Frank Verhart
GR OE N E P AR E L S VAN B I A£OW I E ¯ A Het noor delij ke bos en het s tuwmeer van S iemianówka Dagtocht per fiets of meer daags e tocht per fiets of openbaar ver voer Juis t ten noor den van het bos van B ia³owie¿a ligt een gr oots s tuwmeer . Het wer d in de j ar en ’80 aangelegd en was voor zien als water r es er voir voor de s tad B ialys tok , dat op zo’n 80 kilometer van het s tuwmeer ligt. Het s tuwmeer is geen zege voor het bos van B ia³owie¿a, omdat het water de gr ondwater s tanden in het noor delij k deel van het bos beinvloedt. Ook kent het s tuwmeer ander e pr oblemen. T er plaats e van het s tuwmeer lag voor de aanleg er van een ecologis ch waar devol deel van het beek dal van de r ivier Nar ew, die hier nog gr otendeels op natuur lij k e wij ze haar weg vond. I n het meer zij n de s tobben van de Z war te elzen die vele eeuwen uitges tr ek te br oekbos s en vor mden nog zichtbaar . Een ander pr obleem tr eedt s tr oomafwaar ts op. Onder meer in het Nar ew Nationaal Par k is gecons tateer d dat de vis s tand s ter k negatief beïnvloedt wor dt door de Het s tuwmeer van S iemianowka s ter k e algengr oei die ieder e zomer in het meer – bij z onder r ij k aan vogels optr eedt. T ot s lot heeft het meer nooit gefunctioneer d voor het doel waar voor het aangelegd wer d. En toch is het een inter es s ant gebied… Het s taat namelij k bekend om zij n enor me vogelr ij k dom. Z o is het het leefgebied van onder ander e Z eear end, B as taar dar end, Roer domp, S nor , Citr oenk wiks taar t, Witwangs ter n, Z war tvleugels ter n, Vis diefj e, Z omer taling, Water r al, K leine plevier , Z war te s ter n, Gr ote k ar ekiet, T apuit, Roodhals fuut en T ur eluur . I n de poelen en plas s en S tawy Rybne ten zuidwes ten van Cis owk a (dir ect ten noor den van het s tuwmeer ) k omen alle s oor ten amfibieën uit het laagland van Polen voor ! Voor al in deze omgeving k omen ook de S char r elaar en de Hop voor . Per fiets kan een lange dagtocht gemaakt wor den (minimaal 80 km). Vanaf de camping k un j e fiets en naar B ia³owie¿a en bij Hotel Z ubr owka r ichting S tar a B ia³owie¿a. Je komt dan langs een deel van het dal van de Nar ewk a en door de landbouwvelden van Pogor zelce, waar vaak K lapek s ter s , Ooievaar s en S chr eeuwar enden te zien zij n. Ga ten wes ten van Pogor zelce r ichting het noor den over een onver har de weg waar de r ichting Nar ewk a s taat aangegeven (Nar ewkows ky Dr oga). Langs de weg is het bos dat j e ziet gevar ieer d. Op s ommige plaats en komen veel ouder e eik en voor . I n het bos komen vier s oor ten vliegenvanger s voor en ook maak j e kans op de Hazelhoen en wellicht wat gr ote wilde dier en. Als j e de br ede zandweg r ichting Nar ewka blij ft volgen kom j e op een t- s plits ing waar Nar ewka nog een k eer s taat aangegeven. S la nu na enk ele honder den meter s r echts af op een zandweg (zwar te mar k er ing)
www.franknature.nl
1
December 2004
Frank Verhart en volg ver volgens de blauwe mar ker ing. Je k omt nu door het k leine dor pj e Gr us zki en j e fiets t het bos uit. De geas falteer de weg langs Gus zczewina, Olchowk a, Z abr ody en S iemanowka leidt j e naar het s tuwmeer door een afwis s elend en open gebied met ak ker s , zompige weiden, kleine dor pj es en j onge bos plantages die officieel niet bij het bos van B ia³owie¿a hor en. Het s tuwmeer is het bes t te zien vanaf de s poor dij k die er dwar s door heen loopt. Het is toeges taan hier op te gaan. Ook het noor delij k deel van het gebied is zeer fr aai met kleine dor pj es , zandweggetj es , j ong bos en water . T ot s lot is ook het gebied tus s en S iemianowk a en B abia Gor a de moeite waar d. Een goede r oute voor de ter ugweg gaat van Nar ewka langs de r ood gemar keer de r oute. Een ander e mogelij k heid is om bij B abia Gor a het bos in te gaan en dan door hoofdzakelij k natte bos s en (muggen! ) naar het tr aditionele landbouwdor p S tar e Mas iewo te fiets en. Z o kun j e ver der door het noor delij k deel van het Nationale Par k zwer ven, maar j e zult altij d bij bos vak 130C/159B de br ug over moeten. Een uitdaging is om het s tuwmeer en het noor delij k deel van het bos van B ia³owie¿a wat langer te er var en. Dat kan per fiets of door een combinatie van wandelen en het openbaar ver voer . Er zij n een aantal plekken waar over nacht kan wor den, waar van de uitkij ktor en aan het s tuwmeer bij B abia Gor a en de tor en langs de Nar ewk a in het noor delij k deel van het Nationale Par k het mees t avontuur lij k zij n (wildk amper en). Wandelend is deze laats te plaats , die een s chitter end uitzicht geeft op het dal van de Nar ewk a, vanaf de camping in een dag s tr uinen door het bos te ber eiken. Met het openbaar ver voer k an alleen een meer daags e tocht wor den onder nomen. Helaas ligt het s tuwmeer in de zomer vaak vol met algen. E r zij n dan minder vogels te zien en het k an bovendien s tinken! Niets aan te doen en zek er ook j ammer omdat dit s tuwmeer één van de weinige plekken is waar gezwommen kan wor den. Openbaar ver voer heenweg B us B ia³owie¿a- Paleis par k 13: 40 ◊ T r ein Haj nowka PKP/PK S 15: 15 ◊ Openbaar ver voer ter ugweg T r ein Cis owka 16: 11 of S iemanowka 16: 19 B us Haj nowka 17: 40
www.franknature.nl
◊ ◊
2
Dez e s chitter ende uitkij ktor en aan de r and van het dal van de Nar ewka k an als een lux ueuz e en s feer volle wildkampeer plaats wor den gebr uikt
Haj nowka PKP/PK S 14: 29 S iemianowka 15: 47 of Cis owka 15: 55
Haj nowka PKP/PK S 16: 49 B ia³owie¿a- Z as tawa 18: 24
December 2004
Frank Verhart
GR OE N E P AR E L S VAN B I A£OW I E ¯ A Het landbouwgebied van B ia³owie¿a, het hooggelegen moer as , bos r es er vaat Podolany, het oude dor p B ia³owie¿a en gr atis genieten van het s tr ikte oer bos r es er vaat Dagtocht te voet (12- 18 k m) Vanaf de camping is een zeer gevar ieer de dagtocht te maken wanneer j e naar het oos ten en het noor doos ten gaat. Hier liggen tal van inter es s ante ter r einen. Het dor pj e Gr udki is veel tr aditioneler dan B ia³owie¿a. Hier tr ef j e zo hier en daar nog water putten aan en de mens en wer k en bij na allemaal in de bos bouw. Aan de zuidzij de van het dor p ligt een gr ote houtzager ij en aan het s poor lij ntj e ligt langs de weg waar ook de camping aan ligt vaak een gr ote voor r aad gekapte bomen. Hier was vr oeger , in de communis tis che tij d, een s tationnetj e. Over het s poor kun j e door natte loofbos s en (met in het voor j aar veel voor j aar s flor a) naar het landbouwgebied dat bij het dor pj e Podolany hoor t. Ook ligt hier het bos r es er vaat Podolany, dat één van de bes t bewaar de s tukk en oor s pr onk elij k bos is . Het is een zogeheten Z omer eiken- LindenHaagbeuk enbos en hoewel op veel plaats en in het bos van B ia³owie¿a de oude en waar devolle Linden door bos bouwer s “geoogs t” zij n s taan ze hier nog in gr ote aantallen. Het landbouwgebied is nog maar voor een klein deel in gebr uik. Het gr oots te deel ligt br aak . Op s ommige plek ken s laan wat j onge bomen op en lokaal zij n ook j onge bos j es aangeplant met bij voor beeld veel F ij ns par r en. Dit gebied is goed voor Geelgor s en K lapek s ter s , maar ook voor aller lei r ietzanger s . Lopend over het s poor in oos telij ke r ichting vanaf het bos r es er vaat Podolany s tuit j e op een s plits ing van het s poor . De r echter aftakking s taat op de kaar t, maar de linker niet. B eide voor malige s por en zij n wel te volgen, hoewel er K leins chalige landbouw op de vlakte van s oms ook wel (veel) br andnetels s taan. B ia³owie¿a T en zuiden van Gr udk i is er nog een blauw gemar k eer de r oute die naar het oos ten toe naar het bos wachter s huis Jagiellons k ie leidt. Vanaf hier kun j e over een r ood gemar keer de r oute naar het oos ten. De r ode r oute buigt op een gegeven moment naar link s (noor den), maar hier k un j e beter door lopen naar het oos ten. I ets ver der op kom j e op een vij fs pr ong. Hier moet j e het j uis te pad nemen, want twee paden leiden dir ect naar de Witr us s is che gr ens ! Neem het tweede pad van links (r ichting noor doos ten) – langs het eer s te pad van links s taat een gr ote picknicktafel met een dakj e er op. Je komt zo in het r es er vaat “Wys okie B agno”, dat “hooggelegen moer as ” betekent. De naam heeft het te danken aan het hoogveen dat hier weelder ig gr oeit, ter wij l hier ook B er ken, Gr ove dennen en Fij ns par r en in het hoogveenpakket gr oeien. De bomen wor den niet veel ouder dan 50 j aar en er liggen dan ook veel omgevallen
www.franknature.nl
3
December 2004
Frank Verhart s tammen door elkaar . I n dit muggenr ij ke r es er vaat s taan E enzij dig winter gr oen en B os or chis s en. T en zuiden van het r es er vaat komt het pad eer s t nog via een s mal br uggetj e over het dal van de Nar ewka. Hier zij n wel s por en van bever vr aat te vinden en kunnen I Js vogel en Z war te ooievaar wor den gezien. T en noor den van “Wys okie bagno” kun j e wee r over de r ode r oute ver der . Volg in bos vak 428C eens het pad naar het oos ten, j e komt dan op de kr uis ing 428D/454A, waar j e naar het noor den k an (Dr awny T r yb). Na 2 k m kan j e niet meer ver der en kom j e aan de r and van het Nationale Par k.
Het s tr ikte oer bos r es er vaat van B ia³owie¿a; een van natur e aftakelend loofbos
I n het huis dat hier s taat, Dziedzinka heet het, woont S imona K os s ak. Z e is een telg uit de bek ends te Pools e kuns tenaar s familie. Z e wer kt al lange tij d voor een bos onder zoeks ins tituut en leeft in har monie met de uitges tr ekte bos s en r ondom haar huis . Z e s chr eef het boek “T he B ia³owie¿a F or es t S aga”. Vanaf Dziedzinka loop j e naar het zuidwes ten over B r ows k a Dr oga. Nu loop j e over een br eed pad dat op de gr ens ligt
van het Nationale Par k en het omliggende, onbes cher mde bos . Als j e het bos links en r echts van j e ver gelij kt zul j e for s e ver s chillen zien in de mate van var iatie, het aantal oude bomen en de hoeveelheid dood hout tus s en het “natuur bos ” en het “pr oductiebos ”. Het is s tr eng ver boden om hier het Nationale Par k in te lopen! Z o kom j e na 2 km nog langs een oor logs monument met gr aven uit WO I I . Volg nu de r ode r oute naar B ia³owie¿a (r ichting zuidwes ten). Deze oos telij ke uithoek van het landbouwgebied van B ia³owie¿a is de laats te 15 j aar s ter k ver ander t. Je k omt niet alleen langs fr aaie natuur lij ke s chr ale, dr oge zandgr onden met Gr as klokj es en Muizenoor , maar ook langs een ongewens te “zweer ” in B ia³owie¿a, namelij k de gemeentelij ke s tor tplaats en. De gevar en van het uitbr eken van br and of het uitlekk en van s mer ige s toffen naar het gr ondwater zij n hier gr oot, ter wij l de s tor tplaats op 500 meter van het Nationale Par k ligt. I n B ia³owie¿a- S toczek k un j e een bezoek br engen aan de leer tuin van de r egionale bos bouws chool (LB O- MB O- niveau). B ia³owie¿a- S toczek is een lintdor p met een dubbele weg. De noor delij k gelegen weg is in de j ar en ’20 van de 20 s te eeuw aangelegd, de ander e weg s tamt uit de 18 e eeuw. I n het oos ten van B ia³owie¿a- S toczek s taan ook de k atholiek e ker k , het moder ne 21 s te eeuws e Hotel B ialowies ki voor mas s atoer is ten en er is hier een van de gr oter e winkels van het hele dor p. Ook kan j e hier telefoner en. Van B ia³owie¿a- S toczek kun j e over een deels onver har de weg de Nar ewka over s teken naar Podolany. Je kan ook vanaf het dal naar het wes ten lopen aan de noor dzij de van het dal (onver har d s tr uinpad) en aan de zuidzij de over de voor malige s poor lij n.
www.franknature.nl
4
December 2004
Frank Verhart
GR OE N E P AR E L S VAN B I A£OW I E ¯ A B ia³owie¿a- Z as tawa, Z ebr a Z ubr a- knuppelpad, het wildpar k van B ia³owie¿a, de genees kr achtige plaats Miej s ce Mocy en de naaldbos s en van Gr udki. Dagtocht te voet (12- 18 k m) Vanaf de camping wandel j e over de weg van Gr udk i r ichting het centr um van B ia³owie¿a. I n B ia³owie¿a- K r zyze kun j e tr ouwens op de 3- s pr ong ook over s tek en, waar door j e noor dwes telij k van het dor p door de landbouwgebieden gaat, waar j e opgewacht zult wor den door Paapj es , Vink en en wellicht een S chr eeuwar end. Kom j e hier laat op de avond dan hoor j e wellicht nog B oomkik ker s een concer t geven. Op de kr uis ing bij Hotel Z ubr owk a kun j e naar link s . Als j e de weg kende had j e al eer der naar link s gekund en had j e het lelij ke hotel niet hoeven te zien! Je loopt nu naar het wes ten r ichting Pogor zelce en S tar a B ia³owie¿a. Dir ect ten wes ten van B ia³owie¿a, bij het bor d “einde bebouwde kom” voer t de weg door de natte hooilanden en uiter waar den langs de Nar ewka. Hier is tevens het openluchtmus eum, waar tr aditionele houten woningen en enk ele molens s taan. Z ek er de moeite waar d, aangezien er ook nog water par tij en met amfibieën zij n. Even ver der langs de door gaande weg tr ef j e aan j e link er hand een gr oot houten bor d. Hier begint “Z ebr a Z ubr a”. Dit is een k nuppelpad van bij na dr ie kilometer lang dat j e door een zeer gevar ieer d deel van het bos leidt. Er is hier Gr ove dennen- F ij ns par r enbos , Eiken- Linden- Haagbeuk enbos en Z war te ElzenEs s enbos . Het mees t inter es s ant en s pr aakmakend is echter het natte “floodplain - for es t”. I n dit bos s tagneer t het water gedur ende vele maanden in het voor j aar , waar door het (buiten het k nuppelpad) ontoegank elij k is . Door dat er weinig hoogtever s chillen zij n en de bodem het water niet door laat is het hier lange tij d vochtig. Dit is een par adij s voor voor j aar s flor a, die in de zomer (uitgebloeid) ter ug te vinden is . Ook voor vlinder s is dit een mooi pad en daar waar de echte k nots dik ke Eiken en F ij ns par r en s taan is de k ans aanwezig om Witr ugs pecht, Dr ieteens pecht en Dr aaihals te zien, dr ie van de negen s pechten die in het bos van B ia³owie¿a br oeden. Langs dit pad wer den in 1996 enkele ex emplar en van de S pookor chis gevonden door NJN- er s . E en bij zonder e vonds t omdat de vor ige waar neming dateer de uit 1888! “Z ebr a Z ubr a” leidt naar het wes ten toe door minder nat bos . Hier zie j e ook hoe het bos op een onnatuur lij k e manier s oms wor dt bedwongen, namelij k door het gebr uik van houten r as ter s langs paden. Op de gr ens van 424B/425A kun j e het bes te naar het zuiden lopen. Na 500 meter kom j e dan bij de toer is tis che ingang van het wildpar k van B ia³owie¿a, het “Rezer wat Z ubr ow” (Wis entenr es er vaat). Jonge eland in het wildpar k Rez er wat Z ubr ow
www.franknature.nl
5
December 2004
Frank Verhart I n het wildpar k zie j e gegar andeer d meer gr ote zoogdier en dan j e in het bos zult tegenkomen, nog even afgezien van het gr ote aantal toer is tis che bezoek er s . De belangr ij k s te gr ote zoogdier en k un j e hier zien: Wis ent, Eland, Edelher t, Ree, Wild zwij n, Wolf, Lynx en de niet in het bos vr ij voor k omende K oniks . Deze paar den wor den in Neder land veel gebr uik t voor de begr azing van natuur gebieden en zij n afkoms tig uit Noor doos t- Polen. I n het wildpar k komen ook leuk e vogels voor , die door het voeds el wor den aangelokt, zoals Gr oene s pecht en Middels te bonte s pecht. Ver der k un j e hier wat ver s naper ingen k open en wor den er s ouvenir s ver kocht (t- s hir ts , k aar ten, boeken e.d.). Vanaf de in- / uitgang van het wildpar k gaat de wandeling ver der naar het zuiden. 500 meter zuidelij k van de door gaande weg kr uis t het zandpad “S inicka Dr oga”, waar j e de zwar te wandelr oute volgt. Deze leidt naar “Miej s ce mocy” (plaats van de oor s pr ong), een plek in het bos waar een aantal flinke keien liggen. Men zegt dat deze plek een bij zonder e magis che en genees kr achtige wer k ing heeft. Het is , zoals ze zeggen, de plaats van onze oor s pr ong. Of dat waar is is niet duidelij k, maar uw s chr ij ver voelt zich op deze plaats uits tekend op zij n gemak. De bos s en zij n hier dr oog en wat r ond “Miej s ce mocy” opvalt, als j e er op let, is dat hier langs het pad vr ij veel Meidoor n s taat, ter wij l deze s tr uik van natur e niet in B ia³owie¿a voor komt. Vanaf deze s pr ituele plaats lopen we weer ter ug naar S inicka Dr oga op de plaats waar deze de voor malige s poor lij n kr uis t. Op de s poor lij n wandelen we 2,5 km naar het oos ten, waar camping Gr udk i ligt. De s poor lij n wer d r ond 1910 in gebr uik genomen op bevel van een Pools s taats hoofd, zodat zij n gas ten op een comfor tabele manier naar B ia³owie¿a konden komen. De Pools e k oningen ontvingen altij d gr aag gas ten in het gr ote woud en zij or ganis eer den de mees t belangwek kende j achtpar tij en die j e maar kunt bedenken. De s poor lij n ver loor r ond 1990 haar functie. Dir ect na de val van het s ocialis tis che bewind wer d r uim 1/3 de van de Pools e s poor lij nen opgeheven. Langs de s poor lij n zij n vr ij vaak Edelher ten actief. De s poor lij n is namelij k vr ij open en Op de dr oger e, hoger gelegen er is voor de dier en behoor lij k wat voeds el z andbodems van B ia³owie¿a flor er en de te vinden. Ook s taat hier T ur k s e lelie in de Gr ove dennen- Fij ns par r en bos s en. De ber m, die s lechts een van de vele planten Fij ns par r en kunnen liefs t 55 meter hoog is die hier voor komen. Z o s taat hier ook de wor den en tor enen boven alle ander e bomen uit. kr uis ing van B r ede en Roodbr uine wes penor chis in vr ij gr ote aantallen. Het talud wor dt ook gebr uik t door r eptielen zoals de Hazelwor m.
www.franknature.nl
6
December 2004
Frank Verhart
GR OE N E P AR E L S VAN B I A£OW I E ¯ A L ands chaps par k S z afer a Oude bos s en Dagtocht te voet (22 km, ver kor ting niet mogelij k) Deze dagtocht begint met een bus tocht naar Haj nowka. We gaan met de volgende bus : B ia³owie¿a- K r zyze
7: 15 ◊
Haj nowka 7: 48
Als j e uits tapt zodr a j e Haj nowka binnen komt, hoef j e niet helemaal ter ug door Haj nowk a te lopen vanaf het bus s tation! Aan de ander e k ant – Haj nowk a is bes t een aar dig s tadj e met op woens dag de wekelij ks e, dr ukbezochte mar k t. Aan de oos tzij de van Haj nowk a, langs de weg r ichting B ia³owie¿a, liggen een aantal begr aafplaats en. B ij de begr aafplaats aan de zuidzij de van de weg s taat een pas r ecent gebouwde Rus s is chor thodox e k er k . We volgen de gr oene wandelr oute, die gr otendeels door het Lands chaps par k S zafer a, naar B ia³owie¿a leidt. Deze r oute is op de vogelkaar t duidelij k aangegeven, dus ver dwalen is moeilij k ! De Rus s is ch- or thodox e ker ken in Het Lands chaps par k is ver noemd naar een de gehele s tr eek z ij n vaak fr aai van de vr oege voor vechter s voor de vor m gegeven en van hout of bes cher ming van het bos van B ia³owie¿a. Het baks tenen opgebouwd. “par k ” bes taat eigenlij k uit een gebied van enkele honder den meter s br eed aan beide zij den van de hoofdweg van Haj nowk a naar B ia³owie¿a waar over we gekomen zij n. I n dit r es er vaat zij n de oude bos s en nog vr ij goed bewaar d gebleven, omdat de bos beheer der s in bepaalde delen maar weinig oude bomen hebben gek apt en ze bovendien de dode bomen gewoon in het bos laten liggen. Dit is van levens belang voor aller lei ins ecten, voor vogels die in bomen br oeden (s pechten, boomk lever , mezen), maar ook wel voor zoogdier en die er een bes chut plek j e vinden en pas ontk iemde boompj es die hier door bes cher md zij n tegen bij voor beeld het wr oeten van het Wilde zwij n.
De gr oene r oute pas s eer t onder weg diver s e malen de door gaande weg. K ij k s teeds goed uit met over s teken. Het is geen dr uk ke weg, maar het ver k eer kan hier ver r as s end s nel r ij den. De eer s te 2 kilometer voer en door dr oge Gr ove dennen- F ij ns par r enbos s en. Hier s taat veel Klein s pr ingzaad, een s oor t die in Polen uitheems is , maar helaas in B ia³owie¿a tegenwoor dig veel voor komt. Ook Hengel is hier een typis che plant. Je maakt altij d kans om
www.franknature.nl
7
December 2004
Frank Verhart plots eling een Eek hoor n voor j e weg te zien s pr ingen. De bomen, voor al de F ij ns par r en, zij n lang en kaar s r echt! Heel wat ander s dan dat wat j e tij dens de r eis naar B ia³owie¿a vanuit de tr ein hebt kunnen zien. We k omen ver volgens vele k ilometer s door Eiken- Linden- Haagbeuk enbos s en, die gevar ieer d zij n van plaats tot plaats . De vak ken 442B , 443A en 444B zij n voor beelden van wer kelij k fr aaie, oude bos ops tanden met een heel natuur lij k aanzien. Hier kun j e B onte vliegenvanger , Withals vliegenvanger en Gr ij s kops pecht ver wachten, maar ook Peper boompj e en (uitgebloeide) Voor j aar s lathyr us , Z war te Lathyr us , Eenbes en Lever bloempj e. Het zuidelij k deel van vak 442B , waar ongeveer 20 meter ten noor den van de kr uis ing van de zandweg vanaf “Z ielony T r yb” en de voor malige s poor lij n een s mal pad naar het wes ten loopt, ligt een r es tant van de zogeheten ther mofiele (ofwel war mteminnende) eik enbos s en. Dit bos type k wam tot enk ele tientallen j ar en geleden op diver s e plaats en in het bos ver s pr eid voor , maar ver dween. De oor zaak is niet helemaal duidelij k , maar waar s chij nlij k komt het door dat in 1964 een ver bod wer d inges teld op het weiden van vee in het bos van B ia³owie¿a. Deze eik enbos s en bes taan voor namelij k uit zeer oude, dikk e eiken met s lechts weinig ander e j onge bomen of s tr uiken. Hier door k an veel licht de bodem ber eiken. Het r es ultaat is een zeer gevar ieer de plantengr oei, die in geen ander bos zo diver s is . Fr ank Ver har t en Mar cel B onder vonden hier in 2002 onder ander e Z war te lathyr us , Heelkr uid, Witte engbloem, Rode pekanj er , Witte r apunzel, S lanke s leutelbloem, Vogelnes tj e, Eenbloemig par elgr as , B os gier s tgr as , S pr ingzaadveldker s , Wilde hokj es peul, Gewone bolletj es ker s en Gr ootbloemig vinger hoeds kr uid. K or tom, het is op deze tocht zeer de moeite waar d om te gaan kij k en in het zuidelij k deel van 442B ! Halver wege de wandeling k un j e een ij s j e eten bij de uits panning Z wier cyniec. Even later k om j e bij een afger as ter d oud bos , waar een vr oeger ver blij f van een Pools e koning is . T en oos ten van Z wier cyniec tot aan het wildpar k “Rezer wat Z ubr ow” volgt de gr oene r oute gevar ieer de, vaak r echte, paden met aller lei bos typen van gevar ieer de leeftij d. Hier zij n ook leuke plantj es te vinden, maar deze k eer help ik j e er niet mee. Op s ommige plaats en zij n muggen en ook hor zels hier wel las tig! . Bij het wildpar k s taan in de zomer vaak veel auto’s van bezoeker s gepar keer d. De r oute loopt er langs en zo kun j e j e een beeld vor men van de invloed die mas s atoer is me heeft op het bos . Vlak bij de ingang van het wildpar k blij f j e de gr oene r oute volgen r ichting B ia³owie¿a. Je wor dt “gedwongen” tus s en twee gr ote r eclamebor den voor de hotels door te lopen. Ook tr ef j e hier gr ote, zwar e eik en van minimaal 200 j aar oud aan. Het zij n bes cher mde monumenten en daar om zit er ook een bor dj e op! Je komt nu vanzelf weer bij de hoofdweg aan het begin van B ia³owie¿a.
www.franknature.nl
8
December 2004
Frank Verhart L i t er at u u r ANWB , 1980. P ol en – m on u m en t en , n at i on al e par ken , r ecr eat i e. B r uij n, O. de, K az ulk a, H., Okolow, C., 2002. T h e B i al ow i ez a F or es t i n t h e t h i r d m i l l en n i u m . Publis her Lar ov S .B ., B r es t. Falins ki, J., 1968. P ar k N ar odow y w P u s z cz y B i al ow i es ki . Pans twowe Wydawnictwo Rolnicz e I Les ne, War s chau. Falins ki, J., 2002. B i al ow i ez a Geobot an i cal S t at i on of War s aw Univer s ity. Long- ter m s tudies 1952- 2002. Phytocoenos is 15 (N.S .) 2002, S upplementum B ibliogr aphiae Geobotanicae 5. B S G- UW, B ialowiez a / War s chau. Hoogendoor n, H. & Van Ler s el- Faj fer ek, A., 1999. AN W B T aal gi ds P ool s . ANWB Media, ’s Gr avenhage. K os s ak, S ., 2001. T h e B i al ow i ez a F or es t S aga. MUS A S A, War s chau. S meenge, H. & S tr ij k, W. 1999. W an del en en f i et s en i n h et oer bos van B i al ow i ez a. Nationaal Par k B ialowiez a, B ialowiez a. Wiecko, E., 1972. P u s z cz a B i al ow i es ka. Pans twowe Wydawnictwo Naukowe, War s chau.
www.franknature.nl
9
December 2004
