GGZ tot Concentratie van de Verslavingszorg op Jan Wier

Standpunt bewonerscommissie Jan Wierhof d.d. 30/9/2012

1

Standpunt Bewonerscommissie inzake Plannen Novadic-Kentron/GGZ tot Concentratie van de Verslavingszorg op Jan Wier Inhoudsopgave

Samenvatting

2

1. De vergaande concentratie van maatschappelijk gevoelige voorzieningen op Jan Wier

4

2. De veiligheid en leefbaarheid op en rond JW (nog) zwaar(der) onder druk

5

3. De concentratie van al die (nieuwe) voorzieningen staat haaks op het beleid van de gemeente

7

4. Het herziene locatieonderzoek van N-K is oude wijn in nieuwe zakken

9

5. Een veel beter alternatief voor de plannen van N-K

11

6. Verzoek aan College van B&W

13


2

Samenvatting Met GGZ Breburg (hierna: GGZ) is er al 30 jaar maatschappelijke zorgverlening in Armhoef. Zoals op de kaart (zie par.3.1) is te zien, heeft deze wijk reeds de grootste concentratie van maatschappelijk gevoelige voorzieningen in Tilburg. De voorgenomen komst van Novadic-Kentron (hierna: N-K) betekent een nog verdere concentratie van maatschappelijk zorg voor groepen van riskante patiënten in deze wijk. Deze concentratie is niet te dragen door de wijk. Er is op dit moment al sprake van veel overlast in de sfeer van openbare orde en veiligheid. Een groot deel hiervan heeft betrekking op verbale en fysieke agressie van de kant van patiënten/cliënten van GGZ en N-K. Zo lang dit probleem niet beheersbaar is, kan geen sprake zijn van verdere concentratie van voorzieningen. De besluitvorming omtrent het concentratieplan is tot nu toe niet gelopen conform het stappenplan. De gemeente heeft het gehele locatieonderzoek laten uitvoeren door N-K, dat alleen naar haar eigen belang kijkt. Echter, vóórdat tot locatiekeuze wordt gekomen, moet worden gekeken naar evenwichtige spreiding van voorzieningen over de stad, moet de vraag gesteld worden of het wel in een woonwijk mag en of een negatief advies gegeven zou moeten worden uit oogpunt van handhaving, veiligheid en/of ruimtelijke ordening (fase I stappenplan). Hier is door de gemeente in het geheel niet naar gekeken. Maar het is volstrekt duidelijk dat een algehele centralisatie van voorzieningen van N-K naar 1 locatie in een woonwijk strijdig is met “evenwichtige spreiding”. Eveneens is geen sprake van reïntegratie/participatie van patiënten en ook niet van een wijkgebonden probleem. Armhoef is op dit moment door de huidige vestiging van GGZ en N-K al volstrekt overvraagd; er kan zeker niet meer bij. Ook uit oogpunt openbare orde en veiligheid zou de locatie moeten worden uitgesloten. Volgens het stappenplan had in fase II een locatieonderzoek moeten plaatsvinden o.b.v. bestemmingsplan en omgeving. Bij omgeving gelden de volgende criteria: karakter buurt, problemen buurt, andere gevoelige voorzieningen in de buurt, andere kwetsbare groepen (bijv. scholen), voldoende draagkracht en routes waarlangs doelgroep naar voorziening komt. Omdat dit niet (vooraf) is bekeken, is hiermee dus ook al niet voldaan aan de fase II van het stappenplan. Met GGZ, U-turn en diverse scholen zijn er namelijk al andere gevoelige voorzieningen en kwetsbare groepen in de wijk. Verder zou duidelijk worden dat de route waarlangs de doelgroep naar de voorziening komt, ofwel door de enige speeltuin gaat, ofwel langs de scholen. Als hier wel naar gekeken was, dan zou direct duidelijk zijn dat locatie Jan Wierhof (hierna: JW) af had moeten vallen. Op geen enkele plaats in Nederland is een dusdanige concentratie van verslavingszorg en psychiatrische zorg midden in een woonwijk een succes. Sterker, er zijn diverse plaatsen waar men juist weer decentraliseert en/of de zorg verplaatst uit de woonwijk. Een besluit tot centralisatie is bovendien op korte of middellange termijn onomkeerbaar. Het leent zich dus niet voor experimenteren. Het locatieonderzoek van N-K is een doelredenering. Ondanks dat de uitgangspunten totaal anders zijn dan in 2009/2010, is niet gekeken naar andere locaties dan de 12 van toen. Het eerste criterium (te ontwikkelen in 2012) is alleen ingegeven door de haast om Burg.Suijsstraat te verplaatsen. Maar het zorgt er wel voor dat er slechts 2 locaties overblijven om verder te bekijken: Dr.Deelenlaan en JW. Vervolgens wordt alleen op basis van geld voor JW gekozen. Maar waarschijnlijk is er helemaal geen verschil. Immers het aangegeven bedrag voor JW is alleen gebaseerd op een percentage van


3

40% op basis van een landelijke norm en heeft geen betrekking op de specifieke panden. Deskundigen geven aan dat de huidige panden in een dusdanige staat zijn, dat sloop en nieuwbouw goedkoper zal zijn dan renovatie. Bovendien geeft N-K zelf aan dat nieuwbouw op lange termijn altijd goedkoper is dan bestaande bouw. De verwachting is dus gerechtvaardigd dat men de panden JW toch zal slopen en nieuwbouw zal realiseren. In dat geval is er geen verschil meer in investeringsbedrag tussen de beide locaties. Maar locatie Dr.Deelenlaan scoort duidelijk beter op het gebied van zaken als handhaving en veiligheid. N-K geeft aan dat men op dit moment geen ruimtetekort heeft en dat er zorginhoudelijk geen enkele reden is om te centreren. Sterker, de Medicinale Heroïne Unit (MHU) mag vanwege regels Centrale Commissie Behandeling Heroïneverslaafden (hierna: CCBH) niet samen met andere vormen van zorgverlening. Bij concentratie van de zorg op JW moet men dus de panden aanpassen om de MHU te kunnen scheiden van de rest (hoewel het dan nog steeds op zelfde locatie is). De enige reden die N-K aangeeft voor deze concentratie is geld. Zij zegt dat bij concentratie in de toekomst de exploitatie goedkoper is. Ook hierbij zijn vraagtekens te plaatsen. Men heeft geen begrotingen laten zien. En men heeft niet alleen te maken met miljoeneninvestering in de nieuwe panden, maar ook met een flink te nemen verlies op het pand Edisonlaan en met hogere exploitatiekosten uit oogpunt van beheersing en beveiliging. Het zou voor N-K veel goedkoper zijn om het bestaande pand te renoveren. En alleen voor de Medische Heroïne Unit een alternatieve locatie zoeken. De panden van GGZ zouden alternatief gebruikt kunnen worden voor ouderenhuisvesting. Dit is wél een wijkgebonden behoefte en zorgt voor meer cohesie en sociale controle op het binnenterrein. Dit alternatief zou voor alle partijen een win-win situatie betekenen. Kortom, we hebben thans te maken met maatschappelijk zorg in onze buurt die volstrekt niet beheersbaar is. De voorgenomen concentratie van N-K op JW zal handhaving en veiligheid alleen nog maar doen verslechteren. N-K heeft aangegeven dat er geen zorginhoudelijke reden is voor de centralisatie en dat men op dit moment geen ruimtetekort heeft. Op geen enkele wijze is gekeken naar de omgeving van JW, naar de situatie op dit moment en ook niet naar de gevolgen van de beoogde concentratie van voorzieningen (bijv. veiligheid, loopbewegingen, verkeersstromen en parkeerruimte). Het plan is financieel niet onderbouwd (alleen een landelijk normbedrag). Het door ons voorgesteld alternatief zou voor alle partijen veel beter zijn. Daarom verzoeken wij het College te besluiten om niet akkoord te gaan met de centralisatie van N-K op de locatie Jan Wierhof.


4

1. De vergaande concentratie van maatschappelijk gevoelige voorzieningen op JW Op basis van informatie van GGZ en N-K uit mei 2012 kan het volgende beeld geschetst worden van de patiënten vóór en ná de voorgenomen verhuizingen: Organisatie Zorg GGZ Senioren Eetstoornissen Chronische cliënten GGZ Jongvolwassenen GGZ Crisisopname/Intensive care GGZ Tijdelijke Opname GGZ Dagbehandeling GGZ Mensen vanwege justitiele maatregel GGZ/N-K Dubbele Diagnose N-K Kliniek N-K Medicinale Heroïne Unit (MHU) N-K Methadonverstrekking N-K Polikliniek (incl.medicatiepoli) Deeltijdbehandeling Reclassering Preventie, Voorlichting en Advies Nazorg Onderzoek

Vóor 60 bedden (verdeling niet bekend) 16 bedden 30 bedden 10 bedden 40 plaatsen p.m.

Ná -

16 bedden -

16 bedden 22 bedden 20 mensen 3x p/dag 40-90 mensen 3x p/week Aantal onbekend. Schatting volgens Krijgsman van N-K is 50100 patiënten dagelijks.

11 bedden 30 bedden 10 bedden 40 plaatsen p.m.

Vóór de recente afbouw van de 5 bedden voor jongvolwassenen en de recente verhuizing van de Zorggroep Senioren naar de Korvelseweg en de Piet-Heinstraat ging het dus om 132 bedden en 40 dagbehandelingsplaatsen. GGZ wil de Afdeling Eetstoornissen verplaatsen naar Breda en de Afdeling Chronische Patiënten naar Dongen. Door deze veranderingen zou het aantal GGZ-bedden op JW verminderen tot 67 en het aantal plaatsen voor dagbehandeling op 40 blijven. Daar tegenover staat de komst van 22 bedden N-K, de komst van heroïne- en methadonverstrekking en andere vormen van zorg waarvan de aantallen patiënten onbekend zijn. GGZ en N-K geven aan dat het aantal bedden op locatie JW vermindert met 43. Maar daarbij moet wel aangetekend worden dat de zorg zowel kwalitatief als ook kwantitatief veel zwaarder wordt: • Als we bij de verdwijnende bedden van senioren, eetstoornissen en chronische cliënten uitgaan van een verhouding 1/3, 1/3, 1/3, dan verdwijnen er dus 40 bedden voor patiënten met eetstoornissen en senioren, welk geen enkele overlast veroorzaken. Dus nagenoeg de gehele daling van 43 bedden betreft bedden die geen overlast veroorzaken. • Kwantitatief is er een enorme stijging in aantallen patiënten door de komt van de MHU (20 mensen 3x p/dag), de methadonverstrekking (40-90 mensen 3x p/week) en de polikliniek en andere afdelingen (50-100 mensen p/dag). Gevolg hiervan zal een grote toename van het aantal loopbewegingen naar en van JW zijn. Loopbewegingen die overigens dwars door de speeltuin, woonstraten en langs de scholen gaan. • Er is sprake van een kwalitatieve verandering van de situatie door de concentratie van alle mogelijke voorzieningen op JW die zijn bestemd voor behoorlijk grote groepen van (ambulante) verslaafde en/of gestoorde cliënten. Daarbij mensen met complexe verslavingsproblematiek, bijvoorbeeld alcohol en GHB. Verder zijn beide instellingen open instellingen. Men heeft wel zogenaamde “gesloten” afdelingen, maar dat betekent alleen toegangscontrole; mensen mogen dus gewoon naar buiten. Met als gevolg


5

dat veel problemen zich in de buurt manifesteren (zie 2 hieronder). Risico’s van gestoorde/verslaafde eenlingen voor andere mensen kan trouwens niemand goed inschatten. 2. De veiligheid en leefbaarheid op en rond JW (nog) zwaar(der) onder druk De klinieken van GGZ en N-K op JW liggen midden in een woonwijk, omsloten door de Ringbaan Oost, de Nieuwe Bosscheweg, de St.Josephstraat en de Prof.Dondersstraat. Naast de klinieken van GGZ en N-K telt het terrein van JW het recent geopende Klasse Theater, werkplaatsen voor kunstenaars en een aantal appartementen. Het qua vormgeving onoverzichtelijke binnenterrein van JW bestaat voornamelijk uit een parkje en een speelplaats voor de kinderen uit de buurt. Er is nauwelijks toezicht vanaf de straat mogelijk op dit binnenterrein. Gegeven niet alleen de ligging van de klinieken maar ook gezien de aard en omvang van diverse groepen cliënten die van de betrokken voorzieningen gebruik maken, staan de veiligheid en leefbaarheid van de gehele buurt per definitie permanent onder druk. Niet alleen als gevolg van allerhande misdragingen van (somtijds zeer risicovolle groepen van) patiënten, niet alleen als gevolg van de acties van met name dealers die in hen een makkelijke prooi zien, niet alleen vanwege de aanzuigende werking op andere overlast veroorzakende groepen (o.a. alcoholisten, drugsgebruikers en hangjongeren), maar ook als gevolg van het gebrek aan mensen, middelen en bevoegdheden bij de betrokken instellingen om dag en nacht daadwerkelijk en doeltreffend (preventief en repressief) op treden tegen alle mogelijke vormen van wangedrag en criminaliteit. Hoe groot deze druk is werd de voorbije jaren door niets of niemand stelselmatig bijgehouden. Men mag niet vergeten dat GGZ en N-K zich in het verleden – ondanks de mooie woorden in hun beleidsstukken - zich op geen enkele manier in samenspraak met de omwonenden hebben bekommerd om de veiligheid en leefbaarheid in de buurt. Dat die druk om allerhande redenen onverminderd groot was bleek vooral uit de nare ervaringen die mensen uit de buurt individueel meemaakten en ook uit losse berichten in de krant. De plannen van GGZ en N-K hebben echter duidelijk gemaakt dat de buurtbewoners zich al lange tijd collectief grote zorgen maken over de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. Dit is overduidelijk gebleken op de informatieavond die op 23 mei 2012 werd georganiseerd, uit de talrijke reacties van de vele buurtbewoners die zijn opgenomen in een zwartboek en uit de meldingen die de voorbije maanden, weken en dagen langs diverse kanalen bij de bewonerscommissie binnenkomen. In bijlage 1 is het totale overzicht van 77 meldingen opgenomen. Uit dit overzicht blijkt dat het gaat van allerhande ernstige vormen van zeer onzindelijk en zeer gewelddadig gedrag van patiënten. Enkele voorbeelden hiervan zijn: • 80-jarige man die eind juli glas in de glasbak naast het Jan Wier terrein gooit, wordt door een totaal verwarde patiënt midden in het gezicht geslagen en valt daardoor op de grond. Die patiënt is zichtbaar onder invloed van drugs. Dit is gemeld bij de politie, die aangeeft: “Meneer u woont in een grote stad; dit kan gebeuren”. • Vrouw loopt met haar twee kinderen (1 in kinderwagen en 1 op loopfietsje). Een zeer verwarde en ontzettend agressieve man komt hen tegemoet. Ze is een tuin ingelopen, heeft zich daar verstopt en heeft tegen haar kinderen gezegd dat ze heel stil moesten zijn. Ze voelt zich angstig en bedreigd. Oudste zoontje was erg geschrokken en praat steeds over die boze meneer. • Twee jongens van 9 jaar zijn aan het voetballen in de speeltuin, plotseling verschijnen er vier politiebusjes die alle uitgangen van het terrein afzetten en tegen de jongens roepen “meteen wegwezen hier” dit blijkt een mislukte drugsdeal te zijn tussen een patiënt en een dealer. Heel goed dat de politie komt, laat dat duidelijk zijn, maar voor deze kinderen was het een hele angstige ervaring.


• • • • •

6

patiënt van JW (Mike) gaat agressief verbaal tegen mij tekeer. 2 verplegenden staan buiten te roken, lopen naar Mike en zeggen hem zich zo niet te gedragen. Mike wordt nog veel agressiever, verpleegkundige loopt weg. Mevrouw wil om 11.00 uur via haar achteruitgang naar buiten. Haar uitgang grenst aan het JW terrein (speeltuin). Daar staat een jongen die mevrouw heel agressief van alles toeschreeuwt zonder enige aanleiding. Was heel bedreigend. Melding bij politie van cocaïne gebruik in de speeltuin, waar kinderen op dat moment aan het voetballen zijn. Bijna dagelijks dealen in de straten rond JW. Politie interventies met knuppel, wapenstok en honden.

Wethouder Frenk heeft een overzicht aan de raad verstrekt met de aanpak van de overlast met daarbij een opsomming van de meldingen. Echter, die informatie is afkomstig van GGZ en erg gekleurd. Het aantal meldingen is te laag weergegeven en de ernst ervan is bijzonder gebagatelliseerd. Verder geeft men de indruk de problematiek onder controle te hebben. Ook dat is verre van waar. Wij hebben daarom in bijlage 2 op papier gezet hoe onveilig het werkelijk is. Tevens is daarin aangegeven hoe daarmee omgegaan wordt door betrokken instanties. Daaruit blijkt dat men het geenszins onder controle heeft. Hierbij komt bovendien dat de veiligheid en de leefbaarheid van de wijk reeds nu bij herhaling zeer onder druk worden gezet door somtijds zeer ingrijpende interventies van de politie en de brandweer: zoekacties op het terrein, gewapende assistentie in gebouwen, interventies naar aanleiding van brandmeldingen e.a.. Al deze acties voeden maar al te begrijpelijk het gevoel dat de klinieken van GGZ en JW al op dit moment (groepen van) patiënten herbergen respectievelijk verzorgen die een groot gevaar voor zichzelf en voor anderen vormen. De omwonenden vrezen dus met recht en reden dat als er door de concentratie van voorzieningen op JW nog veel grotere groepen verslaafde etc. patiënten in die klinieken zullen worden opgevangen respectievelijk zullen worden verzorgd, de toch al grote problemen in de sfeer van leefbaarheid en veiligheid alleen nog maar veel groter kunnen worden. De reactie van N-K daarop is dat men de huidige situatie als een nulmeting ziet. Als de overlast na hun vestiging op JW niet meer wordt dan de huidige overlast, dan vindt men het goed. Dat is natuurlijk volstrekt onaanvaardbaar. Dat zou net zoiets zijn als dat mensen met 120 km/uur over de cityring rijden als een nulmeting zien. Als ze daarna nog slechts 115 km/uur rijden, dan is er een daling en dus heeft men het goed gedaan. We moeten eerst zorgen dat er weer 50 km/uur gereden gaat worden. Pas daarna kun je een nulmeting uitvoeren en nadenken over uitbreiding. En deze vrees voor ernstige verslechtering van veiligheid en leefbaarheid wordt tot slot ook ingegeven door de volgende vaststellingen: - GGZ en N-K hebben zich tot nu toe op geen enkele manier verantwoordelijk getoond voor de negatieve gevolgen van hun extramuraliseringsbeleid op JW voor de omwonenden. Zij hebben hier pas een begin mee gemaakt toen de omwonenden in opstand kwamen tegen hun plannen. Is er een reden om te denken dat zij in de toekomst wel hun verantwoordelijkheid zullen nemen? Eigenlijk niet! In het herziene locatieplan van N-K wordt aan deze zo belangrijke kwestie geen enkele aandacht geschonken. Het feit dat er een beheerscommissie wordt opgestart, is belangrijk maar vormt nog maar een pril begin van zoiets als een behoorlijke overlegstructuur met de buurt. - Het terrein op en rond JW is zeer onoverzichtelijk. Een afdoende organisatie van meer veiligheid vergt dus niet alleen vrij ingrijpende ruimtelijke en technische beveiligingsmaatregelen maar ook een vrij omvangrijke inzet van gespecialiseerd bewakingspersoneel (iets waarover in de kring van GGZ en N-K wordt gedacht). De omwonenden zijn echter erg gekant tegen een dergelijke


7

aantasting van hun leefmilieu. Want dan wordt JW een soort van open gevangenis in hun buurt en blijft van de speeltuin voor de kinderen niet veel over. Bovenstaande 2 punten worden reeds in 2006 onderkend. In een artikel in de Volkskrant (zie bijlage 3) staat namelijk dat psychiatrische centra kampen met overlast van drugsdealers en er nauwelijks een oplossing is en men gaat specifiek in op de situatie bij JW. De woordvoerder van GGZ Breburg bevestigt in dat artikel: “We zijn een klein, open centrum midden in Tilburg. Daarmee krijg je de problematiek van de grote stad ook op je terrein. Bovendien ligt ernaast nog een park, waar ook wordt gedeald. We hebben geen 100 procents-oplossing”. Dus 6 jaar geleden onderkende GGZ al de problemen en dat men er weinig aan kan doen. En sindsdien is de overlast alleen maar flink toegenomen. Dit blijkt naast de vele meldingen ook uit een ingezonden brief in BD van een familielid van een patiënt van JW (bijlage 4) Er kan niet anders geconcludeerd worden dat de openbare orde en veiligheid op dit moment in het geding is, dat er geen reden is om te verwachten dat dit op korte termijn aanmerkelijk zal verbeteren gezien locatie, patiëntengroep en beleid van de instellingen. Alleen al om deze reden zou het College niet moeten toestaan dat er nieuwe zorg van een zware doelgroep bij mag komen op locatie JW. 3. De concentratie van al die (nieuwe) voorzieningen staat haaks op het beleid van de gemeente Wanneer men zowel de verregaande concentratie van maatschappelijke gevoelige voorzieningen op JW als de (te verwachten) negatieve maatschappelijke gevolgen hiervan voor de leefbaarheid en veiligheid van de betrokken buurt afzet tegen het beleid dat de gemeente in dezen voert (wat is vastgelegd in het stappenplan), dan kan het volgende worden geconcludeerd: 3.1. Deze concentratie staat volkomen haaks op het uitgangspunt van het gemeentelijk beleid dat de maatschappelijk gevoelige voorzieningen “evenwichtig” over de stad worden gespreid Deze conclusie wordt niet alleen gedragen door de beoogde omvangrijke concentratie van bovenbedoelde voorzieningen op JW maar berust ook op het gegeven dat de kaart van de maatschappelijke voorzieningen in de stad (zie volgende bladzijde) onomstotelijk aantoont dat de buurt rondom JW nu reeds een grote concentratie van dergelijke voorzieningen herbergt. Er nog een aantal nieuwe voorzieningen bijvoegen vormt een regelrechte aanfluiting van dat uitgangspunt. Dan verliest de term “evenwichtige spreiding” elke reële betekenis. In het Stappenplan is een kaart opgenomen met de maatschappelijk gevoelige voorzieningen in Tilburg. We hebben de te verplaatsen locaties met pijlen ingetekend op deze kaart (zie volgende bladzijde). Naast de verplaatsing van 2 zorgvoorzieningen naar JW, komen er ook nog de vele loopbewegingen vanaf de Gasthuisring richting JW bij. Loopbewegingen die dwars door de woonwijk en zelfs de speeltuin zullen gaan.


8

3.2. Deze concentratie valt geheel niet te rijmen met de redenen die in het stappenplan worden genoemd om maatschappelijke voorzieningen in buurten te vestigen Deze redenen zijn dat voorzieningen zijn gericht op maatschappelijke participatie in een buurt en/of dat zij voorzien in een wijkgebonden behoefte. Welnu, beide redenen gaan in dit geval niet op. De betrokken voorzieningen zijn helemaal niet gericht op participatie, want een groot deel van de patiënten zal nooit integreren en/of participeren in de buurt. En zij dienen ook op geen enkele manier tot vervulling van behoeften die in de wijk leven. De voorzieningen zijn namelijk gericht op allerhande vormen van zorg voor specifieke doelgroepen uit de gehele gemeente Tilburg en verre omgeving. 3.3. Deze concentratie is volstrekt onverantwoord in termen van leefbaarheid en veiligheid De gemeente voert ten aanzien van de vestiging van maatschappelijk gevoelige voorzieningen terecht het beleid dat geen enkele buurt op voorhand wordt uitgesloten van vestiging. Dit laatste is ook niet wat de buurt wil, zoals genoegzaam kan worden opgemaakt uit het feit dat er al vele voorzieningen in de buurt zijn gevestigd en de buurt zich ook nooit heeft gekeerd tegen de Dubbele Diagnose Kliniek van N-K (mits het externe beheer stukken beter wordt georganiseerd dan tot nu toe het geval was). Wel is de buurt van mening dat er vanuit een oogpunt van openbare orde en veiligheid alle reden is om een negatief advies te geven voor de vergaande concentratie van allerlei (nieuwe!!) voorzieningen op JW in de sfeer van de crisisopvang en de verslaafdenzorg. Juist ook door de bestaande en te verwachten onveiligheidsproblemen en door de te verwachten verloedering van het straatbeeld bestaat er totaal geen draagvlak in de buurt voor de vestiging van nog meer nieuwe voorzieningen van N-K op JW. Alleen al om deze laatste reden zou N-K uit eigen beweging moeten afzien van haar plannen.


9

Overigens N-K geeft 24 september in het gesprek met de buurtbewoners aan de verslaafdenzorg als een “groeimarkt” te zien. Men ziet jaarlijks slechts 10% van de mensen met een probleem en men heeft de verwachting dat dat flink gaat stijgen de komende jaren. Als die groei er gaat komen, dan zal het aantal consulten, patiënten en de overlast dus alleen maar verder toenemen. In het verlengde van deze drie conclusies moet worden opgemerkt dat naar het beste weten van de bewonerscommissie in geen enkele andere gemeente in Nederland zo’n concentratie van gevoelige voorzieningen midden in een woonwijk ook naar de omwonenden toe op een behoorlijke manier kon worden gerealiseerd. Wij hebben dit gevraagd aan N-K en op 12 september gaf de vastgoedmanager van N-K, de heer Krijgsman, aan dat de Rompertse Baan in Den Bosch de enige locatie is waar zo’n concentratie in een woonwijk is gevestigd. Echter dat blijkt totaal niet vergelijkbaar. Het pand van N-K is daar namelijk ingesloten tussen de Zandzuigerstraat (drukke dubbelbaans weg met verhoogd talud), een waterpartij, een groot appartementsgebouw (dat is gebouwd nadat de zorgvoorziening er al was) en een drukke doorgaande weg (Rompertsebaan). Pas aan de andere kant van de weg, die als een soort van psychologische grens fungeert, begint de woonwijk. Op 24 september 2012 noemde de heer Krijgsman de vestiging Grasdorpstraat in Zwolle als enige vergelijkbare concentratie in een woonwijk. Echter deze vestiging is veel kleiner (50 patiënten en 13 verplegenden volgens krantenbericht Stentor) en ligt niet midden in een woonwijk maar aan de rand van een wijk. Ook heeft N-K Eindhoven genoemd. Maar daar is de voorziening gevestigd aan het kanaal bij een industrieterrein. Zeker zo belangrijk is dat in steden als Arnhem en Oss de gecentraliseerde verslavingszorg in de woonwijk is mislukt en men het besluit heeft genomen om haar te verplaatsen uit de woonwijk. Als GGZ en N-K van mening zijn dat vergaande concentratie van voorzieningen op JW wel verantwoord is, is het aan hen om aan de hand van serieuze (onafhankelijke en onpartijdige) onderzoeken en rapporten aan te tonen dat dit zo is. De bewijslast voor de ontkrachting van deze stelling kan onmogelijk worden gelegd op de schouders van een buurtcomité. Het is eigenlijk toch al te gek voor woorden dat een kleine groep vrijwilligers maandenlang een waar gevecht moet aangaan met grote instellingen en de gemeente om ze af te houden van onverantwoorde vestigingsplannen in hun buurt. 4. Het herziene locatieonderzoek van N-K is oude wijn in nieuwe zakken Onder druk van het bewonersverzet tegen de overconcentratie van verslavingsvoorzieningen op JW heeft N-K haar oorspronkelijke locatieplan moeten herzien. De herziene versie is in de ogen van de buurtbewoners echter nog ver onder de maat: zij behelst geen nieuw onderzoek naar mogelijke geschikte (re) locaties in de stad maar vormt niet veel meer dan een herschrijving van het bestaande rapport. Uit alles kan worden opgemaakt dat de herziene versie helemaal werd geschreven vanuit de doelredenatie dat voor N-K de locatie JW de meest wenselijke locatie was en blijft. Dit steunt op de volgende vaststellingen: • Het aantal benodigde m2 is fors verlaagd van naar 3.700. Desondanks heeft men alleen gekeken naar de 12 locaties die reeds in 2008-2009 gevonden waren o.b.v. een ruimtebehoefte van 8.360 m2. Verwacht zou mogen worden dat gezien de significante afwijking van de uitgangspunten en gezien het feit dat reeds 3-4 jaar verstreken zijn, ook opnieuw gekeken zou worden naar alle mogelijke locaties in de stad. Niet dus.


•

•

•

• •

•

10

Vervolgens laat men van die 12 locaties er direct 10 afvallen; 2 omdat ze niet meer beschikbaar zijn en 8 omdat ze niet meer in 2012 ontwikkeld kunnen worden. De heer Krijgsman van N-K zegt hierover op 24 september 2012 tegen het buurtcomité dat dit criterium alleen wordt gehanteerd als gevolg van de aflopende vergunning voor de Medicinale Heroïne Unit (MHU) aan de Burg.Suijsstraat in 2013. Wij vinden het onbestaanbaar dat een keuze voor een locatie van 3.700 m2 alleen bepaald wordt op grond van een vergunning voor een onderdeel dat slechts 200 m2 hiervan behelst. Dit criterium is volstrekt onjuist als enige maatstaf. Het zou immers om de beste locatie moeten gaan en niet alleen om wat nog binnen nu en 3 maanden ontwikkeld kan worden. Het locatieonderzoek is geschreven vanuit het eigen belang N-K. Dit wordt ook ronduit bevestigd door de directeur van N-K, de heer Hermanides. En in het locatieonderzoek staat ook dat het alleen ingaat op de punten uit fase I van het stappenplan, waarvoor N-K zich verantwoordelijk acht. Voorts is in het locatieonderzoek op blz.11 opgenomen: “Fase II in het Stappenplan heeft als titel ‘Locatieonderzoek’. Dit is echter niet deze rapportage. Het locatieonderzoek als bedoeld in Fase II van het Stappenplan is dat van de gemeente.”. Echter, op 24 september geeft de heer Sloot van de gemeente aan dat dit locatieonderzoek nog niet gemaakt is, maar dat de gemeente daar nu pas mee bezig is. Er is dus op dit moment nog totaal niet gekeken naar de huidige omstandigheden van de buurt! Dat zou moeten gebeuren vóór een locatie in beeld komt. En omdat wij dat totale onderzoek nog niet hebben gezien, kunnen we er ook inhoudelijk nog niet op reageren. Er is bij N-K, GGZ en gemeente geen enkel zicht op de situatie die ontstaat als N-K zich hier gaat vestigen. Zo is er totaal niet gekeken naar de openbare orde en veiligheid (zie 2 hierboven). Maar er is ook niet gekeken of er wel voldoende parkeerruimte is, welke verkeersstromen er in de wijk gaan komen, welke loopbewegingen, etc. Wij zijn bang dat dit niet gerealiseerd kan worden binnen de huidige ruimte, en dat men dus hiervoor de speeltuin of openbaar groen gaat gebruiken. Dan wel dat het een extra belasting voor de buurt gaat worden. De heer Krijgsman geeft aan dat men hierover pas gaat nadenken nadat de locatiekeuze is gemaakt. Dit is voor de buurt onaanvaardbaar! De maatschappelijke gevolgen van eventuele concentratie van voorzieningen blijven totaal buiten beeld. Peter Seerden, regiomanager N-K, heeft 24 september 2012 ten overstaan van het buurtcomité aangegeven dat er geen enkele zorginhoudelijke reden is om te centreren. Er is alleen een exploitatietechnische (=financiële) reden. De MHU mag helemaal niet worden samengevoegd met de andere zorg. N-K schrijft in het “Invoeringsplan en draaiboek medische heroïnebehandeling in Noord-Brabant” in januari 2008 het volgende: “De richtlijn van de CCBH vereist dat de medische heroïnebehandeling plaatsvindt in behandelunits die zodanig zijn ingericht dat er geen vermenging met andere doelgroepen kan optreden. (CIBH 2003, blz. 9). Dit betekent dat de units waar de medische heroïnebehandeling plaatsvindt gesitueerd worden op andere locaties dan de gebruikelijke dagen nachtopvang”. N-K wil de MHU nu toch op dezelfde locatie plaatsen als de dagen nachtopvang. Volgens informatie van de heer Krijgsman 24 september 2012 gaat men separate ingangen in de panden creëren. Maar dit is dus geen scheiding zoals vereist in de landelijke regels van CCBH en de eigen beleidsregels van N-K


•

•

•

•

•

•

11

Geen enkele financiële onderbouwing. N-K zegt op 12 september 2012 (Hermanides) en op 24 september 2012 (Krijgsman) dat men die achteraf pas gaat bekijken. Dit is ongeloofwaardig, gezien de miljoeneninvestering die ermee gemoeid is. In het locatieonderzoek is beschreven dat men de panden kan verbouwen/renoveren voor 40% van de stichtingskosten. Boven 65% zou men niet renoveren, maar sloop en nieuwbouw plegen. Op 24 september 2012 heeft Krijgsman van N-K aangegeven dat de kosten van de verbouwing/renovatie voor de panden JW door N-K nog niet bepaald zijn en dat de in het locatieonderzoek genoemde 40% een landelijk normbedrag is dat dus niet specifiek op de panden JW van toepassing is. Een daadwerkelijk plan van verbouwing/renovatie en de daarmee gemoeide kosten gaat N-K pas achteraf maken. De heer Krijgsman heeft 24 september aangegeven dat mocht achteraf blijken dat de verbouwing boven de 65% stichtingskosten uitvallen, dan zal men alsnog overgaan tot sloop en nieuwbouw. Volgens deskundigen die wij gesproken hebben, is het ondenkbaar dat de huidige panden, die 25 jaar oud zijn, voor minder dan 65% verbouwd kunnen worden. Ze behoeven namelijk dusdanige aanpassing dat sloop en nieuwbouw goedkoper is dan renovatie. Uiteindelijk is de enige reden om JW te verkiezen boven de Dr.Deelenlaan een financiële, omdat men uitgaat van 100% stichtingskosten bij Dr.Deelenlaan vs 40% stichtingskosten JW. Overigens tijdens het gesprek van 12 september jl. gaf de heer Krijgsman aan dat zowel renovatie als nieuwbouw opties zijn voor JW, maar dat op dit moment renovatie het meest waarschijnlijk is. De kans is dus reëel dat men na een gedegen analyse van de panden alsnog tot de conclusie komt dat men nieuwbouw moet plegen bij JW. Ook de gedachte van de groeimarkt (zie blz.9), zou pleiten voor nieuwbouw, wat veel flexibeler is. In geval van nieuwbouw bestaat er geen verschil in stichtingskosten tussen de beide opties. Is financiën dan nog steeds de enige (en de juiste) reden om voor JW te kiezen? De heer Krijgsman heeft op 24 september 2012 aangegeven dat op lange termijn nieuwbouw altijd goedkoper is dan renovatie. De redenen daarvoor zijn flexibiliteit van nieuw gebouwde panden, modernere installaties, betere isolatie, etc. waardoor men bij nieuwbouw veel lagere exploitatiekosten heeft. In de keuze van N-K volgens het locatieonderzoek wordt echter alleen een vergelijk getrokken tussen Dr.Deelenlaan en JW op basis van de stichtingskosten en gaat men niet in op het verschil in exploitatiekosten. Het perceel aan de Dr.Deelenlaan is in 2006 gekocht voor EUR 305.000 door Hofstede Beheer B.V., waarvan de heer F.C. Hofstede de bestuurder en enig aandeelhouder is (zie uittreksel kadaster en KvK in bijlage 5). Dit stuk onbebouwde grond wordt door de eigenaar alleen voor opslag gebruikt. Volgens het locatieonderzoek uit 2010 zou deze grond 3 jaar later (in 2009) voor EUR 1.900.000 aangeboden worden. Dat is ruim 6 x de prijs die er 3 jaar eerder voor betaald is. Die waardestijging is volstrekt ongeloofwaardig (tenzij er sprake is van ongehoorde grondspeculatie). De heer Hermanides heeft op 12 september aangegeven dat men de panden en omgeving JW specifiek moet aanpassen vanwege openbare orde en veiligheid. Ook zou men op deze locatie extra personeel moeten inzetten vanwege beheersbaarheid. In de vergelijk met de locaties Dr.Deelenlaan en JW is echter geen rekening gehouden met die additionele investering en exploitatiekosten.


12

5. Een veel beter tweeledig alternatief voor de plannen van N-K Op grond van vorenstaande overwegingen is het een redelijke verwachting van de bewonerscommissie Jan Wier dat de gemeente aan de kant van de buurtbewoners gaat staan en de vestigingsplannen van N-K van de hand wijst. De commissie wil echter niet alleen deze verwachting uitspreken maar ook een alternatief voor die plannen aanbieden. Dit alternatief behelst twee dingen: 5.1.

N-K verbouwt de locaties waar zij zit

N-K heeft op dit moment de volgende locaties, met daarbij de m2 volgens informatie tekeningen gemeentearchief: Edisonlaan: 2.582 m2 • bg: 1.454 m2 • 1e verdieping: 740 m2 • uitpandig (=aanbouw): 388 m2 Voltstraat: kantoorruimte 580 m2 Jan Wierhof DD (schatting) 800 m2 Burg.Suijsstraat (schatting) 200 m2 Huidige ruimte 4.162 m2 De ruimtebehoefte van N-K ad 3.700 m2 kan dus ingevuld worden binnen de bestaande panden. Dit wordt bevestigd door Krijgsman. Hij heeft op 24 september 2012 aangegeven dat N-K op dit moment geen ruimtetekort heeft. In datzelfde gesprek gaf de heer Seerden, regiomanager van N-K, aan dat er op het gebied van zorgverlening geen reden is om locaties samen te voegen. Er zijn alleen exploitatietechnische redenen voor centralisering. N-K is eigenaar van het pand aan de Edisonlaan. Krijgsman geeft in het gesprek op 24 september 2012 aan dat N-K in ieder geval zelf geen gebruik meer gaat maken van dat pand na de voorgenomen verhuizing. Maar dat N-K niet weet of het verkocht of verhuurd zou kunnen worden. In de huidige markt is de kans groot dat het dus leeg komt te staan. Dat lijkt een behoorlijke verspilling van gemeenschapsgeld. Gezien de tijdelijke vergunning voor Burg.Suijsstraat zou dus alleen voor de MHU een oplossing gezocht moeten worden. Hermanides geeft 12 september 2012 aan dat er geen overlast zou zijn op de huidige locaties. Komt dat niet mede door de huidige spreiding ipv de voorgestelde concentratie? In het huidige plan is dus sprake van een miljoeneninvestering op locatie JW, gekoppeld aan afwaardering pand Edisonlaan. Wij vragen ons sterk af wat de terugverdienperiode is van dit plan, maar dat blijkt dus niet uitgewerkt door N-K. In ieder geval is wel duidelijk dat renovatie van de bestaande locaties veel goedkoper is dan het plan van concentratie. En het spoort ook veel beter met het uitgangspunt van een evenwichtige spreiding van maatschappelijk gevoelige voorzieningen. Bovendien maakt renovatie het mogelijk om de


13

verspreide voorzieningen op de een of andere manier te integreren in de bijbehorende buurten. En zeker zo belangrijk: zij voorkomt verergering van de problemen in de sfeer van de openbare orde en veiligheid in een enkele buurt. 5.2

Op JW komen woonvoorzieningen voor ouderen

Een projectontwikkelaar en een zorginstelling hebben hun concrete interesse uitgesproken om de panden van GGZ Breburg te kopen en daar een woonvoorziening voor ouderen te beginnen. Aan zo’n voorziening is concreet behoefte in de wijk en in de stad. GGZ kan haar vrijkomende panden verkopen voor waarschijnlijk een betere prijs. En er komt meer cohesie en sociale controle op het binnenterrein JW en bij de speeltuin. Door toepassing van dit alternatief ontstaat aldus een win-win situatie: • De buurt Armhoef wordt niet overvraagd t.a.v. maatschappelijke zorg en het huidige probleem van de openbare orde en veiligheid wordt niet vergroot. • Een concrete vraag naar woonvoorziening voor ouderen wordt ingevuld. • N-K bespaart miljoenen op huisvesting en hoeft niet af te boeken op pand Edisonlaan. • GGZ Breburg verkoopt panden tegen betere prijs • Maatschappelijke voorzieningen blijven evenwichtig verspreid over de stad op locaties waar ze volgens N-K geen overlast veroorzaken. 6. Verzoek aan College van B&W Daarom verzoeken wij het College te besluiten om niet akkoord te gaan met de centralisatie van N-K op de locatie Jan Wierhof.

Tilburg, 30 september 2012 Commissie Jan Wierhof, Helma Oostelbos, John Gelderblom, Rene van der Hulst, Dimitri Boekelman en Ronald Louer en mede namens ruim 200 gezinnen in de directe omgeving van JW

Bijlagen: 1. Overzicht meldingen huidige overlast 2. Vergelijk meldingen volgens GGZ vs de werkelijkheid 3. Artikel Volkskrant 2006 4. Ingezonden brief BD 2012 van familielid patiënt JW 5. Gegevens kadaster en KvK omtrent grond Dr.Deelenlaan

GGZ tot Concentratie van de Verslavingszorg op Jan Wier

Recommend Documents