Groepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en

Groepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en comorbiditeit ASS 10/05/2012 Dr. Corine Faché Lemke Leyman UCKJA

Waarom een groepsbehandeling        

Het belang van peers Het leren van elkaar, “co-therapeuten” Zelfde taal hanteren (h)erkenning Kunnen oefenen in groepjes Interactie Groepsgevoel, samenhorigheid, aanvaarding …

Groepsbehandeling met focus op het depressieve symptoom  Depri klacht is herkenbaar.  Ook passend binnen de ado- ontwikkeling  Via de groep woorden vinden voor het gevoel, de gedachten,…  Depri klacht tgv verlieservaringen, tgv aanpassingen, …  Tgv depri klacht, functieverlies.

Groepsbehandeling voor ASS        

Belang van concrete tips Belang van herhaling Belang van visualisering Belang van ervaringsgericht Belang van oefenen Belang van gezien te worden zoals de anderen. Belang van imiteren Soms belang van extra individuele ondersteuning

Doepressie en ACT  2 groepsbehandelingen  Allebei gedragstherapie  Totaal verschillend  Doepressie = cognitieve therapie ( gedachten proberen te veranderen, meer zelfcontrole,…)  Act = derde generatie gedragstherapie , “leren aanvaarden van die gedachten”

 Toch Complementair  Individueel te bekijken

Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten – algemeen groepstrainingen Doepressietraining

≠ groepstherapie ACT

•vaardigheden worden aangeleerd, getraind en ingeoefend

•meer stilstaan bij persoonlijke thema’s, waarden en doelen waarrond wordt gereflecteerd

•veel structuur en voorspelbaarheid volgens vast draaiboek

•meer afhankelijk van wat cliënten brengen, beïnvloed door groepsdynamieken

Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten – algemeen Doepressietraining -> 2de generatie gedragstherapie …de basisingrediënten •Psycho-educatie •Aanleren van vaardigheden:     

zichzelf leren observeren sociale vaardigheden probleemoplossende vaardigheden ontspanningstechnieken constructief denken

Huiswerkopdrachten

ACT= Acceptatie en Commitment therapy 3de generatie = ACT, mindfulness

Doelstelling:

het leren accepteren van onvermijdelijk menselijk lijden, zonder gedrag erop af te stemmen. Gedrag wel laten sturen en bepalen door eigen waarden en doelen.

Dus niet gericht op symptoomreductie, eerder gericht op verhogen van levenskwaliteit.

Acceptatie deel

Commitment deel

Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten – een praktische onderdompeling

 cursus 'Adolescent coping with depression course' (G. Clarke, P. Lewinsohn en H. Hops , 1990)  Nederlandstalige bewerking in 2005 (Y. Stikkelbroek, H. Bouman & P. Cuijpers)  Meer info: www.doepressie.nl

Groepstrainingen en groepstherapieën bij adolescenten – een praktische onderdompeling

Voor Wie? •jongeren tussen 16 en 21 jaar •depressieve symptomen, depressie of dysthyme stoornis Voor wie niet? •jongeren met bipolaire stoornissen, paniekstoornissen, drugs-of alcoholmisbruik, gedragsstoornissen of schizoaffectieve stoornissen, suïcidegevaar, mentale handicap

16 sessies van 2 uur oudersessie terugkomsessie na 6 maand

Observeren en noteren van de stemming Doel: •niet altijd ‘rot’ voelen •Patronen ontdekken •versterken gevoel van zelfcontrole Hoe? Stemmingsdagboek maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

7

7

7

7

7

7

7

6

6

6

6

6

6

6

5

5

5

5

5

5

5

4

4

4

4

4

4

4

3

3

3

3

3

3

3

2

2

2

2

2

2

2

1

1

1

1

1

1

1

1 = erg somber 7 = gelukkig

Somber voorbeeld: …………… Gelukkig voorbeeld:……………

Vergroten van plezierige activiteiten Doel: •reactivatie (1ste stap) •vermeerderen activiteiten (2de stap) •verband leren zien tussen ‘doen’ en ‘voelen’ (3de stap) Hoe? •plezierige activiteitenlijst (> 300) -> 20 activiteiten uitkiezen die… • plezierig zijn • makkelijk en vaak te doen zijn • waar jij controle over hebt • goedkoop zijn • waar anderen zich niet aan storen

•Registratie stemming en activiteiten in grafiek •Analyseren •Stellen streefdoelen stemming en activiteiten

Concentratieoefeningen

Doel: •stress en spanning leren onder controle houden ≠ klassieke ontspanningsoefeningen Hoe? •herkennen en inventariseren alarmsignalen •herkennen van moeilijke situaties •voornamelijk gebruik zintuigen • smaak • geur • geluid • foto • focus op één ding + ademhaling • spannen en ontspannen hand

Sociale vaardigheden

Doel: •stimuleren sociale contacten Hoe? •eenvoudige oefeningen • jezelf voorstellen • weggaan uit een groep • een gesprekje voeren • …. •huiswerk

constructief denken

Doel: •automatische gedachten herkennen (stap 1) •denkfouten zien (stap 2) •uitdagen van gedachten (stap3) Hoe?

•huiswerk: bijhouden GGG-schema’s •gedachtenstop-technieken •positief denken stimuleren : feedback over elkaars positieve kwaliteiten

communicatie en onderhandelen

Doel: • leren duidelijk maken wat men wil en hoe men zich voelt • actief leren luisteren • assertiviteit • verdiepen van relaties • losmakingsproces stimuleren Hoe? • • •

oefenen in rollenspelen ik-boodschappen leren formuleren inventarisatie problemen jongere en ouders -> stop/denk/doe

toekomst plannen/hervalpreventie

Doel: • alert leren zijn voor aanwijzingen ontstaan negatieve spiraal Hoe? • •

levensplan maken met korte-en lange termijn doelen aandacht voor mogelijke obstakels en hoe die te overwinnen

ACT

Structuur groepstherapie  Gebaseerd op draaiboek van GGZ Dender en Waas en St.Niklaas (jongvolwassenen)  Individuele intake met eerste inventaris van waarden en monsters  8 sessies: Sessie 1: Waarden en monsters Sessie 2: Creatieve hopeloosheid Sessie 3: Defusie Sessie 4: Zelf als context Sessie 5: Bereidheid/ expansie Sessie 6: Waarden Sessie 7: Doelen en Actie Sessie 8: Integratie

Vervolg structuur groepstherapie  1 terugkomsessie, na 2 tot 3 maanden  1 oudersessie: - basisfilosofie uitleggen - enkele oefeningen om ook te ervaren. - verschil met andere groepstrainingen uitleggen

Mindfulness oefening: Bladeren op de stroom

Metaforen & doe-oefeningen

 Tijgermetafoor (creatieve hopeloosheid, sessie2)

 Kaartjes met gedachten (defusie, sessie 3)  Ik ben een banaan (defusie, sessie3)

 Touwtrekken met monster (bereidheid,sessie 5)

Vanuit onze ervaringen…  Positieve effecten  Door groepswerking    

Meer geloof in de therapie Meer motivatie Minder drop out Werkend op verschillende vlakken, waaronder ook SOVA

 Door ervaringsgericht  Beklijft het meer  “voelen de bedoeling”

Vanuit onze ervaringen…  Aandachtspunten , valkuilen.  Checken hoe het begrepen wordt.  Individuele ondersteuning  Organisatieprobleem, concentratieprobleem, planningsprobleem  Groepsdynamiek die weinig aandacht krijgt  Grenzen in het oog houden  …