Na een oppervlakte tijd van 79 minuten wordt het tijd voor de tweede duik. Ditmaal gaan we downstream. Maarten legt uit waar de hoofdlijn zich bevind. Ik mag dan ook de primary gaan leggen. Als we in het water liggen doen we weer alle checks. Bij het duikplan spreken we een omkeerdruk af. We gaan de grot binnen, recht vooruit, we maken natuurlijk een primaire ty-off, zodanig dat als je op dit punt omhoog gaat, je aan het wateroppervlak lucht kunt inademen. Verder na binnen, over het algemeen na een meter of 6, de secondary ty-off. Dan naar het bord, waar ik een replacement maak, vervolgens links af, rechts langs de kolom en dan 1 uur aanhouden, wat naar beneden en richting een driehoekige grot. Als ik er een stukje in ben, zie ik de hoofdlijn (rechts boven) en bevestig ik de primary reel op de juiste wijze. Na dit gedaan te hebben kunnen we de hoofdlijn gaan volgen. De grot is hier veel lager en smaller. Bij de vooraf besproken omkeerdruk draaien we om, dit is op een T-splitsing, hier was iets te zien van een halocline. Mark gaat voorop en ik achteraan. Na een aantal minuten wordt het zicht plotseling bijna nul, Maarten had een aantal handenvol met silt omhoog gegooid. Dit was voldoende om het zicht van 40 meter terug te brengen naar 5 centimeter. Dus snel de lijn pakken en verder vooruit. 14

Na een aantal meters wordt het zicht weer goed. Na een OK teken vervolgen we de weg. Als we bij de primary reel aankomen rol ik deze op en is Mark mij daarbij behulpzaam. Na 33 minuten komen we aan de oppervlakte, waar we wederom in het water de duik evalueren.

Wat ging er o.a. mis: de onderlinge afstand vaak te groot, op het moment dat het zicht verdween, had ik dichter bij Mark moeten zijn en had ik lichamelijk contact kunnen maken, door hem b.v. bij het been vast te houden, terwijl we door de nevel van silt heen zwommen. Verder benen hoog, minder bewegingen met de hand en vaak achterom kijken naar je buddy. De driehoekige grot waar we door gezwommen zijn, heeft de toepasselijke naam: Satan’s Silthole. Na de duik, de flessen inleveren bij Robbie en daar laten we ook de tassen achter met de duikspullen m.u.v. de computers, lamp en het leitje met de notities van de duik. Het is namelijk de bedoeling om tijdens de duik alle kenmerkende punten, zoals aansluiting primary reel op hoofdlijn, afslagen, jumps e.d te noteren, samen met de tijd en de druk. Dit is handig als je later nogmaals op dezelfde locatie gaat duiken. Trouwens best moeilijk om dit tijdens het zwemmen te noteren en zo dat als je het later leest je het zelf ook nog begrijpt. Lekker op tijd terug bij Villa Matisse. Even lekker liggen in de hangmat buiten of binnen op bed, evt. onder de ventilator. Ikzelf ging om 16.00 uur even op bed liggen om vervolgens 2 ½ uur later weer wakker te worden. Om 19.00 uur zijn we een hapje gaan eten. Maarten wist drie “betrouwbare” restaurantjes. Een Italiaan, een Mexicaans en een Argentijns restaurant. 15

De keuze voor vandaag viel op de Italiaan, mede omdat bij de Mexicaan geen tafel meer vrij was. Voor de mannen een lekker biertje (XX) en voor mij een sprankling water. Ik heb daar een pizza four formaggi gegeten, best lekker voor weinig. Voor drie man waren we 325 pesos kwijt. Z’n 20 euro. Om 21.15 uur terug bij Villa Martisse. Wat ons opviel waren de twee disco bussen die door Tulum reden (van 20.00 tot na middernacht), wat een lawaai zeg! Het dreunt erover. Zo rijdt er ook een auto rond, met veel geluid en nog meer bas, met de toepasselijke naam: Earthquake. Om 22.15 uur het mandje ingedoken. Mark en Maarten lagen ook al plat. Nog even douchen, veel te warm gedoucht, dus meteen weer zweten. Even afgekoeld in de hangmat buiten om dan toch maar op bed te gaan liggen. Zondag 17 februari 2008. Om 06.30 uur weer klaarwakker. En dan kan het ochtendritueel beginnen. Eerst een bak koffie of thee, om 07.30 uur ontbijten, aansluitend naar Robbie. Aangezien Robbie er nog niet is, legt Maarten uit wat de bedoeling voor vandaag is. Ik zou de tweede duiker zijn en Mark zou dus de primary leggen. Maarten tekent op de grond een schets van de te zwemmen route. De bedoeling is om goed op te letten, zodat we dit later op een onderwater leitje kunnen tekenen. Inmiddels is Robbie gearriveerd en kunnen we de flessen en tassen inladen, dan naar de supermarkt, daar maar even 1500 peso’s gepind. Valt niet mee om Spaans te lezen, maar toch gelukt om geld uit de muur te trekken. Dan even de dagelijkse boodschappen. Trouwens voor de verslaafde rokers onder ons, een pakje Marlboro (20 stuks) kocht slechts 25 peso’s, dus ongeveer 1,50 euro. Je zou bijna zelf ook gaan roken. DUIK 3. Dan op naar de duikstek. Maarten had de keuze laten vallen op Temple of Doom. Toen we daar arriveerden, was er niemand. Ook geen bewaking, dus zelf enkele stokken verwijderd die dienst deden als poort om bij de cenote te kijken. Vanaf de parkeerplaats aan de weg is het ruim 200 meter lopen over een onverhard pad door de rimboe, om aan te komen bij de cenote. Een gat met een doorsnede van een meter of 7. Er loopt vanaf de rand een verticale ladder naar het drie meter dieper gelegen wateroppervlak. 16

Maarten legt uit dat het straks de bedoeling is om met set en al, vanaf de rand het water in te springen. Long Hoose automaat in de mond, bril op en de linker kraan dichtgedraaid, aangezien de kans bestaat dat na de sprong de short hoose automaat gaat afblazen en het is zonde als je meteen al een bar of vijf kwijt bent. Trouwens de vinnen in de hand, anders krijgen de enkels een te grote klap, met alle mogelijke gevolgen. Na deze uitleg terug naar de auto’s en alles opbouwen, inmiddels zijn de twee bewakers ook gearriveerd en komen er meerdere cavern duikers aan. Het wordt gewoon druk. De bedoeling van de eerste duik is om op de tweede kruising een markers te plaatsen. Tijdens de tweede duik proberen we deze marker vanaf de andere zijde te benaderen. Als we deze marker dan vanaf de andere zijde kunnen benaderen, voordat we 1/3 van de luchtvoorraad verbruikt hebbenen weten we dat we voldoende lucht hebben om het circuit af te maken en hoeven we niet om te draaien. De eerste duik beginnen we met 210 bar, we spreken een omkeerdruk af van 170 bar, dus max. 40 heen en normaal weer 40 bar terug, zodat we 130 bar overhouden. Na een sprong van 3 meter naar beneden liggen we in het water, daar weer alle checks uitvoeren en de duik kan beginnen. Meteen zien we, zoals Maarten al gezegd had, de cavern lijn, deze volgen we naar rechts. Mark bevestigd de primary reel aan de cavern lijn en we gaan de diepte in, even een secondaire tyoff en op naar het bekende bord. Even achter het bord begint de hoofdlijn. De primary reel bevestigd bij de pijl. Als tweede duiker controleer ik hoe Mark de lijn legt en verbeter dit, indien nodig. Na 15 minuten komen we bij de eerste kruising, waar een pijl naar de uitgang wijst. Mark bevestigd hiervoor nog een tweede pijl, dit is niet “echt” nodig, maar mag wel. We gaan verder, we komen aan bij de tweede kruising. Op de lijn zien we twee pijlen achter elkaar die in de richting van de uitgang wijzen en op de lijn naar rechts zit een enkele pijl naar rechts. Zoals afgesproken plaatsen we een marker voor de twee pijlen, deze marker is benodigd voor de tweede duik, om te kijken of we het circuit kunnen afmaken. Dit is na 26 minuten en 37 bar verbruikt. Aangezien we nog voldoende lucht hebben gaan we nog een stukje rechtdoor. We komen in de buurt van de “tand”. Mark geeft aan dat hij de omkeerdruk bereikt heeft en dus keren we om. Ik ben nu de voorste duiker. Bij de kruising laten we onze marker zitten, zoals afgesproken. En zo volgen we de weg terug. Maar zoals Maarten is, heeft hij weer een verrassing op de terugweg voor ons in petto. We “verliezen” allebei een vin. Eerst ik en vervolgens Mark. Ik zag dat Mark een vin moest inleveren. 17

Wat wel belangrijk is, dat de voorste duiker weet dat de achterste duiker een vin mist, zodat deze duiker voorop kan gaan zwemmen. Nu hoefde dat niet, omdat we “toevallig” allebei tegelijkertijd een vin hadden verloren. Dus de weg vervolgen, alleen je ligt iets minder stabiel in het water. Bij de primary “vinden” we beiden, onze vin terug en maken de duik af. De primary reel laten we liggen voor de tweede duik. Aan het wateroppervlakte de duik even na bespreken. Mark en ik laten onze sets achter in het water, aan een stuk touw en Maarten legt ook zijn twee losse cilinder vast aan het touw. Maarten duikt side-mounted. We klimmen de steile trap omhoog en gaan naar de auto. Inmiddels is het nog drukker geworden. Tijdens de oppervlakte interval eten we wat en wordt er natuurlijk over duiken gesproken.

DUIK 4. Bij de tweede duik zou ik de eerste man zijn. Ik zou een primary leggen, iets verder naar rechts. En zodoende ook op een andere lijn uitkomen. We begonnen met 130 bar en de omkeerdruk is dus 90 bar. Na de lijn gevonden te hebben, vervolgen we de lijn. We komen een kruising tegen en gaan rechtdoor. Na weer een flink stuk peddelen, net voor een kruising zien we een ander buddypaar ons tegemoet komen, aangezien uitgaand verkeer voorgaat, (ze kunnen in nood zijn of haast hebben), laten we ze voor gaan. Maarten gaf ons nog een aanwijzing om de lamp wat af te schermen, zodat zij geen last hebben van het schijnsel van onze lamp. Zodra deze duikers gepasseerd waren komen we op de kruising, met 1 pijl naar ons toe, twee pijlen naar links met daarvoor onze marker. 18

Dus we zijn bij onze marker aangekomen ruim voordat we 40 bar verbruikt hebben. Ik vraag Mark wat zijn druk is. Hij geeft met duiktekens aan, dat hij nog 113 bar heeft. Ikzelf heb nog 120 bar. We hadden in de vorige duik gezien, als we het circuit wilde afmaken, dat we daarvoor 40 bar nodig hadden. Dus heeft Mark nog 33 bar extra over, dus kunnen we ook nog rechtsaf gaan en 11 bar verbruiken, rekening houdend met de 1/3 regel. Ik maakt Mark kenbaar dat we rechts-af gaan, Mark geeft OK teken terug. Nu komen we ruim voorbij de “tand”. Na een minuut of 7 draaien we om. Mark is nu eerste man. Voordat we bij de kruising met onze marker aankomen, geeft Maarten ons aan dat Mark geen lucht meer heeft, dus Mark aan mijn long hoose en ik over op mijn short hoose. Even later komen we op de kruising met onze marker. Deze laten we op de lijn zitten, niet verwijderen want we hebben te maken met een noodsituatie. We peddelen verder. Ook de primary laten we liggen en zo bereiken we de primary ty-off. Daar geeft Maarten het teken dat Mark weer lucht heeft, vervolgens halen we de primary van de tweede duik op, want Maarten heeft de marker, pijl en de andere primary binnengehaald. Na een lange veiligheidsstop even evalueren aan de oppervlakte. Even wat punten: • Iets sneller peddelen. • Handen stil. • Voeten hoog. • Dichter bij elkaar. • Bij een halocline, duiker 1 verder van de lijn, laatste duiker dichter bij de lijn. • Tegemoet komende duikers richting uitgang gaan voor, uit beleefdheid lamp afschermen. • Probeer een tekening op je leitje te maken met tijden en druk. • Verzeker je ervan dat de andere duiker(s) weten als er iets mis is, b.v. bij een vermiste vin. • Bij duikplan niet vergeten te vermelden of het up of downstream is. Dit i.v.m. met evt. ¼ regel.

19

Bij de Temple of Doom heb je echt schitterende haloclines. Echt mooi. Na de evaluatie moest het er toch van komen, want nu moesten we met complete uitrusting, dus met de dubbelset de ladder omhoog. Best pittig, maar bleek goed te doen, ach ja, allemaal jonge sterke kerels, zoals we zijn. Na de duik nog even 200 peso’s betalen voor de entree en dan weer terug. Maarten zou vanavond niet mee gaan eten omdat hij Andre moest ophalen van het vliegveld. Maar Andre had een sms gestuurd dat hij 2 uur vertraging had en later nog eens 3 kwartier. Dus hoefde Maarten pas om 20.30 uur richting het vliegveld. Dus zijn we met ons drieën gaan eten bij de Mexicaan, Taco de pollo (uitspraak pojjo, ofwel kip). Toen Maarten Andre ging ophalen, heb ik mijn logboek en duikverslag een beetje bijgewerkt. Uiteindelijk om 01.00 uur kwamen Andre en Maarten aan bij Villa Matisse. Een zware dag voor Andre, ruim 27 uur onderweg geweest. Vertraging in Atlanta i.v.m. hevige regenval, zodat er geen vliegtuigen konden opstijgen. De kleding in de rugzak van Andre was dus ook redelijk nat, dus even te drogen opgehangen. Snel even douchen en dan plat, na zo’n lange dag.

20

Grotduik speciality. Deel 2.

.

1

Maandag 18 februari 2008. Na om 01.00 uur naar bed te zij gegaan, waren wij, Andre en ik om 06.30 uur alweer klaar wakker. Andre even om de hoogte gebracht van onze eerste vier

duiken. Andre moest zijn duikspullen nog even uitzoeken en zijn duikcomputer op tijd zetten. Zoals gewoonlijk weer het gebruikelijke ritueel van koffie/thee, ontbijt, naar Robbie, supermarkt (waar Andre een vergeefse poging deed om te pinnen). DUIK 5. Dan weer naar Carwash, waar Mark en ik de eerste dag ook geweest waren. Bij de waterkant een uitleg, met name voor Andre. Uitleg over het leggen van de primary, want Andre was nu natuurlijk aan de beurt. We zouden eerst een gewone grotduik maken. Dat moet kunnen met Andre zijn duikervaring, met name op technisch gebied. We hadden deze ochtend wat opstart problemen. Maarten lag al in het water, echter nog met zijn rugrits nog open, Andre had zijn contacten in zijn lampcannister nog afgetaped,

2

Wim z’n lamp wilde even niet branden net als de lamp van Maarten, maar dreigen met naar de kant te gaan, was voor beide lampen voldoende om weer te gaan branden. 1ste duik upstream. Andre voorop, Mark als tweede en ik achteraan. Andre zou de primary naar de mainline leggen. Tevens moest Mark en ik een schetsje maken met route met tijden en druk.

Via het cavern gedeelte, de chambers of horror legde Andre de primary op de mainline. We vervolgden de route via cenote “Luke’s hope” naar Adrianna’s room. Schitterend, een grote kamer met vele stalagmieten en stalactieten. Als je deze route op de kaart bekijkt zie je dat we enkele “r” gepasseerd zijn, ofwel minor restrictions. Dus wat smallere passages waar je niet naast elkaar kunt zwemmen. Na hier even rondgekeken te hebben zijn we omgedraaid. Dat was na 32 minuten. Op de terugweg was ik Andre even kwijt, hij moest zijn lamp van Maarten afdekken, toen ik dat bemerkte gaf ik een noodsignaal naar Mark.

3

Ik wat terug en daar was Andre weer. Later vertelde Maarten dat een attentie signaal naar Mark ook voldoende zou zijn geweest, aangezien het niet een noodsituatie betrof. Al met al, een mooie lange duik van 64 minuten. Gelukkig zijn we alle drie redelijk zuinig met de lucht en hebben we nog redelijk wat lucht over voor de middagduik. DUIK 6 A. Downstream, we gaan naar de gang li-boven Satans Silthole (zie tekening). Mark als eerste man, Andre tweede en ik achteraan. We vertrekken richting het bekende bord, Mark met de primary. Na enkele minuten geeft Andre een lichtsignaal en duim omhoog, dus duik afbreken, zonder vragen, waarom!!!! Aan de oppervlakte bleek dat Andre tussen de twee duiken in, zijn computer per ongeluk op 100 % zuurstof gezet heeft, dus onder de 6,3 meter een grotere PO2 dan 1,4 bar, dus zuurstofvergiftiging gevaar, dus goed besluit om de duik te beëindigen.

4

DUIK 6 B. Na ruim 5 minuten aan de oppervlakte kan Andre de computer weer op 21% instellen en vertrekken we voor de tweede maal. We mogen 30 bar verbruiken alvorens terug te gaan. Voor die tijd zitten we al op het einde van de lijn en draaien we om, zoals van te voren afgesproken was. Terug in de cenote legt Maarten ons onder water uit wat de bedoeling is, nadat hij eerst een 30 meter lange lijn had uitgelegd. Hij doet enkele zwemslagen voor, die wij moeten nadoen, heen en terug langs de lijn. Het betrof de volgende zwemslagen: • Frogkick, kikkerslag. • Modified frofkick, ofwel schuifelen met gebogen benen en enkels tegen elkaar aan. • Flutterkick, voor als het echt nauw wordt. Verder de helicopter-turn en achteruit zwemmen. Dan nog: • De lijn volgen zonder masker. • Met ons drieën achter elkaar aan de lijn, ogen dicht en allen de lijn vast en elkaar. • Over een afstand van ongeveer 20 meter, zonder automaat, naar je buddy zwemmen die wacht met zijn long hoose in de hand. • Set afdoen onder water en weer omdoen. Denk aan je pocket! Onzin volgens de Dir jongens en volgens Ward, hierover later meer. • Set afdoen aan de oppervlakte en weer aan de oppervlakte omdoen. Tevens nog even aan de oppervlakte wat tips gehad van Maarten, betreffende het achteruit zwemmen, wat niet helemaal perfect ging.

5

Zo dat was weer een leuke dagduik, erg mooi en weer veel geleerd. Na terugkeer in Villa Matisse, zien we dat het internetcafé weer geopend is. Deze was namelijk op de zaterdag en zondag gesloten. We waren al bang dat hij helemaal gesloten zou zijn. Nee dus, dus Andre en Maarten meteen even mailen met het thuisfront. ’s Avond hebben we eens gegeten bij de Argentijn, ditmaal gepaneerde kip met friet voor mij. Dinsdag 19 februari 2008. Ook vandaag weer vroeg wakker, ondanks dat mijn nachtrust een paar maal verstoord is, door de discobus en autoalarmen die afgingen. Dus om 06.30 uur eruit enz. enz. Maar dat ritueel is jullie inmiddels wel bekend. DUIK 7. Voor vandaag was de keuze gevallen op Chac Mool. Dit is iets verder rijden. Namelijk richting Playa, ongeveer 40 km rijden. In deze omgeving is de entree van de cenotes wat minder, namelijk 80 peso’s. Ik moest betalen, dat is mijn taak, zo heeft Mark de taak om het eten te betalen. Dat dus allemaal uit een gezamenlijke pot. Ik mij melden, maar aangezien mijn Spaans niet geweldig is, en haar Engels niet geweldig (beiden eigenlijk nul) moest Maarten er bij komen.

6

Het bleek dat ze wilde weten via welke duikschool we doken, ze wilde een pasje zien en er moest een naam en telefoonnummer in het boek genoteerd worden. Na betaling van 240 peso’s konden we verder, nog eens ruim een kilometer een zandpad volgen door de rimboe en toen waren we bij Chac Mool. Even op de duiklocatie kijken en wat doorspreken. Sets in elkaar. We zouden downstream gaan, richting de “Monsters” room. Omkeerdruk was 150 bar. Hier zijn de grootste en langste stalactieten van de wereld te zien, je kunt daar afdalen naar een kleine 30 meter. Ik mocht de duik leiden, Mark als tweede en Andre als derde man. Op deze locatie weer veel halocline, alleen iets minder mooi als in de Temple of Doom. Inmiddels werd het steeds drukker, meerdere grotduikers. De grotduikers vragen meestal vooraf aan elkaar hoe men gaat duiken, zo ook nu. Ook kwamen er heel veel cavern duikers, alleen daar hebben we niet veel last van gehad aangezien ze veelal op een andere locatie te water gingen. In het water alle checks uitgevoerd en ik kon beginnen met de primary te leggen. Vanaf 4 meter, redelijk stijl naar beneden, langs het bekende bord en rechtdoor richting een tunnel (restrictie in vergelijking met de rest) van 2 meter hoog. Daar ergens de primary aan de lijn vastgemaakt. We moesten een beetje uit elkaar zwemmen omdat er over een langere afstand een halocline was. Na twintig minuten kwamen we bij een kruising, een lijn naar rechts met twee pijlen naar rechts, op onze lijn, voor de kruising zat een enkele pijl richting onze uitgang. Dus voor deze pijl heb ik een coockie geplaatst zodat ik op de terugweg zeker weet dat we de enkele pijl moeten volgen om bij onze primary te komen. We vervolgden onze weg, Mark gaf onderweg aan dat het tempo wat te hoog lag. Na 31 minuten kwamen we bij de “Monster” room aan. Zoals afgesproken zouden we hier even ruim boven de lijn blijven hangen en dus ook boven de halocline, zodat iedereen de “Monster” room goed kon bekijken. Vanaf hier mochten we ons laten afzakken (27,1 meter) om beneden rond te kijken, bij de gigantische stalactieten. Na wat rondgekeken te hebben weer omhoog, nu kan ik het label aan de lijn wel lezen, (niet gestoord door de halocline) Mojarro 1400 ft downstream en Chac Mool 1500 ft upstream. Na 39 minuten vervolgden we de weg terug in omgekeerde volgorde. Even later gaf Maarten aan dat mijn hoofdlamp het begeven had, dus over op een back-up. Aangezien ik nu een handicap had, ging ik voorop zwemmen. Even later begaven ook de hoofdlampen van Mark en Andre het. Dus verder op 3 back-up lampjes. Bij de kruising heeft Andre als laatste man, mijn coockie van de lijn gehaald en meegenomen. Back-up lamp is geen noodgeval, dus gewoon de personal markers (coockies) meenemen. Later zie ik een signaal achter me, Andre zat zonder lucht, dus aan de long hoose van Mark. En verder zwemmen. Dat was eigenlijk verkeerd, want Mark en Andre hadden een groter probleem dan dat ik had en dus had ik achteraan moeten zwemmen. Tevens was goed te merken dat we nu stroom tegen hadden. We laten de primary liggen. Vervolgens maken we de gebruikelijke stop en de oppervlakte decostop.

7

Andre, Mark laten de sets in het water liggen en Maarten zijn flessen ook. Ik ga met de set omhoog, om de sets op de mooie betonnen tafels af te doen.

DUIK 8. Chac Mool, downstream. Ze zouden nu naar de kruising gaan, waar we de vorige duik rechtdoor gegaan zijn. Nu gaan we rechtsaf, de dubbele pijl volgend. Andre voorop, Mark als nr. 2 en ik als derde man. De primary ligt er al. Als tweede man merk je nu echt goed de halocline, soms is het moeilijk om de lijn waar te nemen, alles dwarrelt voor je. Bij de kruising plaatst Andre een personal marker voor de enkele pijl en gaan we dubbele pijl, rechtsaf volgen. Na ongeveer 10 meter eindigt de lijn met een pijl. We zitten slechts op 1 meter diepte, als je omhoog kijkt zie je het wateroppervlak. Langzaam gaan we omhoog. We komen boven, een koepelvormige ruimte, een meter of 3,5 hoog in het midden, enkele kleinere gaten in het dak, waar het daglicht door naar binnen schijnt, hier en daar zie je wortels door het dak naar beneden gaan richting het water. Echt mooi. Na wat rondkijken gaan we verder. We duiken allemaal spontaan onder, zonder dat we de lijn zien. FOUT!!! Na een tijdje zien we de lijn en gaan deze volgen, het blijkt de lijn richting “Monster” room te zijn. Maarten grijpt in. Als kuddedieren zijn we elkaar gevolgd, helemaal fout. We hadden aan de wateroppervlakte eerst de lijn met pijl moeten vinden en dan pas ondergaan. Grote fout, maar wel weer veel van geleerd. Even later zitten we bij de kruising. Andre haalt de personal marker van de lijn. Vervolgens pakt Maarten de drie geblindeerde brillen. We geven onze brillen af en zetten de geblindeerde bril op. Natuurlijk de lijn vasthoudend. Vanaf minuut 25 tot minuut 45, dus 20 minuten zwemmen we zonder enig zicht terug, de lijn volgend. We hebben het tempo er redelijk in, maar het kan sneller. Nu zitten Andre en Mark aan de linkerkant van de lijn en ik, als tweede man rechts. Dat is eigenlijk niet goed. 8

Je moet alle drie aan dezelfde kant van de lijn zitten, zo ben je veel smaller, wat nodig is bij restricties. Dus bv. iedereen links van de lijn, iedere duiker de rechter hand aan de lijn, voorste man met de linker arm zijn hoofd beschermend en de tweede en derde man pakken hun voorganger met de linkerhand bij de rechterbovenarm. Wordt het erg smal dan kun je je ook iets laten afzakken en je voorganger bij zijn onderbeen pakken. Verder, omdat je dicht op elkaar zit zwem je met de normale standaard open water vinslag ofwel flutter kick. Het tempo ging er een beetje uit bij elke ty-off, doordat je daar goed moet voelen hoe de lijn daar verder loopt Handsignalen in het donker: • Duwen, vooruit. • Trekken, achteruit. • Knijpen, even halt houden, bv om te klaren. • Heftig schudden, noodgeval, geen lucht, dus laat de persoon zonder lucht de automaat uit jouw mond halen, dan pak jij je short hoose automaat. • Als je even iets moet uitzoeken, pak je de linkerhand van degene die achter je zwemt en parkeert deze hand even op de lijn. Al met al ging het blindelings verplaatsen ging redelijk, alleen jammer van het volgen van de verkeerde lijn, maar hier leer je wel van en hopelijk maak je deze fout nooit meer!!! Bij de primary kregen we onze eigen bril weer terug, Andre rolt de primary op waarbij ik hem behulpzaam ben. Gevolgd door de gebruikelijke stops.

We gaan naar de oppervlakte, evalueren tijdens de oppervlakte deco stop om uiteindelijk uit het water te gaan. Inmiddels begint het langzaam wat minder druk te worden met cave en cavern duikers.

9

Ook komen er vier nieuwe grotduikers, o.a. Steve Gerrard, bekend als grotduiker en schrijver van het boek “the Cenotes of the Riviera Maya.” Na de duik gaan Andre en Maarten weer even internetten. Andre moet ook nog even de Nederlandstalige versie voor de Galileo downloaden en dat lukt. Het blijkt een nieuwere versie, waarbij tevens de PDIS stops uitgelezen kunnen worden. Deze avond valt de keuze op een nieuw Mexicaans restaurant.

Geslaagd moet ik zeggen, weer iets met Pollo gegeten, erg lekker. Gelukkig was hier het juiste biermerk (XX of Dos Equis) verkrijgbaar, alleen geen cappuccino, dus American koffie, maar dat was geen groot succes. Bij terugkomst een aantal uren aan mijn grotduik verslag gewerkt, zodat ik weer een beetje bij ben. Vanaf nu gewoon elke dag bijhouden. Het is nu ruim 23.00 uur, dus afsluiten en douchen en dan plat. Tot morgen. Woensdag 20 februari 2008. Om 03.30 uur werd ik wakker, nog steeds muziek geluiden uit Tulum, toch weer in slaap gevallen. Om 06.00 uur weer wakker en Andre ook, dus er maar uit en een bakkie drinken. Maarten zat al een boek te lezen. Even later komt ook Mark uit zijn kamer. Mijn rechteroor geeft iets problemen ondanks dat ik nooit geen oorproblemen heb en elke dag druppel met zure druppel. Maar kijken of het goed gaat vandaag. Mark 1500 peso’s gegeven voor de inkopen en het eten. We hebben een pot waar we dat van betalen. Verder beheer ik een potje voor Mark, Andre en mijzelf, waar ik de entree van de cenotes van betaal. 10

Om 06.00 uur een smsje gestuurd met het toestel van Andre. Met de mijne lukt dat niet, waarschijnlijk geen triband of is de oorzaak dat ik geen abonnement heb, maar prepaid. DUIK 9. Duiklocatie Naharon ofwel Cristal. We duiken upstream, richting Devil’s kitchen, veel zwart. De lampen reflecteren niet op de wand. We duiken met een dubbele set en een stage AL 80 cu ft. Uit de laatste gaan we ademen, zodat we de dubbel als reserve hebben. De begindruk is 206 bar en de omkeerdruk wordt 110 bar. We volgen de lijn, na ongeveer 30 minuten, afhankelijk van de zwemsnelheid, komen we op het einde van de lijn, bij voldoende lucht maken we hier een jump naar links. Mits we meer dan 120 bar hebben, bij minder dan 120 bar draaien we om. Duikvolgorde: nr. 1 Andre, nr. 2 Mark en nr 3. Wim. Na 31 minuten komen we aan het einde van de lijn. Mark geeft het teken duim omhoog, dus omdraaien. Jammer, hadden we bijna onze eerste jump gemaakt. Op de terugweg zwem ik voorop, regelmatig achterom kijkend of Mark en Andre nog volgen. Hier en daar zitten we net in de halocline. Op een gegeven moment hoor ik mijn flessen tegen het dak, ik voel iets en ga verder, even later seint Mark, ik hou in en hij verwijderd een stuk stalactiet, wat ik net daarvoor afgebroken heb. K.T. Foutje, lager blijven, balen zeg. Dan weer verder. Wat later als ik omdraai zie ik maar één lamp achter me, een seintje naar Mark en even terug, al snel zien we Andre weer. Na 64 minuten komen we weer boven, de reel achterlatend, aangezien we die de tweede duik weer gaan gebruiken. Even evalueren we in het water, wat ging er fout: • Lager blijven, maar dat begreep ik zelf ook. • Mijn kabellamp is een keer blijven haken, dus als de kabel te lang is, stop deze tussen de buikband of sla hem een keer extra om je pols. • Vermiste duiker, hadden we snel door.

11

Even wat tips betreffende een vermiste duiker, wat moet je dan doen: • Lamp afdekken en kijken of je ergens een zwak schijnsel ziet. • Pijl, in de juiste richting plaatsen (richting uitgang) op de lijn. • Aan deze pijl een brandend back-up lampje hangen. • In dit geval je stage bij de pijl achterlaten, nadat je overgeschakeld bent naar je back gas. • Zoeken in de vermoedelijke richting. • Niet te veel lucht verbruiken om te voorkomen dat je zelf in problemen kunt raken. • Als je naar de uitgang gaat, een wetnote o.i.d. achterlaten met gegevens, zoals: ik ben richting uitgang gegaan na …. minuten. Even wat tips over gebruik stage cilinder: • Als je een stage achterlaat, dit nooit doen direct na een restrictie, aangezien je de stage al zwemmend oppikt. • Als je een stage achterlaat, klik je hem met de bovenste snapbolt aan de lijn. • Als je dat doen, liever op een plek waar de lijn laag loopt. • Probeer een goede plek te kiezen voor het achterlaten van je stage, liefst op een harde plaats zonder silt. • Draai de kraan dicht maar laat wel de druk er opstaan. • Bij grotduiken laat je wel een stage achter, omdat je toch via dezelfde weg terugkomt. Normaal dumpen indien fles 1/3 leeg is, evt. ½ afhankelijk van de situatie.

12

DUIK 10. We hebben nu de gehele dubbele set ter beschikking. We beginnen upstream, maken 3 jumps naar links en dan vervolgen we de weg, downstream. Omkeerdruk aan de veilige kant, omdat we in deco raken en een stop moeten maken, dus bij 145 bar. Volgorde nr. 1 Wim, nr. 2 Andre en nr. 3 Mark. De jumps: nr. 1 lengte ong. 1 meter, 90 graden links. nr. 2 lengte ong. 23 meter 90 graden links, wat naar beneden. nr. 3 lengte ong. 12 meter 90 graden links, wat naar beneden.

De jumps worden allemaal gemarkeerd met een dubbele pijl. Van te voren hebben we afgesproken dat ik de jumps plaats, een OK teken geef en dan pas komen Mark en Andre, via de lijn van de spool naar mij toe. Ditmaal ziet het er allemaal heel anders uit, niet meer zo donker als tijdens de eerste duik vandaag, meerdere restricties. Ikzelf mag de drie jumps leggen. Bij de tweede kom ik erachter dat de lijn van de spool, net een meter of 4 tekort is. Maarten schiet me te hulp met een spool, zodat ik mijn spool kan verlengen.

13

Na 34 minuten keren we om, omdat ik op 145 bar zit. Maar zo is het ook afgesproken. Nu ben ik de laatste man. Nadat ik jump 3 en 2 opgerold heb, geeft Maarten ons alle drie een geblindeerde bril. Dus eigen bril afzetten en aan Maarten geven en de geblindeerde bril opzetten en de lijn natuurlijk pakken. Daarna opsluiten en achter elkaar aan, contact houdend met de lijn en elkaar en dan de weg vervolgen, inclusief de eerste jump. Deze konden we gewoon laten liggen, wat dit is een noodsituatie. Ik denk dat we een minuut of zeven zo gezwommen hebben. Dan krijgen we onze brillen terug en vervolgen de weg, even later komen we bij de reel, die ik mag oprollen, Andre helpt mij daarbij. Op 11 meter geeft de computer een PDIS stop van 2 minuten aan. Omdat we omhoog gaan krijg ik de melding PDIS NEE. Andre blijft net iets langer hangen en krijgt PDIS OK te zien. Op een meter of zes maak ik een stop. Ik vraag aan Andre op een gegeven moment, hoeveel minuten deco hij heeft, hij geeft aan, vier minuten. Ikzelf nog negen minuten, waarschijnlijk omdat ik de diepe stop op 11 meter niet volledig afgemaakt heb. We houden een ruime stop, ruim meer dan benodigd. Na 80 minuten moet ik even een plasje plegen. Gelukkig heb ik een frontrits, dus mij even iets afzonderen, buikriem los, rits open en ……… dat lucht op!!!! Andre trekt aan mijn vin, wijst en ik zie een schildpad, even later nog één. Weer even later een slang, die naar boven zwemt. Verder zijn er in de cenote grote scholen vis, een soort baars ofwel cenote visjes en ook diverse cyclides. Maarten heeft een heel erg conservatieve computer en moest in totaal 25 minuten deco afwerken, dus blijven wij ook nog lekker op 4 meter rond peddelen en rondkijken. Erg mooi hier met de groene begroeiing. Totaal blijven we 107 minuten onder water. Even nog wat gegeven over de duik: • Heenweg 207-145=62 bar verbruikt in 34 minuten. • Terugweg incl. geblindeerd zwemmen 145-80=65 bar. • Voor de stops en deco en ruime veiligheidsstop 80-59=21 bar.

14

Vandaag heeft Andre de camera meegenomen, om wat leuke plaatjes te schieten bij Naharon. Tussen de twee duiken in, als ik de sleutel van de auto onder een steen vandaan haal, hoor ik wat geritsel. Twee leguanen. Snel Andre roepen, zodat hij ze op de foto kan zetten. Bij Maarten is het bekend, welke duikstekken een beetje betrouwbaar zijn en waar niet ingebroken wordt en waar je dus ook een camera mee naar toe kan nemen. Om 19.00 uur gaan we weer eten, daar waar we begonnen zijn, dus bij de Italiaan, wederom een pizza, ditmaal met mushrooms, kaas, olijven, ham e.d. Lekker een Italiaanse cappuccino met tiramisu na. Zo’n lekker cappuccino hadden we deze week nog niet gehad, maar ja, van een Italiaan kun je ook niets anders verwachten. Vervolgens terug naar de kamer om verder te gaan met dit verslag. Nadat ik weer helemaal bij ben met het verslag, lees ik nog wat in het IANTD cave diver handboek en ga dan lekker slapen. Donderdag 21 februari 2008. Weer om 06.00 uur eruit en het gebruikelijke ritueel. DUIK 11. Sac Actun, Grand Cenote, ofwel White cave. Upstream. nr. 1. Mark nr. 2. Wim nr. 3. Andre. Vandaag een uitgebreide duik met 4 jumps/gap incl. een circuit (Cuzan Nah), dat als we lucht genoeg hebben. We hebben 210 bar, met de 1/3 regel, dus de omkeerdruk is 140 bar. Bij de 3e jump/gap, bij Cenote Ho-Tul gaan we deze weer herberekenen. Als we bij de hoofdlijn aankomen, zien we geen pijl, dus plaatst Mark een pijl, enigszins op aangeven van Maarten. Na 13 min jump 1, na 20 min jump 2, na 27 min gap/jump 3. Nu herberekenen. Ik heb nog 177 bar minus 1/3 (afgerond 50) = 127 bar. Andre en Mark geven 120 aan. Ik heb over het eerste stuk, 207 – 177=30 bar verbruikt. Dus als we hier terugkomen moeten we nog 60 bar hebben, anders moeten we er bij deze cenote eruit. We gaan verder, na 1 minuut de laatste jump. 15

Na 38 minuten zien we 1 pijl naar ons toe en twee pijlen van ons af, ofwel we zitten halverwege het circuit. Weer verder. Na 48 minuten zien we een kleine cenote rechts, even verder zien we onze vierde jump. Aangezien Andre nog steeds achteraan zwemt, moet hij de spool ophalen, wij wachten even en gaan weer verder. Na 52 minuten zijn we bij cenote Ho-Tul/Gap 3, deze kunnen ook oprollen. Even op de manometer kijken of we nog voldoende druk hebben. Ik moet nog 60 bar hebben en ik heb er nog 145, dus we kunnen de duik verder afmaken, dat geldt ook voor Mark en Andre. Op 57 minuten ruimen we jump 2 op en na 62 minuten jump 1 op. Dan na 68 min beginnen we de primary in te rollen. Ik help Andre daar, waar ik kan helpen. Na 71 minuten is de primary opgerold en maken we een stop om na 77 minuten boven te komen. Tijdens het stukje circuit moeten Andre en ik even achter blijven maar dat heeft Mark snel door.

Trapje omhoog en lunchen. DUIK 12. Tijdens deze duik wat oefeningen, Mark is in het begin leading en hij geeft aanwijzingen voor de checks. In de Cenote moeten we de kranen dril laten zien. Eerst de re-kraan dicht, wisselen van long naar short hoose en dan de re-kraan weer open. Nu de li-kraan dicht, wissel van short naar long hoose en draai de likraan weer open. Dan nog de isolator dicht en open. Geen probleem voor ons allen. We zwemmen richting de cavern-lijn. Daar worden Mark en Andre even geparkeerd. Ik ga met Maarten mee. Dan krijg ik een geblindeerde bril en moet ik de lijn opzoeken. Ik pak een spool, bevestig de draad om een steen, die ik nog gezien had, toen ik een bril op had. Dan een aantal maal eromheen, wat rond voelen en zwemmen in de richting welke volgens mij richting cave lijn was. Even later voel ik het stopbord, ik weet nu dat ik de goede kant op ga. Nog verder. Door de knopen in het touw van mijn spool (na 5 meter 1 knoop, na 10 meter 2 knopen) weet ik welke afstand ik afgelegd heb. Dan voel ik een verticale wand of pilaar.

16

Dat is veel te vroeg, dus weer inrollen tot het bord en daar weer verder. Ik ga verder tot ik een lijn voel. Deze ligt wat slapjes, ik trek eraan en voel dat het mijn eigen lijn is, dus weer inrollen en verder. Even later geeft Maarten mijn bril terug. Als ik achter mij kijk, zie ik dat de lijn in een mooi vierkant ligt. Ik had dus steeds een bocht naar links gemaakt, zodoende kan ik ook mijn eigen lijn tegen. Leerzame oefening, waaruit blijkt dat je nooit de lijn moet kwijt raken. Van Andre hoorde ik dat ik heel dicht bij de lijn geweest ben. Mijn ademhaling en hartslag bleef tijdens de oefening heel rustig. Maar of dat straks ook zo is als ik daadwerkelijk de lijn kwijt ben en Maarten niet naast mij zwemt? Nu ik weet hoe moeilijk het is een lijn terug te vinden, weet ik niet, of ik dan ook zo rustig blijf. Dan is Andre aan de beurt, hij begint en gaat 180 graden de verkeerde kant op. Ondertussen ga ik naar boven om naar de lamp te kijken. Hij doet het even en gaat dan uit. Later vermoeden we dat de accu leeg was, Ra Ra). Later hoorde ik dat Maarten deze oefening afbreekt omdat Andre in de buurt komt van stalactieten en stalagmieten en die we niet willen beschadigen. Dat heb ik zelf gisteren al voldoende gedaan. Als laatste Mark, hij begint goed, net voordat hij bij de lijn is, buigt hij af naar links, gaat via plafond weer terug. Na een tijdje krijgt ook Mark zijn bril terug. Vervolgens gaat Maarten voorop, legt de primary reel vast aan de cavern lijn om een stukje te verkennen. Wij volgen, ik met mijn NOVA back-up lampje. Na 56 minuten komen we uit het water. Een erg leerzame duik. Trouwens de eerste duik was ook geweldig, 4 jumps en een circuit.

Op de terugweg even tanken. Goed in de gaten houden, dat ze je niet bedonderen. Ik moet 200 peso’s afrekenen en de tank is weer vol. Kunnen we weer kilometers maken. ’s Avonds eten we weer bij de Mexiaan, voor mij weer Pollo, ofwel grilled chicken, sprankling mineral water en een cappuccino na. 17

Morgen komen Sven, Joep en Tjalke. Maarten heeft even bij de eigenaresse geïnformeerd, maar ze kunnen morgen ook terecht in Villa Matisse. De Fransen boven ons, vertrekken morgen. Dus allemaal dicht bij elkaar. Vrijdag 22 februari 2008. Vandaag lekker uitgeslapen. Andre en ik werden pas om 06.35 uur wakker. Vanaf dat moment weer het gebruikelijke ritueel. Dichtmaal waren wij niet de eersten die gingen ontbijten, want de Fransen van appartement 3 en 4 hadden al ontbeten. Ze vertrekken namelijk vanochtend. Komt goed uit, want Sven, Tjalke, Joep met zijn vrouw Rina komen vanavond en kunnen dus in die appartementen. Hopelijk kunnen zij daar blijven tot einde vakantie. DUIK 13. Vandaag gaan we naar Temple of Doom, waar Mark en ik de tweede dag ook al geweest waren. Vandaag gaan we twee flinke duiken maken, dus nemen we 2 x D80 mee. Van de tweede D80 moet ik weer de RVS banden iets verder uit elkaar plaatsen, omdat anders mijn backplate er niet op past. Om 08.30 uur zijn we bij Temple of Doom. De twee broers zijn er nog niet, wel een andere Mexicaan. Hij maakt ons duidelijk dat we eigenlijk pas om 09.00 uur mogen gaan duiken. Bij hem betalen kan ook niet, dat moet bij de twee broers gebeuren. Wel zegt hij dat hij een notitie voor de twee broers gemaakt heeft, dat wij met vier man gaan grotduiken. Iets voor negenen pak de man zijn rugzakje en vertrekt in zijn witte kleding. Later blijkt dat hij masseur is. We zetten de sets in elkaar. En dan het eind sjouwen naar de cenote. Ondertussen komen de twee broers ook net aan. 18

Bij de cenote aangekomen is het voor Andre, denk ik, even schrikken, hij heeft het niet zo op dieptes (boven het water). Ik doe voor dat ik het water in ga, mij hoofdlamp aan, omdat deze al vaker wat problemen heeft opgeleverd. Net als deze keer. Geen licht. Als ik wat aan de kabel beweeg, gaat hij zo nu en dan aan. Dus toch waarschijnlijk iets van een kabelbreuk. Maarten verteld dat de Dive Rite lampen met een oranje kabel, vaker problemen opleveren. Volgens hem is dat garantie werk, maar daarvoor moet ik bij Sander zijn, die weet er meer van. Dus als ik na de vakantie mijn droogpak ophaal, meteen informeren of dat klopt. Er zit niets anders op, teruglopen naar de auto. Maarten heeft achter de bestuurdersstoel nog een reserve lamp liggen, die ik kan gebruiken. Dus dat klote stuk weer teruglopen. Lamp omgewisseld en weer terug. Inmiddels stroomt het zweet behoorlijk van mijn voorhoofd. Als ik bij de cenote aankom, liggen de andere drie al in het koele water. De li-kraan dicht, bril op, vinnen in de hand, automaat in de mond en springen. In het water voeren we de checks uit op aanwijzing van Andre die ditmaal nr. 1 is. Mark is nr. 2 en ik zwem achteraan. Het duikplan: We gaan een set-up duik doen, om tijdens de tweede duik het circuit te kunnen volgen. We leggen een primary en gaan rechtdoor tot de “grote tand” waar twee pijlen achter elkaar staan. Daar maken we een jump van ongeveer 22 meter, links af, op ongeveer negen uur, richting de “Alien”, hiervan is een foto te zien in het boek van Steve Gerrard. Van daaruit volgen we de lijn tot we de omkeerdruk bereiken, daar plaatst Andre een personal marker en draaien we om. De omkeerdruk is 140 bar. Omdat we ongeveer 200 bar hebben, minus 1/3 (60) = 140 bar. We vertrekken, na 18 minuten zijn we bij de jump. Als de jump gemaakt is vervolgen we de weg. Na 47 minuten, op het omkeerpunt op de lijn (twee pijlen naar ons toe en twee pijlen van ons af) daar plaatst Andre een personal marker, aangezien we daar alle drie op de omkeerdruk van 140 bar zitten. Komt dat even mooi uit! Net voordat we omgedraaid zijn, zijn we behoorlijk omhoog gegaan, naar een meter of 4. Hier is het zicht gereduceerd tot een meter of vier. Het lijkt wel op de Waldfennen, zo bruin is het water.

19

Dat komt door de tanic acid (tannine), dat wat ook in thee zit. Als het water zo bruin is, zit daarboven een moeras. De terugweg gaat wat sneller, want we gaan nu downstream. We zijn nu ook in 25 minuten weer bij de jump, terwijl we over de heenweg 29 minuten deden. En dat trouwens met een kleine handicap, omdat de lamp, die ik van Maarten geleend had, het na een uur voor gezien hield. Dus pakte ik mijn fijne Scubapro Nova buck-up lampje, welke ik als cadeau gekregen had (nog bedankt Sas) en vervolgde de weg, geen probleem. Het enigste nadeel voor Andre was misschien dat ik iets dichter bij de lijn ging zwemmen, omdat het slechts een 3 Watt lampje is. Dus in de halocline, waar we redelijke tijd in gezwommen helpen, werd het zicht voor Andre misschien iets minder. Maar, dan moet hij maar dicht bij de lijn blijven, of eventueel de lijn vasthouden. Omdat ik al voorop zwom, hoefden we niet van positie te wisselen. Na 73 minuten waren we weer bij de primary reel, welke we konden laten liggen, dan de stop en na 92 minuten zijn we weer aan de oppervlakte.

Nou dat was een mooie duik. Nu lunchen en dan proberen het gehele circuit te zwemmen. Inmiddels was het al erg druk geworden met snorkelaars en cavern duikers. DUIK 14. Omdat we een nieuwe D80 nodig hadden, konden we ditmaal de sets niet in het water laten liggen, dus compleet met set het trappetje op. Een paar honderd meter lopen en nieuwe set flessen eraan. Na een oppervlakte tijd van 82 minuten, is het tijd voor de tweede duik. Mark heeft ietwat last van de oren en besluit om een duik over te slaan. 20

Mede omdat we tijdens deze duik, een beetje op en neer gaan, zoals in de duikgrafiek te zien is. Ik leen de eerste hoofdlamp van Maarten en doe daar mijn eigen accu in, omdat deze nog helemaal vol zit. Mark loopt mee, om wat foto’s te maken. De bedoeling is om nu het hele circuit te zwemmen. Als we voor de omkeerdruk bij de marker zijn, kunnen we het circuit afmaken. Zijn we de marker nog niet tegengekomen, maar hebben we wel de omkeerdruk bereikt, dan draaien we om. We beginnen, ditmaal zwem ik voorop en is Andre de tweede man. De omkeerdruk is 140 bar, aangezien de begindruk 210 bar is, minus 1/3 (70) = 140 bar. Na 12 minuten zijn we bij de jump, hier gaan we ditmaal rechtdoor, na 33 minuten bereiken we de personal marker van Andre . We zitten allebei dan op ongeveer 161 bar, dus dat circuit kunnen we gemakkelijk maken. Weer verder, weer even een stukje “Waldfennen”. Onderweg zien we nog een witte “no eyes fish” (Troglobites), jammer nu hadden we een camera bij ons moeten hebben. Volgens Maarten zie je deze vissen nog maar heel weinig. Na 58 minuten zijn we bij de jump. Andre rolt deze op, waarbij ik hem help. Na enkele minuten pakt Maarten een vin van Andre af, niets aan de hand. We verwisselen van positie en Andre gaat gewoon door, in hoog tempo trouwens, zo hoog dat Maarten mij gebaart om achter te blijven en de lamp af te schermen. Andre zwemt door en gaat de bocht om. Na de bocht zien we dan wat geschijn van een lamp en even later komt Andre weer terug. Ondertussen had Andre zijn lamp even afgedekt, om te zien of hij ergens licht kon zien, een back-up lamp aan de lijn gehangen aan een door hem geplaatste marker, dit had eigenlijk een pijl moeten zijn, die richting de uitgang wijst. We zijn weer bij elkaar en ik gebaar dat ik geen lucht meer heb, terwijl Andre nog steeds met 1 vin zwemt. Andre geeft mij, zijn long hoose en zelf gaat hij over op de short hoose. We vervolgen onze weg. Nu ik weer voorop. Even voor de primairy reel, maakt Maarten een eind aan de oefening. Andre rolt de primary op en na 76 minuten zijn we bij de cavern lijn, waaraan de primary reel bevestigd is. Dan de veiligheidsstop, evalueren en het trapje weer omhoog. Dit was echt een geweldige duik, erg mooi, veel afwisseling.

21

Weer een stuk lopen en de sets uit elkaar en een stuk watermeloen verorberen, heerlijk. Vandaag ging het klaren prima, woensdag en donderdag had ik daar ietwat problemen mee, klaren ging wel, maar mijn oren voelden wel iets anders aan dan normaal. Dus, als je naar Mexico gaat grotduiken, preventief druppelen met zure druppels, ook als je nooit problemen hebt met klaren, zoals ik. Het is nu 14.00 uur, mooi op tijd wat Maarten wil om 14.30 uur vertrekken naar

Cancun, om de nieuwe groep op te halen. We rijden terug naar Robbie (zie ook xibalbadivecenter.com), leveren de sets in en gaan naar Villa Matisse. Andre gaat direct mailen, hij is snel terug, want nadat hij zijn mail opgehaald heeft, valt de stroom in Tulum uit. Om 18.00 uur gaan we eten, het rijtje afgaande, is nu de Argentijn weer aan de buurt. Wederom kip, nu met spinazie, kaas en friet. Ditmaal zondig ik nogmaals, in plaats van een water neem ik een bietje. En zoals, inmiddels gebruikelijk, een cappuccino na. Op de kamer even de duiken van de computer afhalen en verder met dit verslag, zodat ik deze morgen kan mailen Ondertussen is het al 22.35 uur, ik wacht nog totdat Maarten terugkomt met de nieuwe groep. Ja, ik ga niet vroeg slapen, normaal ben ik ’s morgens toch vroeg wakker. Als ik om 22.00 uur naar bed ga, ben ik bang dat ik de halve nacht wakker lig. Inmiddels (22.30 uur) is Maarten terug van het vliegveld met Sven, Tjalke, Joep met Rina. Ze hebben er al ruim 24 uur op zitten, even nog een biertje of wat water drinken en wat bijpraten. De tweede groep is niet van plan om morgen te duiken. Dus een ietwat andere instelling dan ons. Wij wilden zo snel mogelijk in het water liggen. Zij gaan morgen eerst uitslapen. Nou, of dat lukt? Ik ben benieuwd. 22

Grotduik speciality. Deel 3

.

1

Zaterdag 23 februari 2008, een ingelaste rustdag. Vandaag zijn Andre en ik wederom om 06.00 uur wakker, even iets wassen en kijken of er koffie is. Sven en Tjalke zitten al achter een bak koffie. Hen is het dus niet gelukt om uit te slapen. Ik maak even een bakje thee voor mezelf. Tjalke is opgestaan met hoofdpijn en besluit om weer even te gaan liggen. Omstreeks 07.45 uur komen ook Maarten en Mark. Mark doet wat hij beloofd heeft. Hij kookt wat eieren. Even later kunnen we ontbijten. Sven doet niet mee, hij ontbijt nooit. Omstreeks 08.30 uur komt de rest ook tot leven. Langer volgehouden dan ik verwacht had. Terwijl zij ontbijten, geeft Maarten het examen aan Andre en mij. Mark gaat vandaag nog wat leren, om later deze dag het examen te maken. Ikzelf heb een rustdag en Andre gaat met Sven, Tjalke en Joep mee, omdat hij nog wat moet inhalen. Het examen is niet al te moeilijk. Ik maak een paar domme fouten. Eerst de vraag goed doorlezen, dan alle antwoorden en dan pas een keuze maken. Zo heb ik de vraag: wat is de ideale grootte van een duikteam? Fout beantwoord. Ik had twee, maar het is natuurlijk 2 of 3 afhankelijk van de situatie. Verder nog een domme fout bij de berekening. Ik had uitgerekend dat de duiker er 33 minuten over zou doen om bij het omkeerpunt te zijn. Later bij de luchtberekening, neem ik als complete DT 2 x 15 (aantal meters per minuut) i.p.v. 2 x 33 minuten. We moeten ook nog even de tabellen uit het boek erbij pakken om de decotijd af te lezen. Na het maken van het examen, kijkt Maarten het even na, beide voldoende. Ondertussen is iedereen klaar met ontbijten en na het pakken van de spullen gaat men naar Robbie’s duikshop. Mark blijft achter om te leren en ik ga kijken of ik de lamp, die ik van Jacob geleend heb, kan repareren. Ik was er inmiddels achtergekomen dat er een draadbreuk in het begin van de kabel zit, aan de cannister zijde. Even wat losgemaakt, maar toen moest ik een inbussleutel 2 mm hebben. Mark had deze wel, echter in zijn tas bij Xibalba duikcenter. Dus spullen gepakt en naar Xibalba. Daar waren Sven, Tjalke en Joep druk bezig met hum configuratie in orde te maken. Gelukkig kon ik in de tas van Mark te juiste inbussleutel vinden en heb de boel verder uit elkaar gehaald. Na wat rondkijken, kon ik in de werkplaats van het duikcenter een soldeerbout, tin en soldeerpasta vinden. Toen ik de draad verwijderd had en aan de losse draden trok, had ik plotselinge een stukje van een centimeter of 4 in mijn hand, dat was dus de draadbreuk. Dus de draad iets inkorten en opnieuw aansluiten. Het solderen ging niet echt geweldig, maar met een beetje hulp van Andre, lukte het. Weer wat isoleren en klaar. Even testen, ja, hij doet het. Waarschijnlijk gaat hij de vakantie overleven. Tip voor Jacob, om in ieder geval de solderingen opnieuw te maken en een stukje krimpkous plaatsen om de soldeer verbinding. Maar misschien zegt Sander wel dat er, onder garantie, een nieuwe kabel aan komt. Dan heeft Jacob ook weer een lamp die het goed doet. Jacob had deze problemen ook al eerder gehad en ik ook een keertje in Ruinerwold.

2

Ondertussen zijn Sven, Tjalke en Joep nog steeds druk bezig. Tjalke en Joep hadden nog nooit met een technische uitrusting gedoken. Persoonlijk vindt ik dat een must, voordat je aan deze cursus begint. Ik vindt het ook zonde om daar een halve dag aan te spenderen, terwijl je in Mexico bent. Joep moet nog het bandenstel aan het harnas bevestigen en op maat maken. Verder moeten nog wat messen, boltsnaps, bungies, back-up lampen gemonteerd worden enz. enz. Tevens wordt de Metal-sub lamp van Joep nog even afgekraakt door Maarten en daarbij krijgt hij ook nog een beetje hulp van een van de duikgidsen van Xibalba dive center. Joep mag de accupack niet aan de fles doen, maar deze moet aan de buikband bevestigd worden. Ik hang de pakken van Mark en mezelf even op om te drogen, hopelijk vergeet ik ze morgen niet om weer in de tas te stoppen. Ook neem ik de NOVA back-up lamp mee, aangezien die al een paar branduren gemaakt heeft de afgelopen week. Nadat ik de lamp hersteld heb, vraagt Andre of ik hem even naar Villa Matisse wil rijden. Hij had wat O-ringen nodig voor Joep. Terug bij Villa Matisse ga ik weer even aan het verslag werken. Om 13.00 uur even lunchen met Mark. Vanmiddag heeft Mark zijn examen gemaakt. Nadat hij daarmee klaar is gaan we naar Carwash, waar de rest aan het duiken is. Omdat we niet gaan duiken, maar komen kijken, moeten we nu 50 peso’s p.p. betalen i.p.v. de gebruikelijke 100 peso’s. Als we aankomen liggen ze allemaal in het water, aan de oppervlakte. Even later gaan ze onder om de verschillende zwemslagen te oefenen en te kijken of er iemand extra lood nodig heeft. Dat is voor niemand het geval. Je kunt ze zien peddelen in de cenote. Andre heeft in de tussentijd wat (onderwater) foto’s gemaakt, jammer dat het zicht inmiddels behoorlijk verslechterd was in de cenote, door alle aanwezige duikers en snorkelaars. Ik heb ook mijn camera meegenomen om wat foto’s te maken. Het is een drukte van jewelste. Ook de Noren die we al eerder zijn tegengekomen en die de GUE CAVE II cursus volgen. Inclusief de jongen die eergisteren heel beteuterd naar zijn droogpak zat te kijken, waarvan er een duikschoen eraf lag. 3

Hij dook nu in een 3 mm natpak. Niet helemaal DIR, denk ik. Verder waren ook nog enkele cavern duikers aanwezig. Na een tijdje kwam onze club weer boven water, er werd wat uitgelegd en Andre moest een primary lijn leggen, zodat de rest kon zien hoe dat moet. Dat kun je wel aan Andre overlaten. Hij legde de primary downstream, dus waren ze binnen een half uur weer boven. Andre kwam uit het water, demonteerde zijn wing, aangezien er wat luchtbellen uit de wing kwamen. Dus de bladder er een gedeelte uit en kijken waar het lek zit. Na een tijdje vond Andre het lek.

Bovenaan de bladder, ter hoogte van de letter E, van DIVE. Zo te zien had de wing ergens klem tussen gezeten. Nou, vanavond de wing even meenemen, wat drogen en een klodder Aquasure erop. Maarten had ook weer wat problemen met zijn Dive Rite lamp, vuil contact, of ook een draadbreukje? Vervolgens was het tijd om wat te eten. Hierna kregen Sven, Tjalke en Joep een uitleg van Maarten over het leggen van een primary reel. Omdat alles behoorlijk lang duurde, besloten Mark en ik om weer terug te gaan, via de supermarkt om daar een fles Cola Light voor Andre te halen en wat te eten, tevens even pinnen. Het wordt vandaag een latertje. Als het zo door gaat, is het straks bijna donker als ze terugkomen. Misschien hebben zij dan al een eerste Nacht-grotduik gemaakt. Om 17.45 uur is iedereen weer terug bij Villa Matisse. Andre had zijn wing meegenomen om hiervan de bladder te lijmen, een klodder Aquasure erop en hij moet dicht zijn. Andre heeft dus vandaag twee duiken gemaakt, zodat hij er nu 4

de vereiste 12 heeft. Na overleg met Maarten, mag Andre morgen met Mark en mij mee, om zelfstandig te duiken. Niet te ingewikkeld, misschien 1 jump. We zullen zien. Vanavond met ons allen bij de Argentijn gegeten, ja, twee dagen achter elkaar het zelfde restaurant. Dit keer heb ik vis genomen. Met de bediening ging het vanavond wat minder. Zo had iedereen al het eten terwijl Mark nog niets had. Toen enkelen het eten al op hadden, kreeg Mark pas zijn eten. Het bestellen van de cappuccino ging ook niet goed, er kwamen er vier en na enkele malen vragen, kwamen uiteindelijk ook de laatste drie. Dan op het laatst de rekening. Hier stonden 9 maaltijden op, terwijl we slechts met 8 man/vrouw waren. Uiteindelijk betaald, maar toen we een eindje gelopen hadden, kwam de ober ons achterna hollen, hij had te weinig gehad, tja ik wist ook niet hoe alles in de war stak, dus heb ik heb de 100 peso’s (7 euro) die te weinig betaald was, maar gegeven. Na het eten, met Andre naar het internet café geweest, om dit verhaal te mailen. Verder even op de mail gekeken, weinig bijzonders. Ik had een mailtje van Rebien. Leuk dat hij eraan gedacht heeft, dat we hier de cave cursus volgen. Ik zal hem morgen dit verhaal eens mailen. Zo, nog even wat documenten voor morgen klaarmaken zodat ik die kan mailen. Hopelijk gaat het morgen allemaal iets vlotter. Waarschijnlijk weer naar Carwash. Zondag 24 februari 2008. Vandaag, zoals altijd om 06.00 uur wakker en opgestaan. We zijn nu met 8 Nederlanders en daar had de bazin van Villa Matisse waarschijnlijk rekening mee gehouden, want er lagen nu twee broden. Rond 07.15 uur gegeten, om aansluitend te vertrekken. Bij de duikshop was nog niemand, maar even later kwamen er al twee jongens aan. Alles weer in de auto, inclusief mijn pak, welke ik te drogen gehangen had. Dan richting de supermarkt. We hadden Rina bij de duikshop achtergelaten. Ze zou vanochtend een cavernduik maken met één van de duikgidsen van Robbie bij Carwash. DUIK 15. Bij Carwash bleek dat het hek nog op slot was. Dus even wachten, ondertussen konden Andre, Mark en ik een duikplan maken. We zouden upstream gaan. Aangezien de ene primary reel van Maarten gesneuveld was, had Maarten er nog maar één. Gelukkig had Sven een mooie Halycon sidewinder, die wij konden lenen, echter hier zat maar 120 meter lijn op en dat is misschien iets aan de korte kant. We besloten om te beginnen met een spool en daar de primary aan te knopen en dan hopen dat we genoeg lijn hebben en dat we de mainline kunnen vinden. Ik zou de primary leggen, Andre nr. 2 en Mark als laatste.

5

We zouden langs Luke’s hope gaan, dan bij de pijl, waar een jump is naar Cristal place, rechtdoor naar Adrianne’s room en dan verder tot de omkeerdruk bereikt is. De omkeerdruk zou 160 bar zijn. Na alle controles gingen we onder, na uitgebreid gekeken te hebben naar de wing van Andre, deze was nu lekvrij. Ik maakte een primary ty-off met de spool, dan een replacement en vervolgens een secondairy ty-off. Na ongeveer 23 meter heb ik de primary reel aan de spool bevestigd en konden we weer verder. Via een omweg, zo bleek later, kwam ik toch uit, bij de mainline. We hadden eigenlijk een beetje te veel rechts aangehouden, beter is om het eerste stuk door het midden te gaan en dan wat meer links aan te houden. Na 13 minuten waren we bij de mainline, met nog 195 bar. We vervolgden de weg, na 16 minuten een knoop in de lijn en na 18 minuten zagen we Cenote Luke’s Hope, welke zich aan de linker zijde van de lijn bevindt.

Na 25 minuten kwamen we aan in Adrianna’s room. Hier veranderd de wat dikkere gele lijn in een dunnere witte lijn met knoopjes. Ik begon ietwat aan mezelf te twijfelen, omdat we eigenlijk na een minuut of 20/21 een pijl hadden moeten zien, net als tijdens duik 6, echter deze had ik gemist. Op de terugweg goed naar uitgekeken en het bleek dat de pijl er niet meer zat. Maarten vertelde dat deze pijl een punt van discussie is bij vele grotduiken hier. Enkelen zeggen dat deze pijl hier nier moet zitten, om het erachter gelegen “Room of Tears” te beschermen tegen te vele duikers. Even rondgekeken in Adrianna’s Room, echt mooi hoor. Omdat we allemaal voldoende lucht hadden konden we nog een stuk verder. We zijn ruim voorbij “Cell Block” gekomen. 6

Daar werd het wel erg smal. Nadat ik een erg smalle doorgang genomen had, waar ik ook maar net daarheen paste, zag ik dat Andre het gebaar “duim omhoog” gaf. Mark had zijn omkeerdruk bereikt, dus omdraaien. Dat duurde even, ik moest me weer even door die kleine opening heen persen. Dit was na ongeveer 33 minuten (bij 168 bar). Weer terug door Adrianna’s Room en even later kwamen we de andere groep van Maarten tegen. Na 44 minuten waren we weer bij Luke’s Hole en na 50 minuten kon ik beginnen met het oprollen van de sidewinder en van de spool. Dit was onze eerste vrije duik, zonder Maarten. Maar ik vond het niet anders dan de andere duiken. Die gemiddelde hartslag was niet afwijkend van normaal, zo rond de 70 bpm. Ook het luchtverbruik was hetzelfde als altijd. Komt ook omdat je normaal er erg weinig van merkt, dat Maarten mee zwemt. Hij heeft ook bijna de gehele duik de hand voor de lamp, zodat je hem ook niet ziet. Hij zegt ook altijd, duik alsof ik er niet ben. Alleen op de terugweg komt hij wel eens bij je om weer eens lekker te “zieken”. Maar dat moet ook, want daar kan je veel van leren. Na 55 minuten komen we uit het water.

Ondertussen heeft de Rina een cavern duik gemaakt. Alleen ze had te weinig lood bij zich en zat na een tijdje te veel aan het plafond. Even later kwam de rest ook boven. Zij waren, direct nadat ze ons tegengekomen waren, ook omgedraaid. Tijd voor een broodje en een soort muffin. Het was redelijk rustig bij Carwash, maar we waren ook lekker op tijd. Er kwam een auto aanrijden met twee grotduikers, waarvan de ene een GUE T-shirt droeg. Hij vroeg ons af wij een analyser bij ons hadden. Hij had flessen met EANx 32 bij zich, maar nog niet geanalyseerd. Dus, zoals een GUE duiker betaamt, terug om een analyser te scoren. Het bleek trouwens een Nederlander (Ward) te zijn die eigenlijk zijn CAVE 2 hier zou doen, echter zijn buddy had andere verplichtingen elders, (hierover later meer),dus dan maar lekker duiken.

7

DUIK 16. Na de lunch het water in voor de tweede duik. Ditmaal was Mark leading. Ik zwom als tweede en Andre achteraan. We wilden nu downstream, de omkeerdruk was 80 Bar. Via het stopbord, links-af langs de kolom en dan op 1 uur richting een driehoekige gang, waar zich rechtsboven in de gang, de mainline bevindt. Na alle controles konden we vertrekken, richting bord, langs de kolom en dan hadden we 1 uur aan moeten houden. Dat gebeurde niet, ik probeerde nog te corrigeren, zonder succes. Mark dacht dat hij de mainline te pakken had, alleen dat was het gangetje op 12 uur, die we tijdens duik 6 ook genomen hadden. Ik gebaarde hem dat dit niet de goede lijn was en dat hij de lijn weer moest oprollen en overnieuw beginnen vanaf de kolom. Ik wees richting 1 uur, echter Mark vervolgde de weg, haaks op deze richting. Na een tijdje aanwijzingen gegeven om de lijn op te rollen en hem de juiste richting op gewezen, nu ging het goed. Trouwens het begin van deze lijn ligt slechts een paar meter verwijderd van de lijn die we even tevoren gezien hadden. De primary reel bevestigd (na 17 minuten) en nu de driekantige gang volgen. Na 21 minuten kwamen we in de halocline en op een T-kruising met een pijl, richting de uitgang. Daar heeft Mark zoals afgesproken een personal marker geplaatst en zijn we rechtsaf gegaan, nog steeds in de halocline. Na 26 minuten steekt Mark zijn duim omhoog, tijd om te keren. Dit was op de tweede kruising, waar we eigenlijk links-af wilden gaan en bij de derde nogmaals links-af. Echter zover kwamen we dus niet. Weer terug door Satan’s silthole om na 35 minuten weer bij de primary reel te zijn. Deze gangen zijn niet erg smal, maar wel laag. Mark rolde de primary op en na 54 minuten kwamen we weer boven.

Via Robbie weer terug. En om 14.15 uur waren we al weer terug bij Villa Matisse. We wilden dan direct gaan internetten, echter het internetcafé was weer gesloten, net as vorige week, op de zondag. Dus heeft Andre zijn duiken uitgelezen. Daarna zijn we naar een duikshop gelopen waar ze het boek van Steve Gerrard hadden liggen. Dit boek verkoopt Robbie niet meer, omdat Steve Gerrard zich onmogelijk gemaakt had. Waarom ????? Maar wel een mooi boek.

8

Deze had ik al eens besteld via Divenow.nl, echter zij hadden hem niet meer op voorraad. Hier lag het boek voor 39 US dollar ofwel 429 peso’s ofwel 27 euro. Dat is goedkoper dan in Nederland. Nog even verder gekeken naar een andere duikshop in een zijstraatje, daar hadden ze ook de Dive Rite MR 11, voor 482 euro, mooie prijs trouwens. Dan weer terug om mijn duiken uit te lezen en weer een stukje te schrijven. Deze avond weer met ons achten uit eten. Wederom de Mexicaan, waar de gehele middag en avond een pianist of is het een organist zit te spelen. Volgens Maarten al jaren lang. Voor de verandering eens geen Pollo ofwel kip, maar ditmaal rund (res). Ook erg lekker. Met een ijskoude XX ofwel Dos Equis. Op de terugweg, rond 19.30 uur, zien we dat het internet cafe weer open is. Dus snel mijn USB stick ophalen met enige “word” documenten en het internet op. Tjalke en Maarten zaten er ook al. De jongedame van het internet probeerde een computer op te starten, echter zonder succes. Dus slechts 2 werkende computers. Dan maar even wachten. Na een minuut of twintig was Tjalke gereed, dus kon ik op die computer verder. Even wennen, ander toetsenbord en Spaans. Maar na wat hulp lukte het. Ik heb het verhaal, zover het af is, naar Rebien en Janet gestuurd. Dan nog even op de site van de Asser duikers, de Seester en duikforum gekeken. Een klein uurtjes op internet gezeten voor slechts 10 peso’s, geen geld. Ongeveer 65 cent. Terug op de kamer even de ochtendduik voor morgen besproken en alvast op het onderwater leitje gezet. Het is hier ’s avonds een dode bedoeling, iedereen op z’n eigen kamertje en wij dus ook. Een beetje muziek vanaf de laptop, aangezien mijn MP3 speler een “error” geeft. Zoals het er nu voor staat, morgen Temple of Doom en overmorgen een nieuwe locatie waar we ’s ochtends een vrije duik maken en ’s middags nogmaals de oefening lost line gaan doen. Als dat goed gaat, krijgen we misschien wel ons brevet. Maandag 25 februari 2008. Het begint een beetje eentonig te worden, het begin van elke dag. Dus nog maar een keertje. Wakker om 06.00 uur, ontbijten, naar Robbie, naar de supermarkt en dan naar de duiklocatie. 9

DUIK 17. Hoewel het gaat nu iets anders. Mark en Maarten en Andre en ik, zouden vanaf Robbie direct doorrijden naar de duiklocatie, ofwel naar Temple of Doom. Waarom? Omdat daar slechts 1 tafel aanwezig is, waarop je je set in elkaar kunt zetten. Dus gingen de overigen, eerst boodschappen doen, zodat als zij zouden arriveren, wij de sets al grotendeels in elkaar hadden zitten. De nachtbewaker was ook weer aanwezig, wederom vertelde hij ons dat de broertjes pas op 09.00 uur aanwezig zouden zijn. Dat was bij ons al bekend. Even later kwam de rest er ook al aan. Zo rond negen uur zijn we naar het water gelopen, waar we een drie meter jump naar beneden moesten maken. In het water alle controles. Andre was nr. 1 Mark nr. 2 en ik achteraan. We zouden weer het circuit doen, welke Andre en ik een paar dagen geleden ook al gedaan hadden. Mark was er toen niet bij, omdat hij een beetje last van zijn oren had. Dus nu een herkansing. Ditmaal zouden we het circuit rechtsom nemen, dus andersom als de laatste maal. We beschouwden de laatste duik van een paar dagen geleden als set-up duik. Eigenlijk is het voor Mark een beetje een trust-me dive. Laten we maar beginnen met de duik. Eerst de primary leggen. Trouwens we gebruikten wederom de primary van Sven, fijne primary. Ik heb dezelfde Halycon primary reel, hier in een winkel zien liggen voor 174 US dollar, ofwel 123 euro. Veel goedkoper dan in Nederland. Daar kosten ze minstens 200 euro. Na 4 minuten was de primary gelegd door Andre. Dan weer verder, de eerste afslag na 8 minuten, de tweede afslag na 12 minuten en na 13 minuten waren we bij de dubbele pijl, waar we een jump moeten maken. Dan de weg verder. Achteraan wederom een “No Eyes Fish” gezien, weer door het donker bruine water om na 37 minuten aan te komen op het omkeerpunt. Inmiddels weten wij, dat deze ruim over de helft heen ligt. Ik heb nog 160 bar, de andere hebben wat minder maar minstens nog 140 bar, dus de omkeerdruk nog niet bereikt, dus kunnen we het circuit afmaken. Het is de tweede maal dat ik dit circuit compleet afleg, maar het is schitterend, ook als zou ik dit circuit nog meerdere malen zou doen. Zo mooi en zo afwisselend. Qua duikprofiel is hij niet optimaal, doordat we o.a. tweemaal richting de drie meter gaan, dus een beetje een Jo-Jo duik. Maar lang niet zo erg als in Carwash. Na 58 minuten moest de jump ophalen, na 69 minuten zijn we weer bij de primairy, maar die laten we liggen voor de volgende duik. Gedurende grote delen van deze duik zit je in de holocline, dus had ik als laatste duiker, soms wat minder, of anders gezegd, een troebel beeld. 10

Geen probleem en als de lijn echt niet meer te zien is, kun je de lijn ook pakken. Na 76 minuten zijn we weer aan de oppervlakte. We laten de sets in het water hangen. Wel even de kranen dicht, zodat we niet voor verrassingen komen te staan.

Dan tijd voor wat drinken en een broodje. Trouwens ook nog een cake-je. Brood met kaas. De kaas is altijd een beetje plakkerig. Ja, die kan niet echt goed tegen de hoge temperatuur. Gelukkig zit er zo nu en dan een plasticje tussen, anders zou het 1 brok zijn. Na een ruime oppervlakte interval wordt het tijd voor een tweede duikje.

DUIK 18. Ik ben iets eerder met de fotocamera naar de Cenote gelopen om daar foto’s te maken van de, in het water springende, duikers. Alleen dat valt niet mee, met een camera met veel vertraging. Maar toch een poging wagen. Voor Sven drukte ik iets te laat de knop in, zodat alleen zijn bovenlichaam nog op de foto te zien is. Bij de anderen, was ik steeds net iets te vroeg. Ditmaal was het mijn beurt om voorop te zwemmen, Andre nr. 2 en Mark achteraan. De bedoeling was om wat foto’s te maken. Ik wilde graag “de Aliën” op de foto zetten en misschien de Big Tand. En natuurlijk ook het “stop” bord. Die mag je niet missen. Aangezien de primary er al lag, waren we al binnen de 10 minuten bij de jump. We hadden besloten om geen jumplijn te plaatsen. Mark bleef achter bij de dubbele pijl. Ik zwom voorzichtig richting de Aliën, om geen last te hebben van de halocline. Meerdere foto’s gemaakt, verschillende afstanden en met en zonder flits. Ik vindt dat ze best goed geworden zijn, dan weer terug en foto’s maken van de Big Tand en van Mark en Andre. Andre heeft mij ook nog even op de foto gezet. We hadden nog druk over en konden dus nog wat verder. We zijn net iets voorbij de 11

knoop van gele naar witte lijn geweest. Op een moment seinde Andre mij, ik keek achterom en zag een witte nevel achter mij. Ik dacht nog, ik heb mijn fles niet ergens tegenaan gesloten en met mijn vinnen? Dat bleek (gelukkig) ook niet zo te zijn, het werd veroorzaakt door mijn luchtbellen, mede omdat ik daar wat langer op een plek bleef hangen. Ook wel perculatie genoemd. Na ongeveer 24 minuten zijn we weer omgedraaid. Ondertussen vele foto’s gemaakt, met en zonder flits. Op de terugweg kwamen we nog een personal marker van Tjalke tegen bij de tweede T. Zij hadden deze tijdens de eerste set-up duik geplaatst om de tweede duik deze marker vanaf de andere zijde te benaderen en afhankelijk van hun luchtverbruik, het kleine circuit af te maken. Dat is, bleek later, niet gelukt. Joep had de eerste afslag genomen i.p.v. de tweede. De rest er blindelings achteraan. En dus waren ze plotseling weer terug bij hun primary reel. Wij hebben de personal marker natuurlijk laten hangen, omdat wij niet wisten of ze nog onderweg waren naar deze personal marker, echter we hadden al wel een vermoeden. Na 52 minuten kwamen we weer boven en kon het gebruikelijke ritueel weer beginnen, incl. een fruithapje, ditmaal een appel.

Terug bij Villa Matisse, nog even snel naar de foto’s gekeken en dan door naar het internet cafe. Even de mail lezen en beantwoorden en ook Rebien even op de hoogte gebracht. 12

Op duikforum werd gevraagd of er nog stukjes uit Mexico zouden komen, over onze grotduik activiteiten. Jordie had hierop gereageerd en op duikforum doorverwezen naar www.asserduikers.nl Andre had dan ook al meerdere aanmeldingen gehad, voor deze site. Ik had ook een privé bericht van Luut, met de vraag hoe het ging in Mexico. Daarom maar een stukje op het duikforum geplaatst. Ik denk dat Maarten vanavond ook nog een stukje op het duikforum gezet heeft. Morgen eens kijken of er nog een beetje reactie op binnen gekomen is. Zo weer een duikdag voorbij, nog zes duikdagen te gaan. Vanavond weer naar de Italiaan, ditmaal Pizza chef, met mushrooms, kaas, aardappelen. Dit viel een beetje tegen. Veel aardappel, weinig smaak. Dus de volgende maal zeker iets anders. Ook vanavond lag iedereen weer vroeg plat of men zat een boek te lezen op de kamer. Morgen gaan we naar Taj Mahal, een stukje rijden, ik denk een kilometer of dertig. De eerste duik is en vrije duik, keuze uit ruig of veel druipsteen. Ik denk dat het dit laatste wordt. De tweede duik wordt een oefenduik, met de oefening “lost line” die de vorige keer een beetje in het honderd liep. Het is nu 22.00 uur, Andre ligt al plat, ik wacht nog een tijdje, anders ben ik morgen zo vroeg wakker. Nou, tot morgen. Dinsdag 26 februari 2008. Het bekende ochtendritueel, maar daar heb ik het niet meer over, altijd hetzelfde. Hoewel vanochtend weer een lekker gebakken eitje. Na het halen van de flessen en duikuitrusting, naar de supermarkt. Als we weg willen rijden wijst Joep naar een voorwiel van de auto van Sven. Lekke band, dus auto even parkeren en alles uit de kofferbak. Daar zit namelijk het reservewiel in. De krik en wielsleutel uit het plastic gehaald en opkrikken dat autootje. Ik moet zeggen, het krikje draaide best zwaar, maar toen Andre en Joep de auto iets omhoog hielpen tillen, ging het stukken gemakkelijker. Al met al, was het binnen 10 minuten geregeld. Dan alsnog vertrekken. Eerst even langs een dependance van het autoverhuurbedrijf, net buiten Tulum. We moesten toevallig vandaag ook die kant op. Daar het wiel achtergelaten, hopelijk is deze morgen weer klaar. Vervolgens reden we ongeveer 35 km rijden richting Playa. 13

DUIK 19. De duiklocatie is Taj Mahal. Dit ligt net een paar honderd meter voor Zero Grafity, ofwel Zero brain activity, zoals sommigen dat ook wel noemen. Dus ongeveer 35 km van Tulum. Omdat deze duiklocatie wat Noordelijker ligt, is de entree slechts 80 peso’s per persoon. Wel moesten we (Maarten) ons hier weer inschrijven. Dan nog een kilometer of 2,5 de rimboe in. Op de duikstek, eerst even bij de Cenote kijken. Eerst kreeg de groep van Sven, Tjalke en Joep een uitleg, daarna waren wij aan de beurt. Wij zouden Upstream gaan, richting China Garden. Als je bij de cenote staat, kun je de cavernlijn al in het water zien liggen. Deze volgen. Je ziet drie maal een pijl, daar ga je gewoon rechtdoor. Na de derde pijl lijn volgen, als deze een haakse bocht maakt naar links, moet je daar een pijl plaatsten en rechtdoor gaan, via het stopbord, dan nog iets verder en je vindt de mainline. Na 10 minuten ligt de primary erin. We volgen de lijn verder. Mark voorop, ik als nr. 2 en Andre sluit de rij. Ongeveer 5 minuten later maakt de lijn een bocht naar rechts. In deze bocht plaatsen we een pijl en dan gaan we met een jumpspool, links-af, richting een gang, welke iets nauwer is. Ondanks dat je hier een jump kunt maken, is hier meestal geen pijl geplaatst omdat China Garden best kwetsbaar is. De jump is ongeveer 25 meter. Normaal blijven de nr. 1 en 2 achter, tot dat ze een teken krijgen van degene die de jump maakt. Maar deze gaat een bocht om en je zit hier in de halocline, dus volgen duiker nr. 2 en 3, direct na nr. 1. Dan gebaard Mark mij, dat hij voor de jump 1 meter te kort komt, dus pak ik mijn korte spool en dus verleng ik de jump en maakt mijn spool aan de lijn vast. Dan, via een redelijke nauwe doorgang komen we in een grote ruimte, één met veel stalactieten. Een stuk of drie grote ruimtes achter elkaar. Behoorlijk wat halocline. Mooie ruime zalen, hier zou je mooie foto’s kunnen maken. Na 30 minuten draaien we om, aangezien we op het einde van de lijn komen. Volgens Maarten zat hier normaal een T, nu dus niet meer. We gaan in een rustig tempo terug. Dan de jump weer inrollen. Eerst de tweede spool van ongeveer 1 meter. Dan de volgende spool. Als Mark bij de lijn komt, waar de spool bevestigd is aan de hoofdlijn, gebaart hij dat hij de double-ender verloren is. Hij gaat terug, hij heeft nog ruim voldoende lucht. Ik ga achter hem aan. Na een paar meter zie ik de double-ender liggen op bodem. Ik geef een teken aan Mark en hij komt terug en ruimt de spool op. We gaan weer verder, Mark gebaard weer wat en gaat terug. Ik sein naar Andre en ga achter Mark aan. 14

Later bleek dat hij een vermoeden had dat hij een spool vergeten was, maar dat bleek niet zo te zijn, dus vervolgen we onze route weer. Andre dacht dat we Mark kwijt waren en had al een lampje en pijl aan de lijn bevestigd. Na 79 minuten waren we weer boven. Iedereen laat de set in het water liggen, behalve ik. Ikzelf vindt het veel gemakkelijker om de set uit en om te hangen op een tafel, dan maar een paar meter meer lopen. Mijn gemiddelde hartslag was tijdens deze duik slechts 65 bpm. Normaal zit deze rond de 70, tijdens een grotduik.

Dan weer een verdiende lunch. We bespreken ook wat we de volgende duik gaan doen. DUIK 20. Deze duik staat voor ons allen, in het teken van de “lost line”. Dit hadden we ook al eens eerder gedaan. Ons groepje zou als eerste gaan, omdat we hierna nog een duik wilden maken. Ditmaal mocht Mark met de oefening beginnen omdat hij de minste lucht had, zodat hij, als hij klaar is met de oefening, naar de oppervlakte kan gaan, om lucht te sparen. Bij Mark ging de oefening goed. Daarna was Andre aan de beurt. In het begin even de verkeerde kant op, maar even later de goede kant op en ook de lijn gevonden. Dan ben ik aan de beurt. Met Maarten mee, ik krijgt een geblindeerde bril. Deze opzetten en ondertussen is naar beneden en met de hand enkele referentie punten vinden en er goed aan denken, vanaf welke zijde ik gekomen ben. Ik bevestig de lijn van de spool om een steen, plaatst een back-up lamp in de bodem als referentie punt. Voorzichtig draai ik mij om en begin me te verplaatsen. 15

Ditmaal de spool midden onder mijn lichaam, om er voor te zorgen dat ik geen afwijking naar links krijg, zoals de vorige keer. Ondertussen regelmatig onder mij of tussen mijn benen voelen of de lijn recht onder mij ligt, dus dat ik geen bochten maak. Na enkele minuten heb ik de lijn te pakken. Mooi, dat is snel gelukt. Nu de spool weer oprollen en weer terug naar Andre en Mark. De duik die we gaan maken is nu downstream. Op 3,5 meter bevestig ik een spool (als primary) en ga naar beneden de grot in. Dan is de lijn op. Van Andre krijg ik een tweede spool. Ook deze is snel weer op. Nu zien ik in de verte een stopbord, waarschijnlijk bevindt de mainline zich recht achter dit bord, dus nog een derde spool eraan vast en ja hoor, daar is de hoofdlijn. Nu kunnen we de mainline rustig volgen. We komen 1 pijl tegen, even later nog één en na 52 minuten maakt de lijn een hoek van 90 graden links-af, om de hoek staan twee pijlen, achter elkaar in onze zwemrichting, dus we zitten voorbij de helft van het circuit. We zitten nu op slechts 3,5 meter diepte. Boven ons zien we iets van een luchtbel, tevens zien we wortels. Na 63 minuten begin ik met de drie spooltjes in te rollen. Na 75 minuten zijn we weer boven. Inmiddels is de luchtvoorraad behoorlijk geslonken. De computer geeft RBT=0 minuten. Ofwel, ik zit onder de 35 bar.

Na de duik rijden we het onverharde pad weer af. Bij de weg parkeren we onze vier ATOS-jes naast elkaar en lopen naar Zero Grafity, enkele honderden meters terug. Even leuk om hier te kijken, maar niet veel meer dan dat. Het is alleen maar Halycon, wat je in de winkel ziet. Nog even kijken naar de prijslijstjes van de cursussen. Leuk aan de prijs. Fundemantals $1500 Cave 1 $1900 Cave 2 $1900 DPV $1500 Cervey $1300 16

Als we terugkomen bij Villa Matisse is het al ruim 16.00 uur. Lange duiken, verder rijden, lekke band, ja, dat kost tijd. Toch maar even naar het internet cafe. Even mailen. Als ik daar zit, hoor ik Andre al mopperen, problemen met de computer. Mijn schuld eigenlijk, doordat ik met mijn USB stick op de computer van het internet cafe gezeten heb, om bestanden te mailen. Andre lukt het niet om iets met zijn computer te doen. Ik voel me behoorlijk lullig. Na een ruim half uurtje weer terug. Andre gooit de virusscanner over de computer, hopelijk is dat voldoende. Gelukkig is de virusscanner van Andre helemaal up-to-date. Dan weer eten bij de Mexciaan. Ditmaal is de XX of Dos Equis op, dan maar over op de Sol. Weer lekker Filitas de Polle gegeten. Aangezien ze hier geen cappuccino hebben, halen we die bij de andere Mexicaan. Voor enkelen van ons, nog een punt chocolade taart erbij (schijnt behoorlijk machtig te zijn geweest). Terug op de kamer is de virusscan gereed. Andre probeert weer wat en hij doet het weer. Dan nog even bestanden van de USB stick halen en de stick formatteren. Hopelijk is het Paard van Troje nu verdwenen. Om 21.30 uur moet ik nog beginnen met de foto’s op de computer te zetten en mijn verhaal te schrijven, wordt weer laat vanavond, denk ik. Zo nog vijf duikdagen. Schiet toch al aardig op. Woensdag 27 februari 2008. Deze dag worden we gewekt om 05.52 uur door een harde knal, het leek op een gasexplosie, als we toch wakker zijn, dan er maar uit. Vandaag hebben Sven, Tjalke en Joep een rustdag, door Maarten ingelast. Joep gaat samen met Rina duiken bij Cozumel. Ze vertrekken met de boot vanuit Playa. Al om 08.00 uur moeten ze er zijn, dus om 07.00 uur weg. Uiteindelijk gaan ze om 07.10 uur weg. Als we ze om 17.45 uur weer zien en vragen hoe het was, zijn ze niet erg enthousiast. Ze hadden slechts 1 duik gemaakt, problemen met de duikkeuring van Rina en dan slechts een klein stukje uit te kust geweest en niet echte mooie dingen gezien. Jammer, dan was onze dag mooier. 17

Tjalke en Sven hebben wat geleerd en daarna het examen gemaakt. Na het ontbijt naar Robbie, naar de supermarkt en dan naar Minotauro. Dat ligt een tweehonderd meter voorbij Zero Gravity. Dus een kilometer of 35 boven Tulum. DUIK 21. Al om 08.52 uur waren we bij de toegangspoort van de cenote. Even rondgekeken of er iemand was. Wat lawaai gemaakt, zodat de aanwezige honden aansloegen, echter niemand te zien. Dan maar de auto pakken en via de weg het pad op naar achteren. Toen we voorbij het huis reden, kwam er een vrouw aanlopen. Dus weer gestopt en bij haar betaald. 250 peso’s, dus 10 peso’s fooi, ofwel 60 cent. Via een onverhard pad van 1300 meter, komen we bij de cenote aan. Er zijn enkele dingen die ons hier opvallen zoals: geen tafels voor de sets, veel muggen, weinig parkeergelegenheid. Volgens Maarten werden hier vaak auto’s opengebroken. Tegenwoordig gaat het hier goed. Even bij de cenote kijken en een uitleg van Maarten. We gaan een duik maken, zoals deze besproken is net voor het ontbijt. Dus upstream. Aan de linkerzijde van de cenote gaan we te water. Oppassen, het is hier glad. Helemaal op links zit de mainline, we hoeven dus zelf ook geen primary te leggen. Deze lijn volgen we dan een minuut of 15, Als je een dubbele pijl tegenkomt kun je hier een jump naar het circuit. Op 1 van deze pijlen staat “circuit” geschreven. Zes minuten later komen we weer twee maal twee pijlen tegen, hier moeten we een jump maken van 1 meter naar Estrella, wat ook op één van de pijlen staat. En dat doen we dan ook. De jump is slechts 1 meter, of is het een reach gap???? We hebben nu 21 minuten gedoken, we vervolgen de lijn om na 28 minuten een brede lage spleet te zien, ongeveer 50 cm hoog en een paar meter breed, hier moeten we of door zien te persen, maar dan ging ook maar net. Na 32 minuten zijn we bij Cenote Estrella, daar gaan we even boven water en hebben we het over het herberekenen van de druk, wat we gaan doen als we weer bij de jump richting Estrella zijn. We volgen de lijn verder rechts-om. Andre zwom voorop en ik ben de laatste man en mag dus de spool opruimen. Eigenlijk had deze spool moeten blijven liggen, mochten we 1/3 van de lucht verbruikt hebben en nog niet bij het spooltje zijn welke het circuit dicht maakt, zouden we moeten omdraaien en dan ligt de lijn richting de cenote niet dicht. Na 54 minuten zien we de jump naar Cenote Escalera. 18

Na 64 minuten het halfweg punt en na 70 minuten zijn we bij spool die het circuit dicht maakt. Ik, als achterste man haal deze spool op. Ergens achteraan, na ongeveer 58 minuten komen we op 13 meter. Daar zitten we tussen het zoete en zoute water. Heel erg mooi om deze halocline te zien. We hebben al meerdere maken een halocline gezien, maar nog nooit zo’n mooie als vandaag, echt prachtig. Na 85 Minuten komen we uit het water, dan een lekkere lunch, we laten de sets achter in het water.

DUIK 22. De bedoeling van deze duik is om te kijken of als we Downstream gaan en dan een paar maal links af, of we dan uiteindelijk weer uitkomen op het Circuit van vanochtend. Het is een leuke route, veel pijlen waar je jumps kunt maken. Uiteindelijk gaan we drie maal op een T, links-af. Het wordt steeds smaller. Na 33 minuten steekt Maarten, die voorop zwemt zij duim omhoog. Als hij het niet gedaan had, had ik het binnen een minuut gedaan, omdat ik 30 bar verbruikt had en dat was de afspraak, om dan om te draaien. We draaien om. Ik ben nu nummer 3, alleen Maarten zit achter me. Het zicht reduceert tot nul, dus handje aan de lijn. Niet dat we zo slecht uittrimmen, maar gewoon omdat het hier erg smal en stoffig is. Op weg naar het omkeerpunt, had Maarten, zoals afgesproken op de T’s een marker gezet, zodat op de terugweg geen onduidelijkheid kan ontstaan. 19

Ook dit wordt weer een duik van ruim een uur. En ook nog een mooie duik. Onderweg hebben we pijlen gezien met Bernie erop. Dat is Bernie Birnbach, één van de duikers die dit gebied op kaart gezet heeft.

Om 15.00 uur zijn we weer terug bij Robbie, even de flessen en de tas met duikspullen uit de auto en asl. richting Villa Matisse. Dan kan Andre nog even mailen met Janet, want in Nederland is het 7 uur later. Echter dat lukt niet, de computer heeft nog steeds last van het paard van Troje. Andre heeft later, met moeite, de virusscanner uit kunnen zetten, zodat de computer weer werkt. Later die avond, mailt Andre nog met een bekende die misschien kan kijken hoe dit allemaal op te lossen is. Dat trouwens wel m.b.v een computer van het internet cafe. Misschien dat er nog een oplossing voor het probleem komt, voordat we terug gaan. Ikzelf weer een ruim uur op internet gezeten voor slechts 12 peso’s, weinig geld en je kunt er gratis een virus bij krijgen. Vanavond weer gegeten bij de Argentijn, wel luxe hoor, elke dag uit eten, maar een keer lekkere Hollandse kost zou niet verkeerd zijn. Maar dat duurt niet lang meer, we zijn namelijk over een week alweer thuis. Wat vliegt de tijd. Morgen maakt het complete Galileo team zijn laatste duik. Dit wordt een duik met een stage. Mark laat zijn stage en Dubbel 80 vullen met EANx40. Hij moet vrijdagochtend namelijk vliegen.

20

Grotduik speciality. Deel 4.

.

1

Donderdag 27 februari 2008. Om 04.30 uur er even uit voor een sanitaire behoefte. Te veel gedronken of gewoon een oude man? Toch er maar weer lekker in. Wel even een dekentje over me heen getrokken, want het is behoorlijk afgekoeld. Alle andere nachten alleen maar onder een laken gelegen en dat was ruim voldoende, alleen nu niet meer. Om 06.20 uur eruit, wat later een ontbijt. Wat weinig brood (dachten we), slechts 4 lange broodjes, dus iedereen een half broodje. En dat terwijl inmiddels weer alle zes kamers bewoont zijn. Als later de Amerikaan van boven komt en een keukenkastje opentrekt, zien we dat er nog een heel wit brood in het kastje ligt, dus weer te vroeg geschreeuwd, of niet goed gekeken. Duik 23 BIJNA. Vandaag zou het Galileo team hun laatste gezamenlijke duik maken. Wij, Mark, Andre en ik, hebben allemaal een Galileo duikcomputer. Die van Mark was nog maagdelijk toch hij aan deze cursus begon, inmiddels staan de eerste krassen erop. Maar ja, het is ook een gebruiksvoorwerp. Mark gaat vrijdag 29 februari vliegen en wilde nog een duik maken. Omdat hij morgen vliegt heeft hij zijn set laten vullen met EANx 40 en tevens een stage, omdat we een lange duik naar Calimba willen maken, vanaf Grand Cenote. Als we bij Robbie aankomen blijkt er niets gevuld te zijn met EANx 40. Mark krijgt een D80 mee, met EANx32, die Robbie nog had staan. En de stage wordt nog even gevuld. Eerst ongeveer 50 bar 100% zuurstof (waarschijnlijk technische zuurstof) in de leeggelopen stage, dan optoppen met perslucht, zodat er uiteindelijk ongeveer 41% zuurstof in zit ofwel EANx41. De duik is niet al te diep, max. 12 meter, gemiddeld rond de 8 meter. Dan zal deze duik geen problemen opleveren voor de terugvlucht. Andre en ik nemen beide een D80 en een stage mee met gewoon perslucht. Bij Grand Cenote de uitrusting in elkaar zetten. Het plan is om aan de rechterkant van de cenote te water te gaan, daar naar de cavernlijn te zwemmen. Als de cavernlijn met een hoek van 90 graden naar links loopt, bevestigen we op de hoek een pijl (die zit er namelijk niet). 2

Hieraan bevestigen we de primary, dan rechtdoor naar het stopbord en dan verder rechtdoor, tot we de mainlijn tegenkomen, ook daar weer een pijl plaatsten, omdat deze niet aanwezig is. Dan kunnen we de mainline volgen. Na ongeveer 14 minuten maakt de lijn een haakse bocht naar links en daar maken we een jump op ongeveer 2 uur, hij is wat moeilijk te vinden, daarom kunt je beter met z’n allen gaan zoeken. Op deze hoek, waar we de jump maken, staat 1 pijl in de richting waar je vandaan komt, de andere kant op staan twee pijlen, daarom plaats je een coockie voor die ene pijl, zodat je op de terugweg niet in de war raakt of gaat twijfelen. Je bevindt je nu in de “paso de lagarto”. Deze blijven volgen. Na ongeveer 44 minuten loopt de lijn in een haakse bocht naar links. Hier kun je een jump maken naar rechts, naar Bosh Chen. Maar dat doen we niet, we blijven de lijn volgen, na 46 minuten kom je bij een T, hier ga je rechts-af, de Travertine Pools, richting Calimba. Het wordt hier wat smaller. Als we duiken, gebruiken we eerst de stage, deze duiken we halfleeg en dan laten we de fles achter, in dezelfde volgorde als we zwemmen. Liefst op een stevige ondergrond en voor dat het smal wordt. We gaan dan verder op de D80. Als we de omkeerdruk bereiken keren we om. Op de terugweg pikken we de stage weer op en dan gaan we over om de stage en ademen deze leeg. Leuke planning. Omdat het de laatste duik van Mark is, mag hij voorop, Andre nr. 2 en ik achteraan. We gaan het water in en doen de controles, alles OK, dus naar beneden, descend check en dan de S-drill. We beginnen met de duik, het wordt donkerder, te donker wat mijn lamp doet het inmiddels niet meer. Even wat bewegen aan de schakelaar en aan de kabel, ik zie wel/niet, lijkt erop dat er nu een kabelbreuk zit in de kabel, dicht bij het lampje. Dus omhoog, naar de auto van Maarten om de reserve lamp te pakken, snel weer terug naar het water, alles omdoen, lamp aan. SHIT, ook deze lamp doet het niet, nog eens proberen, hij licht even iets op en gaat dan weer uit, lijkt erop dat hiervan de batterij leeg is. 3

Nogmaals proberen zonder succes. Even wat minder vriendelijke woorden gesproken, maar ook dat hielp niet. Dan maar gezegd tegen Mark en Andre, dat ze de duik met z’n tweeën moeten maken, met pijn in mijn hart. Wat baalde ik zeg. En daar gingen ze, ik achterblijvend. Terug naar de auto. Ondertussen even wat foto’s gemaakt van de cenote, boven water. Toen bedacht ik mij, laat ik eens naar Robbie gaan, want Mark en Andre blijven nog minstens twee uur weg en even naar Robbie rijden duurt nog geen tien minuten. Daar geïnformeerd naar een Dive Rite MR 11, dezelfde als Andre ook heeft en dezelfde als die van Jacob, alleen met een goed snoer. Ik had hem in Tulum, bij een andere shop als zien liggen voor $700,- , dat is niet echt veel geld, in Nederland heb je hem niet voor dat geld. Bij Robbie gevraagd naar de prijs, echter daarvoor moest eerst een telefoontje gepleegd worden. De prijs was waarschijnlijk $ 600,- dus nog eens $ 100 goedkoper, maar later die middag zouden ze de prijs weten. Nou, voor $ 600 wil ik hem wel hebben, dat is nog goedkoper dan op Boot. Dan maar terug naar de cenote, onderweg even geld gepind, zodat ik hem meteen kon kopen als ik de flessen zou inleveren. Toen ik weer bij Grand Cenote aankwam, waren Maarten met Sven, Tjalke en Joep er net uit. Zijn hadden de route richting cenote To-Tul gedaan, incl. het leggen van de primary, 2 jumps (voor de short cut) en een gap, om dan bij cenote Ho-Tul uit te komen. We hebben vorige week deze route ook gedaan, alleen toen hebben we ook nog het circuit langs Cuzan Nah erbij gedaan. Tijd voor een broodje. We moesten nog even wachten voordat Mark en Andre uit het water zouden komen. Na 138 minuten kwamen Mark en Andre uit het water. Andre had het behoorlijk koud en de zon liet het vandaag ook nog afweten, dus kon Andre zich moeilijk opwarmen. Nu konden zij gaan eten en werd het tijd voor de andere groep om weer het water in te gaan. DUIK 23. Na een ruim uur oppervlaktetijd, toen Andre het weer een beetje warm kreeg, werd het tijd voor de tweede duik, voor Andre tenminste. We zouden de duik naar cenote Ho-tul maken, incl. prim reel, 2 x jump en een gap. De camera’s gingen allebei mee. Ik mocht voorop zwemmen en kwam erachter dat de jumps e.d. leggen met een camera in de hand, niet erg handig is. Maar we zijn er gekomen, na een minuut of 30 waren we bij de cenote, daar wat foto’s gemaakt. Andre is zelfs nog even boven water gaan kijken en heeft daar wat foto’s 4

gemaakt. Dan weer terug en een tijdje bij de ingang van de cenote wat foto’s gemaakt. Toch weer een duik van 86 minuten.

Het water weer uit en omkleden en inpakken. Na een banaantje weer terug naar Robbie. Inmiddels wist hij de prijs, $ 600,- Dus is een erg mooie prijs, dus gekocht, tevens nog een T-shirt en een tekening van Sac Actun, dit is de mooiste van de gehele set. Daarna terug naar de kamer, de foto’s op de computer zetten en dan internetten. De mail opgehaald en deze beantwoord en toen nog een mailtje naar Jacob, over zijn lamp en de vraag of hij aan Sander wil vragen naar de oranje kabel van de Dive Rite lamp, of deze onder garantie wordt vervangen en meteen even of mijn droogpak al terug is, omdat daar een nieuwe rits in gezet moest worden. Als de antwoorden ja zijn, kan ik woensdag, meteen als ik terug kom, door naar de Tuimelaar om mijn pak op te halen en de lamp weg te brengen. Vanavond naar de Mexicaan geweest, wederom Fujutas de Pollo gehad, bevalt me goed, erg lekker. Het laatste maal voor Mark en hij kan meteen zijn penningmeesterschap overdragen aan Sven, die “vrijwillig” werd aangewezen. ’s Avond Mark een handje gegeven, het vertrekt morgenvroeg om 04.00 uur, Maarten brengt hem weg. Dan kan Maarten hopelijk rond 07.30 uur weer terug zijn. Het begint nu echt op te schieten, nog drie duikdagen. Meteen ’s avond de nieuwe accu aan de lading gedaan en vervolgens de lamp brandend in een bak water gelegd en laten branden. De eerste maal hield hij het toch al ruim 7 kwartier vol. Dit moet ik nog een paar maal doen, voordat de accu zijn maximale capaciteit bereikt heeft.

5

Vrijdag 29 februari 2008. Het begin van de dag is bijna altijd hetzelfde, nu ging het iets anders. Maarten ging er vanochtend samen met Mark er om 03.30 uur uit, omdat Mark vandaag gaat vliegen. Dus zijn ze om 04.00 uur vertrokken richting Hal 3 van het vliegveld in Cancun. Lekker rustig op de weg, dacht Maarten, dus lekker de gang erin. Totdat een vriendelijke Mexicaanse agent hem aanhield. Te hard gereden, op een stuk waar hij 60 mocht en iets te hard reed, waarschijnlijk rond de 100 km/u. En dan nog eens geen rijbewijs bij zich, dat wordt dokken, $80,En natuurlijk een vertraging van een kwartier, maar ze waren vroeg genoeg vertrokken, dus Mark was om 05.45 uur in Hal 3. Het vliegtuig zou om 08.10 uur vertrekken, twee uur van tevoren aanwezig, dus alles OK. Maarten was om 07.30 uur al weer terug, dus konden we volgens het normale schema verder. Echter nadat we boodschappen gedaan hadden, moest de auto van Sven en Tjalke ingeleverd worden. We hadden nu nog 4 duikers maar ook Rina. Dus hoe men dit wil gaan doen? Rina ging vandaag niet mee. Dus vandaag geen probleem. De auto werd ingeleverd bij de dependance in Tulum. Het duurde wel even, maar uiteindelijk hadden we een auto minder. Duik 24. De tweede cursus groep zou naar Naharon gaan. Wij waren daar al eens geweest, dus voor ons een andere locatie. De keuze was gisteren avond al gevallen op Chan Hol, een locatie enkele kilometers voorbij Naharon. Om precies te zijn, 14,4 km vanaf de kruising (met naald) in Tulum en dan in Zuidelijke richting. Bij het bord: Rancho Loma Linda, links van de weg, ter hoogte van het KM paaltje 215. Daar de oprit een 75 meter volgen, parallel aan de weg terug. Daar zie je, als je goed kijkt, rechts beneden, de cenote. Niet erg groot. Maarten had gezegd zo groot als een badkuip, maar hij was groter, zo groot als een kinderzwembadje, en ook zo diep, z’n 50 cm. Even met ons allen hier rondgekeken, vervolgens is de club naar Naharon gegaan en bleven Andre en ik over. Het bleek dat Andre, afgelopen nacht toch regelmatig aan de verhalen van Maarten over deze lokatie heeft moeten denken. Je zou plat in de badkuip moeten gaan liggen en met nul zicht zou je je dan door een klein laag gat moeten wringen, om uiteindelijk in een grotere kamer te komen waar wel goed zicht was. 6

Al met al viel het mee, Het was iets groter, wel ongeveer 50 cm diep, maar het zicht bleef redelijk. Toen Andre erin was en ik als tweede moest gaan, kon je de lijn nog zien. De lijn begint trouwens al buiten de grot. Andre had de camera meegenomen, er zouden namelijk Maya vazen, in deze eerste kamer liggen, ergens aan de rechter achterzijwand, op een soort richel en ja, dat klopte, dus meteen daar meerdere foto’s van gemaakt. Dan de reis vervolgen, meerdere grotere kamers volgden, meerdere lagen op elkaar en veel afwisseling. Andre kon dus gewoon zijn camera meenemen, zonder daar te veel last van te hebben. Bij de eerste T, na 5 meter, volgden we de linker lijn, op de tweede T ook weer links aanhouden, vanaf nu alleen maar rechtdoor. Tot het keerpunt, na 53 minuten zijn we 16 pijlen tegengekomen. Vaak zag je de bijbehorende jumps een metertje links of rechts van de lijn. Na ongeveer 40 minuten werd het wat lager, ongeveer een meter, maar het bleef wel breed. Na 45 minuten heeft Andre de camera aan de lijn bevestigd en zijn we zonder camera verder gegaan. Na 45 minuten ga je door een smal soort steegje, met een echt vlakke bodem, ongeveer 80 cm breed en rechte zijwanden, ook een cm of 80 hoog. Na 53 minuten zit Andre op de vooraf besproken omkeerdruk van 140 bar, dus omdraaien. Nu ga ik voorop, je merkt dat je nu downstream gaat. Ik doe het lekker rustig aan, zodat de tijden van de heenweg ongeveer hetzelfde zijn als van de heenweg. Op diverse plaatsen zie je nog restanten van vuren, gemaakt toen de grot droog stond. Daar heeft Andre meerdere foto’s van gemaakt. Verder nog wat garnalen en van die witte keldermotten. Zie ook op de foto’s, trouwens moeilijk te fotograferen, ze blijven bewegen en je kunt ze niet ver volgen, als je een beetje bij de lijn wilt blijven. Na 93 minuten zijn we weer bij de tweede T en na 101 minuten komen we weer boven. Het is een ondiepe duik, max. 11,5 meter en een gemiddelde diepte van 8,6 meter. Weer wel een mooie bijzondere duik, zoals bijna alle duiken hier.

7

DUIK 25. Na een paar broodjes en een beetje opwarmen in het kleine beetje zon, wat aanwezig is, gaan we na een oppervlaktetijd van ruim een uur weer in het water. Omdat hier erg weinig gedoken wordt, deze stek is eigenlijk nog maar een paar jaar oud, staan hier ook geen tafels o.i.d. Dus de uitrusting op ietwat een bultje neerzetten en dan iets lager ervoor gaan zitten en dan alles vastmaken en opstaan. De tweede duik zal niet zo lang worden, na ruim twee weken lange duiken maken, begin je het toch wat sneller koud te krijgen. Een wat dikker pak is zeker een must. En dat terwijl ik in het begin dacht, 7 mm, dat is veel te warm. Maar nu weet ik dat het echt nodig is als je lekker wilt duiken. Ditmaal ga ik voorop. Bij de eerste T ga ik nu rechtsaf, na 11 minuten zitten we bij een andere T, ofwel de tweede T van duik 1. Hier gaan we links af, en na 15 minuten hebben we het rondje rond. Op de eerste T weer links af en dan nemen we de eerste jump naar rechts. Dit is een jump van 50 cm. De lijn gaat verder, waarschijnlijk onder de weg door. Na 13 minuten deze lijn gevolgd te hebben, kom ik bij een redelijke restrictie, ik wurm mij erdoor heen. Andre volgt niet, even later zie ik, dat hij gebaard dat hij op de afgesproken omkeerdruk van 60 bar zit, dus omdraaien, dus ik weer door de restrictie. Even later zien we binnen enkele minuten 3 “No Eyes Fishes”, jammer, geen camera bij ons. Ja, eigenlijk moet je altijd een camera bij je hebben. Ook komen we nogmaals langs een luchtbel, boven het wateroppervlak. Er moet daar een verbinding zijn naar de buitenlucht, want als Andre zijn hoofd boven water steekt, scheert er een vleermuis over hem heen. Terug op de T, gaan we via de kortste weg naar de uitgang, na 48 minuten komen we boven. Wederom een hele mooie duik, echt mooi, met name dat stuk na de jump.

8

Als we de flessen ingeleverd hebben, is er nog geen teken van leven van de andere groep. Dan maar naar het internet cafe, deze blijkt dicht te zijn, dan maar even een bakje drinken, welke Rina gezet heeft. Dan pinnen bij de supermarkt en even een schrift kopen en een pot yoghurt met perziken. Daar had ik echt zin in, ja, zuivel kom ik eigenlijk hier te kort. Maar dat is eigen schuld, want dat is voldoende te koop in de supermarkt. Net 5000 pesos gepind, je kunt namelijk maar 5000 pesos per dag pinnen, dus we moeten genoeg hebben, we moeten de duiken en de kamer nog betalen. De kamer is $45,- per nacht, ofwel $22,50 p.p.p.n. de flesvullingen voor een D80 (incl. fleshuur), is $15,- en voor een stage $8,-. Vanavond weer eens naar de Italiaan, mijn keuze is nu niet gevallen op de Pizza Chef, met veel aardappelen. Ditmaal Pizza Mexico, deze was erg lekker. Nu nog twee duikdagen, wat gaat het allemaal snel. Nog even en je zit weer thuis. De accu van mijn nieuwe lamp weer even opgeladen en dan brandend in een bak water geleden. 1ste maal een brandtijd van 110 minuten, de tweede maal ongeveer 270 minuten ofwel 4½ uur. En dat voor z’n kleine accu, die in een paar uur vol zit. Geweldig. Morgen heeft Maarten een rustdag, hij heeft sinds de eerste dag ook nog geen rustdag gehad. Hij begint het ook al snel koud te krijgen dus even een dag niet duiken. Ik ben blij dat ik in de eerste groep heb gezeten met Mark en Andre. De tweede groep had vier cursusdagen gevolgd door een rustdag, dan weer twee duikdagen en dan wederom een rustdag. Een beetje te veel rustdag. Als we nog twee dagen duiken, heeft Andre 14 dagen achtereen gedoken en ik heb dan 7 dagen gedoken, een dag rust en dan weer 8 dagen achter elkaar gedoken.

9

Morgen gaan Andre en ik naar Mayan Blue, aan de andere kant van de weg van Naharon. Betalen moet je trouwens wel bij Naharon doen. Eens kijken hoe dat is. Zaterdag 1 maart 2008. Vandaag weer om 06.30 uur eruit. Maarten was er ook al uit ondanks een rustdag. Had hij ook beloofd, omdat hij ons zou adviseren over de te duiken route in Mayan Blue. Zelfs Tjalke was er uit en dat na stevig borrelen met Sven. Een flesje plaatselijke rum. Na het ontbijt richting Robbie, echter de winkel is nog niet open, dus eerst boodschappen halen. Daar aangekomen, mogen we de winkel niet in. Ook hier in Mexico bestaat zoiets als een B.H.V. Al het personeel en ook de klanten moesten uit de winkel, ergens op de P-plaats verzamelen, ook de brandweer kwam aanrijden. Even later komen twee personeelleden met een meisje tussen hun in, naar buiten. Weinig aan de hand want dat meisje moest wel een beetje lachen. Daar werd nog even het ABCD protocol toegepast. Ook zag je ergens anders diverse personeels leden met een brandblusser staan. Anderen spanden een lint voor de deuropeningen. Maar na een kleine 10 minuten, konden we weer naar binnen. Na 4 broodjes, 2 cakejes en 2 bananen (16 pesos = 1euro) betaald te hebben terug naar Robbie. Nog steeds niet open. Na tien minuten komt zijn vrouw om de tent te openen. DUIK 26. Even de flessen en de tassen pakken en naar Mayan Blue, of eigenlijk naar het daar tegenover liggende Naharon. Daar de 100 pesos p.p. aan de man bij de poort betalen. De man liep vervolgens mee naar de overkant om daar de poort te openen en na ons weer te sluiten. Dat geeft een beter gevoel, aangezien Maarten verteld had, dat hier vroeger nog wel eens een auto opengebroken werd, meestal aan het einde van de dag, waarschijnlijk als werklui terug van hun werk komen. De man vertelde dat hij om 16.00 uur weg ging. Dan het pad, ongeveer een kilometer volgen, om bij een soort parkeerplaats uit te komen. Daar de auto geparkeerd, daar zag ik op de parkeerplaats al glas liggen, geen fijn idee. Dan via een paadje (100 meter lang) kom je bij de cenote aan, daar lopen twee trappen het water in, waarvan er 1 met een railing. Die moeten we dus hebben. Terug naar de auto. Op de parkeerplaats staan drie stenen palen, ongeveer 1 meter hoog en 50x70 cm, dus ideaal om je dubbelset op te zetten en zo je set om te doen. De eerste duik mocht ik voorop en Andre dus achteraan. Tijdens het te water gaan, zagen we meteen al een schildpad en even later nog een. Jammer, wel een camera bij ons, maar geen onderwaterhuis. Na alle controles, richting de ingang van de A tunnel. Dat is links van de instap. Als je het water inkijkt, zie je een brede spleet, daar moet je naar beneden, dus eerst de primary ty-off en even later de secondairy ty-off. Als je hier naar beneden gaat, zie je boven je hoofd, 10

op de wand, het bekende stopbord. Een meter of drie naar beneden en dan kom je in een brede gang. Op een gegeven moment splits hij zich in een kleiner gang links en een grotere gang rechts. Je moet rechts aanhouden en even later zien we de mainline al, laag bij de bodem. Ik bevestig de primary reel. Dan de mainline volgen.

Zoals Maarten al zei, na ongeveer 15 meter, zie je een pijl. Hier maken we een jump naar links van 5 meter lang. We zijn nu 8 minuten onderweg. Weer drie minuten later een pijl, naar ons toe en dan zouden we na 13 minuten een cenote aan de linker zijde moeten hebben. Na 13 minuten geen cenote, wel gaat de lijn na ongeveer 14 minuten van 19 meter naar 4,5 meter, bijna stijl omhoog. Even later zien we links de cenote (Maya’s two cenote entrance) echter dus niet na 13 maar na 17 minuten. Volgens Maarten zouden we ongeveer 8 minuten na de cenote een jump naar rechts krijgen, maar wij zien 4 minuten na de cenote, in een scherpe bocht een pijl ofwel jump, ik ga twijfelen en besluit deze niet te nemen, weer wat verder een tweede pijl, voor ons na 22 minuten. Ik besluit deze te nemen, de jump naar rechts, een jump van 12 meter. Op de nieuwe te volgen lijn zit geen pijl, dus deze even plaatsen. Ik plaats hem verkeerd, maar Andre corrigeert mij. Daarom heb je nu twee hersens bij je. 11

Of dit nu de lijn naar Hostage Hall is??? Misschien is dit ook wel de tweede jump, deze heeft geen naam. Wel mooi hier, we passeren enkele smalle restricties en na 32 minuten eindigt de lijn, dus omdraaien en terug. Nu Andre voorop. Weer door de smalle restrictie, waar Andre een beetje klem komt te zitten, maar gewoon rustig blijven en je komt er uit. We gaan dezelfde weg terug. Deze duik heeft zeker geen mooi duikprofiel. Na 70 minuten komen we weer boven. Weer zien we de schildpadden, veel cenote visjes en ciclides, deze zijn veel groter dan we ze meestal zien.

Als we boven komen zien we een groep duikers, deze zijn ook bezig met een cave opleiding. Onder hen, een Italiaan, die we bijna elke dag zien, heel vaak was hij toevallig op de dezelfde locatie als ons aanwezig, maar ook pakt hij vaak hetzelfde eettentje, welke wij ook pakken. Weer een ruime uur oppervlaktetijd met een broodje, cake-je en een banaan. DUIK 27. Om ruim half twaalf gaan we te water voor de tweede duik. De bedoeling is om een andere ingang te pakken en dan de B tunnel te volgen tot daar waar hij met een jump naar de Atunnel gaat, daar keren we om en als we voldoende lucht hebben, misschien nog een stukje E-tunnel. In eerste instantie pakken we een verkeerde ingang, deze loopt dood. Dan een ingang verder, deze ligt achter een soort grote rots, in de cenote. Daar naar beneden en Andre stuit op de mainline. We volgen deze tunnel, ook hier zien we weer een paar No Eyes Fish, dus geen camera bij ons. Het duikprofiel van deze duik is veel beter. We zitten continu op 20 meter met eens en uitschieter naar 23 meter. 12

Net als in de eerste duik veel halocline. Als eerste duiker merk je daar niet zo veel van, maar als tweede duiker valt het erg op. We komen een enkele pijl tegen na 11 en na 18 minuten en een dubbele pijl na 19 minuten, waarschijnlijk de jump naar de E-tunnel. Na 25 minuten draaien we om, ja op deze diepte verbruik je wat meer lucht. Ik voorop en Andre achteraan. Ik zwem lekker rustig terug. We gaan dezelfde weg terug, zonder het uitstapje naar de E-tunnel te nemen. Na 43 minuten zitten we net in deco, slechts een paar minuten. Andre rolt de primary in. We gaan langzaam omhoog om uiteindelijk na 61 minuten boven te komen. Ik moet zeggen dat we wel eens mooiere duiken gemaakt hebben, maar we zijn weer op een nieuwe lokatie geweest en dat kan erg handig zijn als we hier nog eens terugkomen. Gelukkig schijnt er nu een heerlijk zonnetje. We maken nog wat foto’s van de locatie boven water. Vandaag weer voor 14.15 uur terug bij Villa Matisse. Ik zet even de foto’s op de computer van Andre, tevens mijn duiken in het logboek. Om dan weer naar het internetcafe te gaan. Ook nog even een discussie gezien over en met Robert en Maarten en Ward, de Nederlandse jongen die we tegengekomen zijn bij Carwash. En die ons vroeg of wij een analyser bij ons hadden. Oorspronkelijk geplaatst door mart1 Ha! Ik heb net mijn cursisten weer hun set uit laten doen, en kreeg gelijk commentaar van DIR-NL in de persoon van Ward die toevallig wat gegidste intro to cave duikjes aan het maken was in Carwash. Hi Maarten, Dat was inderdaad Ward. Maar hij dook daar gewoon met EKPP teamgenoot Andrea Marassich. Hij stuurde me van de week trouwens onderstaand bericht: -----Oorspronkelijk bericht----Van: Ward Verzonden: donderdag 28 februari 2008 4:57 Aan: Robert Onderwerp: Coke Alert Yoyoyo, vriest het nog daar? :-) Vette shit hier. Vandaag Nohoch gedoken, tering Jantje. ...Nou ja, ik hoef het verder niet uit te leggen. Mara is vandaag helaas weer vertrokken, ik zit dus weer in m'n eentje. Vrijdag of zaterdag vertrek ik weer. Leuk verhaal, Coke Alert: Ik kom met Mara bij Carwash, ligt daar een hele groep

13

Nederlanders in het water. Willen we onze tanks analyseren, kutje, analyzer vergeten. Heeft Chris nl. normaal bij zich en die was er nu niet bij. Ik dus naar die Nederlanders "hebben jullie misschien een analyzer die we even mogen lenen". Zegt de instructeur (blijkt later Maarten van Baal van de Tuimelaar) "Oh, maar die heb je niet nodig hoor, die Marco van het vulstation vult prima"... (Er wordt daar dus partieel gevuld) Ik nog "Ja, maar we willen toch wel even analyseren". Hij had er dus geen. Gaat `ie verder "Ja, jullie (ik had mijn goewie t-shirt aan) zijn goed opgevoed dus ik snap wel dat jullie dat doen, maar het is echt niet nodig hoor"... Mara had de week ervoor twee dubbels met Nitrox mee en daar zat 50% in, en had vorig jaar een Nitrox stage waar 100% inzat. Hoezo niet nodig? Afijn, wij weer weg om bij een duikshop even te analyseren. Maar goed, komen wij na de duik weer in de cenote, ligt dat hele stel op hun rug te kroelen als schildpadden, één grote teringbende van het zicht makend. Blijken ze een oefening 'dubbelset onderwater uit en aan doen' aan het doen zijn. Kom ik boven, vraag ik aan die Maarten "waar is die oefening nou goed voor?" Stom natuurlijk, ik had gewoon mijn kop moeten houden maar kon het niet laten. Hij gelijk kwaad: "Ik geef volgens de iantd standards les en daar zit die oefening nou eenmaal in. En ik geef trouwens ook voor padi, dsat en blabla les, en er is met elke organisatie wel wat. Bij goewie vind ik ook een aantal oefeningen stom." Ik weer "Oh, oke, welke dan?" "Nou, ik vind het raar dat je bij het dichtdraaien van je kranen met je lamp heen en weer zwaait, dat is toch ook nergens goed voor (echt waar, zei `ie echt...) Ik weer: "Ja, maar je wilt je team toch laten weten dat je een probleem hebt?" Baal: "ik heb nog wel meer voorbeelden, maar wil geen discussie aangaan." Wat een giller zeg. Het anti-dir zit bij hem kennelijk diep. En wat een fucking bejaarden oord is dat Puerto Aventuras zeg... Maar goed, het is tenminste warm. Oke, ik ga weer hangen, beetje bier drinken bij Gringo Dave ofzo.. Later, Ward Even los van de verschillende meningen over het uit- en aan doen van je set wel interessant om te horen hoe je in de praktijk omgaat met het analyseren van nitrox mengsels. Je hebt er kennelijk alle vertrouwen in. En wat een voorbeeld voor je leerlingen... Oorspronkelijk geplaatst door mart1 Persoonlijk zie ik de zin van deze oefening wel in. Onder water om in 1x heel duidelijk te maken wat een puinhoop dat in een grot zou worden en dat je het dus beter uit je hoofd kan laten, boven water omdat het bij een rescue scenario kan horen dat je in het water je eigen set en die van je buddy moet verwijderen. Huh? Je hoeft toch geen oefening te doen om aan te tonen dat de oefening een puinhoop wordt? En als je dat wilt doen dan is een zwembad toch ook prima? Verder is het afdoen van een set tijdens een noodscenario geen sterk argument. Ik pak dan meteen mijn mes en haal mijn buddy met een of twee halen uit zijn set. No big deal. En heeft trouwens ook niets te maken met grotduiken, want het is overal een optie. ...Maar ja, je moet gewoon de standards van IANTD volgen... Gr. Robert.

14

Deze avond weer gegeten bij de Mexicaan aan de rechter kant. Ditmaal lag ik erg vroeg in bed, al om 22.30 uur, zo vroeg heb ik er nog niet in gelegen. Komt misschien ook, omdat ik nu al ’s middags mijn verhaal getypt had en mijn logboek bijgewerkt had. Zondag 2 maart 2008. Vandaag de laatste duikdag, misschien jammer, maar om naar huis te gaan, lijkt me ook erg lekker. We beginnen de dag weer zoals alle andere dagen, wel met een gebakken eitjes, door meersterkok Maarten. DUIK 28. Vandaag de laatste duikdag, zoals ik al gezegd had. We moeten naar Dos Ojos, dat is iets verder weg. Meer richting Cancun/Playa. Ongeveer 18 km vanaf Robbie. Je volgt de weg en na 18 km zie je links van de weg, al een mooie grote tekening van een cenote en van grotten met het opschrift Cenote Dos Ojos. We moeten een stukje van de weg af, melden bij een huisje, voor een slagboom, eigenlijk een ketting. Daar betaald Andre tweehonderd pesos voor ons en we kunnen verder. Dit geitenpad moeten we ruim 3 km volgen. Onderweg wijst Maarten ons de punten aan waar rechts van de weg, de cenotes liggen die wij straks onder water gaan passeren. We gaan namelijk bij de achterste cenote, Dos Ojos erin en volgen dan de mainline downstream. Na ongeveer 800 meter komen we bij Dos Palmas, weer 400 meter verder bij High Voltage, weer na 200 meter zijn we bij Tapris End om uiteindelijk bij Monolith boven te komen. Dit is een traject van ongeveer 1700 meter, maar wel met de stroom mee. Volgens de tekening van Maarten is dit een trip van 85 minuten. Wij hebben blijkbaar behoorlijk doorgezwommen want wij waren er al na 74 minuten. De andere groep ging dezelfde route zwemmen.

15

Omdat zij langzamer zwemmen en meer lucht gebruiken heeft Maarten besloten dat zij een stage meenemen, zodat ze in ieder geval de traverse kunnen halen. Later blijkt dat ook zij het ruim gehaald hebben. De stages waren leeg en in de D80 hadden zij nog 180 bar zitten, dus ruim voldoende voor een tweede duik. Maarten had tegen hun gezegd dat hij het tweede stuk voorop zou zwemmen, omdat in de standaard van de IANTD stond dat je in staat moet zijn om minstens 20 minuten met een snelheid van 900 meter per uur moet kunnen zwemmen, zonder buiten adem te raken. Tjalke moest het eerste stuk voorop zwemmen en heeft dus een goed tempo gezwommen, in de hoop dat Maarten dan zag dat zij ook sneller konden zwemmen, als wat ze anders doen. Of Maarten nog het tweede stuk op kop gezwommen heeft, weet ik niet. Wij hadden nog ruim 130 bar in de Dubbel 80 zitten. Toen Andre en ik bij Monolith aankwamen, hebben we aan de wegzijde onze sets afgehangen. Andre bleef bij de sets en ik mocht teruglopen nar de auto. Dat is 1600 meter lopen. Dus een goed kwartier. Bij de auto mijn pak uitgetrokken, wat water gedronken en met de auto terug om Andre op te halen met het materiaal. Terug bij Dos Ojos wachten op de anderen. Zij waren na ons vertrokken. Later bleek dat ze ook nog een automaat hadden moeten wisselen. Toen wij al 7 kwartier uit het water waren, kwamen Maarten en Tjalke er aan lopen. We kregen de broodjes, die bij Maarten in de auto lagen en zij gingen Sven en Joep ophalen. Zij waren dus ruim na ons vertrokken en waren bij de tweede en derde cenote, een kwartiertje boven water geweest.

16

DUIK 29. Nadat zij terug waren en we wat hadden gegeten, zijn we vertrokken voor de tweede duik. We wilden nu upstream. Hiervoor moesten we in de cenote de meest linker cavern lijn volgen, als deze een haakse bocht maak, moeten wij rechtdoor tot de mainline. Tweemaal hebben we een pijl geplaatst en een primary bevestigd en zijn we op zoek geweest naar de mainline, echter zonder succes. Dus heb ik op mijn leitje geschreven: Downstream?? Andre gaf ja als antwoord, dus op naar downstream. Later bleek dat we de cavern lijn verder hadden moeten volgen, voorbij een kleine cenote en dan, wanneer de cavernlijn een haakse bocht naar rechts maakt, daar hadden we een pijl op de lijn moeten zetten en rechtdoor moeten gaan naar mainline. Maar we hadden nu besloten om naar de downstream mainline te gaan. Dit is dezelfde lijn als bij de eerste duik. Toen hadden we geen primary gelegd. Dit is een uitzondering, normaal maak je altijd gebruik van een primary. Maar dit is een uitzondering, omdat hier heel vaak de traverse (River run) gemaakt wordt. Ditmaal besloten we om wel een primary te leggen. Dan de lijn volgen. Bij de eerste pijl kijken of we een jump konden maken, we zagen nergens een andere lijn dus maar verder. Bij de tweede pijl hetzelfde. Bij de derde ook, maar ik stelde Andre voor om een jumpspool te bevestigen aan de pijl en te gaan zoeken. Spool compleet uitgerold, maar geen andere lijn. Dit zelfde gebeurde ook bij de vierde pijl. Toen ik bij de vierde pijl de spool opgerold had, zaten we op de omkeerdruk. Deze hadden we trouwens herberekend toen we na ruim 22 minuten de primary richting de downstream mainline gingen leggen. Na 84 minuten kwamen we weer boven, de laatste duik was gemaakt en we hebben het overleeft. Het waren 15 fantastische duikdagen, 29 hele mooi duiken en veel geleerd en……. Het smaakt naar meer! Als het aan mij ligt wil ik hier nog wel eens naar toe. Als het aan mij ligt, dit jaar nog wel. We zullen zien.

17

Weer een stukje terugrijden en even tanken, de tank moet minstens 5/8 vol zijn als we dinsdag in Cancun aankomen. Dus even tanken en dat voor een kleine 7 pesos per liter, ofwel 41 cent per liter. Zo ga je nog eens met plezier naar de tank, dat doe je in Nederland niet. Dus er voor 190 pesos ingegooid. Zo hebben we hier twee en een halve week rondgereden voor 390 pesos brandstof (23 euro). Voor de laatste maal de flessen bij Robbie inleveren en terug naar Villa Matisse. Omdat het zondag is, was het internetcafé dicht, dus maar even al het duikmateriaal ophangen om te drogen. Tevens even naald en draad gepakt (Ja, Andre heeft ook alles bij zich) om mijn tas te naaien. Hier zaten een paar scheuren in en ik ben bang als men straks deze tas oppakt (op het vliegveld) en het verder scheurt en alles op de grond verspreid ligt. En dan hopen dat je alles terugkrijgt. Dus naald en draad en gaan! Om 18.30 uur even eten bij de Argentijn, Milanese de mer palermo (rund met spinazie en kaas, met sla en friet). Op de heenweg had ik al gezien dat er een nieuw internetcafé was en dat deze wel geopend was, dus nog even mailen. Terwijl ik bezig was, kwam Andre binnen om te zeggen dat de duikshop welke de Halycon sidewinder (120 meter lijn) verkoopt nu eindelijk geopend was en of hij voor mij er ook een moest halen, ja dus. Dat scheelt veel te veel met de Nederlandse prijs. Hier $174,- ofwel 120 euro. Ik denk dat hij in Nederland meer dan 200 euro kost, maar dat zoek ik nog wel eens op het internet op. Terug op de kamer weer de belevenissen van vandaag op papier zetten, of beter, in de computer. Maandag 3 maart 2008, de dag voordat we gaan vliegen. Ondanks dat we konden uitslapen, waren we allebei om 06.00 uur weer wakker. Na het ontbijt maar begonnen om het één en ander in te pakken, want het was een zooitje op de kamer. Het zweet stond ons weer op het voorhoofd. Alleen de duikschoenen en het pak moesten nog wat in het zonnetje liggen, om echt droog te worden. Daarna even de auto een beetje zandvrij gemaakt, achterbank weer omhoog en de hoedenplank er weer in. Daarna even een koude douche gepakt. Rond 09.30 uur zijn wij, Andre, Rina en ik met de auto vertrokken op even op het strand te kijken. Op de kruising rechtdoor, echter deze straat loopt dood. We moesten een straat verderop hebben, tegenover de supermarkt. Deze weg een kilometer of 8 volgen en dan zie je links van de weg vele ressorts e.d. even later zien we het strand. Even de auto geparkeerd en naar het strand gelopen, daar wat 18

foto’s gemaakt. Op de terugweg even langs de supermarkt om iets voor de lunch op te halen. Daarna lekker relaxen en even het verslag nalopen op onwaarheden en schrijffouten. Rond de middag nog even wezen shoppen. Ik had van thuis de opdracht gekregen om wat mee te nemen. Om toch nog iets van de plaatselijke cultuur op te snuiven, zijn wij (Andre, Rina en ik) met de auto naar de Tulum Ruins gegaan. Aangezien Rina wat moeilijk te been is heb ik haar en Andre met de auto naar de ingang gebracht. Als je dat moet lopen is dat ruim een kilometer. Daarna de auto maar weer teruggebracht. Ik heb er weinig zin in om de kentekenplaat bij de politie te moeten ophalen. Dat schijnt hier namelijk vaak te gebeuren, dus geen bon onder je ruitenwisser. Voor slechts 45 Pesos entree, mochten we naar binnen. Best mooi om te zien, z’n hoop stenen. Heel mooi aan de zee gelegen. Je kon ook nog via een trap een plons nemen in het mooie blauwe water. Na vele foto’s maken, zijn we weer teruggegaan. Wel met een tussenstop bij de pinautomaat, om daar gepast geld op te nemen, zodat we niet veel Mexicaans geld overhouden. Ondertussen waren Maarten en Tjalke en Joep terug van het duiken. Ze waren naar Temple of Doom geweest. Ze hadden een poging gewaagd om het grotere circuit hier te zwemmen. Twee dubbelsets hadden ze bij zich. De eerste duik kijken hoever ze konden komen en de tweede duik via de andere kant. Het is hun niet gelukt. Sven heeft deze dag niet gedoken, problemen met de oortjes. Ik heb het restant oordruppel, welke ik nog had, aan hem gegeven. Misschien niet erg verstandig van hem, om andermans druppels te gebruiken. Beter gewoon druppels meenemen vanuit Nederland. Inmiddels had de eigenaresse de rekening op onze kamer gelegd, samen met twee flessen plaatselijke Koffie likeur. Lekker vanavond een borreltje. Gevraagd aan Andre en aan Sven, echter beiden geen interesse, dus dan pak ik de fles maar in. De laatste avond weer eens bij de Italiaan gegeten. Ditmaal pizza met brie en parma ham. Rina en Maarten hadden nu wel zin in een borrel, dus fles uit de tas en zuipen. 19

Nou zuipen, slechts één borreltje! Nog wat napraten en om 21.00 uur lag iedereen al weer plat. Dus na wat laatste dingen te hebben ingepakt zijn wij ook maar gaan liggen. Wel even de wekker gezet op 03.00 uur. Dinsdag 4 maart 2008. Best wel goed geslapen, maar wel vaak wakker geweest. Tegenover ons was er weer een feestje, in ieder geval tot drie uur veel gepraat en gelach. Andre en ik waren al voor de wekker wakker. Dus eruit, koffer en tassen in de auto, snel een broodje gegeten en ik een bak vruchten yoghurt. Even een afscheidsbriefje geschreven voor de rest, die natuurlijk nog lagen te slapen. En de fles drank erbij gezet. Hebben ze vanavond ook nog een borreltje. Dan om 03.30 uur de auto in richting Cancun. Lekker rustig gereden, want wij wilden geen bekeuring op deze laatste rit. We hebben wel veel politie onderweg gezien. Net voor Cancun de borden vliegveld gevolgd, daar aangekomen de borden Terminal 2 gevolgd. Tegenover deze hal, moest zich het verhuurbedrijf van de auto (Executive) bevinden. En dat klopte. Daar aangekomen lag een man, voor het kantoor in een auto te slapen en een vrouw lag binnen op de bank met de lampen uit. Toen we arriveerde kwam er even later toch leven in de brouwerij. Ik heb me binnen gemeld om de administratieve handelingen af te werken en Andre liep met de man langs de auto of alles klopte. Alles klopte, ik kreeg het bonnetje van de borg mee terug en de auto werd (gelukkig) in orde bevonden. De man bracht ons weg naar Terminal 3, gelukkig maar, want deze is een kleine kilometer verwijderd van Terminal 2. We waren mooi op tijd weggegaan en alles liep gesmeerd, dus waren we al om 05.15 uur bij de incheckbalie, maar daar was nog geen personeel aanwezig, dus zat er niets anders op dan te wachten. Vanaf 05.40 uur konden we inchecken, lekker dan ben je verlost van de ruimbagage. Dus ik me melden, echter ze wilden ook het visum zien, wat we bij binnenkomst teruggekregen hadden. Even zoeken, maar gelukkig snel gevonden. Op een beeldscherm zag ik staan dat elk stuk bagage maximaal 50 lbs (22,6 kg) mag wegen. Mijn koffer was het zwaarst, 52,4 lbs, echter geen probleem, dus dat was geregeld. Ondertussen had Andre zich bij een andere balie gemeld. Zijn koffer was te zwaar, meer dan 60 lbs. Hij had de keuze of 100 US dollar betalen of overpakken naar zijn rugzak. Na wat overpakken en nogmaals wegen, nog steeds te zwaar. Dan de gekregen fles drank er maar uit en nog wat klein spul, uiteindelijk ruim 52 lbs en dat vond men goed. 20

Dus ook Andre had ingecheckt. Wat nu met de fles drank. Je hebt twee keuzes: of opdrinken, maar het is 05.45 uur in de ochtend of weggooien. Toch maar voor het laatste gekozen. Dan de paspoort controle. Nu een tijd wachten voor we het vliegtuig in kunnen. Ondertussen een bakje koffie en een bak thee gedronken. Hier op het vliegveld hanteren ze weer westerse prijzen ($9,00 voor een cappuccino en een bak thee). Op een gegeven moment bedacht Andre zich dat hij een mes in zijn rugzak had zitten. En wat voor een mes! Een ingekort aardappelschilmesje, deze zat namelijk aan zijn onderwaterleitje, die hij met het overpakken uit de koffer gehaald had en in de rugzak gestopt had. Dus ook deze maar weggegooid, voordat ze straks problemen gaan maken als de rugzak door de scan heen gaat. Rond 08.00 uur vertrok de vlucht naar Atlanta waar we om 11.35 uur aankwamen, 2½ uur vliegen en de klok een uur vooruit zetten. In Altanta hadden we een wachttijd van 6 uur, dus hoefden we ons niet te haasten. Eerst even wat eten, Andre bij de Mac langs en ik een broodje kipfilet met sla en een watertje. Ondertussen nog eens een rondje gelopen, wat grotduikfilmpjes op de computer bekeken en dan wachten bij Gate 09. We hoorden al dat het weer niet echt mee zat, onweer en harde wind. Ons toestel kwam dus ook te laat binnen. Al met al, anderhalf uur vertraging, dus pas om 19.00 uur vertrokken we i.p.v. 17.35 uur. Eenmaal in het vliegtuig leek het erop dat het vliegtuig lang niet vol kwam te zitten. Andre en ik zaten in het tussenpad naast elkaar met nog een lege stoel naast mij. Andre besloot om lekker bij het raam te gaan zitten, zodat hij ook wat meer ruimte had. Ondertussen kwamen er toch nog wat mensen binnen, die bij hun eerdere vlucht ook vertraging hadden opgelopen. Maar gelukkig niemand die op Andre zijn nieuwe stoel moest zitten, dus konden we lekker blijven zitten. Om 20.00 uur kregen we een warme maaltijd geserveerd (kip, aardappelpuree, maïs, een broodje, smeerkaas en een brownie). Na deze genuttigd te hebben werd het tijd voor een dutje. Ik had drie stoelen tot mijn beschikking, dus lekker languit en Andre ook. Ondertussen het horloge op de Nederlandse tijd gezet. Dus om 02.45 uur ging ik liggen, om vervolgens om 08.00 uur een ontbijtje te krijgen. Dus toch lekker kunnen liggen en wat slapen. Om 09.15 uur landde het vliegtuig, om 09.50 uur hadden we de koffer te pakken, even een trienkaartje kopen en om 10.18 uur de rechtstreekse trein naar Assen. Zo, dat was een verslag van een erg geslaagde grotduik vakantie. Wanneer gaan we weer????? Rond 13.00 uur was de trein in Assen. Janet stond klaar om ons op te halen.

21

Tassen en koffer inladen en richting het huis van Andre en Janet, daar een bakje thee gedronken en toen op weg naar Groningen, echter wel nadat ik m.b.v. de auto van Andre mijn auto-tje gestart hadden. Accu na drie weken leeg. Dus alsnog naar Groningen om daar mijn Waterproof droogpak op te halen. Mijn rits rafelde erg, dit was een kwestie van een serie slechte ritsen. Dus garantie werk. Verder heb ik de lamp van Jacob ingeleverd omdat deze voorzien is van een kabel, uit een slechte serie lampkabels, dus ook garantie werk. Natuurlijk moest ik even verslag doen bij Sander, die erg geïnteresseerd is in grotduiken. Uiteindelijk was ik rond 16.00 uur thuis.

22