Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen Prof Dr Heleen Evenhuis Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten Afd Huisartsgeneeskunde
Erasmus MC Rotterdam
GOUD deelnemers 50+ (1050 van de 2300 cliënten)
Geslacht vrouwen
511
Mannen
539
Leeftijd 50-59
550
60-69
342
70-79
137
80+
21
Woonlokatie Centrale lokatie (vooral zorg)
557
Groepshuis in de wijk (ondersteuning)
432
Bij familie Onafhankelijk met ambulante ondersteuning
19 192
GOUD thema’s: vanuit preventie Interventieprogramma meer bewegen op de dagbesteding 8 maanden Fysieke Activiteit & Fitheid + slaap, botkwaliteit, spiermassa
Voeding & Voedingstoestand + slikken + risicofactoren hart- en vaatziekte
Depressie & Angst
+ life events, kwaliteit van leven
Meten in plaats van vragen / dossiers
Diagnostische metingen door eigen medewerkers
Fysieke Activiteit & Fitheid
Voeding & Voedingstoestand
Depressie & Angst
+ slaap, botkwaliteit, spiermassa
+ risicofactoren hart- en vaatziekte
+ life events, kwaliteit van leven
Stappenteller
Voedingsdagboek
Screeningsvragenlijsten
Actiwatch (slaap-waakritme)
Lichamelijk onderzoek
Diagnostisch interview
Fitheidstests (6)
Mini Nutritional Assessment
Life events vragenlijst
Bot-echo
Slikobservatie
Kwaliteit van leven
Lab onderzoek
vragenlijst
GOUD thema’s in deze presentatie Interventieprogramma meer bewegen op de dagbesteding 8 maanden Fysieke Activiteit & Fitheid + slaap, botkwaliteit, spiermassa
Voeding & Voedingstoestand + slikken + risicofactoren hart- en vaatziekte
Depressie & Angst
+ life events, kwaliteit van leven
De feiten
Fitheid
balans 1 à 1,5 uur metingen spierkracht spierkrachtuithoudingsvermogen flexibiliteit coördinatie reactievermogen wandelsnelheid aeroob uithoudingsvermogen
in gymzaal
door getrainde fysiotherapeuten
Spierkracht GOUD-deelnemers vergeleken met algemene populatie
Mannen (N=370) kg
Mannen
Vrouwen (N=382) Vrouwen
Slaapproblemen
Gemeten op basis van beweging (Actiwatch)
72% tenminste één slaapprobleem (inslapen, 's nachts wakker worden, korte slaap, vroeg wakker worden)
Aanzienlijk meer informatie dan alleen anamnese of observatie
Deelnemers die veel zorg nodig hebben, liggen vaak erg lang in bed
Circadiaan rust-activiteitsritme significant meer gefragmenteerd dan in controlegroep ouderen met een normaal verstand
Circadiaan rust-activiteitsritme
Normaal patroon
Gefragmenteerd patroon
Gekoppeld aan bekende factoren, maar ook aan hersenschade
Voedingsdagboek (N = 287)
69% onvoldoende calorieën (snacks tussendoor?) 98% onvoldoende vezels 30% te weinig eiwitten 90% teveel verzadigd vet
Slikken
Gemeten met Dysphagia Disorders Survey: gestandaardiseerde observatie door getrainde logopedisten
52% matige of ernstige slikproblemen
Slechts bij 11% van degenen met slikproblemen was dit vermeld in het medisch dossier
Ondergewicht met BMI
3%
Mini Nutritional Assessment (MNA) niet valide voor deze populatie
Risicofactoren voor hart- en vaatziekte
niet eerder gediagnostiseerd Obesitas (middelomtrek) Obesitas (BMI)
44% vrouwen 26% vrouwen
Hoge bloeddruk
49%
50%
Hoog cholesterol
22%
46%
Diabetes
13% vrouwen
45%
Metabool syndroom
36%
94%
Perifere atherosklerose
21%
97%
Depressie
Opsporing met gevalideerde screeningsvragenlijsten (zelfrapportage of observatie) Vervolgdiagnostiek met gestandaardiseerd psychiatrisch interview (PAS-ADD) door getrainde gedragsdeskundigen
niet eerder gediagnostiseerd Depressie (major depression)
8%
5x zo hoog als in de algemene 55+ populatie
62,5%
Life events
Gemeten met internationaal gebruikte vragenlijst,
aangevuld met specifieke events (praktische ervaring) 72% tenminste 1 negatieve life event in afgelopen jaar Uit de top-10: Problemen in woongroep Veranderingen (begeleider, werk)
Ziekte, mobiliteit Ziekte of overlijden in familie Hangt significant samen met depressie- en angstsymptomen → kwaliteit van leven
Conclusie: Welke pro-actieve diagnostiek komt dus in het routine pakket ?
Pro-actieve diagnostiek
Lichamelijke activiteit
Goede stappentellers
Fitheid
VB-Fitscan van Hilgenkamp & Oppewal
Slaap-waakritme
Actiwatch
Risicofactoren voor hart- en vaatziekte NHG-standaard incl. enkel-arm index Slikken
DDS
Depressie
ADESS en GAS in vertaling van Hermans PAS-ADD in gereviseerde versie
Life events
Checklist van Hermans
Waarom meer obesitas, diabetes en depressie?
Metabole effecten van te weinig gebruik spieren
Metabole effecten van antipsychotica (30%)
Effecten van chronisch verstoord slaapwaakritme
Huisarts? Gewichtstoename
Gewichtstoename
Gewichtstoename
Hoog glucose
Hoog glucose
Hoog glucose
Hoge bloedvetten
Hoge bloedvetten
Hoge bloedvetten
Metabool syndroom
Metabool syndroom
Depressie
+ ongezonde voeding
Onderzoek De Kuijper
Succesvolle gedragsverandering vereist specifieke aanpak en specialistische ondersteuning
GOUD-programma ‘Meer bewegen op de dagbesteding’
Educatief deel en trainingsdeel Toenemende eisen aan fitheid Speels en afwisselend, beloningen
Effecten: Gemotiveerde deelname Verbetering objectieve fitheids- en gezondheidsmaten
Noodzaak van samengestelde interventies met specialistisch karakter ↓ Aanvulling op multidisciplinaire zorg Taak voor AVG-poli’s?
Met dank aan alle meewerkende Woon- en activiteitenbegeleiders Managers Fysiotherapeuten
Logopedisten Doktersassistenten en testassistenten Gedragsdeskundigen AVGs en huisartsen
