Trefpunt nr. 47 – september 2012
Goede vrienden, De sportliefhebbers onder ons beleefden de afgelopen maanden gouden tijden. Het Europees voetbalkampioenschap, tennis op Wimbledon, de Ronde van Frankrijk, de Olympische spelen, … het kon niet op. Het zou ons niet verwonderen mocht deze overdaad in menige huiskamer tot ergernis geleid hebben. Gelukkig kwam met augustus ook de zomer in het land en konden we eindelijk eens naar buiten. Schone liedjes duren echter niet lang en ondertussen kunnen we „s morgens en ‟s avonds reeds voelen dat de herfst stilaan in aantocht is. ‟t Is misschien nog wat vroeg maar toch raadt dokter Curvers ons in de rubriek “Lijfstuk” aan om uit te kijken naar een griepvaccin. Beter voorkomen dan genezen. We hebben vooraan in dit Trefpunt ook een artikel over enkele belangrijke beslissingen die de bestuurders van het Sociaal Fonds hebben genomen. Zoals je zult kunnen lezen moeten er ook bij de gepensioneerden besparingen doorgevoerd worden, willen we het voortbestaan van onze vereniging kunnen garanderen. Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel, want we hebben ook wel wat opbeurende artikels. Een positief berichtje vanuit onze hospitalisatieverzekering bijvoorbeeld, of de bespreking van het nieuwste boek van Paul Tanghe (gewezen bestuurder van CERA) over “geluk”. Marc Engelbeen van kring Brugge vertelt met veel passie over zijn artistieke bezigheden als beeldhouwer en Omnia stelt een weekendje in Oostende voor. En mocht je dan nog altijd zin hebben om te emigreren vertellen we wat je moet doen om je pensioen verder te blijven ontvangen in je nieuwe thuisland. Al hebben we eigenlijk liever dat je hier bij ons blijft!
Correspondentieadres: Sociaal Fonds KBC vzw, BRUhav6 – PSF t.a.v. Dirk Evenepoel, Havenlaan 2, 1080 Brussel E-mail:
[email protected] Tel. 02 429 12 13 – fax 02 429 10 05 http://www.actiefoprust.be
Financiële tegemoetkomingen vanwege het Sociaal Fonds vanaf 1 januari 2013 Sinds 2008 is zo goed als de hele wereld in de greep van een economische en financiële crisis en moet er overal bespaard worden. Het einde van deze crisis is helaas nog niet in zicht. Sterker nog, als we de prognoses van de economische specialisten mogen geloven zal er nog hard en gedurende vele jaren moeten bespaard worden. De knip op de “portemonnee” dus, en elke cent twee keer omdraaien voor hij uitgegeven wordt. Ook bij het Sociaal Fonds van KBC is het niet anders. Zoals het goede huisvaders betaamt, houden de leden van onze Raad van Bestuur nauwlettend de financiële situatie van het Sociaal Fonds in de gaten en waken zij erover dat de uitgaven in verhouding staan tot de financiële middelen waarover zij beschikken. Voor een goed begrip en om elk misverstand te vermijden: de werkingsmiddelen van het Sociaal Fonds bestaan niet (zoals velen denken) uit een jaarlijkse dotatie van KBC maar enkel uit de opbrengsten van de effectenportefeuille van het Sociaal Fonds. Het zal dus niemand verwonderen dat het slechte beursklimaat van de laatste jaren, gecombineerd met het sterk aangroeiend aantal gepensioneerden, de bestuurders van het Sociaal Fonds zorgen baart. Welke zijn de belangrijkste uitgavenposten op dit ogenblik? Vooraleer de voordelen van het Sociaal Fonds op te sommen, willen we toch voor alle duidelijkheid meegeven wie voor deze voordelen in aanmerking komt. Dit zijn gepensioneerden (incl. de weduwen en weduwnaars van de in actieve dienst overleden personeelsleden) van:
de vroegere Kredietbank, met pensioen vóór 01/07/98 de sinds 01/07/98 gepensioneerden van volgende maatschappijen: KBC Bank, KBC Groep, KBC Global Services, KBC Lease Holding, KBC Autolease, ADD, KBC Asset Management, Fin Force, KBC Securities, KBC Private Equity, Fitraco, Almafin, Almarisk, KBC Real Estate, Pinto, Credit Investments de sinds 01/01/2007 gepensioneerden van KBC Verzekeringen de gepensioneerde leden van KBC Veteranen op 1 januari 2010.
De belangrijkste uitgavenposten van het Sociaal Fonds zijn:
Subsidiëring van de kringen van gepensioneerden Op basis van het aantal leden krijgen de kringen een subsidie van ongeveer 32 euro per lid (jaarlijks geïndexeerd) plus een vaste bijdrage voor de werkingskosten.
2
Begrafenisvergoeding Voor deze vergoeding (750 euro) komen enkel de gepensioneerden in aanmerking die met pensioen gegaan zijn vóór 1 januari 2006. Kerstgeschenk Dit wordt uitgekeerd aan een beperkte groep van gepensioneerden die niet aangesloten zijn bij de collectieve hospitalisatiepolis. Verjaardagsgeschenk Bij de 75ste, 80ste, 85ste …. verjaardag krijgt de gepensioneerde 100 euro op zijn rekening gestort. Bij de 100ste verjaardag het dubbele. Gouden jubileum Ter gelegenheid van een gouden huwelijksjubileum wordt 250 euro toegekend. Extralegale kinderbijslag Aan de gepensioneerde die nog één of meerdere kinderen ten laste heeft wordt een extralegale kinderbijslag toegekend van ongeveer 150 euro per jaar. Voor wezen en invalide kinderen wordt dit bedrag verdubbeld. Jaarlijkse bijdrage van 100 000 euro in de collectieve hospitalisatieverzekering (nog tot 2015). Individuele tegemoetkomingen Bij ernstige financiële problemen kan een gepensioneerde een aanvraag indienen tot het bekomen van een eenmalige tegemoetkoming, waarvan het bedrag door het Beperkt Comité van het Sociaal Fonds bepaald wordt op basis van strenge criteria.
Hoe zal het aantal gepensioneerden in de toekomst evolueren? In 2011 telden we 5 644 gepensioneerden, aangesloten bij het Sociaal Fonds van KBC. In 2017 stijgt dit aantal tot 8 000 en tegen 2022 verwachten we dat we de kaap van 10 000 gepensioneerden zullen bereikt hebben. Tegen 2030 zal dit aantal zelfs oplopen tot 13 000 aangeslotenen. Evolutie van de uitgaven Het bestuur van het Sociaal Fonds heeft becijferd hoe de uitgaven zullen evolueren in de veronderstelling dat er geen wijzigingen worden aangebracht aan bovengenoemde voordelen. De uitgaven voor het jaar 2011 bedroegen 518 000 euro. In de periode 2011 – 2020 blijven deze uitgaven redelijk stabiel (tussen 500 000 euro en 600 000 euro) om dan snel te stijgen naar 900 000 euro vanaf 2020. Bij ongewijzigd beleid en een jaarlijks rendement van 3% daalt het vermogen van het Sociaal Fonds (vandaag 13 miljoen euro) in 2030 naar 8 miljoen euro. Conclusie Door de grote stijging van het aantal rechthebbenden en door de daling van het rendement van de effectenportefeuille dienen er maatregelen genomen te worden.
3
Bij het uitwerken van de te nemen maatregelen heeft het bestuur van het Sociaal Fonds zich gebaseerd op volgende uitgangspunten:
Het Sociaal Fonds wil de band tussen gepensioneerden en de vroegere werkgever (KBC) levendig houden. Het Sociaal Fonds behartigt de belangen van alle huidige maar ook toekomstige gepensioneerden en wil dit in de toekomst ook blijven doen. Het Sociaal Fonds beschouwt de kringen van gepensioneerden als belangrijke partners bij het realiseren van haar doelstellingen maar ook de gepensioneerden die geen lid zijn van een kring mogen niet vergeten worden. De kringen zullen kunnen blijven rekenen op financiële ondersteuning van het Sociaal Fonds maar zullen ook zelf andere inkomstenbronnen moeten zoeken (lidgeld, bijdrage bij activiteiten, …). Toegang tot een betaalbare en degelijke hospitalisatieverzekering is voor alle gepensioneerden (en hun gezinsleden) van groot belang. De nodige aandacht moet uitgaan naar oudere, zieke of vereenzaamde gepensioneerden.
Om deze doelstellingen te kunnen blijven realiseren binnen de gestelde financiële mogelijkheden werden volgende maatregelen genomen (met ingang van 1 januari 2013):
De begrafenisvergoeding en het geschenk bij een gouden jubileum worden afgeschaft. Het verjaardagsgeschenk (100 euro) zal enkel nog toegekend worden bij de 75ste verjaardag. De subsidies voor de kringen wordt op een andere manier bepaald: geen indexering meer van het bedrag per lid maar de totale subsidie van het voorgaande jaar wordt geïndexeerd en verdeeld onder de kringen, op basis van het aantal leden. Het kerstgeschenk, de extralegale kinderbijslag en de individuele tegemoetkomingen blijven ongewijzigd behouden.
Het is begrijpelijk dat deze maatregelen niet meteen op applaus zullen onthaald worden. Ja, zelfs bij sommigen enige wrevel zullen opwekken. Maar ernstige omstandigheden vergen nu eenmaal ernstige maatregelen. We zijn ervan overtuigd dat we met deze maatregelen de toekomst van het Sociaal Fonds veilig stellen en rekenen daarom op het begrip van alle huidige en toekomstige gepensioneerden.
4
Lijfstuk Griep: vaccinatiecampagne winter 2012 Ieder jaar is het griepvirus verantwoordelijk voor vele zieken. Sommige jaren blijft het aantal gevallen beperkt, andere jaren spreekt men van een epidemie met vele duizenden zieken. Voor personen die behoren tot een risicogroep is de vaccinatie strikt aangewezen. Zij hebben een grote kans op verwikkelingen die soms slecht aflopen. Wie kan zich laten vaccineren? Iedereen die behoort tot een van de volgende risicogroepen: Personen met chronische aandoeningen van de luchtwegen en longen Alle chronische hartpatiënten Alle personen met diabetes en andere belangrijke stofwisselingsziekten Personen met nierinsufficiëntie Personen met recidiverende stafylokokkeninfecties Personen met verworven of aangeboren verzwakt afweersysteem (immuundeficiëntie) Langdurige gebruikers van salicylaten tussen de leeftijd van 6 maanden en 18 jaar Zwangere vrouwen vanaf de vierde maand. Personen ouder dan 50 jaar. Je ziet dat voor ouderen een vaccinatie een conditio sine qua non is. De efficiëntie of bescherming na vaccinatie bedraagt ongeveer 75 tot 80 % en de beschermingsduur bedraagt met het vaccin 12 maanden. Het vaccin beschermt alleen tegen het influenzavirus en niet tegen verkoudheden. In de omgangstaal spreekt men gemakkelijk over een griepje in plaats van over een verkoudheid. Dit geeft vaak aanleiding tot verwarring. Contra-indicaties (wanneer laat men best geen inenting zetten) Een ernstige reactie op een vorige vaccinatie Een acute infectieziekte op het ogenblik van de inenting Neveneffecten De neveneffecten zijn zeldzaam en blijven beperkt tot een lokale reactie (roodheid en verharding) ter hoogte van de prikplaats. Deze verdwijnen spontaan na 1 of 2 dagen. Klassiek beschrijft men ook de mogelijkheid van een licht ziektegevoel 1 tot 2 dagen nadien. In studies is dit echter nooit aangetoond. Men vermoedt dat dit een samengaan is van de inenting met een andere infectie. Beste periode om je te laten vaccineren zijn de maanden oktober en november. Neem dus op tijd contact op met je huisarts en beleef een „gezonde‟ winter!
5
Wij hebben het voor u Goed nieuws vanuit de collectieve hospitalisatiepolis Op 1 januari 2013 zullen de franchises van de collectieve hospitalisatiepolis aangepast worden op basis van de medische index. Voor de éénpersoonskamers zou dit normaliter een lichte stijging tot gevolg hebben maar gezien deze verwaarloosbaar is zal deze niet doorgevoerd worden. Voor twee- en meerpersoonskamers is er een daling van de franchise met 2,27% of in reële cijfers uitgedrukt een daling van 245 euro naar 239 euro. Het is natuurlijk maar een daling van “slechts” 6 euro, maar wie het kleine niet eert … Voor het overige blijven de algemene voorwaarden ongewijzigd behouden.
Met Start 2 Enjoy – 2012 zet je de toekomst naar je hand! We worden met z‟n allen ouder. Letterlijk dan. Onze levensverwachting is door de toegenomen welvaart fel verbeterd. Intussen zijn er tal van mogelijkheden om intenser te leven. En dat hebben de senioren van vandaag begrepen. Meer dan vroeger zijn ze bereid om na hun pensioen een tweede leven te starten. Nieuwe talenten ontdekken via een hobby, regelmatig een citytrip plannen of eindelijk die wereldreis maken. Iedereen heeft z‟n eigen dromen en plannen. Dat „genieten‟ heeft natuurlijk zijn prijs. Mensen willen niet inboeten aan comfort en wensen hun levensstandaard te behouden. Dat „langer leven-risico‟ moet dus opgevangen worden. Een soepele formule die je toelaat snel te kunnen genieten, is dan wat je zoekt. Het fonds “KBC-Life Flexible Start 2 Enjoy – 2012” biedt je misschien de oplossing. Dit fonds heeft als doel je inleg gespreid te beleggen en die inleg via een vooropgestelde fondsenwissel stelselmatig om te zetten naar een defensiever cash fonds, KBC-Life Flexible Cash. Het opzet is om, tot uitputting van de reserve, jaarlijks 5% van de netto-inleg om te zetten naar dit cashfonds en dat gedurende 20 jaar. Zo heb je de mogelijkheid om, naar wens, nu of in de toekomst over deze bedragen te beschikken. Door middel van een actief beheer probeert deze beleggingsformule daarnaast een rendement te bieden op einddatum. Dat potentieel rendement is afhankelijk van de marktevolutie. De troeven op een rij: een oplossing op maat (je behoeften, je dromen, …) kans op een mooi rendement op einddatum je belegging blijft tussentijds beschikbaar zonder kosten Meer info over dit product krijg je in je KBC kantoor of telefoneer naar KBC-Fund Phone (070 69 52 90).
6
Jouw mening over KBC Online Ben je een regelmatige gebruiker van KBC Online? Dan zul je waarschijnlijk wel al het gemak van het elektronisch bankieren ervaren hebben. Recent werd de aangemelde homepagina in een nieuw kleedje gestoken. Zo moet je niet meer doorklikken naar het transactiemenu om je saldo te zien. Het is immers onmiddellijk zichtbaar. Ook overschrijvingen doen gaat nu nog sneller dankzij het icoontje naast het rekeningsaldo. Maar we kunnen KBC Online nog beter maken. Stuur je opmerkingen of voorstellen door naar de mailbox van het Sociaal Fonds (
[email protected]) en wij zorgen ervoor dat die op de juiste plaats terecht komen. Het KBC-Online-team dankt je voor je medewerking.
“Dikke merci” De campagne Sparen steunt pleegzorg, mantelzorg en zorgnetwerken Spaarcampagne nieuwe stijl Oktober is traditiegetrouw de spaarmaand bij KBC. Hieraan werd in het verleden telkens een tombola en een landenthema gekoppeld. Maar dit jaar gooit men het over een andere boeg! KBC heeft samen met CERA Holding drie goede doelen uitgekozen die dicht aanleunen bij de leefwereld van onze cliënten: mantelzorg, pleegzorg en zorgnetwerken. In deze drie goede doelen zetten vele mensen zich elke dag belangeloos in voor andere mensen zonder daarvoor iets terug te vragen. Met deze campagne wil KBC aan al deze mensen “een dikke merci” zeggen! Spaar en steun mensen die mensen helpen Iedereen die in oktober of november 500 euro spaart of belegt bij KBC zal een persoonlijke code doorgestuurd krijgen. Met die persoonlijke code kan je naar de campagnewebsite www.kbc.be/dikkemerci surfen en vervolgens jouw stem geven aan een van de goede doelen. Het aantal stemmen bepaalt mee hoe de som van 250 000 euro verdeeld wordt onder de drie projecten. Bovendien kan je na het doorgeven van jouw stem ook deelnemen aan een wedstrijd. Zo maak je kans op één van de 150 iPads en 1 500 duofilmtickets. Geen internet? Heb je zelf geen pc met internet? Geen nood, de mensen in het kantoor helpen je om in het kantoor naar de webpagina te surfen en de stappen te volgen. Dikke merci KBC wil niet alleen geld schenken, maar de helpende handen ook echt persoonlijk en op een warme manier bedanken. Vanaf oktober zullen er daarom in het kantoor papieren postkaartjes beschikbaar zijn die je dan kan sturen naar iemand die in jouw ogen een “Dikke Merci” verdient.
7
Sprokkels Pensioen in het buitenland Een recordaantal Belgen laat zijn pensioen in het buitenland uitbetalen. Er gelden nauwelijks voorwaarden om in het buitenland van je pensioen te genieten. Hoofdzaak is dat je pensioengerechtigd bent en regelmatig kunt aantonen dat je nog in leven bent. De Rijksdienst voor Pensioenen telde begin dit jaar 35 622 gepensioneerde werknemers en zelfstandigen die in het buitenland wonen. Daar komen nog eens zo'n 6 120 gepensioneerde ambtenaren bovenop. Samen zijn dat er dus ongeveer 42 000, bijna 5 procent meer dan vorig jaar. Overal ter wereld uitbetaald Frankrijk staat, met bijna 15 000 gepensioneerde Belgen, met stip op nummer één. De precieze motivatie van al die mensen is bij de Rijksdienst voor Pensioenen niet bekend. Maar wie bekijkt waar ze naartoe trekken, ziet dat ze vooral voor de zon gaan en de mooie natuur opzoeken. Een toenemend aantal trekt ook naar plekken waar het goedkoop leven is, zoals de voormalige Oostbloklanden en Turkije. De seniorenemigratie is wellicht ook te verklaren omdat er relatief weinig obstakels zijn. Het Belgische pensioen kan in principe overal ter wereld uitbetaald worden. Dat kan zowel aan mensen met de Belgische nationaliteit als aan onderdanen van een lidstaat die behoort tot de Europese Economische Ruimte (EER) en inwoners van landen die een overeenkomst hebben met onze sociale zekerheid. De enige voorwaarde is dat je recht hebt op een Belgisch pensioen en dat ook hebt aangevraagd. Praktisch is het een eenvoudige operatie. Stel: je bent met pensioen en beslist om je permanent aan de Côte d‟Azur te vestigen, dan moet je twee maanden voor je vertrek de RVP op de hoogte brengen met een ondertekende brief. Daarin meld je je vertrekdatum en je nieuw adres. Je moet ook het gemeentebestuur van je verblijfplaats verwittigen van je vertrek. Zij zullen je gegevens in het Rijksregister aanpassen. Rekening in het buitenland? Als je je pensioen op een buitenlandse bankrekening wilt ontvangen, moet je de RVP hier ook twee maanden op voorhand van op de hoogte brengen. De storting op een rekening in het buitenland kan alleen voor een rekening die geopend wordt in Duitsland, Frankrijk, Nederland, Luxemburg, Portugal, Spanje of Italië.
8
In alle andere landen gebeurt de betaling per cheque of internationaal mandaat. Voor de verwerking van internationale cheques rekenen sommige financiële instellingen administratieve kosten aan die hoog kunnen oplopen. Als het pensioenbedrag laag is, kan je vragen om je pensioen jaarlijks te laten uitkeren. Om vertragingen te vermijden is het aan te raden dat je je pensioen op een rekening van een Belgische bank laat storten. Levensbewijs Een belangrijke voorwaarde om het pensioen ook daadwerkelijk op een rekening gestort te krijgen, is dat je het levensbewijs, dat de RVP je eenmaal per jaar stuurt, ook netjes ingevuld en ten laatste 30 dagen na de vervaldag terugbezorgt. Als een buitenlandse gepensioneerde overlijdt, zijn de erfgenamen verplicht om de bevoegde instelling zonder verwijlen een afschrift van de overlijdensakte te bezorgen. Er volgt ook geen automatische omzetting in een overlevingspensioen voor de overlevende echtgenoot. Die omzetting komt er alleen nadat er een schriftelijke aanvraag is ingediend bij de RVP. Hoeveel belasting? Wie in een EU-land (of in Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland) woont, betaalt enkel een solidariteitsbijdrage op zijn Belgische pensioen en niet op mogelijke buitenlandse pensioenen die hij zou genieten. Voor de ZIV-bijdrage is het mogelijk om een vrijstelling aan te vragen bij de RVP op voorwaarde dat je geen kosten krijgt terugbetaald uit de Belgische gezondsheidskas. Of er bedrijfsvoorheffing wordt afgehouden van je pensioen, hangt af van het land waarin je gedomicilieerd bent en of je pensioen rechtstreeks in dat land wordt betaald. Zo wordt geen bedrijfsvoorheffing afgehouden als je in Frankrijk, Spanje, Italië of Portugal gedomicilieerd bent en je pensioen rechtstreeks in dat land wordt betaald. Welke stappen moet je ondernemen?
Pensioen aanvragen bij de bevoegde instelling Nieuwe verblijfplaats doorgeven Betalingswijze duidelijk afspreken (Belgisch rekeningnummer is aan te raden) Levensbewijs terugsturen (één keer per jaar)
9
Verborgen geld? De federale overheidsdienst Financiën heeft een website ontwikkeld waar je kan controleren of je over slapende rekeningen beschikt. Dat zijn bankrekeningen die je om de een of andere reden uit het oog verloren bent maar waar mogelijk toch nog geld op staat. Rekeningen kunnen om verschillende redenen “slapend” worden. Misschien ben je die rekening uit je jeugdjaren vergeten of heb je nooit een adreswijziging doorgestuurd naar de bank. Een eigenaar heeft 30 jaar om het slapende tegoed alsnog op te eisen. Voorlopig kan je op de website alleen zoeken op eigen naam en niet op naam van overleden familieleden. Aan die mogelijkheid wordt wel gewerkt. Meer info vind je op www.slapenderekeningen.be Degenen die niet over een pc met internet beschikken kunnen schriftelijk een aanvraag indienen op volgend adres: Deposito- en Consignatiekas Dienst Slapende tegoeden Kunstlaan 30 1040 Brussel tel: 02 574 78 10
E-nummers in de voeding Additieven in de voeding Over additieven bestaan nog veel misverstanden. Van additieven wordt vaak gedacht dat ze hyperactiviteit bij kinderen veroorzaken, dat veel mensen er allergisch voor zijn (dit is alleen voor een aantal individuen waar), dat ze kankerverwekkend zijn en dat ze onnatuurlijk en dus ongezond zijn. Sommigen menen zelfs dat je van E-nummers dik wordt. Er zijn lijsten met E-nummers in omloop die verkeerde informatie verschaffen. De enige juiste Enummertabel is degene die door de Europese Unie is opgesteld en in de warenwetgeving is opgenomen.
10
Tijd voor wat duiding Additieven worden aan voedingsmiddelen toegevoegd om de eigenschappen van een product vanuit technologisch of commercieel oogpunt te verbeteren of te veranderen. Zij hebben geen voedingswaarde. Additieven zijn pas toegelaten wanneer verschillende wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat de toepassing ervan geen gezondheidsrisico’s oplevert. Als bewijs van wettelijke toelating krijgen zij een E-nummer. De warenwetgeving bepaalt ook in welke producten bepaalde additieven mogen worden gebruikt en in welke hoeveelheden. Bovendien mag een additief alleen worden toegevoegd als het technisch noodzakelijk is en er geen andere methode is om het gewenste effect te bereiken. Het gebruik van additieven mag ten slotte niet misleidend zijn ten aanzien van de aard van het product. In de ingrediëntenlijst op het etiket worden additieven vermeld met hun volledige naam of met hun overeenkomstig E-nummer. Producten met additieven die niet in Europa zijn toegelaten, mogen niet worden geïmporteerd en verkocht in Europa en dus ook niet in België. Voedseladditieven kunnen van natuurlijke afkomst zijn of kunstmatig of synthetisch worden geproduceerd. Zowel kunstmatig geproduceerde additieven als natuurlijke additieven zijn veilig. Beide moeten aan dezelfde veiligheidseisen voldoen.
Kiezen voor minder additieven Het huidige gebruik van additieven in voedingsmiddelen levert in het algemeen geen risico voor de gezondheid. Wie de inname van additieven toch wil beperken, kiest best voor zoveel mogelijk onbewerkte producten.
Soorten additieven
Kleurstoffen (E 100-180) worden gebruikt om een product kleur te geven of de bestaande kleur te versterken. Terwijl het correct gebruik van sommige additieven zoals bewaarmiddelen goed te verantwoorden is op het gebied van voedselveiligheid, staat het nut van kleurstoffen en smaakversterkers eerder ter discussie omdat zij in principe niet nodig zijn in producten met grondstoffen van goede kwaliteit. Zij krijgen vaak het verwijt producten beter te laten lijken dan ze in werkelijkheid zijn.
Conserveer- of bewaarmiddelen (E 200-252) verlengen de houdbaarheid van een voedingsmiddel door bederf als gevolg van bacteriën, schimmels en/of gisten tegen te gaan.
11
Voedingszuren (E 260-297 en E 322-385) verhogen de zuurtegraad van een product, versterken de werking van antioxidantia en conserveermiddelen en werken kleurbehoudend.
Antioxidantia (E 300-321) vergroten de houdbaarheid van een product door kleurveranderingen en bederf tegen te gaan. Zij worden onder meer gebruikt om het ranzig worden van vetten tegen te gaan.
Emulgatoren, stabilisatoren, verdikkings- en geleermiddelen (E 400-495) worden toegevoegd om de textuur van een product te verbeteren. Emulgatoren maken het bijvoorbeeld mogelijk twee niet-mengbare producten zoals water en olie te mengen wat nodig is om onder meer sauzen te kunnen bereiden. Stabilisatoren zorgen er dan weer voor dat de menging van twee nietmengbare stoffen gehandhaafd blijft.
Zuurteregelaars, antiklontermiddelen en rijsmiddelen (E 500-585)
Smaakversterkers (E 620-650) versterken de natuurlijke smaak van een product.
Glansmiddelen en antischuimmiddelen (E 900-914)
Meelverbeteraars (E 920-928) worden aan meel of deeg toegevoegd om de bakeigenschappen te verbeteren of het meel witter te maken.
Verpakkingsgassen (E 938-949) verlengen de houdbaarheid van een product doordat het contact met zuurstof voorkomen wordt. Op het etiket staat dan vermeld „verpakt onder beschermende atmosfeer‟.
Zoetstoffen (E 950-967 en E 420-421) geven een product een zoete smaak zonder de hoeveelheid calorieën sterk te verhogen. Zij worden vooral gebruikt in lightproducten en kauwgum.
Overige hulpstoffen (E 900-1520) zoals gemodificeerd zetmeel (niet te verwarren met genetisch gemodificeerd) en enzymen.
Geur- en smaakstoffen dragen geen E-nummer omdat zij volgens de Warenwetgeving geen additieven zijn. Zij worden in de ingrediëntenlijst aangeduid met de term aroma's.
12
Er even uit in het hart van Oostende Omnia heeft twee speciale arrangementen in hotel Bero**** in Oostende. Dit hotel werd recent gerenoveerd en is gelegen in het centrum van de stad, op 100 meter van de zeedijk.
“Er even tussenuit” één overnachting met uitgebreid ontbijt en een 3-gangendiner in het restaurant “Chez Nous” aan de Visserskaai (97,50 euro per persoon)
“BerO’Riant-verwenarrangement” 1 overnachting met uitgebreid ontbijt + heerlijk relaxen in het leisure-center “Ninfea” in het O‟Riant Wellnesscentrum (139 euro per persoon)
Voor meer informatie en reserveringen kan je terecht op
[email protected] of via telefoon: 016 24 38 11.
13
Kringlevend Lang geleden dat we nog iets gehoord hebben van onze vrienden in Brugge. Hoog tijd dus om hier verandering in te brengen. We laten Marc Engelbeen aan het woord, die met veel passie vertelt over zijn artistieke bezigheden. Zondagavond, na de vijfjaarlijkse Gouden boomstoet in Brugge. Ik probeer neer te pennen wat mij, acht jaar na mijn opruststelling bezighoudt: zal ik het hebben over mijn talrijke activiteiten in de zorgsector of over mijn andere liefde: mijn beelden. Velen uit ex KB-KBC kennen mij als de montagnard die het in zijn hoofd haalde de collega‟s te bewegen met mij mee in de bergen te trekken, meer bepaald de Mont Blanc en de personeelskring “de Montblancklimmers” was het gevolg ervan. Maar ja, eer je op die bergen bent, heb je bossen en dorpjes en in die dorpjes vind je houtsnijders. Is het nu Oostenrijk, Zwitserland of Frankrijk, overal vind je van die kunstig gesneden houten beeldjes. Ja, de liefde voor de bergen heeft mij geleid naar mijn huidige liefde voor het beeldsnijden. Vroeger bezocht ik reeds kunsttentoonstellingen en galerijen en stond ik in bewondering voor de prachtige houtsculpturen in biechtstoelen, preekstoelen en retabels. Op een dag kwam ik in Elbigenalp (Oostenrijk) voor vrijwilligerswerk in de sneeuwklassen en daar zag ik de grootste school van Oostenrijk staan, gespecialiseerd in houtsnijwerk- beeldhouwen. Een bezoek volstond en ik was meteen verkocht. Maar kon je zoiets nog leren, was dat niet alleen voor middeleeuwse meester-houtsnijders en hun leerlingen? Oostenrijk was wel een beetje ver om naar de avondschool te trekken maar via via kwam ik terecht in Eeklo waar ik een gedreven en bedreven leraar houtsnijden en beeldhouwen vond. Ik werkte toen nog in St.-Kruis maar de liefde voor het houtsnijden begon te groeien. Hout kreeg ik in school en beitels kon ik lenen zodat er, behalve wat lesgeld, geen foute investering kon gebeuren. De liefde bleef, het bleek geen bevlieging te zijn en het afscheidsgeschenk van de bank en de collega‟s hielpen mij, bij mijn pensionering, mijn eigen materiaal aan te kopen en ik was voorgoed vertrokken. Met mijn christelijke achtergrond was mijn eerste realisatie een Christusbeeld, maar dan één zonder handen. Ik schreef eronder: “Mijn handen? Ik gebruik de Uwe!”. Dat is ook mijn filosofie: we hebben onze handen gekregen om te gebruiken, om de wereld mooier te maken. Het hout dat ik gebruikte was een gevorkte (Y)berkentak die ik nog in mijn tuin had zien groeien. Ik gebruik meestal hout van bomen die ikzelf heb omgedaan. Ik ben ook lid van een vereniging voor landschapszorgen. Zo zie ik regelmatig bomen vallen onder de kettingzagen van Natuurpunt en zo kan ik meestal wat stukken redden van de houtkachel. Ik spreek dan van Amerikaanse eik en vogelkers, maar ook berk, spar of lork worden met dank gerecupereerd. Onder een afdak worden die blokken te drogen gelegd en bij elke nieuwe inspiratie zoek ik dan wel iets uit. Ook bij afbraakwerken probeer ik wat te recupereren, van oude eik tot meer tropische houtsoorten als meranti en afzelia. Waar haal ik mijn inspiratie? Mijn drie vrouwen, echtgenote en twee dochters zijn me altijd dichtbij. Niet dat zij model staan maar “de vrouw” is steeds een sterk aanwezige inspiratiebron. Mijn zoon moet in de kou blijven staan, ik heb nog geen enkele mannelijke figuur gemaakt.
14
Eerst in huis, potlood en papier (oude KBC affiches) om wat grote schetsen te maken en dan werken met klei om van de tweedimensionale tekening een driedimensionaal inzicht te krijgen. Met klei kun je zoveel afnemen en terug bijplakken als je maar wilt. Ik gebruik die klei enkel om de vorm in de ogen en de vingers te krijgen. Moest je een kleibeeld van mij afbakken, dan springt het gegarandeerd in stukken omdat het alles behalve technisch juist is opgebouwd. Voor mij is enkel de vorm van belang. En dan beginnen we eraan. Grote vormen met de kettingzaak of handzaag en dan kappen (hamer en beitel) om uiteindelijk over te gaan tot het snijden, zonder hamer om zo alle details te kunnen weergeven. Als ik spreek van snijden dan is de snede van de beitels zo scherp dat ik er mijn baard mee kan afscheren. Vandaar dat een houtsnijder steeds klompen of veiligheidsschoenen draagt want anders zorgt een vallende beitel gegarandeerd voor bloed. Niet alle houtsoorten lenen zich voor details. In naaldhout zijn meestal geen details mogelijk en geef toe, een beeld zonder neus is geen zicht. Hier te lande wordt veel gesneden in linde, maar dat is perfectionistisch hout, iedere foute kap laat zich zeer moeilijk herstellen. Meestal wordt linde overschilderd, gepolychromeerd om het met de juiste term te zeggen, wat de details nog beter tot hun recht laat komen. Ik werk het liefst met eik, een beetje meer zwoegen door zijn hardheid, maar je kan beter spelen met kleur en tekening in het hout. Voorbije twee jaar waren mijn vogelperiode. Ik hoor de mannen al lachen, maar adelaar, uilen en pinguïns waren het resultaat. Maar dat gebeurde maar tussenin. Mijn hoofd zat bij mijn kleinkinderen wier buste ik gegeven heb voor hun eerste communie (drie in twee jaar). Het was hard werken. Kleine kinderen kunnen niet stilzitten om te poseren. Ik heb het dan maar geprobeerd met voldoende foto‟s die in een halve cirkel op mijn werktafel stonden. Dat is niet je verbeelding gebruiken maar voortdurend kijken en snijden, kijken en snijden tot je tevreden bent met de gelijkenis. Toch werk ik liever aan vrij werk. Daar maak ik geen probleem van om na uren werk maar onvoldoende resultaat het beeld terug te herleiden tot brandhout. Als ik met een werk naar buiten kom, dan moet ik er tevreden over zijn. Ik heb ook al aan een paar tentoonstellingen meegewerkt, waarvan de meest bekende wel de beeldenroute van Lissewege is. Daar had ik het genoegen op de deelnemerslijst te staan, samen met enkele grootheden van de Belgische beeldhouwerskunst. Ik neem ook ieder jaar deel, samen met enkele andere kunstenaars, aan een soort kerstmarkt in het Groot Seminarie te Brugge waar we beelden verkopen ten voordele van een dagcentrum voor mensen met een beperking. Ook bestaat in West-Vlaanderen een initiatief waar, met steun van de provincie,een kleine duizend kunstenaars (hobby en beroeps) opendeurdag houden in hun atelier, met de bedoeling buurt, dorp, stad kennis te laten maken met hun werken. Terecht heet het initiatief ”Buren bij kunstenaars” en het is ook onder die benaming terug te vinden op internet. Mag ik daarom iedere lezer uitnodigen op mijn open atelierdag van 19-20-21 oktober (weekend na de verkiezing) op de Pijpeweg 64, te Sint-Kruis Brugge?
Marc Engelbeen 15
Gelezen “Een goed leven” Gelukkig zijn in tijden van zinsverduistering Voor velen onder ons zal de naam van Paul Tanghe zeker en vast een belletje doen rinkelen. Tot net voor de fusie was hij ondervoorzitter van het directiecomité van CERA. Hij was tevens lid van de Raad van Bestuur van Almanij. Hij studeerde rechten, economie en filosofie (deze laatste studie deed hij op zijn 50ste nog eens over) en is tevens gekend als een eminent kunstkenner. Sinds zijn pensionering legt hij zich toe op het schrijven van boeken. Zijn eerste boek (Toeternitoe) gaat over de zin, onzin en waanzin van de hedendaagse beeldende kunst, het tweede boek (Toeterweltoe) heeft de religie als onderwerp. Onlangs verscheen zijn derde boek “Een goed leven, gelukkig zijn in tijden van zinsverduistering”. Dit boek wordt door de auteur zelf beschouwd als de synthese van zijn eerdere werken en overspant als het ware zijn hele denken. Het is genomineerd voor de prijs van het spirituele boek en de Psychologies boekenprijs. Dit is niet het zoveelste receptenboekje over de zoektocht naar geluk (zo zijn er al genoeg geschreven) maar legt de klemtoon op “goed leven”. Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel behandelt de auteur twee belangrijke elementen: het oerverdriet (het besef van de sterfelijkheid) en de verbondenheid met onze medemens (het ethisch appel van de anderen). In het tweede deel wordt de betekenis van “geluk” geanalyseerd en hoe de betekenis ervan evolueerde in de loop der tijden. Het sluitstuk van dit boek kreeg de titel “een goed leven”. De fundamentele voorwaarde om dit te bereiken is de nederigheid. “Mensen horen hun plaats te kennen en zichzelf niet te overschatten. Pas wanneer je nederig bent wordt het geluk je geschonken.” Jan Huyghebaert, de vroegere voorzitter van de Raad van Bestuur van de KBC Groep schreef over dit boek: “Paul Tanghe verstaat de kunst om filosofie leesbaar te maken voor de gewone lezer. De gedachtegang is gebald en helder. Er zijn verwijzingen naar het dagelijks taalgebruik en levenservaringen van eenieder.” En Antoon Vandevelde, decaan Hoger Instituut voor Wijsbegeerte K.U.Leuven verwoordt zijn bewondering als volgt: “Kookboeken met recepten voor een gelukkig leven vind je wel meer in de boekenwinkel. Dit is iets anders: de reflectie van een erudiet man met uitgebreide levenservaring over wat het leven de moeite waard maakt om geleefd te worden.” Een echte aanrader dus! Uitgegeven bij Lannoo EAN:9789020996388
16
Cultiveer je cultuur Vooreerst moet opgemerkt worden dat een paar interessante tentoonstellingen die door Bozar aangekondigd waren, noodgedwongen afgelast moesten worden. Het gaat om “Engaging Egypt” en “The Ottoman Orient in Renaissance Art”. Beide tentoonstellingen werden geprogrammeerd in het meerjarenplan van Bozar rond de mediterrane en Arabische wereld. De reden van de afgelasting is gelegen in het feit dat kunstwerken uit landen waar de “Arabische lente” uitgebroken is momenteel niet zomaar overgebracht worden omdat verschillende van deze landen nog geen effectieve regering hebben waarmee uitleenovereenkomsten kunnen afgesloten worden. Deze tentoonstellingen worden nu voorzien voor 2014 of 2015. Uit het najaarsaanbod hebben wij volgende evenementen geselecteerd:
Constant Permeke De laatste grote retrospectieve van deze Vlaamse expressionist dateert al weer van 2004 in Den Haag. Het was dus tijd voor een nieuwe hommage aan deze kunstenaar die dit jaar 60 jaar overleden is. Deze tentoonstelling omvat een indrukwekkende selectie van 130 schilderijen, tekeningen en sculpturen die alle facetten van Permeke‟s oeuvre laten zien. Op deze expo worden ook nieuwe landschappen van Thierry De Cordier en naakten van Marlene Dumas getoond. Praktisch: Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat te Brussel van 11 oktober 2012 tot 20 januari 2013. Info: www.bozar.be
© SABAM 2012
XX Models Al jaren biedt Bozar, naast gevestigde waarden op gebied van architectuur, ook opkomend talent een platform aan. In 2008 werd het Bozar Architecture N/I/C/H/E project opgestart dat 20 jonge en beloftevolle architectenbureaus in de kijker plaatst via microtentoonstellingen en lezingen. Na vier seizoenen blikt XX Models terug op de voorgestelde projecten en brengt het de schaalmodellen van de deelnemende bureaus samen in één retrospectieve. Wellicht een unieke gelegenheid om eens wat meer te vernemen over de toekomst van de Belgische architectuur. Praktisch: Paleis voor Schone Kunsten te Brussel, nog tot 25 november 2012. Info: www.bozar.be
17
Modern Design In het Design Museum Gent zijn een paar interessante kunstenaars op gebied van modern design te zien:
Shiro Kuramata (1934-1991): een revolutionair Japans Designer wiens ontwerpen in acryl, glas en staaldraad tot de meest representatieve en creatieve van de laat 20-eeuwse vormgeving behoren. Van 24 november tot 24 februari 2013 .
Pieter De Bruyne (1931-1987): een kunstenaar van eigen bodem die ongetwijfeld als de pionier van het postmodernisme in de meubelkunst beschouwd mag worden.
Praktisch: Design Museum Gent, Jan Breydelstraat 5 te Gent. Info: www.design.museum.gent.be
Jordaens en de Antieken De barokschilder Jacob Jordaens bekoort vandaag nog steeds met de beheerste opbouw van zijn composities en een prachtig kleurenspel. Jordaens (1593 – 1678) leefde in Antwerpen en was net als Peter Paul Rubens een leerling van Adam van Noort. Om tot een eigen stijl te komen moest hij de invloed van beide meesters verwerken. Jordaens schilderde vooral grote historiestukken, maar ook genrestukken en portretten. Hij was tevens ontwerper van wandtapijten. Meer dan 80 schilderijen en tekeningen, tapijten en beelden worden tentoon gesteld. Ze zijn in bruikleen gegeven door beroemde musea en rijke privéverzamelingen. Deze werken laten een kunstenaar zien met ongekende kwaliteiten in het uitbeelden van de antieke verhaalschat: van Sater en Boer tot Prometheus gekluisterd. De tentoonstelling zal van Jordaens een geheel nieuw beeld ophangen. In plaats van de schilder van de ongecompliceerde gezelligheid van De Koning drinkt! en Zo de ouden zongen zo piepen de jongen, komt met het aanhalen van mythologische en antieke thema´s een kunstenaar aan bod die op intelligente wijze marktaandeel afsnoept van Rubens. Van 12 oktober tot 27 januari 2013 in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten te Brussel. Info: www.fine-arts-museum.be
18
Zijn van ons heengegaan
Overleden gepensioneerden Van Den Breede Louis Lissens Roger Devaux Fernand Buysse Albert Moyaers Urbain Bossaert Gilbert Smets Etienne Pieters Georges Leunis René Van de Voorde François Corstjens Jan
Overleden in actieve dienst Van Weehaeghe Luc Soluch Natasza Kwanten Annick Moreau Sonia Brands Leon
Werkcentrum Brabant-Limburg Brabant-Limburg Brabant-Limburg Antwerpen ex-KB Hoofdkant. Vlaanderen Ex-Cera Hoofdkant. Hoofdkantoor Brabant-Limburg ex-KB Hoofdkant. Brabant-Limburg
Werkcentrum Overgangsregeling KBC Kortenaken KBC Eksel Overgangsregeling KBC Maaseik
Geboortedatum
Datum overlijden
Woonplaats
26/07/1928 30/10/1931 30/09/1928 30/03/1950 1/03/1933 12/05/1922 6/01/1936 31/12/1925 30/12/1921 18/06/1950 20/10/1949
10/04/2012 12/04/2012 22/04/2012 6/06/2012 13/06/2012 23/06/2012 29/06/2012 11/07/2012 13/07/2012 24/07/2012 5/08/2012
Herent Aarschot Antwerpen Lotenhulle Kortenberg Ieper Boutersem Assebroek Diest Baardegem Meeuwen-Gruitrode
Geboortedatum
Datum overlijden
14/07/1952 13/06/1977 26/05/1978 6/03/1954 1/07/1963
19/06/2012 20/07/2012 27/08/2012 27/08/2012 30/08/2012
19
Uitsmijter Impasse De man was moe, hij zag het leven niet meer zitten, hij zag zichzelf alleen maar zitten op zijn stoel, hij had geen kracht meer om z‟n tuintje om te spitten en kreeg een grenzeloos, vereenzaamd, leeg gevoel. Toen heeft hij heel lang aan zijn kamerraam gezeten alsof hij wachtte op een teken, een geluid, van buitenaf dat hem weer nieuwe kracht zou geven, maar tevergeefs keek hij er elke dag naar uit. Zo heeft hij héél lang aan dat stille raam gezeten, De tuin werd groen en toen weer grijs en toen weer groen, totdat hij godzijdank tenslotte heeft begrepen, dat er geen teken kwam, dat hij het zelf moest doen.
T.H.
20
