Gorinchem, 7 september 2010 Onderwerp:
Verslag Commissie Community Service Project Rotary Doctors Nederland
MUNDIKA Locatiebeschrijving Het Mundika project van de Rotary Doctors Nederland (RDN) is gelegen in het uiterste westen van Kenia, pal tegen de Oegandese grens. Het project bevindt zich 18 km ten zuiden van de grensplaats Busia waar het District Hospital (DH) zich bevindt. We hebben een comfortabel huis. Een aantal watervoorzieningsproblemen behoeven nog aandacht. Personele ondersteuning Er zijn een goede betrouwbare houseboy, Protus, en een betrouwbaar rijdende chauffeur, Jonathan. Beiden worden betaald door de RDN. Er is een ter zake kundige nurse, Alfred, betaald door de Keniaanse overheid en een door 2 Rotary clubs betaalde, gekwalificeerde lab woman/councellor, die op locatie eenvoudig laboratorium onderzoek doet en voorlichting geeft. Dit betreft o.a. family planning, hygiëne, gezonde voeding en seksuele ziekten (o.a. AIDS). Daarnaast is geregeld, dat ze in een centraal, t.o.v. ons werkgebied, gelegen dependance van het DH in Matayos goed privé kan counselen en alle benodigde testen in het laboratorium kan doen in het ”voluntary councelling and testing centre”(VCT), in samenwerking met het DH en “Medicos Sin Fronteras”. Werkzaamheden Met een 4-wheel drive jeep rijden we 5 dagen per week naar een ander dorpje, waar de arts in een meestal lemen kerkje de patiënt nakijkt, waar eventueel laboratorium onderzoek wordt gedaan. Nadat de diagnose is gesteld, wordt de patiënt voor medicatie verwezen naar de nurse, die ook voorlichting over het gebruik geeft. Het kan ook zijn, dat de patiënt voor voorlichting naar de counselor wordt gestuurd, die de patiënt naar haar spreekuur in het VCT kan verwijzen. Daarnaast hebben we ons preventieve werk uitgebreid door voor een zeer gering bedrag muskietennetten te verstrekken, die 4 jaar gepre-impregneerd zijn. Vooral de lokale bevolking, maar ook alle overheden op locaal, districts en gouvernementeel niveau zijn zeer blij met onze aanwezigheid en ons werk voor de minst bedeelden in dit arme gebied.
Verslag door Paul en Geraldine Verheijden From: swiftkenya Sent: Friday, August 27, 2010 1:46 PM To: Subject: Out of Kenya Habari zenu nyote De eerste weken van ons verblijf in Lwanya zit er inmiddels op en hebben nu al een onuitwisbare indruk achter gelaten. Je beseft dat het schandelijk ongelijk verdeeld is in de wereld. Desondanks toont haast iedereen een enorme levenslust en vrolijkheid bij dat vrijwel niets dat zij hebben. Het vertrek uit Nairobi met 'n binnenlandse vlucht ging gepaard met uren vertraging. Gelukkig toch heelhuids in Kisumu aangekomen, waar we opgehaald werden door Jonathan de driver, die ondertussen "wortel had staan schieten", maar wel extra blij leek ons te zien. Kisumu is na Nairobi en Mombassa de grootste plaats in Kenia en de belangrijkste stad aan het Victoriameer dat een oppervlakte beslaat van rond de 70.000 m2 en zich uitstrekt over de grenzen van Tanzania en Uganda. Tijdens de rit door de stad, waar je gelijk een overdosis aan zintuiglijke prikkels krijgt, vertelde Jonathan, dat de markt waar wij deels langs reden een van de kleurrijkste en grootste van West Kenia is en het Kisumu museum vermoedelijk het beste provinciale museum van het land is. Na geproefd te hebben van 'n stukje stad met zijn geuren, kleuren, geluiden, het overal krioelen van mensen, staand, liggend zittend, etend, drinkend, pratend, lachend, te voet, per fiets, per boda boda, in auto's of matatu’s (= kleine busjes die 14 personen + bagage mogen vervoeren, dit altijd overschrijden en regelmatig aangehouden worden om bekeurd te worden, . . . . en ''ondanks het referendum'' toch nog steeds met smeergeld afkopen). In onze ogen zijn het bommetjes op wielen, echt levens gevaarlijk. Kisumu een vitale stad, toch waren we blij er uit te zijn. Eenmaal op de ''high-way'' met zijn ongenadige diepe pot-holes, genieten we van de omgeving. Het landschap is licht glooiend en gevarieerd begroeid met vnl. acacia’s en doornstruiken. Zomaar uit het niets doemen in het landschap enorme keien op met 'n doorsnee van 1-3 mtr. Heel onverwacht en fascinerend. Langs de weg zie je spelende kinderen, die naar het lijkt blij zijn. Vrouwen die eindeloos moeten lopen om water te halen, brandhout te sprokkelen en dat vervolgens op hun hoofd langs de rode stoffige weg terug dragen. Mannen die het nog steeds nodig vinden om met 'n stuk touw of stok hun schamele schonkige koeien slaan, omdat ze naar hun idee te langzaam vooruit komen. Het lijkt op 'n soort van macho gedrag.
Verslag door Paul en Geraldine Verheijden
Tientallen, van "stevige" takken gemaakte, kraampjes waar vrouwen en/of kinderen wat fruit, groente e.d. met zorg hebben uitgestald voor verkoop. Vrouwen die eindeloos op hun hurken maïskolven op 'n vuurkorfje roosteren en voor weinig verkopen. Met pikhouwelen de grond bewerken schijnt ook in deze streek vnl. vrouwenwerk te zijn, met uitzondering van enkele jonge mannen/jongens. Men zegt in Kenia dat de mannen de verantwoordelijkheid dragen, de vrouwen dragen echter de last van het dagelijks bestaan in alle toonaarden! Na ongeveer 2 uur rijden werden we door Jonathan attent gemaakt op een wereldbol aan de kant van de weg. Op dat moment passeerden we de equator en vonden dat best wel een gedenkwaardig moment. Zomer en winter is het 12 uur dag en 12 uur nacht. Tegen vieren kwamen we op onze bestemming aan en werden hartelijk door Hankees (onze voorganger) en Protus de houseboy ontvangen. Omdat we vorig jaar hier 'n nacht gelogeerd hebben, wisten we hoe het huis er uit zag. Vergeleken bij Kimilily, is dit een paleis. Goed onderhouden tuin en 'n prachtige grote waranda aan drie kanten van het huis, waar Paul na het werk geniet van de, door Jules Coppen gedoneerde, sigaren. Toch heeft het huis zowel binnen als buiten door de tand des tijds zijn sporen achter gelaten. Het ligt niet in de aard van de Keniaan om dingen die kapot gaan te repareren en daaruit vloeiende verval te herstellen. Het is een mentaliteit waaraan je weer even moet wennen. Het enige echte probleem is de watervoorziening. Al 4 maanden geen stromend water. Dagelijks sjouwt Protus met volle jerrycans water. We moeten er daarom extra zuinig mee zijn. Spaarzaam douchen, staand in een teil, zodat je met het opgevangen douchewater het toilet na 1 dag door kan spoelen. 's-Avonds afscheid genomen van Hankees, omdat hij de volgende dag voor dag en dauw vertrekt. Zondag na ontbijt heeft Paul zichzelf geïnformeerd over alle lopende zaken en afspraken, ter voorbereiding op de komende weken, die er als volgt uit zien: Maandag: spreekuur in Mundika. Een oud verlaten schoolgebouwtje met de meeste privacy. Sober maar voldoet. Dinsdag: spreekuur in Myafwa. Een health center, "groot woord voor weinig". Het gebouwtje wordt door een zekere Mr. Cotton beheerd, die daar een soort EHBO uitoefent. Zelf heeft hij ook een business. Hij leert weesmeisjes werken op handnaaimachines. De stof om te oefenen is door de RDN aangeboden. Buiten wordt er iedere dinsdag een afdak van zeildoek gecreëerd, waaronder de intake plaats vindt, baby's en kinderen tot ongeveer 2 jaar worden gewogen in een hangende weegschaal en de medicijnen worden uitgegeven. Tevens zit iedereen uit de zon en als het regent zit je lekker droog. Woensdag: spreekuur in Malwakari in een kamertje van 2,5 x 2,5 m van een kerkje zonder privacy. Onderzoekbank of wat er voor door moet gaan staat onder een raam, waar je een lap voor kan hangen. Een openstaande deur naar buiten completeert het geheel. De patiënten schijnt het niet te deren. Donderdag: Spreekuur in Bugengi in een kerkje. De dokter zit vóór een kruis en achter een in de grond gemetselde tafel, dat normaal dienst doet als altaar. Als daar geen zegen op rust! De ruimte wordt verdeeld met lappen voor het creëren van kamertjes, . . . . dus privacy! (Het is inmiddels 24 uur later. Terwijl ik gisteravond bezig was met deze mail, viel de stroom plots uit. Hoop van harte dat het vanavond wel lukt om te verzenden.)
Verslag door Paul en Geraldine Verheijden
Vrijdag: spreekuur in Buradi; in 'n uitbouwtje van 'n kerkje. De weg ernaar toe is fabelachtig. De jeep baant zich een weg tussen de bomen en de takken zwiepen listig om je heen. Opium voor je ogen zijn ook de traditionele hutten, die met de regelmaat van de klok zomaar ineens opdoemen. Uiteindelijk bereik je midden in de bush-bush een open plek, wat onze bestemming blijkt te zijn en zitten we even later in een kleine ruimte van 'n kerkje. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat je op een ecologische camping terecht bent gekomen. De laatste drie locaties hebben geen van allen een cementen vloer. Je zit gewoon op aangestampte terracotta aarde; wat ook zijn voordelen heeft. Plas, bloed of wat dan ook verdwijnt in de grond, daar kraait verder geen haan naar. Lekker fris! Wat betreft de spreekuren: voldoende belangstelling. Gemiddeld 80 patiënten per dag, waarvan 50% adults en 50% children. Door de droge tijd is er duidelijk minder malaria. Bijna alle ouderen hebben “age problems”: voornamelijk artrose en hopen dat de mzungu daktari (de witte dokter) ze weer vitaal kan maken. Elke keer moet je ze weer met een teleurstelling confronteren, wat niet zo eenvoudig is. Ondanks alle uitleg en volledig onderzoek, verwachten ze toch een antibiotica kuur. Voor ons is deze reactie geen verrassing meer. Regelmatig, na het afsluiten van een consult, komen volwassen patiënten heel bescheiden met 'n klacht over hun "private part". Vaak is de diagnose een SOA (seksueel overdraagbare aandoening), waardoor het hele carrousel gestart wordt met een verwijzing naar het V.C.T. (Voluntary Counseling and Testing), waar ze op alle SOA’s worden getest; o.a. HIV; indien mogelijk met partner. Deze klinieken vallen onder de verantwoordelijkheid van het Ministry of Health. Is er echter een verdenking op HIV, dan wordt de patiënt wel bij ons getest en bij positief resultaat verwezen naar de C.C.C. ( Comprehensive Care Centre). Opvallend is, dat jonge kinderen zich veel gemakkelijker laten onderzoeken dan wij in Nederland gewend waren. Met weinig weerstand laten ze zich over het algemeen na kijken, hoe ziek ze soms ook zijn. Ook het slikken van tabletten vanaf anderhalf jaar gaat probleemloos. De toiletten zijn op alle locaties een "bush toilet" en zijn in één woord verschrikkelijk. Je kan het zo lang mogelijk uit stellen, toch zal je er gebruik van moeten maken. Automatisch hou je je adem in, als je naar binnen gaat. Met een hand hou ik het meegenomen toiletpapier tegen mijn neus en mond en met mijn andere hand sla ik vliegen of wat er op lijkt weg. Alle wanden zijn zwart gespikkeld door de massa's vliegen en rondom het gat in de vloer, vind je alles wat bij ons thuis in het toilet behoort.
Verslag door Paul en Geraldine Verheijden
Een minder leuk aspect is dat we 's-nachts al twee keer zijn lastig gevallen. De eerste keer via ons slaapkamerraam, wat bij nader inzien niet goed was afgesloten. Alle ramen zijn beveiligd met tralies, toch heeft de dief het voor elkaar gekregen met zijn hand erdoor heen te wringen, vitrage en gordijn opzij te schuiven en spullen binnen zijn handbereik naar buiten te slepen, waaronder het elektrisch scheerapparaat van Paul, die zich een week niet heeft kunnen scheren. Hier is een nieuw scheerapparaat niet direct voor handen. Enfin, ik werd wakker, omdat de dief met een zaklamp in mijn gezicht scheen. Schrok me rot en wekte Paul, die onmiddellijk in actie kwam. De dief had zich echter al snel uit de voeten gemaakt. De volgende ochtend zag ik dat hij ook via het keukenraam binnen had willen komen. Een week later werd opnieuw een indringer, rond middernacht, slepend met onze gasfles door de houseboy verrast, die hem gewapend met “bush knife” achterna ging en hem, naar zijn zeggen, een forse houw in zijn nek heeft gegeven. Omdat hij struikelde, kon hij zijn werk niet af maken, namelijk "killen"! Achteraf gezien ben ik blij dat het zo is afgelopen. In Kenia mag je onder deze omstandigheid voor eigen rechter spelen. Bij de lokale politie is aangifte gedaan, waarna twee maal sporenonderzoek. Veel geschreeuw, weinig wol. Sindsdien slapen we met ramen en deuren goed vergrendeld. Het is wel benauwd, overdag ventileren we extra. (Ook gisteravond lukte het wederom niet om deze brief te zenden. Vandaag hebben we daar alle tijd voor, omdat het een “public holiday” is. Een historische dag, omdat de president Kibaki en vice president Odinga hun handtekening onder de nieuwe grondwet hebben gezet.) Kwa heri nyote (goodbye to all of you); groet van Paul en Geraldine.
