Grenzen in de sport; manipulatie en opsporing Prof. Dr. Harm Kuipers Universiteit Maastricht
1
Onderwerpen Records in de sport Rol van doping Bloedmanipulatie en bloedtestprogramma van de ISU
2
Records, houdt het ooit op? De records worden steeds scherper, bijv bij schaatsen Worden de schaatsers steeds beter? Niet in alle sporten voortdurend records – Wel bij schaatsen, echter op 200, 400 en 800 m hardlopen sinds 1992 geen records meer – Ook speerwerpen en discuswerpen record al jarenlang
Zijn er verklaringen? 3
Vermogen bij schaatsers is niet toegenomen Metingen laten zien dat vermogen bij sporters ten opzichte van 20-30 jaar geleden niet is verhoogd Dus de atleet is als motor niet beter geworden en de vooruitgang in prestaties moet een andere verklaring hebben
4
Schaatstechniek beter Techniek stelt schaatser in staat vermogen in snelheid om te zetten Schaatstechniek moet aangeleerd worden en geperfectioneerd door veel doen Door grote ijsbeschikbaarheid is techniek in de loop der jaren verbeterd, dus schaatsers zijn efficiënter gaan rijden (ziet er ook mooier uit)
5
De klapschaats grote vooruitgang Maakt schaatser nog efficiënter, geen energie meer besteed aan opspatten van ijs Is nog niet ideaal Dus records kunnen nog sneller
6
Wat meer maakt schaatsen sneller? Overdekte ijshallen Klimaat te beheersen Meer ijsuren Beter en stabieler ijs Luchtkolom staat stil en gaat meebewegen schaatskleding
7
schaatspak toen en nu; betere stroomlijn
8
Zit er nog rek in? Klapschaats nog niet uitontwikkeld Overdekte banen op hoogte (luchtweerstand neemt af met hoogte) Toevoegingen aan water kan beter ijs maken
9
Speelt doping een grote rol bij sport? De feitelijke rol van doping i.h.a minder dan velen denken Waar komt interesse voor doping vandaan? Als schaatser kende ik mensen die gebruikten, vraagtekens In wielrennen idem, twijfel Na afstuderen onderzoek amfetamine, twijfel nam toe Daarna meer onderzoek 10
Enkele effecten van doping Veel minder verbetering dan algemeen wordt gedacht Dit geldt ook voor wielrennen (Tour de France 1998 en 1999) In werkelijkheid zijn er maar weinig sporters die echt proberen te manipuleren en wanneer ze dat doen, is het effect minder sterk dan ze denken Een belangrijk stuk van het effect zit “tussen de oren” Ook de effecten van epo worden overschat 11
Misverstanden over doping Probleem is minder groot dan door de media wordt gesuggereerd. Wel verschillen tussen sporten (bijv. wielrennen versus schaatsen) Velen denken dat sportprestaties alleen maar mogelijk zijn met doping De suggestie dat het in de huidige topsport niet zonder doping zou kunnen is pertinent onjuist 12
Een moderne vorm is epo Algemene redenering: hoger Hb concentratie, meer zuurstof transport capaciteit (1.34 ml O2 per gram Hb) hogere VO2max en power output betere uitslagen
13
Klopt dat ook? Grootste effect van epo te verwachten bij intensiever prestaties tussen 1-10 min Wanneer er een sport is waar epo zou moeten helpen is het schaatsen Verbetert een toename in Hb ook echt de sportprestatie?
14
Hb versus klassering bij dames en heren in het Olympische seizoen 2006 Ranking Versus Hemoglobin in female skaters
Ranking versus Hemoglobin in male skaters
20 19
Hemoglobin (g/dl)
18
Hb (g/dl
17 16 15 14 13 12 11 10 0
5
10
15
20 Rank
25
30
35
23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 0
5
10
15
20
25
30
Rank
Geen enkel verband tussen Hb/Ht en schaatsprestaties! 15
35
Wat zeggen deze gegevens? I.t.t. de verwachting is het verband tussen Hb en prestatie er niet Hogere Hb geeft toename stroperigheid, en dat vermindert capillaire doorstroming Optimaal compromis tussen zuurstoftransport capaciteit en stroperigheid bij Ht ± 45% En dat is wat we ook in de praktijk vinden
16
Waarom dan toch controles? Omdat men het gewoon weg niet gelooft en het zekere voor het onzekere wenst te nemen Eerlijke wedstrijd en beschermen gezondheid van sporters Zonder controles vallen er doden! Daarom heeft ISU intensief (en kostbaar) anti-doping programma 17
The aim of the ISU anti doping program To deter manipulation and provide an even playing field Basically an athlete should be allowed to compete at any Hb level, as long as it is not manipulated Make the chance of detecting manipulation as high as possible by – Frequent testing (pre- and post-race) to decrease possible opportunity for cheating – Create longitudinal passport for all skaters – Enable targeted OOC blood and urine testing
18
Variables used by ISU for decision making – – –
Hb g/dl; Hb fluctuations % retics (outside range of 0.4 and 2.4 abnormal) OFF score [= Hb (g/l) - 60√%retics], fluctuations in OFF score – Fluctuations in % retics ≥ 1 – RDW ≥ 15
It is not always black or white
19
ISU Blood testing cut offs Hb
men <17.2 g/dl women <15.7 g/dl
men ≥17.2 g/dl and <18.0 g/dl women ≥ 15.7 g/dl and <16.5 g/dl
men <18.0 g/dl women <16.5 g/dl
men <18.0 g/dl women <16.5 g/dl
OFF score
men <104.6 women <92.2
men <104.6 women <92.2
men ≥ 104.6 and <125.6 women ≥ 92.2 and <113.7 And/or
men ≥ 125.6 women ≥ 113.7
Additional Erythro Poiesis indices
Normal %Retics >0.4 and <2.4
Normal %Retics >0.4 and <2.4
%Retics ≤ 0.4 and ≥2.4 And/or And/or %Retic change ≥1 and/or RDW ≥ 15
And/or Hb± Hb±2.4 g/dl OFF± OFF±45
Category Start
A Yes
B Yes
C Yes
D No
E No
investigation
No
Yes
Yes
Yes
Yes
OFF = Hb (g/l) - 60√%retics (Gore et al, Hematologica 88; 333, 2003)
men ≥18.0 g/dl women ≥16.5 g/dl
20
Ook al lijkt schaatsen vrij schoon Is dat altijd zo geweest? Wij hebben data verzameld over de jaren en enkele vragen gesteld, die met behulp van die data zijn te beantwoorden:
21
Questions that emerged Did Hb levels change over time (2000-2006)? Did de number of abnormal values en profiles change over time? Are there indications of titration towards upper limit? – Would yield skewed Hb distribution curve
22
Hb (g/dl) values from 2000-2006 men 2000 WC Nagano 15.71±0.80 2001 WC, SLC 15.26±0.81 2002 OWG, SLC 15.68±0.69 2004, WC, Netherl. 15.40±0.82 2005, WC, Calgary 15.73±0.79 2006, OWG, Torino 15.67±0.78
ladies 14.18±0.76 13.75±0.65 14.02±0.77 13.77±0.72 13.93±0.92 14.01±0.73
23
Questions that emerged Did Hb levels change over time (2000-2006)? Did de number of abnormal values en profiles change over time? Are there indications of titration towards upper limit? – Would yield skewed Hb distribution curve
Which are the key variables to be used?
24
Number of abnormal values Number and % of suspicious results 1-2%, and not increased over the years – In these cases targeted in and OOC urine and blood testing (suspect fluctuations in Hb and %Retics) – No positive epo cases found yet
25
Soms niet absolute waarden Maar patronen van variabelen over tijd indicatief voor manipulatie Enkele voorbeelden
26
0
1 30-Jul-03
30-Mar-03
30-Nov-02
30-Jul-02
30-Mar-02
30-Aug-06
30-May-06
28-Feb-06
30-Nov-05
30-Aug-05
30-May-05
28-Feb-05
30-Nov-04
30-Aug-04
30-May-04
30-Jul-06
30-Mar-06
30-Nov-05
30-Jul-05
30-Mar-05
30-Nov-04
30-Jul-04
30-Mar-04
2
29-Feb-04
3 30-Nov-03
4
30-Nov-03
30-Aug-03
30-May-03
28-Feb-03
30-Nov-02
30-Aug-02
30-May-02
28-Feb-02
30-Nov-01
8
30-Nov-01
Example 1, JB
20
16
12
27
28-Feb-03 30-May-03 30-Aug-03 30-Nov-03 29-Feb-04 30-May-04 30-Aug-04 30-Nov-04 28-Feb-05
28-Feb-03 30-May-03 30-Aug-03 30-Nov-03 29-Feb-04 30-May-04 30-Aug-04 30-Nov-04 28-Feb-05
30-Aug-05
30-Aug-05
30-May-05
30-Nov-02
30-Nov-02
30-May-05
30-Aug-02
30-Aug-02
0
30-May-02
1
30-May-02
2
28-Feb-02
3
28-Feb-02
4
30-Nov-01
8
30-Nov-01
20
Example MG
16
12
28
Questions that emerged Did Hb levels change over time (2000-2006)? Did de number of abnormal values en profiles change over time? Are there indications of titration towards upper limit? – Would yield skewed Hb distribution curve
Which are the key variables to be used?
29
Distribution curve in males 40
Frequency
30
20
10
Mean = 15.6718893693 Std. Dev. = 0.78580735877 N = 217 0 14.00000000
15.00000000
16.00000000
17.00000000
18.00000000
19.00000000
Hb
30
Distribution curve in females
Frequency
30
20
10
Mean = 14.0145000180647 Std. Dev. = 0.735625915717572 N = 200
0
12.000000000000 13.000000000000 14.000000000000 15.000000000000 16.000000000000
Hb
31
Bij schaatsen vrij goed onder controle, maar Waarom komen dan zoveel dopingschandalen voor in andere sporten? omdat er in de sport veel hocus pocus, bijgeloof en argwaan een grote rol speelt Cultuur mede bepaald door de “professionals” Bijv de artsen in de sport, zoals Fuentes zijn in feite kwakzalvers! Zij houden de mythe levend dat een Tour niet zonder doping zou kunnen 32
Voorbeeld Fuentes
* * 33
Demo safe programma
34
Our challenge is to keep:
35
Vragen?
36
