Gezondheidspromotie. Met pensioen. Klaar voor een nieuwe start?

Gezondheidspromotie

Met pensioen… Klaar voor een nieuwe start?

Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel T 02 778 92 11 [email protected]

—

www.mloz.be

> Coördinatie & redactie: Hellen Smeets > Expert Gezondheidspromotie: Annemie Coëme > Layout: Marinella Cecaloni > Foto's: Shutterstock

(©) Onafhankelijke Ziekenfondsen / Brussel (Ondernemingsnummer 411 766 483)

Met pensioen… Klaar voor een nieuwe start? Maak je klaar voor je tweede carrière! Wat heb je ernaar toegeleefd, de verdiende rust die volgt na een lange, intensieve loopbaan! Maar nu je pensioen eindelijk is aangebroken, kan de onzekerheid wel eens toeslaan … Tijd om alles op een rijtje te zetten! Een zee van tijd heb je nu … Maar hoe begin je aan je pensioen? Ga je één lange vakantie tegemoet of blijf je verdergaan aan hetzelfde tempo? Is het tijd om je benen op tafel te gooien of ben je te jong om niet meer te moeten werken? Deze brochure helpt je om je weg niet te verliezen in deze nieuwe fase van je leven. Ben je klaar voor een actief leven na je pensioen? Met een heleboel leuke survivaltips helpen we je op weg! De typische valkuilen willen we je niet onthouden, zodat je zorgeloos van je pensioen kan genieten. Om met een gezonde geest in een gezond lichaam een nieuwe weg in te slaan, vind je in deze brochure ook de nodige beweegen voedingstips. Ten slotte geven we je ook nog wat relatietips mee. Lees dus rustig verder en kom er alles over te weten!

4

Een zee van tijd? Als jonggepensioneerde sta je op een kruispunt in je leven. Een nieuwe fase breekt aan en je kan eindelijk doen wat je maar wilt. De zee van tijd die in het verschiet ligt, lijkt eindeloos blauw en rimpelloos. Maar is dat ook zo? Niet helemaal. Eén van de belangrijkste valkuilen als je met pensioen gaat, is tijdsbeheer. Als kersverse senior kan je twee kanten uit: ofwel zoek je de rust op en geniet je eindelijk van wat tijd voor jezelf, ofwel blijf je je agenda volproppen met afspraken en activiteiten. Zoals meestal is de gulden middenweg ook hier de beste!

5

Jij hebt toch tijd hé? Je krijgt er heel wat vrije tijd bij, zo’n 2.000 uur per jaar om precies te zijn. Tot nu toe besliste je werkgever waarschijnlijk hoe je weekdagen er ongeveer uitzagen, maar vanaf nu kan je ze zelf indelen. Neem rustig de tijd om alles op een rijtje te zetten. Velen gaan na hun pensioen aan hetzelfde tempo verder dat ze tijdens hun loopbaan aanhielden. Ze gaan naar goede gewoonte hun agenda weer volkladden om zeker niet met de duimen te zitten draaien. Het gevolg? Daar is de stress weer … Te veel beloftes en afspraken strooien roet in het eten en er blijft te weinig tijd over om van de rust te genieten. Nu je met pensioen bent, gaat je omgeving er ook van uit dat je meer tijd voor hen hebt. Klusjes hier, werken daar … Je zal overal welkom zijn! De verleiding is dan ook groot om te veel hooi op je vork te nemen. Je komt uit een situatie waarin je elke dag hebt gewerkt, het gemakkelijkste is om dit patroon voort te zetten. Als je maar elke dag je handen vol hebt, moet je je geen zorgen maken over de verveling die kan toeslaan. Maar verveling blijkt niet altijd het probleem te zijn, integendeel! Oriëntatie Wil je optimaal van je pensioen genieten? Beslis dan zelf hoe het eruit ziet. Je kan ’s morgens uitslapen, de hele dag in T-shirt en joggingbroek lopen en je leven rond de televisiegids organiseren. Of je kan je koffers pakken en verre oorden opzoeken. Om definitief afstand te nemen van je werkplek en je klaar te stomen voor een tweede carrière, kan je jezelf de volgende vragen stellen:

• Hoe ziet een succesvol pensioen er volgens jou uit? • Wat verwacht je van je pensioen? En wat verwacht je omgeving? • Hoe sta je er financieel voor? Kan je aardig rondkomen met je pensioeninkomen of wil je nog wat bijklussen? • Kan je je gemakkelijk bezig houden of ben je als de dood voor verveling? • Heb je genoeg hobby’s, interesses en activiteiten om je bezig te houden of moet je op zoek naar nieuwe uitdagingen? • Wil je vooral ten dienste van anderen staan of niet? • Moet je met bepaalde factoren rekening houden, zoals bv. een partner die nog niet op pensioen is? Heb je nog verplichtingen? • Zijn er dingen die je kunnen tegenhouden om je leven in te richten zoals je zelf wilt? Bucket list Om erachter te komen wat ze nog allemaal willen bereiken, maken veel mensen een ‘bucket list’: een lijstje met alle dingen die ze willen doen in het leven. Stel zelf ook eens zo’n lijstje met doelen en objectieven op. Heb je dromen of wensen die nog niet verwezenlijkt zijn? Pen ze neer en bekijk wat haalbaar is. Nu heb je de tijd om die wereldreis te maken, eindelijk kooklessen te volgen, piano te leren spelen of een parachutesprong te maken! Sabbatjaar Na het denkwerk en de lijstjes krijg je een beter zicht op je ideale pensioen. Weet je nog niet goed hoe je het gaat aanpakken? Zie je het bos even niet meer door de bomen? Neem dan een sabbatjaar: een jaartje voor jezelf, zonder verplichtingen.

6

Stort je nog niet meteen in nieuwe hobby’s of oude gewoonten. Doorloop op je eigen tempo alle seizoenen, zodat je te weten komt wat jouw behoeften en interesses zijn. Valkuilen Als jonggepensioneerde is het niet evident om een bepaalde richting in te slaan. Let daarom zeker op mogelijke valkuilen: • Je wilt te veel: je stort je in allerlei activiteiten zodat je amper tijd voor jezelf hebt. Je energiepeil keldert en je kan niet genieten van je pensioen. ➝ Wees selectief! Denk na over wat voor jou belangrijk is en neem afstand van de rest. • Je bent lusteloos: je hebt geen energie om iets te doen. Je voelt je slecht in je vel en besteedt je dagen hoofdzakelijk in je zetel, voor de televisie. ➝ Eet gezond en verbeter je leefgewoontes. Verplicht jezelf om een half uurtje te bewegen, je krijgt er extra energie door! • Je geeft te veel geld uit: aan vakanties en luxeartikelen bijvoorbeeld, terwijl je je ze eigenlijk niet kan veroorloven. ➝ Probeer een financieel overzicht te houden en vraag indien nodig advies. • Je klampt je vast aan je partner: je ziet hem/haar als je enige bron van plezier. Je wilt niets alleen doen en stemt je leven op je partner af. ➝ Besef dat jullie elkaar wat vrijheid moeten geven. • Je vervalt in routine: je blijft dagelijks je kleinkinderen van school halen of opvangen, je blijft trouw aan andere gewoonten. Wellicht zijn er dingen die je nu liever zou doen of juist niet meer wilt doen. ➝ Wees niet bang om patronen te

doorbreken. Het gaat tenslotte om een nieuwe fase in je leven! • Je gaat je sociaal isoleren: je wilt zoveel mogelijk alleen doen: tv-kijken, lezen, puzzelen … Sociaal isolement leidt tot stress en een negatief zelfbeeld. ➝ Spreek af met vrienden of leer er nieuwe kennen. Trek erop uit! Vol zelfvertrouwen naar je pensioen! Eens je de tijd hebt genomen om na te denken over deze nieuwe levensfase, zal het duidelijk worden hoe je je tijd wilt verdelen. Hier vind je alvast een handvol tips en ideeën om je op weg te helpen! Vrijwilligerswerk Te jong om niet meer te werken? Dan is vrijwilligerswerk vast iets voor jou. Je beschikt over de nodige kennis en levenservaring… Waarom zou je die niet delen met de wereld? Je kan aan de slag in talrijke sectoren: als bejaardenhelper, huiswerkbegeleider, voetbaltrainer, buurtwerker, lesgever, animator … Vrijwilligerswerk is erg populair bij jonggepensioneerden. Het is immers een mooie manier om een bijdrage aan de samenleving te leveren én om nieuwe contacten te leggen. Op zoek naar vrijwilligerswerk of wil je graag wat meer informatie? Breng dan zeker een bezoekje aan één van deze websites! www.vrijwilligerswerk.be www.vrijwilligersweb.be www.wordvrijwilliger.be Ken je Lets Vlaanderen al? ‘Lets’ staat voor ‘Local Exchange and Trading System’, vrij vertaald een lokaal uitwisselingssysteem. Jij snoeit de haag van iemand die op zijn beurt jouw kapsel onder handen neemt.

7

Georganiseerde burenhulp, zeg maar, waar je mensen uit je buurt kan helpen met jouw talenten. Interesse? www.letsvlaanderen.be! Groepsreizen Wil je graag wat van de wereld zien, maar mis je een goede reispartner? Aarzel dan niet en neem deel aan begeleide groepsreizen. Verken nieuwe horizonten met een enthousiaste groep en je zal je overal thuis voelen. Of je nu een voorkeur hebt voor massatoerisme of er een absolute hekel aan hebt, of je nu een avontuur- of een cultuurliefhebber bent, je vindt altijd wel een vakantie op jouw maat! Opnieuw studeren Wil je je grijze hersenmassa ook na je carrière in topconditie houden? Je bent nooit te oud om te leren! Zoek opnieuw de schoolbanken op en schrijf je in voor een theoretische of praktische opleiding. Een nieuwe taal leren, een cursus modeontwerp volgen of voedingsconsulent worden? De volgende website maakt je wegwijs in het onderwijslandschap voor volwassenen: www.wordwatjewil.be Heb je vroeger niet de kans gehad om te studeren? Dan kan je terecht op www.basiseducatie.be Wie wil, kan zich inschrijven als vrije student aan een universiteit. Voor meer informatie kan je terecht bij de universiteiten zelf, of op www.ond.vlaanderen.be

Verenigingsleven Wa t i s e r l e u k e r d a n s p o r t- e n hobbyactiviteiten in groep? Er bestaan tientallen verenigingen die senioren willen samenbrengen en allerlei evenementen organiseren, waaronder deze: Neos, het netwerk van ondernemende senioren, is een bruisende vereniging voor oudere jongeren met een brede interesse. Vind een Neos-club in je buurt op www.neosvzw.be Ook FedOS (Federatie Onafhankelijke Senioren) richt zich tot alle senioren in Vlaanderen en Brussel. Het ac tiviteitenprogramma van de verschillende themaclubs vind je op www.fedos.be De Vlaamse Actieve Senioren wil de samenhorigheid onder de oudere generatie in Vlaanderen bevorderen en organiseert daarvoor ook activiteiten op educatief, sportief, cultureel en sociaal vlak. www.vvvg.be

8

En op een goede gezondheid! Op feestjes en verjaardagen klinken we op van alles, maar wellicht nog het vaakst op een goede gezondheid. Het klinkt als een cliché, maar een goede levenskwaliteit is nu eenmaal een van de belangrijkste vereisten om voluit van je pensioen te kunnen genieten. Regelmatige beweging en een evenwichtige voeding kunnen je hierbij helpen. Beweeg je fit! Om je fitheid in stand te houden en te verbeteren, is regelmatig bewegen een belangrijke voorwaarde. Heb je gezondheidsproblemen of heb je er gehad (hartproblemen, diabetes …)? Dan raden we je aan om je huisarts te raadplegen alvorens te starten met een beweegprogramma. Hoeveel bewegen? Een half uur beweging per dag vormt al een mooie basis. Dit kan je ook bereiken door verschillende kortere beweegmomenten per dag in te lassen, bv. 3 X 10 minuten. Het is beter om elke dag te bewegen dan één keer per week

een marathonsessie van 3 uur te houden. Het belang van bewegen Hoe ouder je wordt, hoe verleidelijker het is om het ‘rustig aan’ te doen. De lift nemen in plaats van de trap, met de auto naar de buurtwinkel in plaats van te voet … Nochtans is het heel belangrijk om door dagelijkse beweging je spieren, gewrichten en botten te blijven gebruiken, zodat ze niet verzwakken. Een gebrek aan beweging kan immers zorgen voor een kleinere spiermassa, pijnlijke gewrichten en brozere botten. In beweging blijven is bovendien goed voor de bloeddoorstroming en de lenigheid. Het verlaagt de kans op verschillende

9

aandoeningen zoals hartproblemen, diabetes, overgewicht, rugklachten … Mensen met een slechte conditie zijn

doorgaans ook minder goed te been en dat kan dan weer aanleiding geven tot valpartijen, met kans op ernstige breuken.

Benieuwd of jij je nodige portie dagelijkse beweging haalt? Vul dan onderstaande beweegtest in!

Deel 1: hoeveelheid beweging van zware intensiteit Dit zijn zware inspanningen waardoor je veel sneller en dieper gaat ademhalen dan normaal en gaat zweten. Enkele voorbeelden (opgelet, dit zijn gemiddelde waarnemingen, de waargenomen intensiteit kan verschillen van persoon tot persoon):  Lopen  Stevig doorfietsen  Spitten in de tuin  Balsporten Kruis één bolletje aan per 20 minuten dat je de voorbije week aan bewegingsactiviteiten van zware intensiteit hebt besteed: maandag

dinsdag

woensdag donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

20 min. zware intensiteit Totaal aantal aangekruiste bolletjes: ………………………

Deel 2: hoeveelheid beweging van matige intensiteit Dit zijn matige inspanningen waardoor je iets sneller en dieper gaat ademhalen dan normaal. Enkele voorbeelden (opgelet, dit zijn gemiddelde waarnemingen, de waargenomen intensiteit kan verschillen van persoon tot persoon):  Goed doorstappen of stevig wandelen  Matige inspanningen in de tuin  Met de kleinkinderen spelen  Fietsen aan een matig tempo  De auto wassen  De hond uitlaten Kruis één bolletje aan per 10 minuten dat je de voorbije week aan bewegingsactiviteiten van matige intensiteit hebt besteed: maandag

dinsdag

woensdag donderdag

vrijdag

10 min matige intensiteit 10 min matige intensiteit 10 min matige intensiteit 10 min matige intensiteit Gemiddeld aantal aangekruiste bolletjes per dag*: ………………

*Tel hiervoor alle aangekruiste bolletjes op, en deel vervolgens door 7.

zaterdag

zondag

10

Resultaat 2

Resultaat 1 Heb je:  gemiddeld 3 of meer aangekruiste bolletjes per dag beweging van matige intensiteit OF  3 of meer aangekruiste bolletjes per week beweging van zware intensiteit? Proficiat, jij bent nog heel actief! Doe zo voort, want blijven bewegen is heel belangrijk! Als je nog geen beweging van zware intensiteit doet en hier lichamelijk toe in staat bent, kan je misschien een recreatieve sport uitproberen. Dat geeft immers sneller bijkomende gezondheidsvoordelen. Ontdek onze spor ttips op de volgende bladzijden en kies een leuke sportactiviteit!

Heb je:  gemiddeld 1 of 2 aangekruiste bolletjes per dag voor beweging van matige intensiteit OF  1 of 2 aangekruiste bolletjes per week voor beweging van zware intensiteit? Je beweegt al regelmatig in je dagelijkse leven, goed zo! Nog een extra inspanning zou echter perfect zijn. Dit kan je doen door nog meer te bewegen tijdens je dagelijkse activiteiten. Ontdek onze beweegtips op de volgende bladzijden en je zal zien hoe eenvoudig dat is!

Resultaat 3 Heb je:  gemiddeld minder dan 1 aangekruist bolletje per dag voor beweging van matige intensiteit OF  geen aangekruist bolletje voor beweging van zware intensiteit? Elke vordering die je maakt is een winst! Probeer meer beweging in je dagelijkse leven te integreren, stap per stap, en op jouw maat. Ontdek onze beweegtips op de volgende bladzijden en ga voor een actieve levensstijl!

(VIGeZ en Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) - 2012).

11

Je hoeft geen sporter te zijn voor een actief leven! Oude leefgewoontes verander je niet zomaar, zeker niet als je ze al meer dan twintig jaar hebt. Maar zelfs al ben je nooit een echte sportieveling geweest, je hoeft geen sporter te zijn om actief en gezond te leven! Regelmatig aan lichaamsbeweging doen is gemakkelijker dan je denkt. Een eenvoudige mentaliteitswijziging is al een eerste stap. Enkele tips voor een actievere levensstijl: • Woon je op een appartement? Neem dan de trap in plaats van de lift! • Een dagje op de kleinkinderen passen wordt een pak actiever als je ze van de televisie of computer weghaalt en ze meeneemt voor een fiets- of wandeltochtje! • Heb je een hond? Maak dan dagelijks een fikse wandeling, ook je viervoeter voelt zich beter met dagelijkse beweging. • Tijd voor de schoonmaak! Schrob, dweil en lap er op los met een streepje leuke muziek! • Onderhoud je mooie tuin: hagen snoeien, onkruid wieden, het gras maaien … • Laat de auto zo veel mogelijk staan. Gebruik de fiets om naar de bakker, de slager, de bank of het postkantoor te gaan.

Gebruik een stappenteller om een beeld te krijgen van je lichaamsbeweging. Ben je jonger dan 65? Dan streef je best naar 10.000 stappen per dag. Voor mensen ouder dan 65 jaar zijn 8.000 stappen voldoende. Als dit moeilijk haalbaar is, onthoud dan dat elke stap méér een positief effect heeft op je gezondheid: elke stap telt dus! Toch een voorkeur voor sport? Is alledaagse beweging niet voldoende voor jou en wil je graag met een recreatieve sport beginnen? Goed zo! Hou wel rekening met je eigen grenzen. Niet elke sport is namelijk geschikt om op latere leeftijd nog mee te beginnen. Overleg daarom eerst met je huisarts vooraleer je begint te sporten. Hij kan je hulp bieden bij het opbouwen van een actiever leven. Als je een nieuwe sportactiviteit kiest, begin dan rustig aan en overdrijf niet.

Zo bescherm je je spieren en gewrichten. Kies een sport die je graag doet, of dat nu paardrijden, zwemmen, fietsen, taï chi of yoga is … Een sport die je graag doet, hou je gemakkelijker vol! Wie nog nooit aan sport gedaan heeft, kan zijn dagelijkse beweging en conditie best geleidelijk opbouwen. Onderstaande activiteiten vragen geen jarenlange oefening en kunnen dus op latere leeftijd aangeleerd en beoefend worden. Het risico op blessures is bovendien klein.

12

Wil je actief blijven in een intensievere sporttak waar je al langer in thuis bent? Luister dan naar je lichaam en behoed je voor kwetsuren! Joggen en balsporten zijn vrij belastende sporten die om veel training en inspanning vragen. Het is belangrijk om steeds goed op te warmen vóór, regelmatig te pauzeren tijdens en uitgebreid te stretchen na de inspanning. Leeftijd

Babbelgrens Je hartslag geeft aan hoe intensief je sportof beweegsessies zijn. Gebruik eventueel een hartslagmeter om deze niet uit het oog te verliezen. Het best blijf je steeds onder de babbelgrens: dat wil zeggen dat je tijdens het sporten nog gemakkelijk een babbeltje kan slaan.

Max. hartslag / minuut

Babbelgrens

Man

Vrouw

Man

Vrouw

60

160

170

112

119

65

155

165

108

115

70

150

160

105

112

75

145

155

101

108

(Bloso)

10 goede redenen om in actie te schieten! Regelmatig bewegen: • Verlaagt je bloeddruk • Vermindert het risico op hart- en vaatziekten • Houdt je longen en ademhalingsspieren in topconditie • Zorgt voor een beter humeur en meer sociale contacten • Stimuleert je geheugen • Houdt je gewicht onder controle • Verstevigt je botten, spieren en gewrichten • Verbetert je evenwicht, coördinatie en flexibiliteit • Verbetert de slaapkwaliteit • Verkleint de kans op stress of depressies en vergroot je zelfvertrouwen

Ben je een jonggepensioneerde met een hart voor sport? Neem dan deel aan de jaarlijkse Senior Games! Je krijgt er de kans om te sporten met leeftijdsgenoten in een recreatieve en gezonde competitiesfeer. www.seniorgames.be Samen van het leven en van sport genieten? Schrijf je dan in voor de Sporteltrips van Bloso! Deze sportieve dagtrips in heel België geven senioren de kans om te sporten, iets bij te leren en een hoop nieuwe mensen te ontmoeten! Bovendien kan je kiezen tussen tientallen sporten: duiken, paardrijden, kleiduifschieten, zeilen, ju-jitsu, petanque, schermen en noem maar op. Voor elk wat wils dus! www.sportelen.be

13

Voedingsaanbevelingen Naarmate we ouder worden, vertraagt onze stofwisseling. Als je na je 60ste blijft eten zoals je dat gewoon bent, bestaat de kans dat je verdikt. Om je gewicht onder controle te houden, is het dus belangrijk dat je je eetgewoontes aanpast. De energiebehoefte daalt bij het ouder worden, omdat het actieve spierweefsel afneemt en de lichamelijke activiteiten minderen. Je lichaam heeft minder brandstof en dus minder calorieën nodig dan vroeger. Let op: 60+’ers hebben wel behoefte aan evenveel vitaminen en mineralen als jongeren! Lichte, gevarieerde en gezonde voeding is dus de boodschap. Energiebehoefte

Mannen

60 – 74 jaar

2200 kcal per dag

+ 75 jaar

2050 kcal per dag

(Vigez)

Vrouwen 1850 kcal per dag

14

Je dagelijkse behoeften Gebruik deze handige tabel om dagelijks je voeding in evenwicht te houden en je zal zien dat je lichaam je niet in de steek laat!

Smeer- en bereidingsvet Vlees, vis, eieren en vervangproducten

Melkproducten Groenten

Fruit

Graanproducten en aardappelen Water

(Vigez) Voedingsmiddel Water Graanproducten en aardappelen - Brood - Aardappelen

Dagelijkse behoeften voor 60+ Minimaal 1.5 l

5 - 7 sneden voor vrouwen 7 - 9 sneden voor mannen 3 - 4 stuks

Aandachtspunten Voldoende drinken, liefst water (ook al heb je geen dorst). Voorkeur voor volkoren broodsoorten. Wees zuinig met gefrituurde gerechten.

Groenten

300 gram (bv. 2 tomaten of 3 stronken Voorkeur voor verse groenten, maar diepvrieswitloof of 1 komkommer) groenten zijn een goed alternatief.

Fruit

2 - 3 stuks

Melkproducten - Melk - Kaas

4 glazen (600 ml) 1 - 2 sneden

Fruit is een ideaal tussendoortje. Voorkeur voor halfvolle of magere producten.

Gebruik van deze groep matigen. Vlees, vis, eieren en vervangproducten 100 gram (bv. 1 kippenfilet, 1 filet magere vis of 2 Eet 1 tot 2 x per week vis. eieren) Smeer- en bereidingsvet

10 - 15 gram (bv. 1 eetlepel olie, smeerboter Matig de hoeveelheid vetten. Kies voor of bakboter) onverzadigde vetzuren, te vinden in o.a. Max. 1 mespunt per snede brood olijfolie en vis.

Restgroep - Zoetigheden zoals snoep en koekjes - Vetrijke producten zoals chips - Alcohol

Max. 10% van de dagelijkse energiebehoefte Deze voedingsmiddelen zijn niet nodig in een evenwichtige voeding. Laat je dus zo weinig mogelijk verleiden.

15

Extra tips! • Vetten worden doorgaans als slecht beschouwd, maar ze zijn een belangrijke bron van energie. Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen goede en slechte vetten. De goede of onverzadigde vetten helpen hart- en vaatziekten te voorkomen. Je vindt ze in vis, plantaardige oliën en sommige noten. Het zijn de slechte of verzadigde vetten die gevaarlijk zijn voor hart en bloedvaten omdat ze het cholesterolgehalte verhogen. Ze zijn vooral te vinden in vlees, volle melkproducten, boter, kaas en room. Kies voor een gezonde bereidingswijze, zoals grillen, stomen of wokken. Je hebt minder vetstof (olie of boter) nodig dan bij bakken en braden.

• Wees zuinig met zout. Te veel zout kan een hoge bloeddruk veroorzaken, wat slecht is voor het hart. Let op voor verdoken zout in ontbijtgranen en koekjes. Je proeft het misschien niet, maar het is er wel! • Vitaminen zijn heel belangrijk. Ze helpen de lichaamscellen te beschermen, infecties te voorkomen en de botten sterker te maken. Eet dus voldoende groenten, fruit, graanproducten en vis en zorg voor variatie.

16

Liefde in tijden van pensioen Of je nu samen met je partner op pensioen gaat of alleen, deze nieuwe fase zorgt voor heel wat veranderingen in een relatie. Heb je geen relatie? Dan hebben we ook tips voor jou! Samen met pensioen … opnieuw een beetje trouwen Terwijl jullie elkaar vroeger vooral ’s avonds zagen, zijn er nu volledige dagen om met elkaar door te brengen. Dat vergt natuurlijk enige aanpassing. Leer het ritme van je partner opnieuw kennen en zorg ervoor dat je niet op elkaar uitgekeken geraakt. Evalueer je relatie: wat heb je aan elkaar en wat heb je voor elkaar over? Er zijn verschillende mogelijkheden: • Jullie leren elkaar als koppel opnieuw kennen. Jullie ontdekken samen nieuwe dingen, wat nieuw leven blaast in de relatie. • Jullie leven naast elkaar als broer en zus, met ieder zijn eigen leven. • Jullie hebben moeite om weer met elkaar te leven en jullie maken erg veel ruzie. • Jullie vinden elkaar niet meer en gaan elk jullie eigen weg. Geluk k ig samen zijn is voor een gepensioneerd koppel zeker zo belangrijk als voor een jong paar. Probeer dus veel tijd en moeite te steken in je relatie en pluk er nadien de vruchten van. Gezonde afstand Om jullie huwelijk harmonieus te houden, is afstand een belangrijk codewoord. Bemoei je niet te veel met elkaar, laat je partner genieten van zijn of haar leven.

Zorg dat je je eigen interesses, bezigheden, hobby’s, misschien zelfs een eigen plek in huis hebt. Neem het niet persoonlijk op als je partner ook eens iets zonder jou wilt ondernemen en probeer hetzelfde te doen. Het maakt jullie relatie net interessanter als jullie elkaar aan het einde van de dag kunnen vertellen over eigen ervaringen. Je zal zien dat het jullie band alleen maar sterker maakt. Verstik elkaar zeker niet, geef je partner voldoende ruimte om af en toe alleen te zijn. Wees present, maar niet omnipresent! Relativeren kan je leren! Velen onder jullie behoren tot de eerste generatie die met twee ging werken. Eens op pensioen zijn jullie weer dag in dag uit samen en op elkaar aangewezen. Dat kan al eens voor spanningen zorgen. Als je gaat werken, kan je ’s ochtends boos zijn, maar wanneer je ’s avonds thuis komt, is het over. Voor gepensioneerden verandert deze situatie grondig. Een flinke portie relativeringsvermogen kan hierbij helpen. Door veel samen te zijn, merk je meer op: niet alleen de lieve attenties, maar ook de minder goede gewoontes van je partner. Als het je begint te storen, bedenk dan het volgende: jij hebt waarschijnlijk ook enkele minder goede gewoontes waar je partner mee kan leven. Bedek zijn of haar kleine kantjes dan ook met de mantel der liefde, zoals je dat ongetwijfeld in de beginjaren van jullie relatie ook deed!

17

Een apart geval … In Japan hebben gepensioneerde stellen het niet altijd even gemakkelijk om opnieuw dag in dag uit samen te leven. Vrouwen krijgen er vaak last van stress of een hoge bloeddruk omdat hun man opeens altijd thuis is. Japanse artsen noemen het fenomeen het Retired Husband Syndrome. Vrouwen worden letterlijk ziek van hun thuiszittende man en zijn bemoeienissen met het huishouden. Daarom worden er in Japan speciale kleine kamertjes verkocht met tv's en computers erin, waar Japanse vrouwen hun man tijdelijk kunnen stallen.

Talk, talk, talk Afstand nemen wil niet zeggen dat je niets meer mag zeggen. Blijf met elkaar praten, je relatie heeft dynamiek nodig. Zo niet, valt ze stil. Terwijl bemoeienissen een groot probleem vormen bij het ene koppel, is zwijgen een veelgemaakte fout bij het andere. “Het heeft toch geen zin, dus zeg ik er maar niets over …” Dat kan alleen maar een oplossing zijn als het over futiliteiten gaat die de moeite niet waard zijn om er ruzie over te maken. Belangrijke problemen of frustraties mogen niet verzwegen worden. Laat je partner niet in het ongewisse omdat je denkt dat hij of zij het niet graag zal horen. Vertel hoe je je voelt en wat volgens jou nodig is om het probleem te verhelpen. Hoe meer jullie met elkaar praten, hoe kleiner de kans dat je als koppel naast elkaar begint te leven.

Het is goed om eigen hobby’s en interesses te hebben, maar hou je partner op de hoogte van wat je zonder hem of haar meemaakt.

Lege nestsyndroom De ouderlijke woning zal altijd een veilige thuishaven zijn voor de kinderen. Ze blijven tegenwoordig tot een steeds latere leeftijd bij hun ouders wonen. Soms nemen ze er zelfs opnieuw hun intrek na een relatiebreuk en verhuizen ze pas weer als ze een nieuwe partner vinden. Als de kinderen dan toch het huis uit zijn, wordt het ouderpaar weer echtpaar, aangewezen op elkaar. Kinderen kunnen vaak een uitweg, een bemiddelaar of een bumper zijn. Ze brengen letterlijk leven in huis en vragen om heel wat aandacht. Als ze dan weg zijn, wordt het plots wat stiller in huis en kom je als partners weer tegenover elkaar te staan. Dat kan al eens voor confronterende situaties zorgen … Maar het omgekeerde is ook mogelijk. Veel koppels zijn juist gelukkiger wanneer hun kinderen het huis uit zijn. Eindelijk tijd voor zichzelf, minder zorgen, minder stress … Alleen nog genieten van elkaar!

Het vuur weer aanwakkeren Het is niet omdat jullie ‘op rust’ zijn, dat hetzelfde moet gelden voor jullie relatie. Het pensioen is het ideale moment om het liefdesvuur opnieuw aan te wakkeren. Je hebt nu weer tijd

18

voor romantiek en avontuur, zoals in het begin van jullie relatie. Verliefdheid mag dan wel van voorbijgaande aard zijn, er zijn manieren genoeg om de passie niet te laten afkoelen tot een pure vriendschapsrelatie. Herontdek waarom je destijds als een blok voor je partner bent gevallen door hem of haar opnieuw te leren kennen. Pik de draad van je beginjaren weer op door afspraakjes te maken. Ga naar de film, op restaurant, naar de sauna … Doorbreek de dagelijkse sleur en wees niet bang om impulsief te zijn! Alleen op pensioen Zit je partner nog niet in hetzelfde schuitje en begin je alleen aan je pensioen? Dan moet je je alvast geen zorgen maken over te weinig ruimte in je relatie. Overdag ben je vrij om te doen wat je wilt en ’s avonds komt je partner thuis en kan je hem of haar er alles over vertellen. De kans bestaat echter dat je partner meer van je begint te verwachten. Nu je toch tijd genoeg hebt, kan je best wat meer taken op je nemen … Probeer hier goed mee om te gaan en besef dat het voor je man of vrouw niet altijd even gemakkelijk is dat hij of zij wel nog aan het werk is, terwijl jij thuis zit. Maak je partner duidelijk dat je voldoende tijd voor jezelf nodig hebt, zonder je over te moeten geven aan allerlei huishoudelijke en praktische taken. Single? Sommigen redden het prima op hun eentje, dankzij allerlei verenigingen, activiteiten en een hoop vrienden. Je bent lekker onafhankelijk: je kan doen waar je zin in hebt en je hoeft met niemand rekening te houden. Als je wat gezelschap nodig hebt, kan je altijd terecht bij familie, vrienden en tal van organisaties. Neem

regelmatig het initiatief, onderhoud je vriendschappen en familiebanden en breid je kennissenkring uit. Anderen willen misschien liever een metgezel vinden. Wees zeker niet bang om nog actief op zoek te gaan naar een nieuwe relatie, je zal zien dat er genoeg leeftijdsgenoten in hetzelfde schuitje zitten als jij. Ook al is je sociale netwerk wat uitgedund, er zijn manieren genoeg om een toffe partner te vinden! Sluit je aan bij een ouderenvereniging, een sport- of hobbyclub en ontmoet een heleboel nieuwe mensen. Je kiest beter geen bezigheid waar hoofdzakelijk mannen of vrouwen zich op richten, zoals voetbal of bloemschikken. De kans dat je daar een geschikte partner tegenkomt, is natuurlijk niet zo groot. Breid je vriendenkring uit en kom via hen in contact met andere mensen. Je kan ook de moderne manier proberen. Het internet opent nieuwe wegen, ook die naar de liefde. Er bestaan specifieke datingsites voor senioren, maar de meeste zijn voor mensen van alle leeftijden. Als deze aanpak je meer aanspreekt, twijfel dan niet en schrijf je in. Tussen de duizenden profielen zit ongetwijfeld een potentiële partner!

19

Nuttige websites www.seniorennet.be www.bloso.be www.vigez.be www.vlaamse-ouderenraad.be

Deze brochure kwam mede tot stand dankzij de bereidwillige medewerking van psychotherapeut Bob Van Sant, het Agentschap voor de Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie (BLOSO) en het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ).

Partena Onafhankelijk Ziekenfonds Coupure Links 103 - 9000 Gent www.partena-ziekenfonds.be Ondernemingsnr: 0411.696.011

Partena Onafhankelijk Ziekenfonds is lid van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen

Verantw. Uitgever: X. Brenez - Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen / Sint-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel / 2012-10

Voor andere gezondheidsbrochures van Partena Ziekenfonds: neem een kijkje op www.goedvoorjou.be/gezondheid