Groningen. Gezonder Zorgen II. Jaarplan gaat steeds. Lokaal Gezondheidsbeleid. Gemeente Groningen

Groningen gaat steeds

Gezonder Zorgen II Lokaal Gezondheidsbeleid

Jaarplan 2007 Gemeente Groningen

Gezonder Zorgen II - Jaarplan 2007

Inhoudsopgave Inleiding.................................................................................................................................................. 2 Activiteiten deelprogramma A: Een Gezonde Wijk ....................................................................... 4 A1. Sociaal isolement............................................................................................................... 4 A2. Afhankelijkheid van zorg .................................................................................................. 4 A3. Problemen door overlast .................................................................................................... 4 A4. Verandering van woonomgeving voor fysiek beperkten................................................... 5 A5. Binnenmilieu ..................................................................................................................... 5 Activiteiten deelprogramma B: Een Gezonde Leefstijl .................................................................. 6 B1. Opvoedingsonmacht .......................................................................................................... 6 B2. Ongewenst en ongezond gedrag ........................................................................................ 6 B3. Roken................................................................................................................................. 6 B4. Alcoholmisbruik jongeren ................................................................................................. 7 B5. Seksuele ontwikkeling jongeren ........................................................................................ 7 B6. Ongewenste zwangerschappen, HIV en SOA ................................................................... 7 B7. Overgewicht....................................................................................................................... 8 B8. Slechte voeding.................................................................................................................. 8 B9. Maatschappelijke problemen door overlast en alcohol...................................................... 8 B10. Kindermishandeling........................................................................................................... 9 B11. Huiselijk geweld ................................................................................................................ 9 B12. Seksueel geweld ................................................................................................................ 9 B13. Loverboys ........................................................................................................................ 10 B14. Verwaarlozing en mishandeling ouderen ........................................................................ 10 B15. Pesten............................................................................................................................... 10 B16. Verslechtering gebitten.................................................................................................... 11 Activiteiten deelprogramma C: Een Gezonde Zorg...................................................................... 12 C1. Samenhang in de zorg...................................................................................................... 12 C2. Weg naar de zorg wordt niet gevonden ........................................................................... 12 C3. Gezondheidsrisico’s van mensen met een psychische stoornis en/of verslaving ............ 12 C4. Voorzieningen voor ouderen ........................................................................................... 13 C5. Overbelasting mantelzorg................................................................................................ 13 C6. Zorg en niet-westerse allochtonen ................................................................................... 13 C7. Onverzekerde burgers...................................................................................................... 14 C8. Zorg en illegalen.............................................................................................................. 14 C9. Druk op voorzieningen rond onderwijs ........................................................................... 14 C10. Spraak/taalachterstand ..................................................................................................... 14 Uitvoeringsstructuur ........................................................................................................................... 15 Volgen van de uitvoering .................................................................................................................... 16 Communicatie...................................................................................................................................... 17 Financiën .............................................................................................................................................. 18 Bijlage.......................................................................................................................................................


Inleiding Groningen wil niet alleen een sterke en sociale stad zijn, maar ook een gezonde stad. Dat is in kort bestek de ambitie van de gemeente Groningen, neergelegd in de nota ‘Gezonder Zorgen II’. Deze nota biedt het kader voor het voeren van lokaal gezondheidsbeleid in de jaren tot 2011. Deze activiteiten worden uitgezet in vier jaarplannen Gezonder Zorgen II, waarvan dit de eerste is. Gezondheid: een kwestie van politiek De keuzes in de nota Gezonder Zorgen II hebben een duidelijke politiek signatuur. De gemeente wil dat de gezondheidsverschillen tussen de samenstellende delen van de bevolking kleiner worden, en dat stadjers winnen aan gezonde levensjaren. Om hun gezondheid te bewaken en waar mogelijk te verbeteren stelt de gemeente gerichte interventies in het vooruitzicht. De activiteiten in dit eerste jaarplan GZII (in een reeks van vier t/m 2010) gelden soms alle inwoners, soms ook de groepen die het het meest nodig hebben om een steuntje in de rug te krijgen bij het werken aan hun gezondheid. Dat zijn de kwetsbaren, de kinderen en jongeren, de ouderen – en in het bijzonder zíj die in omstandigheden verkeren waarin ‘gezondheid’ niet altijd op de eerste plaats kán komen. En als –zoals regelmatig het geval is- de maatregelen zich richten op bepaalde wijken, dan is dat niet voor niets: veel gezondheidsproblemen vertonen een nauwe samenhang met de sociaal-economische status van de bevolking, en deze verschilt per wijk aanzienlijk. Vanuit het oogpunt van maatschappelijk rendement (‘niet alles, niet overal, niet voor iedereen’) wordt gekozen voor een verhoogde inzet voor groepen burgers en díe wijken waar de risico’s het grootst zijn. Gezondheid wordt daarmee een kwestie van afgewogen keuzes maken: een kwestie van politiek. De contouren van het beleid zijn geschetst, maar de belofte moet worden waargemaakt in activiteiten in samenwerking met de gemeentelijke diensten, de partners in het veld en vooral ook de burgers van deze stad - want het gaat om hún gezondheid. Een uitgekiend samenspel Gezondheid wordt bepaald door fysieke gesteldheid, zorg, gedrag en omgeving. Bij het werken aan voorwaarden voor een betere gezondheid komt daarom heel veel kijken. Die voorwaarden zijn te vinden op vele terreinen van het gemeentelijk domein. Gezondheidsbeleid is daarom per definitie integraal beleid: beleid dat op vele momenten, op vele manieren, raakt aan andere terreinen en zelfs voor een belangrijk deel afhankelijk is van interventies elders. Wat dat in de praktijk betekent wordt duidelijk in dit eerste van een serie van vier jaarplannen Gezonder Zorgen II. Deze uitwerking van de contouren uit de nota levert een brede waaier op van interventies en activiteiten op vele speelvelden van het gemeentelijk beleid, onder verantwoordelijkheid van vijf diensten (HVD/GGD, OCSW, SoZaWe, Milieudienst en RO/EZ) en in samenwerking met talloze partners in het veld. Een uitgekiend samenspel van invalshoeken en beleidskaders dat een duidelijke meerwaarde genereert. Want complexe problemen kennen geen simpele oplossingen. In dit jaarplan worden de gezondheidsproblemen dan ook benaderd met een afgewogen mix aan activiteiten, die elkaar versterken tot een krachtige aanpak. En dan is natuurlijk ook de financiering complex: het overgrote deel wordt gedekt uit reguliere middelen, uit de budgetten van de betrokken beleidskaders of gelden van derden. Daarnaast is er een relatief bescheiden eigen budget ‘Gezonder Zorgen II’, aangevuld met het Grote Steden Beleidbudget. Ook het in het kader van de WMO overgekomen budget Collectieve preventie GGZ krijgt een plaats in de financiering van de activiteitenwaaier. Tenslotte hopen we – geïnspireerd door de intenties van het nieuwe Kabinet, en de aankondigingen in de Preventienota van VWS - op extra middelen van rijkswege, waarmee accenten kunnen worden versterkt. In de paragraaf ‘Financiën’ wordt de bekostiging van dit jaarplan verder toegelicht.


2

De kleur wordt herkenbaar Het Jaarplan 2007 heeft overigens nog een kenmerk van een overgangsplan: de overgang van de vorige naar de volgende beleidsperiode. Afspraken uit Gezonder Zorgen I lopen soms door, en dat geldt ook voor de aangegane financiële verplichtingen in het GZ-budget. De jaren daarna laten een grotere bestedingsvrijheid zien, waarmee nog meer ingezet kan worden op de realisatie van de geschetste prioriteiten. Toch is ook al bij de opstelling van dit jaarplan het kleurenpalet van de nota Gezonder Zorgen II gehanteerd. De prioriteiten laten zich grotendeels herkennen in de aard en de omvang van de activiteiten die worden ontplooid om de 31 gezondheidproblemen uit de nota Gezonder Zorgen II het hoofd te bieden. Voor zover vrij over middelen kan worden beschikt zijn deze overwegend ingezet voor de gelegde accenten: opvoedingsondersteuning, ouderenmishandeling, huiselijk geweld, overgewicht en binnenmilieu. Het wijkgericht werken krijgt in 2007 een nieuwe impuls. Waar in dit jaarplan gewenste accenten nog niet stevig kunnen worden gezet wordt dat in de volgende drie jaarplannen gecompenseerd. Want al is het programma ambitieus – voor haalbaarheid en effectiviteit is een goede dosering over de vier loopjaren van Gezonder Zorgen II onmisbaar! 31 Gezondheidsproblemen – één meer dan de 30 welke door de Raadscommissie werden gekozen uit de ‘longlist’ die in september 2006 ter beoordeling werd voorgelegd. Het thema ‘alcohol en jongeren’ acht het College echter van een zodanig, actueel belang dat dit als speerpunt van het beleid moet worden beschouwd. Niet alleen dit jaar, maar ook de komende jaren. Leeswijzer Het Jaarplan GZII voor 2007 bevat de activiteiten per deelprogramma op hoofdlijnen met als bijlage een overzicht van de financiële dekking. Op basis van dit plan wordt een werkdocument voor intern gemeentelijk gebruik opgesteld met daarin de doelgroepen en wijken, de samenwerkingspartners, de verantwoordelijke diensten en de financieringsdetails. De kern van dit plan op hoofdlijnen wordt gevormd door een overzicht van de activiteiten die in het jaar 2007 moeten bijdragen aan het bereiken van de doelen uit de nota Gezonder Zorgen II. Per gezondheidsprobleem wordt even teruggekeken naar de nota en worden vervolgens kort de activiteiten benoemd. Daarnaast is er aandacht voor de organisatieaspecten van het programma: de sturings- en coördinatiestructuur, de wijze van monitoring, de in- en externe communicatie en de financiën.


3

Activiteiten deelprogramma A:

Een Gezonde Wijk

A1. Sociaal isolement Sociaal isolement leidt vaak tot psychosociale problemen als verwaarlozing, tot alcoholmisbruik en tot depressie. We willen mensen uit hun sociaal isolement halen en meer laten deelnemen aan de samenleving. Daarvoor is het nodig dat we professionals beter in staat stellen signalen van isolement te herkennen. In 2007 zetten we fors in: • we starten een pilotproject ‘Ouderen zonder contact’ en breiden de huisbezoeken 75+ uit (in Corpus den Hoorn, Vinkhuizen en de oude wijken) • voor bijstandsgerechtigden ontwikkelen we persoonlijke herstelplannen waarin we afspraken opnemen over zorggerelateerde activiteiten en activiteiten gericht op deelname aan de samenleving • we starten deels op wijkniveau projecten om bijstandsgerechtigden te activeren • in de proeftuin WMO en het project ‘Vitale buurten’ werken we aan versterking van sociale cohesie (in Paddepoel) • via steun- en informatiepunten en het Meldpunt Overlast en Zorg willen we vroegsignalering van sociaal isolement verbeteren (in Corpus den Hoorn en Vinkhuizen) A2. Afhankelijkheid van zorg Door het ontbreken van een sociaal netwerk neemt de afhankelijkheid van- en de druk op de professionele zorg toe. We willen de betrokkenheid bij elkaar versterken door mensen bewust te maken van de noodzaak van een sociaal netwerk en ervoor te zorgen dat zij hun netwerk vergroten en/of intensiveren. Daarvoor dienen zij allereerst te beschikken over de vaardigheden om dit netwerk te ontwikkelen. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we breiden het aantal STeun- en InformatiePunten (STIP) uit van twee naar vier (in ieder geval in Paddepoel) • we zetten vijf projecten in ter versterking van het sociaal netwerk van kwetsbare wijkbewoners en bijstandsgerechtigden, waaronder ‘De kunst van ’t ouder worden’ en ‘Meedoen’ A3. Problemen door overlast Voortdurende hinderlijke overlast en grensoverschrijdend gedrag van groepen jongeren kan psychosociale problemen (angst, stress) bij buurtbewoners veroorzaken. We willen deze overlast voorkomen en wegnemen. Een aanpak op maat van overlast veroorzakende (groepen) jongeren is één van onze doelen, naast het ombuigen van hinderlijk gedrag in positieve gedragingen. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • continueren jeugd- en jongerenwerk en straathoekwerk dat we mede inzetten om de dialoog tussen jongeren, hun ouders en slachtoffers aan te gaan • we bezien of we in het kader van het speelplekkenbeleid meer faciliteiten voor jongeren kunnen openstellen • we bereiden deskundigheidsbevordering voor hulpverleners voor om hen beter in staat te stellen om te gaan met allochtone groepen • we ontwikkelen interventies op basis van de tweesporenaanpak (individu + groep) • het project ‘Corpus Paraat’ introduceren we ook in de Indische Buurt


4

A4. Verandering van woonomgeving voor fysiek beperkten Het verplaatsen van mensen met een fysieke beperking naar een andere woonomgeving zorgt dikwijls voor negatieve gezondheidseffecten zoals afnemende weerstand, ontwrichting/ desoriëntatie en vereenzaming. Daarom willen wij dat deze mensen zoveel mogelijk in de eigen woonomgeving kunnen blijven wonen wanneer zij dat willen. Voldoende woningen dienen geschikt te zijn voor mensen met een fysieke beperking en verhuizingen vinden zoveel mogelijk alleen plaats binnen de eigen wijk of met behoud van sociaal netwerk. In 2007 ondernemen we, afhankelijk van keuzes op wijkniveau, daarvoor de volgende activiteiten: • we stellen meer rolstoelgeschikte woningen beschikbaar • door functieclassificatie verbeteren we het overzicht van beschikbare woningen • we bereiden het project ‘Toegankelijke woonomgeving’ voor in het kader van ‘Zorgen voor Morgen’ • in vier wijken bekijken we samen met de corporaties de mogelijkheden voor aanpasbare woningen (in Vinkhuizen, Paddepoel, Hoogkerk en Corpus den Hoorn) A5. Binnenmilieu Een slecht binnenmilieu zorgt voor een verhoogd risico op het ontstaan van astma. En daarnaast kan het hoofdpijn, concentratieverlies en slechte leerprestaties veroorzaken. We willen er voor zorgen dat kinderen, ouders en leerkrachten geen gezondheidsrisico’s lopen door een slecht binnenmilieu. Dus willen we een beter binnenmilieu in scholen, kindercentra en woningen. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we continueren de campagne ‘Lekker Fris’ voor alle burgers en de scholen • we werken aan betere advisering en inspectie op het gebied van binnenmilieu in kindercentra • we onderzoeken de kwaliteit van het binnenmilieu op scholen en introduceren het project ‘Overal opgelucht ademhalen’ • het binnenmilieu in de stadse woningen (zowel bestaande als nieuw te bouwen woningen) willen we aanpakken door het onderdeel te maken van Wonen++ en GWk


5

Activiteiten deelprogramma B: Een Gezonde Leefstijl B1. Opvoedingsonmacht Ontoereikende opvoedingskwaliteiten van ouders zorgen – zeker in combinatie met onvoldoende financiële mogelijkheden om gezonde keuzes te maken – voor verstoring van de wenselijke fysieke, psychische en emotionele ontwikkeling van (jonge) kinderen en pubers. We willen voorkomen dat opvoedingsvragen en –spanningen uitgroeien tot problematische opvoedingssituaties, en gaan daarom het aanbod van opvoedingsondersteuning en licht pedagogische hulpverlening verbeteren en toegankelijker maken. Ook bieden wij gezinnen in langdurige armoede extra ondersteuning. In 2007 zetten we fors in: • we maken zes Ouder- en Kindcentra operationeel in de prioriteitswijken (Beijum, De Hoogte/Indische Buurt, Vinkhuizen, Selwerd/Tuinwijk/Paddepoel, Oosterpark, Lewenborg) • het licht pedagogisch hulpaanbod (jeugdmaatschappelijk werk) wordt uitgebreid naar jongeren 12+ en hun ouders in De Hoogte, Beijum, Lewenborg • we stellen een convenant op voor zorgafstemming 12- en dragen zorg voor afstemming met 12+ netwerken en OKC’s • we breiden de spreekuren in het kader van de aanpak ‘Geschoolde Zorg’ uit naar vier wijken • de extra gezondheidsrisico’s voor kinderen in armoedesituaties worden meegenomen in het Armoedepact, en bovendien ontwikkelen we een speciale interventie ‘Armoede & Gezondheid’ • we bereiden de invoering van de methode ‘Triple P’ voor in het kader van de OKC’s B2. Ongewenst en ongezond gedrag Grensoverschrijdend- en voor de gezondheid riskant gedrag wordt veroorzaakt door groepsdruk en de (negatieve) invloed van de peergroup; ouders hebben hier geen greep op. We willen jongeren helpen zich te ontwikkelen tot vrije en verantwoorde burgers en zelfstandige gezonde keuzes te maken. Door kennisvermeerdering over de consequenties van voor de gezondheid riskant gedrag, betere weerbaarheid van jongeren en een sterker bewust zijn van hun keuzemogelijkheden hopen we dit te bereiken. Ouders en scholen dienen verantwoordelijkheid te nemen en het goede voorbeeld te geven. Op deze manier willen we een afname van voor de gezondheid riskant gedrag bereiken. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we organiseren een ‘Maand van Liefde en Genot’ waarin onder andere aandacht wordt besteed aan belang van veilig vrijen en de risico’s van genotmiddelen • we gaan door met het geven van weerbaarheidstrainingen ‘Lekker in je schoolvel’ en ‘Rots en water’ voor basisschoolleerlingen en risicomeiden • in de OuderKindCentra bieden we op meerdere wijzen opvoedingsondersteuning aan • we onderzoeken hoe we ouders kunnen aanspreken op gedrag van hun kinderen B3. Roken Roken, zowel actief als passief (meeroken) veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen en leidt tot voortijdige sterfte. We willen dat er minder wordt gerookt. Specifiek willen we dat steeds meer rokers – met name zwangere vrouwen en ouders – stoppen met roken en dat het aantal jongeren dat begint met roken afneemt. Ruimtes/gebouwen waarin kinderen en jongeren gedurende langere tijd verblijven moeten rookvrij worden. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we introduceren de landelijke ‘Stoppen met roken-dag’ ook in Groningen en ontwikkelen een cursus stoppen met roken in de Ramadan


6

• • •

we bereiden een bewustwordingscampagne voor voor zwangere vrouwen en jonge ouders in het onderwijs gaan we door met de ‘Actie Tegengif’ en het drugspreventieproject ‘Ik wait wat ik dou’ we bereiden een nota Rookbeleid 2008 voor waarin onder meer aandacht is voor het roken in openbare ruimten, sportkantines en winkelcentra

B4. Alcoholmisbruik jongeren Overmatig alcoholgebruik bij met name scholieren leidt op zowel de korte als de lange termijn tot gezondheidsproblemen zoals hart/vaatziekten, leverziekten, hersenbeschadiging Korsakov, depressie. We willen dat jongeren onder 16 jaar geen alcohol drinken en dat jongeren vanaf 16 jaar verantwoord alcohol gebruiken, ofwel een afname van het overmatig alcoholgebruik onder jongeren. In 2007 zetten we stevig op dit thema in, en ondernemen de volgende activiteiten: • in eerder genoemde drugspreventieprojecten is ook alcoholmisbruik een belangrijk onderdeel • we introduceren de campagne ‘Voorkom alcoholschade bij uw opgroeiende kind’ in de stad • we starten een pilotproject ‘spreekuur alcoholproblemen’ voor ouders, en openen voor dexze doelgroep een internetforum voor discussie en vragen • We organiseren een netwerkconferentie ‘Preventie van risicogedrag in het VO’ • We grijpen de EK onder de 21 aan voor een campagne ‘Drink veilig, vrij veilig’ • We lanceren aan een ‘Aanvalsplan Alcoholpreventie Jongeren’ B5. Seksuele ontwikkeling jongeren De gezonde seksuele ontwikkeling van jonge adolescenten wordt belemmerd door kennistekort in combinatie met onrealistische beeldvorming via de media. We willen dat jongeren zich seksueel gezond ontwikkelen. We willen bereiken dat jongeren en ouders toereikende kennis hebben rondom seksualiteit bij (pre)adolescenten en zich bewust zijn van de invloed van de media op de beleving van seksualiteit. Daarnaast dienen jongeren te beschikken over voldoende sociaal-relationele vaardigheden. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we trainen docenten en jongerenwerkers in het omgaan met effectieve lesprogramma’s • we organiseren een werkconferentie ‘Seks in Grunn’ voor docenten, jongeren, ouders en hulpverleners • om jongeren te leren grenzen te stellen geven we sociaal-relationele trainingen, zoals ‘Girl Power’ gericht op (allochtone) kwetsbare meiden (o.a. in Buurtcentra Noorddijk, Oude wijken, NoordWest) B6. Ongewenste zwangerschappen, HIV en SOA Er is sprake van een stijging van ongewenste zwangerschappen, HIV en SOA’s. Via kennis en betere gedragsvaardigheden met betrekking tot anticonceptie en het voorkomen van SOA’s/HIV willen we dat jongeren veiliger gaan vrijen. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • op verschillende manieren geven we voorlichting over veilig vrijen, zoals in het project ‘Amor y Salú’ voor Antillianen en ‘Lang leve de liefde’ voor VMBO-leerlingen • we organiseren seksspreekuren op scholen in het kader van de ‘Maand van Liefde en Genot’, op de GGD en in het nieuwe Centrum Seksuele Gezondheid • we bieden voorlichting aan op jongerenfestivals • we geven uitvoering aan het condoomconvenant met de Jonge Socialisten en de stichting Jippy


7

B7. Overgewicht De toename van overgewicht is zorgwekkend, met name onder jongeren. Overgewicht leidt tot grote gezondheidsrisico’s, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes type 2, gewrichtsklachten en psychosociale problemen. We willen de toename van overgewicht een halt toe roepen. Daarvoor is het nodig dat stadjers zich bewust zijn van het probleem van hun overgewicht. We willen bereiken dat meer mensen actief gaan bewegen en een beter voedingspatroon krijgen, met name geldt dit voor kinderen en hun ouders. In 2007 zetten we fors in met de volgende activiteiten: • we breiden het project Bslim gericht op jongeren uit van vier naar zeven wijken (Vinkhuizen, Hoogkerk, Selwerd/Paddepoel/Tuinwijk) • we gaan door met het project ‘Meer bewegen voor ouderen’ • we bevorderen lichaamsbeweging door logische looproutes te plannen, het fietsen te stimuleren en schoolpleinen en speelplekken op te waarderen • we bevorderen een gezond voedingspatroon bij kinderen tot twaalf jaar, onder meer door het projecten ‘Groningse Gruiten’ en Bslim kids (o.a. in De Hoogte, Lewenborg) • we stimuleren een verantwoord voedingspatroon door het aanbod in school- en sportkantines gezonder te maken • we stimuleren het geven van borstvoeding door voorlichting, begeleiding van jonge ouders en de introductie van het project ‘Hallo wereld’ B8. Slechte voeding Een eenzijdig en onregelmatig voedingspatroon leidt vaak tot vitaminetekort, vermoeidheid, concentratieproblemen en slechte gebitten. We willen een gezond voedingspatroon bevorderen en dat met name gezinnen regelmatig en gevarieerd eten. Ook willen we een gezonder aanbod van voedingsmiddelen op scholen en in (sport)kantines. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • het project ‘Groningse Gruiten’ wordt voortgezet • we willen de ‘kinderkookclubs’ ondersteunen en gezonde voeding hierin meer benadrukken (in De Hoogte, Beijum, Lewenborg) • in het project ‘Beweegkriebels’ voor peuterspeelzalen en kinderopvang besteden we aandacht aan gezonde voeding B9. Maatschappelijke problemen door overlast en alcohol Er ontstaan maatschappelijke problemen (overlast, huiselijk geweld, verkeersrisico’s, maatschappelijke uitval) door overmatig gebruik van alcohol en middelen als cannabis, speed en cocaïne. We willen dat problemen worden aangepakt voordat sprake is van maatschappelijke problemen. Daarvoor is onder andere vroegtijdige signalering nodig. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • vanuit bestaande structuren verbeteren we, waar mogelijk op wijkniveau, de signalering • we continueren de afstemming met veiligheidsdiensten (zoals politie) en streven naar optimalisatie • we richten ons mede op overlastveroorzakers met excessief gedrag die buiten alle hulpverlening vallen


8

B10. Kindermishandeling Kindermishandeling kan ernstige gevolgen hebben voor de lichamelijke, psychische en emotionele ontwikkeling, en kan op termijn leiden tot ernstige gedragsproblemen. We willen kindermishandeling voorkomen en áls het voorkomt zorgen dat het zo spoedig mogelijk stopt en er hulp geboden wordt. Dat vereist een adequate zorgketen. In 2007 zetten we fors in: • via de lijn van opvoedingsondersteuning en OKC-vorming zetten we proactief in (zie ook B1) • we organiseren cursussen voor kinderen met ouders met psychiatrische problemen (KOPP) • we ondersteunen intermediairen bij vroegsignalering, onder meer vanuit Zorg Advies Teams • op basis van een tussenevaluatie werken we aan verbetering en structurele inbedding van het protocol ‘Ketenzorg Multiproblem gezinnen’ B11. Huiselijk geweld Het langdurig ervaren van geweld door de (ex)partner, maar ook het -met name als kind- getuige zijn daarvan, veroorzaakt ernstige lichamelijke, psychische, emotionele en relationele schade. We willen geweld voorkomen en de schadelijke gevolgen van geweld voor slachtoffers en getuigen beperken. Ons doel is een respectvolle omgang met elkaar -vooral tussen de seksen- te bevorderen en bij geweld eerder te interveniëren. Daarnaast moeten slachtoffers, daders én getuigen van huiselijk geweld adequaat geholpen en het geweld beëindigd worden. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we versterken het scholingsaanbod en bevorderen zo de signaleringsdeskundigheid • we geven weerbaarheidstrainingen voor onder andere kwetsbare meiden en jongens (in Indische Buurt en Vinkhuizen) • we bekijken of we bestaande programma’s meer cultuurspecifiek kunnen maken • we willen huiselijk geweld beter bespreekbaar maken via een publiekscampagne • het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld wordt verbreed door bijvoorbeeld uitvoering te geven aan het project ‘Eerste Hulp Bij Huiselijk Geweld’ • we zetten de pilot ‘Huisverbod voor plegers huiselijk geweld’ voort • we continueren het project ‘Vingers in je oren’ voor kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld B12. Seksueel geweld Verkrachting, aanranding, incest en/of seksuele intimidatie leiden op termijn dikwijls tot ernstige en langdurige fysieke, psychische, emotionele en/of relationele problemen. We willen seksueel geweld voorkomen en de schadelijke gevolgen van seksuele geweldservaringen beperken. Ook hiervoor is een respectvolle omgang met elkaar, met name tussen de seksen, van belang. Ter voorkoming willen we dat jongeren over voldoende sociaal-relationele vaardigheden beschikken. Situaties van seksueel geweld worden tijdig gesignaleerd en slachtoffers worden snel doorverwezen naar hulpverlening. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we versterken het scholingsaanbod en bevorderen zo de signaleringsdeskundigheid • we geven weerbaarheidstrainingen voor (allochtone) kwetsbare meiden • we concretiseren afspraken over meldingsplicht door politie, medici, maatschappelijk werk etc • we versterken de hulpverleningsstructuur door actualisering van de sociale kaart en het uitgeven van een nieuwsbrief door het Samenwerkingsverband Tegen Seksueel Geweld Groningen (STSGG) • de functie vertrouwenspersoon migrantenprostitutie wordt gecontinueerd en breder ingezet • het hulpaanbod voor met name jeugdige slachtoffers wordt verbeterd


9

B13. Loverboys Slachtoffers van loverboys kampen met ernstige fysieke klachten bijvoorbeeld als gevolg van mishandeling en SOA. Maar ook met psychische klachten, waaronder een laag zelfbeeld als gevolg van gedwongen prostitutie, depressies, angst, en emotionele klachten zoals een verstoorde seksuele ontwikkeling. We willen voorkomen dat jongeren slachtoffer worden van loverboys en gedwongen prostitutie. Allereerst is hiervoor een beter inzicht in het aantal slachtoffers van gedwongen jeugdprostitutie/uitbuiting nodig en dat vraagt om toename van meldingsbereidheid door politie en hulpverleningsinstellingen. Daarnaast willen we een sluitende aanpak van gedwongen jeugdprostitutie door politie en zorginstellingen en een proactieve aanpak in het voortgezet onderwijs. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we bouwen de coördinatie-, registratie- en informatiestructuur Loverboys die in 2006 gestart is verder uit • we werken aan het aanscherpen van het verzuimbeleid in het voortgezet onderwijs • de training ‘Alert en Alarm’ wordt opnieuw uitgevoerd • we onderzoeken de mogelijkheden voor extra opvang van slachtoffers B14. Verwaarlozing en mishandeling ouderen Ouderen in een zorgafhankelijke positie lopen een verhoogd risico op verwaarlozing, fysieke en psychische mishandeling en (financiële) uitbuiting. We willen een afname van het aantal slachtoffers, onder andere door risicovolle (mantelzorg)-situaties te voorkomen. Een beter inzicht in de aard en omvang van het probleem is nog nodig. We willen dat er adequaat wordt gesignaleerd en dat de hulpverlening aan sluit. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we bouwen het bestaande registratiesysteem verder uit • we bereiden de realisatie van een meldpunt voor dat ook een voorlichtende taak krijgt • bestaande hulpverlening wordt voortgezet • we gaan mantelzorgondersteuners inzetten B15. Pesten Met name bij kinderen & jongeren leidt gepest worden tot langdurige psychische en psychosociale schade. Van de pesters glijdt een groot deel later af naar vandalisme en criminaliteit. We willen dat er minder gepest wordt met name onder schoolgaande jeugd. We willen bereiken dat scholen verantwoordelijkheid nemen in het voorkomen van pestsituaties. En we ondersteunen scholen hierbij door een systeem van contactpersonen ‘pesten’ op voortgezet onderwijsscholen. Daarnaast willen we ouders van gepeste kinderen én van pesters ondersteunen. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we gaan door met het project ‘Gezonde en Veilige School’ • het consultatieteam pesten biedt leerkrachten en professionals ondersteuning bij de aanpak van pestsituaties • we onderzoeken of het consultatieteam pesten meer proactief op scholen kan optreden • we gaan meer voorlichting geven gericht op ouders, onder andere via nieuwe media en een e-mailservice • we geven trainingen voor kinderen met pestervaring die naar de brugklas gaan


10

B16. Verslechtering gebitten Afname van het tandartsbezoek, mede door de nieuwe Zorgwet, leidt tot verslechtering van gebitten. We willen voorkomen dat gebitten van kinderen en jongeren onnodig verslechteren door een toename van het aantal kinderen en jongeren dat tweemaal per jaar de tandarts bezoekt. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we laten het thema meeliften bij projecten als OKC-ontwikkeling, opvoedingsondersteuning en Groningse Gruiten • op consultatiebureaus geven we voorlichting over zuigflescariës • we voeren het project ‘Met twee jaar naar de tandarts’ uit • we richten onze aandacht vooral op het speciaal onderwijs


11

Activiteiten deelprogramma C: Een Gezonde Zorg C1. Samenhang in de zorg Er vindt onvoldoende afstemming plaats in het aanbod van zorgvoorzieningen, waardoor vooral kwetsbare gezinnen met meervoudige problematiek niet adequaat worden geholpen. We willen de samenhang in de zorg versterken. Verergering van problemen willen we voorkomen door een vroegtijdige signalering en een beter inzicht in het hulptraject rondom het kind. Daarnaast willen we dat mensen zonder hulpvraag de zorg ontvangen die zij nodig hebben en elk gezin dat dat nodig heeft een op maat gesneden langdurig hulpaanbod ontvangt. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we werken aan verbeterde signalering, onder meer door coaching van intermediairen vanuit de zorgadviesteams • we werken op provinciaal niveau mee aan het EKD en een verwijsindex • het project Geschoolde Zorg wordt uitgebreid naar vier wijken • via het OGGZ-samenwerkingsverband werken we verder aan het versterken van de ketenzorg • op basis van een tussenevaluatie werken we aan verbetering en structurele inbedding van het protocol ‘Ketenzorg Multiproblem gezinnen’ • we gaan door met de ondersteuning van ‘niet-leerbare’ gezinnen door gezinscoaches en via het project ‘Basiszorg In de Buurt’ C2. Weg naar de zorg wordt niet gevonden Een groeiende groep burgers met een zorgvraag weet door versnippering, specialisatie en digitalisering de weg naar de zorg onvoldoende te vinden. We willen dat burgers de weg naar de zorg weten te vinden. Daarvoor is het nodig dat we een goed inzicht hebben in de aard en omvang van het probleem. We willen daarnaast een zo’n laagdrempelig mogelijke toegang tot de zorg (‘no wrong door’). In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • via persoonlijke herstelplannen willen we afspraken maken over inzet van zorg en hulpverlening aan bijstandsgerechtigden met psychische problemen • we werken aan uniformering van bestaande meldpunten zoals Overlast en Zorg • via het Zorgloket wijzen we burgers op mogelijkheden voor zorg • we bereiden een pilotproject ‘Gezondheidspost Groningen’ voor als schakel naar de zorg C3. Gezondheidsrisico’s van mensen met een psychische stoornis en/of verslaving Mensen met psychiatrische, psychosociale en/of verslavingsproblematiek lopen gezondheidsrisico’s, omdat zij niet in staat zijn -tijdig- de juiste keuzes te maken; soms leidt dit tot risico’s voor de volksgezondheid, zoals bijvoorbeeld TBC, en ontwikkelingsschade bij kinderen. We willen deze mensen helpen om zoveel mogelijk ‘gezonde’ keuzes te maken en ontwikkelingsschade bij kinderen te voorkomen door o.a. een tijdige onderkenning van gezondheidsrisico’s. Empowerment en rehabilitatie van de doelgroep zijn sleutelbegrippen. Daarnaast is een betere afstemming van de verschillende interventies binnen het hulpverleningscircuit nodig, met name als er kinderen betrokken zijn. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we inventariseren welke preventieprogramma’s effectief zijn en hoe die in de wijk kunnen worden ingezet • we onderzoeken de juridische mogelijkheden van gegevensuitwisseling met nutsbedrijven • we breiden de scholing voor hulpverleners uit, onder andere met betrekking tot ‘dwang en drang’ maatregelen


12

• •

i.s.m. de Hanzehogeschool werken we aan een hulpverleningsaanbod aan kinderen met ouders met verslavings- en/of psychiatrische problematiek we willen meer wijkgericht werken, onder meer door werkplekken in de stadsdelen

C4. Voorzieningen voor ouderen Zelfstandig wonende ouderen ontvangen niet altijd de zorg die zij behoeven, omdat de voorzieningen niet in de wijk aanwezig zijn. We willen dat ouderen de regie over het eigen leven houden, in de eigen woonomgeving. Dit willen we bereiken door een basispakket aan ondersteunende voorzieningen voor ouderen die dit nodig hebben te leveren. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • ketenondersteuners zorgen voor betere afstemming van wonen, zorgen welzijnsvoorzieningen (in Paddepoel, Vinkhuizen, Corpus den Hoorn en De Wijert)s • we werken verder aan de ontwikkeling van Steun- en InformatiePunten in Corpus den Hoorn en Paddepoel • in het kader van servicezones werken we aan het opzetten van een signaleringssysteem en breiden we het huisbezoek 75+ uit • om voldoende passende woonruimte te creëren voor ouderen ontwikkelen we diverse bouwprojecten (in Vinkhuizen, Corpus den Hoorn en Kostverloren) C5. Overbelasting mantelzorg Er ontstaat in toenemende mate overbelasting bij het (schaarse) mantelzorgpotentieel. We willen helpen voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken. Allereerst door overbelasting van de mantelzorger zichtbaar te maken. Een beter aanbod van faciliteiten en respijtzorg (een tijdelijke vorm van ontlasting van de zorg) naar aanleiding van bovenstaande inventarisatie is eveneens ons doel. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we verbeteren de vroegsignalering door het gebruik van screeningslijsten te bevorderen • voor mantelzorgers en familieleden organiseren we inloopavonden, cursussen en bieden we een e-mailservice • we bezinnen ons op de visie op vrijwilligerswerk en mantelzorg in het kader van de WMO C6. Zorg en niet-westerse allochtonen (Preventieve) zorgvoorzieningen zijn dikwijls te weinig cultuurspecifiek, en houden onvoldoende rekening met diversiteit in de beleving van ziekte en gezondheid. We willen dat de zorg voor alle burgers toegankelijk en effectief is. We willen bereiken dat allochtonen weten hoe de zorg werkt en dat zij daar effectief gebruik van maken. Ook willen we dat hulpverleners kunnen omgaan met diversiteit in beleving van ziekte en gezondheid. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we breiden het project ‘Girl Power’ uit naar meer allochtone groepen en starten een variant voor moeilijk bereikbare moslima’s • we bereiden een pilotproject ‘Gezondheidspost Groningen’ voor als schakel naar de zorg • we bieden ondersteuning aan de vrijwilligers gezondheidsbevordering allochtone vrouwen bij het vrouwencentrum Jasmijn


13

C7. Onverzekerde burgers Mede ten gevolge van de Zorgwet groeit de groep onverzekerde burgers; naast individuele gezondheidsproblematiek vormt dit ook een risico voor de volksgezondheid. We willen voorkomen dat onverzekerde burgers een gevaar voor de volksgezondheid vormen. Daarvoor is een beter inzicht in de aard en omvang van het probleem noodzakelijk. We willen bereiken dat alle burgers verzekerd zijn. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • in het kader van de regeling Stichting Koppeling breiden we de bestaande monitor uit • voor minima behouden we de collectieve zorgverzekering en breiden het pakket uit, daarbij organiseren we automatische doorbetaling premie bij bijstandsgerechtigden na een betalingsachterstand van twee maanden C8. Zorg en illegalen (Kinderen van) Illegalen ontvangen onvoldoende zorg bij grote gezondheidsproblemen als gevolg van stress omdat zij geen beroep (durven) doen op de zorgmogelijkheden; hierdoor ontstaat tevens een risico voor de volksgezondheid. We willen dat alle illegalen de zorg krijgen waar ze recht op hebben en die ze nodig hebben. Daarom willen we dat onverzekerde illegalen geïnformeerd zijn over de mogelijkheden voor het verkrijgen van medisch noodzakelijke zorg en deze weten te vinden. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we ontwikkelen een informatiefolder in meerdere talen over het recht op medische zorg • we continueren de bestaande declaratieregeling van de Stichting Koppeling voor hulpverleners • we vervullen het voorzitterschap van het ‘Medisch Netwerk Zorg voor Onverzekerde Vreemdelingen Groningen’ C9. Druk op voorzieningen rond onderwijs Door de toename van gedrags- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen en jongeren neemt de druk op de zorgverlenende voorzieningen rond het onderwijs toe. We willen de druk op de zorgverlenende voorzieningen rond het onderwijs helpen wegnemen. Dat willen we bereiken door gedrags- en ontwikkelingsproblemen in een vroeg stadium te onderkennen en aan te pakken. Daarnaast gaan we het beschikbare hulpaanbod efficiënter benutten en beter op maat aanbieden. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we trainen professionals onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in beter en tijdiger signaleren van kinderen met gedrags- en ontwikkelingsproblemen • we bereiden de invoering van de methode ‘Triple P’ voor in het kader van de OKC’s • via een convenant maken we de structuur van de zorgadviesteams dekkend voor 0-19 jarigen C10. Spraak/taalachterstand Als gevolg van spraak/taal-achterstand op jonge leeftijd ontstaan gedragsproblemen en emotionele stoornissen in de ontwikkeling van kinderen. We willen dat deze problemen in elk geval níet ontstaan of verergeren doordat spraak/taalstoornissen niet tijdig worden opgemerkt en/of onbehandeld blijven. We willen dus tijdig adequate, zo nodig logopedische hulp bieden aan kinderen met een (beginnende) spraak/taal-achterstand. In 2007 ondernemen we daarvoor de volgende activiteiten: • we bieden ondersteuning en advies aan leerkrachten en ouders • we bezinnen ons op de inzet van preventieve logopedie


14

Uitvoeringsstructuur Zoals in de nota is beschreven, worden de verantwoordelijkheden voor de uitvoering van het gezondheidsbeleid helder afgesproken. De afspraken zijn als volgt: Ten eerste bepalen we op interventieniveau en soms zelfs op activiteitenniveau welke gemeentelijke dienst verantwoordelijk is voor de uitvoering; Sozawe, Milieudienst, OCSW, RO/EZ of HVD/GGD. Binnen deze dienst wijzen we dan één of meer contactpersonen aan. Deze persoon is belast met de interne coördinatie binnen de dienst en is partner in het samenwerkingsproces met andere betrokken diensten en instellingen. Daarnaast willen we, om de samenhang te waarborgen, een centrale coördinatiegroep instellen. Deze groep vormt de spil van Gezonder Zorgen II. Contactpersonen rapporteren hier over de voortgang van uitvoering, het budget, de successen en de eventuele knelpunten en zoeken naar oplossingen hiervoor. De coördinatiegroep, bestaande uit contactpersonen van verschillende diensten, is verantwoordelijk voor het afstemmen van de projecten en het aanleveren van informatie aan de programmacoördinatie. De programmacoördinatie ligt bij de HVD/GGD, die ook het voorzitterschap van de coördinatiegroep invult. Een stuurgroep zal enkele keren per jaar op hoofdlijnen de voortgang evalueren en zich uitspreken over de nieuwe jaarplannen die de coördinatiegroep voorstelt. Elke betrokken dienst stelt een vertegenwoordiger op managementniveau beschikbaar voor deze stuurgroep. De HVD/GGD is als voorzitter van de stuurgroep de dienst die in het algemeen verantwoordelijk is voor de afstemming, het beschrijven van de voortgang, het opstellen van nieuwe uitvoeringsplannen, het bewaken van het eigen Gezonder Zorgenbudget en voor de communicatie óver Gezonder Zorgen II. Door deze trapsgewijze structuur willen we de samenhang en communicatie waarborgen en de verantwoordelijkheden goed verdelen zonder een groot overlegcircuit te genereren. Deze structuur vraagt wel om een kleine structurele inzet van de verschillende diensten voor Gezonder Zorgen II: inzet in de vorm van contactpersonen c.q. coördinatiegroepsleden en een stuurgroeplid. Integraal beleid betekent niet alleen samenwerking tussen gemeentelijke diensten, maar juist ook samenwerking met andere organisaties. Ook aan hen bieden we houvast en structuur voor de uitvoering. De partnerorganisaties voeren veel Gezonder Zorgen-activiteiten uit en beschikken daarnaast over veel voor de jaarplannen relevante informatie. Om nuttig gebruik van elkaar te maken, nodigen wij jaarlijks de betrokken partners uit om met ons te praten over successen en verbeterpunten, over de voortgang van de uitvoering, over nieuwe ontwikkelingen en nieuwe plannen en dergelijke. In het late voorjaar van 2007 zal deze bijeenkomst voor het eerst plaatsvinden, dan met name met het oog op het jaarplan 2008.


15

Volgen van de uitvoering In dit jaarplan staan veel activiteiten vermeld. In hoeverre doen we wat we beloven? Om dat te monitoren volgt de coördinatiegroep op de eerste plaats of de activiteiten zijn uitgevoerd zoals voorgenomen. Natuurlijk willen we als gemeente vooral inzetten op díe activiteiten die de meeste gezondheidswinst leveren. Daarom volgen wij de uitvoering daarnaast -waar mogelijk- ook op doelstellingenniveau. We hebben ons afgevraagd wat we willen bereiken en wanneer we tevreden zijn. Meten in hoeverre we dit bereikt hebben is vaak lastig. Globaal zijn er drie soorten doelen: Doelen die zich niet lenen tot meten/evalueren, bijvoorbeeld omdat een bepaalde opbrengst pas op zeer lange termijn duidelijk is. Hiervan zal geaccepteerd moeten worden dat er alleen informatie kan worden verstrekt over de voortgang van de activiteiten. Zijn de activiteiten uitgevoerd, dan kan aangenomen worden dat de activiteiten bijgedragen hebben aan het resultaat. De meeste doelen in Gezonder Zorgen II behoren tot deze categorie. Doelen die zodanig SMART1 te formuleren zijn dat vooraf duidelijk is, wanneer het doel bereikt is. Vaak betekent dit overigens wel dat er, voordat de interventie wordt ingezet, de stand van zaken in kaart moet worden gebracht (nulmeting). Doelen die zich lenen voor een inhoudelijke evaluatie. Hiertoe dient een apart onderzoeksvoorstel te worden uitgewerkt. Een dergelijk onderzoek heeft een meerjarig karakter en vereist een gedegen meetsysteem. Er lenen zich slechts enkele doelstellingen van ‘Gezonder Zorgen II’ voor een dergelijke evaluatie. Daarbij is een kanttekening op z’n plaats: het is soms wel mogelijk om veranderingen in de gezondheidstoestand te meten, maar die veranderingen zijn niet altijd rechtstreeks toe te schrijven aan het gevoerde beleid. In de loop van 2007 bepalen we of er doelen in aanmerking komen voor een inhoudelijke evaluatie en zo ja, welke we dieper willen evalueren. In ieder geval leggen we op hoofdlijnen verantwoording af in het kader van de programmabegroting en programmarekening, en aan de Inspectie Volksgezondheid. Dit betekent dat we in het voorjaar verantwoording over het voorgaande jaarplan afleggen en dat de nieuwe jaarplannen halverwege het jaar gereed zijn. De HVD/GGD regelt in overleg met de stuurgroep de tijdige verantwoording. Bronnen hiervoor zijn naast de stuur- en coördinatiegroep, de bestaande gemeentelijke monitors, maar ook de wijkgesprekken (zie communicatie) kunnen relevante informatie opleveren..

1

SMART = Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden


16

Communicatie Doel van ons communicatiebeleid is dat gezondheid een thema wordt én blijft in Groningen. Communicatie óver ‘Gezonder Zorgen II’ ondersteunt en versterkt de uitvoering van het gezondheidsbeleid. De communicatiestrategie is bedoeld om een sneeuwbaleffect te sorteren, zodanig dat gezondheid op alle relevante beleidsterreinen een rol speelt bij beslissingen. Zowel bij beslissingen van de gemeente en samenwerkende partners, als bij beslissingen van individuele stadjers. De communicatie gericht op de gemeente en partnerorganisaties moet er aan bijdragen dat de communicatie gericht op de stadjers vorm krijgt en succesvol wordt. Belangrijke kenmerken voor succesvol informeren zijn regelmaat, herkenbaarheid en een duidelijke afzender: de gemeente Groningen. We zetten hiervoor verschillende communicatiemiddelen in. Allereerst blijft de digitale nieuwsbrief periodiek verschijnen. Hiermee willen wij alle betrokkenen informeren, bijvoorbeeld over successen, knelpunten en bijeenkomsten, maar ook activiteiten en projecten inhoudelijk voor het licht brengen. Daarnaast zal de wethouder haar wijkbezoeken continueren. Deze wijkbezoeken vinden plaats in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, waar gezondheid ook een belangrijk thema vormt. Tijdens deze wijkbezoeken krijgen stadjers, organisaties en de wethouder de gelegenheid te bespreken wat er speelt op het gebied van gezondheid en welke rol de gemeente hierin kan vervullen. Tenslotte is er de intentie om verschillende activiteiten in de stad aan te grijpen om over het gezondheidsbeleid te communiceren, bijvoorbeeld door een gezondheidspromotieteam. We denken hierbij vooral aan ‘gezonde’ activiteiten, maar ook bijvoorbeeld aan 28 augustus en bevrijdingsdag. In 2007 willen we ook gebruik maken van een nieuw middel, namelijk E-TV. E-TV is educatieve televisie dat via internet beschikbaar is en in het onderwijs al een plek verworven heeft. De ontwikkelingen rondom deze vorm van televisie zijn in volle gang. Vaste momenten waarop we Gezonder Zorgen II onder de aandacht brengen zijn de verantwoordingsmomenten en het voorbereiden van de nieuwe jaarplannen. Verder zien wij in principe in alle te ontwikkelen projecten mogelijke publiciteitsmomenten. Via de pers willen we op die momenten aandacht voor gezondheid vragen. De HVD/GGD is de eerstverantwoordelijke voor de organisatie van de communicatie óver Gezonder Zorgen II. Bij de communicatie spelen meerdere functionarissen een rol: wethouder, communicatiemedewerkers Bestuursdienst en HVD, inhoudsdeskundigen en projectleiders.


17

Financiën De financiering van het lokaal gezondheidsbeleid is, zoals in de inleiding al genoemd, complex. Het overgrote deel wordt gedekt uit (reguliere) middelen van de gemeentelijke diensten en gelden van derden. Deels wordt het gezondheidsbeleid vanuit de eigen begrotingsmiddelen van de Hulpverleningsdienst gefinancierd, maar voor een groot deel uit middelen van andere diensten. Voor een effectief en sluitend gezondheidsbeleid zijn de reguliere budgetten en de gelden van betrokken beleidskaders binnen de andere sectoren dus van groter belang. Enkele voorbeelden van voor gezondheid belangrijke beleidskaders zijn ‘Het Lokaal Akkoord’, ‘Integraal Jeugdbeleid’ en het ‘Duurzaamheidsprogramma’. Als alle betrokken diensten rekening houden met gezondheidseffecten bij het inzetten van die budgetten wordt een optimaal maatschappelijk rendement behaald uit de beschikbare middelen. Gezondheidsbeleid lift dus mee met andere programma’s en is zo écht intersectoraal beleid. Gemeentelijke diensten volgen voor de besteding van gelden, dus ook voor gezondheid, een eigen besluitvormingstraject. Het jaarlijkse budget dat de HVD ter beschikking staat voor de coördinatie van het lokaal gezondheidsbeleid en voor de uitvoerende activiteiten van of gecoördineerd door de GGD in het kader van ‘Gezonder Zorgen’, beslaat 225.000 euro. Financieel gezien is 2007 een overgangsjaar, de begroting is immers al in het najaar van 2006 vastgelegd: van de beschikbare middelen is 80% bestemd voor reeds aangegane verplichtingen en dus is er circa 20% beschikbaar voor nieuw beleid. Vanuit het Grote Steden Beleid ontvangen we 47.000 euro voor het bestrijden van overgewicht en 102.000 euro voor wijkgericht werken. Per 1 januari 2007 is de WMO in werking getreden en worden er budgetten van het Rijk naar de gemeente overgeheveld, waaronder ook het budget voor de collectieve preventieve geestelijke gezondheidszorg, jaarlijks 107.000 euro. Dit bedrag is toegevoegd aan de uitvoeringsbudgetten van GZII, maar blijft in dit overgangsjaar nog gekoppeld aan inzet vanuit Lentis. Voor 2008 zullen opnieuw afspraken over de toedeling van deze middelen worden gemaakt. In de bijlage is globaal bij elke doelstelling aangegeven waar de beschikbare middelen te vinden zijn. De verantwoording van die middelen vindt plaats door de betreffende dienst of instelling. Daarnaast willen we zoveel mogelijk middelen vinden uit bestaande subsidiemogelijkheden, bijvoorbeeld subsidies die voortvloeien uit de preventienota van VWS, om op deze manier extra te kunnen investeren in gezondheid.


18

Bijlage: SCHEMA DOELEN/DIENSTEN/MIDDELEN Deelprogramma A: Een Gezonde Wijk

A5. Binnenmilieu

A4. Veranderen woonomgeving voor fysiek beperkten

A3. Problemen door overlast

A2. Afhankelijkheid van zorg

A1. Sociaal isolement

Thema

Doel(en)

Dienst

Middelen 2007

Mensen in een sociaal isolement gaan meer deelnemen aan de samenleving

HVD/GGD, OCSW, SOZAWE

Betere signalering van sociaal isolement door professionals en organisaties op wijkniveau

HVD/GGD, MJD, OCSW, RO/EZ

Mensen zijn zich bewust van de noodzaak van een sociaal netwerk, en beschikken over de vaardigheden om dit te ontwikkelen

OCSW

Budget Collectieve preventie GGZ Budget OCSW WWB-reïntegratiebudget VWS Budget OCSW Lokaal Akkoord OCSW-budget

Mensen vergroten en/of intensiveren hun sociale netwerk

HVD/GGD, SOZAWE

Budget Collectieve preventie GGZ Reïntegratiebudget WWB

Een aanpak op maat van overlast veroorzakende (groepen) jongeren

OCSW, RO/EZ, OCSW, MD, HVD/GGD

Budget OCSW/IJB, Regulier

Hinderlijk gedrag ombuigen in positieve gedragingen

OCSW, HVD/GGD,

Budget OCSW/IJB €5000,- GZII, IJB, Stadsdeelcoördinatiebudget

Voldoende woningen zijn geschikt voor mensen met een fysieke beperking

RO/EZ, HVD/GGD

Regulier Nw Lokaal Akkoord

Verhuizingen vinden zoveel mogelijk alleen plaats binnen de eigen wijk of met behoud van sociaal netwerk

RO/EZ, HVD/GGD, OCSW

Regulier Nw Lokaal Akkoord

Een beter binnenmilieu in scholen, kindercentra en woningen

HVD/GGD, OCSW, MD, RO/EZ

€22.000.- GZII Regulier €10.000,- Lekker Fris


Bijlage

Deelprogramma B: Een Gezonde Leefstijl

B6 Ongewenste zwangerschap, HIV en SOA

B5. Seksuele ontwikkeling jongeren

B4. Alcoholmisbruik jongeren

B3. Roken

B2. Ongewenst en ongezond gedrag

B1 Opvoedingsonmacht

Thema

∗

Doel(en)

Dienst

Middelen 2007

Aanbod opvoedingsondersteuning beter en toegankelijker

HVD/GGD, OCSW

Gezinnen in langdurige armoede ontvangen extra ondersteuning

HVD/GGD SOZAWE

Kennisvermeerdering over de consequenties van voor de gezondheid riskant gedrag

HVD/GGD OCSW

Een betere weerbaarheid van jongeren en een sterker bewust zijn van hun keuzemogelijkheden Ouders en scholen nemen verantwoordelijkheid en geven het goede voorbeeld Afname van voor de gezondheid riskant gedrag

HVD/GGD, OCSW

Budget Collectieve Preventie GGZ €58.000 + €22.000 GZII Regulier Budget IJB Impulsgelden €50.000.- extra middelen armoedebeleid Budgetten bijzondere bijstand en schuldhulpverlening uit €20.000,- budget GZII∗ Regulier budget SOA/AIDS en MJD Bijdrage scholen Budget OCSW/IJB Budget collectieve preventie GGZ Budget Oranjefonds

Steeds meer rokers – met name zwangere vrouwen en ouders – stoppen met roken

HVD/GGD

Het aantal jongeren dat begint met roken neemt af Ruimtes/gebouwen waarin kinderen en jongeren gedurende langere tijd verblijven zijn rookvrij

HVD/GGD

Afname van het overmatig alcoholgebruik onder jongeren

HVD/GGD, OCSW

€3000.- budget HVD/GGD-ICG, Budget GVO €2000.- budget verslavingspreventie Regulier

Jongeren en ouders hebben toereikende kennis rondom seksualiteit bij (pre)adolescenten

HVD/GGD (ism GGD Fryslân/GGD Drenthe)

SOA/AIDS GGD, met bijdrage scholen & bijdrage MJD Regulier €1.000,- budget SOA/ HIV bestrijding NN Budget collectieve preventie GGZ

Jongeren beschikken over voldoende sociaalrelationele vaardigheden

HVD/GGD

Meer kennis en betere gedragsvaardigheden met betrekking tot anticonceptie en het voorkomen van SOA’s/HIV


Jongeren gaan veiliger vrijen


Uit €20.000- budget GZII* Budget collectieve preventie GGZ Uit €12.000 GZII/VETC-budget* €30.000,- OCSW, €30.000,- GZII €2.500,- budget SOA/ AIDS NN & regulier Bijdrage scholen, Budget min. Vws €25.000.- GZII Budget ministerie VWS Budget OCSW

OCSW, HVD/GGD

Uit €20.000,- budget GZII*

HVD/GGD, OCSW

Activiteit en budget worden ingezet voor meerdere thema’s


Regulier

KWF-fonds ,€2500.- budget drugspreventie Budget STIVORO Regulier Budget drugspreventie €1500.-GZII + budget drugspreventie GVO Regulier

B13. Loverboys

B12. Seksueel geweld

B11. Huiselijk geweld

B10. Kindermis handeling

B9. Maatschappelijke problemen door overlast&alcohol

B8. Slechte voeding

B7. Overgewicht

Thema

∗

Doel(en)

Dienst

Middelen 2007

Meer mensen gaan actief bewegen

OCSW, HVD/GGD, RO/EZ, MD,

Een beter voedingspatroon bij met name kinderen en ouders

HVD/GGD

Stadjers zijn zich bewust van het probleem van hun overgewicht Met name gezinnen eten regelmatig en gevarieerd

OCSW, HVD/GGD

Uit €30.000.- GZII∗, BOS-subsidie, Uit 47.000.- GSB* budget overgewicht Budget collectieve preventie Regulier OCSW en HVD/GGD, Incidenteel budget CSW+SDC Budget RO/EZ Regulier budget schoolbesturen Samenwerkende fondsen ‘Buiten Spelen’ Uit € 30.000.- GZII* Uit 47.000.- GSB budget* Regulier budget JGZ 0-19 Regulier

Een gezonder aanbod van voedingsmiddelen/bron op scholen en in (sport)kantines

OCSW, HVD/GGD

OCSW, HVD/GGD

Uit 47.000.- GSB- budget* overgewicht Bslim-budget, budget MJD, Vensterscholen, Stiel, GZ Budget Gezonde & Veilige school Regulier budget

Problemen worden eerder gesignaleerd en aangepakt

Een adequate zorgketen ter voorkoming van kindermishandeling

OCSW/HVD, SOZAWE

IJB-budget Budget collectieve preventie GGZ Budget Jeugdzorg Regulier Uit budget €8.0000 GZII (zie ook C1)

Een respectvolle omgang met elkaar, vooral tussen de seksen

OCSW, HVD/GGD

Eerdere interventie bij geweld

HVD/GGD

Slachtoffers, daders en getuigen van huiselijk geweld worden adequaat geholpen en geweld wordt beëindigd Respectvolle omgang met elkaar, met name tussen de seksen Jongeren beschikken over voldoende sociaalrelationele vaardigheden

HVD/GGD, OCSW

€ 500,- GZII, Regulier, Uit €12.000 GZII/VETC-budget Budget IJB, Oranjefonds Regulier , Provincie Groningen Provincie groningen Regulier Collectieve preventie GGZ Regulier

Situaties van seksueel geweld worden tijdig gesignaleerd en slachtoffers worden snel door-verwezen naar hulpverlening Een optimale hulpverlening

HVD/GGD, OCSW

OCSW/HVD/GGD

Regulier

Beter inzicht in het aantal slachtoffers van gedwongen jeugdprostitutie/uitbuiting Toename van meldingsbereidheid door politie en hulpverleningsinstellingen Een sluitende aanpak van gedwongen jeugdprostitutie door politie en zorginstellingen Een proactieve aanpak in het VO

HVD/GGD, OCSW HVD/GGD

Regulier Regulier budget instellingen €3500,- GZII budget

HVD/GGD, OCSW,

Regulier

HVD/GGD HVD/GGD (

HVD/GGD



Uit €20.000- budget GZII* Budget collectieve preventie GGZ Uit €12.000 GZII/VETC-budget Regulier Budget OCSW

B16. Verslechtering gebitten

B15. Pesten

B14. Verwaarlozing en mishandeling ouderen

Thema

∗

Doel(en)

Dienst

Middelen 2007

Meer inzicht in de aard en omvang van het probleem Er wordt adequaat gesignaleerd en de hulpverlening sluit aan

HVD/GGD

€ 2000,- GZII Budget collectieve preventie GGZ €8.000.- GZII Regulier

Risicovolle (mantelzorg)-situaties worden voorkomen

OCSW, HVD/GGD

Regulier

Scholen nemen verantwoordelijkheid in het voorkomen van pestsituaties Een systeem van conctact-personen pesten op scholen VO Ouders van gepeste kinderen én van pesters worden ondersteund Toename van het aantal kinderen en jongeren dat tweemaal per jaar de tandarts bezoekt

OCSW, HVD/GGD

Budget Gezonde & Veilige School Uit budget € 25.000 GZII∗ Budget OCSW/IJB Budget collectieve preventie GGZ Uit budget € 25.000 GZII* Budget collectieve preventie GGZ Regulier € 500.- GZII

HVD/GGD, OCSW

HVD/GGD OCSW, HVD/GGD



Deelprogramma C: Een Gezonde Zorg

C8. Zorg en illegalen

C7. Onverzekerde burgers

C6. Zorg en nietwesterse allochtone

C5. Overbelasting mantelzorg

C4. Voorzieningen voor ouderen

C3. Gezondheidsrisico’s mensen met psychische stoornis/verslaving

C2. Weg naar de zorg wordt niet gevonden

C1. Samenhang in de zorg

Thema

Doel(en)

Dienst

Middelen 2007

verergering van problemen wordt voorkomen door vroegtijdige signalering en een beter inzicht in het hulptraject rondom het kind mensen zonder hulpvraag ontvangen de zorg die zij nodig hebben elk gezin dat dat nodig heeft ontvangt een op maat gesneden langdurig hulpaanbod inzicht in aard en omvang van het probleem

HVD/GGD, OCSW

Regulier

HVD/GGD,

Regulier

OCSW, HVD/GGD

Budget OCSW (Impuls) Uit budget €8000.- GZII (zie B.10)

een zo’n laagdrempelig mogelijke toegang tot de zorg (‘no wrong door’)

SOZAWE

Regulier

tijdige onderkenning van gezondheidsrisico’s

HVD/GGD

Regulier

empowerment en rehabilitatie van de doelgroep

HVD/GGD

Regulier

betere afstemming van de verschillende interventies binnen het hulpverleningscircuit, met name als er kinderen betrokken zijn

OCSW, HVD/GGD

Budget Hanzehogeschool

een basispakket aan onder-steunende voorzieningen voor ouderen die dit nodig hebben

OCSW, RO/EZ

Lokaal Akkoord Budget OCSW regulier

overbelasting van de mantelzorger zichtbaar maken

Collectieve preventie GGZ

een beter aanbod van faciliteiten en respijtzorg (een tijdelijke vorm van ontlasting van de zorg) naar aanleiding van bovenstaande inventarisatie allochtonen weten hoe de zorg werkt en maken daar effectief gebruik van

OCSW

Collectieve preventie GGZ CVTM, overheveling in kader Wmo Regulier gem geld (Humanitas)

HVD/GGD, OCSW

hulpverleners kunnen omgaan met diversiteit in beleving van ziekte en gezondheid Beter inzicht in aard en omvang van de problematiek

HVD/GGD, OCSW,

Externe financiering €4000.- GZII €4000.- budget GVO/GB OCSW

SOZAWE

Bijzondere bijstand (kosten ‘gratis gemeentepakket’)

alle burgers zijn verzekerd

SOZAWE

onverzekerde illegalen zijn geïnformeerd over de mogelijkheden voor het verkrijgen van medisch noodzakelijke zorg en weten deze te vinden Hulpverleners zijn bereid onverzekerde illegalen te helpen

HVD/GGD

Bijzondere bijstand (kosten ‘gratis gemeentepakket’) Budget St. Koppeling

HVD/GGD

Budget St. Koppeling


C10. Spraak-/ taalachterstand

C9. Druk op voorzieningen rond onderwijs

Thema

Doel(en)

Dienst

Middelen 2007

gedrags- en ontwikkelings-problemen worden in een vroeg stadium onderkend en aangepakt

OCSW, HVD/GGD

Jeugdzorg

het beschikbare hulpaanbod wordt efficiënter benut en beter op maat gesneden

OCSW, HVD/GGD

Budget OCSW/IJB Jeugdzorg

er wordt tijdig adequate, zo nodig logopedische hulp geboden aan kinderen met een (beginnende) spraak/taal-achterstand

OCSW, HVD/GGD

Budget OCSW/IJB Regulier


Groningen. Gezonder Zorgen II. Jaarplan gaat steeds. Lokaal Gezondheidsbeleid. Gemeente Groningen

Recommend Documents