gezond leven Vooraf Strategie 2020

Strategie 2020

Vooraf Vier jaar geleden maakte Maastricht UMC+, onder het motto Heel de Mens, de keus voor ‘integrale gezondheid’. In zorg, onderzoek en onderwijs beperken wij ons niet tot het klinisch vaststellen en behandelen van ziekte. Wij richten ons óók op de

leefstijl, hun aanleg. Maastricht UMC+ kijkt niet alleen naar gezondheidsherstel maar ook naar gezondheidsbehoud en gezondheidsbevordering. We doen dat omdat we ons verantwoordelijk voelen voor de gezondheid van allen die leven in onze regio. We doen dat ook omdat we weten dat het nodig is om goede zorg in een tijd van vergrijzing voor de lange termijn veilig te stellen. In dit strategiedocument, getiteld Gezond leven, werkt Maastricht UMC+ zijn missie en visie in meer concrete lijnen uit. We leggen uit hoe we door middel van inhoudelijke specialisatie en gerichte vernieuwing Maastricht UMC+ klaarstomen voor het jaar 2020 en daarna. We

gezond leven Strategie 2020

geven de richtingen aan waarlangs wij in zorg, onderzoek en onderwijs onze aandacht voor brede gezondheid zullen versterken. In de komende periode zullen we ook onze organisatie waar nodig zodanig vernieuwen dat we onze ambities kunnen realiseren. Dit alles geïnspireerd door onze missie: verlening van de best mogelijke zorg en verbetering van de gezondheid in de regio door integratie van patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs.

Drs. Guy Peeters Voorzitter Raad van Bestuur Maastricht UMC+

Januari 2015

gez on d l even st rat e gie 2 0 2 0

factoren die de gezondheid van onze patiënten aantasten: hun leefomgeving, hun

1

1 Maastricht UMC+ Maastricht UMC+ is een samenwerkingsverband van het academisch ziekenhuis Maastricht en de Faculteit Health, Medicine and Life Sciences van Universiteit

+

Patiëntenzorg: we bieden diagnostiek en behandeling, van eenvoudige basis-

zorg tot topklinische en topreferente zorg aan de meest complexe patiënten;

+

Onderzoek: we doen wetenschappelijk onderzoek, van fundamenteel tot en

met toepassingsgericht, dat aansluit op en bijdraagt aan de specialisaties binnen de patiëntenzorg;

+

Onderwijs en Opleiding: we leiden nieuwe generaties artsen en onderzoekers

op. Naast deze drie kernactiviteiten zien we dat kennisvalorisatie ook steeds belangrijker wordt.

De visie van Maastricht UMC+ op de brede verantwoordelijkheid van een academisch gezondheidscentrum kan worden geïllustreerd aan de hand van het model ‘Discovery to Care Spectrum’ 1, dat de lange weg beschrijft van de ontdekking van een mogelijke interventie tot uiteindelijk gezondheidsverbetering bij de bevolking:

Discovery to Care Spectrum Discovery Basic discovery

Preclinical research; In vivo analysis

T1=Bench to bedside candidate application

Translation Pharmacodynamics; toxicology

Proof of concept in man

T2=Translation to patients evaluates candidate applications (e.g., Phase II/III for approval) and (eventually) leads to evidence-based recommendations and guidelines

1

Clinical Research Clinical development

FDA approval: evidence-based medicine

Translation and adoption Practice guidelines; practice adoption

Community assessment; care delivery; health-services research

Global Health Improve community health status

Global health service and research

T3=Translation to practice T4=Translation to population assesses how to implement health outcomes and evidence-based recommendations population impact into practice (i.e., implementation science)

Uit: Dzau VJ, Ackerly DC, Sutton-Wallace P, Merson MH, Williams RS, Krishnan KR, Taber RC, and Califf RM: The role of academic health science systems in the transformation of medicine. Lancet, 2010, 375(9718):949-53



Maastricht. Maastricht UMC+ heeft drie elkaar versterkende kerntaken:

3

De verantwoordelijkheid van UMC’s omspant dit hele spectrum. Met fundamenteel onderzoek dragen UMC’s bij aan ‘discovery’ en ‘preclinical research’. Van daaruit richten zij zich op translationeel onderzoek (naar ‘proof of concept in man’), richtlijnen voor verantwoord gebruik, evaluatie van de (kosten)effectiviteit van gebruik en, ten slotte, het gezonder maken van de populatie door de interventie duurzaam toe te passen. Die filosofie sluit aan bij de ambitie van Maastricht UMC+ om de gezondheid van de bevolking in haar regio op alle niveaus te verbeteren. Die ambitie krijgt bijvoorbeeld vorm in een initiatief als Healthy Population, een multidisciplinair onderzoeks- en opleidingsprogramma dat innovaties wil helpen vertalen en ver-

4

De plus achter onze naam De plus achter onze naam Maastricht UMC+ staat er dus niet voor niets. Die heeft een bijzondere betekenis:

+

5

Hij benadrukt onze brede blik op gezondheid

In ons visiedocument ‘Heel de mens’ hebben wij bewust gekozen voor een bredere kijk dan behandeling van alleen de ziekte. We kijken verder dan diagnose en behandeling. Gezondheid gaat ook over leefomgeving, leefstijl en aanleg. Ook zaken als preventie,

+

zorgorganisatie, toegankelijkheid en betaalbaarheid staan op onze radar.

Maastricht UMC+ is academisch en streekziekenhuis in één. Een knooppunt in

+

Wij verbeteren de gezondheid van de populatie in de regio

Onze ervaring in combinatie met de prevalentie van gezondheidsaandoeningen in de regio geeft ons een voorsprong in ziekten die door vergrijzing belangrijker zullen

We zijn een hoeksteen van de regio

regionale netwerken met algemene ziekenhuizen, huisartsen en andere gezondheidsaanbieders. Ook bieden we hoogwaardige werkgelegenheid aan duizenden in de regio.

worden, zoals harten vaatziekten, diabetes, ziekten van de luchtwegen, geestesziekten en kanker.

+

Wij richten ons op de houdbaarheid van het gezondheidszorgsysteem

hasselt

maastricht aken

Maastricht UMC+ heeft als oogmerk de zorg in de toekomst toegankelijk en betaalluik

baar te houden. Wij zien dat als een maatschappelijke opdracht.

+

eupen

Ons onderzoek doet ertoe

Onze onderzoeksprogramma’s zijn van hoge kwaliteit. Ze omvatten steeds de hele onderzoeksketen van fundamenteel tot en met toepassingsgericht onderzoek,

+

zoals hierboven beschreven in het ‘Discovery to Care Spectrum’. Doordat ze multi-

Mede dankzij zijn ligging heeft Maastricht UMC+ een sterk internationaal profiel.

disciplinair zijn ingericht, is er een voortdurende, natuurlijke dialoog tussen clinici

Dat geldt voor studenten, voor medewerkers en voor patiënten. Nu al werken wij

en fundamentele onderzoekers.

in grensoverschrijdende netwerken van patiëntenzorg en wetenschappelijk onder-

+

Ons onderwijs leidt op tot een brede blik

Maastricht staat internationaal bekend om het ‘probleemgestuurd onderwijs’. In Maastricht leren studenten en artsen te focussen op oplossingen voor het héle probleem: de hele patiënt én zijn persoonlijke en maatschappelijke context. Maastricht UMC+ biedt in Europa het meest brede en samenhangende programma voor gezondheidswetenschappelijk en biomedisch onderzoek en onderwijs.



spreiden om gezondheid op populatieniveau te verbeteren.

We zijn internationaal georiënteerd

zoek. Ons onderwijssysteem is een gewild exportproduct. We werken aan intensieve samenwerkingsrelaties met collega-instellingen in de Euregio Maas-Rijn.

2 Onze missie

Het Maastricht UMC+ is er zowel voor die ene individuele patiënt als voor de totale regio. Vanuit onze kerntaken patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs zetten wij ons

Verlening van de best mogelijke zorg en verbetering van de gezondheid in de regio door integratie van patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs.

Om die missie te kunnen realiseren hanteren wij de volgende leidende principes die onze waarden weergeven:

+

Heeft oog voor heel de mens

Maastricht UMC+ kijkt verder dan diagnose en behandeling van aandoeningen; ook omgeving en aanleg van de individuele patiënt spelen een belangrijke rol.

+

Innoveert en ontwikkelt

Maastricht UMC+ is gericht op continue innovatie en ontwikkeling.

+

Van laboratorium naar de patiënt, van molecuul tot populatie

Maastricht UMC+ werkt volgens het principe ‘from bench-to-bedside’ en terug.

+

Werkt samen

Maastricht UMC+ hecht grote waarde aan teamwork en multidisciplinaire samenwerking.

+

Creëert klantwaarde en reduceert verspilling

Maastricht UMC+ werkt volgens de principes van Operational Excellence.

+

Werkt veilig

Maastricht UMC+ streeft naar maximale veiligheid in patiëntenzorg en onderzoek.

+

Is integer

Maastricht UMC+ hecht grote waarde aan de integriteit van zijn medewerkers.



daarvoor in. Onze missie is kort en krachtig:

7

3 Onze visie Heel de mens In 2010 zette het visiedocument Heel de Mens de uitdagingen voor Maastricht UMC+ op een rij.

dert. Meer dan gemiddeld in Nederland, wijzen demografische trends in onze regio op vergrijzing en ontgroening. Een hogere gemiddelde leeftijd draagt bij aan hogere prevalenties van belangrijke ziekten zoals harten vaatziekten, diabetes, ziekten van de luchtwegen, geestesziekten en kanker. Dankzij nieuwe kennis, gevoeliger diagnostiek en betere behandelingen zullen bovendien meer ouderen langer leven met diagnoses van één of meer ziekten tegelijk, of met risicofactoren voor meerdere ziekten. Alles bij elkaar betekent dat een sterk groeiende vraag naar goede en toegankelijke zorg. We zullen die zorg moeten leveren zonder dat de publieke uitgaven voor zorg navenant groeien. Bovendien zal door de ontgroening het aantal beschikbare arbeidskrachten op het gebied van zorg, onderzoek en onderwijs onder druk komen te staan. De uitdaging voor Maastricht UMC+ is om een benadering van gezondheid en zorg te ontwikkelen en te implementeren die ook op de lange duur antwoord geeft op de behoeften van de bevolking van onze regio. Daarom heeft Maastricht UMC+ een bewuste keuze gemaakt om in te zetten op het brede continuüm van integrale zorg gericht op preventie, basiszorg en topklinische diagnostiek en behandeling. Daarmee hebben we zowel in patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek als in onderwijs onze focus verlegd en verbreed naar het totale spectrum van gezondheidsbehoud, gezondheidsbevordering en gezondheidsherstel. Dit geeft ons een unieke plek in Medisch Nederland. Die focus staat ook aan de basis van onze missie en onze profielkeuze, met als onderliggend motto: “Gezond leven”. Als universitair onderzoekscentrum staan we met fundamenteel onderzoek aan de wieg van nieuwe ontdekkingen. Met fundamenteel, translationeel en klinisch onderzoek helpen we innovaties op hun lange weg naar grootschalige toepassing in de praktijk. We richten ons daarbij niet alleen op de diagnostiek en behandeling van de individuele patiënt. Onze verantwoordelijkheid geldt de



De bevolkingssamenstelling van Zuidoost-Nederland, onze regio, veran-

9

algehele gezondheid van de regio, dus innoveren we ook op het vlak van ziektepreventie en gezondheidsbevordering.

4 Innovatiethema’s

Gezondheidscontinuüm: van preventie tot nazorg Focus: regionale netwerken

Preventie/ leefstijl

Diagnostiek

Fundamentele research

Behandeling

Verpleging en verzorging

Translationele research

Revalidatie/ nazorg

Klinische research

Om de ontwikkeling van de profielen en specialties te versterken en te versnellen

10

zijn drie innovatiethema’s benoemd: + Metabolisme en voeding: dit is een sleutelthema voor innovatie, want meta-

Naast fundamenteel onderzoek, gericht op nieuwe ontdekkingen, helpen onze

bolisme, voeding en leefstijl zijn nauw verbonden met preventie en gezondheids-

wetenschappers ook ontdekkingen toepasbaar te maken. We toetsen of ze effectief

bevordering.

en doelmatig zijn, en we dragen bij aan richtlijnen om ze optimaal te gebruiken. Vervolgens implementeren we ze, om zodoende de gezondheid in onze regio op alle niveaus te verbeteren. De ontwikkeling van het onderwijs is gebaseerd op onze overkoepelende

+ Zorginnovatie: In het hele zorgspectrum, van leefstijlaanpassing tot patiëntenzorg, is behoefte aan slimme, op het individu toegesneden technologie. Zorginnovatie richt zich met name op de ontwikkeling hiervan.

visie op gezondheid en gezondheidszorg. Maastricht UMC+ wil academici opleiden

+ Operational excellence: Operational excellence geldt als een conditio sine qua

die beschikken over de juiste competenties om in de praktijk en wetenschap op het

non voor de realisatie van ons profiel 2020. Op basis van continue verbetering

terrein van de zorg en gezondheid in zijn volle breedte te functioneren. Innovatieve

wordt gewerkt aan optimale klantwaarde en minimale verspilling. Daarmee

onderwijsconcepten leiden tot een internationale reputatie, die getalenteerde stu-

draagt dit thema ook bij aan ons streven naar een toekomstbestendige gezond-

denten aantrekt.

heidszorg.

Maastricht UMC+ kiest voor een regionale invulling van integrale gezondheid. Daarvoor wordt samenwerking gezocht in netwerken met regionale partners, met wie op onderdelen een academische relatie wordt aangegaan. Hiermee krijgt de patiënt de beschikbaarheid over een breed zorgscala en zorg op maat. Onder-

Metabolisme en Voeding

delen van de zorg worden ondergebracht bij en ontwikkeld in samenwerking met

Operational excellence

Gezond leven

partnerinstellingen. Er is een duidelijke tendens gericht op differentiatie en specialisatie. De stap van ‘Heel de mens’ naar onze strategie voor 2020 kenmerkt zich dan ook door verdere profilering. Op basis van onze missie en visie en de geschetste context worden

Zorginnovatie

keuzes gemaakt. Keuzes die kansen bieden om ons te profileren. Die keuzes hebben we in dit document vertaald in vier onderscheidende profielen en drie specialties, die in 2020 het onderscheidend vermogen van Maastricht UMC+ nationaal en internationaal vorm geven. Profielen en specialties staan in nauwe wisselwerking met drie innovatiethema’s die hun ontwikkeling en onderscheidend vermogen versterken en versnellen. Het betekent niet dat Maastricht UMC+ op deze gebieden het continuüm helemaal zelf zal invullen. Integendeel, om deze ambities waar te kunnen maken is samenwerking noodzakelijk, nationaal én internationaal.

Deze innovatiethema’s hebben een bijzondere functie in de verdere ontwikkeling van de profielen en de specialties. Zij fungeren als het ware als hulpmotor om die gewenste ontwikkeling waar mogelijk te versnellen, te versterken en de focus binnen een profiel en specialty te versterken op die onderdelen die uiteindelijk écht onderscheidend zijn. Tussen innovatiethema’s, profielen en specialties bestaat dan ook een zeer nauwe wisselwerking.



Research continuüm: van bench-to-bedside Focus: (inter)nationale netwerken

11

Maastricht UMC+ wil gezondheid in de breedte verbeteren. Dat maakt Metabolisme en voeding een sleutelthema voor innovatie, want metabolisme, voeding en leefstijl zijn nauw verbonden met preventie en gezondheidsbevordering. ‘Metabolisme’ omvat alle biochemische interacties in ons lichaam en tussen ons lichaam en zijn omgeving: inname en aanmaak, transport en interactie, en afbraak en uitscheiding van chemische stoffen. Het vernieuwingsthema onderzoekt verbanden tussen voeding, leefstijl en stofwisseling enerzijds en gezondheid en ziekte anderzijds. Metabolisme is complex. Nauw verweven mechanismen in veel organen en weefsels zorgen in het lichaam voor een evenwicht. Subtiele verstoringen hebben


al invloed op gezondheid. Zo weten we dat de conditie van organen van ouderen

12

samenhangt met het dieet van hun moeder tijdens de zwangerschap. Ondervoede kankerpatiënten hebben meer bijwerkingen van een kankerbehandeling. En voedingsstoffen en medicijnen werken soms sterk op elkaar in. Hoe meer we weten over ontregelde biochemische evenwichten, des te meer kunnen we die kennis vertalen naar gerichte, individuele voedings-, leefstijlen behandeladviezen. Het innovatiethema Metabolisme en voeding biedt een platform voor systematisch onderzoek naar oorzaak en metabole complexiteit van een

beeld via voeding en beweging) , zich beter kunnen wapenen tegen zware operaties en agressieve chemo- en bestralingskuren. Het project bekijkt twee onderling zeer verschillende soorten kanker waarbij onbedoeld gewichtsverlies vaak voorkomt: alvleesklierkanker en longkanker omdat sommige oorzaken overlappen maar we ook tumor specifieke invloeden verwachten op het cachexieproces. Op meerdere momenten in het verloop van de ziekten wordt het bloed van patiënten onderzocht op factoren die cachexie kunnen induceren nog voordat de spieren aangetast zijn om tijdig te kunnen ingrijpen en voor de ontwikkeling van nieuwe biomarkers. Het energiegebruik wordt nauwkeurig in kaart gebracht, de activiteit van het beloningscentrum in de hersenen na voedingsstimuli wordt bestudeerd alsmede de effecten van kanker op de metabole activiteit van het vetweefsel. Ook worden eventuele verschuivingen in de bacteriële darmflora in kaart gebracht. Met het oog op mogelijke nieuwe behandelingen wordt specifiek gekeken naar actieve afbraak van spierweefsel en naar afwijkingen in de expressie van micro-RNA’s.

ziektebeeld alsook naar relaties tussen schijnbaar verschillende (patho)fenotypes. Hierbij worden verbindingen gelegd naar de vier profielen. Metabolisme en voeding sluit aan bij het interfacultaire programma Eatwell,

4.2 Zorginnovatie

dat wetenschappelijke kennis koppelt aan expertise en infrastructuur op de Maas-

Geïntegreerde zorg voor integrale gezondheid vergt innovatie. In het hele zorgspec-

tricht Health Campus. Er wordt al samengewerkt met regionale en (inter)nationale

trum, van leefstijlaanpassing tot patiëntenzorg, is behoefte aan slimme, op het in-

bedrijven. Daarnaast biedt Eatwell nieuwe bedrijvigheid rond voedings- en leef-

dividu toegesneden technologie die gezondheidsproblemen vermindert, de kwali-

stijladvies, bijvoorbeeld onder het dak van Mosae Vita, het centrum dat op leefstijl

teit van leven verhoogt en de kosteneffectiviteit van zorg vergroot.

gerichte activiteiten bijeen zal brengen op de Maastricht Health Campus.

Te denken valt bijvoorbeeld aan extramurale diagnostiek, aan thuismeting van fysiologische en gedragsparameters en aan het begeleiden van dagelijkse trai-

Project

Oorzaken en mogelijke behandelingen van onbedoeld gewichtsverlies bij kankerpatiënten

Onbedoeld gewichtsverlies komt vaak voor bij kankerpatiënten. Tegen hun zin vallen ze ernstig af waarbij met name de spieren worden aangetast . De eetlust verdwijnt, terwijl meer eten ook niet helpt. Gewichtsverlies maakt het moeilijker om behandelingen te doorstaan. Het is direct of indirect de oorzaak van veel sterfte. Over de oorzaak van ‘cachexie’ zoals de aandoening formeel heet, bij kankerpatiënten, is nog weinig bekend. Dit project onderzoekt oorzaken en mechanismen van onbedoeld verlies van gewicht en spieren, bij kankerpatiënten. Het project wil ook zoeken naar manieren waarop patiënten, door beïnvloeding van de effecten van de kanker op hun stofwisseling (bijvoor-

ning en therapie. Met het vernieuwingsthema Zorginnovatie richt Maastricht UMC+ zich op het ontwikkelen en implementeren van zulke interventies. Dit gebeurt in nauwe interactie met de profielen en specialties, waarbij de inhoudelijke focus van beide leidend is. Nieuwe zorginterventies moeten aan veel eisen voldoen. Ze moeten effectief én kosteneffectief zijn, en gebruiksvriendelijk én klantgericht. Ze moeten breed worden omarmd door patiënten en zorgverleners in elke schakel van de zorgketen. Ze moeten grootschalig kunnen worden ingepast.

Om aan deze voorwaarden te voldoen zullen vele disciplines met elkaar samenwerken: biologie, genetica, farmacologie, toxicologie, voedingskunde en epidemiologie, maar ook bewegingswetenschappen, psychologie, sociologie, statistiek, ethiek en technische- en communicatiewetenschappen. Ook in de zorg is samenwerking essentieel: elke schakel in de keten zal in de ontwikkeling worden betrokken.


4.1 Metabolisme en voeding

13

Het doel is te komen tot een Health Innovation and Translation Research Centre,

Operational excellence is gericht op continue verbetering van de organisatie, verho-

dat innovaties ontwikkelt, maar ook de afstand tot het zorgveld kan overbruggen.

ging van de klantwaarde en reductie van verspilling. Gestart vanuit de patiëntenzorg

Het Centre for Care Technology Research, waarin Maastricht UMC+, Universiteit

is het onze ambitie dit ook toe te passen op de andere kerntaken van het UMC. De

Twente en TNO extramurale medische technologie ontwikkelen, evalueren en

eerste stappen hiertoe binnen de Faculteit HML zijn inmiddels gezet.

implementeren, past in dit kader. Hetzelfde geldt voor plannen voor een ‘Leefstijl

Inmiddels beschikt het Maastricht UMC+ over een goede infrastructuur. Er

Poli’, die zowel individuele bezoekers uit de regio als intermediaire organisaties en

zijn scholings- en trainingsprogramma’s ontwikkeld voor leidinggevenden en me-

beleidsmakers kan adviseren.

dewerkers. Medewerkers participeren actief via de verbeterborden en in de meer dan 100 projecten. Een nieuw leiderschapsprofiel dat past bij Operational excellence

Project

Betere zorg voor patiënten met complexe type-2

is ontwikkeld. Anno 2014 staan we met Operational excellence in de zogenaamde ‘in-

diabetes door de inzet van een nieuwe eCoach

strumenten-fase’, waarin het accent nog ligt op inzet van instrumenten en uitvoe-

excellence onderdeel is van ons doen en laten en van onze systemen. Het maakt dan

het aantal gevallen van type-2-diabetes (‘ouderdomsdiabetes’). Het aan-

onderdeel uit van het DNA van onze organisatie.

tal mensen dat met deze vorm van suikerziekte door het leven gaat, neemt bovendien toe, doordat patiënten een betere levensverwachting hebben dan voorheen.

2020

15

Dit project richt zich op relatief complexe diabetespatiënten die worden behandeld bij de huisarts of in het ziekenhuis, omdat ze ook lijden aan bij-

Continue verbetering

voorbeeld harten vaatziekten. Deze groep patiënten heeft een intensievere en meer persoonlijke behandeling nodig. Therapietrouw is essentieel voor de behandeluitkomst. Behandeling van diabetes vraagt om goed geïnformeerde en gemoti-

Transformatie

2014

veerde patiënten. Er zijn strenge regels op het gebied van leefstijl: voldoende beweging, beperkt alcoholgebruik, niet roken, gezonde voeding,

2010

trouwe medicijninname en in veel gevallen een dieet om af te vallen. Het project wil de therapietrouw van patiënten met complexe diabetes versterken door hen te ondersteunen met een ‘digitale coach’: de T2D Healthy Living eCoach.

Stabiliteit

(duurzame verbetering)

Instabiliteit

Ad hoc

bron: medtronic 2012

Instrumenten

Systemen

Principes

De nieuwe eCoach zal onderdeel worden van het Diabetes Interactive Education Platform, dat zich tot nu toe richt op niet-complexe diabetespatiënten. Via de website zullen ook complexe patiënten straks gericht

Operational excellence als innovatiethema zal een belangrijke rol spelen om de

advies krijgen op basis van informatie die ze zelf hebben verstrekt.

profielen en specialties in hun ontwikkeling ook operationeel excellent te laten

Huisartsen zullen de gegevens kunnen gebruiken om hun contact met de

worden. Momenteel wordt deze werkwijze al uitgebreid toegepast binnen het

patiënten effectiever te maken.

HVC Maastricht.

Uiteindelijk moet de eCoach leiden tot betere behandeluitkomsten voor patiënten met complexe diabetes en dat tegen lagere kosten per patiënt.

4.3 Operational excellence In 2010 is Maastricht UMC+ gestart met de eerste pilots Operational excellence. Inmiddels zijn deze uitgegroeid tot een organisatiebreed programma en een van de belangrijkste strategische pijlers, met name ook voor de realisatie van ons profiel in 2020.


14

Vergrijzing en toenemend overgewicht zorgen voor een snelle groei van

Prestaties


ring van projecten. Anno 2020 willen wij in de ‘systeemfase’ zijn, waarin Operational

5 Profielen

Onze ambitie is dat wij in 2020 nationaal en internationaal onderscheidend zijn

+ + + +

Hart- en vaatziekten Ademhalingsziekten



op vier profielen:

Kanker Neuro-interventiecentrum

17 Profiel Hart- en vaatziekten

Metabolisme en Voeding Profiel Ademhalingsziekten


Gezond leven

Profiel Neuro-interventiecentrum

Zorginnovatie

Profiel Kanker

Kenmerkend voor een profiel is dat dit het totale continuüm van zorg en research omvat: van preventie tot nazorg, van fundamenteel onderzoek tot toegepast onderzoek. Een aantal profielen heeft nu al aangetoond over meer dan gemiddelde potentie te beschikken. Alle staan nu voor de uitdaging te laten zien, dat Maastricht UMC+ zich op weg naar 2020 op deze terreinen nationaal en internationaal kan meten met andere UMC’s. Deze profielen moeten ervoor zorgen dat Maastricht UMC+ een onderscheidende positie inneemt. De profielen als zodanig zijn breed geformuleerd. Excellentie zal dan ook niet alle onderdelen van het profiel kunnen omvatten. Per profiel zullen een of meer

onderdelen de stap naar excellentie zetten. Daartoe is een goede basis nodig, die

diagnostische criteria voor het metabool syndroom. Die meten of iemand

wordt gevormd door de breedte van het profiel, in combinatie met de input van de

teveel eet in verhouding tot zijn of haar lichamelijke activiteit.

innovatiethema’s.

De Maastricht Studie suggereert echter dat deze criteria onbetrouwbaar zijn: sommige zwaarlijvigen zonder metabool syndroom lopen wel degelijk

5.1 Profiel Hart- en vaatziekten

een verhoogd risico. Omgekeerd geeft het metabool syndroom niet altijd

Hart- en vaatziekten behoren tot de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland en

een verhoogd risico. En niet bij iedereen verlaagt een radicale vermage-

de rest van de wereld. Meer dan een kwart van de totale sterfte in ons land wordt

ringskuur de ziektekans.

regio heeft Maastricht UMC+ in zorg én onderzoek op dit gebied een sterke traditie

harten vaatziekten, en betere voorspellers van positieve effecten van

en reputatie opgebouwd.

preventiemaatregelen.


Het nieuwe profiel komt tot uiting in de verdere ontwikkeling van het Hart en

18

Dit project zoekt betrouwbaardere criteria voor een verhoogd risico op

Met geavanceerde technieken zoals kernspinresonantie (NMR) zal in

Vaatcentrum Maastricht UMC+ (HVC Maastricht) door integratie van de bestaande

lichaamsmateriaal van ongeveer duizend deelnemers aan de Maastricht

centra voor zorg en het cardiovasculaire onderzoek dat voornamelijk binnen

Studie hun stofwisseling op moleculaire schaal worden geanalyseerd. Dat

CARIM, School for Cardiovascular Diseases, plaatsvindt. Binnen dat centrum wor-

kan ons leiden naar betere indicatoren voor een verhoogd ziekterisico,

den drie thema’s, zijnde bestaande speerpunten, bijzonder versterkt en uitgebouwd:

maar ook naar betere strategieën om harten vaatziekten te voorkomen.

hartritmestoornissen en hartfalen, vaatziekten en trombose. Deze drie speerpunten vormen in 2020 het onderscheidend vermogen van het HVC Maastricht.

Gewerkt wordt in internationale netwerken en strategische allianties. Op weg naar

Het profiel Hart- en vaatziekten voorziet in een compleet cardiovasculair

2020 zullen vergaande samenwerkingsverbanden worden gerealiseerd met voor-

topklinisch en topreferent zorgpakket met expliciete nadruk op genoemde experti-

aanstaande cardiovasculaire instituten in binnen- en buitenland. Bestaande suc-

segebieden. Dit ook in relatie tot zijn functie in (Eu)regionale netwerken.

cesvolle publiek-private samenwerkingstrajecten worden zoveel mogelijk gecon-

In de breedte is er veel aandacht voor preventie, zoals via de Maastricht Studie, een uniek project waarin tienduizend inwoners van de regio over een

tinueerd. Nieuwe, zoals de ontwikkeling van hoogwaardige trainingsfaciliteiten, zullen geïnitieerd worden.

periode van vijf jaar worden gevolgd met het oog op type-2-diabetes, harten vaatziekten en andere chronische aandoeningen. Daarnaast wordt de nadruk

Onze ambitie

gelegd op de ontwikkeling van diagnostische en therapeutische technieken zoals

ziekten Maastricht een (inter)nationaal erkend centrum is op het gebied van hart-

complexe cardiogenetica, beeldvorming, hybride ablaties en (robot-ondersteun-

en vaatziekten. Verdere integratie van patiëntenzorg en onderzoek heeft zicht-

de) minimaal-invasieve chirurgie. Het profiel Hart- en vaatziekten ontwikkelt de

bare meerwaarde opgeleverd. Via internationale samenwerking wordt het totale

benoemde speerpuntgebieden aan de hand van de gehele onderzoeksketen. De

researchcontinuüm bestreken. In de patiëntenzorg zijn de positieve effecten van

voor Maastricht UMC+ onderscheidende translationele fase is een katalysator in

operational excellence zichtbaar. Duurzame samenwerking met internationaal

het versterken van de speerpuntgebieden.

gerenommeerde bedrijven heeft concurrentievoordeel opgeleverd.

Project

Concreet is onze ambitie dat in 2020 het profiel Hart- en vaat-

Overgewicht en de kans op harten vaatziekten:

5.2 Profiel Ademhalingsziekten

op zoek naar betere indicatoren

Meer dan een miljoen Nederlanders lijdt aan een vorm van longziekte. Wereldwijd staan vier aandoeningen van het ademhalingsapparaat in de top tien van doodsoor-

Eén van de projecten binnen het profiel Hart- en vaatziekten zoekt metho-

zaken. In Zuidoost-Nederland is de prevalentie van chronische ademhalingsziekten

den om beter dan nu te voorspellen wanneer overgewicht de kans op hart-

bovengemiddeld en de vraag naar zorg neemt nog steeds verder toe.

en vaatziekten zoals aderverkalking of hartinfarcten verhoogt.

Vanuit het profiel Ademhalingsziekten bouwt Maastricht UMC+ aan een

In algemene zin is het verband tussen overgewicht en harten vaat-

breed, geïntegreerd zorgen onderzoeknetwerk met bijzondere aandacht voor

ziekten duidelijk en sterk. Maar voorlopige uitkomsten van de Maastricht

patiënten die lijden aan chronic obstructive pulmonary disease (COPD), astma en

Studie suggereren dat het risico bij mensen met overgewicht flink uiteen

bronchopulmonale dysplasie (BPD).

kan lopen. Niet iedereen heeft baat bij vermagering. Hoe meten we wie wél en wie géén verhoogd risico loopt? Nu gebruiken we in de praktijk de

Speciale aandacht zal er zijn voor onderzoek onder patiënten bij wie het onderscheid tussen COPD en astma nu nog niet goed te maken is. Daardoor wordt


eraan toegeschreven. En mede als gevolg van een relatief hoge prevalentie in onze

19

een deel van de patiënten in de praktijk overbehandeld. Gebrekkige mogelijkheden om het onderliggende mechanisme van de twee ziekten te onderscheiden, hinderen bovendien de ontwikkeling van nieuwe behandelingen. Nieuwe kennis werd tot dusverre verklaard vanuit de klassieke indeling van ziekten. Het profiel Ademhalingsziekten zal zich richten op het ontrafelen van het onderliggend systeem uitgaande van de principes van systeembiologie. Hierdoor worden gerichte therapieën mogelijk, waarbij de unieke kenmerken van de patiënt als uitgangspunt dienen bij het bepalen van de behandeling (gepersonaliseerde geneeskunde). Binnen het profiel wordt niet alleen gekeken naar diagnostiek en behandeling maar ook naar preventie en de identificatie van risicogroepen. Een regionaal zorgen onderzoeknetwerk zal grote aantallen patiënten al in vroege stadia van

Het profiel Ademhalingsziekten kent verschillende strategische samenwerkingsverbanden. Toekomstige ontwikkelingen zijn gericht op uitbreiding van deze samenwerking.

Onze ambitie

Concreet is onze ambitie dat in 2020 het profiel ‘Ademha-

lingsziekten’ een (inter)nationaal erkend centrum is op het gebied van respiratoire aandoeningen, in het bijzonder op de speerpunten COPD, Astma en Bronchopulmonale dysplasie (BPD). Het totale continuüm van zorg, van preventie tot nazorg, wordt geïntegreerd aangeboden en is van hoge kwaliteit. Onderzoek is ingebed in (inter)nationale netwerken van gerenommeerde partners.

5.3 Profiel Kanker Ruim 100.000 Nederlanders krijgen dit jaar de diagnose ‘kanker’. Omdat kanker vooral ouderen treft, zal vergrijzing het aantal nieuwe diagnoses de komende jaren flink doen groeien. Dankzij bevolkingsonderzoek en betere technieken worden kankerdiagnoses ook steeds eerder gesteld. In combinatie met betere behandelingen neemt het aantal patiënten dat leeft met kanker fors toe. In Zuid-Oost Nederland leven nu ongeveer 60 duizend mensen met deze diagnose. In 2020 zal hun aantal dicht bij de 100 duizend liggen. Maastricht UMC+ beantwoordt deze uitdaging onder meer met de vorming van het Maastricht Comprehensive Cancer Center (Maastricht CCC), waarin zorg en onderzoek nauw vervlochten zijn. Het centrum brengt bestaande instituten bij elkaar: het Oncologiecentrum van het azM, de onderzoeksschool GROW (School for Oncology and Developmental Biology) en MAASTRO Clinic, een bestralingsinstituut van naam. Het Maastricht CCC werkt onder meer aan het ontwikkelen van preventiestrategieën voor kanker via leefstijlaanpassing, medicijnen of chirurgie. Ook leefstijladviezen voor patiënten na behandeling zijn een belangrijke focus. Veel nadruk krijgt het nauwkeuriger richten van behandelingen op individuele patiënten op basis van klinische en biomoleculaire kenmerken. Een grote onderzoeksdatabank zal dit doel dichterbij brengen.



hun aandoeningen opsporen, volgen en begeleiden.

21

Project

Geïndividualiseerde bestralingsdoses

5.4 Profiel Neuro-interventiecentrum

voor patiënten met longkanker op basis van

Aandoeningen van hersenen en zenuwstelsel treffen zowel het jonge (psychische

het electrocardiogram (ECG)

stoornissen, epilepsie) als het oudere (dementie, CVA, ziekte van Parkinson) segment van de populatie. Omdat ze vaak voorkomen hebben deze aandoeningen

Bij patiënten met longkanker kan intensieve bestraling de tumorgroei

grote impact op kwaliteit van leven en zorgkosten in Nederland, mede vanwege de

ter plaatse goed beperken. Eén op de vijf intensief bestraalde patiënten

voortgaande vergrijzing.

‘radiation-induced lung toxicity’ (RILT), oftewel ernstige kortademigheid,

generatie neuro-interventies op basis van neuroprotectie, neurocognitieve trai-

zware hoest, soms hoge koorts.

ning, neuro/psychofarmacologie, neuromonitoring, neurochirurgie, neuro-endo-


Dit project probeert tevoren te bepalen welke patiënten een hoog risico

22

In het Neuro-interventiecentrum (NIC) wordt gewerkt aan een nieuwe

scopie en neuromodulatie. Neuromodulatie is een eigentijdse en veilige vorm van

lopen RILT te ontwikkelen, zodat vergelijkbare patiënten in de toekomst

behandeling die in Maastricht UMC+ wordt toegepast bij patiënten met chroni-

wellicht kunnen worden behandeld met lagere stralingsdoses.

sche aandoeningen van hersenen en zenuwstelsel die leiden tot functieverminde-

Eerder onderzoek heeft statistische aanwijzingen opgeleverd dat hartaandoeningen het risico op RILT vergroten. Patiënten met longkanker die in

ring, psychische klachten, sensorische beperkingen, incontinentie of pijn. De Maastricht School for Mental Health and Neuroscience (MHeNS) heeft (inter)

het verleden ook waren behandeld voor een hartaandoening, hadden twee

nationaal een unieke plaats in het translationele onderzoek naar de wisselwer-

keer zo vaak last gehad van ernstige bijwerkingen van intensieve bestraling.

king tussen brein en omgeving bij het ontstaan van aandoeningen van hersenen

Dit project wil de statistische aanwijzingen bevestigen door middel van

en perifere zenuwstelsel. De onderzoeksschool van Maastricht UMC+ focust op de

een vooruitkijkende trial. Bij een grote groep patiënten met longkanker zal

complexe relatie tussen fundamentele breinmechanismen en klachten van patiën-

voor hun eerste bestraling een ECG worden gemaakt, ook als ze geen hart-

ten, op zoek naar aangrijpingspunten voor innovatieve neurointerventies. Daarbij

klachten hebben. Na afloop zal blijken of de uitslag van hun ECG voorspel-

wordt samengewerkt met de Faculteit voor Psychologie en Neurowetenschappen.

lende waarde had voor hun kans op ernstige bijwerkingen.

De kracht van het NIC ligt deels in langdurige en succesvolle samenwer-

Mocht het statistische verband in deze trial worden bevestigd, dan kun-

kingsrelaties met regionale partners in de gezondheidszorg. Klinische onderdelen

nen ECG’s in de toekomst worden gebruikt om hoogrisicopatiënten vooraf

van het ziekenhuis, de afdeling Ouderenzorg van de RIAGG Maastricht en MHeNS

te identificeren. Door hun stralingsdoses te verlagen, zou de incidentie van

vormen bijvoorbeeld sinds lange tijd het Alzheimer Centrum Limburg. Het Acade-

RILT kunnen worden teruggebracht.

misch Centrum voor Epileptologie is een samenwerking tussen Maastricht UMC+ en het centrum voor epilepsie en slaapproblemen van Kempenhaeghe. De regiona-

Naast het Maastricht CCC wordt ook ingezet op de vorming van het ‘Comprehen-

le GGZ heeft sinds decennia een unieke en internationaal toonaangevende samen-

sive Cancer Network Zuidoost-Nederland’ bestaande uit de ziekenhuizen in deze

werking met Maastricht UMC+. De structurele samenwerkingen met regionale

regio. Dit netwerk zal in 2020 patiënten in de wijde omgeving geïntegreerde kanker-

zorginstellingen op het gebied van academisch onderzoek maken het mogelijk om

zorg bieden, van preventie en diagnostiek tot en met leefstijladvies en palliatieve

innovaties direct te vertalen naar patiënten en hun omgeving.

zorg. Maastricht CCC speelt in dat netwerk een sleutelrol.

De combinatie van translationeel werk in de laboratoria van MHeNS, het

De netwerkpartners bundelen in dit netwerk hun verschillende professio-

experimentele onderzoek naar innovatieve behandelingen in het NIC en de regio-

nele expertises en technische en technologische mogelijkheden om zo invulling te

nale patiëntenstromen van de academiseringspartners maakt dat Maastricht

geven aan het uitgangspunt ‘Dichtbij als het kan, verder weg als het moet’.

UMC+ uniek is gepositioneerd om een belangrijke bijdrage te leveren aan zorginnovaties op dit gebied.

Onze ambitie

Onze ambitie met het profiel Kanker is gericht op de realisatie

van het Comprehensive Cancer Network Zuidoost Nederland en het Maastricht

Onze ambitie

Comprehensive Cancer Center, dat een belangrijke partner in dit netwerk zal zijn.

en nieuwe klinische toepassingen, zodanig dat verdere synergie ontstaat tussen

Realisatie van deze ambitie creëert een belangrijke basis en infrastructuur voor

alle neuro-interventiegroepen in Maastricht UMC+, samen met de regionale part-

verdere uitbouw van patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek en onderwijs,

ners. Dit vormt de basis van een kenmerkende visie gebaseerd op onze sterke pun-

bijdragend aan een (inter)nationale profilering in 2020 en verder.

ten, die zich onderscheidt van andere neurowetenschappelijke centra in Nederland.

Onze ambitie is door te gaan met investeringen in jong talent


ondervindt echter zware bijwerkingen van die behandeling: ze ontwikkelen

23

6 Specialties

+ + +

Beweging Oogziekten Erfelijkheid, voortplanting en aanleg (EVA)

Profiel Hart- en vaatziekten

Specialty Beweging


Specialty Oogziekten


Gezond leven


Zorginnovatie Specialty Erfelijkheid, Voortplanting en Aanleg

Profiel Kanker

Specialties onderscheiden zich van de profielen door een sterke focus op patiëntenzorg. Het totale continuüm van zorg en research wordt nog onvoldoende bestreken. Ook kan sprake zijn van een nichespeler met een hoge specialisatiegraad maar relatief kleine volumina. De specialty Beweging brengt gericht een aantal disciplines rondom het thema Beweging bij elkaar en heeft duidelijk groeipotentieel. De speciality Oogziekten behoort nu al op het vlak van de patiëntenzorg nationaal bij de top en gaat de concurrentie met andere gespecialiseerde oogziekenhuizen aan. De specialty EVA kan gezien worden als een nichespeler. Op het vlak van Preïmplantatie Genetische Diagnostiek (PGD) is EVA nationaal de enige aanbieder.



Naast vier profielen kennen wij drie specialties:

25

6.1 Specialty Beweging

Oogaandoeningen zoals staar, maculadegeneratie, diabetische retinopathie en

Met de specialty ‘Beweging’ richt Maastricht UMC+ zich op brede, geïntegreerde

glaucoom komen veel voor, met name op gevorderde leeftijd. Voortgaande vergrij-

zorg voor beweging en bewegingsziekten. In de regio is een groeiende groep men-

zing betekent dat het aantal mensen met oogaandoeningen de komende jaren flink

sen die onvoldoende (kunnen) bewegen. Geringe mobiliteit maakt mensen sociaal

zal groeien. Dankzij nieuwe kennis en technologie neemt het aantal behandelmo-

en fysiek kwetsbaar en kan leiden tot ziektes en afhankelijkheid.

gelijkheden toe. Daar komt bij dat nieuwe generaties ouderen minder accepteren


bewegen en in beweging te houden door toepassing van innovatieve interventies

26

dat hun gezichtsvermogen achteruit gaat. Onderzoek heeft aangetoond dat behandeling van oogaandoeningen veelal (zeer) kosteneffectief is.

op basis van wetenschappelijk onderzoek. De specialty heeft gericht een aantal

Maastricht UMC+ wil aan de verwachte groeiende vraag voldoen door

klinische en research disciplines rondom het thema ‘Beweging’ bij elkaar gebracht

de oogkliniek nog verder uit te bouwen tot een centrum dat concurrerend is met

en sluit aan bij de ambities voor Mosae Vita. ‘Beweging’ wordt daarmee groeipo-

andere, internationale centra.

tentieel toebedacht. De specialty richt zich op het hele continuüm van bewegings-

Wetenschappelijk onderzoek richt zich op integratie van nieuwe diagnos-

problemen. Bijvoorbeeld op de vroege diagnose en behandeling van beperkingen,

tische en therapeutische methoden. Dit betreft onder andere de toepassing van

maar ook op de acute behandeling van trauma en de voorkoming van late gevol-

biomaterialen voor geleidelijke medicijnafgifte en smart technology systemen ter

gen van beschadigingen. Het centrum schenkt ook aandacht aan het verband tus-

verbetering van patiëntveiligheid en doeltreffendheid.

sen gezondheid en lichaamsbeweging, onder meer door de ontwikkeling en toetsing van slimme technologie voor interventies, ter ondersteuning van zelfhulp en

Onze ambitie

e-gezondheidsadvies. Deze activiteiten zullen in Mosae Vita een broedplaats vin-

Maastricht is om in 2020 de grootste aanbieder van oogheelkundige zorg te zijn in

den. Onderzoek, van basaal tot klinisch, wordt gestuurd door vragen uit de praktijk.

de Euregio Maas-Rijn. Wij zijn de ‘preferred provider’ voor zorgverzekeraars, part-

Maastricht UMC+ onderscheidt zich landelijk op het onderwerp ‘Beweging’

ner voor beleidsmakers en leveren veilige en hoogwaardige oogzorg in alle seg-

met onder meer een masterprogramma Bewegingswetenschappen (Human Move-

menten. Research bestrijkt het gehele spectrum met focus op glaucoom, cornea

ment Sciences) en, op korte termijn, een bachelor en masterprogramma Fysiothe-

en refractieve (cataract) chirurgie.

De ambitie van de Universiteitskliniek voor Oogheelkunde

rapie en de opleiding tot sportgeneeskundige. Het Maastricht UMC+ streeft naar de totstandkoming van een Maastrichts

6.3 Specialty Erfelijkheid, Voortplanting en Aanleg

Bewegingscentrum dat staat voor een integrale, multidisciplinaire benadering van

Maastricht UMC+ onderscheidt zich landelijk op het gebied van erfelijkheid, voort-

bewegen. De focus ligt op goed kunnen functioneren op elke leeftijd. De vraag van

planting en biologische aanleg. Zo voert ons UMC als enige in Nederland pre-

de patiënt of maatschappij is leidend.

implantatie genetische diagnostiek (PGD) uit op embryo’s als onderdeel van bepaalde in-vitrofertilisaties.

Concreet is onze ambitie dat in 2020 het Bewegingscentrum

Onze kennis over voortplanting, erfelijkheid en aanleg, van kort vóór de

een nationaal en internationaal expert-centrum is voor bewegingszorg. Verdere

conceptie tot kort na de geboorte, geeft ons een voorsprong bij het bevorderen van

interdisciplinaire integratie en focus op translationeel onderzoek hebben geleid

‘een goed begin’ van een mensenleven.

Onze ambitie

tot geintegreerde, hoogstaande en betaalbare zorg, die aansluit op de behoefte

Een gezond leven begint al heel vroeg: genetische en epigenetische ken-

van de patiënt. Er is vanzelfsprekende samenwerking met de eerste lijn en met

merken van vaders en moeders bepalen deels de gezondheid van kinderen na de

preventieve programma’s. De verbinding tussen kliniek, wetenschap en onderwijs

geboorte. De fysieke en psychologische gezondheid van een moeder rond de zwan-

zal sterk naar voren komen. Naast duurzame samenwerking met lokale en inter-

gerschap beïnvloedt de vitaliteit van de organen van haar kind een leven lang.

nationale bedrijven zullen spin off companies uit de specialty zijn voortgekomen.

Invloeden in de baarmoeder kunnen vele decennia later de kans op obesitas, harten vaatziekten, diabetes, longziekten of kanker vergroten.

6.2 Specialty Oogziekten

De specialty ‘Erfelijkheid, voortplanting en aanleg’ bouwt de positie van

De Universiteitskliniek voor Oogheelkunde Maastricht behoort tot de grootste

Maastricht UMC+ verder uit dankzij een integrale benadering van preventie en

afdelingen van Maastricht UMC+. De oogkliniek hoort nationaal bij de top en

zorg voor moeder en kind vanaf kort vóór de conceptie tot en met de periode vlak na

beschikt over een uitstekende infrastructuur met geavanceerde diagnostische

de geboorte. Aandachtsvelden zijn onder meer genetisch advies, vruchtbaarheids-

en therapeutische technologie. Steeds meer patiënten krijgen er moderne micro-

verbetering, embryoselectie, zwangerschapszorg, prenatale diagnostiek, verlos-

chirurgische en door laser ondersteunde behandelingen.

kunde en neonatale intensieve zorg.


De specialty ‘Beweging’ stelt zich ten doel de mens optimaal te laten

27

Project

Kindersterfte verminderen door de leefstijl van zwangere vrouwen te verbeteren

Ongezonde gewoonten en leefstijlen hebben niet alleen consequenties voor volwassenen. Zwangere vrouwen geven gezondheidseffecten van bijvoorbeeld roken en overgewicht in de baarmoeder door aan hun kinderen. Onderzoek heeft al veel aanwijzingen opgeleverd dat roken tijdens de zwangerschap slecht is voor de gezondheid van het kind. Zo vergroot het de kans op vroeggeboorte of een te laag lichaamsgewicht, en dus op stofwisselingsziekten, harten vaatziekten en ademhalingsziekten op latere leeftijd. Al bij de geboorte hebben kinderen van rokende moeders

luchtwegproblemen. Overgewicht tijdens de zwangerschap geeft een verhoogde kans op doodgeboorte, aangeboren afwijkingen en overgewicht van het kind. Baby’s van zwaarlijvige moeders belanden vaker in een couveuse. Dit project zal een kliniek opzetten speciaal voor jonge vrouwen met een zwangerschapswens die ook roken of kampen met overgewicht. De kliniek biedt hen een preventieprogramma met dieetadvies, lichaamsbeweging en hulp bij het stoppen met roken. De vrouwen kunnen ook deelnemen aan onderzoek waarin hun kinderen bij de geboorte en één jaar later worden onderzocht op, onder meer, aangeboren afweer, microflora, stofwisseling, oxidatieve stress en epigenetische veranderingen. Ten slotte dient het project tegelijk als een prospectief gerandomiseerd onderzoek dat kan aantonen of het toegepaste preventieprogramma bij deze doelgroep effectief is.

De specialty EVA legt de basis voor gezond leven. EVA combineert wetenschappelijke en klinische expertise van het individuele menselijke genoom met epigenetische en omgevingsinvloeden gedurende embryonale ontwikkeling. EVA levert vooral kennis en expertise voor studies van epigenetische mechanismen en de toepassing van stamcellen in ontwikkeling en ziekten. Hierbij ligt uitdagend perspectief in combinatie met de vier profielen.

Onze ambitie

Onze ambitie is om in 2020 herkenbaar te zijn als een interna-

tionaal centrum voor de vroege ontwikkeling van het kind. Hierbij is een duidelijk onderzoeksfocus op de genetische en epigenetische factoren die de ontwikkeling van het kind bepalen. Inzet van vernieuwende technologieën en snelle toepassing in de patiëntenzorg zijn daarbij de sleutelbegrippen. Participatie in internationale onderzoeksconsortia is een meetbaar kwaliteitscriterium.



een kleinere longfunctie, en in hun eerste levensjaren hebben ze meer

29

7 Technologie infrastructuur

Zowel voor patiëntenzorg als research beschikt Maastricht UMC+ over geavanceerde technologie, in de meest brede zin van het woord. Deze technologie infra-

benutting suboptimaal. Ter ondersteuning van onze ambities zal voor de ‘shared resources’ een geïntegreerde technologie infrastructuur worden gecreëerd, die ook geïntegreerd georganiseerd en aangestuurd wordt. Zowel voor patiëntenzorg, onderzoek als onderwijs. De huidige realiteit van ‘decentraal, tenzij’ wordt daarmee omgezet naar ‘centraal, tenzij’. Belangrijk hiervoor is dat goed inzicht bestaat welke faciliteiten waar aanwezig zijn. Onderbenutting hiervan komt ook voor door onbekendheid hiermee. Technologie Profiel Hart- en vaatziekten

Specialty Beweging




Gezond leven



Profiel Kanker Infrastructuur

Inmiddels heeft een eerste inventarisatie van voorzieningen plaatsgevonden en is gekeken naar bredere inzetbaarheid hiervan. In eerste instantie ligt de focus op beeldvormingsfaciliteiten. Hiervoor is een model ontwikkeld dat voorziet in optimale inzetbaarheid voor patiëntenzorg en onderzoek. In een later stadium wordt ook gekeken naar de optimale inzet van andere technologieën. Zorgtechnologie en e-health benaderingen worden geleidelijk gemeengoed



structuur heeft nog onvoldoende een geïntegreerd karakter. Hierdoor is de inzet en

31

i

8 Verantwoordelijkheid voor de regio Nederland staat voor een immense uitdaging: hoe het publieke gezondheidszorgstelsel betaalbaar en toegankelijk te houden tegen de achtergrond van voortgaan-

van het antwoord zijn. Door meer aandacht voor leefstijl en ziektepreventie, en een geïntegreerd en flexibel netwerk van primaire, secundaire en tertiaire zorg, kan het beschikbare budget per saldo méér gezondheidswinst opleveren.

32

Maastricht UMC+ wil vanuit haar publieke verantwoordelijkheid als academisch gezondheidscentrum bijdragen aan de gezondheid van de bevolking in het Maastricht UMC+. In het licht van de ingezette strategie van Maastricht UMC+ is er brede consensus over de impact die dit type technologieën voor extramurale diagnose, bewaking, coaching en behandeling zullen hebben op de zorg van de toekomst. Plannen worden opgesteld voor een infrastructuur die de verschillende technologische toepassingen binnen Maastricht UMC+ ondersteunt en die slim data-management en -analyse mogelijk maakt in een veilige omgeving.

in de regio én aan het toegankelijk en dus betaalbaar houden van goede regionale gezondheidszorg. De ambitie krijgt ook vorm in samenwerking tussen Maastricht UMC+ en alle zorgpartijen in Zuidoost-Nederland, inclusief huisartsen, GGD’en en gemeenten. Samen werken zij aan duurzame zorgsystemen door versterking van innovatie, gemeenschapszin, samenwerking tussen professionele en informele zorg en een betere verbinding tussen zorg en onderwijs. De gezondheid en behoeften van de bevolking van de regio staan daarbij voorop.

Regio Technologie Profiel Hart- en vaatziekten

Specialty Beweging




Gezond leven


Profiel Kanker Infrastructuur Maatschappij




de vergrijzing en een sterk stijgende vraag? Integrale zorg kan een belangrijk deel

33

9 Breed onderwijs en opleiden De Universiteit Maastricht staat internationaal bekend om haar ‘probleemgestuurde onderwijs’ (PGO). Binnen deze traditie leidt Maastricht UMC+ zelfstan-

kijk hebben op gezondheid en gezondheidszorg. Het Maastricht UMC+ heeft een gevarieerd opleidingenpalet in de Biomedische Wetenschappen, Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, waarin de integrale benadering van de zorg voor gezondheid van maatschappij tot molecuul weerspiegeld wordt. Jaarlijks starten zo’n 1800 studenten een bachelor, master of PhD-opleiding aan Maastricht UMC+. Daarnaast starten jaarlijks ongeveer 240 jonge artsen een medische vervolgopleiding bij het Maastricht UMC+. Het totale aantal studenten fluctueert rond de 5000.

Onze studenten en artsen worden voorbereid om te functioneren in netwerken en ketenzorg en dat in een internationale omgeving die continu verandert. Ze verwerven meer inzicht in wat er voor en na de zorg gebeurt. Ziekte en preventie worden geplaatst in de context van maatschappelijke en individuele omgevingsfactoren. Er is veel aandacht voor generieke competenties, zoals professioneel gedrag en communicatie. De School for Health Professions Education (SHE) geniet wereldfaam op het gebied van onderzoek naar onderwijsinnovatie en deze kennis wordt geëxporteerd en gevaloriseerd.

De vervolgopleidingen vinden plaats in vele regionale gezondheidszorginstellingen dankzij nauwe samenwerking in de ‘Onderwijs en Opleiding Regio ZuidoostNederland’ (OOR ZON). Alle ziekenhuizen uit de OOR ZON zijn betrokken bij het opleiden van basisartsen, of van jonge artsen in een van de 27 medisch specialistische vervolgopleidingen of een van de overige medische vervolgopleidingen. De academische vakgroep huisartsgeneeskunde is verantwoordelijk voor de opleiding tot huisarts in de regio Zuid-Oost Nederland In lijn met het innovatiethema Operational excellence werken Maastricht UMC+ en OOR ZON aan een onderwijsprofiel gericht op ’doelmatige zorg’. Het profiel zal artsen opleiden in het leveren van zorg die kwalitatief goed én kosteneffectief is. Arts-assistenten worden hierin geschoold en kunnen projecten opzetten of ondersteunen die de kosteneffectiviteit van reguliere zorg vergroten. Daarbij doen



dig denkende en adaptieve professionals op die levenslang leren en een integrale

35

ze eveneens ervaring op in algemene competenties en leiderschap die juist voor het functioneren in de zorg van de (nabije) toekomst zo belangrijk zijn (o.a. management, organisatie, samenwerking).

Actuele thema’s in de medische opleiding van het Maastricht UMC+ zijn kwaliteit en continuïteit. Er is geïnvesteerd in interne kwaliteitszorg voor de medische vervolgopleidingen door inzet van moderne meetinstrumenten en audits. Continuïteit tussen basis- en vervolgopleidingen wordt o.a. bereikt door afstemming van onderwijs- en toetsmethoden. Het Maastricht UMC+ is internationaal toonaangevend op dit gebied.

Tot slot biedt de Maastricht UMC+ Academie diverse CZO erkende verpleegkundige vervolgopleidingen aan. Samen met onze partners Zuyd Academy en ROC Leeuwenborgh worden leerlingen opgeleid tot HBO- c.q. MBO-verpleegkundigen. Daarnaast verzorgt de Maastricht UMC+ Academie een uitgebreid palet aan bij- en nascholingen en worden samen met Zuyd innovatieve programma’s aangeboden om buitenlandse bachelor verpleegkundigen op te leiden tot bijvoorbeeld anesthesiemedewerker. Simulatie-vaardigheidsonderwijs is geïntegreerd in nagenoeg alle onderwijs- en opleidingsprogramma’s van de academie.



36

10 Tot slot ‘Gezond leven’ belichaamt de strategische visie van Maastricht UMC+ vanuit een bijzondere benadering van gezondheid en ziekte. Gericht op preventie en integrale zorg. Op samenwerking in de keten en in de regio.

len treft ter bevordering van de volksgezondheid. Echter, de wijze waarop hieraan in de vorige eeuw vorm is gegeven, loopt tegen zijn grenzen en behoeft een nieuwe invulling. Een ‘solidariteit van de 21ste eeuw’. Voor elkaar opkomen. Maar ook en vooral verantwoording nemen voor de eigen gezondheid.

Maastricht UMC+ stelt hiermee de uitgangspunten van de huidige zorg ter discussie en draagt actief bij aan een nieuw, duurzaam stelsel van gezondheidszorg.



Artikel 22 van de Nederlandse grondwet bepaalt dat de overheid maatrege-

39

Fotografie © copyright MUMC+ 2015 1504 1601


40

gezond leven Vooraf Strategie 2020

Recommend Documents