Update november 2015
Vormverandering Zandmotor onder de loep
Grondwater mogelijk winst voor zoetwatervoorraad?
Bodemdieren en zeehonden in kaart gebracht
Fotos Argus geanalyseerd op zeehonden en bezoekers
College Zandmotor Universiteit Utrecht
Veldlessen door Ark Natuurontwikkeling
Zandmotor geeft fossielen prijs in hal RWS gebouw
Online: Nieuwe website, Twitter en Facebook
Maarten Schoemaker over Mammoetkies en muizenkaakje
Het verhaal van de Zandmotor
Britse Coastal Management Conference in Nederland
Badseizoen rustig verlopen
Zandmotor in de spotlights
Zandmotor viert eerste lustrum in 2016 met congres
Laatste Luchtfotos
1
Vormverandering Zandmotor onder de loep De luchtfoto’s laten zien dat de Zandmotor zich steeds verder langs de kust verspreidt. Wat gebeurt er precies? En wat gebeurde er tijdens de heftige zomerstorm in juli? We vroegen het aan Sarah Marx, manager monitoring Zandmotor van Rijkswaterstaat. Wat zijn jouw observaties over de verandering van de vorm van de Zandmotor? ‘De Zandmotor verspreidt zich steeds verder langs de kust. De omtrek van de Zandmotor is de afgelopen jaren van een bijna symmetrische klokvorm overgegaan naar een meer driehoekige vorm. Aan de punt van die driehoek, het deel dat het meest ver in zee ligt, zijn onderwater een aantal forse zandbanken ontstaan, zo zien we op de bodemsurveys van Shore Monitoring.’
Bodemsurvey juli 2011 (Shore Monitoring)
Bodemsurvey augustus 2015 (Shore Monitoring)
En hoe gaat het met de geul die door de Zandmotor is gevormd? ‘De geul tussen de lagune en zee is van een meanderende vorm overgegaan in een bijna rechte geul, die bij de zuidkant van de boulevard van Kijkduin uitmondt in zee. De geul wordt steeds ondieper, en in het laagwaterbed zijn prachtige bodemvormen, gevormd door eb en vloedstroom, te zien.’
Bijzondere bodemvormen in de geul In juli hadden we de zwaarste zomerstorm ooit gemeten. Heeft dat nog invloed gehad op de Zandmotor? We hadden het geluk dat er net een bodemsurvey was uitgevoerd voor de storm. Om de impact van de storm goed te kunnen beoordelen is er na de storm weer een bodemsurvey uitgevoerd. Mede dankzij de flexibiliteit van de jetski’s van Shore kon dit op zeer korte termijn uitgevoerd worden. ‘Opvallend genoeg heeft de storm in juli 2015 relatief weinig zand verplaatst. De monding van de geul is ongeveer 200 meter naar het zuiden verschoven waardoor de geul korter is geworden. Verder zijn er lokaal een paar veranderingen rond de waterlijn.’
2
En wat gebeurt er met het duinmeer? ‘De omtrek van het duinmeer is kleiner geworden. Waar je vorig jaar nog kon zwemmen, kun je nugewoon op het droge lopen. Wat leuk is om te zien: in zowel in de lagune als het duinmeer zijn waterplanten prominent aanwezig.’
Het duinmeer op de Zandmotor Hoe gaat het met de duinvorming? ‘Naast een steeds verder groeiend embryonaal duin tussen Schelpenpad en Molenslag is nu ook tussen het duinmeer en de eerste strandpaviljoens van Kijkduin, het naaktstrand, behoorlijke embryonale duinvorming ontstaan.’
Duinvorming aan de zuidkant van de Zandmotor. De afrastering is een stuk zeewaarts verplaatst om de nieuwe duintjes te beschermen (foto juli 2015). Wat fascineert je het meest aan de Zandmotor? ‘De zichtbare dynamiek van de zandmotor fascineert mij enorm. In mijn werk heb ik het veel over dynamische systemen en over de kracht van de natuur. Maar als ik op de Zandmotor sta beleef ik deze dynamiek ook echt. Elke keer ziet de Zandmotor er anders uit en de luchtfoto’s geven een mooi beeld van de interessante ontwikkelingen aan de noord- en zuidzijde van de Zandmotor. Het is ook een zeer zichtbaar project met interesse uit binnen- en buitenland. En vol trots vertel ik dan over ‘mijn’ project; De Zandmotor. ‘
3
Grondwater en de Zandmotor: mogelijke winst voor zoetwatervoorraad? Sebastian Huizer doet onderzoek naar het effect van de Zandmotor op grondwater. Hij promoveert op dit onderwerp aan de Universiteit Utrecht. Wat onderzoek je precies? ‘Het doel van mijn onderzoek is om het mogelijke effect van de Zandmotor op het grondwater in kaart te brengen. Grondwater kan zowel zout als zoet zijn. In het algemeen geldt hoe dichter je bij de kust en de zee komt, hoe zouter het grondwater wordt. Door de aanleg van de Zandmotor is de kustlijn verder weg komen te liggen. Daardoor is er meer ruimte voor zoet grondwater onder het nieuwe strand.’ Hoe meet je dit? ‘Samen met collega’s van Deltares en de Universiteit Utrecht onderzoek ik veranderingen in het grondwater bij de Zandmotor. In de duinen worden op meer dan 300 meetpunten met verschillende tussenpozen – van een uur tot elke drie maanden - de grondwaterstand en het zoutgehalte van het grondwater gemeten. Daarnaast voeren we ook metingen van de grondwaterstand en het zoutgehalte op de Zandmotor uit. We doen onder andere metingen bij 8 peilbuizen, die wel 16 tot 20 meter diep zijn. ’
Een van de meetopstellingen op de Zandmotor
Hoe kunnen we deze kennis gebruiken? ‘In Nederland hebben we doorgaans genoeg zoet water en drinkwater beschikbaar. Maar in andere landen met veel droogte of verzilting, hebben ze door klimaatverandering juist in toenemende mate te maken met een gebrek aan zoet water. Als daadwerkelijk blijkt dat meer ruimte voor zoetwater ontstaat onder het strand van een Zandmotor of een andere soortgelijke grote zandplaat, dan biedt dat voor die landen mogelijkheden om hun zoetwatervoorraad te vergroten en het effect van verzilting te verkleinen.’ Zou dit overal kunnen werken en wat betekent dat dan? Het effect op de zoetwatervoorraad is afhankelijk van de vorm, grootte en locatie van de zandplaat, de hoeveelheid neerslag in een gebied en hoeveel water er verdampt. De groei in de hoeveelheid zoet grondwater onder deze zandplaat kan dan mogelijk weer gebruikt worden voor irrigatie in nabijgelegen landbouwgebieden of als drinkwater in dorpen of steden. Ik hoop met mijn onderzoek een bijdrage te leveren aan de kennis hierover.’
4
Bodemdieren op de Zandmotor in kaart gebracht Op de Noordzeedagen, een jaarlijks evenement georganiseerd door kennisinstellingen en overheden, presenteerde onderzoeker Jeroen Wijsman zijn bevindingen. Onderzoeker Jeroen Wijsman van IMARES Wageningen UR vertelde over zijn onderzoek naar bodemdieren op en rond de Zandmotor. Jeroen: ‘We zien dat het strand en de brandingszone relatief arm is aan bodemdieren. De dieren die hier leven kunnen goed omgaan met de extreme condities door getij en golfwerking. Hoe dieper je komt, hoe meer dieren en hoe meer soorten we waarnemen. Dit is normaal voor de dynamische Nederlandse kust. Het is dus niet specifiek voor de Zandmotor.’
Onderzoekers nemen bodemmonsters op zee en op het strand om de aanwezige bodemdieren te analyseren Welke zaken zijn dan wel bijzonder aan de Zandmotor? Jeroen vervolgt: ‘Wat opvalt is dat in de intergetijdezone van de Zandmotor, in de beschutte lagune, een specifieke bodemdiergemeenschap leeft. De omstandigheden hier zijn bijzonder en komen overeen met de omstandigheden op wadplaten, waardoor een combinatie van dieren als het nonnetje (Macoma balthica) en de zandkokerworm (Pygospio elegans) zich hier thuis voelt.’
Het nonnetje (Macoma balthica)
De zandkokerworm (Pygospio elegans)
5
Foto´s van Arguscamera’s geanalyseerd op zeehonden en bezoekers IMARES-onderzoeker Martin Baptist presenteerde op dezelfde Noordzeedagen de voorlopige resultaten van zijn onderzoek naar zeehonden op de Zandmotor. Een team van studenten analyseerde onder zijn leiding foto’s gemaakt door de Arguscamera’s. Martin: ‘We hebben een steekproef van bijna 50.000 foto’s uit de periode van oktober 2013 tot oktober 2014 geanalyseerd. We hebben de zeehonden, mensen, honden, voertuigen en kitesurfers die op deze foto’s staan geteld. Op de foto’s hebben we één rustende zeehond op de Zandmotor gezien. Vier zeehonden zijn waargenomen in zee. Daarnaast zijn er ruim 20 mogelijke waarnemingen gedaan met de camera’s. In de periode januari-oktober 2014 werden op de website waarneming.nl 22 waarnemingen van zeehonden gemeld in gebied Zandmotor, hoofdzakelijk in het water.’
Een zeehond ter hoogte van strandpaal D2, gefotografeerd door de Arguscamera
Drukte op de Zandmotor, 18 juli 2014
Zandmotor waarschijnlijk te druk voor zeehonden Met het toenemen van de populariteit van de Zandmotor weten recreanten de Zandmotor heel goed te vinden. Vanwege deze drukte is de Zandmotor bij zeehonden waarschijnlijk minder in trek als rustgebied. Martin: ‘Data van gezenderde zeehonden laten zien dat zeehonden frequent migreren en foerageren tussen de Zuidhollandse en Zeeuwse Delta en de Waddenzee. Uit de foto’s blijkt echter ook dat de kustlijn van de Zandmotor dagelijks van zonsopkomst tot zonsondergang bezoekers trekt, vooral op zondag, waarbij ook nog zo’n 10-15 % van de bezoekers een hond meeneemt. In de zomerperiode (honden zijn dan niet toegestaan) hebben we op sommige dagen wel 10.000 mensen geteld. Op winderige dagen zagen we daarnaast een paar honderd kitesurfers per dag. Ook tellen we soms tientallen voertuigen per dag van bijvoorbeeld hulpdiensten, beheerders en strandpaviljoeneigenaren. Door het succes van de Zandmotor voor recreanten, kiezen zeehonden liever een andere plek om te rusten.’
6
Ecologiecollege Zandmotor op de Universiteit Utrecht Francesca Sangiorgi, docent aan de Universiteit van Utrecht, coördineert sinds 2 jaar de colleges Mariene Wetenschap 2 (Evolution and Ecology of coastal seas) binnen de bachelor biologie. Samen met o.a. Sabine Gollner, Postdoc bij het NIOZ, geven zij vorm aan deze cursus gericht op het Nederlandse kust(eco)systeem. De Zandmotor heeft binnen deze cursus een belangrijke plek.
College Zandmotor aan de Universiteit Utrecht
Hoe is het Zandmotordeel binnen deze cursus vormgegeven? Francesca: ‘De Zandmotor maakt onderdeel uit van de colleges over de zandige en wadachtige kustzone en de organismen die daar voorkomen. We zijn gestart met een introductiecollege over de Zandmotor door Sarah Marx van Rijkswaterstaat. Daarna zijn we op excursie gegaan. De studenten hebben per groep een klein onderzoeksproject bedacht, dat ze tijdens de excursie hebben uitgevoerd. De onderwerpen waren o.a. duinen strand vegetatie en het vóórkomen van fauna in het sediment op verschillende plekken op de Zandmotor.’
Waarom hebben jullie voor de Zandmotor gekozen? ‘Wij vonden het belangrijk om de studenten ook in de praktijk te laten zien hoe de Nederlandse kust er uitziet en wat het natuurwetenschappelijke belang van de Zandmotor is. De Zandmotor heeft een aantal voordelen waardoor wij hem heel mooi kunnen inzetten in de cursus: het gebied is een mooi voorbeeld van de "gewone" Nederlandse zandkust. Tegelijkertijd kun je er ook de wadachtige kustzone bestuderen, omdat de Zandmotor met zijn lagune een soort micro-Waddenzee heeft gevormd. Biologisch gezien zijn waddenkusten heel spannend, omdat er in het intergetijdengebied meer soorten leven dan bij de zandige kust. Verder leent het gebied zich ook om menselijke verstoring die de Zandmotor in feite is, te bestuderen. Tot slot geeft de Zandmotor de mogelijkheid de studenten meer over Nederlandse kustbescherming te vertellen.’ Wat hebben de studenten onderzocht? ‘Dit jaar hebben we voor het eerst zelf een klein onderzoek uitgevoerd. De uitkomst van de onderzoeken vind ik heel spannend. Ze laten al een beetje zien wat er gebeurt. De Zandmotor voegt een mini-ecosysteem toe aan deze regio, waardoor er meer biodiversiteit en productiviteit is. Met eenvoudige analyses hebben we al gezien dat er een duidelijk verschil zit in de korrelgrootteverdeling op de verschillende plekken langs de Zandmotor. We zijn benieuwd hoe de Zandmotor zich verder gaat verspreiden en hoe de lagune zich ontwikkelt. Volgend jaar organiseren we weer hetzelfde programma met studenten.’ Wat vind je zelf van de Zandmotor? Sabine: ‘Zelf vind ik de Zandmotor een mooi project. Het lijkt erop dat de zandverspreiding goed werkt. Ik vind het idee van bouwen met de natuur goed. Ik persoonlijk zou graag willen weten wat de Zandmotor met het ecosysteem en biodiversiteit in het sub-getijdengebied doet - of het positief, negatief is of geen invloed heeft’.
7
Kinderen leren over de Zandmotor in veldlessen Lang niet alle kinderen uit de omgeving zijn bekend met de Zandmotor, zo blijkt. Een reden om scholen uit te nodigen dit nieuw stukje Zuid-Holland te komen ontdekken. ARK Natuurontwikkeling is in 2013 gestart met veldlessen op de Zandmotor, met financiële steun van een sponsoractie van een familie. Dit jaar werden de buitenlessen door ARK georganiseerd en begeleid in opdracht van de provincie Zuid-Holland. Excursiebegeleider Joost de Kurver vertelt: ‘In 2015 hebben bijna 600 schoolkinderen en begeleiders op de Zandmotor meegedaan met de veldessen. De kinderen kregen opdrachtkaarten om te onderzoeken hoe op de Zandmotor nieuwe duinen ontstaan en hoe het zand door de stroming meegenomen wordt om elders weer zandbanken te vormen. Ook konden ze met behulp van garnalennetjes nagaan waar al die vogels nu toch naar op zoek zijn. De kinderen vinden In de luwte van de zandbanken jonge visjes, krabben en andere zeediertjes’.
Veldles op de Zandmotor ‘Voor sommige kinderen zijn de veldlessen een eerste keer dat ze op het strand zijn. Anderen komen er vaker, maar de Zandmotor is nog net even anders.’ Het verslag van de veldlessen in 2015 staat nu online. Er zijn plannen om de veldlessen in 2016 te herhalen. Neem voor meer informatie contact op met Ben Girwar van de Provincie Zuid-Holland.
8
Zandmotor geeft fossielen prijs in hal van RWS-gebouw Westraven De centrale hal van het Rijkswaterstaatgebouw Westraven was in september en oktober gevuld met een behoorlijke hoeveelheid zand. Een Rijkswaterstaatmedewerker maakte hier een zandsculptuur van prehistorische dieren die in de laatste ijstijd leefden op de plek waar het zand van de Zandmotor is gewonnen: de bodem van de Noordzee.
De Zandsculptuur in de hal van Rijkswaterstaatgebouw Westraven Rijkswaterstaatmedewerker Rob Bruins is fervent amateur-zandsculpter bij Carve Diem. 'Carven met zand is voor ons een uit de hand gelopen hobby. We vinden het leuk om voor bedrijven of op evenementen een sculptuur te maken. En wat is dan mooier dan dat op je eigen werkplek te doen?' De link tussen zand, Rijkswaterstaat en de Zandmotor was snel gelegd. ‘Na een brainstorm besloten we het prehistorische verleden van het zand van de Zandmotor als thema te kiezen', aldus Rob. Op de Zandmotor zijn en worden bijzondere vondsten gedaan zoals kaken en kiezen van dieren die ooit op het zand liepen waarmee de Zandmotor opgespoten is. De Haagse Geologische Fossielen gevonden op de Zandmotor Vereniging en het Museon hebben voor deze bijzondere gelegenheid enkele topstukken in bruikleen gegeven voor de expositie. De fossiele vondsten van de Zandmotor stonden tentoongesteld in de vitrine naast de zandsculptuur. Jacqueline Waasdorp van de Haagse Geologische vereniging: ‘Toen de Zandmotor nog werd opgespoten, mochten wij onder begeleiding alvast het terrein op om fossielen te zoeken. Dat heeft mooie exemplaren opgeleverd waar we erg trots op zijn. Onder andere het schedeldak van een mammoet, een wervel van een witte walvis en de kaak van een reuzenhert zijn te zien.'
9
De Zandmotor: vernieuwde website en nu ook op Social Media De Zandmotor heeft sinds kort een vernieuwde website. Daarnaast is er nu ook een facebookpagina en een twitteraccount. Op de facebookpagina delen we leuke nieuwtjes voor algemeen publiek en op twitter houden we zowel zakelijk als privé geïnteresseerden op de hoogte. Op Youtube en Flickr waren we al te vinden met foto’s en video’s. Klik op deze buttons om ons direct te volgen!
Facebook
Twitter
Flickr
Youtube
En bezoek ook onze nieuwe website:
Ondertussen op Facebook Op internet werd veel leuks over de Zandmotor gepost! Dutch Fellow plaatste bijvoorbeeld een filmpje van Drone-vlucht over de Zandmotor op Facebook. Bekijk het filmpje
10
Ondertussen op Twitter Twitter-volger Maarten Schoemaker bericht regelmatig over zijn fossiele vondsten op de Zandmotor. We stelden hem een paar vragen. Wat fascineert jou het meest aan de Zandmotor? ‘Er zijn maar weinig plekken in Nederland -de Randstad in het bijzonder- waar de natuur zijn gang mag en kan gaan. Alles wordt netjes binnen de perken gehouden door natuurbeherend Nederland. De Zandmotor is daar wat mij betreft een welkome uitzondering op. Rond dit artefact van zand is het juist de bedoeling dat de natuur zijn gang gaat. Met als gevolg het meest dynamische stuk ‘natuur’ in de buurt dat ik ken. Het is er geen dag hetzelfde!’ ‘Buiten dat is het een plek waar het mogelijk is je even alleen op de wereld te wanen: Op gure herfst- en winterdagen is de Zandmotor soms heel even alleen van mij. Tenslotte -en dat is misschien nog wel het fascinerendste aan deze experimentele ultrazandsuppletie- is het op de Zandmotor mogelijk in direct contact te komen met bewoners uit een lang vervlogen verleden, zoals: wolharige mammoet, grottenhyena en reuzenhert. Zelfs onze vroege voorouders behoren tot de mogelijkheid. Het barst er namelijk van de fossielen.’ Maarten Schoemakers Hoe vaak kom je op de Zandmotor? ‘Ik doe mijn best er iedere maandagochtend een ronde te lopen. 'Een beetje kijken' noem ik dat. In de praktijk komt dat er niet van. Ik denk dat ik gemiddelde over een jaar genomen de Zandmotor zo'n 2 keer per maand bezoek.’ Wat is het mooiste fossiel dat je ooit op de Zandmotor hebt gevonden? ‘Ik weet nog goed hoe ik moederziel alleen stond te juichen toen ik mijn eerste mammoetkies vond. Een echte topvondst! Ondertussen heb ik zoveel mooie vondsten gedaan, dat ik gewoonweg niet meer kan kiezen welke het mooiste is. De kies van een grottenhyena, een stuk kaak van een reuzenhert, een polsbot van een wolharige neushoorn en de snijtand van een woelmuis, ik vind het allemaal geweldig. En dan heb ik het nog niet eens over de artefacten en schedelfragmenten van onze mesolithische voorouders. Das pas echt gaaf! Het antwoord op deze vraag moet ik dan ook schuldig blijven. Een vondst die mij momenteel bezighoudt is dit minuscule kaakje van Het minuscule kaakje van een een onbepaalde spitsmuis.’ spitsmuis Volg Maarten op http://www.brilmans.tumblr.com of op Twitter als @_Brilmans_
11
Het verhaal van de Zandmotor In de vorige nieuwsbrief berichtten we al over ‘Het verhaal van de Zandmotor’. Het boekje van de hand van Jan Baltissen is nu gereed. Als we over 50 jaar terugkijken, beschouwen we dan de Zandmotor als een trendbreuk in de wijze van kustverdediging? Ja, zegt Jan Baltissen aan het eind van zijn boekje “Het verhaal van de Zandmotor”. Hierin doet hij verslag van gesprekken met hoofdrolspelers bij de besluitvorming over de Zandmotor. Stap voor stap ontstaat in het boekje een beeld van de processen, visies, strategieën, ambities en overtuigingen die een rol hebben gespeeld. Uit de enthousiaste verhalen komt naar voren dat er sprake was van een breed strategisch proces met veel ambassadeurs, ingebed in een breed verhaal met verschillende doelen. Combineer dit met inhoudelijke deskundigheid en krachtige regie en je hebt een recept voor een succesvolle innovatie.
Sleutelpersonen waaronder Lenie Dwarshuis, Annemieke Nijhof, Marcel Stive, Tineke Huizinga en Ronald Waterman kijken terug en vertellen hun eigen verhaal. Waar zijn ze trots op, wat zouden ze anders doen, welke personen en momenten waren cruciaal? Ieder heeft zijn eigen verhaal met sluitende onderbouwing van de eigen keuzes. Als we deze met elkaar combineren ontstaat ‘Het verhaal van de Zandmotor’. Download hier het boekje of vraag een gedrukt exemplaar aan.
12
Britse Coastal Management Conference in Nederland voor Zandmotor Van 7 tot 9 september is in Amsterdam het driejaarlijkse congres over Coastal Management gehouden door het Britse Institute of Civil Engineers (ICE). Het ICE heeft het congres dit jaar in Nederland gehouden, speciaal om de Zandmotor te kunnen bezoeken. Het congres startte met een excursie naar de Zandmotor, begeleid door Carola van Gelder, Matthieu de Schipper en Sarah Marx. Op de slotdag gaf projectmanager Carola van Gelder een keynote speech over het onderzoek naar en de eerste resultaten van de Zandmotor.
Carola presenteert de Zandmotor op het congres
Matthieu de Schipper tijdens de excursie
Badseizoen 2015 relatief rustig verlopen Het badseizoen 2015 is relatief rustig verlopen. Enkele incidenten deden zich onder kiters die in de problemen komen door materiaalpech of door de drukte. Ook onoplettende wandelaars raken soms ingesloten door opkomend getij. Sommige zandbanken zijn namelijk bij laag water met droge voeten te bereiken maar zijn bij hoogwater omsloten door water. De beheerders en de hulpdiensten zijn hier extra alert op en waarschuwen de bezoekers ervoor. Uit de evaluaties van de voorgaande jaren blijkt dat de extra aandacht nuttig is. Op de bebording bij de strandopgangen staat aangeven wat te doen in geval van nood, ook is een aanbevolen wandelroute ingetekend. Omdat het badseizoen 2015 pas onlangs is afgesloten, is het nog niet mogelijk om precieze cijfers te geven van de incidenten. Dat gebeurt in de voortgangsrapportage die begin 2016 gereed is.
13
Zandmotor in de spotlights De Zandmotor staat op verschillende plekken in de spotlights dit najaar. Allereerst in de lijst van de Toekomstmakers Innovatie top 100. Dit is het innovatie visitekaartje van de BV Nederland. Een vakjury onder leiding van Dr. Eppo Bruins, directeur van de Technologiestichting STW, maakte uit duizenden innovaties deze lijst. Kijk op de website en breng je stem uit!
Designgids
Navigating the city
Lianne van der Weerd op TV West
In het Keringhuis bij de Maaslantkering is een vernieuwde expositie geopend met een kort filmpje over de Zandmotor. Ook staat de Zandmotor in de Design Gids Nederland. ‘In dit boek is het beste wat Nederland te bieden heeft op het gebied van design en architectuur samengebracht’ aldus de uitgever. Daarnaast staat het project eervol vermeld in het boek Navigating the City voor hotelgasten in Den Haag en omstreken. En tot slot: Promovenda Lianne van der Weerd (Universiteit Twente) en Ben Girwar (Provincie Zuid-Holland) gaven toelichting op de Zandmotor in een reportage van TV West.
Vooraankondiging Congres 5 jaar Zandmotor op 14 en 15 september 2016 in Kurhaus Over een klein jaar is het zover: de evaluatie van 5 jaar Zandmotor. Op dit moment werkt het team van de betrokken onderzoekers van overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen hard aan de evaluatie van de eerste vijf 5 jaar Zandmotor. Op 14 en 15 september 2016 presenteren Rijkswaterstaat, Provincie Zuid-Holland en Ecoshape in het Kurhaus in Scheveningen de resultaten van het onderzoek naar de Zandmotor tot nu toe. Noteer deze data vast in uw agenda!
14
Laatste Luchtfoto’s
De luchtfoto’s uit juli 2015 Download deze en andere exemplaren op www.flickr.com/zandmotor
Colofon Contactpersonen Algemene informatie en communicatie:
[email protected] tel. 06-46258105 Projectmanager:
[email protected] Manager monitoring:
[email protected] Websites: www.rws.nl/zandmotor en www.dezandmotor.nl Aan- en afmelden Stuur een mail naar
[email protected] om je aan- of af te melden voor deze nieuwsbrief Bijdragen Aan deze update werkten mee: Ben Girwar, Sarah Marx, Ursula Neering, Shore Monitoring, Jeroen Wijsman, Martin Baptist, Maarten Schoemaker, Sebastiaan Huizer, Carola van Gelder, Jan Baltissen, Sebastian Huizer, Francesca Sangiorgi, Sabine Gollner en Carrie de Wilde. Het project Kennisontwikkeling Zandmotor Delflandse Kust is een samenwerking tussen Rijkswaterstaat, de Provincie Zuid-Holland en Ecoshape. Dit project heeft als doel om te onderzoeken of de Zandmotor werkt zoals verwacht en of het concept ook op andere plekken kan worden toegepast.
15
