Gerrit Fronik Peter van Hasselt Freek Velthausz Hubert Winters
Verkorte weergave van de kaderopleiding Jenaplan van Kees Vreugdenhil
biografische context
biografisch
maatschappelijke context
maatschappelijk
reformpedagogische context
ref.pedagogisch
kwestie Sleeswijk-Holstein Bismarck: Duitse eenheid nationalisme Kulturkampf: kerk (r.k.) en staat schulaufsicht: Jesuitengesetz socialistengesetz: staat versus arbeiders
maatschappelijk
cultuurcritici: Langbehn en De Lagarde creativiteit; irrationaliteit; fantasie; natuur. opvoeders van het volk conservatief natonalistisch intuïtief religieus; Führer - Folgen
ref.pedagogisch
1870
geboren in Grossenwiehe, Noord Duitsland gesloten boerengemeenschap / niet rijk Luthers Duitse en Deense taal oude tradities / dienstbaarheid / hulpverlening
biografisch
1884
imperialisme isolering Duitsland jeugdprotesten tegen onechtheid natuurwetenschappelijke vooruitgang naturalisme esthetiek landeserziehungsheime gezinsstructuur patriarchaal denken nationalisme arbeidersschoolbeweging productieschool Otto: volksorganisches denken
ref.pedagogisch
1904
maatschappelijk
1896
biografisch
1890
oudste zoon: werk op de boerderij naar eenklassige dorpsschool goede schoolervaringen Latijnse les naar gymnasium Flensburg Abitur; studiestipendium Kiel studie in oa in Leipzig
geschiedenis, filosofie, engels, economie onderwijsbevoegdheid voor: godsdienst, filosofie, gescheidenis, Engels, Hebreeuws
crises in Europa: Balkan, Turkije technologische ontwikkelingen: auto, vliegtuig bewapeningswedloop uitholling verlichte monarchieën.
maatschappelijk
Wundt: erkenning laboratorium voor experimentele psychologie intuïtieve metafysische wereldbeschouwing kosmische eenheid deugden
ref.pedagogisch
studie in Leipzig, Kiel, Jena, Posen, Kopenhagen van
biografisch
1904
promotie over Wundt: organische ontwikkeling Herbart scheppende synthese geestelijk leven
1886
hulpleraar in Hamburg. Johanneum-gymnasium artikel over zelfwerkzaamheid van studenten secretaris Bund für Schulreform aandacht voor Innere Schulreform versus wetten/reglementen Landeserziehungsheime Ammersee
biografisch
Imperialisme nationalisme Darwinisme socialisten zijn anti-oorlog vlucht uit de werkelijkheid: Wandervogel Lyriek (Rilke)
maatschappelijk
Reformschulen Hamburg Jugendkunde Kinderpsycholgie Experimentele didactiek Herman Lietz: Landeserziehungsheime onderwijs ondergeschikt aan opvoeding Invloed van Pestalozzi en Fröbel
ref.pedagogisch
1909 1912
Eerste wereldoorlog Russische revolutie Versailles revolutie in hamburg en Múnchen Volksfront
maatschappelijk
Schulreformers selctie van begaafden compensatie oorlogsverliezen: geen verspilling talenten
ref.pedagogisch
1914 1917 1918
Psychologie werkt aan bijbelvertaling beïnvloed door patriottisme / volkskracht tegen geloof boven verstand daad boven dogma geen kerkelijk onderwijs, maar volksonderwijs
biografisch
1914 1916
ontstaan republiek Weimar als bondsstaat links en rechts radicalisme inflatie wereldeconomische chaos snelle ontwikkeling natuurwetenschappen en techniek
maatschappelijk
Rijksschoolconferentie: richtlijnen voor de scholen Eenheidsschool kinderen als medebestuurders Arbeitsunterricht Gesamtunterricht ontwikkelingsgericht onderwijs
ref.pedagogisch
1920
in actie voor Sleeswijk: Duits religie en gemeenschap belangrijk in socialisme opheffen klassentegenstellingen tolerantie respect vrije mensheid begrip voor elkaar
biografisch
1919
lid New Education Fellowship Neue Europaische Bewegung scheppen van nieuwe cultuur uit de oerkrachten van het volk verzoening tussen de volkeren
biografisch
1920 schoolleider/leraar Lichtwarkschule in Hamburg 1923 deelname aan de rijksschoolconferentie
onstabiliteit samenleving opstanden/ politieke moorden Volksfrontregeringen o.a. in Thüringen Berlijn buitenlandse druk
maatschappelijk
oprichting NEF ( in Calais): een nieuwe mens in een nieuwe maatschappij nieuwe wereldorde.
ref.pedagogisch
biografisch
1923 hoogleraar Opvoedingswetenschap in Jena 1924 opening: Erziehungswissenschaftliche Anstalt (E.A.) inclusief oefenschool strijd met Herbartianen (Rein) lerarenopleiding Volksschule start internationalisering Lezing in Montreux Scandinavische tournee: NEF levensgemeenschapsscholen
ref.pedagogisch
een nieuw Europa door schoolhervormingen Ligthart, Montessori, Decroly, Otto vrije school zonder binding aan kerk, staat, economie
maatschappelijk
snelle regeringswisselingen in Thüringen links-rechts-centrum-rechts bezetting Ruhrgebied door Frankrijk
anti-papisme, Germaanse volkseigene, Groot-Duitsland, verheerlijking van de oorlog
1925 uitbreiding E.A. door bijdrage Zeiss
Duitsland in de Volkenbond enige ontspanning in Europa
1927
internationale pedagogische weken in Jena uitgavenserie internationale pedagogiek Locarno: 4e NEF conferentie: Der Kleine Jenaplan thema’s: psychologie, nieuwe methoden (o.a. Dalton) volksontwikkeling
ref.pedagogisch
1926
maatschappelijk
1926
biografisch
1924 Altona lezing met als ondrwerpen: patriottisme,
biografisch
1927 lezing in Utrecht, Half jaar in de VS, gasthoogleraar Nashville 1928 2 maanden experimentele onderbouwgroep á la jenaplan
contacten met Dewey 1928 2e huwelijk 1930 vier maanden Chili: hervorming hoger onderwijs, gasthoogleraar Parijs, Kopenhagen, Engeland, Schotland Polen Zweden Zuid Afrika beheerst: Frans, Engels, Spaans, Nederlands. Zuid-Afrikaans, Deens en Zweeds
Petersen kandidaat voor Christelijk Socialistische Volksdienst 1928 tot 5 mei 1933
ref.pedagogisch
reformpedagogische scholen consolideren zich: Montessori / Dalton / Waldorf
maatschappelijk
economische crisis toenemende instabiliteit Duitsland NSDAP, S.A. vanaf 1928 Nazi’s in de regering van Thüringen. 1928 1927
Volksgemeinschaft sociaal darwinisme
Führer und Gefolg coöperatief racisme antisemitisme Groot Duitsland
ref.pedagogisch
verbod Waldorfschulen sluiting van andere pedagogische scholen hervormers geïnterneerd of gevlucht Landeserziehungsheime veranderen in nationaal socialistische modelscholen.
maatschappelijk
machtsovername van Hitler 30-01-1933 ontwikkeling van de dictatuur en terreur 1937 totale greep op het openbare leven Nationaal Socialistische wereldbeschouwing 1933
biografisch
afronding praktijktheorie jenaplan 1933 artikelen die de Nazi’s tegemoet komen in gebruik van begrippen niet de inhoud van de begrippen vele getuigenissen over anti-nazi houding van Petersen
tijdelijk spreek en publicatieverbod weinig publicaties meer brochure over Fröbel (1942) en Jesuitenerziehung (1944) e.a. toevluchtsoord voor ontheemden en vervolgden Annexatie Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije
1939
W.O.II : meerfrontenoorlog
Bildung und Training
ref.pedagogisch
vier stromen in Nationaal Socialistische onderwijs: 1. staatsscholen 2. beroepsonderwijs 3. speciale Nationaal Socialistische scholen 4. Hitler Jugend
maatschappelijk
1938
biografisch
1937
1946
Jena in de Amerikaanse bezettingszone denazificering van het openbare leven ontwrichte samenleving oprichting Verenigde Naties Marhallhulp herbewapening herstel schoolgebouwen andere schoolboeken antifacistische en democratische leraren eenheidsschool: gratis onderwijs
ref.pedagogisch
12-’45
maatschappelijk
10-’45
door Amerikanen benoemd tot decaan filosofische faculteit decaan van de sociaal pedagogische faculteit hoogleraar opvoedingswetenschappen in Halle terug naar Jena: Methodisch Manifest: nieuwe democratische school:
biografisch
04-’45
zelfwerkzaamheid, objectiviteit en helderheid, kindgericht, planmatig
04-’45 07-’45 1948
1951
aanklacht Oestreich tegen Petersen aanklachten en verdedigingen 1-2- 1946 lid van de SPD protest van Petersen tegen lerarenopleiding in Sovjetgeest geen rectoraat nieuwe Universiteit Bremen wel van Jena afgezet als decaan verbod examens af te nemen oefenschool gesloten: “De Petersenschool is een reactionair,
biografisch
10-’45 1946/47 1948 1949 1950
politiek zeer gevaarlijk overblijfsel uit de republiek van Weimar”
lezingen in Zwitserland
1952 Overleden
collectivisering van de landbouw 45% van het industrieel apparaat naar de Sovjet Unie KPD en SPD worden SED blokkade van Berlijn
ref.pedagogisch
onderwijs op Marxistisch Leninistische grondslag centrale leerboekenproductie: Volk und Wissen acties tegen reformpedagogiek.
maatschappelijk
1949 DDR opgericht
