GOOCHELTOEREN --I 1'1 " PI ANDERE SPELEN

MUISELIJ:&\

VERMAAK

»

2

ANDERE SPELEN.

I 2

PI ï PI

"

en

PI

:u

PI

C EN Z

1'1

Z

rn

JJ

m

o

--I

r

rn

I

(J

o o

G)

GOOCHELTOEREN

VERDWI.J:\'ING VAN EE;'; DAME.

(Zie blz. ij)

GOOCHELTOEREN EN

ANDERE SPELEN NAAH

JAN SAKS, en ander kunstenaren, OPGETEEKEND EN UITGELEGD DOOR

A.=J. WITTERYCK.

I DERDE UITGAVE.

TOT NUT EN VERMAAK.

Jonge lieden moeten werken; immers hij, die in de lente van zijn leven geen goed zaad verspreidt, zal slechts onkruid maaien, als de herfst zal aangebroken zijn; hij zal het lot ondergaan van den krekel uit de fabel en dan ... wee hem! - Te laat zal hij klagen. Nogtans de boog moet niet altijd gespannen zijn; de jonkheid moet zich ook vermaken: Een goede ontspanning verkwikt het lichaam, scherpt den geest en zet aan tot ernstig werk. Gelukkig de jongeling, die het geheim bezit zijn tijd tusschen werk en vermaak wijselijk te verdeelen! Een der edelste en nuttigste vennaken is zonder twijfel dat, hetwelk de kunst ons verschaft. Onze « Goocheltoeren en andere spelen» hebben ten doel den tevens met nuttige nultige kennissen te verrijken; geest op te beuren en teyens wij dragen ze aan de leerlustige jeugd op; zij zullen haar welkom zijn gedurende de lange winteravonden winterayonden en ook op de rustdagen, wanneer het weder niet toelaat zich in de open lucht te vermaken. Werkt naarstig, beste vrinden, Vermaakt Il ook maar goed, Dan .Zlllt ge later vinden Een rijken overvloed.

I J.<:IGENDOM

VAN DEN SCHRIJVEIL

I

GOOcholtoofen on andOfO Spoion.

Verdwijning van een Dame.

Op 11('1 10011('(>1 plaatst (,Pil kleine tent, die h('l loon('e! plaal sI men ('en Vt,('U' en achl PI' gesIot,en achll:'l' g'eslot.en is, doch aan beidt· beidt, zijden 0lwn, zood al ml'u 1'1' kan doorloopt'n, en de persoon, dil' PI' doodoopt, voor een oog(mblik voor het oog dpr df'r l(wscilouw('l's tUl'SChOlIW('I'S verdwijnt. verd"wijnt. Dan verschijnt een damp "11 Ha haal' ('en ganschl' ganschl:' ref~ks stalmeesters, die ancn dool' d(' allen dl' l('nl ]oopen. Al de stalm('('sters slallI}('('sters komen ul'ni,""w uit d(' t('I11 t('ul 1<' h' voorschijn, de dame alleen Upnll""W blijft acht(·I' t(~n1 omver aehl('I' ... .\h·n '\h'n werpt ,verpt de lenl OlllY('1' en nergens is zij nwer 1(' vind(,ll. uwer I" vindl'll. ('I' g('lwllrd dl' eerste; zoo\Vat is 1'1' g'l'lwllrd "I - De danw dauw is de haast zij in de d(' tpnt h'nt komt, 1t rekt. zij zich achteruit en hegint dp d(-' hoyenld('('dprcn hovenldpederen af te leggen, die alle uit uit licht<· stof licht<, slof gemaakl gemaald zijn, en door de haal' volgende stalmeestel's stnk voor stuk verborgen worden en mf'dygenoIllen; als d(' lllPdygenoIllen; de laatste stahneesl('l' stahneesl(')' dool' d(~ tent tenl g('loo}leI1is, g(']oopf'n is, slaal slaal nu de dame - die werkelijk een v(~rklet'de 'was - gereed om de reeks v(~l'klet'de stalmpester stahueestcl' "was te volgpn. volgen. Daar lid volk er eerst niet aan dacht de slahll(jt"slel's stahl}(jt"slel's (' tpIJen, t(']Jen, bemerkt men het bedrog niet, en men gaapl bij die 'w(mderhare gaapl yan yerbazing' ycrbazing hij wonderhare Yf'rdwijning'. yt'l'dwijning. (Zie de plaat blz. 2).

()

üooc üOOC IlI:<~ LTOEREN

Het geheim van de rekenkunstenares. De vel'tooningcl1 vertooningcl1 met de wOll(lnl'bal'e rekenkllnstenan's verwekken steeds hij bij het hd volk de gTootSf<' gl'ootstp verh'lzing. verb'lzing. Met, ('en blinddoek vóór de oogen, lost IOH! zij de moeilijkste rekt'nknndige rekpnknndige vraagstukken op.

Achter haar rng worden grooLe bevvel'kingen up een zwart hord bord geschreven; - het volk zelf mag elp getallen opgeven; - de bewerking wordt in stilt(> stilte gemaakt, en cn zoohaaHt zoohaasl die voltooid is, vraagt men aan

E:=" ANDEHE

SPRLJ<]=".

7

dc geblinddoekte geblinddo(~kte yrOrfW de vrouw ,v('1ke ,,'(dke de uitkomst is, en telkens geeft zij deze naUWkf'lll'ig' nauwkf'urig' op. Om het geheim van dezen goocheltoer te verklaren, hebben wij gemeend el' (~r pen l('pkening l(>pkening van lt' (e moeten geven. Ziehier de verklaring: de '\vonderban' l'ekenares zit op midden het looneel tOOIH~d met den blinddoek vóór de oogen; op dpn voorgroJHt yoorgroJHt staat in df'n schijn sehijn een yoetbanl{je; voetbankje; doch daal' daar ligt het geheim. Dit schijnbaar voetbankje is open aan den achterkant en laat den h('1pcr, h(']per, die ('I' met het hoofd in zit, toe de getallen te zien, die op het bord geschreven "vordpu. word PIl. Hij heeft een verrespreker verresprekel' (teleplwoH) (telepIwon) vóór "zich; zich; ('U pn door middel daarvan daaI'Yan maakt hij dn getallen aan (h~ rekenares kenbaar. De draad vau vall den h~lephoon is ond!:'r den planken vlocr vloer verborgen en is vastgemaakt aan de rugleuning van den stoel; van daar loopt hij langs (h~ haal'tres van de wonderdocnster wonderdoenster en eindigt md een zeel' klein telephoontoestel, dat onder den hlindzeer doek en rechtover het oor del' rekenares verborgen is. iR.

Zou hel nu gebeuren, dat de rekenares het opgegeven antwoord niet duidelijk verstaat, dan hoeft hoefl zij slechts met den voet op een knop te drukken;

8

GOOGHELTOEREN

daardoor voelt haal' lw1p('" enn (~PI1 bol opz,,,dlen, Opz,Y(·l1el1, 'welken haar lwlp('" ,,~e]ken hij in de hand houdt, en dit, dil' vastgemaald is op hel einde der caoutehollchnis, die Hwt den knop in YPI'VPI'binding staat. Hel zal voldoende zijn onze twee plabescholl,Y(~n, om Olll klaar te h~ zien in dew deze WOIH1('1',volHh~r­ ten te beschOlnV('n, har(~ ha1'(~ zaak.

De kaarsen eter. Dl' goochdaar' vertooning. De goochelaar' .Jan Saks gaf eens (WilS een vertoon ing. Zijn knecht, geklt'('d als paljas of hansworst, kwanl op hetloOJwel, ('n Saks W'bood hem drie kaarsen, die ,vat wat kor 1I waren, door dool' nipuw(' nü'uwP h' v(wvangen. ,Jan hleef' el' nam' Hij gehoorzaamde dadelijk, en .Jan naar staan kijken om dl' aandacht van het volk ook op zijn knecht t(~ vpstigpn. vpstigen. Tol iedpl's iedpI's verwondering stak de knecht de korte (~indt'n (~inden in zijn mond en at ze smakelijk op. Saks VI'OPg hem wat dat heleekende. - « ({ 0 lÎtecskr, lÎteeskr, - sprak dl' knecht, - ik eel niets lieve)' dan l'oetroetkaarsell, 'I is jammer, dat h('l het lemmet (de pit) zoo n~rteel't. » moeilijk verteert. Ziehier het gelH-'im : ?\Ien had st ukken van groote appels gesneden in den vornl VOl'lll van kaarsen, en die op d(~ kandelaars geplaatst, met (~en stukje yan de kern ecnel' eener okkel'llOof okkül'llOOf er op. Men \\~t'd, wt'd, dat okkernoten goed branden.

EN ANDERE ANDEHE SPELEN.

n H

Zoo scheen Hansworst roet en pit te t.e eten en at eigenlijk niets dan lekkere h'kkere appels en noten. Met een CPB raap kan mcn Illen dit ook doen.

Hoe men kikvorschen in een kamer doet komen. De goochelaar gOOl'h('laar is gewoonlijk geldeed gekleed met een langen mallh·l; mantp]; welnu, ~\Y('lnll, onder olHler dien dj('n mantel hangt hij een linnen zak, dil' mei met kikyorselw]) kikvOl's~h('n gevuld geyuld is. Deze zak is zoo gt'maakt, gelllaakt, dal de dl' goochelaar slechts één draadje draadjt' los te 1(' Il'<'Idc(']) Il'('kk(,ll h(·('l't, heeft, om de kikvorschen do(>n nihvippCl1. uitwippen. er te doen DI'Z(' w('rd eens behendig gespeeld vóór Dl'ZI' grap werd ef'~ns zoo lH'hendig Lodewijk Lockwijk V, koning van Frankrijk,· Frankrijk, dal dat de goochelaar verplicht yerplicht was zijn geht'im te openbaren, wilde gC'hl'im Ie hij nic'l, ni('1, als tooy('rwal', tO()Y('naal', ]eyend levend H'l'brand n'l'brand ·\Yorden. ,vorden. (*)

Een drinkglas in drie maal aan stukken slaan. DI..' Dl' kllllslenaar kUJlsl('lwar houdt hondt ('('n ('('n glas gl
aau dl' vraag \Taag te yoldo('Il, voldo(,ll,

1110('1 lIJO(·t

]l1(,Il men

eerst perst hvee "vee lnaal maal

Cl Tooueraar, 1'ooucraar, [oovcrcs: [ooucres: ziedaar hoc die woorden in Vlaanderen gehoord worden; die vormen kompn komen best overeen met de overige woorden van de de· zelfde familie: tooueren, tooverllchtig, [ooperbeC/d, toouerkracht, tooveTlIclllig, touuel'becld, toovcrkl'acht, toouerkzlllst, toovcl'kllnst, enz. ; meer algemeen zegt men toovel/aar, /oournaal', loo/Jen{/(lrster, loovr/ll/arster, ioovenares, too/Jcnares,

10

nOOGHELT()EltEN

---------

~~----

zachtjes slaan, en un slechts sleehls de derde lllaal hard genoeg om hel glas te breken; nwn moet immel's immcl's het glas in drie maal aan stukken slaan.

Hoe men een aangeduid kaartblad uit een ei haalt. Ledig eenige I'n slede cenige eien'n eien'l1 1'11 sl('pk dool' hel gaatje van ieder ei, een goed g'(H~d opgcl'Old opgel'Old kaartblad, kan l'1h]ad, doch in elk ni (~i voor]weld. Sluit een zelfde blad, oY('l'al oY('ral klav(>l'zot, hij voor!we]d. alsdan dl' gaaljt's llwl pleister of m('1 witte V\Tas. Verberg in uw hand ('un lw('Y(~e1ll('id lw('Y(~e1]l('id kaurtblad('n kaartblad('n die juist de d<, zel zelfdl' fll(' zijn ab als dÎl~, dip, w('I1\:(· w(·lkl' in de eien'n nierpl1 zitten, - in dit geY .. l al1p hJad{'n, dil' kla\T('rzot Y(~rl)('d­ den. Toon als
E~ ANI>EIlE AN"DEHE SPELEN. EN

11

De Indische mand. Onder de Hlerkwaardigste y{'rtooningen, die door
12

GOOCHELTOEREN

weggelaten om den uitleg beter t.e doen begrijpen) ; deze mand is voorzien van een dubbelen beweegbaren bodem A C en C B,waarvan B, waarvan de beweging geschiedt rond C.

Om het kind te doen Y(lrdwijlll'n, sluit men eel'sthet deksel, dan draait men de mand ov(']' over naar het volk. (A-fbeelding 2.) De bodem C B neemt geen deel in deze beweging; het deel ..it 4 C, dat hier door een witte lijn aangeduid is, blijft ook staan. Hel deksclJder mand sluit op de bllitpnzijd(' buitpnzijdp van het deel .4 A. C, dat mededraait rond C. pn nu de bodt'lll d(~r mand wordt.

EN ANDERE SPELEN.

13

Nu N u drukt de Indiaan een knie op de mand om ze beter te kunnen sluiten met den riem, en van dit oogenblik maakt het kind gebruik om zich onder den langen mantel van den goochelaar te verberS'(·n. verberg't·n. Onder hèt sluiten sluiten van den riem, draait de goochelaar de mand opnieuw, zooals ze eprst. epl'sl. st stond, ond, en de bodem C B, waarop het kind lag', lag, 'wordt wordt ook gesloten geslott'n tegen het deel A C. - De t:oov(~naar plaatst zich nu met den rug yan het tooncel, rug' tegen de d(~ schermen "au tooneel, en, op dit oogenblik ontsnapt het kind van onder zijn mant.el. mantel. Thans neemt de goochelaat· goochelam' een zwaard pn doorsteekt de mand, juist op de plaats waar van binnen .een spons met roode verf vastgemaakt is. Terwijl het volk yolk nw\ nwt verbazing' verbazing lwl lwt van yan bloed druipende zwaard ziet in de hoog'lp heffen, komt de knaap langs dpn anderen ander('n lwnl, kanl, luid jubelend en pn (lansend op 111'1 111'1 ton toncpl. epI.

Het geheim van de onzichtbare vrouw. In een goed verlich\.(· verlicht.(· kamer hang't een kofh·rt.je, kofh·rtje, Ult·\, Ult·1, viel' kettingen aan het plafond vastgemaakt, mi. vier eli op .een afstand van 15 centimo van den muur verwijderd. Dat koffertje is voorzien van een glasruit, g'lasruit, opdat men zich kunne overtuigen, dat het ledig is; een koperen spreektrechter is er aan gehecht. Hel Het gansche gansc11e toes\;(·l tocstPl is van een afschutsel omringd. clpn sIH'pektrechter, S}ll'('pktl'echter, aanstonds Vraagt men iets in den aanstondA krijgt men antwoord.

14

CWOCHELTOEREN (iOOCHJ<~LTOEREN

Toont men iets vóór het glasruitje van den koffer, en vraagt men den naam van het getoonde voorwerp,

men krijgt ook het juiste antwoord; zelfs voelt men den adem der onzichtbare vrouw uit den spreektrechter komen.

EN BN ANllEHE ANlmHE SPELEN.

15

Wonderbaar, nietwaar ? .. Ook heeft deze vertooning onder het bijgeloovig volk aanleiding gegeven tot de tooverachtigste veronderstellingen. De plaat, welke wij hier ter verklaring s'eveü, geven, is het nauwkeurig namaaksel eener oude gravuur. Onder die gravuur gravnur staan de volgende uitleggingen, welke wij getrouw wedergeven: .4. A.. V Vrouw, rouw, die voor onzichtbaar gehouden wor
16

GOOCHELTOEREN

,,'aar de zoogenoemde onzichtbare G. Bovenkamer, "raar vrouw 'TOU w verborgen is. g'emetseld is. H. Muur, waarin de spreekbuis gemetseld Wij denken, dat d(' dl' lezer, bij een aandachtige J)(jschouwing der plaat, deze eenvolHlige, eenv(mdigp, doch in den d(~n schijn hoogst wondt'rbare Y('rtooning zal begrijp(~Il. begrijpPIl. wonderbare vl'l·tooning

Het ei van Colombus. Eenieder wpet, Colomblls een up zijn punt weet, hoe Colombus e('n ei op plaatste door de schaal eyen even in te deuken. Dit kunt gij beter doen, als ge "wilt, wilt, en de t()('schouwprs toesell(HnY(~I'S ten hoogste verbazen. Het ei, dat ik 1I aanbied, zal altijd op zijn punt staan, niettegènstaande al dl' pogingc'n, welke men aanwendt, om het een and"c~]'(' all(rc~r(' richting te doen nemen. Ziehipr, hoe gij daartoe dü'ut Ziehier, dient tp te w('rk wprk lp te gaan: Maak een kleine opening aan hel éiikste het opening schietlood vallen. Houd nu het ei, met de opening' heel water. naar boven, gedurende eenige minuten in heel Daardoor zal de bougiestof smelten ; dan laat men het ei verkoelen, immer in de zelfde riehling' richting' ;. al zoo alzoo elkander Jdeyen ende sfolwl'pe zullen de bolletjes aan elkandpr klenm en de sdwrpe

EX AnIH';ln;

~l'J';LI';n.

17

punt di-e in het vervolg altijd alt ijd naar plInt van het ei vllllen, vullen, die onder zal keeren. Sluit nu zorgvuldig, door dool' middel van pleisler, pleister, de kleine opening, welke gij in hel het ei gemaakt hebl gemaakt hebt en steek het in uw zak. Op het oogenblik, dat gij het het kunstje wilt uitvoeren, toon eerst een gI'WOO]1 ei en pn laat ermede de zaak beproeven. beproeyen. Verloren gt'woon Verlol'cn moeitp ! Yenyissel 1I1Ot'ih' Verwissel het nu behendig met uw bereid ei (~i I~n {~n plaats het, hé, schijnbaar al zoekend, op zijn punt. (; (~ro/)t root zal de verbazing zijn.

Het bakken van een eiertaart in een hoed. DI' goochelaars zeggen soms, dat zij een eiertaart eiel'taart bakk('n in een hoed. Men ziet ze de eieren breken en er ('1' dl'n d('n inhoud inhond van in een hoed werpen. Dan houden houdtm zij dien hoed HWI' yoor eenige oogenblikken, oogenb1ikken, hem z(~el' ze(~r rap })e\ycgende, b(',,'cgende, over oyer de vlam eener kaars, en, bijna aanstonds aanslo])(ls doen zij er el' een warme-"welgebakken wal'me- \yelgehakken eicl'eipl'taad laart uil uit }'ollen. ro]]t'll. (;ploof (~('loof niet, dat die taart daar daal' op zulk een klein kl(~in vUllr ',1111' ('rl ('U in zoo korten tijd gebakken wordt. wordt hehendig behendig in den De taart, gereed gebakken, 'wordt hOl'd dam: de goochelaar op een verhooging hOf'd g'plpgd g'('legd eu, en, daar staal, slaal, ]wlIlcrkt JWllwrkt men het niet. De eieren, welke hij Jm'/>kt hrf'l'kt ('n pn in den hoed schijnt te ,verpen, werpen, zijn ledig; doch,
'18

HOO(; HEI :nm HEN HOO(:HELTOEnEN

De doorboorde hoed.

De gooehelaars leenen süms soms den hoed van een der toeschouwers, en voeren er een menigte wondertoeschüuwers, hare kunsten mee uit, die doürgaans doorgaans zeer moeili.ik moeilijk te begri,jpen zi.in, begriJpen ziJn.

..

--

al

. -MiL· I .. . . .."

--~--~--------

--~--~-

...

~~.~~~==~~~===-

A qn_~_ '}---

H

5&b

I

Nauvvclijks heeft de zoogenoemde zoogenoemclc tOOYl'na
E:'\ E:-.l

A:'\J)EHE A:-.lDEHE SPELE:'\. SPELE:-.l.

19

yinger: hij is gemaakt of Bezie dd('n .. n yingee: g(~lllaakt van honl houlof karton, en eon een scherpe naald is er aan bevestigd. beyestigd. Do [)(" goochelaar verbergt den houten vinger in zijn linker guochelaar linkpr hand, en steekt de naald door den hoed, welkt'n welkpn hi,t hi.t Hwi met de binnenzijde naar de toeschouwers toeschOllwen; gelwel'd gek('f'rd houdt. Dan steekt hij den wijsvinger del' l'ech~(,l" rechkl" hand vouruit Ie ,yill('n vooruit en schijnt ermede den hoed te willt'n doorboren; doch hij neemt van binnen de cl(· naald van den vinger yingel' en doet dezenbe"wegen, dezen .bewegen , tenyij tenvijlI hij nu den bovenkant van den hoed naar hel het volk ,~olk richt. De vinger, die nu langs alle kanten draait en k('('rt, schijnt ·werkelijk keprt, werkelijk die van den goochelaar te ZIJn. 1Ien }Ien gaat op de zelfde wijze 1(' lp werk met de tooYC'rtoon~l'­ ('()('de, lwt r()(~d(', ht't ei, het geldstuk, ge1dstuk, enz.

Evenwichtsproefneming. Hoe men een glas water doet danse1t. dansen. ~Icn Ilesschen van gelijke Men nc('nü neemt twee Lwee flesschen gelijkt~ hoogte, wplke \\'('lke men stopt met mot een kurk, waarvan het bovenbon'ndeP}
20

G()OCHELTOEHEN

kurk rust, en dat de Jemmerloppen naar elkander ·wijzen, zonder cyenwel elkander aan te raken. N eeru nu de heide lemmertoppen tussehen tusschen den wijsyinger wijsyingel' en den duim del' linker hand, zoodanig

dat de messen waterpas hlijnm. Met de andere hand plaatst men een licht drinkglas, dat halfyol \-yater is, gelijkelijk op de twee lemmertoppnn. Na C('U wpinig zoekens, hetzij met de flessclH'n tot elkander lp naderen, hetzij met de hocyeellwid hoeyeellwid \-valer watcr in het lwt glas te yerminderen, zal Illen men er in slagen, het glas

EN ANDEHE SPELEX. SPELEN.

21:

t'ypnwicht fp hou~len, zonderop de meslemmers in ('vl'TI"wic1ü Xel'lll nu voorzichtig eenige de hulp der hand. Xel'm druppels water uit het glas en ('n lwt zal een weiniK weinig': rijzen en staan, zooals onze figuur het aantoont. Indien men nu een draad neemt, waaraan een klein gewicht (metalen knop, looden bolletje, of zoo iets) hangt, en dit gewicht je voorzichtig in het water laat, zal men bemerken, dat het glas met de meslemmers ook langzaam zinkt; zinkt ; nn trekt men den draad omhoog en het glas heft zich op, en schijnt te gehoorzamen aan den draad, welken men in de hand houdt. Indien men nu regelmatig de hand opheft en nederlaat, volgt het glas met de meslemmers die loodrechte beweging, alsof het aan den draad vastgemaakt ware, en het danst als een marionet.

Hoe men de deelen van een aan stukken gereden, lichaam opnieuw vereenigt en tot het leven terugroept. De treffendste, de wonderbaarste vertooning, diemen uitdenken kan, is wel de herstelling van een lichaam, dat door een treinongeval deerlijk verminkt en in verscheidene stukken gereden werd. De ongelukkige is in ácht stukken gesneden: de beenen, de billen, de armen, de romp en het hoofd, die zorgvul-dig opgeraapt en in een mand gelegd worden. Onnoodig hierbij te voegen dat, juist op het oogenblik

P I

I

Afbeelding I.

l~ l~

(l()()CH ETJr()EHK~

E); A);J)EHE SPELEN.

~3

uJlgeyal, d(' loon('('lsjlelm', vuo]' den dml verhel oJlgt'Yal, loon('('lsjlt'lel', dil' dit" Yuo)' Yerongeluk\(' lllod ongelukte lllOel dool'gaan, van yall het IOO1Wpl tOO1w('l vt'rdwijnt, yj'l'dwijnt, en dal lllPll v('l'sdH'id('ne mPll el' op lwt ,.;dfd(· ,.;dfd(' oogenblik dl' Y('l'sdH'id('ne dc('len van yall ('('n e('n houten of papil'n'll papi('l'{'n man mau op 'Yl'l'pt, yn'l'pt, die dC('len gek1el'd gekle('d is juist juisl als hij, ('Jl Pil dl' d(' z(·lfde z('lfde geslal1(' gl'slalt(· ('U Olll01llvang' lu·dl. yang lu'dl. Y('I'H)lg'l'llS, do()1' dl' d(' lIlacht , door dool' ('('11 looY('l'l!t>ks toow'l'heks V,1Il yau

Afbeelding 11.

afgestaan, gaal ('('n ('I'Jl!ooJl('('lspdc'r oV('rlo! v(']"tooll('('lspeh'r OY(']' lol (/(' d(' Y('I'rijzpnis y,m g'1',.;Pl. T(· di(,ll I'ind(' gaal hij op lipt yall ,.;ijn zijn g'(,";f'l. di('n ('in
~4

(;OOCHELTOEHE:"J

het hoofd. Dal Dat alles wordl vvordt langzaam gedaan, zoohel danig dat de toeschouwer de bewerking nauWkeurig' nauv,tkeurig' volgen kan. Het is dit toonee!, tooneel, dat onze gravuur (af'bccldill{1; (af'bccldinp: f) voorstelt op het oogenhlik oogenblik dat het hoofd geplaatst gepla,dst wordt. Daarna zal het ganseh opnieuw samengeslt>lde lichaam ('en een 'weinig weinig wankelen, alsof het zijn en~n­ wicht verloren had; men is verplicht het te OlHl(>Tond(>r'wicht steunen en 1c~ schoren, opdat hel niel ten gronde gTonde valle; op eens begint de H'lTl'Zene Y(,lTl'Zene te gaan en te spreken: het is de dil' lerllggelerugg'edf' ware loonf'elspelel', loonf'plspelel', die keerd keenl is. Ziehier nu, hoe de verwisseling geschied iR. Op de plaats waar de hersh'l1ing hersh>l1ing van het lichaam liellaam geschiedt, is de tooneelgrond uitgesneden in den vorm van een lichaam en al de deden, ov('reensl.('mmende ecn deelen, ovpreenslemml'nde met de beenen, de aruwn, arllwn, den romp en het hoofd, kunnen uitgenomen en ingl'zd ingpzd worden, juist gelijk de stukken van ('en (>en zOl'kspel. De hoekplaat (HlWr (HlZ(>r eerste afbeelding V(>rtoont dpn achterkant der schikeersle vprtoont king. De 'ware ware tooneelspeler tooneelspelel' staat staaf, achter de schermen, recht over dit nilgesnedl'n deel. Als de zoogenoemde toovenaar het eerste houten been aanbrengt, opent hij, die langs achter aehter staat, het deel dat er mede overeenkomt, het valsch been wordt langs achter weggenomen, en de tooneelspeler steekt zijn eig'en eigen been door de o)wning. De loeschouwert4. toeschouwert4. bemerken deze verwisseling vel'wisseling ni(,t, niet, want df' de wonderdoener plaatst zich zieh telkens derwijze, dat men er niets

EN

ANDERE

SPELEN.

')-

~;)

yan zien kan, en handelt hier met de grootste behendigheid. Zoo stelt de eigenlijke tooneelspeh'r zich (!I·el yoor def·l in de plaats Y.Ul yan het houten lichaam. Tij(kns Tijch'ns deze ]w",t'l'king he"'t'J'king is hij yoorzeker niet op zijn gemak, wan!' want hij moet telkens het ]}on'ndcel bon'ndüel Yêm zijn lichaam achteruit hellen, totdat alles Yêm alll'S gedaan i:-; ; ook is men mell yet'plichl yel'plichl hem door twee manIH'll manIH'n 1tee d()en onderst olldeJ'stemwll. eunen. (Zie at1Jeeiding at1Jeeid i lip; lIJ. ,\1:-; eindelijk het hoofd geplaatst is, en de YC'I'\'('1'Yangillg yollpdig, yolledig, moet hij gedurende ('enige oogt'nhlikken wankelen ell en :-;chijnhaar schijnbaar zijn eyt'llwicht eyenwicht Yel'yerlil·zen. lit·zeu. ~\ls deze "\ls eh,ze n'rlooning yerlooning door echte kunstenaren llituitg't'y()('rd wordt, is dp begoocheJing yolledig, zelfs y(lOl' Y(lOl' hen, die weten, hoe de zaak afgewerkt wordt.

Hoe men een gegeven kaartblad op den achterkant herkent. (lid ko1li(~ of (;it'1 op de dl' lafel een pen "'('Imp; weinig water, hipt', hil'r, komt· antII'!' yoclü, "Tijze, dat hel gezelschap an(\t'I' yoelü, doch op zlllke "'ijze, lwl niel ge~waar ge~waal' wordt. Hond Houd alsdan de kaart nwt (Ipil (lchh'rkant achh'rkanl naar II gekeerd, nepm den schijn aan ZI' ZP aandachtig te be'kijken bf'kijken en hond houd ze bon'n het hel yochl, yocht, derwijze datlwt dallwt kaartblad er el' in weerspipgeld weel'spipgeld wordt. Daar Daal' zult gij zien, welkt' kaart kaarl gij in handen hebt, (m ml g'ij :-;ehijnt :-;chijn1 dwars dool'
2fi

Ill)()CHELTOEHEN Ill)()CHELTOEHEN

Hoe men een koek in acht stukken verdeelt, met slechts drie maal te snijden. Jkgin H('gin met l'en kring in het lllidd('Jl midden Ie snijden. snijdt·n. (ie('r (iep/, llIl ('('n l'eTl snede door hoypn Baal' naar dool' ganseh gansch den koek yan boyen h!'lwr het middengedeelle ook yier uit den hllitenkring; lllen men heeft dus in 11<'1 111'1 gl'lwd gt'lH'd acht slukken.

Wonderbare verdwijning van een vrouw. LlIister Luister wat de dl' loeschouwers op het toonel'I tooncel ziell (} .. goochelaar doel aanbrengen: aanhrengen : een stm'l, gPbf'lll'('n gPbf'lll'('n:: d(' ('pn I'pn nieuwsblad nieuwshlad ('Tl een grootl'n, grookn, doch zeel' zeer lichten licht en zijden sjaal. Hij neemt het hel nieuwshIad, nieuwshiad, ontyouw(. het en sp),t'idl 11<'t l1<'t open op den ylour, ylocr, om den stoel, welken hij ('I' PI' op be,veer! (ie de plaatst, gansch af af' Ie Ic zonderen, zoo bew('('rI goochelaar. Deze voorbereiding gedaan zijnde, ziel UH'n p('n ('t'n yrouw op het tooneel 'TOUW to(meel komen: zij groet verscheideu(' vt'rscheidelH' malen de toeschouwers en gaat gaal op den stoel zill('ll. zitl('ll. 1)(~ goochelaar hedekt D(> bedekt ze thans zorgTuldig meI den sjaal, (Zie at'heeldiHg I) beginnende met hel hoofd ('n I'n eindigende met elP ImieiSn Imil'iSn ('l1 elP elp yoden; hij \'(')'"'ijderl zich alsdan eenig(' (x'nigp stappen, en 1dl: t(·II : « wijder!' (( é()/I, één, twee .... » en op het woord « drie, » verdwijnt de ((

E~

_\~J)]~IU~

:-;PELE=".

27

vruuw 'TOUW lllt'l Hwl den ::.;jaal, sjaal, nil'1s niet::.; ander::.; andei"s lel' It'i" plaats 1,t!Plld(", J;tI('nd(~ dan den stoel en het nieuwsblad (zie af'iJeeldillf:!." a(heeldillg IJ). lIJ. Dit is een der del' '\vOIHlt'rhaarsh' woncIerbaarst(· v('dooningen, vl'rtooningl'Jl, dil> di(~ lllen Pal·i.i~ llwn I'ertijds nm'tijds in de grool" gl'ooh' schouwhurgen schollwh\ll'gen van Parijs.

Afbeelding I. J.

kr('('g, "Us Als men g,,1 g(~tllige Londen Ie zien kreeg. uige is van d('I':(· d('z(~ verdwijning, slaat staat men verbaasd over ()n~r de '\vOlHlei"wondt'l'baI'(~ krachl van den hare kracht "an dnn kunst.enaar kllnslewwl' (m (~Il is llwn lll('n llitl'l'sl lIit('I'sl PIl

~

.......

-- --

...... "" ,..-, '-' ...... t"; ...... S :::: 0 N ,.. ,..... :::: ,-. =:l J. § .....

_.

Q

'-'

,-

.....

;.:;

'"'

=:l

-:

Q

:::,

~

N '":

",

""

'"'

'"'

::-::

,....

~

'":

--:

;<

....

J;

,-

J.

'""

6; ~

~

""

"

""

'-'

:::..

:-5

I

-"! -:

'"'"

'"'

J.

Q

'J~

.......

d

;<

§

=:l

C'O

;<

-:

,5

,-

"J]

'"' ,-.

~ ,-

i=I

'-"

r.

~, "

;!l.

~

,-

"

-

Q

:!:.

,-

~

'"'

:;

Clj Ji .-

"" ....

-L

"...

Q

'"'

~ ,..,

-: ,..

'"'

::::

T.

'"'

r.

-

.-

-

,.::

I"":

;:::

I"":

.....

;:::

~

~

,..

....

.;

,-",

T-

I"-

L

- :::...~-- -- --....... :3....-- ~ i _. ,.., -- - --- - -

,"J].

:S

,-

~

e-,

~

""

--:

;<

'"'

:::;..

-- ... Ji -

'"'

~

--:

;<

""

--:

-:

'":

~

~

.

:s

~

Q.

~

~

0"'

>-I)

)-

Afbeelding 11.

......

'-' ,-

r. i=I

0 -: iJQ

c-

-:

--.... c' 5 ~ ..- :::: --- ~-- -:S -, - c-- ......:5 a ~, -2--:::: ........ ,. :S ......

S ;<--: :5 ....... :::: crç

S 3'

."

.... J~

'"'

,.::

....

;::

t";

N

N

(-,

j

GO( I( al E LTOE I tE~ ,". ~

,..

..... ,""

~

-,..,

~

;::. .,-

.':::,""

L-'

00

28

"',

"

..... ei -:

C

::-::

-- --- ... ;:;...... ...... --.... -- --- ::--- ... -.... --- --... s. - =:l .""

::5

...... J: T. ,.:.

caoukllOUC en ('('n lang(' splt·pt IS ('1' 111 gemaakt. He1 h\;1(1 "'01'<11 g('legd op een yaldeur, op zulke wijzp da1 de splt,p1 ('B de yaldf'llr onder de nH"len del' \TOIIW kOIlH·Il. In den sjaal is ('PIl llitt-l'st Y;lIl

~

0-

....... ~ ..:.. ,.. :::.

~ ~, N r: ,.... ....

:::

IS

- ....... ...... § 3. -.... .... --..... -.... --- aj:S -...---- - -. ... -- - -_. '.' ... - :::: -." -... - -- --- 3'--", -- -...-- ....-- ----, -- ... - ....

Q

~

-"!

licht ijzcrcn sl('llingwel'k (m'/lwtlll'e) n~rborgen. Deze bijna onzich1hal'(' llu'1aaldradt'Il dragen den sjaal. Dc kllns1enaar maak1 ze hoycn 11('\ hoofd yast aan (-'(~n oIlzieh1bm'üll draad, die dool' ('(~n helper, boyen de yrou,y y('rborg(~n, ll(·prgeIa1('1l ,,·ord1.; yeryolgens doel hij de llldaaldl'aden he1H'ndig d('n yorm aall-

0

- - - - - - - - - - - - - - - - -------

EN AC'i"DERE SPELEN.

29

nemen del' yrouw, vrouw, dip, zoohaasl zij voor de oogen der toeschouwers verborgen is, zich laat laaf zinken door de spleet van het nieuwsblad en het valdenrken, dat langs onder geopend ·wordt. "vordt. Dt· De valdeur vald(>lu' ·wordt wordt aanstonds hersloten en hd het nieuwsblad neemt van zelf zijn vorige plooi aan. Dit alles gebeurt, terwijl de goochelaar aan het toedekken der del' vrouw werkt. Op hel. oogenblik dat de kunstenaar het woord « drie » uitspreekt, wordt de sjaal lllet met het stellingwerk, door middel van een onzichtbaren dntad, dl'aad, schielijk in de hoogte weggetrokken; t'r blijft dus niets over dan hel nieuwsblad en de stoel, zooals onze tweede afbe<,lding het aantoont. lwplding Men zou zeggen, dat de vrouw met den sjaal in één oogwenk als vernietigd wordt.

Paar en onpaar. LaaI Laat iemand in zijn ('('np t'l'np hand een paar paal' (even) en getal marbels, in zijn andere een onpaar (oneven) w'lal muntstukken of andere kleine voorwPl'pen nemen. Verzoek hem daarna de volgende lwwerkingen lwwel'kingen te doen in stilte : a) het getal bevat in de rechter hand vermpnigvermenigvuldigen met :3 ; IJ) het getal gelal der linker hand verllwlligvnldigen met 4; c) de twee verkregen proclukten produkten of uitkomsten samentellen.

;30

GOOCHELTOEREN GOOCHBLTOBREN

Vraag uu, of lwt })('kOlIWU hekollwn totaal een eeu even of een oneven getal is. Is de uitkomst even, ev(>n, dan houdt hij in de rechter hand een ('ven getal ('n natllur]ij]{ natllurlijl{ een eeu Olwv~n Ol1(>V~n in de êl1l(lnre. audnre. fs de uit uitkomst komst OlWH'n OlWH'U dan homlt hij in de recht(~r hand ('en l'en oneveu oneven ('U pn in de dl> ]inkpr link('l' hand ('('n e('n even nven g<,tal. gptal.

Zakdoek aan stukken gesneden en hersteld. D(, gooelwHoer ]wt'fl ..ds de grootste DI' vo]gend.. volgend .. goocheltoer lwpfl ste Rlt'('ds Y('l'wond(>ring v('I'wond(>ring gewpkt, pn t('lk('l1l11ah' t('lkl'l1l11ah' ik hem VOOI'l'ilp]de, Zl'g'1 .J. t'1t'lde, Zl'g't .1. Saks, hoo1'<1(' hoor(](' ik onder de toeschouwer::-; toeRchonwer~ zf'ggen: « Dil' Dip kan lll('('l' m('('I' dan pap (·Ipn. (·lpll. » Daarmede wilde llll'n ml'n nahmrJijk nahlllrJijk hedllidl'n, heduiden, dal ik Hw1 nwl den d('n duivel omging'. XII, aan aau derg('lijkl', derg(']ijk(', voor ('(:ln peu man van vau mijn vak, v](>iend(' vleiend(' laslnrlaa] last"t'faal was ik gewoon. Zi("]lÏ('l' di.. Zi("]lÏ('r dil' wondp)'harp wondp)'har(' yerfooning, v('rfooning, dool' mijn owIt·u vri("ud olHlpn vripud Saks z('lf zp]f v('rklaa v"rldaard I'cI : Ik nePlll roo(}('u zakdo('k, zakclo('k, die door net'lll ('('U e('u l'ooden dool' zijn eigeueigenaardige aardig(~ h]oellwn h]oellll'n gemakk('lijk gemakkdijk tp ]wrkemwn lWl'kelUlpn is. iR. Zond(w Zondor vPt'J mak('u, snijd ik hem in viel' of vpel Olllweg(~n tI' makl'n, lllel'1' llleer sl stukken, ukken, na ('('rsl ('('1'81 den schijn Rchiju aangenomen aangeuomen t(~ hehh(·n, goed dl' schil{ki~g zijn(:l)' bloemen ('n hebb('n, zijn(')' ('11 andere versi('riug'en op ft> tI' nwrken. nl<'rk(~n. Ik tr('k. tJ·('k. mijn miju monwpn mOllW(m verRiering'en omhoog, om 'Vl'] 'VI'] tI' ]at('n latpn zien, dat ik PI' geen aud(mm an(}(mm zakdol'k zakdm'k in verborgen hond. houd. Dan Jwem lH~em ik de stukktm stukkèn van den zakdoek en, na ze met een koordje stevig

EX E:\' Al\'DE AKnEHE RE

SI'ELEl\'. SPEL.EX.

;-n :H

Sêlllll'llgebonden J(~g ik Iwt )wt pakj(' pakj(~ op de sI, onder den hopd peu der locschol1wnrs. Ik lafel, hoed van nen del' toesehonw(~rs. ll(>('Ill ('en pistool, ('n, na ze lllpt pcn Ideinl' lw(>v(·('lne('Ill pislooI , Im, z(~ lllpt (,I~n kleilH' ho/,\"(·/'Iheid Jmskrl1it g'(')aden ln Iwhh('n, los ik, op tamelijk lwid buskruit gpladen t<~ hehhl'n, grooh'n groo11'n afstand, ('pn P(,11 schot schol in dl' d .. richl richting ing van vall d('Jl d(,11 h(wd. ikll1(>t lIitg(·sll·f·k1<· d('11 lWP111 ikllW1 llilgl'sII'Pld(' armen dl'n ho(·d. Daarna ]wem ho('d pakj(> on(]1'1' ond(>1' uit; hond op en haal er het hel pakje uil; ik ()]}Ihind onlhind 11<' ]wl1 koordj(' koordj(~ en dl' dJ' zakdo('k zakdoek kOlll1 komt gansch g,lJlseh 1wl'st lwl'sll·ld .. Jd (')) Pil ong('sehondl'll vool'schijn. ongeschonden tI' k voorschijn. "Tal :l('gt g'ij ('I' PI' van, l<'zpr, J(·z('l', is dal 'Yal zegt gij da1 nipl Bi(~1 \Yol\dl'l'baar? \yowh'l'haal'? Zoudl mannetjes Zoudt gij ook nid niet dn]lknn, d(~nken, dat da1 dl' zwal'l(' zwar1(' 11I;mne1jes ('1' <\(' hand in Ill'blwI1 JwblwIl "1? (-' 1' dl' (hll lwt. Spi'] sp(~1 op 1(· h('1 d('I't' 1\ , zal he1 hel \~ol­ Om gansch gallsch 111'1. I.. h(']d('rl'lI, Y(J]{[()(·nd(· z('gg'('n dal, in lw1IaJ' hd taf('lhlad, dO(']H](' zijn 11 u 1(' 1{' z('ggt'n .. lh]ad, jllist juist daar waar ik den d/'n ]l()('d ho(·d plaa1s, plaals, ('('n kl('in klpiu va]d('llrtj(~ vald('nrtjp is, en dal dal ('en ('(~n man, dil' dil> onder laf(·) v('rhorg('n v(,l'hol'g(>11 zit, ondl'r d(' dl' 1,d('] dit zoodl'a hij hoor1, hoor!, dal Iwl pislooI di1 d(,lIrtj(> d('m'lj(' (»))('1]~, 0l)('n~, zoodra da1 ik hl'l 11e(>1ll; \(>rvangl dPll d('1] in si st IIkkpll g(>S]wc!(']l zakdo('k zakdm>k ne('lIl; hij v('fyang'1 ukk('n g('sned('n dool' ('(>n an(}I'1'('ll, and('ren, dil' dit> jllisl lwdl (']l doo)' ('('n juist 11('1 h('1 z(>lfd(> zelfd(' uitzicht ui1zi('hllweft ('B ook ]}lPt zp)fd('.. kO()l'djP Il}('t ('nn (~('n ze]fd kOOl'dj(' tot>g('hond(,1\ IO('g'('how]"Jl is. Iktaf .. l van n gooch(')aal' DI' -tafd gooclH'laar is g('l\laakl g('lIlaak1 in dNl d(~n vorm V,lIl ('('n hak, ('n lll(>t ('('U (>(']1 taff~lkh'ed, lafelld('pd, vonll van ('pn (~n omhoord ])]('1 dat <1al101 lot aan den grond gronsdlOllwers IOlllkunlwn hijg('volg dp]1 verbol'ge]l ))(>I'SOOII nil'l g(>\vaal' npn bijgevolg d('u v(,Tborg'(~ll ])(,I'SOOl1 niel g('\vaar ,vorden. Soms ]aal laat de di> gooclw)aar g(>Y(>n door gooclwJaar dl']) dell za].ulod( zakdo(·k gpven doOI' een (h>r d(~z(> is ('('n zijnt>r makkers, makl{(>rs,
INHOUD.

BLADZ.

Verdwijning van een Dame. Het geheim van de rekenkunslenares rekenkunstenares De kaarseneter Hoe men kikvorschen in een kamer doet komen Een drinkglas in drie maal aan stukken SI~Wll Hoe men een aangeduid kaartblad uit een ei haalt De Indische mand Het Het geheim van de onzichtbare vrouw Het ei van Columbus. Het bakken van een eiertaart in een hoed De doorboorde hoed . Evenwichtsproefneming : Hoe men een glas water doet dansen . Hoe men de deelen deel en van een aan stukken gereden lichaam opnieuw vereenigt en tot het leven terugroept. Hoe men een gegeven kaartblad op den achterkant herkent . Hoe men een koek in acht stukken verdeelt, met slechts drie maal te snijden Wonderbare verdwijning van een vrouw. Paar en onpaar . Zakdoek aan stukken gesneden en hersteld

o'} ;} () 8 9 9 10

11

13

1(>

17 18 19 21 25 2fi 2f> 26 29 30

11 ~

~

ANDERE SPELEN. :2 •

PI

r

fT1

-C

en

fT1

:0

fT1

C

2

l>

'z"

2

1"1

:0

1"1

0

-I

ï

1"1

0 J:

0 0

G')

GOOCHELTOEREN

EN

Op dit oogenblik neemt onze profeet een nadenkende en geheimzinnige houding aan en plaatst den brief op zijn voorhoofd. (Zie blz. 6).

GOOCHELTOEREN EN

ANDERE SPELEN NAAH

JAN SAKS, en andere kunstenaren, OPGETEEKEND EN UITGELEGD DOOR

A.=J. WITTERYCK.

11 Ir DERDE UITGAVE.

EIJ BIJ

DEN SCHRIJVER SCHR.IJVER. STEEN BRUGGE.

1931.

TOT NUT EN VERMAAK.

Ter inleiding van ons cerste deel, dat in 19:;0 voor de derde maal herdrukt werd, wezen wij op de noodzakelijkheid werk met vermaak af te wisselen. Velen zoeken ontspanning in de cinema's of in het voldoen hunner leeswoede; maar zeg eens, is dat ontspanning '? Ik geloof het niet!. ... Zekeren avond bezocht ik een kleine familie; ik vond er: vader meL met een boek, moeder meL met een boek, hoek, de dochter met een boek ... Moeder zat te weenen ... en wat scheelde haflr? ham'? ... .. Niets dan dat de held van lwar hflflr verhaal yerhaal op jammerlijke wijze gestoryen was ... HeL verhaal was prachtig, zei de vrouw ... Ik nee111 toch nieL niet Het aan, dat zoo'n lezing wrkwikkend ycrkwikkend is. Eerlijk vermaak, wnarbij waarbij men in den huiselijken huiselijl,;en kring wcl wel eens de lachspieren laat laaI trillen, dnt dat noem ik ()ntspanning, en zoo'n vermaak verschflffen verschaffen onze « Goocheltoeren en andere Spelen i). Onze bedoeling werd begrepen door yelen i~ danrom daarom lieten wij ook dit dil tweede deellierdrukken en hopen cr er weldra een derde bij te voegen. yoegen.

De Schrijver.

I J.<:IGENDOM

VAN DEN SCHRIJVEIL

I

Goocheltoeren en andere Spelen. Het lezen van toegeplakte brieven. Bij de steeds aangroeiende behendigheid der goochelaars wordt het geheim der briefwisseling onmogelijk. Zie maar, onze goochelaar zal twaalf gesloten brieven lezen, zonder ze te openen, alleen door ze even op zijn voorhoofd te leggen. Is het niet wonderlijk? Neen, beste lezer, tot zelfs de wonderbaarste goocheltoeren houden op wonderbaar te zijn, zoodra men er het geheim van kent. Gesloten brieven lezen is niet moeilijker dan door nmur kijken! k(jken ! een nmuT' Op een schotel liggen twaalf potlooden, twaalf omslagen en twaalf gelijke bladen papier gereed. De blaadjes briefpapier moeten alle op de zelfde manier gevouwen zijn. Er wordt aan twaalf toeschouwers gevraagd, of zij een vraag of een spreekwoord of ook nog een kort briefje willen schrijven, doch dit laatste is slechts raadzaam, indien de goochelaar een zeer goed geheugen heeft. De kunstenaar verzoekt allen juist op de lijnen te schrijven, - om te vermijden, dat men in omgekeerde richting schrijft, - en de brieven te vouwen, zooals zij het waren, ze dan in den omslag te steken en dezen toe te plakken.

6

GOOCHELTOEREN

De goochelaar heeft een afspraak met een der aanwezigen, aan wien hij gezegd heeft, wat deze moet schrijven, en wien hij gelast heeft een klein merkteekentje aan den hoek van den omslag te maken, ten einde zijn brief uit de andere te kunnen herkennen. Als al de brieven gesloten zijn en in den schotel liggen, neemt neeml de goochelaar er eenen, om 't even welken, behalve dien met het merkteeken, merkleeken, welken hij tot het laatst moet laten liggen. Op dit oogenblik neemt onze profeet een nadenkende en geheimzinnige houding aan en plaatst den brief op zijn voorhoofd: « Men vraagt mij, zegt hij, hoeveel maal de zon grooter en zwaarder is dan de aarde; daarop zal ik antwoorden, dat grootte en zwaarte hier in "'t geheel niet het zelfde zijn. De zon is, indien ik mij niet vergis, 1,280,000 maal grooter en 1,325,000 maal zwaarder dan de aarde; laat ons zien, of ik goed gelezen heb. » Nu doet hij den brief open en leest met luider stemme: « :\fijnheer, ~Iijnheer, wees zoo· zoo goed mij te zeggen, hoeveel maal, enz. ; het is vvel wel zoo, ik heb dus goed het geschrift kunnen lezen dwars door den gesloten omslag. » Laat u hier niet bedriegen, beste Lezer. In plaats van den waren inhoud van den geopenden brief te lezen, heeft de goochelaar enkel de vraag gelezen, welke hij zijn medehelper gelast heeft op zijn brief te schrijven en terzelfdertijd neemt hij kennis van den brief van een toeschouwer. Aangezien het papier en de manier van vouwen,

E~

ANDEnE ANnETIE

RPELE~.

7

de richting van het geschrift, g('Rchrift, de afmetingen en de vorm der wit gebleven omslagen voO[' VOOl' alle brieven gelijk zijn, zoo zal hier niemand den goochelaar van bedrog verdenken, en deze neemt nu een tweeden brief, plaatst hem op zijn voorhoofd en leest er in, hetgeen hij zooëven in den voorgaanden vO()I'gaanden brief heeft gezien. Hij opent dezen brief onder voorwendsel voorvvendsel te zien, of hij juist gelezen heeft, doch eigenlijk om er den inhoud van te kennen, dien hij vervolgens in den derden brief zal lezen, en zoo gaat gaat. hij voort tot den twaalfden brief, die de eenige is, waarvan hij inderdaad den inhoud kent 7,onder zonder hem gezien te hebben, maal' maar ,vaarin waarin hij den elfden brief veinst te lezen. Gij begrijpt nu, niet waar, waarom, wanrom, ten ,vare ,"vare men een buitengewoon geheugen gehpugen bezat, men geen gepn lange brieven mag doen schrijven. Men moet ze immers in een oogwenk van buitpn buit('n kennen, om ze dan aanstonds in een anderen brief 1e lezen. Na de lezing der twaalf brieven, worden (h'ze deze alle in den schotel gemengd en ieder toeschouwer mag ze komen nazien, om zich te overtuigen, dat daar ... geen lJedrog bedrog is geschied!

Zonderlinge besnijding van een oranje. Onderstaande afbeelding, die gemaakt is naar een photographie, verbeeldt een besneden oranje. De twee helften der vrucht zijn enkel door strookjes der uitgesneden schil verbonden.

8

(WOCHELTOEHEX.• (i()OCHELT01~nEX

afb"clding toont aan, hoe hoc men snijden De tweede afbeelding moet om dit ,"vonderbaar uitwer'ksel uitwerksel te bekomen. Men neemt een gezonde oranje mel met gladde gelijkvormige

schil. Men besnijdt ze zooals aangeduid is in n r 1, dan achtervolgens zooals nrs :22 en:3 het afbeelden. Telkens maakt men met de punt van het mes de uitgesneden strookjes los. Eindelijk snijdt men in de andere richting (zie nrr 4) rond de oranje, zorg dragende

9

A~DERE SPELEN. EN A='l"DEHE

de 10sgesne
1

3

It

~

helften verdeelt. Dezl' ltt'lflen Deze laaïste laaiste be"Terking bewerking is ongetwijfeld de moeilijkste, doch met "valoefening \vat oefening zullen de liefhebbers cr el' spoedig in slagen. slagt'n.

Zonderlinge losmaking. Twee personen ~worden handen dool' III iddel van worden de hanch']1 middel een koordje samengebonden. D(~ lwol'(ljes De koordjes worden ...... -- .... kruiswijs over oyer elkander geslagen, op zulke ,~i. wijze dat de twee personen aan elkander '--n~ ,--,--"",,,"'" vastgemaakt zijn. (Zie ~' onze atlJeeldÏltfj). afheeldintj). Hoe kunnen zich nu die personen van elkander losmaken, zonder heL het koordje te ontknoopen onLknoopen of door te snijden? Laat het beproeven, en men zal de zaak onmogelijk achten; nogtans is het zeel' zeer eenvoudig: de puntlijn duidt aan, hoe men daartoe het koordje van den eenen persoon over de hand van den anderen moet trekken. Zoodra dit gedaan is, zijn beiden vrij. --="'="'~!--.Itlj~.

10

nO()UHELTOEHE)i nOOe HEI/rOE nE~

Hoe Jan Saks een stuk geld van onder een teljoor (een bord) neemt, zonder deze aan te raken. Hij !t'gol lpgt ('('n (,(,Il geldsluk olld('r ('en gdrseheidene wUOl'den nil, dl'(lail zijn rechter hand Yl'rscheidene malen l'ond mah'n rond de dl' leljoo!', teljoor, klopt mei uwl de linker linknr hand, ·waarin yall dc hclfde ,vaarde "waarin hij ('('n l'('n and('t' ande!' geldsluk geldstuk yall dl' zelfde waarde rust, cn geldstuk, alsuf hij eH y('rloont y('rtoont dan dillaalslp dil laatstl' gddslnk, Yf'l'borgt'll tafel, "waarop ,yaaro]> de tdjoor teljoor n'l'borgl'Il houdt, ond('I' OIHlt'r de lafd, wilde \yilde doen geloOyeIl, p;('lo()Y('n, dat 111'1 hel dwars duor dool' de lafel tafl'l gezonken mei Y('l'bazing y('rhazing de dC' gezoJlln'n is, is. De Olllstandet's UlllSl;md('rs Ilplllen IWllu'n lllel tpljoor Olll I" 1(' zic'Tl of hd het gddsluk teljoor op, om Zi"ll or w'Jdslllk \yerlwlijk ,'erd yerdWelwn 'YeIwn is, ('Il ('11 yan y;IH di dilt oogenblik oog('nbl ik lllaakt maakt Saks gebruik om hel geldsluk gehruik ge1dst 11k weg 1tee nelllt'Il. nellH'JI. Een ander amlel' ll('(,lllt IW('UtI dns dlls de le1jOOl' teljoor ('Tl ('n zoo hOO haall haalt .Jan, zouab bdoofd(', hd lipt gddslllk g'('ldst 11k er ('I' oud('r zooals hij beloufd", ond,,}' uiL, uit, zunder zonder zt'lf d(~ teljoor leljoor aan Ie zelf de te rakml. raken.

Hoe men een ei in een f1esch steekt, zonder zijn schaal te breken. Een (,i pi z01111('1' zoud(~l' ])I'{'k(,l1 CPII 111'8('11 bl'ekell in een n('sch lllet met kleine opening krijgen, schijnt PIl nugt,ans schijnl 0I111lOg't'lijk; olllllOgl'lijk; en nogt,ans is de zaak zeel' heet' eenvoudig. llWll daartue eenyoudig. Ziehi('r, Zie1tÏl'l', ho<' hoe men daartoe te werk gaat:

l<~N "~N

SPELl<~N, ANDERE SPELEN.

11

Leg een zeer zeel' versl'h yersdl pi ged gedlll't'nd(~ m'f'mln ~4 uren in een glas sterken azijn; de sehaal WOI'tU daardoor week, en zoo plooibmu' pn I'('kbaal', plooi baal' pil J'('kbaal', dal hel ei l'j zal kunnen z()()danig' dal. lwt gemakkeverdunnen en veJ'lt'llg'pJl, yeJ'lPllgPJl, zo()danig lijk in de fleselt fleseh zal zinkt'll, z;inkt'n. tleseh half gpvuld gpyuld mei Vooraf wordt wOl'dl d(' d(· tIcseh meI versch water, üJiders zou ]1('L (,i Ie hal'd h(\1'(1 op den bodem der ,va Lm', üüdel's hel (·i flesch vallen. vallen, Dool' in dat dal wal \Valel' el' 1(' t(, liggen, lWI'neemt lWl'neemt VOl'lll en zijn hardhet ei spoedig zijn Yt)()rgaandeit yool'gaandeil vorm heid, Daarna kan men hel heL watpI' uitgieten. heid. Iemand, die het geheim gelll'illl dezer kunst niet kent, zal hoogst verwQndel'd verw(lIlderd zijn epn cpn ei te zien in een flesch, met een opening waardoor hel sehijnbaar onmogelijk zinken kan.

Hoe men verscheidene voorwerpen uit een hoed te voorschijn haalt. Om uil uiL een hoed een zeel' zeer lang lint, daat'na een duif of uf een konijn te doen duen komen, heeft men geen bijzondere voorwerpen noch langdurige oefening noodig. De goochelaar hO-luH ho-lult op zijn burst borst verborgen onder zijn frak een rol papier, zooals men gebruikt bij het teleg!'aaftoestel telegraaftoestel van .Morse, Morse, en die zoo vast gesloten is, dat zij er uitziet als een houten schijf met een opening in 't midden. midden, Na den hoed in handen genomen te hebben, draait de goochelaar zich om en in minder minde!' dan één seconde bergt hij zijn rol ih den hoed. Ware de hoed een

12

UOUCHELTOEHEN

weinig [(' gr()o[, dan i~ is ('en ('tm kleine drukking drukking' op den t(· groot, buitenwalld Olll d(' de 1'01 op den buitenwand voldoende OUl dun bodem Ie houden; houd(~n; desnood~ dPSIloods spanl llH'1l Jll('Jl (~I' dit' in, duor duur een eun stukj(~ pa pi('I' dC' 1'01 en de d(' wanden \"
_.. « L'w hoed was waal'sehijnlijk weulIg te cc C"\v waarsehij nlij k ('en Wellllg

gn1oL, "'lijnheel', ~lijnheer, ,van! \"anl ik bemerk, dat dal gij er een groot, bandje papier in gelegd hebt, om um hem wat te Verkleinen? » \Taag, welke dl' de kunstenaar stelt en Ziedaar de vraag, meteen trekt hij uit den hoed het einde van het papiel' pap iel' in het hel midden der rol; (zie onze afbeelding,

.\:".'IlEnE SI'ELE:\'. E:\' .\XIlEHE SPELE:\'.

13

rechts, van })m'rll). hoven). Daarna 1\:(,(,l'l m('1 k(,(,l't hij den don hoed met de opening naar henedpIl, (:oie af1J. heneden, (zie afb. rechts ,'all ,'Oll Olulel) ondel) en lwt het papim', papier, door ]w1 reeds r('(~ds losdoOI' de zwaarte van "all lwt hangende uiteinde uileindp m!'degétrokken, mpdegëtl'Okl<en, vall yaH zond{'l' zoml<'r moeite en regelmatig naar hfmedell. beneden. Als het vallen yal1eIl hegint begint l(' 1(' YPl'h'agpn, Yert.ragen, hetgeen helg'nen doorgaans lwt wannpPl' er PI' twee derden van hel geval is, ,,'alllu'C'r afgeloopen zijn, keert afgl'loopen keerl de goochelaar den dpn hoed opnieuw met de dl' opening naar boyen, en lllel met de rechter hand trekt hij het linl lint zoo behendig uit den hoed, dat het in kringen zw(~dt zweeft en langzaam Jangzaammaar maar aanhoudend nederyalt; oll::e aflweldinp,). nedervalt ; (::ie (::;ir Ol/3e at1Jreldinp,). -Hel 'Het papier, dat uit den hoed gekomen is, grooten hoop, is" vormt vormt zoo'n groolen dat het onmogelijk schijnt zoo een pen aanzienlijke een 11iJed tp ]wTgen hergen:': dit dit doet doel ook de goochemassa in eenhoNll(' laar bemerken bemerken... Daarna draait dmait hij zidl zi(~h een weinig achter de tafel, grijpt een konijntjl' konijnljeen en slopt het in den hoed, zonder iellland hd zondpr dat iemand hel kan hemerken. bemerken. Intusschen wil hij beproeven, Intussehen beprnf'ven, zegt hij, of al dat papie!' opnieu papier opnieuw \Y in den hoed kan, en (m werkelijk \Y('rkelijk hij steekt er een hoPyeelheid in, doch cl' eenhot'veelheid doeh bekent welhaast, dat de zaak Ie t(' moeilijk is; iR; hij wf'rpt w('rpt het hl'1. papier opnieuw op den grond, pn als hij op het lll't punt is g'nmd, en den hoed aan dml d(~n (·igenaar nig('naar terug tel'llg' Ie tI' geven, veinst Vf~inst hij met yel'woIHl('ring te berrwrkf'n, dat el' ver'wondering' hemerkt'Jl, er nog een konijntje in zit zit ; tol lot g'l'oote grnotü verbazing der toeschouwers el' uil. sehouwers neemt hij hel hel beestje er uit. :l\1en l\Ten ziet, dat dal tooveren niet mopilijk mo('ilijk is; ik ben overtuigd, dat ieder lezer ]nzer reeds de eerste maal er cr in slagen zou.

14

nooCHELTOEHE~ nOOCHELTOEltE~

Alles beweegt. Het is bekend, dat klUl.<.;lenaal's, kunstenaars, '1; 't zij groote of kleine, oude of jonge, zieh ten allen tijde hebben doen begrijpen door dool' ]py(m]ooz(' l(wnnlooze wezens, w<,zens, en dat zij

bevelen deden gehoorzamen. deze aan hun minste hevelen Vandaag zal ik u daar een nieuwe nielHve proef van geven en daartoe voorwerpen gebruiken, die ik van aanwezigen zalleenen, om 11 u wel te overtuigen, dat niets is \Yoorbereid coorhereid geweest. ((cc Wilt \Vilt ge mij uw geldbeurs leenen, Mijnheer?

EX E~

.\XDEHE .\~DEnE

SI'ELE~. SPELE~.

1G

ZP op dil tafl'ltjr': tafpllj(': KOUl, I"om, kom, g(~ld­ » Ik w('rp werp ze kOllI, lid Ii('!' geldheursje, kom lllaar maar yooruil yt'pps ... - Zie yoorllil zon(],,!' zondPI' YI'('('S.,. maal', ho(~ hO(, ik gf'hoOl'zaallld maar, geho()['zaamd word ?~ ... .. lIi(']' Hint' is u,,' IlW geld terug, temg, ~Iijnheel', -'lijnlwel', ('n en gij kuul kllnl g(~l'\Ist g(~I'Ilst zijn; ik ])l'loof Iwloof u, dal uipl heimelijk zal ])PH'len, dat ik niet heYl'len, daL hel yan YlIk('1 gel(,I'IHl(· "indf'lijk ellke/ het hf'1 g"I('('lH]P YOOl'W('l'p zijn hand"n handl'n 1H'l'lIlI, IH'pml, op laf('l laf('1 "'('rpl w('rpl ('n (')1 voO\',,'prp in -zijn het 1)}('1 w(:nk ])('v(·('11 uwl dc de sh'm ('n pn (,(,Il PI'n ,,'(:nk ])py('('1I nad(~l' nader 1(' 11' kOnWIl. kOI1H'n. ~laar hetg('pn hetg('('n hij 11 nipl gnz('gd gpzt'gd 1)('1'1'1 gp ook u niel lH'dl en wal g" -'faal' Ilid r('('hlp\, h:md nit'l }wIlw!'kt benwl'kt ]w])l, Iwht, is, dal hij in d" d(' r('('hll'l' hand ('('u ('en h('1 Ililpind(' Y:lIl kl(·in bolletje was houdl, waal'in kl"in waarin Iwl uil"iwl(' Y;\ll ('en l'en zwarl zijdf'n zijdpn d!'aadj(' draadj(~ g('plakt g('plakl. zil. Dil. Dil dl',wdj<' dl'aadj" is omtt'enl HO cm. lang ('n hel and('\' and('I' f'ind(' pjnd!' 1'1' pn lwt "I' y,lll V:1Il is aan om!!'"nl d(~n ]woekhand van dl'n (](,11 goodH'laa\' d('n broekhand yan go()chl'laal' Y;lslg(·ma:lkl. yaslgl'llwakl. Hij 11<'nlllt neemt 11<'1 lwl voO\'w('rp Y()OI'W(,I'p aan lllel BH'I de link!']' I i nk(~l' halHl, hand, dopi dcwl het Yel'Y()lg'(~llS oV(,I'gaan kn \('n (~inde n~rYolg'(~ns naaI' naar Lip d(~ I'echl('\' t'ecltll'l' OY(\I'g'aan hel op lafeI te legg('n, Iwlgp('n zeel' Zf'PI' naluudijk na!llul'lijk tafel Ie Inggt>ll, Iwlg'l'(\n schijnt; doch aln)J'('ns ah'O\'(~IlS lwl Iwl voorw"t'p VOOl'w"rp los 11' t(~ laten, he('ft lwl holldjl' holl('\je was geplak\. gnplakL hedt hij aan (]('n d('n ondndwnt ondf'l'kanllwl Hij gaat zelfs zelf:-; zoo H'l' I'eiken, H'!' 11 II dl' d(' 1'('chlcl' rechter hand loc loe Ie reiken,

16

(iOOCHEL'I'OEHE:\" (i( )OCHELTOE HE~ •

waarin, tusselwn tussclwn den wijs- en middelvinger', het stukje was verborgen zit. Het is dus niet aan de woordpn woorden en wenken wcnken van den goochelaar, maar enkel aan hel het zijden draadje, dat ze medesleept, dat de verschillendf~ vcrschillende voorwerpen gehoorzamen.... Als de goochelaar een WeInIg WClnIg achteruit gaat, terwijl tenvijl hij integ8ndef'1 integ(mdeel het bovendeel des lichaams voorover huigt, buigt, als om het voorwerp te ge moet te gaan, dan draagt de gelijktijdigheid bewegingen veel hij lot de dezer twee verschillend!' verschillende hewegingen bij tot volledige begoocheling.

Omwisseling van een kaars en een zijden halsdoekje.

« Mijnheer, wil zoo goed zijn, een oogenblik aan de aanwezigen dit halsdoekje te toonen, dat ik in een dagblad wikkel; gij, kleine 'Tiend, vriend, houd die kaars vast, die ik uitdoof en in een ander dagblad wikkel. Ik geef aan de twee t'wee pakjes een zelfden vorm en een gelijke grootte grootte.. .:\'"n Xu zal ik met de punt mijner tooverroede het halsdoekje en de kaars van plaats doen veranderen. - Halsdoek, ga in het pakj(~ pakje der del' kaars, en gij, kaars, neem de plaats in van den '1 Is gedaan. Opent de pakjes, als '. 't II u halsdoek! 't belieft. - vVelnu, wat zegt ge ervan; is het nipt niet wonderbaar?? » wonderbaar Ziedaar weer een prachtig goocheltoertje, dat dat wonderbaar is door zijn eenv(mdigheid, eenvoudigheid, voor wie WIC er het geheim niet van kent.

E=" ANDEIlE SPELE:\'.

17

~wel erns eens vertooningen van gooe1H'ltoeren Hebt gij wel gooelwltoeren gegeven? - Zoo ja, dan hebt ge kunnen hemerken, hoe weinig de toesehOUWf'I'S toeschOUWf'I'S de mouwen der tO(WCnaars vertrouwen. \Vannper een voorwerp plotseling' plotseling n~l'dwijnt: « In zijn mOlrw! mouw! » roept men van alle v81'dwijnt: aJle kanten uit. Komt een ander voorwel'p schielijk voor den dag; « 't Komt uit zijn mouw! » l'Oepen in koor de verwaande en sleeht lipden ; de ernstige slecht opgevoede lieden; personpn perSOJl('n integendeel, al hadden zij nog eenig gegrond vel'1Iloeden, vCI'1Iloeden, zullen zieh zich wel wachten het gehcün kenbaar te maken en zoo aan anderen de begoocheling te ontnemen. Het is imnwrs in ele de het vermaak ve1'lnaak eener dergelijkf' dergdijkf' begoocheling zelve, dat hel vertooning bestaat. Zeer zelden nogtans zijn de mOUWf'n van ('pn ppn gooehelaar dienstig' tot lwt uitvoel'f'n van zijn goochelaar dezen dienstig ZIJn kunsten. Het is gemakkelijk 1e le begrijpen, hoe ho(~ stijf, hoe onhandig men el' zon uitzien, als men slechts gedurende korten lijd, een geldstuk, een appeJ of om 't even welk ander voorwerp in de mouw moest ophouden. Yandaagzlll1 gij e\'enwel pen uitzondering moeten maken en 101 de mouwen uw toevlllehi toevluchl nemen, voor de reis van het halsdoekje en df' de kaars. vVanneer de rechter hand het, zijden hals\V~mneer gij met -de doekje aan het volk yolk loont, zult gij in de linker mouw van uw vest een kaars houden van yan de zelfd(~ gl'ootte als die, welke in den kandelaar naast 11 staal staat 1(' k branden. brandf'n.

18

(]()()CHELTOE GOOCH.EI/l'()E HE.\"

'Vannef'l' \Vanncel' lwt hel haIHdo('kjf' halsd()('kjf' dOOl' dool' 1u" hel yolk \,o]k onderzochl oudcrz;oehl gij :1('111('1' IlW tafeltje terug, is gew()l'(len, keert kf'prt achlel' t.erug, en gij neemt Pl' PI' oen gl'Ool dagblad, dat gij daar reeds te yoren gelegd had' had. en waarin gij, naar gij gIJ z8gl, z;eg'l, hef llPl halsdoül{j(' halHdoel<j(' zu1l zult wikkpl8n, wiklwlen, doch

terwijl het1 openg(,spl'eide' ll'Y tf'rwijl 11(' opengespl'eid(' dag'blad dagblad ('('n oogenblik oogeIlbl ik Uv" handen verhe'rgt, zult g'ij, iJl plaats van het ro()(18 yerh('rgl, i Il plaa 1S y,\Tl roor1f' doekje in t.f' t{, paklwJl, paklwll, 1wl 11('1 in (,PH ('PH hakje achter h8t het tafeltje vastgf'maakt, ];11 ('n Yastgf'maakl, ];\1 PIl vall(,11 yal1"n pn gij zult z;ult de kaars uil uw uit uvy mouw laten glijden ('Tl ('1\ in het papier wikkelen (zie on:',(> on~e afbeelding). Terwijl gij het pakje

E~ l;;~

A~DF,RERPELI<~N. A~DRRERPRLRN.

Hl

maakt, keert gij tot het volk terug, zoodat gij niet nieL langer bij uw tafeltje blijft dan noodig is om uw bedrog liit te voeren. Het ware nog beter heL het doosje of bakje, dat hier zeer klein mag zijn, met twee haken aan de rugleuning van een stoel te hangen. Dit zon zou nog meer alle achterdocht verwijderen. Het pakje met het halsdoekje, dat gij langwerpig zult gemáakt hebben, moet gij bij de twee uiteinden laten vasthouden door den perRoon, aan wien gij het zult overhandigen, opdat deze noch door flen vorm noch door het gewicht kunne ge"waar gc·waar worden, dat dal er een kaars in steekt steekt.... Wat het tweede pakje bctreft: betreft: neem zrer voorzichtig de brandende kaars uit den kandelaar, doof ze uit en wikkel ze in een wit papier terwijl ge het volk duidelijk laat zien, dat er zich zieh niets anders in uw handen noch in het papier bevindt. Wat alsdan niemand zal vermoeden, is, dat de voornoemde kaars een eenvoudig wit papieren buisje is, waarin een halsdoe]{je halsdoekje geborgen zit, dat. dat juisl gelijk is aan het eerste. In het bovendeel J}Ceft J).Ceft men een eindje kaars geschoven, dat niet meer dan één öön centimeter lang is. Onze plaat geeft een afbeelding' afbeelding van deze kaars met. met een scheur in het papier, om lp toonen, hoe het halsdoekje er cr in geborgen zit. Het is zper zeer eenvoudig zulk een kaarR kaars te vervaardigen. Men neemt een i'echthoekig Rt At ukje wit papier van de IC'ugte h'ngte eener kaars en een breedte van driemaal haar doorsnede. :.Men ~len roU rolt het in de lengte op

20

nOOCHELT()EHE:\' GOOCHEl/l'OEHE:\"

('en een echte (>cht.(~ kaars, en men mf>n past den df>n eenen cenen langen kant, die met nwt lijm b(~strel(('n best.reken is op den anderen, wel zorgendp, dat het papier papipr goed spant; als de lijm droog is, ,voreH \\'ordl de kaars er uit getrokken en het halsdoekje neemt baar plaats in; van hoven boycn steekt npenlt haar men op een hal ven centimeter diepte het eindje halven kaars in het papieren huisje. buisje. Deze kaars mag men sl('chts doen branden brandf'n kort vóór de d(\ V('rtooning. sleehts vertooning. Zelfs van dichtbij zou lIu'n men denkpn denken een l'en gnvone gewone kaars te zien branden. brandnn. \Vannef'r yool'\\'('rpen hlln \Vannem' de twee Y()()rwerpcn lWH reis gedaan hebb(m, is het de goochelaar zelf, die het hnbben, he\' pakje neemt, waarin de papieren kaars gestolu'n w(~rd. Hij gestoken werd. scheurt ('1' het schenrt het in het midden door en ll('emt neemt er halsdoekje uit, dat hij aan het volk laai laai zien. Op die manier scheurt hij ook het papier der kaars en, daar hij de twee stukken papier ineenfrommelt en achteloos in ('en pen hoek werpt, vverpi, zal niemand denken, dat een efm dier bollen papier het hei eindjf' eindje kaars bfwat, bevat, dat zooi'ven nog brandde. zoot'n'n Daar er tot het openen van het het hveede tweede pakje geen voorzorg voorzorg- yereiseht yereischt wordt, zal men goed doen den persoon, die din het vastgehouden yastgehouden heeft, hiermede te h~ belasten. Deze goocheltoer goochelloeI' herinnert mij ook nog een aangpnaam genaam gezelschapsyermaak g-czelschapsvermaak : Men beweert bnweert een blad wi1 wit papier in een kamer te h~ plaatsen., plaatsen" zoodal iedel'('('n iedereen (h~ zi('n kan, op zulke wijze nogtans, het zien noglans, dat dal dp persoon, perSOOIl, die zich zieh eenige eemg-ü oogenblikken oogenblikkeIl uit de plaats

EN ANDERE SPELEN.

2-1

yerwijclt-rd ll('üfl, heeft, h('t yinden, nidlegen,-erwijd('l'd hel nipt niet. kan vinden, nieltegenstaande Hlaande hij het hel gedurig onder de oognl oogt'n heen. heeft. Ziehit·!, Ziehier de Yl'l'klaring: vl'rklaring: men roJt rolt el'nyoudig eenvOluiig hd het papj('r om e(~n witte kaars, of men b(~dekl bedekt er el' een (~ell papipI" Olll ('('Il mandwl of de hellldborst manchet hemdborst van yan een aanwezige aan,vezige mede. medn. In dit geyal geval g'j'en gt'('ft lllen aan hd lwt papi(~r papier de noodige plooi('n om h('lIltl na Ie te boolHün. bootsen. Zoo z:ll plooien um lwl hel 1wmd z:tl de sukkelaar, suklwlaal', dil' dit' 1]('1, ht't mod mud zueken, zo('ken, ,hel ,hd papier nid niel )wlllel'ken bemerken ('n pn 1wl I\(·t ('indelijk eindelijk moelen opgeven, opgcn~n, nietnieltegenstaande hij hel lwt voortdurend yoorLdurelld in "'t oog gehad hpeft. heeft.

ZOEKSPEL. :\1('\ de (h~ hier .\ld hiel' afgdleelde gebeelde stukken llloet moet ('tm een kringylak( cirkel )salllenvlak( cirkel)salllengesteld worden. Al de gegeven "\1 gegeYell stukken moeten er el' in YOOrkOlllen, voorkonwn, doeh het is toegedoch laten een zelfde zelfdé stuk meer uwer dan eens te gebruiken. gebL'uiken.

22

GOOCHELTOEREN.

Oplossing.

Hoe men de toekomst kan voorspellen. Yan lwl del' vnrtooning Y(~l'toonjng af ,.;ijn hef begin der zijn allel' blikken gen~s1 igd op een epl1 grootel1 bl'iefomslag, die goed vel'gevest groolt'n briefolllslag, verzpgeld is en muur hangl. zegeld t'n aan den lllUlll' hangt. Dezen morg(~n, ,.;()() \visl ik Dez(m morgen, zoo begin1 begint d(' de gooellt'laar, gooelwlaar, ,visl J'eeds alles, wat hier van ayond reeds avond zon zou voorvallen: ik heb het op een blad bJad papip!, papier gesehruyen geschreven en in den omslag g;eborgpn, di(~n gij daal' zipl. g'cborgt'n, dien zieL Mevl'Onw, ~Ievrol1w, wilt gij d(',.;e
EN A:"i"DETIE SPEJ,EN.

23

gerold of' gI'VUIL\\'('n en in {'('n bf'lIl'sje bnul'sje gesluken g('YUILW('\l ('n word(m, waal' zij zorgvuldig zullen duoreen geschud \wH'den; een jong kind, niel in st,Ult OIll worden; dan za] z.a] ('cn OIll Ic bedriegen, (\<,n del' lx'driegen, dul' hriefjc's briefjt's lIit uit hd lid beursje halen, het upenen, ('n en aan iedereen den naam laten zien, die er cr

......_--=~ --"

up staat. slaaL ... Hd Rous; yuorzeker, ik wist het Ih~t is De Roos; imuwrs lllorgl'n I'ecds. I'eeds. imuwl's dezen lllorgt'n

Ik ga yuort : yiel' yjel' personen zullen zuu goed zijn elk pen getal op deze schrijvl'll. Dat jongentje daar, dez.e lei te schrijven. dat el' m' omtrent acht uitziel, zal de samenachl jaar oud uitziet, telling wel ,villen \villen maken .... Zoo! jong'en, gij zijt

24

GOOCHELTOEREN

een knap cijferaar, gij gIJ zijt gauw klaar met de odpning oefening!! Hel lIet totaal? - Dedit'n Dertit'n duizend zes honderd vijf vij r en twintig (l;J.()~C). (1;tG~3).

Eindelijk neem ik îk den dumino domino en zal die juffrOlHY frouw daal' verzoeken de dominusteentjes dominosteentjes op tafel Lafel Ie te l('ggen, lt'ggen, volgens orde van het spel, dat wil zeggen, dat de gelijke tegen tt~gen elkander komen, en dat al de sleentjes, die het spel vormen, V(lrllWn, muelen moeten neergelegd ~worden. ,vorden. (iij Uij hebt hebl de dOlllinos!:epnt'n dOHlinost(,(,TH'n op up zulke "wijze wijz(~ gerangschikt, jun'ronw, juffrouw, dat de lijn langs den een(m cenen kant eindigt op 6 en langs den anderen kant op ~ punten ... Dil Di t ook had ik dezen morgen re('ds reeds voorzien en noglans nogtans moet moel gij bekennen, juffrou"r, juffrouw, dat gij in vo]](' vrijheid, aan ieder sleentje volle steentje de plaats gegeven gegeVl'n heht, hebt, die het bekleedt. Laat taat ons goed de opgegeven opgegeYl~n getallen gdallen onthouden (~n niets en nids veranderen aan de ·schikking 'schikking der voorwerpen .... ~eelllt ~eemt nu maar den briefomslag, opent hem en 10<:'st, leest, wat ik dezen HlOrg<:'n morgen op het papier geschreven lwb. heb. Zou nog iemand durven be,veren, beweren, dat ik hel geheim niet niel hezit bezit de toekomst te ontsluieren? Op deze donderende uitdaging, door dool' plechtige gebaren begeleid, komt een heer schuchter sehllchter vooruit en, een weinig bewogen, bevvogen, neemt hij al bevende den gdwimzinnigen geheimzinnigen briefomslag in handen, opent hem, ontplooit het papier en leest geheel verbaasd het volgende:

E~

A~DERE

SPELEN.

25

De reeks dominosleenen dominosteenen eindigt op 6() en 2. De teerlingen teekenen leekenen 4 en 1. De gekozen kaart is schoppenheer. Het totaal der del' samentelling is 13.625. 18.625. De gekozen hloem hloefll is de roos. \Vat een wonder!

,.. *,.. Ziehier nu de df' verklaring van yan dat mooie kunstje: V orm zelf twee teerlingen van wit was, zacht Vorm gemaakt door de ·warmte warmte der vingers, ofwel ohvel van yan licht ·wit ""vit hout, of nog beter van stopverf, waarmede men de ruiten vastkleeft. Steek in den kant, tegenover dien, ·welken welken gij bestemt voor de punten 4 en 1, één of twee looden korreltjes gelijk aan die, waarmede men flesschen reinigt. Teeken lichtjes op eIken kant de noodige punten door lwt het inprenten van een fijn afgerond stokje; bedek nu alles met een laag witsel, om 't '1, even welk, in olie gemengd, en als deze laag geheel droog is, maak dan de ingeprente puntjes zwart met inkt of met zwart vernis. Teerlingen, die zooyan zoo Tan looden balletjes voorzien zijn, yallen vallen altijd op den zelfden kant. Keeren wij terug tot den uitleg van den toer. De schoppenheer wordt eenvoudig genomen uit een kaartspel van 32 schoppenheeren of, wat beter is, iA, de goochelaar is zoo behendig de kaart op te dringen, dat wil zeggen, dat hij de kaart, die hij wil, ongemerkt in de hand van den toeschouwer glijdt op het oogenblik, dat deze de hand uitAteekt uitsteekt om een

26

GOOCHELTOEREN

kaart te grijpen. Deze D~ze bevverking be 'werking is zoo moeilijk niet, als men denken zou: enkel. vlugheid is hier noodig. De twaalf papiertjes, waarop de bloemennamen geschreven "werden, ,yerden, zijn in eenbeursje geborgen, dat uit twee deel en bestaat en gemaakt is iR van drie stukjes stof, langs drie kanten op elkander genaaid. De goochelaar steekt de papiertjes in ee.n ee,n der zakjes, dat ledig is, maar aan het kind, dat een briefje moet nittrekkf'n, uittrekken, biedt hij het andere deel van het beursje, waar reeds twaalf andere, gelijke briefjes in zaten, mel roos». De stof, "waarvan ,yaarvan het met de woorden « De f)e 1'OOS». kleine zakje gemaakt is, moel moet nog al dik zijn en wat stijf, opdat men niet kunne bemerken, dat hét reeds briefjes bevat. Xu samente'lling ! K u het totaal der samentelling .Ja, dat is dood eenyoudig! eenvoudig! Vier toeschouwers schrijven elk een getal op den een en kant der lei; o! daarmede zit de tooyenaar toovenaar nie't niet in het minst yerverlegen, h>gen, want het kind, dat de samentelling moet moel maken, zal eenvoudig vier viel' andere getallen samentellen, die reeds te voren op den achterkant der lei geschreven waren. In Tn het terugkeeren naar zijn plaats draait de goochelaar ongemerkt de lei, alvorens ze den knaap te overhandigen. Dit bedrog zal men in het minst niet vermoeden, omdat het zoo eenvoudig hel en tevens hwens zoo stoutmoedig is. ~len zou nog op een andere manie'r te' werk manier te knnnen kunnen gaan : Het tweede en derde getal zou men doen schrijven door twee vrienden, I.'rienden, die zich tusschen

EN ANDERE SPELEN.

27

het volk bevinden en die voor eIken rang van het getal een cijfer zouden kiezen dat, dal, als eenheid samengeteld met het bovenstaande cijfer, 9 uitmaakt. Indien, bij voorbeeld, de eerste persoon gnschreven geschreven heeft 6,920 dan zal de tweede schrijven: 3.079 Dit kan zeer vlug gedaan worden, als men zegt: 6G (eerste cijfer links, rang der duizendtallen) afgetrokken van 9, blijft 3; ik schrijf 3 op den rang der duizendtallen ; 9 (cijfer opden rang der honderdtallen) honderdlallen)afgelrokken afgetrokken van 9, blijft 0; ik schrijf 0 op den rang der honderdtallen; 2 (cijfer op den rang der tientallen) afgetrokken van 9, blijft 7; ik zet 7 op den rang der tientallen; o (cijfer op den rang der eenheden) afgetrokken van 9, blijft 9; ik schrijf 9 op den rang der eenheden. Het derde getal mag wederom door om 't even welken onbekende geschreven worden, doch het vierde zal de tweede vriend er bijvoegen op de zelfde manier als voor het tweede. In dat geval zal het totaal zonder twijfel 9.999 + 9,999 = 19,998 zijn. Het omkeeren der lei schijnt ons gemakkelijker. Het is het eenvoudigste en ook het meest gebruikte middel. Het is voorzichtiger de door het volk geschreven getallen met vochtige vingers uit te vagen in het omkeeren en overhandigen der lei. Eindelijk komen wij aan den domino. Deze zal ongetwijfeld uitvallen op om 't '1, even welk

28

GOOGllELTOEnE~

dominosteentje, dat men te voren heimelijk zal weggenomen hebben, maar dat geen dubbel getal mag zIJn. In ons geval heeft de goochelaar 6 en 2 weggenomen. En nu, beste Lezers, kunt gij allen dus morgen ochtend reeds weten, wat des avonds zal gebeuren! Daar hvijfelt ge toehniet toch niet meer aan, niet waar?

De eiers van Pierrot. Wij zijn in de renbaan, en Arlekijn Arlckijn kondigt aan, dat hij een prachtige vertooning zal geven met een eierkoek in een hoed gebakken. Hij had Pierrot, een gezel, gelast versche eieren rnede te brengf'n, breng'fm, doch deze heeft zijn boodsc}lap vergeten. « Gij, domoor, roept Arlekijn toornig, gij hebt mij dus niet gehoorzaamd, gRhoorzaamd, welnu, ga HW hoed halen! » Pierrot komt bevend terug met het gevraagde hoofddeksel. Arlekijn geeft hem aanstonds met de linker hand een klopje in den nek. De ongelukkige Pierrot, wien~ keel zich deerlijk wringt ~wringt... ... walgt ... en braakt met moeite ... een ei ! « Ik moet er een dozijn hebben», zegt de nog steeds vergramde Arlekijn, die de bewerking herhaalt, harder en harder slaande op het hoofd van den verbluften Pierrot, en telkens bekomt hij een nieuw ei.

EN ANDERE ANDERE 8PBLEN. SPELEN. BN

29 29

Als de de twaalf twaalf {~it-'TS ei('rs nu nu.... .... gelegd gelegd zijn, zijn, is is de de puntige puntige Als hoed van yan d('n den g'pk g'pk bi,jna bijna propvol; propvol; men men draagt draagt de de eiers eiers hoed rond, opdat (h~ !.o('schouvvers zich yall nabij kunnen rond, opdat de toeschOlHvers zich van nabij kunnen

30

GOOCHELTOEREN

uvertuigen, dal vuorkuovertuigen, daL zij wezenlijk juist hel het zelfde voorkomen hebben als henneneier's henneneiel's : men zou er zich vuurvoorzeker geen verscherü kunnen aanschafTen tot verschere aanschaffen toL het bCl'eiden van een eierkoek. bel'eiden eierkuek. Deze toer is zeer vermakelijk, en de uitvuering uitvoering ervan vereischt geen bijzondere toestellen. tuestellen. Onze geachte Lezers kunnen hem op staanden vuet voet uitvoeren. Als Pierrot zijn hoed gaat halen, steekt hij heimelijk een klein eitje in den mond met het dil{ste dikste einde naar vuren; voren; hij tracht zooveel mogelijk zijn mond zoo te houden, dat men niet kan denken, dat hij er iets in verbergt. verbef'gL. Verder, den hued hoed aanbrengend, waarin reeds 10 eieren liggen, draagt hij zorg, dezen wat hoog te houden of desnoods de opening upening ervan tegen zijn borst te drukken, df'ukken, om te beletten, dat men cr den inhoud van zie. er In dien tijd heeft Arlekijn uit zijn gurdel gordel een ei genomen, dat hij in den palm zijner rechterhand verburgen borgen houdt; wanneer hij op het hoofd van Pierrut Pierrot slaat, opent deze den mond eÎllaat en laat het ei zien, dat hij tot tusschen zijn lippen heeft doen vooruitkomen. Lot Maar op het oogenblik, dat Arlekijn het ei met zijn rechter hand schijnt te grijpen, trekt hansworst het eitje terug in den mond, en Arlekijn toont aan het volk het ei, dat hij in de hand hield en dat hij er aanstonds weer in verbergt, terwijl hij veinst het in den hoed te leggen en zijn hand, door den rand van den hoed, voor de oogen uogen der toeschouwers verborgen is. Met een weinig oefening komt men er gemakkelijk

EN E~ ANDERE

SPELEN.

31

toe een ei in den palm der hand te kunnen houden Loc en yingers uit Ie strekken. l'n meteen de vingers Arlekijn laat laaI het elfde .ei gued goed zichtbaar in den hoed vallen en ltd Pierrol zelf, die er het is Pierro\. el' het twaalfde in legt, dal up daL hij bekomen heen heeft door zich zelven zelvcn op den nek te slaan.

Verdwijning eener kaars. ontsteekt een ('en kaars (hollgie), (buugie), men steekt ze in een bus, 'waarin waarin ze juist past, mm pasl, men sluit de bus, en cn ~Ien ~Iun

een ougcnblik upnieuw opent, ougenblik daarna, aJs als men deze dezc opnieuw is de kaars verdwenen; dit bewijst men door een potloud potlood of een slukje stokje in de bus te steken. Verklaring: Verklaring : De bougie bougic is ledig en bestaat enkel uit een wit kartonnen buisje, aan 'welks welks uiteinde een klein kaars-solferLje kaars-solfertje (allumette-houg-ie) (allumetle-hollgie) vastgehecht is ; dit alleen brandt en vyordt 'wordt door duor het sluiten der buis spoedig uitgedoofd; het valt naar beneden en blijft daar vastkleven. Bij het heL openen up enen der bus drukt men op haar zijden, om um de zoogezegde bougie vast te houden.

~

INHOUD.

BLADZ.

Het lezen van toegeplakte brieven Zonderlinge besnijding van een oranje Zonderlinge losmaking Hoe Jan Saks een stuk geld van onder een teljoor (een bord) neemt, zonder deze aan te raken Hoe men een ei in een flesch steekt, zonder zijn schaal te brekén Hoe men verscheidene voorwerpen uit een hoed te voorschijn haalt haaIt . Alles beweegt Omwis<;eling Omwis .. eling van een kaars en een zijden halsdoekje Zoekspel Hoe men de toekomst kan voorspellen De eiers vall Pierrot . Verdwijning eener kaars

5 7 9 10 10 11 14 16 21 22 28 al 31