Grasklaver met kruiden in Vlaanderen, ervaringen uit onderzoek en praktijk
Luk Sobry Wim Govaerts
Motieven voor kruideninzaai
Mineralenvoorziening Geneeskrachtige werking Smakelijkheid Melkkwaliteit Mineralenbenutting Biodiversiteit imago
Mineralenvoorziening melkvee
evenwichtig rantsoen met goede kuilen
MAAR :
Productie, vruchtbaarheid, weerstand/gezondheid
niet optimaal !
Mineralen voorziening??
Ugent mineralenproject Bloed analyses 10 biologische melkveebedrijven Mineraal (mg/l) Stalperiode Min-Max Weideperiode Min-Max Norm (p) (s)
Mg 20 17-37 21 14-28 >18 _
S 1166 1013-1357 821 634-937 _ _
K 187 150-222 191 151-214 >98 _
Ca 108 95-125 101 80-116 >80 _
Na 3200 2800-3400 2900 2100-3200 >3100 _
Mineraal (mg/l) Stalperiode
Fe 2.0
Zn 0.9
Cu 0.9
Mn <0.05
Se 0.08
Min-Max Weideperiode
1.1-3.2 1.9
0.6-2.8 1.6
0.7-1.6 1.0
<0.05 0.02
0.02-0.14 0.07
Min-Max Norm (p) (s)
0.9-2.8 _ >1.0
0.8-2.4 >0.6 _
0.4-1.8 0.01-0.03 >0.6 _ _ >0.02
0.04-0.12 >0.02 _
Co 0.003 0.0020.008 0.002 0.0020.010 _ _
Mineralengehalte per kg DS ruwvoeders tov CVB norm, koe 30L Voeder melk versus normen (handleiding mineralenvoorziening CVB) 7 6 5 4 3 2
1 0 Ca
P
Mg
K
Na
S
grasklaverkuil
Mn
Zn
snijmaiskuil
Fe
Cu
weide
Co
Se
I
project CCBT 2010 : mineralen via kruiden in weiland (PCBT en WG&Co)
4 kruiden vergelijken met gras en klaver 5 locaties, 3 tijdstippen
Voederwaarde :VEM
Voederwaarde : Ruw Eiwit
Koper (mg/kg ds)
Selenium (μg/kg ds)
Zink (mg/kg ds)
Mineralen en sporengehalte Na g Gras 1,2 Klaver 0,4 Cichorei 1,9 Duizendblad 0,5 Paardebloem 1,3 Smalle weegbree 1,1 Wilde peen 0,5
cd a d ab cd bc
K g 35,0 a 32,2 a 48,5 c 50,5 cd 53,1 d 38,5 b 56,0
Mg g 2,2 3,4 2,8 2,8 2,9 2,7 2,6
a c b b b b
Ca g 5,6 a 12,5 c 13,4 c 10,3 b 10,8 b 15,4 d 10,7
P g 4,8 3,8 5,2 5,5 5,1 4,6 6,5
Mn mg bc 45,1 bc a 36,2 ab cd 36,9 ab d 53,8 c bcd 34,3 a b 30,1 a 27,0
Zn mg 35,9 a 42,3 b 71,3 e 44,0 b 52,9 c 60,0 d 65,0
Fe mg 322,7 a 174,7 a 182,7 a 304,9 a 595,8 b 155,8 a 287,0
Cu mg 8,9 a 11,6 b 17,0 d 15,3 c 12,8 b 12,1 b 11,4
Co μg 126,0 126,2 122,3 155,5 238,6 110,9 100,0
Se μg 109,6 a 124,0 a 213,2 b 111,2 a 248,1 b 137,9 a 94,0
S g 3,8 2,6 4,2 2,6 4,5 4,1 3,2
Mo mg b 4,4 a 3,6 cd 2,9 a 2,6 d 2,7 bc 2,0 6,0
c bc ab ab ab a
Praktijkvoorbeeld kruidenweide
Mineralenvoorziening vanuit kruiden mineralen per kg DS
norm rantsoen : koe 40L
Ca
P
Mg
K
Na
Mn
Zn
Fe
Cu
Co
Se
S
g
g
g
g
g
mg
mg
mg
mg
μg
μg
g
4,2
3,3
2,4
8
1,4
40
33
13
11,1 100 180 2,0
9,6 131 90 3,66
gras
6,66
4,9 2,32 35 1,08 43
35
253
grasklaver
9,7
4,4 2,7 33 0,8 41
35
243 10,9 180 91 3,2
grasklaver + kruiden
10,8
4,6 2,7 36 0,8 41
37
221 11,6 174 93 3,2
% norm
Ca
P
Mg
K
Na
Mn
Zn
Fe
Cu
Co
Se
S
gras
159
148 97 430 77 107 108 1977
86 131 50 183
grasklaver
231
134 113 409 55 103 106 1897
98 180 51 159
grasklaver + kruiden
257
140 114 450 58 103 114 1727 105 174 51 162
Ervaringen en mogelijkheden in praktijk door Wim Govaerts
Boek N-bemesting landbouwschool Grazen onder afrastering Hagen scheren met vee Migreren in natuurgebied Tijdelijke voorkeur voor planten Selectief eten bij uitbraak Oma’s recepten voor kinderen
Proef worm-coccidiose bestrijding De samenstelling van het middel was als volgt: Latijnse naam
Nederlandse naam Walnotenkoeken Lijnkoeken Pompoenpitkoeken Kempkoeken Mariadistelkoeken Amandelkoeken Abrikozenkoeken Druivenkoeken
werking cholesterol maag-darm maag darm + ontworming maag darm lever ontsteking ontsteking ontsteking
Thymus vulgaris** Allium sativum** Rosmarinus officinalis Inula helenium** Artemisia vulgaris** Anethum graveolens* Armoracia rusticana* Apium graveolens* Origanum vulgare* Elytrigia repens* Petroselinum crispum* Pimpinella anisum
Tijm Knoflook Rozemarijn Alant Bijvoet Dille Mierikswortel Selder Oregano Kweek Peterselie Anijs
long/ontwormen bronchen ontwormen lever/nier ontwormen ontwormen ontwormen ontwormen ontwormen maag darm lever/nier lever/nier lijmvlies darm/long ontwormen
Gewicht
Melkproductie aug 2012 gemiddelde melkproductie ifv gewicht op 4maand 2.0
1.8
y = 0.0232x + 0.502 R² = 0.3137
1.6 1.4 Astitel
1.2 1.0
0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
Melkkoeien van 40 liter in de winter Modelrantsoen met a. pure grasklaver: b. kruidenmengsel: 70% gra s en 30% kl a ver Modelrantsoen 12 kg ds grasklaver 4 kg ds graansilage 1 kg ds bieten 0,5 kg ds hooi 1,5 kg ds tarwe 1 kg ds koolzaadschilfers 1 kg ds sojaschilfers 2 kg ds maïs
Tekorten
natrium magnesium koper selenium
52% dekking 87% dekking 69% dekking 86% dekking
30% gra s , 30% kl a ver, 10% dui zendbl a d, 10% ci chorei , 10% s ma l l e weegbree, 10% pa a rdenbl oem
52% dekking 93% dekking 80% dekking 94% dekking
Theoretisch beste rantsoensamenstelling 11,5 kg ds grasklaver (70% gra s en 30% kl a ver)
2,5 kg ds loof van rode beuk 2,5 kg ds graansilage 1 kg ds bieten 1,5 kg ds tarwe 1 kg ds koolzaadschilfers 1 kg ds sojaschilfers 58% dekking 94% dekking 100% dekking 100% dekking
Tekorten opvangen met 40 g zout per koe per dag en 46 g bitterzout (of 10 g magnesiumoxide)
Melkkoeien van 20 liter in de zomer Modelrantsoen met a. pure grasklaver: b. kruidenmengsel: Modelrantsoen 15 kg ds grasklaver
70% gra s en 30% kl a ver
4 kg ds snijmais 1 kg ds hooi
Tekorten
natrium koper selenium
81% dekking 69% dekking 61% dekking
30% gra s , 30% kl a ver, 10% dui zendbl a d, 10% ci chorei , 10% s ma l l e weegbree, 10% pa a rdenbl oem
80% dekking 82% dekking 74% dekking
Natriumtekort opvangen met 10 g zout per koe per dag
Theoretisch beste rantsoensamenstelling 17 kg ds grasklaver (20% gra s , 30% kl a ver, 5% dzbl d, 15% ci ch, 5% s m wgbr, 25% pbl )
1,5 kg ds loof rode beuk 1 kg ds maïs 0,5 kg ds graan
83% dekking 100% dekking 100% dekking
Mineralenvoorziening in theorie
Zonder kruiden veel tekorten Met kruiden minder tekorten Enkel bladeren en een snuifje zout bieden de uiteindelijke oplossing Minder kalium zou kunnen zorgen dat we ook zonder zout kunnen
Hoe werken kruiden?
Voedingswaarde Eiwit/energie Structuur(waarde) Mineralen Vitaminen Zelfmedicatie via andere werkzame stoffen Biodiversiteit vermindert wellicht vaak de productie, maar niet noodzakelijkde productiviteit
