Uitvoeringsprogramma Lokaal gezondheidsbeleid Gemeente Uithoorn

Uitvoeringsprogramma Lokaal gezondheidsbeleid Gemeente Uithoorn 2009-2011

Uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleid 2009-2011 Uithoorn

1

Inhoudsopgave 1. 2. 2.1 2.2 2.3 2.4 3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 4. 4.1 4.2 4.3 4.4 5. 6.

Inleiding..................................................................................................... 3 Totstandkoming uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleid 2009-2011 ..... 4 Kadernota ‘ Gezonde ontwikkelingen in Uithoorn’ ......................................... 4 Trendsignaleringsoverleg .......................................................................... 4 Uitvoeringsprogramma 2009-2011 ............................................................. 6 Nieuwe ontwikkelingen in het kader van gezondheidsbevordering .................. 6 Thema: gezonde leefstijl .............................................................................. 8 Diabetes ................................................................................................. 8 Overgewicht ............................................................................................ 9 Roken ....................................................................................................14 Schadelijk alcoholgebruik .........................................................................15 Het gebruik van (hard)drugs onder jongeren ..............................................17 Seksuele gezondheid ...............................................................................19 Psychische gezondheid (o.a. depressie) .....................................................20 Thema: gezonde buurten in Uithoorn ............................................................23 Achtergrond ...........................................................................................23 Doelstelling: ...........................................................................................23 Wat gebeurt er al:...................................................................................23 Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: .........................................................23 Evaluatie ...................................................................................................26 Financieel kader .........................................................................................27


2

1.

Inleiding

Dat burgers in goede gezondheid kunnen leven is voor de rijksoverheid en de lokale overheid een belangrijk streven. Gezondheid is niet alleen voor de burger zelf een belangrijk aspect om de kwaliteit van leven te vergroten, maar gezonde burgers zijn ook van groot belang in onze maatschappij. Wanneer burgers in goede gezondheid verkeren zijn zij beter in staat om maatschappelijk te participeren (Wmo), deel te kunnen nemen aan het arbeidsproces en zullen de kosten van de curatieve gezondheidszorg afnemen. Preventief gezondheidsbeleid is erop gericht dat mensen langer in goede gezondheid leven, waarbij als doelen worden gesteld: -

Het ouder worden van mensen (toename levensverwachting);

-

Langer gezond leven (toename van aantal gezonde levensjaren);

-

Minder verschil in gezondheid tussen mensen (verkleining verschil in achterstand bij mensen uit lagere sociaal economische milieus).

De taken en verantwoordelijkheden van gemeenten met betrekking tot preventief gezondheidsbeleid zijn vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid (WPG), waarin onderscheid wordt gemaakt in de volgende taken en verantwoordelijkheden: •

Collectieve preventie

•

Jeugdgezondheidszorg

•

Infectieziektebestrijding

Ook is in de WPG vastgelegd dat gemeenten elke vier jaar een lokale nota gezondheidsbeleid moeten vaststellen waarin onder andere aandacht wordt besteed aan de speerpunten die vastgesteld zijn door de rijksoverheid in de landelijke preventienota ‘Kiezen voor een gezond leven’ (2007). Die speerpunten zijn: roken, schadelijk alcoholgebruik, overgewicht (bewegen en gezondheid), diabetes en depressie. Daarnaast zijn gemeenten via de WPG verplicht om een GGD in stand te houden en behoort het college van B&W advies te vragen aan de GGD wanneer er besluiten worden genomen die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de publieke gezondheid. In dit uitvoeringsprogramma worden de activiteiten uitgewerkt, waar de gemeente Uithoorn in haar gezondheidsnota ‘Gezonde ontwikkelingen’ 2008-2011 al de kaders voor heeft bepaald.


3

2.

Totstandkoming uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleid 2009-2011

2.1

Kadernota ‘ Gezonde ontwikkelingen in Uithoorn’

In 2008 is de kadernota ‘Gezonde ontwikkelingen in Uithoorn’ 2008-2011 vastgesteld. De gemeente Uithoorn beoogt met het gezondheidsbeleid 2008-2011 een aantrekkelijke woongemeenschap te realiseren, waarin inwoners zo gezond mogelijk leven. De uitkomsten van de gezondheidspeiling 2006, die de GGD Amstelland- de Meerlanden uitgevoerd heeft, bevestigen de noodzaak om ook als lokale overheid in te zetten op de speerpunten die benoemd zijn in de landelijke preventienota ‘Kiezen voor gezond leven’. Daarom omarmt de gemeente Uithoorn de door het rijk benoemde thema’s: 1. Diabetes 2. Overgewicht 3. Roken 4. Alcohol 5. Psychische gezondheid/ depressie Voor Uithoorn zijn deze vijf thema’s echter niet voldoende voor het voeren van integraal gezondheidsbeleid dat recht doet aan de lokale gezondheidssituatie. Daarom kiest Uithoorn ook voor drie extra (lokale) thema’s: 6. Het gebruik van (hard)drugs 7. Seksuele gezondheid (veilig vrijen en seksuele weerbaarheid) 8. Gezonde buurten in Uithoorn

2.2

Trendsignaleringsoverleg

2.2.1

Extern

Op 23 maart 2009 heeft de gemeente Uithoorn een trendsignaleringsoverleg georganiseerd voor externe partners om van gedachten te wisselen over: 1.

Wat speelt er in Uithoorn qua gezondheidsproblematiek?

2.

Waar liggen de prioriteiten qua behalen gezondheidswinst?

3.

Welke partijen moeten daarbij worden betrokken?

4.

Wat is de rol van deze partijen?

5.

Wat willen we in 2012 hebben behaald?

Op het trendsignaleringsoverleg waren aanwezig: medewerkers van de GGD Amsterdam, directeur van een VO (voortgezet onderwijs) school, lid van de Wmo-adviesraad Uithoorn en een directeur van de crisisdienst van GGZ in Geest.


4

Uit het overleg kwamen onder andere de volgende speerpunten: •

Huiselijk geweld, psychosociale problemen, sociaal emotionele problemen en gedragsproblemen.

•

Overgewicht en gezonde voeding (groente en fruit consumptie).

Aangezien de basisscholen afwezig waren bij het externe trendsignaleringsoverleg, is in het directieoverleg van de basisscholen in Uithoorn de vraag voorgelegd welke activiteiten de scholen al ondernemen met betrekking tot de verschillende gezondheidsthema’s en welke wensen zij nog hebben. Daaruit kwam naar voren dat op de basisscholen de leergang ‘bevorderen gezonde leefstijl’ hebben waarin al veel aandacht is voor alcohol en roken. Daarnaast zijn er ook nog activiteiten in het kader van de ‘Maand van de verleiding’ waar de basisscholen aan meewerken. Twee van negen basisscholen maken gebruik van het programma ‘School on the move’ waarin zowel aandacht is voor bewegen als voor gezonde voeding. 2.2.2

Intern

Ook intern binnen de gemeente Uithoorn heeft een trendsignaleringsoverleg plaatsgevonden. Daarbij waren de volgende beleidsvelden vertegenwoordigd: Wmo, jeugd, WWZ, sport, buurtbeheer en milieu. Tijden het interne trendsignaleringsoverleg stonden dezelfde vragen centraal als bij het externe trendsignaleringsoverleg. Uit de inventarisatie onder de beleidsmedewerkers naar de gezondheidsproblematiek in Uithoorn kwamen vier thema’s naar voren: •

Gezondheid van de jeugd (psychische problemen, overgewicht, seksueel risicogedrag, veilig vrijen, loverboys, internetgebruik, overgewicht/ondergewicht);

•

Gezondheid van ouderen (sociaal isolement);

•

Gezondheid van allochtonen (overgewicht onder ouderen en diabetes);

•

Vervuild grondwater en geluidshinder door het vliegverkeer.


5

2.3

Uitvoeringsprogramma 2009-2011

In dit uitvoeringsprogramma worden de activiteiten bepaald die in 2009 t/m 2011 zullen worden uitgevoerd in het kader van het lokaal gezondheidsbeleid. Daarbij vormt de kadernota ‘Gezonde ontwikkelingen in Uithoorn’ met de daarin genoemde speerpunten het uitgangspunt. Binnen het preventieve gezondheidsbeleid zijn er voor gemeenten veel thema’s die prioriteit hebben om opgepakt te worden. Dat bleek ook uit de speerpunten die uit het interne en externe trendsignaleringsoverleg kwamen. Duidelijk werd ook dat er met betrekking tot de acht speerpunten, welke benoemd zijn in de kadernota, al veel activiteiten worden uitgevoerd. Aangezien er beperkt budget beschikbaar is in 2009 – 2011 voor gezondheidsbevordering, moeten er keuzes worden gemaakt welke nieuwe activiteiten worden ingezet. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten van belang: -

Het gezondheidsprobleem is aangemerkt als prioriteit door de interne en/of externe partners tijdens het trendsignaleringsoverleg;

-

De te behalen gezondheidswinst is groot;

-

Er worden nog geen of weinig lokale activiteiten uitgevoerd op dit terrein;

-

Er worden nog geen of weinig landelijke activiteiten uitgevoerd op dit terrein.

In de hoofdstukken vier en vijf worden de acht speerpunten beschreven. Per speerpunt is aangegeven: achtergrond van het speerpunt, de gezondheidssituatie van de inwoners van Uithoorn, de doelstelling, wat er al wordt ondernomen aan activiteiten en eventueel welke nieuwe activiteiten worden ingezet in 2009-2011. Jeugd is de belangrijkste doelgroep van het lokaal gezondheidsbeleid in Uithoorn en daarom zullen veel activiteiten gericht zijn op deze doelgroep. Dit gezien het feit dat de grootste gezondheidswinst is te behalen bij de jeugd omdat zij qua leefstijl nog te beïnvloeden zijn, waardoor zij op latere leeftijd ook nog profijt zullen hebben van een gezonde leefstijl.

2.4

Nieuwe ontwikkelingen in het kader van gezondheidsbevordering

In 2009 en 2010 spelen twee nieuwe ontwikkelingen op de beleidsterreinen jeugdbeleid en Wmo die ook van grote invloed zijn op het lokale gezondheidsbeleid, te weten:


6

A)

De komst van het Centrum voor Jeugd en Gezin Eind 2011 moet elke gemeente een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) hebben wat een herkenbaar inlooppunt in de buurt moet zijn. De basisfuncties van een CJG zijn: •

Een inloop bieden voor vragen van ouders en jongeren over opvoeden en opgroeien;

•

Laagdrempelig advies en ondersteuning geven, zodat de gezinnen zichzelf kunnen redden;

•

Jeugdigen en gezinnen met risico’s en problemen in beeld brengen;

•

Op tijd hulp bieden aan gezinnen om het ontstaan (of het uit de hand lopen) van problemen te voorkomen;

•

De zorg aan een gezin coördineren volgens het principe ‘één gezin, één plan’: als meer leden van één gezin hulp (nodig) hebben, moet de zorg op elkaar afgestemd zijn.

Bij zwaardere problemen of een meer ingewikkelde hulpvraag coördineren de centra: ze nemen contact op met de jeugdgezondheidszorg of de jeugdzorg. Veel van de problemen die ouders ervaren met de opvoeding van hun kinderen hebben een (directe) link met de speerpunten van het lokale gezondheidsbeleid (bijvoorbeeld rook-, alcohol- of drugsgedrag van jongeren of kinderen die te maken hebben met psychische problemen). Maar ook opvoeringondersteuning in het kader van bestrijden van overgewicht zal in het CJG een rol spelen. Voordeel van de komst van het CJG is voor ouders, en jongeren zelf, dat zij op een laagdrempelige plek terecht kunnen voor vragen of ondersteuning op het gebied van opvoeden en opgroeien. In Uithoorn zal het CJG in november 2009 officieel geopend worden. B)

Het aanstellen van een procesmanager MPG/ OGGZ In 2009 zal er voor de regio Amstelland (waaronder de gemeente Uithoorn valt) een procesmanager Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en multi problem gezinnen (MPG) worden aangesteld. De procesmanager OGGZ/MPG is dé persoon die knelpunten oppakt die voortkomen uit de reguliere casuïstiek overleggen binnen onder andere CJG, ZAT, het eigen MPG overleg, OGGZ, huiselijk geweld, aanpak kindermishandeling en tijdelijk huisverbod. Het gaat daarbij om de knelpunten die te maken hebben met de inzet en afstemming van een breed veld van zorgverleners en ondersteuning, voor problematiek die op meerdere probleemgebieden tegelijkertijd ligt. Het is daarmee dé persoon die de regie voert over inzet en samenwerking van de partijen die bij deze ontwikkelingen zijn betrokken. Gezinnen die vallen onder de doelgroep MPG of OGGZ hebben relatief vaak te maken met gezondheidsproblemen, zoals bijvoorbeeld: psychische gezondheid/ depressie en verslaving. Door het aanstellen van de procesmanager MPG/ OGGZ zal de hulpverlening op het gebied van de coördinatie aan deze gezinnen verbeteren.


7

3.

Thema: gezonde leefstijl

3.1

Diabetes

3.1.1. Achtergrond In Nederland hebben meer dan 600.00 mensen diabetes mellitus (type 2) en er komen er elk jaar ruim 70.000 bij. Diabetes is een ernstige chronische ziekte en zorgt voor een grote ziektelast. Daardoor heeft deze ziekte ook grote gevolgen voor de arbeidsmarkt en de betaalbaarheid van de zorgsector. Oorzaken die ten grondslag liggen aan de stijging van het aantal mensen met diabetes: -

Vergrijzing;

-

Zwaarlijvigheid in alle leeftijdsgroepen;

-

Combinatie van factoren: overgewicht, voeding, fysieke activiteiten en roken.

Preventie kan de kans op diabetes verminderen en complicaties voorkomen. De doelgroepen die een verhoogde kans hebben op diabetes zijn: -

Jongeren met overgewicht;

-

Mensen met lage sociaal economische status;

-

Allochtonen met een bovenmatig risico;

-

Zwangere vrouwen;

-

Mensen die al diabetes hebben maar dat nog niet weten.

3.1.2. Gezondheidssituatie inwoners gemeente Uithoorn: Bij 3,8% van de inwoners (18-74 jarigen) van de regio Amstelland is diabetes mellitus/ suikerziekte in de afgelopen 12 maanden vastgesteld door een arts (peildatum 2006). 3.1.3. Doelstelling: De rijksoverheid heeft de volgende doelstellingen geformuleerd:

Het aantal patiënten met diabetes mag tussen 2005 en 2025 met niet meer dan 15% stijgen.

Daarbij heeft 65% van de diabetespatiënten geen complicaties.

3.1.4. Wat gebeurt er al: In Uithoorn vinden al veel activiteiten plaats die gericht zijn op het bevorderen van een gezonde leefstijl. Aangezien diabetes voornamelijk wordt veroorzaakt een combinatie van leefstijlfactoren (onvoldoende bewegen, ongezonde voeding en roken), zullen de activiteiten die ingezet worden in het kader van het bestrijden van overgewicht, roken en schadelijk alcoholgebruik ook bijdragen aan het bestrijden van diabetes. 3.1.5. Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: In 2009-2010 zullen geen nieuwe activiteiten worden ingezet die specifiek gericht zijn op diabetes.


8

3.2

Overgewicht

3.2.1. Achtergrond Overgewicht is wereldwijd een explosief groeiend probleem. Ook in Nederland stijgt het aantal zwaarlijvigen snel. Als mensen voldoende bewegen verkleint het de kans op diverse gezondheidsproblemen en overgewicht. 3.2.2. Gezondheidssituatie inwoners gemeente Uithoorn: In de regio Amstelland de Meerlanden voldoet 78% van alle leerlingen niet aan de norm om zeven dagen per week minimaal één uur per dag lichamelijk actief te zijn. Uit het EMOVO onderzoek blijkt dat overgewicht onder jongeren in de regio Amstelland de Meerlanden vergelijkbaar is met landelijke cijfers. Leeftijd

Groep/klas

Voldoet niet aan beweegnorm

13-14 jr.

Klas 2

77%

15-16 jr.

Klas 4

79% Bron: GGD AM, Jeugd Amstelland in cijfers 2007

Ook een groot deel van de volwassenen voldoet niet aan de bewegingsnorm*: •

Van de vrouwen in Uithoorn voldoet 51,6% niet aan de norm.

•

Van de 18-35 jarigen voldoet 68,4 % niet aan de norm.

•

Onder de 36-55 jarigen voldoet 59,8% niet aan de norm.

In vergelijking met de andere Amstelland gemeenten scoort Uithoorn het slechtst op het behalen van de bewegingsnorm voor volwassenen. Uit landelijk onderzoek blijkt dat jongeren van 10 tot 19 jaar onvoldoende fruit en groente consumeren. Deze trend is ook in de Amstelland gemeenten te zien. Een derde van de leerlingen uit Amstelland eet dagelijks fruit. Waarbij één op de vijf leerlingen aan de norm voldoet van twee stuks fruit per dag (advies voedingscentrum). Slechts 32% van de leerlingen consumeert dagelijks groente. Het eten van voldoende groente en fruit beschermt tegen diverse vormen van kanker en hart- en vaatziekten. Het is daarom van belang om jongeren (maar ook hun ouders) al vroeg bekend te maken met het belang van gezonde voeding. Leeftijd

Groep/klas

Dagelijks gebruik van fruit (% voldoet aan fruitnorm)

13-14 jr.

Klas 2

15-16 jr.

Klas 4

37% (23%) 30% (20%) Bron: GGD AM, Jeugd Amstelland in cijfers 2007

*

Minimaal een half uur bewegen per dag tenminste vijf dagen per week.


9

Leeftijd

Groep/klas

Dagelijks gebruik van groente

13-14 jr.

Klas 2

32%

15-16 jr.

Klas 4

31% Bron: GGD AM, Jeugd Amstelland in cijfers 2007

3.2.3. Doelstelling: De rijksoverheid heeft de volgende doelstellingen geformuleerd:

Het percentage volwassen met overgewicht moet niet stijgen (peiljaar 2005).

Het percentage jeugdigen met overgewicht moet dalen (peiljaar 2005).

3.2.4. Wat gebeurt er al: a) Rijk sportverenigingleven Uithoorn kent een rijk sportverenigingsleven en in haar sportbeleid worden dan ook veel initiatieven uitgezet om dit in stand te houden en om nog meer mensen hier kennis mee te laten maken. Enkele voorbeelden zijn: Sportinstuif Georganiseerd in de schoolvakantie in de gymzalen. Jeugdactiviteitenpas De Jeugdactiviteitenpas (JAP) is vooral een instrument om de jeugd kennis te laten maken met verschillende sporten en sportverenigingen. Het effect op blijvende sportbeoefening in verenigingsverband is moeilijk te meten. Wel zijn er tal van belangrijke neveneffecten: -

Door geringe kosten kunnen meer kinderen kennismaken met en deelnemen aan meerdere sporten/ sportieve activiteiten, die ze zonder de JAP niet geprobeerd zouden hebben.

-

Geen lidmaatschapsverplichting maakt uitproberen van sporten mogelijk, zodat later een betere keuze gemaakt kan worden en lange termijn sporten gestimuleerd wordt.

De jeugdsportsubsidieregeling De sportverenigingen benutten de jeugdsportsubsidieregeling om de Uithoornse jeugd tegen lage contributies aan de vereniging te binden. Precies de helft van de Uithoornse verenigingen maakt gebruik van de regeling. Met de regeling beogen wij de clubs een financiële ondersteuning te bieden. Verruiming openingstijden zwembad in vakantie Meer mogelijkheden voor kinderen om te zwemmen/ bewegen. b) Ruimhartig speelbeleid In Uithoorn zijn er speelzones vastgesteld waar voorheen één speelplek was. Van 2007 – 2012 worden de speelplekken uitgebreid tot twee speelplekken per speelzone. De speelplekken voor kinderen moeten uitdagen tot spelen en daardoor de drempel voor kinderen verlagen om meer te gaan bewegen.


10

c) Programma ‘School on the move’ Op twee basisscholen is het programma ‘School on the move’ uitgevoerd als vervolg op het programma ‘Groep 6 on the move’ dat in het schooljaar 2007-2008 op vijf basisscholen is uitgevoerd. Het programma ‘School on the move’ wordt uitgevoerd door de GGD Amsterdam in samenwerking met Sportbedrijf Amstelveen en is gericht op het stimuleren van een actieve leefstijl met gezonde voeding en voldoende beweging bij leerlingen en hun ouders.

3.2.5. Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: Uit het externe trendsignaleringsoverleg lokaal gezondheidsbeleid kwam naar voren dat overgewicht bij jonge kinderen als één van de grootste gezondheidsproblemen wordt gezien. Voor de inzet van nieuwe preventieactiviteiten wordt specifiek gekozen voor de doelgroep kinderen in de basisschoolleeftijd. Op jonge leeftijd ontstaan vaak al de gewoontes die bijdragen aan het veroorzaken van overgewicht. d) Schooljaar 2009-2010: 1.

Preventiepogramma ‘School on the move’ of ‘Schoolgruiten’

2.

Evaluatie pilot ‘School on the move’

3.

Verkenning interesse ‘Jump-in’

Voorstel: In het schooljaar 2009-2010 zal aan basisscholen die daar interesse in hebben het preventieprogramma ‘School on the move’ of ‘Schoolgruiten’ aangeboden worden. Tevens zal het Sportbedrijf Amstelveen een evaluatie uitvoeren naar het pilotjaar 20082009 waarin ‘School on the move’ voor het eerst is uitgevoerd. Ook geïnventariseerd worden welke scholen interesse hebben om vanaf het schooljaar 2010-2011 mee te doen met het preventieprogramma ‘Jump-in’. Ad. 1: Toelichting preventiepogramma ‘School on the move’ of ‘Schoolgruiten’ Scholen kunnen voor het schooljaar 2009-2010 aangeven of zij interesse hebben in het volgen van het schoolbrede preventieprogramma ‘School on the move’ of het programma ‘Schoolgruiten’ dat gericht is op gezond eten. • ‘School on the move’ Het is een Community Based Intervention (programma wordt grotendeels bepaald wordt door de leerlingen, leerkracht en ouders). Samen vormen zij een stuurgroep waarin wordt besproken welke lessen, activiteiten en beleidsaspecten zij gaan inzetten. Doel: een blijvend bewustwording van het belang van een actieve leefstijl met gezonde voeding en voldoende bewegen bij leerlingen en hun ouders. ‘School on the move’ is de schoolbrede implementatie hiervan. • ‘Schoolgruiten’ Een stimuleringsprogramma voor gezonde voeding in het basisonderwijs. Kern vormt het gezamenlijk in de klas eten van groente en fruit op twee dagen per week. Leerlingen van groep 3 en 4 krijgen twee keer per week fruit geleverd. Ad. 2: Toelichting evaluatie pilot ‘School on the move’ De GGD Amsterdam en Sportbedrijf Amstelveen zullen in het najaar van 2009 de resultaten bekend maken van de evaluatie naar de pilot ‘School on the move’.


11

Daarbij worden de twee basisscholen betrokken die ‘School on the move’ hebben uitgevoerd. Tevens zullen de basisscholen betrokken worden die vorig schooljaar hadden aangegeven zelf aan de slag te gaan met het thema overgewicht. Aan hen zal de vraag worden gesteld wat zij hebben gedaan met het thema overgewicht in het schooljaar 2008-2009. Uit de evaluatie zal ook blijken of en welke scholen interesse hebben om ‘School on the move’ ook uit te voeren in het schooljaar 2009-2010. Ad. 3: Toelichting verkenning interesse ‘Jump-in’ In het schooljaar 2009-2010 zal worden geïnventariseerd welke scholen geïnteresseerd zijn om vanaf het school jaar 2010-2011 mee te doen aan het programma ‘Jump-in’. Om de volgende redenen is het schooljaar 2009-2010 een overgangsjaar: De GGD Amsterdam is vanaf het schooljaar 2010-2011 is staat om het integrale preventieprogramma ‘Jump-in’ uit te voeren op de Uithoornse basisscholen. Doelgroep Kinderen in de basisschoolleeftijd. Partners GGD Amsterdam, basisscholen in Uithoorn en Sportbedrijf Amstelveen. Financiën 2009:

Activiteiten:

€ 10.000

Overheveling budget niet besteed in 2008-2009:

€ 3.000

Totaal: Financiën 2010:

€ 13.000 € 10.000

e) Schooljaar 2010-2011: Jump-in Voorstel In het schooljaar 2010-2011 het preventieprogramma Jump-in uitvoeren op de basisscholen in Uithoorn in groep 4 of 7 of de hele school maar met minder modules. Voorwaarden • Positieve evaluatie pilot ‘School on the move’ • Medewerking basisscholen Toelichting Jump-in is een multi-level interventie gericht op bewegingsstimulering en sportparticipatie ter preventie van overgewicht bij kinderen van 4-12 jaar. Het is een evidence based programma dat is geregistreerd bij Nederlands Jeugd Instituut. De Basisonderdelen zijn: 1. Leerlingvolgsysteem 2. Schoolsport (Sportverenigingen komen op school) 3. De klas beweegt 4. Bewegen doe je zo! 5. Oudervoorlichting 6. Club Extra, motorische remedial teachting (MRT) en extra zorg 7. ‘Groep 6 on the move’/ ‘School on the move’ 8. ‘Schoolgruiten’ Jump-in is een preventieprogramma dat ook bijdraagt aan het sporten en bewegen in de buurten.


12

Doelgroep Jump-in is gericht kinderen in de basisschoolleeftijd en besteedt ook expliciet aandacht aan inactieve kinderen die een risicogroep zijn als het gaat om gezondheidsproblemen. A.d.h.v. de modules kan er worden ingespeeld op het gezondheidsniveau van de kinderen. Partners GGD Amsterdam, basisscholen in Uithoorn, Sportbedrijf Amstelveen en de sportverenigingen. Financiën 2010:

€ 12.500

Financiën 2011:

€ 12.500

f) Vanaf 2010: Combinatiefuncties Voorstel Vanaf 2010 inzetten van combinatiefuncties om de aansluiting tussen scholen en sportverenigingen te bevorderen zodat kinderen dagelijks kunnen sporten en bewegen. Toelichting Voor het bevorderen van bewegen onder kinderen is samenwerking tussen scholen, kinderopvang en sportverenigingen van groot belang. Belangrijk probleem bij het tot stand brengen van een samenwerking tussen sportverenigingen en scholen is dat er te weinig uitvoeringscapaciteit is: professioneel of vrijwillig. Lang niet alle groepsleerkrachten zijn opgeleid om bewegingsonderwijs te geven. En binnen de verenigingen zijn er te weinig middelen voor betaald kader en/of vergoedingen voor vrijwilligers. Ook is er een logistiek probleem: veel van de activiteiten moeten overdag – o.a. in de vorm van naschoolse opvang- worden gedraaid. Door gebruik te maken van de in 2007 door de ministeries van VWS en OCW ingevoerde stimuleringsregeling ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ kan het probleem van de uitvoeringscapaciteit opgelost worden. Het betreft hier de inzet van zogenaamde combinatiefuncties, welke als doel hebben: • (brede) Scholen de gelegenheid bieden een sporten cultuuraanbod te verzorgen; • Uithoornse sportverenigingen in staat stellen hun maatschappelijke functie beter uit te oefenen en hun inzet voor het onderwijs, de naschoolse opvang en de wijk mogelijk te maken; • Dat er dagelijks een sporten beweegaanbod op en rond scholen is voor jeugd tot 18 jaar. Doelgroep Kinderen op de basisscholen in Uithoorn. Partners Basisscholen en sportverenigingen in Uithoorn. Financiën 2010 en 2011

Rijksgelden in het kader van de stimuleringsregelen ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ en extra inzet vanuit middelen sportbeleid.


13

3.3

Roken

3.3.1. Achtergrond De belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland is roken. De meeste volwassen rokers zijn in hun jeugd begonnen met roken. Uit onderzoek van de RIVM blijkt dat nicotine, vooral bij kinderen zeer snel verslaving kan veroorzaken. Er ligt hier dan ook een preventieve taak voor de gemeente om te voorkomen dat de jeugd gaat experimenteren met roken. 3.3.2. Gezondheidssituatie inwoners Uithoorn: In Uithoorn rookt 24,3% van de inwoners, dat is een hoger percentage in vergelijking met de andere Amstelland gemeenten (Amstelveen: 21,6%, Aalsmeer, 22,5% en OuderAmstel: 22,7%). De tabel hieronder geeft het rookgedrag aan van jongeren tussen de 13 en 16 jaar in de Amstelland gemeenten. Leeftijd 13-14 jr.

15-16 jr.

Groep/klas

Ooit gerookt

Rookt 1 x pw of vaker

Dagelijks roken

Klas 2

37%

9%

7%

-VMBO

50%

15%

11%

-HAVO/VWO

27%

4%

3%

Klas 4

57%

20%

15%

-VMBO

65%

28%

22%

-HAVO/VWO

51%

13%

9%

Bron: GGD AM, Jeugd Amstelland in cijfers 2007

3.3.3. Doelstelling: De rijksoverheid heeft de volgende doelstelling geformuleerd:

In 2010 zijn er nog 20 procent rokers (in 2005 waren dat er 28 procent)

3.3.4. Wat gebeurt er al: a) Rookverbod in de horeca Landelijke maatregel: vanaf 1 juli 2008 is het verboden om te roken in de horeca. b) ‘Maand van de verleiding’ De ‘Maand van de verleiding’ vindt elk jaar in november plaats en staat in het teken van een actueel gezondheidsthema, zoals alcoholgebruik, drugsgebruik of bijvoorbeeld seksualiteit. Doel van de ‘Maand van de verleiding’ is om een maand lang intensief aandacht te besteden aan een thema dat jongeren ‘verleidt’ tot ongezond gedrag om zo de bespreekbaarheid van dit thema tussen ouders, jongeren, scholen en organisaties te vergroten. In 2009 staat de ‘Maand van de verleiding’ in het thema van seksualiteit. c) Structureel aandacht op scholen voor roken (lespakket ‘Gezonde school en genotsmiddelen’) De twee VO scholen besteden structureel aandacht aan het tegengaan van roken door jongeren. De basisscholen besteden ook structureel aandacht aan het thema roken (bijvoorbeeld via de methode ‘Leefstijl’).


14

3.3.5. Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: In 2009-2011 zullen geen nieuwe activiteiten worden opgepakt die gericht zijn op het tegengaan van roken. Van de in juli 2008 ingevoerde landelijke interventie, niet roken in de horeca, wordt verwacht dat het van invloed is op het verminderen van het aantal rokers.

3.4

Schadelijk alcoholgebruik

3.4.1 Achtergrond Uit verschillende onderzoeken blijkt dat jongeren in Nederland de afgelopen jaren fors meer alcohol drinken. Ook behoren de Nederlandse jongeren tot de stevigste drinkers van Europa. Het drinken van alcohol op jonge leeftijd is schadelijk voor de gezondheid en kan bijvoorbeeld leiden tot hersenbeschadiging. Ouders zijn steeds makkelijker geworden over het (toenemende) drankgebruik van hun kinderen. Zij kennen de schadelijke effecten van alcohol meestal niet goed en zij weten vaak niet hoe zij in de opvoeding met het alcoholgebruik van hun kinderen om moeten gaan. 3.4.2 Gezondheidssituatie inwoners gemeente Uithoorn: Door het overmatig gebruik van alcohol op jonge leeftijd kan de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling vertraagd worden. Daarnaast kan alcoholgebruik ook tot meer agressie en geweld leiden en verhoogt het de kans op verkeersongevallen. In onderstaande tabel is het alcoholgebruik opgenomen van jongeren in de leeftijd van 13 tot en met 16 jaar in de regio. Leeftijd

13-14 jr.

Groep/klas

Klas 2

Ooit

Afgelopen

Afgelopen 4

Overmatig

gedronken

4 weken

weken

alcoholgebruik

gedronken

dronken

55%

44%

-VMBO -HAVO/VWO 15-16 jr.

Klas 4

84%

79%

-VMBO -HAVO/VWO

13%

23%

19%

31%

9%

17%

46%

56%

47%

62%

45%

52%


Het percentage volwassenen dat overmatig alcohol gebruikt is in Uithoorn 4,1%. In vergelijking met de andere Amstelland gemeenten is dit lager (Amstelveen: 5,3%, Aalsmeer 5,3% en Ouder-Amstel 6,7%). 3.4.3 Doelstelling: De rijksoverheid heeft de volgende doelstelling geformuleerd:

Het gebruik van alcohol bij jongeren onder de 16 jaar terugbrengen naar het niveau van 1992.


15

Minder volwassen probleemdrinkers (excessieve drinkers met alcoholgerelateerde lichamelijke, sociale of psychische problematiek): van 10,3 procent nu naar 7,5 procent in 2005.

3.4.4 Wat gebeurt er al:

a) ‘Maand van de verleiding’ De ‘Maand van de verleiding’ vindt elk jaar in november plaats en staat in het teken van een actueel gezondheidsthema, zoals alcoholgebruik, drugsgebruik of bijvoorbeeld seksualiteit. Doel van de ‘Maand van de verleiding’ is om een maand lang intensief aandacht te besteden aan een thema dat jongeren ‘verleidt’ tot ongezond gedrag om zo de bespreekbaarheid van dit thema tussen ouders, jongeren, scholen en organisaties te vergroten. In 2009 staat de ‘Maand van de verleiding’ in het thema van seksualiteit. b) Structureel aandacht op scholen voor roken (lespakket ‘Gezonde school en genotsmiddelen) De twee VO scholen besteden structureel aandacht aan het tegengaan van roken door jongeren. De basisscholen besteden ook structureel aandacht aan het thema roken (bijvoorbeeld via de methode ‘Leefstijl’). c) Spreekuren op het voortgezet onderwijs door Brijder Verslavingszorg Brijder Verslavingszorg probeert jongeren die het risico lopen om (verder) in de problemen te raken door het gebruik van genotsmiddelen in een vroeg stadium te bereiken. Om op een goede, structurele, vroegtijdige en effectieve manier die jongeren te bereiken worden er structurele spreekuren gehouden op het voortgezet onderwijs. d) Voorlichting en gastlessen aan ouders door Brijder Verslavingszorg De Brijder Verslavingszorg organiseert ouderavonden en themabijeenkomsten over alcohol, drugs en opvoeding. De ouderavonden worden georganiseerd in samenwerking met het onderwijs, welzijnswerk, jeugdzorg of de gemeente. Er worden ook gastlessen in het onderwijs georganiseerd. Aanleiding kan bijvoorbeeld een project over genotsmiddelen zijn of een incident. e) Begeleiden van ambulant jongerenwerkers door Brijder Verslavingszorg In het jongerenwerk komt over het algemeen een doelgroep die experimenteert met genotsmiddelen en waarvan een deel problematisch gebruikt. De Brijder Verslavingszorg begeleidt ambulant jongerenwerkers bij vraagstukken rondom alcohol en drugsmisbruik bij jongeren zodat de jongerenwerkers in hun werk goed in staat zijn om de jongeren te begeleiden en te adviseren.

3.4.5 Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: In 2009-2010 zullen geen nieuwe activiteiten worden opgepakt die gericht zijn op het tegengaan van schadelijk alcoholgebruik.


16

3.5

Het gebruik van (hard)drugs onder jongeren

3.5.1 Achtergrond Cannabis gebruik onder jongeren leidt tot een hoger risico op harddruggebruik later. Daarnaast vermindert cannabis gebruik het reactie- en concentratievermogen en het korte termijn geheugen. Dit beïnvloedt onder andere de schoolprestaties. Het gebruik van harddrugs hebben als belangrijk effect dat het verslavend is. Deze verslaving kan, afhankelijk van het type drug, zowel geestelijk al lichamelijk tot uitdrukking komen. 3.5.2 Gezondheidssituatie inwoners gemeente Uithoorn: Uit de resultaten van het E-MOVO onderzoek (jeugd Amstelland in cijfers 2007, GGD AM) blijkt dat er een verschil bestaat tussen welk onderwijstype men volgt en of (en hoeveel) cannabis men gebruikt. Ook is het cannabis gebruik verschillend per leeftijdscategorie. Leeftijd

Groep/klas

Ooit gebruikt

13-14 jr.

Klas 2

10%

5%

-VMBO

15%

7%

6%

3%

Klas 4

33%

16%

-VMBO

36%

17%

-HAVO/VWO

31%

15%

-HAVO/VWO 15-16 jr.

Afgelopen 4 weken gebruikt


Uit het EMOVO onderzoek blijkt dat in de regio Amstelland de Meerlanden 2% van alle 13 tot 16 jarige in de afgelopen vier weken harddrugs heeft gebruikt. In totaal werd door 0,8% van de leerlingen XTC gebruikt, door 1,4% cocaïne, door 0,9% amfetamine, en 0,4% heroïne. Deze cijfers passen in het landelijk gemiddelde. Daarbij moet worden vermeld dat het drugsgebruik een positieve neerwaartse trend laten zien. Opvallend is wel dat er geen verschil is tussen jongens en meisjes als het gaat om harddrugsgebruik, maar dat leerlingen uit klas 4 en vmbo-leerlingen in verhouding (beide 3%) vaker harddrugs gebruiken. Een ander punt van aandacht is dat in totaal 9% van de leerlingen tussen 13 en 16 jaar in de regio Amstelland de Meerlanden wel eens harddrugs aangeboden heeft gekregen. Hiervan was dat voor 2% op school en voor 7% ergens anders. 3.5.3 Doelstelling Omdat het tegengaan van drugsgebruik niet behoort tot de door het rijk benoemde speerpunten zijn er geen doelstellingen op landelijk niveau geformuleerd. De gemeente Uithoorn heeft in haar kadernota gezondheidsbeleid 2008-2011 geen lokale doelstellingen geformuleerd.


17

3.5.4 Wat gebeurt er al:

a) ‘Maand van de verleiding’ De ‘Maand van de verleiding’ vindt elk jaar in november plaats en staat in het teken van een actueel gezondheidsthema, zoals alcoholgebruik, drugsgebruik of bijvoorbeeld seksualiteit. Doel van de ‘Maand van de verleiding’ is om een maand lang intensief aandacht te besteden aan een thema dat jongeren ‘verleidt’ tot ongezond gedrag om zo de bespreekbaarheid van dit thema tussen ouders, jongeren, scholen en organisaties te vergroten. In 2009 staat de ‘Maand van de verleiding’ in het thema van seksualiteit. b) Structureel aandacht op scholen voor drugsgebruik (lespakket ‘Gezonde school en genotsmiddelen’) De twee VO scholen besteden structureel aandacht aan het tegengaan van roken door jongeren. De basisscholen besteden ook structureel aandacht aan het thema roken (bijvoorbeeld via de methode ‘Leefstijl’). c) Spreekuren op het voortgezet onderwijs door Brijder Verslavingszorg Brijder Verslavingszorg probeert jongeren die het risico lopen om (verder) in de problemen te raken door het gebruik van genotsmiddelen in een vroeg stadium te bereiken. Om op een goede, structurele, vroegtijdige en effectieve manier die jongeren te bereiken worden er structurele spreekuren gehouden op het voortgezet onderwijs. d) Voorlichting en gastlessen aan ouders door Brijder Verslavingszorg De Brijder Verslavingszorg organiseert ouderavonden en themabijeenkomsten over alcohol, drugs en opvoeding. De ouderavonden worden georganiseerd in samenwerking met het onderwijs, welzijnswerk, jeugdzorg of de gemeente. Er worden ook gastlessen in het onderwijs georganiseerd. Aanleiding kan bijvoorbeeld een project over genotsmiddelen zijn of een incident. e) Voorlichting voor jongeren door jongeren in het jongerencentrum The Mix door Brijder Verslavingszorg Het drugsinfoteam is een peer-educatieproject uitgevoerd door de Brijder Verslavingszorg. Speciaal getrainde jongeren geven voorlichting aan andere jongeren en is zeer geschikt voor het geven van betrouwbare informatie over uitgaansdrugs. f) Begeleiden van ambulant jongerenwerkers door Brijder Verslavingszorg In het jongerenwerk komt over het algemeen een doelgroep die experimenteert met genotsmiddelen en waarvan een deel problematisch gebruikt. De Brijder Verslavingszorg begeleidt ambulant jongerenwerkers bij vraagstukken rondom alcohol en drugsmisbruik bij jongeren zodat de jongerenwerkers in hun werk goed in staat zijn om de jongeren te begeleiden en te adviseren. 3.5.5 Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: In 2009-2010 zullen geen nieuwe activiteiten worden opgepakt die gericht zijn op het tegengaan van drugsgebruik.


18

3.6

Seksuele gezondheid

3.6.1 Achtergrond Bewustwording van het belang van veilig vrijen onder jongeren is nodig om het aantal (ongewenste) zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) te verminderen. Daarnaast is aandacht voor acceptatie, van jezelf en anderen, en tolerantie naar elkaar van groot belang. Seksueel ongezond gedrag van jongeren kan bijdragen tot psychische problemen en daarom is het belangrijk dat jongeren het thema ‘seksualiteit’ kunnen bespreken met elkaar, hun ouders, op school en met (hulp)organisaties. 3.6.2 Gezondheidssituatie inwoners gemeente Uithoorn: In de regio Amstelland geeft 18% van de jongeren aan ooit met iemand naar bed te zijn geweest. Van die jongeren vrijt 40% wel eens zonder condoom. Dit beeld wijkt niet af van landelijke trends. Leeftijd

Groep/klas

13-14 jr.

Klas 2 -VMBO -HAVO/VWO Klas 4 -VMBO -HAVO/VWO

15-16 jr.

Ooit geslachtsgemeenschap gehad 7% 11% 4% 29% 37% 22%

Geen anticonceptie (niet altijd) 32% 29% 38% 42% 41% 44%


3.6.3 Doelstelling: Omdat seksuele gezondheid niet behoort tot de door het rijk benoemde speerpunten zijn er geen doelstellingen op landelijk niveau geformuleerd. De gemeente Uithoorn heeft in haar kadernota gezondheidsbeleid 2008-2011 geen lokale doelstellingen geformuleerd. 3.6.4 Wat gebeurt er al: a) ‘Maand van de verleiding’ De ‘Maand van de verleiding’ vindt elk jaar in november plaats en staat in het teken van een actueel gezondheidsthema, zoals alcoholgebruik, drugsgebruik of bijvoorbeeld seksualiteit. Doel van de ‘Maand van de verleiding’ is om een maand lang intensief aandacht te besteden aan een thema dat jongeren ‘verleidt’ tot ongezond gedrag om zo de bespreekbaarheid van dit thema tussen ouders, jongeren, scholen en organisaties te vergroten. In 2009 staat de ‘Maand van de verleiding’ in het thema van seksualiteit. b) Structureel aandacht op scholen voor het thema seksualiteit De twee VO scholen besteden structureel aandacht aan het thema voortplanting en seksualiteit via een programma of leerlijn welke valt onder het vak biologie. Daarin komt o.a. aan de orde: homoseksualiteit, ‘hoe ver ga jij’, doorgeven van genen, menstruatie cyclus, voorbehoedsmiddelen etc.


19

3.6.5 Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: c) Evaluatie ‘Maand van de verleiding’ Voorstel De ‘Maand van de verleiding’ evalueren op haar effectiviteit. Toelichting De ‘Maand van de verleiding’, die dit jaar in het teken staat van het thema seksualiteit, zal worden geëvalueerd op de volgende punten: •

De effecten: is het thema seksualiteit meer bespreekbaar geworden?

•

Geven de reguliere activiteiten op de scholen en de activiteiten in het kader van de Maand van de verleiding voldoende aandacht geven aan dit thema?

•

Welke activiteiten die uitgevoerd zijn in het kader van de ‘Maand van de verleiding’ behoeven in 2010 een vervolg?

Doelgroep De doelgroep van de ‘Maand van de verleiding’ is alle jeugd in Uithoorn. Partners GGD Amsterdam, basisscholen, VO scholen en Brijder Verslavingszorg. Financiën 2009

Budget voor de ‘Maand van de verleiding’ is opgenomen in het jeugdbeleid.

3.7

Psychische gezondheid (o.a. depressie)

3.7.1 Achtergrond Per jaar lijden 737.000 volwassenen in Nederland aan depressie, waarvan 359.000 nieuwe gevallen. Depressie kenmerkt zich door een depressief gevoel of duidelijk verminderde algemene interesse het grootste deel van de dag, gedurende minimaal twee weken. Daarnaast beïnvloeden andere klachten iemands functioneren, zoals slaapstoornissen, moeheid en lusteloosheid, problemen met concentratie, piekeren over de dood en zelfdoding. Depressie gaat vaak samen met angststoornissen en alcoholmisbruik. De wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation, WHO) zet depressie bij mannen op de tweede plaats van veroorzakers van de grootste ziektelasten, bij vrouwen van 15 t/m 40 jaar zelfs op de eerste plaats. Depressie kost de zorg bij benadering € 384 miljoen per jaar. 3.7.2 Gezondheidssituatie inwoners gemeente Uithoorn: Van alle respondenten uit de regio Amstelland geeft 13% aan in de afgelopen 12 maanden een periode erg somber of depressief te zijn geweest, gedurende minstens twee weken achter elkaar. Onder vrouwen vinden we de grootste groep met klachten in de jongere leeftijdsgroepen (18-35 jr: 21%), bij mannen in de middelste leeftijdsgroep (36-55 jr: 14%). In de jongste en oudste leeftijdsgroep zien we dat vouwen vaker een depressieve of sombere periode door hebben gemaakt dan mannen. In de middelste leeftijdscategorie verschillen mannen en vrouwen niet.


20

Risicogroep zijn mensen die alleen wonen en/of geen partner hebben (ongehuwden, gescheiden en weduwen, mensen in een eenpersoonshuishouden en mensen in een eenoudergezin). Daarnaast is er een verband met de werksituatie; werklozen, arbeidsongeschikten en mensen met een bijstandsuitkering hebben het vaakst een depressieve of sombere periode doorgemaakt. 3.7.3 Doelstelling: De rijksoverheid heeft de volgende doelstelling geformuleerd:

Meer mensen krijgen preventieve hulp tegen depressies (nu worden landelijk ongeveer 4.000 personen bereikt)

3.7.4 Wat gebeurt er al: a) Signaleren en activeren van eenzame ouderen Door gesubsidieerde organisaties in de gemeente Uithoorn (o.a. Zonnebloem, ouderenbonden en kerken) worden eenzame ouderen bezocht. Daarnaast bezoekt de ouderenadviseur van de welzijnorganisatie Vita eenzame ouderen om vroegtijdig problemen te kunnen opsporen en te kunnen verwijzen naar hulp. Ook worden er activiteiten georganiseerd in de wijksteunpunten van Vita (Europarei, Thamerdal, Zijdelwaard en De Legemeer) om (oudere) buurtbewoners uit hun sociale isolement te halen en te activeren. b) Kopp consulenten via Jeugdriagg De hulpverleners van de Jeugdriagg adviseren hulpverleners hoe in contact te komen met het kind dat in een moeilijke gezinssituatie zit (vaak hebben de ouders psychiatrische problemen of men vermoedt psychiatrische problemen en maakt men zich zorgen over de ontwikkeling van het kind) en hoe bepaalde onderwerpen (zoals de ziekte van zijn ouder) bespreekbaar kunnen worden gemaakt die ook voor de ouder acceptabel is. Afhankelijk van de aard van de problemen komt het kind of de ouder bij de Jeugdriagg in behandeling. c) Regionaal Plan Preventie van Depressie uitgevoerd door GGZ in Geest Het plan heeft als doelstelling risicogroepen en mensen met beginnende klachten vroegtijdig te signaleren en toe te leiden naar interventies. Het plan richt zich op de preventieve doelgroep (de gehele bevolking en mensen met beginnende klachten) en de intermediaire doelgroep (professionals). Ook is de aandacht voor nabestaanden na zelfdoding en vrouwen die het risico lopen na de bevalling een depressie te krijgen (voorlichting en spreekuren). d) Lespakket jonge mantelzorgers ‘Zorro’ en ‘Do you care’ In samenwerking met het Steunpunt Mantelzorgers bieden de basisscholen in Uithoorn het lespakket ‘Zorro’ aan en het voortgezet onderwijs het lespakket ‘Do you care’. De lespakketten besteden aandacht aan het signaleren van overbelasting bij jonge mantelzorgers en bieden ondersteuning aan. Veel jonge mantelzorgers staan onder druk en dat geldt nog meer voor jonge mantelzorgers met ouder/ broer/ zus met psychiatrische problematiek of verslavingsproblemen.


21

3.7.5 Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: e) Preventieprogramma gericht op de psychische gezondheid van de jongeren Voorstel In overleg met de GGD Amsterdam, GGZ in Geest en de scholen in Uithoorn bepalen welk preventieprogramma kan worden ingezet om de psychische gezondheid bij kinderen/ jongeren te bevorderen. Toelichting Angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen bij kinderen. Angst en depressie hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van leven en zijn een belangrijke voorspeller van psychische aandoening op latere leeftijd. Geschikte programma’s: Vrienden-

Een programma ter preventie van angst en depressie jeugd/ jongeren. Dit

programma

wordt uitgevoerd binnen de scholen. Het is geïndiceerde preventie omdat a.d.h.v. een vragenlijst wordt bepaald welke kinderen in aanmerking komen voor dit programma.

Taakspel

Een universele klassikale interventie van gedragsproblemen waarbij leerlingen, middels een spel, leren zich beter aan de klassenregels te houden. Is gericht op het functioneren van de klas. Leraren krijgen training om in de klas gedragsproblemen van kinderen aan te pakken.

Doelgroep Kinderen van 4 – 18 jaar. Partners GGD Amsterdam en GGZ in Geest. Financiën 2009

€ 8.000

Financiën 2010

€ 16.000

Financiën 2011

€ 8.000


22

4.

Thema: gezonde buurten in Uithoorn

4.1 Achtergrond Gezonde buurtbewoners dragen bij aan een gezonde en sociale buurt waarbij er ruimte is voor jong en oud om te bewegen. Een gezonde buurt is ook een plek waar het veilig is om buiten te zijn, waar voldoende voorzieningen zijn en waar mensen naar elkaar om kijken. De gemeente Uithoorn vindt het belangrijk dat buurtbewoners actief zijn in hun buurt en daar ook over meedenken en aan bijdragen. Daarom zet de gemeente Uithoorn sterk in op ‘buurtbeheer’: een manier voor bewoners om te participeren in hun buurt. De structuur van buurtbeheer houdt in dat er brede bewonersoverleggen zijn, toegankelijk voor alle burgers in die buurt, en buurtbeheeroverleggen waar afgevaardigden van de bewoners, onder leiding van welzijnsorganisatie Cardanus, in overleg gaan met de gemeente. Door deze structuur zijn al veel buurtinitiatieven ontstaan die bij zowel de bewoners als de gemeenten als zeer positief worden ervaren.

4.2 Doelstelling: Dat buurtbewoners zelf verantwoordelijkheid nemen en initiatieven gaan ontplooien om hun buurt gezonder te maken.

4.3 Wat gebeurt er al: Op het gezondheidsvlak wordt er nog weinig op buurtniveau ondernomen. Activiteiten die nu plaatsvinden in het kader van ‘buurtbeheer’ zijn vooral gericht op de fysieke omgeving. Sinds 2009 wordt er middels het aanstellen van een beleidsadviseur ‘sociale aspecten buurtbeheer’ ook meer aandacht besteed aan de sociale cohesie in de buurten.

4.4 Nieuwe activiteiten voor 2009-2011: a) Begeleidingsgroep ‘Uithoorn AED-proof’ Voorstel Om na te denken over hoe de gemeente AED-proof (Automatische Externe Defibrillators) kan worden, zal er een begeleidingsgroep ‘Uithoorn AED-proof’ opgericht worden die een voorstel zal maken. Toelichting De gemeente heeft geen wettelijke taak in het tot stand brengen van een netwerk van AED’s en evenmin in de financiering daarvan. Wel wil de gemeente meedenken over hoe de gemeente Uithoorn AED-proof kan worden: een dusdanige spreiding van apparaten over de gemeente met daaraan gekoppeld een potentieel aan getrainde vrijwilligers, zodat in geval van alarmering binnen zes minuten hulp met een AED ter plaatse is.


23

In 2009: -

waar de AED’s zouden moeten komen om een dekkend netwerk te krijgen (spreidingsplan). Eventuele locaties zouden kunnen zijn: scholen, bieb, kunstencentrum, wijksteunpunten, sportverenigingen, supermarkten en buurtcentra.

-

op welke plaatsen zijn er op dit moment al AED’s beschikbaar (daarbij zullen de

-

op welke plekken missen er nog AED’s om tot een dekkend netwerk te komen

AED’s van de gemeente beschikbaar komen voor het spreidingsplan) In 2010: -

kunnen AED’s door middel van sponsering bekostigd worden?

-

welke en hoeveel vrijwilligers worden getraind in het toepassen van de AED, wie kan de training kunnen uitvoeren en hoe zit het met bijscholing?

-

wie is verantwoordelijk voor het beheer van de AED’s?

Potentiële deelnemers begeleidingsgroep: •

Huisartsen (afgevaardigde) werkzaam in Uithoorn

•

GGD Amsterdam

•

Rode kruis

•

Hartstichting/ reanimatieraad

•

EHBO vereniging

•

Gemeente Uithoorn: o

beleidsadviseur volksgezondheid

o

beleidsadviseur buurtbeheer

o

beleidsadviseur orde en veiligheid

Doelgroep Alle inwoners van Uithoorn Partners Huisartsen, GGD Amsterdam, Rode kruis, Hartstichting/ reanimatieraad, EHBO vereniging, sportverenigingen, welzijnsorganisaties en MKB in Uithoorn. Financiën 2009 -2011

Er zijn uren beschikbaar van de beleidsadviseurs van de gemeente Uithoorn binnen de bestaande formatie.

b) Buurtbudgetten voor gezonde activiteiten in de buurt Voorstel Buurtbewoners activeren om mee te denken over activiteiten die bijdragen aan een gezonde buurt. De gemeente zal dit als pilot uitvoeren bij twee buurten en per buurt een buurtbudget beschikbaar stellen. Toelichting Om burgers zelf het initiatief te laten nemen om activiteiten op te zetten die gezond gedrag stimuleren onder buurtbewoners, zal er per buurt een buurtbudget beschikbaar worden gesteld. Tijdens de buurtoverleggen zal met buurtbewoners een plan van aanpak wordt gemaakt hoe deze budgetten in die buurt het beste ingezet kan worden. Dit zal plaatsvinden onder leiding van de beleidsbewerker volksgezondheid en de beleidsmedewerker buurtbeheer in samenwerking de welzijnsorganisatie Cardanus. In eerste instantie wordt deze activiteiten gestart als pilot bij twee buurten in de gemeente Uithoorn.


24

2009:

Inventariseren welke twee buurten in aanmerking willen komen voor de pilot.

2010:

Met twee pilot buurten zal in 2010 een plan van aanpak worden gemaakt waarin aandacht wordt besteed aan: •

Gezondheidsprofiel van de buurt (soort inwoners en soort gezondheidsproblemen)?

•

Welke activiteiten zijn er al in de buurt in het kader van gezondheidsbevordering?

•

Welke activiteiten worden er gemist door de buurtbewoners?

•

Voor welke activiteit(en) wil de buurt het beschikbare buurtbudget inzetten?

•

Wat wil de buurt bereiken met de in te zetten activiteit?

•

Welke partners heeft de buurt nodig om dit te kunnen uitvoeren?

•

Wanneer gaan de buurt en partners wat uitvoeren (planning)?

2011:

Het plan van aanpak wordt in de twee buurten uitgevoerd.

Eind 2011:

Evalueren inzet buurtbudgetten voor een gezonde buurt.

Doelgroep Buurtbewoners van twee buurten in Uithoorn. Voorkeur gaat daarbij uit naar de buurten waarbij de sociale cohesie nog sterk verbeterd kan worden. Partners Stichting Cardanus en de buurtbewoners. Financiën 2009:

Er zijn uren beschikbaar van de beleidsadviseurs van de gemeente Uithoorn binnen de bestaand formatie.

Financiën 2010:

Er zijn uren beschikbaar van de beleidsadviseurs van de gemeente Uithoorn binnen de bestaand formatie.

Financiën 2011:

Buurtbudget 1e buurt e

Buurtbudget 2 buurt

€ 2.500 € 2.500

De buurten hebben ook een eigen buurtbudget, welke zij ook kunnen inzetten voor activiteiten in het kader van ‘een gezonde buurt’.


25

5.

Evaluatie

De effecten van de maatregelen op de in dit uitvoeringsprogramma genoemde speerpunten zullen op verschillende manieren gemonitord worden: •

EMOVO De GGD Amsterdam voert eens per vier jaar EMOVO (Elektronische Monitor en Voorlichting) uit onder de tweede- en vierdeklassers in het voortgezet onderwijs. Via internet beantwoordden de leerlingen vragen over gezondheid en leefstijl. Vervolgens kunnen zij op de website hun persoonlijke gezondheidsprofiel bekijken met feedback over hun eigen gezondheid en doorlinken naar website met meer informatie over de onderwerpen in het gezondheidsprofiel. Voor de gemeente levert EMOVO veel kwantitatieve informatie op over de gezondheid en leefstijl van de jeugd in Uithoorn. (Volgende EMOVO vindt plaats in het najaar van 2009.)

•

Gezondheidsmonitor De gezondheidsmonitor is een vierjaarlijkse gezondheidsenquête onder inwoners van Uithoorn van 16 jaar en ouder om informatie te verzamelen m.b.t. de gezondheid, het zorggebruik en de zorgbehoefte. Het (laten) uitvoeren van een gezondheidmonitor is een wettelijke verplichting voor de gemeente en is vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid. Voor de gemeente Uithoorn zal de volgende gezondheidsmonitor uitgevoerd worden in 2010 (de vorige werd in 2006 uitgevoerd en de rapportage kwam beschikbaar in 2007). In het financiële kader (hoofdstuk 6) wordt het bedrag van € 22.890 gereserveerd voor het uitvoeren van de gezondheidsmonitor door de GGD Amsterdam onder een steekproef van de inwoners van de gemeente Uithoorn. Vanaf 2011 zal er structureel een bedrag in de begroting van de GGD Amsterdam worden opgenomen zodat na vier jaar ‘sparen’ voldoende budget is gereserveerd om de gezondheidsmonitor in 2014 weer uit te voeren.

•

Evaluatie gesprekken met uitvoerders Met de verschillende uitvoerders van de activiteiten in het kader van het lokale gezondheidsbeleid (bijv. GGD Amsterdam, Brijder Verslavingszorg, scholen, Sportbedrijf Amstelveen, GGZ in Geest, etc.) zal de gemeente evaluatiegesprekken houden om vinger aan de pols te houden wat betreft de uitvoerbaar en de effectiviteit van de activiteiten.

Belangrijk om hierbij op te merken is dat de gemeente als lokale regievoerder van het gezondheidbeleid maar op een beperkt deel invloed kan proberen uit te oefenen op de gezondheid en leefstijl van haar inwoners. Naast lokale inzet zal ook vanuit de rijksoverheid stevig ingezet moeten worden op het bevorderen van gezond gedrag. Gezondheidbevordering is gericht op het bevorderen van het maken van een ‘gezonde keuze’ door burgers waarbij ze gestimuleerd worden door de rijksoverheid en de gemeente. Maar de burger zelf maakt nog altijd de uiteindelijke keuze voor gezond of ongezond gedrag.


26

6.

Financieel kader

2009 Thema Overgewicht

Seksualiteit

Activiteit Schooljaar 2009-2010 Vervolg ‘School on the move’ of ‘Schoolgruiten’ Evaluatie ‘School on the move’ Verkenning interesse ‘Jump-in’ Evaluatie ‘Maand van de verleiding’

Kosten € 10.000

Budget

-

Budget jeugdbeleid

Preventieprogramma voorkomen van angststoornissen en depressie onder kinderen/ jeugd en uitgevoerd op de scholen Begeleidinggroep ‘Uithoorn AED-proof’ Inventariseren welke 2 buurten in aanmerking komen voor de pilot

€ 8.000

Psychische Gezondheid

Tekort

AED proof Gezonde buurten Subtotaal 2009 2010 Thema Activiteit Overgewicht Schooljaar 2009-2010: Vervolg ‘School on the move’ of Schoolgruiten Evaluatie ‘School on the move’ Verkenning interesse ‘Jump-in’ Schooljaar 2010-2011: Jump-in (indien voldaan aan voorwaarden) Overgewicht Invoering combinatiefuncties

-

Uren formatie Uren formatie

€ 18.000

€ 4.390

€ 13.610

Bedrag € 22.500

Budget

Tekort

Seksualiteit

Evaluatie ‘Maand van de verleiding’

-


Preventieprogramma voorkomen van angststoornissen en depressie onder jeugd en uitgevoerd op de scholen Begeleidinggroep ‘Uithoorn AED-proof’ Maken Plan van Aanpak in de twee pilot buurten Uitvoeren van de gezondheidsmonitor door de GGD

€ 16.000

AED proof Gezonde buurten Gezondheidsmonitor Subtotaal 2010 2011 Thema Activiteit Overgewicht Schooljaar 2010-2011 Jump-in (indien voldaan aan voorwaarden) Overgewicht Invoering combinatiefuncties

-


€ 8.000

Gezonde buurten Subtotaal 2011 Totaal

Preventieprogramma voorkomen van angststoornissen en depressie onder jeugd en uitgevoerd op de scholen Implementeren plan van aanpak in de twee pilot buurten

Budget sportbeleid Budget jeugdbeleid

Uren formatie Uren formatie

€ 22.890 € 61.390

€ 4.390

€ 57.000

Bedrag € 12.500

Budget

Tekort

Budget sportbeleid

€ 5.000 € 25.500 € 104.890


€ 4.390 € 13.170

€ 21.110 € 91.720

27

Het bedrag van € 13.170,- zal ten laste komt van budget: openbare gezondheidszorg (FCL 67140101 en ECL: 34099). Aan de raad zal het resterende bedrag van € 91.720,- gevraagd worden als extra budget dat ingezet kan worden ten behoeve van de gezondheidsbevordering van de Uithoornse inwoners.


28

Uitvoeringsprogramma Lokaal gezondheidsbeleid Gemeente Uithoorn

Recommend Documents