Gezondheid, stress en ontstekingen: de link! Uit de reeks “Links!” Dr. Johan Corthouts
2
Dr. Johan Corthouts Holistisch
arts
Gezondheid
hoeken
bekeken vanuit meerdere
Zowel fysiek, geestelijk als spiritueel Maar ook in een breder kader: sociaal, politiek, filosofisch, economisch, …
Gezondheid, stress en ontstekingen
3
Gezondheid en ziekte Cf
de vorige keer
Gezondheid
is er wanneer er evenwicht is op alle levensdomeinen (cf. levenswiel) “Men voelt zich goed in zijn vel op alle domeinen.” Dat bekom je oa via de 13 S’en (Dr. Mayr ea) Gezondheid, stress en ontstekingen
4
Kleine herhaling: (blanco exemplaar aan inkom te bekomen tegen 50 eurocent)
Het kleine levenswiel Fysieke gezondheid
Werk / school en hobby's Woning/thuis
Psychische gezondheid Familie en vrienden
Spiritueel
Materieel welzijn en geld Levenspartner
Gezondheid, stress en ontstekingen
5
SSSSSSS… 1.
Schonung 2. Sauberung 3. Schülung 4. Substitution 5. Seele 6. Sport 7. Sauerstof
8.
Sonne 9. Schlafen 10. Structurel 11. Smile 12. Seks 13. Sociaal
Gezondheid, stress en ontstekingen
6
SSSSSSS… 1.
Zorg 2. Zuivering 3. Oefening 4. Substitutie 5. Psyche 6. Sport 7. Zuurstof
8.
Zon 9. Slaap 10. Structureel 11. Lachen 12. Seks 13. Sociaal
Gezondheid, stress en ontstekingen
7
Gezondheid en ziekte Ziekte
is dus tgv een verstoring van het evenwicht op één of meer levensdomeinen (cf. levenswiel) Een kwaal … Niet
: ongevallen
(maar een ongeval kan wel ziek maken!) Gezondheid, stress en ontstekingen
8
Twee soorten ziekten: Ontstekingsziekten
Acuut Bv
infectieziekten
Chronisch Bv
auto-immuunziekten, degeneratieve ziekten, tumoren, depressie, …
Aangeboren
afwijkingen (*)
Stofwisselingsziekten Misvormingen / handicaps Gezondheid, stress en ontstekingen
9
* Aangeboren versus erfelijk Erfelijke
ziekten !
Aanleg voor … maar niet noodzakelijk tot uiting komen Epigenetica !
Aangeboren
(niet altijd erfelijk!)
Stofwisselingsziekten Misvormingen en handicaps
Gezondheid, stress en ontstekingen
10
Ontstekingen : Een ontsteking is géén ziekte, wel een ‘gezonde’ reactie van het lichaam, op een ziekte, met het doel te ‘herstellen’
Gezondheid, stress en ontstekingen
11
Oorzaak versus oorsprong
Oorzaak
Is de druppel die de emmer doet overlopen Start de ontsteking(-scascade) Meestal fysiek
Oorsprong
Is de initiële ‘vervuiling’ Onderhoudt de ontsteking Vaak ook emotioneel geladen Ligt aan één of meerdere elementen van de levensdomeinen. Gezondheid, stress en ontstekingen
12
Voorbeeld Griep
en wie wordt er (waarom) dan (niet) ziek?
Gezondheid, stress en ontstekingen
13
Nota’s Ontstekingen
versus Infecties !
Oorsprong
van ziekten: cf Louise Hay: “Je kunt je leven helen”
Gezondheid, stress en ontstekingen
14
Ziekte (opstoot) geeft ontstekingen Ontstekingscascade Symptomen
(-reactie)
van ontstekingen
Ontstekingen
veroorzaken verschillende effecten / symptomen ifv de locatie. Symptomen
van de ziekte
Gezondheid, stress en ontstekingen
15
Symptomen van ontstekingen
Gezondheid, stress en ontstekingen
16
Gezondheid, stress en ontstekingen
17
Ziekte is dus
tgv verstoring in het evenwicht van de levensdomeinen … en Ziekte is dus niet tgv ontstekingen … maar wél oorzaak van ontstekingen.
Maar wat verstoort dat evenwicht dan?
En hoe veroorzaakt dat verstoord evenwicht dan die ontstekingen?
Gezondheid, stress en ontstekingen
18
Ontstekingen: oorzaken? Elke vorm van “stress” – overbelasting op allerlei niveaus, zowel fysiek als psychisch (de levensdomeinen) doet vrije radicalen ontstaan in de extracellulaire matrix.
Stress is geen ziekte, maar maakt ziek.
Deze vrije radicalen veroorzaken een onevenwicht: het lichaam probeert te herstellen. Deze herstelreactie is... het ontstekingsproces. Gezondheid, stress en ontstekingen
19
Extracellulaire matrix Onze
“oceaan-wortels” De verbinding tussen alle cellen, weefsels en organen. De communicatie tussen … De basis van vele complementaire geneeswijzen… Dé plaats van de ontstekingsreacties Gezondheid, stress en ontstekingen
20
Gezondheid, stress en ontstekingen
21
Extracellulaire matrix
Een plastisch voorbeeld !
Gezondheid, stress en ontstekingen
22
Samenvatting: Oorzakelijke uitlokker (‘stress’) Verstoring in de extracellulaire matrix Acute ziekte Ontstekingsreactie (“Behandeling”) Herstel Chronische ontsteking Gezondheid, stress en ontstekingen
23
Stress Stress is geen ziekte, maar maakt ziek.
Gezondheid, stress en ontstekingen
24
Stress I.
Wat is stress?
II.
Welke gevolgen heeft stress?
III.
Wat kunnen wij eraan doen?
Gezondheid, stress en ontstekingen
25
Stress I.
Wat is stress?
II.
Welke gevolgen heeft stress?
III.
Wat kunnen wij eraan doen?
Gezondheid, stress en ontstekingen
26
Wat is stress? Wat
is stress? Wat lokt stress uit? De stresscascade? Is stress altijd negatief? Oorzaak van stress? Oorsprong van stress?
Gezondheid, stress en ontstekingen
27
Wat is stress? Wat
is volgens jou stress?
…
Gezondheid, stress en ontstekingen
28
Wat is stress?
Definitie : “alles” wat overspannen maakt (?) Maar ook de gevolgen van dat ‘overspannen zijn’
“Stress is wat je ervaart als je het gevoel hebt dat je niet effectief kunt reageren op een bedreigende situatie.”
Hoewel … Gezondheid, stress en ontstekingen
29
Wat lokt stress uit? Wat
lokt, volgens jou, stress uit ?
…….
Gezondheid, stress en ontstekingen
30
Wat lokt stress uit?
In feite alles wat een verstoring geeft op 1 van de 8 levensdomeinen.
Fysieke (lichamelijke) gezondheid Geestelijke of emotionele en mentale gezondheid Sociaal welzijn – familie en vrienden Materieel welzijn – geld, woning, … Werk (en school) Vrije tijd en hobby's / ontspanning Partner en seks Spiritualiteit
Gezondheid, stress en ontstekingen
31
Vaak
niet één ding maar opeenstapeling van meerdere kleine dingen, zelfs over de tijd heen.
Gezondheid, stress en ontstekingen
32
PAUZE Gezondheid, stress en ontstekingen
33
Stress Stress
is vaak niet één ding maar een opeenstapeling van meerdere kleine dingen, zelfs over de tijd heen. Het wordt veroorzaakt door – maar is ook een gevolg van - een verstoring op één of meerdere van de acht levensdomeinen. “Genoeg
is genoeg!” Gezondheid, stress en ontstekingen
34
Gezondheid, stress en ontstekingen
35
Gezondheid, stress en ontstekingen
36
(Dolfijnen)Stresstestje Een eenvoudig testje om te zien of je erg lijdt onder stress. Je zult dadelijk een foto zien van twee dolfijnen. Bij iemand die stressvrij is zullen deze dolfijnen normaal lijken. De test is niet gevoelig genoeg om milde vormen van stress te detecteren. De test zelf is eenvoudig…. Gezondheid, stress en ontstekingen
37
(Dolfijnen)Stresstestje Indien je iets opvallend verschillend merkt tussen de dolfijnen (een licht kleurverschil niet te na gelaten) dan is dit een indicatie voor potentiële stress gerelateerde problemen. De verschillen zelf kunnen indicaties zijn voor de oorzaken van je stress. Ga even recht zitten, haal diep adem, adem dan terug uit en bekijk de foto…. Gezondheid, stress en ontstekingen
38
Gezondheid, stress en ontstekingen
39
(Dolfijnen)Stresstestje …. Indien je iets anders zag of verwachtte te zien dan moet je beslist eens overwegen om het wat kalmer aan te doen ...
Gezondheid, stress en ontstekingen
40
De stress-cascade Als
stress de oorzaak is van vrijwel alle ziekten” en de ziekte de oorzaak is van ontstekingen (cf 1° deel van de avond) … Een ontsteking is geen ziekte, wel een ‘gezonde’ reactie van het lichaam, met het doel te ‘herstellen’
Dan
… is stress de oorzaak van de meeste ontstekingen - en wil het lichaam dat herstellen (principe van de homeostase!) Stress als … leerproces…! Gezondheid, stress en ontstekingen
41
Is stress altijd negatief? Positieve
stress
Stimuleert tot doen, ontdekken, … Stimuleert onze immuniteit, …
Negatieve
stress
Pas negatief als het teveel wordt! Maar wanneer wordt het teveel?
Gezondheid, stress en ontstekingen
42
Negatieve stress Wanneer
wij het gevoel hebben dat wij het niet meer de baas kunnen
Geen controle erover hebben
Wanneer
er angst bij komt kijken
Vergelijk met de reptiele(hersene)n
Gezondheid, stress en ontstekingen
43
Gezondheid, stress en ontstekingen
44
Oorzaken van stress? Uitlokkende Exogene
factoren zoals reeds gezien!
stress versus endogene stress
Maar
waarom bij de ene wel en de andere niet een stressreactie bij dezelfde stressor? Gezondheid, stress en ontstekingen
45
Oorsprong van stress!
De manier waarop wij hebben leren denken?
Kunnen wij het de baas? Zijn wij er bang voor? Hoe ervaren en/of zien wij die stress? “Niet gebeurtenissen, maar overtuigingen veroorzaken stress!”
Is dus een leerproces!
De optimist versus de pessimist … De hypervoorzichtige moeder versus … Gezondheid, stress en ontstekingen
46
G-schema Gebeurtenis Denken Gedrag
Emoties Lichamelijke reactie Gezondheid, stress en ontstekingen
47
Denken, gedachten, … ‘Mindset’
Belang
van optimistisch zijn / worden
cf
6° avond ‘denken over weten, weten over denken’ Gezondheid, stress en ontstekingen
48
Stress I.
Wat is stress?
II.
Welke gevolgen heeft stress?
III.
Wat kunnen wij eraan doen?
Gezondheid, stress en ontstekingen
49
Welke gevolgen heeft stress? Op
het zenuwstelsel Op het hormonaal stelsel Op het lichaam Op de cellen (oxidatieve stress) Op het DNA (veroudering) Op het mentaal stelsel
Psyche / emotioneel Denken Gezondheid, stress en ontstekingen
50
Stress op het zenuwstelsel
Gezondheid, stress en ontstekingen
51
Stress op het hormonaal stelsel
Gezondheid, stress en ontstekingen
52
Stress op het lichaam
Gezondheid, stress en ontstekingen
53
Gezondheid, stress en ontstekingen
54
Stress op het lichaam De
chronische lichamelijke ziekten
Maag, bloeddruk, … zgn. psychosomatische ziekten Chronische ontstekingen (reuma, darmen, …) Fibromyalgie Overgewicht Kankers (ja, ook dat!) Gezondheid, stress en ontstekingen
55
Oxidatieve stress Het
verhaal van de vrije radicalen
Van binnen uit Van buiten uit (alcohol, nicotine, bewaarmiddelen, …)
Het
verhaal van de voedingssupplementen
Gezondheid, stress en ontstekingen
56
Stress op het DNA Telomeren Schade
aan de chromosomen door o.a. oxidatieve stress Oorzaak van mutaties
Dus o.a. van kankercelvorming
Gezondheid, stress en ontstekingen
57
Stress op mentaal functioneren De
mentale ziekten
Depressie Burn-out CVS … (zelfs dementie!)
Gezondheid, stress en ontstekingen
58
Stress I.
Wat is stress?
II.
Welke gevolgen heeft stress?
III.
Wat kunnen wij eraan doen?
Gezondheid, stress en ontstekingen
59
Wat kunnen wij eraan doen? Vele
oplossingen Vele mogelijkheden Maar afhankelijk van
1. (voorbije) duur van de stress 2. persoonlijkheid 3. inzicht in het probleem 4. …
Gezondheid, stress en ontstekingen
60
Gezondheid, stress en ontstekingen
61
Een gezonde geest in een gezond lichaam! Fysieke
elementen: Gezonde voeding
Vergeet het water niet!
Beweging
Maar ook buitenlucht, … Houding is belangrijk
…
de 13 S’s (cf. 1° voordracht)
… Gezondheid, stress en ontstekingen
62
Een gezonde geest in een gezond lichaam! Dus
ook: Slapen Ontspanning Ademhaling (o.a.: 4-7-8 ademhaling) Externe stressfactoren (koffie, alcohol, nicotine, media, …) Verslavende factoren (!!!)
Verslaving is een symptoom, niet een ziekte ! Gezondheid, stress en ontstekingen
63
Leren omgaan met stress
Zowel voor korte termijn als voor lange termijn: “Preventie = curatie = preventie = cu…” Relaxatie technieken (mindfullness, …) Bewegingstechnieken (ook yoga, …) Mentale technieken (RET, EFT, …) Assertiviteit Coping technieken Positieve psychologie Gezondheid, stress en ontstekingen
64
Zo komen wij terug bij de 13 sssss… 1.
Zorg 2. Zuivering 3. Oefening 4. Substitutie 5. Psyche 6. Sport 7. Zuurstof
8.
Zon 9. Slaap 10. Structureel 11. Lachen 12. Seks 13. Sociaal
Gezondheid, stress en ontstekingen
65
Gezondheid en stress: de link! Stress
aanpakken = niet ziek worden En dus gezond worden. Stress = verstoringen op de levensdomeinen, veroorzaakt ziekte, … Wie
zich goed voelt in zijn vel wordt niet (snel) ziek! Gezondheid, stress en ontstekingen
66
Klassiek geneeskundige visie:
Stress Externe factor (microob, vreemdlichaam, voeding, cholesterol, …) Psycho-sociaal Fysiek Veranderingen in de cellen / organen / lichaam Ontstekingen (veroorzaken schade) Acute ziekte Herstel
Chronisch ziekte Gezondheid, stress en ontstekingen
67
Holistische visie:
Stress Verstoring op één of meer levensdomeinen Biochemische veranderingen in het extracellulaire matrix Veranderingen in de cellen / organen / lichaam Acute ziekte Ontstekingen (met doel te herstellen)
Herstel
Chronisch ziekte Gezondheid, stress en ontstekingen
68
Dank je wel
Voor jullie aandacht en interesse
Aan De Honingraat / Anne Christens Change Think + The Roxytheatre Anja Veragten Herman Swerts Ria Vandevenne Webtrix / Maarten Tibau
Gezondheid, stress en ontstekingen
69
Relax…
Dank je wel. Tot volgende week. Gezondheid, stress en ontstekingen