De nieuwe NPi-website nu online op

KWARTAALUITGAVE VAN HET PARAMEDISCH KENNISCENTRUM

3 2008

Kenniscentrum Paramedische Zorg

De nieuwe NPi-website nu online op www.paramedisch.org

KIJK OOK OP WWW.PARAMEDISCH.ORG

4

5

6

9

12

ICF voor de logopedie

Cursus 'Fysiotherapie bij hart- en longtransplantaties'

Nog plaats bij de volgende cursussen in het najaar

DocOnline: Frequently asked questions

Motiverende gespreksvoering: basis voor communicatie met patiënten

Nieuwe website online op www. VERTROUWDE NPi-INFORMATIE NOG TOEGANKELIJKER EN IN KLEURRIJKE NIEUWE

De vele dagelijkse bezoekers zal het reeds opgevallen zijn. De NPi-website is ingrijpend vernieuwd. Niet alleen de nieuwe kleurrijke huisstijl is doorgevoerd, ook talloze aanvullingen zijn aangebracht. Vooral het zoeken van cursussen is nu gemakkelijker geworden. U bent van harte uitgenodigd om eens een kijkje te nemen als u dat nog niet gedaan heeft. Nu ruim tien jaar geleden werd de domeinnaam www.paramedisch.org vastgelegd. Het NPi was een van de eerste organisaties op (para)medisch gebied die de enorme voordelen van internet zag. De oude website is erg succesvol geweest, maar het was tijd voor vernieuwingen.

De NPi-Servicekaart biedt een aantrekkelijk servicepakket voor paramedici. Door een abonnement op de Servicekaart ondersteunt u tegelijkertijd de baanbrekende activiteiten van het NPi op het terrein van Onderzoek & Ontwikkeling, Documentaire informatievoorziening en Deskundigheidsbevordering. Tevens krijgen abonnees vrije toegang tot de DocOnline-databanken van het NPi.

Overzicht van publiek toegankelijke literatuurdatabanken (databanken met beschrijvingen van literatuur, waaronder evidence based literatuur) welke speciaal door de informatiespecialisten van het Nederlands Paramedisch Instituut voor u zijn geselecteerd.

advertentie

2 ISSUE 3 - 2008

Aantal bezoekers blijft stijgen De NPi-site heeft 10 jaar lang prima gefunctioneerd. Het aantal bezoeken werd jaarlijks groter en op dit moment is er sprake van gemiddeld 1400 bezoeken per dag (dat zijn dus 511.000 bezoeken per jaar!) Naast de reguliere statische informatie over het NPi zijn in de loop der tijd steeds meer interactieve dynamische mogelijkheden toegevoegd en werd het mogelijk om in te schrijven voor verschillende NPi-nieuwsbrieven. 4000 Abonnees op CursistenService Een groot succes is de NPiCursistenService. Deze (gratis) service is ontwikkeld voor deelnemers aan NPicursussen die na afloop geïnformeerd willen blijven over relevante zaken betreffende het thema van de cursus die ze hebben gevolgd. De hoofddoelstelling van de CursistenService is 'bijblijven', ook na afloop van cursussen. Per jaar worden per thema acht thema-e-mails verstuurd aan de abonnees. In deze thema-e-mails worden, naast dag- en weekbladattenderingen over het desbetreffende thema, Nederlandstalige samenvattingen van wetenschappelijke artikelen opgenomen. In totaal zijn er bijna 4000 abonnees met totaal ruim 17.000 abonnementen. (Tabel 1)

paramedisch.org HUISSTIJL

8000 Abonnees op wekelijkse NPi-mail Een andere succesvolle gratis service is de wekelijkse NPi-mail. Op dit moment hebben 8000 belangstellenden een abonnement. Zij ontvangen iedere maandagochtend (para)medisch nieuws en nieuwe links en bijdragen op paramedisch terrein (samenvatting artikelen/kranten-berichten, cursus nieuws, nieuws over projecten, etc.). Volledig nieuwe Cursuskalender met vele zoekmogelijkheden

De NPi-mail: Uw wekelijkse paramedische nieuwsbrief

De NPi-CursistenService: Uw maandelijkse paramedische thema-mail

DocOnline DocOnline is een andere Internetservice van het NPi. Het doel van DocOnline is het via internet ter beschikking stellen van de in de databanken aanwezige informatie aan daarin geïnteresseerden, om de informatie aan zoveel mogelijk personen ten goede te laten komen. DocOnline biedt toegang tot drie NPibestanden: de Databank Literatuur, de Databank Protocollen en de Databank Meetinstrumenten. DocOnline is een unieke set paramedische databanken vanwege de volgende kenmerken: * grote Nederlandstalige dekking; * Nederlandstalige interface; * Nederlandstalige, specifiek paramedische indextermen; * nauwelijks overlap met bestaande referentiedatabanken; * gewaardeerde databank (> 1 mln. hits per jaar). Verder is veel aandacht besteed aan het Databanken-portal: een fraai overzicht van publiek toegankelijke databanken.

Tabel 1 De tien thema's van de CursistenService en het aantal abonnees Bekkenproblematiek en pre- en post–partum gezondheidszorg Hart en longrevalidatie Sportrevalidatie Neurorevalidatie Orthopedie, Traumatologie, Reumatologie en Inwendige aandoeningen Pijn Spanning, Ontspanning en Psychosomatiek Vaatlijden, Therapeutische Lymfedrainage en Oedeemtherapie Ouderen Kinderen

1542 1632 1761 1744 2577 2232 1983 1209 1738 1113

Nieuwe website is sneller, het zoeken gemakkelijker Door het plaatsen van veel informatie gedurende ruim 10 jaar werd de NPi-site voller en voor de gemiddelde bezoeker steeds ondoorzichtiger. Voor het ontwerp van de nieuwe website was daarom het uitgangspunt dat de bezoeker snel vindt waar hij of zij naar op zoek is. Zo heeft iedere activiteitenlijn een eigen kleur die in het hoofdmenu en de submenu’s consequent wordt doorgevoerd. Verder is veel aandacht besteed aan de zoekmogelijkheden op de site. Nieuwe cursuskalender Voor het sneller kunnen vinden van een cursus is een geheel nieuwe cursuskalender samengesteld. Op één pagina staan nu alle NPi-cursussen vermeld op volgorde van datum van de eerste cursusdag en in de kleur van een thema behorende bij de Cursisten Service. In deze cursuskalender kan worden gezocht op trefwoord en ook op doelgroep en/of categorie. Tevens kunnen zoekopdrachten worden gecombineerd met de keuzemogelijkheid voor cursussen waar nog plaats is. Een belangrijke verbetering in de cursuskalender is dat nu ook de cursussen staan vermeld waarvan de definitieve data nog niet zijn bepaald. Naast zoeken naar cursussen kan ook de gehele website worden doorzocht op trefwoord of kan specifiek in de vernieuwde NPi-Shop worden gezocht. Kortom, de vertrouwde NPi-informatie staat er nog steeds op, maar de toegankelijkheid is aanzienlijk verbeterd met de nieuwe huisstijl als kleurrijke basis. Een website is echter nooit gereed. We blijven ons uiterste best doen alle NPiinformatie zo goed mogelijk voor u als paramedicus te ordenen, zodat u als regelmatige bezoeker een tevreden bezoeker bent en blijft. Om dit te bewerkstelligen hebben we wel uw feedback nodig, zowel positief als kritisch. U kunt deze feedback geven met behulp van het formulier dat u aantreft onder Contact.

ISSUE 3 - 2008 3

ICF voor de logopedie

YVONNE F. HEERKENS

CINDY KOOLHAAS

Programmaleider Classificatie & Verslaglegging NPi

Beleidsmedewerker Kwaliteit & Deskundigheidsbevordering Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF)

Of het nu gaat om het Elektronisch PatiëntDossier, de ontwikkeling van richtlijnen, ketenzorg of effectonderzoek, de ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health, gepubliceerd in 2001) (1) biedt een eenduidig en wereldwijd bruikbaar begrippenkader voor het vastleggen van het functioneren van mensen en de factoren die daarop van invloed zijn. Ook vraaggestuurde zorg en de nadruk op multiprofessionele zorg en ketenzorg vragen om een gemeenschappelijk begrippenkader. Het feit dat steeds meer (para)medische en verpleegkundige beroepsgroepen de ICF omarmen, maakt het gebruik van de ICF ook voor de logopedie nuttig. Internationaal is er de afgelopen tijd veel aandacht voor het gebruik van de ICF in de spraak-taalpathologie. Een voorbeeld hiervan is het recent verschenen themanummer over de ICF van de International Journal of Speech-Language Pathology (vol. 10, nr. 1-2, 2008).

De prijs van het boek bedraagt € 32,-. Voor NPi-Servicekaartabonnees is de prijs € 29,-. Bestellen is mogelijk via de NPi-Shop op www.paramedisch.org.

4 ISSUE 3 - 2008

Aansluitend op de ontwikkelingen heeft de NVLF een groep logopedisten samengesteld uit alle werkvelden van de logopedie. Deze groep heeft zich onder leiding van het NPi enthousiast en voortvarend gestort op de ICF en de ICFCY (Children & Youth) (2). Per onderdeel van de ICF bekijken zij waar selecties en extensies nuttig en wenselijk zijn. In onderlinge consensus wordt besloten wat voor de logopedie overbodige klassen zijn en waar extra klassen moeten worden toegevoegd. De omzetting moet een meer integrale beschrijving van het functioneren van cliënten mogelijk maken. Uitgangspunt is dat de ICF voor de logopedie een nuttig begrippenkader is bij de verdere onderbouwing en profilering van het beroep. Vanzelfsprekend wordt bij de omzetting gebruikgemaakt van reeds beschikbare rapporten op het gebied van de logopedie (3, 4, 5). De verwachting is dat de groep eind september met een begrippenkader komt dat door de NVLF kan worden gebruikt bij onder andere de ontwikkeling van richtlijnen, het Elektronisch PatiëntDossier, effectonderzoek en de aanpassing van de Bureaulegger.

Logopedie omarmde als eerste paramedische beroepsgroep de ICIDH De logopedie besteedde indertijd als eerste paramedische beroepsgroep uitgebreid aandacht aan het gebruik van de ICIDH, de voorloper van de ICF. Al in 1993 publiceerde het Nivel de ICIDH-L, een afgeleide van de ICIDH voor gebruik in de logopedie (3). De ‘diagnosekaart’ voor de communicatie met de zorgverzekeraars en het Logopedie Informatie Systeem (LIS) (6) zijn beide gebaseerd op de ICIDH-L. Na de publicatie van de Ontwerp ICIDH voor de logopedie in 1998 (5) is het in logopedisch Nederland redelijk stil geworden rond de ICIDH en zijn opvolger de ICF. De Bureaulegger met ICIDHcoderingen (NVLF) – de opvolger van de diagnosekaart – is anno 2008 nog steeds gebaseerd op de ICIDH-L. Wel is de ICF gebruikt bij het opstellen van het Beroepsprofiel Logopedist (7). Informatie Voor informatie kunt u terecht bij Cindy Koolhaas van de NVLF ([email protected]) en Yvonne Heerkens van het NPi ([email protected]) Referenties Opvraagbaar via [email protected]

CURSUS FYSIOTHERAPIE BIJ HART- EN LONGTRANSPLANTATIES

NIEUW !

In 1984 werd de eerste harttransplantatie in Nederland uitgevoerd in het Dijkzigt Ziekenhuis in Rotterdam. De eerste longtransplantatie in Nederland vond plaats in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein, in 1989. Deze ingrepen zijn inmiddels uitgegroeid tot een effectieve behandeloptie voor patiënten in het eindstadium van een long- of hartziekte. De rol van de fysiotherapeut in het multidisciplinaire behandelteam is cruciaal wat betreft de fysische monitoring, behandeling en begeleiding van deze patiënten, zowel pre- (wachtlijst) als postoperatief. De fysiotherapeutische begeleiding van deze groeiende patiëntengroep wordt veelal uitgevoerd vanuit het transplantatiecentrum in nauwe samenwerking met collega’s uit de eerste lijn en perifere ziekenhuizen. Gezien de vraag om kennisoverdracht vanuit de eerste lijn en trouwens ook van de patiëntenvereniging gaat het Nederlands Paramedisch Instituut, in samenwerking met de drie grote hart- en longtransplantatiecentra in Nederland, een tweedaagse cursus verzorgen over fysiotherapie bij hart- en longtransplantaties. In de cursus zal de medische ontwikkeling van de zorg aan deze patiëntengroep, nu en in de toekomst de revue passeren. Er wordt ook stilgestaan bij het gecompromitteerde immuunsysteem en problemen rondom afstoting. De klinische symptomen van afstoting zijn voor alle betrokken hulpverleners belangrijk om te herkennen en te signaleren. Naast hoorcolleges over de fysiotherapeutische begeleiding wordt er interactief gewerkt aan de hand van patiëntencasuïstiek. Heel belangrijk bij deze groep zijn de psychosociale aspecten. De moed erin houden en therapietrouw gedurende de wachtlijstperiode maar ook postoperatief. “Ik heb nu het orgaan van een ander, hoe kan ik daar mee omgaan?” is vaak een issue voor patiënten. Deze onderwerpen zullen ook aan de orde

komen. Uiteraard worden ook de trainingsaspecten, de inspanningsbeperkingen en de beperkingen postoperatief uitgebreid gepresenteerd. Na afloop van deze nieuwe cursus is het de bedoeling om in samenspraak met de deelnemers te komen tot een nieuw TransplantatieNetwerk Fysiotherapie dat uiteindelijk kan bijdragen aan een betere zorgketen voor deze patiëntengroep. Voor nadere informatie zie de cursuskalender op www.paramedisch.org onder Cursussen en Congressen

Bill Paterson, fysiotherapeut cursusleider

Data cursu s: donderdagm iddag en -avond 2 en vrijdag 3 april 2009

MKB-Innovatievouchers ook voor paramedici Heeft u in uw praktijk een vraag over bijvoorbeeld een behandeling, een behandelproces, -strategie of meetinstrument en heeft u steun nodig om die vraag te kunnen beantwoorden? Aarzel dan niet, maar vraag een grote of kleine MKB-kennisvoucher aan (respectievelijk € 2500 of € 7500), benader een erkende kennisinstelling, zoals het NPi, en ga ermee aan de slag. Een voucher aanvragen kan bij SenterNovem. Met zo’n kennisvoucher kan een praktijk / onderneming kennis 'inkopen' bij een kennisinstelling. De

voucher is twaalf maanden geldig, dus u heeft twaalf maanden tijd om de kennisvraag te beantwoorden. Een voorwaarde is dat de kennis leidt tot vernieuwing van een product, productieproces of dienst (waaronder ook valt ‘behandeling’) van een (gezondheidszorg)onderneming. De kennis moet de onderneming economisch voordeel kunnen opleveren. Joke Schat en Noëlle van Wolven, twee oefentherapeuten Cesar uit Ulft, deden er al hun voordeel mee. Zij besteedden de voucher bij het NPi voor het beter

onderbouwen van een oefentherapeutisch programma voor cliënten met obesitas. Inmiddels hebben al meer therapeuten een voucher ontvangen en medewerking van het NPi gevraagd bij het beantwoorden van hun kennisvraag. Voor de waarde die een voucher vertegenwoordigt kunnen met name concrete praktijkgerichte vragen worden beantwoord; ze zijn niet toereikend voor het uitvoeren van bijvoorbeeld (effect)onderzoek. Meer informatie www.senternovem.nl/innovatievouchers ISSUE 3 - 2008 5

NOG PLAATS BIJ DE VOLGENDE CURSUSSEN IN HET NAJAAR 40+CURSUS ‘FYSIOTHERAPEUTISCH METHODISCH HANDELEN’ nr. 903081 Data Plaats Kosten

zaterdagen 4 oktober 2008, 10 januari, 7 maart en 16 mei 2009 Mercure Hotel Arnhem te Arnhem € 567,- incl. koffie, thee, lunches en cursusmateriaal resp. € 510,- voor NPi-Servicekaart-abonnees.

BASISDAG ‘MEERDIMENSIONAAL BELASTINGBELASTBAARHEIDSMODEL’: OVER DE KUNST VAN HULPVERLENEN nr. 800743 en 800744 Data Plaats Kosten

zaterdag 27 september 2008 (nr. 800743) resp. vrijdag 28 november 2008 (nr. 800744) Mercure Hotel Arnhem te Arnhem € 178,- incl. koffie, thee, lunch, het boek ‘Over de Kunst van Hulpverlenen’ (3e druk, 2006, incl. DVD) en cursusmateriaal resp. € 160,- voor NPiServicekaart-abonnees.

FYSIOTHERAPIE OP DE INTENSIVE CARE-AFDELING nr. 900701 Data Plaats Kosten

vrijdag 16 januari (incl. avondprogramma) en zaterdag 17 januari 2009 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 440,- inclusief koffie, thee, lunches, avondmaaltijd en cursusmateriaal resp. € 395,voor NPi-Servicekaart-abonnees.

HET GEBRUIK VAN DE ICF IN DE PRAKTIJK nr. 901371 Datum Plaats Kosten

vrijdag 23 januari 2009 Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn € 222,- inclusief koffie, thee, lunch en cursusmateriaal resp. € 199,- voor NPiServicekaart-abonnees.

HOOFD-, HALS- EN NEKKLACHTEN nr. 800951 Data

Plaats

Kosten

Deze uitgave is te bestellen in de NPi-shop op www.paramedisch.org

zaterdag 27 september (basisdag ‘MDBB-model’), vrijdag 21 november (geen avondprogramma) en zaterdag 22 november 2008 27 september 2008: Mercure Hotel Arnhem te Arnhem; 21 en 22 november 2008: Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 503,- incl. koffie, thee, lunches en het boek ‘De halswervelkolom, nekpijnklachten en fysiotherapie’ (Hagenaars en Bos, 2008) resp. € 453,- voor NPiServicekaart-abonnees. Voor degenen die de basisdag ‘MDBB-model’ reeds hebben gevolgd bedraagt de cursusprijs € 325,- resp. € 293,- voor NPi-Servicekaart-abonnees

HOOFDPIJN COACHEN NAAR GEZOND LEVEN IN MULTICULTUREEL PERSPECTIEF

nr. 901941 Data

nr. 902681 Data Plaats Kosten

vrijdag 9 januari (incl. avondprogramma) en zaterdag 10 januari 2009 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 590,- inclusief koffie, thee, lunches, avondmaaltijd en cursusmateriaal resp. € 530,voor NPi-Servicekaart-abonnees.

FELDENKRAIS – SPIFFER nr. 903051 Plaats

Plaats Kosten

donderdagmiddag en -avond 26 februari, vrijdag 27 februari (geen avondprogramma) en zaterdag 28 februari 2009 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 660,- inclusief koffie, thee, twee lunches, avondmaaltijd en cursusmateriaal resp. € 595,voor NPi-Servicekaart-abonnees.

6 ISSUE 3 - 2008

Plaats Kosten

vrijdag 30 januari (geen avondprogramma) en zaterdag 31 januari 2009 Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn € 399,- inclusief koffie, thee, lunches, cursusmateriaal en het boek ‘Over de Kunst van Hulpverlenen’ (3e druk, 2006, incl. DVD) resp. € 359,- voor NPi-Servicekaart-abonnees.

KLINISCH-NEUROLOGISCH ONDERZOEK ALS SLEUTEL VOOR BEHANDELING nr. 902411 Data Plaats Kosten

vrijdagochtend 12 december 2008, vrijdagmiddag en -avond 9 en zaterdag 10 januari 2009 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 526,- inclusief koffie, thee, lunch, avondmaaltijd en het boek ‘Neurologische aandoeningen. Klinisch onderzoek’ (incl. CD-rom) van prof.dr. W. De Weerdt resp. € 477,- voor NPi-Servicekaart-abonnees.

Bekkenproblematiek en pre- en postpartumgezondheidszorg Hart- en longrevalidatie Sportrevalidatie Neurorevalidatie Orthopedie / traumatologie / reumatologie / inwendige aandoeningen Pijn Spanning / ontspanning / psychosomatiek Vaatlijden / therapeutische lymfedrainage en oedeemtherapie Ouderen Kinderen

MASTERCLASS: EFFECTIEVE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN LAGE-RUGKLACHTEN; EEN 'EVIDENCE BASED' PRAKTISCHE MASTERCLASS. DEEL 1: THEORIE EN KLINISCH REDENEREN nr. 802942 Data Plaats Kosten

vrijdag 10 oktober (geen avondprogramma) en zaterdag 11 oktober 2008 Sint Franciscus Gasthuis te Rotterdam € 429,- inclusief koffie, thee, lunches en cursusmateriaal resp. € 395,- voor NPiServicekaart-abonnees.

MASTERCLASS: EFFECTIEVE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN LAGE-RUGKLACHTEN; EEN 'EVIDENCE BASED' PRAKTISCHE MASTERCLASS. PRAKTIJK: MULTIFACTORIËLE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING nr. 802952 Data Plaats Kosten

vrijdag 24 oktober (geen avondprogramma) en zaterdag 25 oktober 2008 Sint Franciscus Gasthuis te Rotterdam € 429,- inclusief koffie, thee, lunches en cursusmateriaal resp. € 395,- voor NPiServicekaart-abonnees

PARAMEDISCHE ZORG BIJ MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING

PRINCIPES VAN EEN INTEGRAAL BEHANDELMODEL ZOALS GEBRUIKT BINNEN HET SPINE & JOINT REVALIDATIECENTRUM nr. 800831 Data

Plaats Kosten

RUGKLACHTEN EN BEKKENKLACHTEN nr. 800861 Data

Plaats Kosten

dinsdagen 2 en 16 december 2008 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 435,- inclusief koffie, thee, lunches en cursusmateriaal resp. € 395,- voor NPiServicekaart-abonnees.

PATROONHERKENNING: NEK nr. 802752 Datum Plaats Kosten

zaterdag 8 november 2008 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 195,- inclusief koffie, thee, lunch en cursusmateriaal resp. € 175,- voor NPiServicekaart-abonnees.

PATROONHERKENNING: SCHOUDER nr. 802762 Datum Plaats Kosten

zaterdag 29 november 2008 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 195,- inclusief koffie, thee, lunch en cursusmateriaal resp. € 175,- voor NPiServicekaart-abonnees.

zaterdag 20 september, vrijdag 3 oktober, zaterdag 4 oktober, zaterdag 11 oktober en zaterdag 8 november 2008 de eerste dag vindt plaats in het UMC Utrecht, de overige dagen te Rotterdam € 895,- incl. koffie, thee, lunches, twee congresboeken en cursusmateriaal, resp. € 805,voor NPi-Servicekaart-abonnees.

SYMPATHISCHE REFLEXDYSTROFIE/CRPS nr. 800721 Data

nr. 801361 Data Plaats Kosten

donderdagavond 13 november, vrijdag 14 november (incl. avondprogramma) en zaterdag 15 november 2008 Conferentieoord Klooster Elsendael te Boxmeer € 550,- inclusief koffie, thee, alle maaltijden, twee overnachtingen en cursusmateriaal resp. € 495,voor NPi-Servicekaart-abonnees.

Plaats

Kosten

zaterdag 28 november (basisdag ‘MDBB-model’), vrijdag 12 december (geen avondprogramma) en zaterdag 13 december 2008 28 november 2008: Mercure Hotel Arnhem te Arnhem; 12 en 13 december 2008: Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 503,- incl. koffie, thee, lunches en cursusmateriaal resp. € 453,- voor NPi-Servicekaartabonnees. Voor degenen die de basisdag ‘MDBBmodel’ reeds hebben gevolgd bedraagt de cursusprijs € 325,- resp. € 293,- voor NPiServicekaart-abonnees.

Kijk ook in de nieuwe cursuskalender op www.paramedisch.org

PATROONHERKENNING: LAGE-RUG nr. 902741 Datum Plaats Kosten

zaterdag 17 januari 2009 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem € 195,- inclusief koffie, thee, lunch cursusmateriaal resp. € 175,- voor NPiServicekaart-abonnees. ISSUE 3 - 2008

7

NVD, PIT ACTIEF EN NPi

Scholing in formuleren van diëtistische diagnose Het belang van een goede beroepsspecifieke diagnose-stelling voordat een paramedicus met een behandeling kan beginnen is evident. De paramedische diagnose is een essentiële schakel in het methodisch handelen van de paramedicus. Het is het beroepsspecifiek oordeel van de paramedicus over het gezondheidsprofiel van de cliënt. Bovendien is de diagnose de basis voor het op te stellen behandelplan waarin in samenspraak met de cliënt behandeldoelen, strategie en verrichtingen worden vastgelegd. De Nederlandse Vereniging van Diëtisten heeft recent het goed kunnen formuleren van de diëtistische diagnose tot uitgangs-

punt gekozen voor haar scholingsaanbod. De belangstelling bleek overweldigend. In plaats van de oorspronkelijk geplande vier cursussen (twee halve dagen), bleek al vóór de eerste cursus dat er drie extra cursussen nodig zouden zijn. De cursussen worden georganiseerd door de organisatie Pit Actief. Gezien hun kennis op classificatiegebied zijn vanuit het NPi Yvonne Heerkens en Dorine van Ravensberg docent, gezien het belang van met name de ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health, WHO 2001) en andere classificaties voor de diëtistische diagnose. Betrokken vanuit de diëtetiek zijn José Tiebie

(projectleider De diëtistische diagnose, NVD), Sytske Runia (UMC Utrecht), Marleen de Bruin (UMC Utrecht), Willy Visser (LUMC) en Wineke Remijnse (NVD). Belangstelling Wilt u scholing in het formuleren van een beroepsspecifieke diagnose op úw vakgebied, mail dan naar heerkens@ paramedisch.org.

FITNESS-TRAINING VERSTANDELIJK GEHANDICAPTEN In Barneveld organiseert sinds kort Ruiter Actief fitnesstrainingen voor verstandelijk gehandicapten, als onderdeel van de dagbestedingsactiviteiten. Een fysiotherapeut, een CIOSsportinstructeur en een lichamelijk opvoedkundige / gymleraar geven de trainingen. Het NPi begeleidt het team. Verzorgt u ook fitness-training of andere vormen van conditietraining en lichamelijke activiteiten voor deze doelgroep cliënten? Graag willen wij met u in contact komen om gegevens uit te wisselen. Ook voor verstandelijk gehandicapten is lichamelijke training en fitheid zeer belangrijk in het kader van hun gezondheid en kwaliteit van leven. De gebruikelijke sportscholen zijn vaak niet op deze doelgroep ingesteld. De G(ehandicapten)-sporten, zoals G-voetbal en G-hockey, zijn niet voor alle volwassen verstandelijk gehandicapten aantrekkelijk, of zijn door lichamelijke problemen niet mogelijk. Om die redenen wil het NPi ervaringen met training van deze groep verzamelen en weer ter beschikking stellen van andere hierin geïnteresseerden. Van de mensen met een verstandelijke handicap woont ruim de helft bij de ouders thuis of zelfstandig. De overigen wonen in een woonvoorziening zoals een instelling voor 24-uurs zorg, een gezinsvervangend tehuis of in een voorziening voor begeleid zelfstandig wonen. Waar mogelijk participeren volwassenen met een verstandelijke handicap in een vorm van arbeid of dagbesteding. Schattingen van het aantal mensen met een verstandelijke handicap in Nederland lopen uiteen van circa 100.000 -160.000. Dat aantal neemt langzaam toe, mede als gevolg van verbeterde zorg voor deze mensen, zoals betere voeding en meer 8 ISSUE 3 - 2008

lichaamsbeweging. Er is sprake van een ‘verstandelijke handicap’ als het intellectueel functioneren onder het gemiddelde van de algemene bevolking ligt (IQ lager dan 70) én er daarnaast sprake is van twee of meer beperkingen, bijvoorbeeld in communicatie, zelfverzorging, zelfstandig kunnen wonen, sociale en relationele vaardigheden, gebruikmaken van gemeenschapsvoorzieningen, zelfstandig beslissingen nemen, gezondheid en veiligheid, vrijetijdsbesteding, werk. Ook moet de verstandelijke handicap zich vóór de leeftijd van 18 jaar manifesteren. Mensen met problemen in het intellectuele functioneren als gevolg van dementie, beroerte of hersentrauma worden niet tot deze groep gerekend. Contact Wilt u ook ervaringen gaan uitwisselen? Meld u dan aan bij: vanRavensberg@ paramedisch.org.

Over DocOnline-databanken

‘Frequently asked questions’ FRANS DE MEIJER , Informatiespecialist NPi DocOnline is sinds januari 2008 toegankelijk via een abonnementsysteem. Veel instellingen en particulieren namen al een abonnement. Particulieren kunnen zich abonneren via de NPiServicekaart, instellingen kunnen een multi-userabonnement nemen. DocOnline is een referentiedatabank, wat wil zeggen dat het bestand beschrijvingen (referenties) bevat van publicaties. Deze referenties bestaan doorgaans uit bibliografische informatie (bijv. titel, auteurs, bron), aangevuld met trefwoorden en - in veel gevallen - een Nederlandstalige samenvatting. Het abonnement geeft nog aanleiding tot vragen. De meest gestelde vragen en de antwoorden staan hierna en nog meer kunt u vinden op de website. Hoe kan ik goed zoeken in DocOnline? Tips voor handig zoeken in de DocOnlinedatabanken staan in het artikel "Goed zoeken doet goed vinden!" van Sylvia van den Heuvel. Het artikel is gepubliceerd in Issue, 2008 2, p. 10-11. Een digitale versie is te downloaden van www.paramedisch.org, Issue Online. Waar is het 'uitgebreide zoekscherm' gebleven? Het uitgebreide zoekscherm komt in oktober 2008 terug. Er kan dan weer gezocht worden op specifieke velden. Is het mogelijk om 'evidence based' te zoeken. In het nieuwe uitgebreide zoekscherm (oktober 2008) komt de mogelijkheid terug om te selecteren op de gebruikte onderzoeksmethode (case study, clinical trial, consensusrichtlijn, controlled clinical trial, meta-analyse, multicenter studie, protocol, RCT, systematische review). In het eenvoudige zoekscherm kunt u - nu al - ook zoeken naar deze methoden met behulp van de Booleaanse operatoren. Bijv.: bewegen AND (RCT OR systematische review). Welke tijdschriften zijn opgenomen in de Databank Literatuur? Een overzicht van de opgenomen tijdschriften staat vermeld op de NPiwebsite bij het onderdeel "DocOnline databanken". Hoe actueel is DocOnline? De databanken in DocOnline worden doorlopend geactualiseerd. De prioriteit ligt bij de Nederlandstalige tijdschriften; deze worden het eerst ontsloten. Ook

oudere artikelen worden retrospectief ontsloten in DocOnline. Waardoor kan ik niet bij de artikelen zelf komen? DocOnline bevat beschrijvingen en vaak samenvattingen van artikelen. Het NPi heeft geen auteursrecht van de ontsloten artikelen; dit hebben de diverse uitgeverijen. Hierdoor is het wettelijk niet toegestaan artikelen in full text aan te bieden. Het NPi is in gesprek met enkele auteursrechthebbenden, met name over de Nederlandse tijdschriften, om artikelen in full text op te nemen in de DocOnline databank. De artikelen uit Issue, het NPitijdschrift, komen vanaf oktober 2008 full text in DocOnline. Daarna zal een groot aantal meetinstrumenten full text beschikbaar komen. Kan ik een kopie van artikelen bestellen via het NPi? Helaas kan dat niet meer door gebrek aan financiën, waardoor ook de NPibibliotheek is gesloten. Zonder bibliotheek is het voor het NPi ook wettelijk niet meer toegestaan artikelen te fotokopiëren voor derden. Hoe kan ik dan aan de volledige artikelen komen? Paramedici die werkzaam zijn in een (grote) instelling, kunnen vaak terecht bij hun eigen bibliotheek. Dat geldt ook voor studenten; zij kunnen gebruikmaken van hun mediatheek. Anderen zullen contact moeten opnemen met een universiteitsbibliotheek, bij voorkeur van een medische faculteit, of met een zogenaamde WSF-bibliotheek (Wetenschappelijke Steun Functie). Dat is

een openbare bibliotheekvoorziening op hbo/wetenschappelijk niveau, welke wordt uitgevoerd door dertien grote openbare bibliotheken verspreid over het land (zie www.wsf.nl). Iedereen met een openbaar bibliotheekabonnement kan via zijn eigen bibliotheek gebruikmaken van de kopiediensten van de WSF-bibliotheken. Rechtstreeks bestellen bij de diverse uitgeverijen is ook mogelijk, maar vaak kostbaar (prijzen van $ 25 per artikel zijn niet uitzonderlijk). Hoe weet ik of een artikel interessant is? In DocOnline worden op dit moment continu abstracts (samenvattingen) toegevoegd; ook oudere beschrijvingen worden thans aangevuld met samenvattingen. Aan de hand hiervan - en op basis van de toegekende trefwoorden is doorgaans een goede inschatting mogelijk van het belang van het artikel. Voorbeelden van andere vragen - Hoe kan ik mij aanmelden voor een multi-userabonnement? - Wat zijn de kosten van een multiuserabonnement? - Wat voor software heb ik nodig om DocOnline te kunnen gebruiken? - Hoe kan ik (tijdelijk) cookies toestaan? - Is het mogelijk een proefabonnement te nemen op DocOnline? Uitgebreide informatie Zie Doc Online databanken op www.paramedisch.org Het NPi geeft trainingen "Systematisch zoeken van literatuur op internet". De eerstvolgende cursus staat gepland voor begin 2009. ISSUE 3 - 2008 9

NPi-SERVICEKAART De NPi-Servicekaart biedt een aantrekkelijk servicepakket voor paramedici. Door een abonnement op de Servicekaart ondersteunt u tegelijkertijd de baanbrekende activiteiten van het NPi op het terrein van Onderzoek & Ontwikkeling, Documentaire informatievoorziening en Deskundigheidsbevordering

DRS. LOTTE WEVERS onderzoeker-in-opleiding Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht

DR. INGRID VAN DE PORT coördinator onderzoek, Kenniscentrum De Hoogstraat en Afdeling Revalidatie en Sportgeneeskunde UMC, Utrecht

PROF. DR. GERT KWAKKEL isch.org www.paramed

RT SERVICEKAA medicus naam: P.A. Ra 5 nummer: 1234 09 december 20 geldig tot: 31

m Kenniscentru e Zorg Paramedisch

Wat krijgt u voor een abonnement ? Door een abonnement te nemen op de Servicekaart steunt u het NPi op het terrein van Onderzoek & Ontwikkeling, Documentaire informatievoorziening en Deskundigheidsbevordering. Bovendien krijgt u als abonnee kortingen op diensten en producten van het NPi te weten: • 10 % korting op cursussen van het NPi die staan genoemd in het Scholingsprogramma • 30 % korting op symposia en congressen van het NPi • 10 % korting op publicaties van het NPi • vrije toegang tot de DocOnline-databanken van het NPi

Wekelijks paramedisch nieuws en/of maandelijks een paramedische thema-e-mail. Schrijf nu gratis in!

hoogleraar ‘Neurorevalidatie’, Kenniscentrum De Hoogstraat en Afdeling Revalidatiegeneeskunde VU Medisch Centrum, Amsterdam

Wat is de effectiviteit en de kosteneffectiviteit van circuittraining bij patiënten met een beroerte die in een revalidatiecentrum poliklinisch worden behandeld voor verbetering van hun loopvaardigheid? Die vraag is onderwerp van het onderzoek ‘FIT-STROKE’, dat op 1 juni 2008 van start ging en wordt uitgevoerd aan de hand van verschillende functioneel ingerichte werkstations. ZonMw financiert het en het FIT-STROKE consortium voert het uit. Het NPi verzorgt de in het kader van deze trial noodzakelijke scholing van fysiotherapeuten en bewegingsagogen van de deelnemende revalidatiecentra. Prof. dr. Gert Kwakkel is penvoerder en projectleider. Uniek behandelconcept Uit de literatuur is bekend dat behandelintensiteit en (context)specificiteit de belangrijkste pijlers zijn voor het verbeteren van vaardigheden zoals lopen. Revalidatie is maatwerk waarin, bij voorkeur, de vaardigheden zelf binnen de behandeling specifiek worden getraind. Deze kennis was aanleiding voor de ontwikkeling van een uniek behandelconcept met acht werkstations die patiënten in circuitvorm doorlopen. Bij elk werkstation voeren zij een specifieke activiteit uit gericht op loopgerelateerde aspecten, zoals transfers, evenwicht, lopen en conditie. Fysiotherapeuten en bewegingsagogen geven de circuittraining waaraan in totaal vier tot acht patiënten tegelijk kunnen deelnemen. Pilot voor duidelijkheid over haalbaarheid van het behandelconcept Belangrijke kenmerken van de circuittraining zijn dat de werkstations functioneel zijn ingericht en dat de training progressief van aard is. In de afgelopen twee jaar is onder leiding van Jip Kamphuis in Revalidatiecentrum Kastanjehof in Apeldoorn, een gerandomiseerd pilotonderzoek uitgevoerd bij 34 CVApatiënten. Tijdens deze pilot werd gefocust op de haalbaarheid van het behandelconcept en klinimetrische eigenschappen van meetinstrumenten. De kennis opgedaan in deze pilotstudie is gebruikt voor de ontwikkeling van de FIT-STROKE trial. Negen revalidatiecentra doen mee Er zijn negen revalidatiecentra in Nederland betrokken bij het onderzoek. In elk centrum is een

10 ISSUE 3 - 2008

FIT-STROKE TRIAL VAN START! coördinerende fysiotherapeut aangesteld. In De Hoogstraat is dat Petra van Eerdewijk; in Heliomare, Anniet van Leeuwen; in Kastanjehof, Jip Kamphuis; in Revalidatiecentrum Breda, Maaike Philippart; in Rijnlands Revalidatiecentrum, Ed Janssen; in Sophia Revalidatie, Trees Spendel, Sandra Huibers; in De Trappenberg, Paul Ruger; in Revalidatiecentrum het Roessingh, Jaap Buurke, Ruth Huurneman; en in Vogellanden, Agnes van der Westen. Deze revalidatiecentra zullen gedurende ongeveer anderhalf jaar circa 250 patiënten includeren voor het onderzoek. Het onderzoek wordt gecoördineerd vanuit het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde van De Hoogstraat in Utrecht. Patiënten De patiënten worden op basis van loting (randomisatie) ingedeeld in een groep die deelneemt aan de functionele circuittraining en in een groep die reguliere poliklinische zorg krijgt. De patiënten in de functionele circuittrainingsgroep trainen gedurende twaalf weken twee keer per week 90 minuten. De patiënten in de andere groep krijgen de reguliere poliklinische zorg zoals die momenteel wordt aangeboden in het revalidatiecentrum. De deelnemers aan de studie worden gedurende 24 weken gevolgd en tijdens deze periode doen ze op drie momenten mee aan verschillende tests, waaronder vragenlijsten en fysieke tests. Ook zullen er twee telefonische interviews plaatsvinden. Tijdens de in totaal vijf meetmomenten worden verschillende aspecten gemeten, waaronder loopvaardigheid, kracht, vermoeidheid, stemming, zelfstandigheid in ADL en kwaliteit van leven. Scholing Om ervoor te zorgen dat het onderzoek op alle locaties op een vergelijkbare manier uitgevoerd gaat worden hebben de betrokken fysiotherapeuten en bewegingsagogen op 14 april en 7 mei 2008 aan een door het NPi georganiseerde cursus deelgenomen. Deze cursus was er vooral op gericht om uitleg te geven over de werkstations, de opzet van het programma alsmede inzicht te geven in de doelstellingen van FIT-STROKE en het onderzoeksdesign. Na afronding van het onderzoek in 2011 zal de cursus bij het

NPi worden ondergebracht en kunnen geïnteresseerden zich voor deelname inschrijven. Informatie Voor informatie kunt u contact opnemen met Lotte Wevers: [email protected] NPi-contactpersoon voor de scholing is Marleen Buruma: [email protected]

Boven: van links naar rechts: Drs. Jacqueline Outermans (fysiotherapeut en fysiotherapiewetenschapper, momenteel docent aan de Bachelor- en Professional Masteropleiding Fysiotherapie aan de Hogeschool Utrecht.) Prof. dr. Gert Kwakkel (hoogleraar 'Neurorevalidatie', VU Medisch Centrum, Amsterdam en senior onderzoeker Kenniscentrum 'de Hoogstraat', Utrecht) Dr. Ingrid van de Port (senior onderzoeker Kenniscentrum 'de Hoogstraat', Utrecht; Projectcoördinator FIT-STROKE) Drs. Lotte Wevers (promovenda op FIT-STROKE, Kenniscentrum 'de Hoogstraat', Utrecht) Jip Kamphuis (fysiotherapeut, docente cursus neurorevalidatie/CVA, revalidatie centrum 'Kastanjehof', Apeldoorn)

Links: De twee groepen die hebben deelgenomen aan de door het NPi georganiseerde cursussen

ISSUE 3 - 2008 11

Motiverende gespreksvoering:

SYLVIA VAN DEN HEUVEL

basis voor communicatie met patiënten

Senior vakreferent NPi

Resultaten boeken in je werk geeft voldoening. Voor fysiotherapeuten en andere paramedici is dat het geval als zij een verbetering van de gezondheidssituatie van hun patiënten weten te bewerkstelligen. Zo’n verbetering is vaak direct gerelateerd aan de mate van therapietrouw van patiënten. Bekend is dat therapeuten hierop veel meer invloed hebben dan zij denken. Het inzicht neemt toe dat ‘patiënten bewegen tot therapietrouw’ een belangrijk fundament is van de behandeling. Toch leeft bij veel fysiotherapeuten bijvoorbeeld het idee dat het alleen voeren van een gesprek met een patiënt geen behandeling fysiotherapie is. Praten, doorvragen of een therapeutisch gesprek voeren zou geen ‘echte’ behandeling zijn (Koke, 2008). Het is tijd voor verandering van die opvatting nu effectiviteit van behandelen meer dan ooit telt en vraaggestuurde zorg het adagium is. Tijd dus voor therapeuten om zelf ‘bewogen’ te worden tot motiverende gespreksvoering. Een greep uit de literatuur. Fysiotherapeuten zullen willen bereiken dat hun patiënt meer beweegt, oefentherapeuten dat patiënten thuis ook daadwerkelijk oefenen, diëtisten dat een dieetvoorschrift wordt gevolgd, mondhygiënisten dat patiënten vaker poetsen, spoelen en flossen, huidtherapeuten dat een compressiekous gedragen wordt. Kortom, paramedici willen allen een gedragsverandering bij hun patiënten bewerkstelligen. Dat bereiken zij door in te spelen op de motivatie van die patiënten. Alleen als de patiënt zelf inziet dat verbetering van zijn gezondheid ander gedrag vraagt en de patiënt de verbetering echt wenst, ontstaat de intrinsieke motivatie om zijn gedrag daadwerkelijk aan te passen en heeft een veranderingsproces kans van slagen. Mensen motiveren tot verandering De methode ‘Motiverende Gespreksvoering’ is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog William R. Miller, in eerste instantie voor mensen met een verslaving (drugs, alcohol, roken). Samen met zijn Britse collega Stephen Rollnick publiceerde hij in 1991 “Motivational Interviewing: preparing people to change addictive behavior”. De tweede editie verscheen in 2002 onder de titel “Motivational Interviewing: preparing people for change”, met voortgeschreden inzichten in de effectiviteit van de methode en de

12 ISSUE 3 - 2008

bredere toepasbaarheid ervan, bijvoorbeeld bij justitie en in de gezondheidszorg (bij de begeleiding van mensen met chronische aandoeningen). In 2005 verscheen de Nederlandse vertaling van dit boek. Definitie en uitgangspunten van Motivational Interviewing Motivational Interviewing (MI) is een directieve persoonsgerichte gespreksstijl, bedoeld om verandering van gedrag te bevorderen door aanwezige ambivalentie over verandering te helpen verhelderen en oplossen (Miller 2002). Volgens MI is motivatie geen stabiel persoonlijkheidskenmerk. Motivatie is onderhevig aan verandering, en verschilt per situatie en in de tijd. Motivatie is een fenomeen dat interpersoonlijk beïnvloed kan worden in de context van behandelings- of begeleidingsgesprekken. Vanuit een empathische basishouding wordt gewerkt met uiteenlopende directieve technieken, zoals met constructieve zelfconfrontatie. De cliënt wordt uitgenodigd tot zelfonderzoek met als doel te komen tot verhoging van zijn intrinsieke motivatie tot de gewenste verandering. MI is niet op één specifieke theorie gebaseerd, maar komt voort uit de sociale psychologie, waarbij gedacht kan worden aan processen zoals attributie, cognitieve dissonantie en eigen effectiviteit. Een grote stap voorwaarts in de ontwikkeling van MI was de link aan het model ‘Stages of Change’ van Prochaska en Diclemente. Dit vormt het kader voor het veranderingsproces op zich en MI is de motor voor de verandering. Principes van MI De methode MI is gerelateerd aan de principes van cognitieve dissonantie; cognitieve dissonantie berust op inconsistenties waardoor ambivalentie ontstaat. MI-technieken omvatten open vragen stellen, ondersteunen en bevestigen, samenvatten, reflectief luisteren, uitnodigen tot veranderingsuitspraken. Ze hebben als functie duidelijk te krijgen dat er sprake is van cognitieve dissonantie. MI lijkt consistent te zijn met een aantal modellen voor gezondheidsgedrag, zoals Locus of control; Theory of Reasoned Action; Sociaal Cognitieve Theorie; Health Belief Model. Deze modellen verschillen in termen en nadruk, maar hebben drie constructies gemeen die ook de kern vormen van MI.

Dat zijn de verwachtingen van de patiënt over de consequenties van het aannemen van het specifieke gedrag, de invloed van de patiënt op zijn percepties of beliefs over zijn persoonlijke controle over het specifieke gedrag en de sociale context van het specifieke gedrag (Britt 2004). Aandachtspunten bij MI Empathische niet-moralistische houding, actief luisteren, niet meteen oplossingen aandragen, bij weerstand mee-veren, ondersteunen eigen-effectiviteit patiënt, ontwikkel discrepantie, vermijd discussie / argumentatie. Wetenschappelijk onderzoek Het effectonderzoek (zie kader) dat is uitgevoerd betreft thema’s als therapietrouw, stoppen met drugsgebruik, stoppen met roken en overmatig drinken, stoppen met te veel eten, meer gaan bewegen en beter tanden poetsen. Het is uitgevoerd in de diabeteszorg, bij patiënten met ulcus cruris, CVA-patiënten, patiënten met risico op hart-en vaatziekten en oncologische patiënten. Resultaten Uit een systematisch review van 72 RCT’s (Rubak, 2005) blijkt dat bij 74% (53/72) een positief effect is aangetoond. Van tien onderzoeken naar gewichtsverlies en meer lichaamsbeweging hadden er acht een positieve uitkomst. Het review toont aan dat zelfs een korte behandeling van vijftien minuten effectief kan zijn, maar dat de kans op een positief effect groter wordt bij meer ontmoetingen: van de vijftien onderzoeken met meer dan vijf ontmoetingen gaven er dertien een positief effect; van de 25 met één ontmoeting waren er dat 10. Onderzoek naar paramedische interventies Stichting Voedingscentrum Nederland heeft het project “Naar vraaggestuurde dieetzorg: motivational interviewing”

uitgevoerd in opdracht van ZonMw (Spikmans, 2005), waarin MI door diëtisten is ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd bij Diabetes type 2-patiënten. Diëtisten zijn getraind in MI bij cliënten met Diabetes type 2, om te bevorderen dat deze patiënten zich aan hun dieet houden en dit dieet lang kunnen volhouden. Uit effectonderzoek (Brug, 2007) bleek dat de getrainde diëtisten (n = 18) daadwerkelijk een andere gespreksstijl hanteerden dan diëtisten in de controlegroep (n = 19) en dat de diabetespatiënten van de MI diëtisten (n = 83) significant minder verzadigde vetzuren consumeerden dan de controlegroep (n = 59). Beide groepen hadden een significante verbetering wat betreft BMI, tailleomvang en HbA1c, maar toonden op deze maten onderling geen verschil. In het effectonderzoek van West e.a. van 217 vrouwen met overgewicht en Diabetes type 2 was er bij de MI-groep wel een significant grotere daling van het gewicht.

gedragscodesysteem, vertaald en bewerkt uit het Amerikaans door Femke Spikmans en Rik Bes. MITI kan men gebruiken voor een eerlijke meting voor klinisch onderzoek naar MI. Daarnaast om structuur en algemene feedback te geven over de mogelijkheden om de gespreksvoering in de dagelijkse praktijk te verbeteren. Betrouwbaarheidsonderzoek in de verslavingszorg van de Engelse versie van de MITI geeft een goede interwaarnemer betrouwbaarheid (Pierson, 2007). Ook de Duitse versie (Brueck, 2008) en de Zweedse versie (Forsberg 2007) zijn onderzocht.

Het Lively Legs programma maakt ook gebruik van MI. Het is ontwikkeld voor het coachen van mensen met ulcus cruris om trouw te blijven aan de compressietherapie en een gezonde leefstijl te ontwikkelen (Heinen, 2006).

Effectonderzoek Een snelle search in Pubmed (“motivational interviewing” ] clinical query voor effectonderzoek, specifiek levert 169 RCT’s op:

Hardcastle (2008) onderzocht recent bij 334 patiënten met coronaire hartklachten in een RCT de effectiviteit van MI in de eerstelijnsgezondheidszorg (door bewegingstherapeuten en diëtisten) op veranderingen in lichaamsbeweging, dieet en gezondheidstoestand. Er bleek een verhoogde mate van bewegen, met name van wandelen dat resulteerde in een afname van het gewicht, van de bloeddruk en van het cholesterolgehalte. MI Treatment Integrity code (MITI code) Het toepassen van MI vergt veel oefening. De controle op het goed uitvoeren van MI kan met de motivational interviewing treatment integrity code (MITI code), een

NPi-cursus waarbij MI wordt gebruikt “Coachen naar gezond leven in multicultureel perspectief” op 9 en 10 januari 2009.“ Literatuur De literatuur is opvraagbaar via vandenheuvel@ paramedisch.org

Roken Drugsverslaving Alcoholverslaving Algemeen Leefstijl Dieet/afvallen Meer lichaamsbeweging Therapietrouw medicatie Psychiatrie Mondhygiëne HIV-preventie Diabetes CVA Hartrevalidatie Astma Preventie geslachtsziekte Therapietrouw compressietherapie

35 32 19 17 13 12 9 8 5 4 4 4 2 2 1 1 1

ISSUE 3 - 2008 13

VERPLICHTE SCHOLING

MANUAL THERAPY: IMPROVING MUSCLE AND JOINT FUNCTIONING

Het boek ‘Manual Therapy’ van Dr. A. Warmerdam presenteert een nieuw concept voor spiergewrichtsintegratie met het zenuwstelsel als bemiddelaar. Dit concept stelt de fysiotherapeut in staat op een meer geïntegreerde manier naar klachten van cliënten te kijken. De eerste helft van het boek presenteert de research over de spier-gewrichtsinteracties, de tweede helft zet de praktische toepassingen stapsgewijs uiteen in goed geïllustreerde technieken. . . . easy to follow. . . I recommend it to all who have an interest in exploring new paradigms of thought. Carolyn Kisner. Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy . . . a wealth of research. . . Clear diagrams and photographs . . . Julia Chevan. Physical Therapy The author’s treatment concepts are thought provoking . . . John Medeiros. The Journal of Manual & Manipulative Therapy Belangstelling voor deze uitgave? Zie de NPi-webshop op www.paramedisch.org

COLOFON

14 ISSUE 3 - 2008

RICHTLIJN MANUELE THERAPIE BIJ LAGE-RUGPIJN DE STAND VAN ZAKEN

De module ‘Richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn’ is een verplichte scholing voor leden van de NVMT om geregistreerd te kunnen blijven in het kwaliteitsdeelregister Manueeltherapeut van het KNGF. Deze tweedaagse cursus is ontwikkeld op basis van de KNGF-richtlijn ‘Manuele Therapie bij Lage-rugpijn’ en heeft als doel de implementatie van de inhoud van deze richtlijn in het manueeltherapeutisch handelen. Termijn verlengd tot 2015 In eerste instantie kregen manueeltherapeuten tot 2010 de tijd om deze verplichte cursus te volgen. In het voorjaar van 2008 heeft het bestuur van de NVMT het BOCK verzocht om de termijn te verlengen tot 2015 en het BOCK heeft hiermee ingestemd. Manueeltherapeuten die de opleiding Professional Master Manuele Therapie volgen of gaan volgen krijgen vrijstelling voor de verplichte cursus, aangezien deze is geïntegreerd in de opleiding. Degenen die de cursus reeds hebben gevolgd voordat ze aan een Professional Masteropleiding Manuele Therapie gaan beginnen, krijgen vrijstelling hiervoor binnen de betreffende opleiding. Update van de richtlijn De KNGF-richtlijnen ‘Lage-rugpijn’ (2001, minor update in 2005) en ‘Manuele Therapie bij Lage-rugpijn’ (2003) worden in de loop van 2008 geactualiseerd en samengevoegd tot één nieuwe richtlijn die naar verwachting medio 2009 zal worden gepubliceerd. Het ziet er naar uit dat de structuur en opbouw van de richtlijn ‘Manuele Therapie bij Lagerugpijn’ wordt gehandhaafd en dat het vooral een update van de literatuur zal betreffen. Inhoudelijk gezien zal de richtlijn niet ingrijpend worden gewijzigd. Er bestaat consensus over het in elkaar schuiven van profielen ‘Acuut’ en ‘Subacuut’ en het

ISSUE is de gratis kwartaaluitgave van het Nederlands Paramedisch Instituut en verschijnt in februari, mei, september en november in een oplage van ruim 20.000 exemplaren. Issue is ook volledig op internet te vinden onder Issue Online op www.paramedisch.org

Redactie H.E. Askes H.W.A. Wams E. Wieberdink Vormgeving Idem Dito, Kampen

onderscheid tussen beide profielen niet meer te hanteren. Profiel 1b zal naar profiel 2 verhuizen en de benaming van de profielen wordt dan ‘(Sub)acuut’ en ‘Chronisch’. In de vernieuwde richtlijn zal voorts meer aandacht worden gegeven aan (fysio- en manueeltherapeutisch beïnvloedbare) prognostische factoren. Laatste inzichten in de verplichte scholing verwerkt De laatste inzichten die worden opgenomen in de richtlijn van 2009 worden al vóór het verschijnen van de richtlijn verwerkt in de verplichte cursus, zodat deze scholing een goede weergave blijft bieden van de state of the art wat betreft manuele therapie bij mensen met lage-rugpijnklachten. Nadere informatie Op de vernieuwde site van het NPi (www.paramedisch.org) vindt u onder ‘Cursussen en congressen’ – ‘Richtlijn MT’ nadere informatie over de cursussen ‘Richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn’ die vanaf het najaar van 2008 plaatsvinden in Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem. Ook vindt u daar informatie over de mogelijkheid om deze cursus bij u in de regio te laten verzorgen.

Advertenties H.E. Askes E askes@ paramedisch.org ISSN 1383-5947 © Nederlands Paramedisch Instituut

Contact Postbus 1161 3800 BD Amersfoort T (033) 421 61 00 F (033) 421 61 90 I www.paramedisch.org E npi@ paramedisch.org