Inhoud Grenzen stellen, hoe doe je dat?.................................................................................................... 3 Waarom heb ik het recht jou dit te vertellen?................................................................................ 4 Nee zeggen……………………………………………………………………………………………………………………………….. 5 waarom is nee zeggen zo lastig…………………………………………………………………………. ………… 5 De ander belangrijker dan jezelf……………………………………………………………………………………………….. 6 Stop met te geloven dat de ander belangrijker is dan jijzelf!!!......................................... 6 Ieder mens is verantwoordelijk voor zichzelf en zijn of haar eigen geluk………………………………….. 7 Tijd kopen, een eerste stap en heel belangrijk!............................................................................. 7 Wat levert het op en wat kost het mij, een goede tweede stap……………………………………………….. 8 Verantwoording afleggen is niet nodig en uitleggen ook niet…………………………………………………… 8 Hoe zeg ik nee?.............................................................................................................................. 9 Hoe nu verder? De eerste dag van de rest van je leven................................................................ 10
Grenzen stellen, hoe moet ik dat doen? Grenzen stellen is lastig. Vooral als je het niet van huis uit hebt meegekregen! Maar…. het is wel te leren!!! De meeste mensen lopen op een gegeven moment tegen zichzelf aan, ze raken uitgeput, ze worden soms zelfs depressief of ze raken burn-out. Ze vinden het leven niet meer zo leuk en ze snappen niet hoe het anderen wel lukt om leuke dingen te doen en te genieten. Veel mensen lopen rond met overtuigingen als
Die ander (man/vrouw/kind/ouder/werk) heeft mij nodig
Als ik het niet doe, wie doet het dan wel?
Wat ik wil is toch niet zo belangrijk
Er zal toch iemand moeten zijn die dit doet!
Hij werkt al zo hard! Ik zal niet lastig zijn/ik zal wel helpen.
Zij heeft dat ook voor mij gedaan, dan hoor ik toch iets terug te doen?
Zij verwachten dat van mij
Het is egoïstisch als ik dat (niet) doe!
En voor ze het weten zit hun hele agenda tot de rand gevuld, zijn ze voortdurend moe en hebben ze het gevoel dat ze altijd van alles moeten en dat iedereen wat van hen nodig heeft!
In dit E-book leer je hoe je een paar stappen kunt zetten naar een minder volle agenda en je leert ook dat je het waard bent om voor jezelf te zorgen!
Grenzen stellen = zorgen voor jezelf! Hoe je dat doet? Lees snel verder……
Waarom ik je dit vertellen kan... Een tiental jaar geleden overkwam het leven mij. Ik leefde voor een groot deel volgens de verwachtingen van anderen. Ik wilde alles graag goed doen, ik was meegaand, paste me aan, had geen eigen mening, wilde graag aardig gevonden worden en ik wilde vooral niet lastig zijn! Ik was leesmoeder (en meer) op de school van onze kinderen, vriendjes mochten altijd bij ons spelen, had een kind een probleem dan loste ik het op, was er iemand ‘zielig’ dan ging ik helpen enz. Maar ik was wel altijd moe. Mijn agenda stond vol met verplichtingen, tijd voor mezelf was iets wat ik niet kende, waarvan ik zelfs niet eens bedacht dat ik die zou mogen vragen. Tijdens de zoveelste periode van overspannenheid was ik er klaar mee. Ik wilde leren waarom ik deed wat ik deed en waarom ik het leven zo zwaar en ingewikkeld vond. En dat was het begin van een nieuw tijdperk voor mij en mijn gezin.
Op dit moment is mijn leven gelukkig!! drastisch veranderd. Ik ben niet alleen omgeschoold van secretaresse naar gezinstherapeut, maar tegenwoordig plan ik elke week een dag vrij waarin ik de tijd heb om met vriendinnen af te spreken, een boek te lezen, een lekkere wandeling met de hond te maken en zo kan ik nog wat opnoemen. Verder is mijn agenda een stuk gestructureerder en staat deze niet meer vol met 'noodgevallen'. Het lukt me om afspraken door te schuiven of af te zeggen, ik kan inmiddels ook vragen weigeren. Ik weet wat mijn sterke kanten zijn en wat ik niet zo leuk vind om te doen en wat me dus enorm veel energie kost als ik ze wel ga doen. Ik weet wat ik waard ben en mijn zelfvertrouwen is enorm gegroeid. Ook kijk ik nu heel anders tegen mezelf aan, ik vind mezelf leuker dan ik ooit had kunnen bedenken :-). Ik kan nee zeggen en ruimte vragen voor mezelf. En ja, ik ga nog steeds wel eens de mist in, maar mijn leven is een stuk rustiger en ongecompliceerder geworden. En nee, het is nog niet volmaakt, ik leer nog steeds bij en ook dat is prima. Van alles wat ik geleerd heb in diverse opleidingen deel ik een stukje met jou door middel van dit Ebook.
Nee zeggen Nee zeggen als je dat nooit hebt geleerd is niet gemakkelijk. Als mensen beginnen met ‘nee-zeggen’ als antwoord op een vraag, terwijl zij zelf (en hun omgeving ook) gewend zijn dat ze altijd ‘ja-zeggen’, is dat een enorme ommezwaai. Zowel in denken als in doen. Zowel het denken als het doen, bespreek ik in dit E-book. Als je kijkt naar de beweegreden van mensen die altijd klaar staan voor iedereen, kun je stellen dat de notoire ‘ja-zegger’ altijd gewend is geweest om het de ander naar de zin te maken. Hij is altijd bezig geweest met het probleem van de ander en heeft die problemen proberen op te lossen. Niet ‘nee-zeggen’ heeft vaak te maken met het willen voldoen aan de verwachting van de ander. Van ‘nooit nee zeggen om de ander niet teleur te stellen’ naar ‘eigen keuzes maken’ is een behoorlijk traject, het is een proces. Dat leer je niet in een dag, nee, maar stapje voor stapje kun je daar in groeien. Het lezen van dit E-book is een eerste stap. Het toepassen van wat je hebt gelezen zijn een heleboel opvolgende stappen!
Waarom is ‘nee-zeggen’ zo lastig? Als je nee zegt als iemand je hulp nodig heeft, voelt dat zo onaardig. Misschien heeft de ander nu wel het idee dat je haar niet leuk vindt en dat wil je voorkomen! Je wilt koste wat kost aardig gevonden worden! Of je wilt geen ruzie en ‘die ander’ dringt zo aan en die is zo sturend, dat je bijna niet anders kan dan ‘ja-zeggen’! Of hij zou zo teleurgesteld zijn en daarom boos op je kunnen worden. Het kan ook heel egoïstisch voelen, omdat jij tijd en ruimte voor jezelf vraagt en dat je niet het probleem van de ander wilt oplossen. Als je zo gewend bent om klaar te staan voor iedereen, kun je je zomaar heel erg schuldig voelen als je nu een keer iets voor jezelf wilt doen, gewoon een boek lezen of een wandeling maken.
De ander belangrijker dan jezelf Al deze gevoelens komen doordat je heel erg gewend bent, om de ander belangrijker te vinden dan dat je jezelf vindt. Het kan zijn dat je dat van je ouders hebt geleerd. Bijvoorbeeld doordat er vaak gezegd werd: wat zullen de buren daar van denken? Of: je moet niet zo egoïstisch doen en niet alleen aan jezelf denken! Of misschien wel gewoon, omdat het bij jou thuis belangrijk was dat je aardig en vriendelijk was voor een ander. Dat je geleerd hebt dat je een ander ‘hoort’ te helpen. Het kan ook wezen dat je de jongste thuis was of de middelste. En je grote broers en zussen konden alles veel beter dan jij! Of misschien was je juist de oudste en kreeg je kleine zusje veel meer aandacht dan jij? Of je had een zieke broer of zus, vader of moeder of waren er andere problemen. Het kan ook zijn dat je bent gepest of genegeerd. Al deze dingen (en meer) kunnen een kind het gevoel geven dat het niet belangrijk is. Hierdoor kan bij een kind, bij jou dus, het gevoel ontstaan dat de ander belangrijker, sterker, meer waardevol, leuker, beter enz. is dan dat jijzelf bent…. En vandaaruit kan de innerlijke overtuiging groeien dat het belangrijker is om de ‘problemen’ van de ander op te lossen, dan om stil te staan bij wat je zelf nodig hebt. Dat het belangrijker is om klaar te staan voor een ander, dan voor jezelf.
Stop met te geloven dat een ander belangrijker is dan dat jezelf bent! Ieder mens is uniek - ieder mens is even belangrijk en even leuk en even vervelend af en toe. Dat betekent dat je net zo goed voor jezelf mag zorgen, als dat je voor de ander zorgt. Heel praktisch kan het zijn dat jij net op de bank zit met een lekker boek en dat iemand belt of ze langs mag komen om even te praten over iets vervelends wat haar is overkomen. Eigenlijk heb je daar helemaal geen zin in en wil je liever lezen. Daar ben je ook echt aan toe, want je hebt het druk gehad. Als je uitgaat van het principe dat je beiden even belangrijk bent, kun je in dit geval dus gewoon kiezen voor lezen in je boek. Je vriendin kan iemand anders zoeken bij wie ze langs kan gaan of je maakt een afspraak dat ze later op de dag langs komt, op een tijdstip dat het jou uitkomt. Als je heel erg gewend bent om te leven vanuit de gedachte dat het jouw verantwoordelijkheid is om de ander gelukkig te maken of met het idee dat het vooral belangrijk is, dat het goed gaat met de ander, dan is het een behoorlijke omschakeling om stil te staan bij het feit dat JIJ net zo belangrijk bent als de ander. En dat de ander NIET belangrijker is! Zodra je merkt dat je weer uitgaat van het belang van de ander, mag je jezelf een halt toeroepen en ontdekken hoe je in deze situatie een balans kunt opmaken: wat heb ik nodig, wat heeft de ander nodig, wie gaat zorgen voor wat ik nodig heb en wie gaat zorgen voor wat de ander nodig heeft? Dan kom je onmiddellijk op het volgende hoofdstukje!
Ieder mens is verantwoordelijk voor zichzelf en voor zijn of haar eigen geluk. Ieder mens is ook verantwoordelijk voor wat hij of zij zelf nodig heeft. Dat betekent dus heel simpel, dat jij mag en zelfs MOET nadenken, over wat jij nodig hebt. Aan energie, geld, tijd, zorg enz. Dus je gaat uit van je eigen stuk. Als jij voldoende opgeladen bent, kun je gemakkelijker uitdelen. Een lege batterij laat niets werken. Een opgeladen batterij kan van alles in beweging zetten. Zo geldt het ook voor mensen. Als je voortdurend klaar staat voor de ander, raakt je batterij soms gewoon leeg. Dan is je energie zomaar ineens op. Op het moment dat je ook voor jezelf zorgt en je eigen batterij (aan o.a. liefde, erkenning, energie, zorg, tijd, geld) af en toe oplaadt, dan is er evenwicht. Dan heb je ook iets om uit te delen. En als je altijd alleen maar voor de ander zorgt, wie zorgt er dan voor jou?
Waar en hoe kun je beginnen om voor jezelf te zorgen?
Tijd kopen Om te beginnen is het handig om tijd te kopen. Hiermee bedoel ik dat je de ruimte gaat vragen om over iets na te denken. Dat kan in het groot als je gevraagd wordt voor een grote klus op je werk, maar ook bij kleine dingen bv. als je kind vraagt of het een snoepje mag. Ruimte vragen om na te denken is simpel, en het helpt geweldig. Bij iedere vraag die je krijgt, antwoord je: ik denk er even over na, ik kom er straks op terug. Je helpt jezelf (en de ander) enorm als je er ook een tijd bij geeft. Tegen je kind: over vijf minuten vertel ik het je. Tegen je baas: ik neem het mee naar huis en u hoort het morgen van me, tegen de buurvrouw: ik vertel vanavond of ik kan oppassen enz. De voordelen ‘van tijd kopen’ zijn legio - Je zegt niet ergens ja op waar je achteraf spijt van hebt - Je neemt tijd om jezelf serieus te nemen - Je hebt de ruimte om de belangen van jezelf af te wegen tegen de belangen van de ander - Je kunt indien nodig anderen raadplegen en informatie inwinnen - Je kunt een lijstje maken met voor- en nadelen - Je kunt er over nadenken hoe je het beste nee kunt zeggen Bij alles staat voorop dat je een bewuste keuze maakt in plaats van een keuze vanuit je automatische piloot.
Een tweede ‘handigheidje’: wat levert het mij op en wat kost het mij? Het klinkt nogal cru, maar alles wat we doen levert ons iets op en kost ons iets. Oppassen op de buurkinderen levert dankbaarheid op van de buurvrouw, een prettige band, of een gezellige middag met de buurkinderen. Het kost je echter ook iets: bv. tijd, eigen dingen opzij zetten, je hebt nu minder tijd met je eigen kinderen, je houdt minder energie over voor je sportclub ’s avonds enz. Door de kosten en de baten af te wegen is je beslissing meer in balans. Dit principe van afwegen wat het kost en wat het oplevert kun je toepassen op iedere situatie, op iedere vraag die je voorgelegd krijgt.
Verantwoording afleggen is niet noodzakelijk Als iemand jou iets vraagt en jij hebt wat anders in gedachten, dan zeg je gewoon nee. Dat kan op een heleboel verschillende manier, daar gaat het volgende hoofdstukje over. Veel mensen vinden het lastig om nee te zeggen en daarom beginnen ze helemaal uit te leggen, WAAROM ze nee zeggen. Knoop in je oren dat uitleggen NIET nodig is. Het is namelijk JOUW tijd, JOUW geld, JOUW energie e.d., dus de enige die daar verantwoordelijk voor is, ben JIJ. Je partner of je kind niet, je buurvrouw en je werkgever niet, alleen JIJ. En het voelt misschien onbeleefd om niets uit te leggen, maar geloof me als ik zeg dat veel mensen niet eens op uitleg zitten te wachten! Ik spreek hier uit ervaring . Eerder putte ik mij uit in verontschuldigingen of zei ik dat de kinderen mij nodig hadden en dat ik ze niet alleen kon laten. En ik merkte dat er vaak niet eens naar geluisterd werd! Het enige wat belangrijk was, was mijn antwoord: het ja of het nee. En ja, er zijn altijd mensen die je rechtstreeks vragen om uitleg: dan nog mag jij bij jezelf nadenken of je dat wilt geven of niet! Het HOEFT niet, het mag wel. Je kunt kiezen wat bij jou past en wat bij het moment past. Als je net begint met ‘nee’ zeggen is het soms nog wel veilig om een ander als excuus te gebruiken. “mijn man heeft het heel druk en op zijn werk en daarom kan ik niet….” Of “omdat mijn kind ziek is kan ik niet…” Toch zal je merken, dat hoe meer jij bij jezelf blijft en dingen benoemt die jij wel of niet wilt, je steeds steviger gaat worden. Steviger in het uiten van wat je wilt en steviger in je zelfvertrouwen. Dan merk je ineens, dat je geen ander meer nodig hebt om je achter te verschuilen, dan zeg je gewoon zelf wat je wel of niet wilt.
Hoe zeg ik nee? Nee zeggen – leuk hoor, maar hoe doe je dat? Je kunt heel simpel zeggen: nee hoor, daar heb ik geen zin in. En als dat zo is, dan is er niets mis mee om het zo te zeggen. Maar voor mensen die net beginnen met nee zeggen, is deze stap vaak veel te groot. Een andere mogelijkheid is om eerst tijd te kopen (‘ik denk er even over na en kom er zo bij je op terug’), te overwegen wat het je kost en oplevert en dan te reageren met: ‘ik heb er over nagedacht, maar op dit moment is het niet handig/ lukt het mij niet/ komt het niet uit’ of wat er ook maar meespeelt. Wat ook kan is wat in het vorige hoofdstukje stond: iemand anders “gebruiken” om jezelf achter te verschuilen. - Mijn man is weg, dus moet ik beschikbaar zijn voor de kinderen. - Ik heb al een afspraak staan met iemand anders. - Mijn collega heeft me net gevraagd om …. - Mijn kind moet die middag naar de dokter. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden te bedenken, waarbij je de ander gebruikt om jezelf af te schermen en ‘nee’ te zeggen tegen de vraagsteller. Als je het ingewikkeld vindt om iemand een rechtstreeks ‘nee’ te verkopen, kun je het ook via de mail, een leuk kaartje of via de whatsapp doen. Veel mensen zijn zo gewend zich altijd beschikbaar te stellen voor iedereen, dat ze zich niet voor kunnen stellen dat ze iemand rechtstreeks in het gezicht zullen zeggen dat ze iets niet willen. Tegelijk stellen ze hoge eisen aan zichzelf en vinden ze dat ze sterk genoeg moeten zijn, om dat wel te kunnen. Juist voor deze mensen beschrijf ik zo expliciet dat het ook via een omweg ‘mag’. Als jij zo iemand bent die gewend is zichzelf weg te cijferen, dan vind je waarschijnlijk ook dat je gewoon ‘nee’ moet kunnen zeggen. Wees eens wat liever voor jezelf en sta jezelf toe, om af en toe te twijfelen of om iets (kaart, mail, whatsap) of iemand (partner, leidinggevende, kind, werk) te gebruiken om ‘nee’ te zeggen. Nee zeggen is zorgen voor jezelf. En als je dat niet gewend bent, zullen de eerste stapjes op dit pad, wiebelig en wankel zijn. Net als bij een klein kind dat af en toe de veiligheid van papa of mama’s hand gebruikt, mag jij af en toe de veiligheid van hulpmiddelen/personen gebruiken. Realiseer je, dat het hier om een proces gaat en niet om iets wat ‘ineens’ volledig aanwezig is in je leven, terwijl het eerder helemaal niet was.
Dit is de eerste dag van de rest van je leven… Hoe ga je verder Zoals ik al begon, is wat je hier hebt kunnen lezen een begin van wat je kunt veranderen. Alles begint met bewustwording, dus jij kunt jezelf afvragen hoe jij het doet. Wat gaat er al goed, wat kan er nog beter? Waarin wil je groeien, wat wil je ontwikkelen? En wat wil je juist afleren? Neem kleine stapjes en oefen per week maximaal één nieuw ding. En wees je bewust dat bij groeien ook falen hoort en dat falen en vallen niet fout zijn, maar dat je daar van kunt leren. Dat je er van leert hoe het niet moet, hoe je het niet wilt en door je dat bewust te zijn, kan het je weer helpen om het de volgende keer anders te doen.
En hoe zit het met de rest? Natuurlijk is dit lang niet alles wat er te zeggen valt over grenzen stellen. Maar veel dingen reiken te ver voor het medium E-book. Wil je weten hoe het zit met - Het bewust worden van je eigen grens - Het verschil in grenzen bij mannen en vrouwen - De kracht van een netwerk - Omgaan met schuldgevoel - De verschillende blokkades die er kunnen spelen in je leven - Het onbewuste en automatische patroon van waaruit je leeft en keuzes maakt schrijf je dan in voor de cursus Grenzen stellen in Heerhugowaard. Is dit E-book je goed bevallen en weet je nog iemand die hier wat aan kan hebben, deel deze dan of maak hem/haar attent op mijn website www.inconnecto.nl
